Tarian Y Gweithiwr

BWRDD YSGOL LLANWONO A'R BEIBL. Wel! well a dyma Fwrdd Ysgol Llan- wtmo wedi panio penderfyniad i drethu y b6bl i dalu am ddysgu y Beibl. Syndod! syndod I. y fath anghysonderau sydd yn y byd wedi'r cwbl. Bum yn chwilio yr wyth- nos hon am enwau a chredoau y naill a'r lTn.ll o'r f rawdoliaeth hon; ac o bob cymysg- fa fyrddol y darllenais am dani erioed, ni ddarllenais am un yn fwy cymysgedig na'r Babel gymysglyd hon-Bwrdd Ysgol Llan- wono. Oyfansoddir y bwrdd hwn gan driarddeg « aelodau-sa.ith dros blwyf Llanwono, dau dros bl wyf Ystradyfodwg, dau dros Llan- fabon, a dau dros Llantrisant. Dosbarth- aat eu hunain o ran eu credoan crefyddol fel y canyn:—Llanwono, dau Fedyddiwr, I Sef Mr Thomas Edwards, Mountain Ash, a'r Pirch George Thomas, Porth; dau Anni- bynwr, sef Mr Idris Williams, Brynglas, Pfcrth, a Mr J. W. Jones, draper, Mountain dau Fethodist, sef y Parchn. T. C. Philips, Monntain Ash, a Thomas, Gyfeill- Vgji, y rhai gyda llaw fuont yn ddigon gwrol (7)' i beidio presenoli eu hunain ddydd y gtaic oisio, a'r Parch. J. H. Protheroe, ficer, Mouuiain Ash—chwech Ymneillduwr ac un ISglwyswr. Yr aelodau dros Ystradyfodwg ydynt Mri David Evans, Bodringallt, Meth- odist, a D. D. Joseph, Bedyddiwr; dros XJiinfabon, Mr E. Edwards, Brynllefrith, Bedyddiwr, a Mr R Mathias, Eglwyswr; (iX-Os Llantrisant, Mr Wm. John, Brynteg, Eglwyswr, a Mr Ishmael Williams, yr hwn jiwyw yn enwi ei hun fel yn perthyn i un. inyw sect. Dichon mai dyna paham na dd.arfa-iddo roi ei bresenoldeb i fotio dros nac yn erbyn cynygiad Mr J. W.,if ones. Cdansoddiry bwrdd felly gan bedwar ^Bod- yàdiwr, dau Annibynwr, tri Methodist, tri Kglwyswr, ac un heb fod yn ddim Felly dyna naw Ymneillduwr wedi eu trechu gan dri Eglwyswr. Yn ngwyneb peth fel hyn, y cwestiwn naturiol i'w ofyn ydyw, Ai hyn ydyw golygiadau trethdalwyr plwyf Lhin. wono ar y pwnc hwn ? A ydyw yr Anni- bynwyr, fel enwad, o'r un golygiadau a Mr J. W. Jones, ynte nad ydynt ? Beth ydyw barn enwad parchus y Methodi^tiaid am eu dau wr urddedig, y Parchn. Thomas a Phil- 2 Ai wrth gadw draw yn nydd y frwydr y maent yn cario allan olygiadau y rhai a'u gosododd yn aelodau o'r bwrdd ? Pythef- nos yn ol yr oedd apwyntiad swyddog dan y bwrdd yma, ac wele y ddau wr parchedig yno. Pa un ydyw y pwysicaf i'r trethdal- wyr, apwyntiad attendance officer ynte cwes- tiwn crefydd sefydledig? Hen gwestiwu y"aadleuwyd arno yn ein senedd gan gar- wyr rhyddid crefydd amser pagiad Deddf Addysg ynte etholiad teiliwr, crydd, watch- maker, neu insurance agent i fod yn atten- dance officer l Pa un o'r ddau ydyw y pwys- icsS ? Os cymerir ymddygiadau y ddau wr parchedig hyn fel safon i farnu, yr olaf yw y pwysicaf o ddigon. Ond ai, hyn. ydyw barn y trethdalwyr ydyw y pWJlC, Cawn weled yn yr etholiad nesaf. Eto, ai teimlad trethdalwyr Llanfabon a XJantrisant ydyw y dylid trethu inffideliaid i ddysgu crefydd i Dduwgredwyr? Gan ¡.d oes gan drethdalwyr plwyf Llantrisant ,,iUm a wnelont ag etholiad y ddau aelod liyh, gofynaf i Fwrdd Ysgol Llantrisant a ^-larfa i Mr W. John fotio yn ol eich barn Cii wi fel bwrdd ar y cwestiwn hwn ? Osdo, fjaham na fyddech yn introducio y Beib\ i'ch itysgolion ? Os naddo, onid yw yn ddyled- ewydd arnoch i'w alw i gyfrif am ei ym ddygialau ? Beth ddywed y cadeirydd ■Sysgedig am hyn ? Nid yw Johns a Wil- liams ddim yn gyfrifol i'r trethdalwyr am .*m hymddygiadau, oblegyd y bwrdd a'u ♦vjtholodd; felly cynrychioli y bwrdd y riaent ac nid y trethdalwyr, ac fel y cyfryw i i; bwrdd y maent yn gyfrifol. Gabeithio y'cawn glywed barn y bwrdd ar y mater yn fnan. Cawn ddychwelyd at hyn eto. TRETHDALWR ANFODDLON.

,r LIVERPOOL. GWOBBWYO TEILYNGDOD-IECHYD Y DDINAS —TAD ANNHEILWNG—Y MAEB A'R CYMRY ^DYCHWELIAD A PARCH. W. D. EVANS. Y mae llawer o bethan y buaswn yn caru sylwi arnynt y tro hwn eto, ond gan na chaniata amser i hyny, rhaid boddioni ar £ ~cybvr. ii megys rhai o lawer. Y peth i a ddaw o can sylw ydyw, gwaith f iion Bootle, (mae Bootle ar ymylon Xa\ rpool, megys Cap Coch neu Mountain fjLsI. ar gyffiniau Aberdar), yii g vobrwyo telly agdod. Nos Sadwrn diweddat yn- gynnllodd nifer helaeth o'r trig-li.on er ifi di tysteb yn y ffurf o rodd o lestri ac -a.?.- ■ ihiad, i Mrs Poneson, gwraig yr hwn .ST I yn Faer Bootle er ys rhai blynyddau. y cyflwyniad ydoedd yr hyn y mae oi wneuthur er ys blynyddau er lies uigolion. Y mae y foneddigos dan sylw n mlaenllaw yn mhob achos da, ac wedi jd hefyd yn foddion er ys rhai blynyddau roddi cyngerddau rhad i'r bobl ar nos odwrn yn wythnosol, er eu cadw rhag ynychu lleoedd isel, a thrwy hyny mae j riwfion byw fod ami i un ag oedd gynt yn Lymeitan wedi eugwneud yn sobr. Dywed c ei bod bob amser yn cymeryd rhau hel- ,th ei hun yn y cyngerddau trwy ganu, chwareu ar y berdoneg, &c Dyma fonedd- iyes a chymaint o alw am dani mewn ctlehoodd ereill ag sydd ar unrhyw fonedd- ges, eto y mae yn gallu canfod hamdden i foihio mewn cyloh i sobri pobl. Pwy eto "'t: ¡oI; -.I '!i" o foneddigesau ein gwlad a ddilyna ei hesiampl ? Cyhoeddodd meddygy gorfforiaeth boreu ddoe, sefyllfa iechyd y ddinas am yr wyth, nos diweddaf. Y mae yr adroddiad yn dangos fod 287 o farwolaethau wedi cymer- yd lie yn ystod yr wythnos yn diweddu Ebrill 15fed. Lleihad o ddeuddeg wrth gydmaru yr hyn ydoedd yr wythnos gyfer. byniol y flwyddyn ddiweddaf Y mae hyd yn nod y ffigyrau yna yn unig, heb gry bwyll am ddim arall, yn ddigon i ddangos fod iechyd Liverpool yn deilwng i'w gyd- maru ag unrhyw ran yn y deyrnas. Y mae yn wir fod pawb o'r trethdalwyr yn cael eu trethu yn drwm i gadw i lawr bob haint, ac er i'r awdurdodau gario allan pob glanweithdra, ond y mae yn well hyny na dyoddef yr hyn fo gwaeth. Dygwyd achos rhyfedd o flaen yr ynad cyflogedig heddyw (ddydd Sadwrn). Cy- huddwyd dyn o'r enw John Murphy o fod wedi gadael plentyn perthynol iddo o dan y sedd yn un o gapelau y Pabyddion. Ym. ddengys hefyd ei fod wedi ceisio cyn hyny gael gwared o hono mewn ffordd arall; a gwnaeth yr yaa«l sylwadau llymion ar ei ymddygiadau annheilwng. Anfonwyd ef i goleg edifeirwch am chwech wythnos. Dichon pan y daw allan ar ol ei lafur caled yn y fan hono, y bydd yn gwybod yn well nag ymddwyn yn annynol. Cynaliwyd cyfaded nos Fercher diwedd- af yu nghapel y Trefnyddion Calfinaidd, yn David-street, i'r aucan o godi y swm o 6QOp. er gwneuthnr ychwanegiad yn yr ysgoldy perthynol i'r lie. Yr oedd Maer y ddinas yn llywyddu, ac yn ei gynorthwyo ar y llwyfan yr oedd y Parchn. Owen Tho. mas, D.D,; John Hughes. D.D.; David Williams, ac ereill. Yr oedd y cyfarfdd wedi ei hysbyau yn iaith Owalia, ac yn un Cymreig trwyddo, felly bu rhaid i'r Maer wneuthur ymddihennad am ei anallu i anerch y gynulleidfa yn iaith y Cymry. Dichon y brdd i'r rhai hyny a fu yn chwythu o oa« gysgod ffu^enwau er ys peth amser yn ol fod Maer presenol Liver. pool yn Gymro, yn medru Cymreig, &c.J mewn rhai wytknosolion, dderbyn yn awr eiriau y Ifaar ei has, nad ydyw yn gallu siarud yn Gymraegao y bydd iddynt i ran gredu yr hym a ddywedodd eich gohebydd,—" 0. Oymro ydyw, rhyw Ddic Shon Dafydi o na ydyw." Y mae ei leferydd ei hun yn profi hyny. Yn mhlith y fceithwyr a laniodd y City of Berlin yma ddydd Mawrth diweddaf o New York, yr oedd y Parch W. D. Evans, Aberystwyth, yn dyohwelyd adref ar ol ei ymadawiad odaiyma o dan ofal eich goheb. ydd ar yr 20fed o Dachwedd, 1880. Mae y Parckus foneddwr, er yr adeg hono, wedi teithio trwy bob talaeth yn yr Undeb, ac wedi ymweled a phob sefydliad Cymreig yn yr America; ac yn ol y prawfion sydd genym, wedi derbyn croesaw rhagorol yn mhob man. Pe roddid yn un llinyn ei holl daith er pan adawodd cartref, gwnai i fyny tua 85,000 milldir. Un o brif amcan- ion y daith hon oedd casglu defnyddiau at y llyfr Cymreig gwerthfawr y mae yn ei ddwyn allan ar Hanes y Talaethiau Un edig a'r Cymry sydd ynddynt." Nid wyf am gynyg adolygiad ar lyfr sydd eto heb ei gyhoeddi, nac ychwaith am geisio rhoddi darnodiad o'i brif linellau, y mae yr hyn sydd wedi ymddangos gan y parchus wr yn ddiweddar yn y wasg Gymreig, yn nghyd a'r defnyddiau a wn am danynt, yn brawf digonol o werth y llyfr, a'r angenrheid. rwydd i bob Cymro ei faddianu. Eiddun- wn iddo bob llwyddiant yn ei waith a'i anturiaeth. D. PIERCE.

NODION 0 LANAU'R RHONDDA. Y CODIAD YN NGLOFEYDD YR OCEAN.—Fe gofia y darllenwyr, ond odid, i ni ychydig wythnosau yn ol awgrymu yn ngholofnau y DARIAN y gallasai y glowyr ddysgwyl cael codiad arall yn eu cyflogau yn fuan. Y mae yn dda iawn genym allu hysbysu yn awr fod yr hyn a awgrymasom y pryd hwnw wedi troi allan yn fiaith. Dydd Llun di- weddaf, gosodwyd i fyny yn hoii lofeydd yr Ocean report swyddogol i'r perwyl fod y glo wedi cyrhaedd y standard (perthynol i'r Sliding Scale), ac mewn canlyniad i hyny fod pump y cant o godiad i gymeryd lie yn nghyflogau y gweithwyr. Lied dda, onite, medd ein darllenwyr; ond yr ydym ni yn credu y dylasai y codiad fod yn rhagor. Dylasai fod yn;agos a chymaint arall. Ein sail ni dros ddweyd hyny ydyw fod glo yr Ocean wedi cyrhaedd uwchlaw y standard. Standard Sliding Scale yr Ocean ydyw 10s.; ac fel y dywedasom yn flaenorol, mewn canlyniad i fod y glo wedi cyrhaedd y standard y cyhoeddwyd y pump y cant hwn o godiad Yn awr, yr ydym ni wedi cael allan fod glo yr Ocean wedi cyrhaedd uwch pris na'r standard. Y mae yn cael ei wertha yn awr F. O. B yn Nghaerdydd am o lis. i 123.; felly mae o 7t i 10 y cant o godiad yn ddyledus i'r eweithwvr. ac nid pump. Wrth hysbysu y codiad yn ei golofn- au, dywed y Western Mail (newyddiadnr sydd wedi bod yn hollol unochrog o du y meistri yn ymdrafodaeth ddiweddar yr Ocean) y gellid cofio i Mr Jenkins, gar. uchwyliwr glofeydd yr Ocean, ddweyd wrth genadon y gweithwyr yn un o'r cynadledd au mewn eysylltiad a'r Sliding Scale, &c., ei fod yn credu y byddai i godiad yn y cyflog- au gymeryd lie mewn canlyniad i'r audit nesaf. A y Tori o Gaerdydd yn mlaen i ddweyd ei fod yn awr yn aros i gael gweled pa effaith a ga'r hysbysiad swyddogol hwn o wirionedd y geiriau a ddywedodd Mr Jen. kins wrth y cynrychiolwyr, ac oni fydd yn tueddu i cementio yr hen deimlad rhwng y meistri a'r gweithwyr, ac eni wna i'r gweith- wyr ail feddwl y penderfyniad a ddaethant iddo ar ddiwedd y mis diweddaf i ddiweddu y Sliding Scale, pa un y mae y mwyfrif o honynt yn dweyd sydd yn well na'r un arall. Mae y codiad ag oeddynt yn ddysgwyl yn ddyledus trwy y scale y maent yn dewis ddiweddu. Dyna fel y dywed y Mail. Dy- wedwn ninau, shibboleth i gyd. Nid oedd eisieu i Mr Jenkins ddweyd wrth gynrych. iolwyr y gweithwyr ei fod yn credu fod codiad yn ddyledus iddynt, oblegyd gwydd- ent hyny yn ddigon da yn flaenorol, a gwyddant yn awr hefyd fod mwy o godiad na phump y cant yn ddyledus iddynt Onid o herwydd hyny yr oeddynt hwy (y gweith- wyr) am newidy scale ? ;.Ie'n siwr, Mr Mail. Gallwn ddweyd fod teimlad o siomedigaeth wedi meddianu y rhan fwyaf o weitbwyr yr Ocean trwy yr hysbysiad hwn o'r codiad, am fod teimlad cyffredinol wedi eu medd- ianu yn flaenorol y buaeent yn cael mwy, ac nid yw y teimlad hwnw wedi eu meddianu heb sail, fel yr ydym wedi dweyd yn flaenorol, a gallwn sicrhau y Mail nad yw yn beth tebygol y bydd i'r gweithwyr ail feddwl eu penderfyniad mewn cysylltiad a therfynu y scale o herwydd y tipyn codiad hwn. tQ CYFEILLION YN YMFUDO.—Dichon nad oes llawer o ddarllenwyr y DARIAN yn hysbys o'r ffaith fod ein cyfaill didwyll, galluog, ac ymdrechgar, Rees T. Williams, Aberton. llwyd, Treherbert, yn bwriadu ymfudo i'r Amerig. Fe wyr y darllenwyr mai Mr Williams ydoedd ysgrifenydd cyffredinol yr Eisteddfodau Cenedlaethol a gynaliwyd yn Nghaerdydd, Abertawe, a Merthyr Tydfil, ac iddo ef yn fwyaf neillduol y gellir gosod i lawr achos llwyddiant yr eisteddfodau mawrion hyny. Y mae Mr Williams hefyd wedi bod am flynyddau yn ysgrifenydd i eisteddfod flynyddol Carmel, Treherbert. Cynelir cyfarfod ymadawol iddo yn Carmel, Treherbert, nos Fercher, Ebrill 26ain. Y mae cyfaill arall i ni yn bwriadu ymfudo yr un pryd a Mr Williams, sef Mr M. L. Wil- liams, Pentre, Ystrad. Y mae ef wedi cael swydd lied bwysig o dan gwmni yswiriol yn New York. Y mae y cyfaill hwn yn ad- nabyddus iawn trwy Gwm R'iondda. Efe ydyw un o agents y Prudential Assurance Company yn y Pentre. Y mae yn fardd lied wych, ac y mae ffrwyth ei awen wedi ym- ddangos yn y DARIAN amryw weithiau. Dyma fel y canodd ar ymadawiad Teganwy o'r cwm hwa beth amser yn ol:— Ai rheidrwydd i'r bardd grwydro?—hynod Onid oes, er chwilio, [yw, Eneth rudd bert yn ei thro O'r Ystrad wna ei rwystro? R inweddau'r gwron addien—a'i ddoniau Dyddanawl, b'le amgen ? Gwenau byw gwvneb awen Ddaw i'r bardd hir ei ben. M. L. WILLIAMS. Onid yw yn briodol iawn ar ei ymadawiad yntau? Ba yn chwareu yr harmonium yn Bethel, H-olfach, am dair blynedd. Dy munwn iddo bob llwyddiant yn ei yrfa novrydd. LLEW NEDD.

YR ALOANWYR. Tebyg foi y rhai hyny o'r cyflogwyr sydd wedi llawnodi y ddeiseb am leihau y gwaith, yn cario eu penderfyniad allan i'r llythyren. Os yw yn dda gan y gweithwyr am eu masnach, bydded iddynt fod mor ffyddlon a'n hysbysu am y rhai a ddichon fod yn troseddu. Nid oes angen galw yn y manau hyny lie mae y gweithwyr yn teimlo mae lleihau y gwaith ac nid lleihau y tal sydd oreu, ond rhaid yw cael cofres o enwau rhai cyffelyb i'r bradwyr a sonir am danynt mor eglur gan yr Hen Wr yn y DARIAN diweddaf. Mae yn dda gan ein calon fod un o gyffelyb syniadau a ninau wedi rhoddi ei draed i lawr yn y fan yma yn em hymyl; os bydd iddo alw yn ein awyddfa rhoddwn enwau troseddwyr iddo, hyd yn oed yn y man lie mae yn awr, ac un o'r rhai hyny yn dirfeddianydd. Clyw- som am un statesman o enwogrwydd yn bygwth ein rhoddi yn y Chancery er cael libel arnom am ddim ond ceisio galw ei sylw mewn ffordd ddifrifol at orienwad ein marchnad add. Gwyddoch chwi, olygwyr y newyddiaduron, o b'le mae gwysiadau am libels yn d'od; byddem ni yn arfer credu mae cyfreithwyr fyddai yn danfon y wys, ac os na fyddai cytuno yn bod ar y ffordd, fod gwrandawiad ar yr achos mewn llys lleol cyfagos ond gwelwch chwi beth yw cyhoeddiad tirfeddianydd,—'Y Chancery am libel.' Nid oes genym i ysgrifenu y waith hon fwy nag sydd wedi ei ysgrifenn genym ganwaith o'r blaen, Pe byddai hen sef- ydliad y chwil-lys yn bodoli heddyw, byddem foddlon sefyll ein prawf yno cyn byth y goddefwn i ddynion haner gwallgof lofruddio y fasnach alcanaidd. Cawsom lythyr oddiwrth ein hen gyfaill o'r B aenau, yn holi ein awdurdod am yr hyn a ysgrif- enwyd am dano yn ein hysgrif ddiweddaf. Owyr pawb nad yw yn rhan o'n cred na'n dyledswydd ni i roddi enwau y rha.i hyny sydd yn adrodd i ni yr helyntion, a byddwn bob amser ar ein gwyliadwriaeth pan yn ysgrifenu y pethau hyn. Gwyddom y bydd yn fil gwell gan ei hen gyfeillion ddarllen ei amddiffyniad nag iddo fod yn ddystaw o dan y cyhaddiad; hyderwn ei ddarllen yn y DARIAN hon. Mae golwg ddifrifol ar y fasnach heddyw, ac nid aliwn ninau fod byth yn rhy ddifrifol wrth alw sylw pob alcanwr ati hi. Darfu i ni yn ddiweddar iawn alw eich sylw at y stocks, nid yn unig y rhai sydd yn cael eu gwerthu yn y marchnadoedd, ond mae yr hyn sydd yn cael ei gadw gar tref yn llawer mwy nag y mae y mwyaf gwybodus yn ei wybod. Bernir yn awr eu bod yn 600,500 o flychau. Mae y lleihau wedi dechreu; clywn mae boreu dydd Mawrth y byddant yn dechreu yr wythnos hon yn Cwmfelin. Felly dyna dydd Llun a nos Lun yn llai bob wythnos, gyda'r eithriad o ychydig a wneir ar brydnawn Sadwrn. Ond gwelwch beth a ddywed Mri. Walker, masnachwyr o Lluunain,— Nid yw y lleihad ag y mae y gwneuthur- wyr wedi penderderfynu arno i effethio mwy ar godi prisoedd y llafnau alcan na phe byddai un yn codi llon'd ystwe (bucket) o ddwfr ar y tro o lyn eang a dwfn.' Gan hyny, fy nghydweithwyr auwyl, byddwch yn onest gyda'ch gilydd. Nid y w ond gofid cyhoeddi neb. Deuwch ynte, byddwch ffyddlawn y waith hon. a go hel wch ddysgu neb am flwyddyn o leiaf. Y mae ein cyfaill o'r Blaenau yn ei lythyr atom yn ysgrifenu mai iawn yw dysgu y rhai hyny sydd yn gweithio fel becbgynos yn barod. Pe byddai efe a chwithau ond gwybod faint yn ychwaneg o'r gweithiau bach' yma sydd yn siglo hyd eu gwraidd, un wedi gorfod cau yr wythnos ddiweddaf, a rhaid yw i ragor ganlyn, byd<Ie :h yn holi eich hunain i ba le mae y gweithwyr segur i fyned ? Gwnewch fwrw golwg am fynyd ar y rhai sydd yn barod yn sefyll. Dyna ddwy felin yn Nghaerfyrddin, Mor- laia, Ynyspenllwch, ac nid yw Midland na Foxhole yn oer nac yn frwl. Y Clan, Aber. dar, Burrows, Llantrisant, &c., beth am y gweithwyr sydd yna yn segur? Ysgrifen- wyd yn ddigon eglur am beidio dysgu cy nifer. Ofer fn hyny. Ai ofer ein cais hwa atoch ca'r dyfodol esbonio. Gwykoch yn dda yr amser hir y bu y forg nnen yn segur, ac eto nid oeld y stoc yn lleihau na'r pris oedd yn myned i'r lan, ac nid oeddynt y pryd hwnw ya gymaint ag ydynt yn awr ac os buwyd saith o fisoedd y pryd hwnw, pa faint yn fwy ybydd yn rhaid i chwi fod yn awr? O! byddwch ddidwyll, anwyl gydweithwyr. Clywn fod o chwech i saith punt o arian tocynau David George, Pontardulais, heb ddyfod i fewn. Goddefwch i ni &'n holl galon eich cymhell i fod yn ffyddlon yn hyn eto. Gwyr pawb sydd & theulu ganddo na all hi fod yn wych ar ein brawd sydd wedi bod dan gystudd trwm am dair blynedd. Ni fydd yn edifar, ni wn, gan neb o honoch gynorthwyo un dan boenau. Bydd y draw ing i gymeryd lie ar yr 16eg o Fai nesaf. Danfonwch yr arian yu gryno i fewn erbyn hyny, bawb o honoch, a bydd bendith yn eich dilyn. Wedi aros i'r fynyd olaf am yr adrodd- iadau diweddaraf, gan feddwl y byddai i oleuni dori yn yr hwyr, nid oes genym ond canu yr un alarnad:—' Tinplates are flat, and values rather worse than better.' Un arall:—' There is very little business doing in this market in tinplates, and prices are nominally unchanged. Orders from America seem to have fallen otf, and in consequence ordinary cokes are rather weaker.' Un arall The market continues in a depres- sed state, suffering from the effects of over production. There has been quite a collapse in the tin market. Australian and Straits being now worth only .£96 to .£97 per ton, this being a fall of about R9 per ton since the holidays.' Os na wrandewch arnom ni, gwrandewch ar leferydd y marsiandwyr hyn. Ein geiriau olaf heddyw eto atoch ydyw, ymbwyllwch a gwnewch rwymo yr ynfydion yn eich plith. Byddwn yn fyr er ly rhoddi lie i'n hen gyfaill o'r Blaenau. LEWY8 AFAN.

YNISGEINON. Y mae pawb &g sydd wedi teithio gyda rheilffordd Cwmtawe i Ystalyfera, yn gwybod mai yn y fan He mae cerbydau Aberhonddu, Ystalyfera, Brynaman, &c., yn cael eu gwahanu yw y lie uchod. Mae yn mhlwyf Cilybebyll, tan graig ar lan y Tawe, le a el wir Craig-y fforest. Nid oes, mae yn wir, unrhyw neillduolrwydd yn y lie wedi sefyll o'r gweithian glo. Yr hyn y dymunem ni alw sylw ato yn ein llythyr hwn, yw rhywbeth tebyg i'r hyn a wnaeth eich gohebydd Lewys Afan ar golofnan y West- ern Mail am ddydd Gwener diweddaf, sef yr enbydrwydd i fywydau wrth fyned a dyfod o'r lie hwn. Cyn cychwyn o'r rheil- ffordd, yr oedd yma bont gref a chyfleus,! a ffordd hwylus ddiberygl i'r trigolion i'w thramwy; er hyny, mae eofndra ac haer- llugrwydd gorachwilwyr y rheilffordd wedi cymeryd haner y brif-ffordd, ac afon Tawe bron cymeryd yr haner arall o honi. Mae gwely Tawe yn cael ei droi yn ol ewyllys cwmni Ystalyfera, nes yw hi bellach yn golchi y cwbl yr ochr yma ymaith, gan lanw ei gwely a gorchuddio tiroedd pobl dlodion trwy yr holl ddyffryn oddiyma i Treforis. Yna, daw y gweithfaoedd ereill a'u rhwbel hwythau er rheoleiddio ei cherddediad i'r m ir. Mae cwmni Ystal. yfera hefyd wedi gwneuthur defnydd o'r ffordd yr ochr arall i'r afon, a lie y rhodd- wyd pont yn groes i'r gamlas fach sydd yn awr wedi ei chau i fyny gan hen foncyffion preiffion, pa rai sydd wedi eu gosod yn erbyn y fynedfa i'r bont yn ochr Ystalyfera. Nid hyny yn unig, ond mae defnyddiau yr ben bont yn falledig. Fel yr oedd person yn dyfod o gyfarfod pregethu a gynelid yn nghapel y Wern, Ystalyfera, nos Lun, y 17eg o'r mis hwn, torodd y bont tano, a bu yn agos a cholli ei fywyd. Y mae o ddeu- gain i haner cant o blant yn awr dan orfod- aeth i fyned i Board School Panteg, ac nid oes ganddynt bosiblrwydd i fyned, am fod y bont heb ei chyweirio. Fy unig amcan yn fy llythyr, yw galw sylw Bwrdd Ysgol a tbrethdalwyr y plwyf cyfagos at y perygl ofnadwy sydd yma. Foneddigion a chym- ydogion, a raid aberthu bywydau cyn y bydd i ni enill eich sylw. Hyderwn na, ond y bydd i bob dyn sydd yn teimlo dros y ddynoliaeth, gyfodi ei lais at yr awdur- dodau priodol, a mynu gwel'd ein esgeiriau a'n bywydau yn cael eu dyogelu. Dichon, a gwn y bydd i Lewys Afan alw sylw yr awdurdodaU at y ddamwain uchod, gan wir ddymuno lies fy hun a,'m cymydogion. Ynisgeinon. LEWIS MORGAN.

AM BOB MATH 0 YMBORTH a GROCERY RHADLAWN, A'R BHAI HYNY O'R MATHAU GOREU, EWCH AT F. W. MANDER, 42, COMMERCIAL STREET, ABERDARE. T.ONIO SOL-FA! Oardiff Castle Ooffee Hotel, Aberdar. CYCHWYNIR Glass Sol-fa yn y lie uchod V nos Sidwrn nesaf, Ebrill 29ain, am 6.30 o'r gloch, pryd y dysgwylir i bawb a fwriadant ymuno i fod yn bresenol. Athraw ,-MR HENRY GRIFFITHS. Telerau, Is. 60. y chwarter. THOMAS THOMAS, Ysg. Cerddoriaeth Newydd GAN D. JENKINS, Mus. BAC. CANTAB. Dau Gydgan newydd i leisiau meibion. No. 4. 'Cydgan y Bugeiliaid' (The Shep- herds' Chorus), Sol-fa, 2d; O.N., 4d. Nos-gin (Serenade), gan Gwilym Gwent:— Nyni yw'r meibion cerddgar' (We are the young musicians), Sol-fa, 2c.; O.N., 4c. Cyfres o d6nau Cymreig yn Nodiant y Sol-fa:— No. 5,—' Talsarnau' No. 6, Gwalia' [ Yn un llyfr, pris No. 7, Tegid' [ ceiniog. No. 8, Bozra' J Cyfres o Ranganau at wasanaeth plant a chorau bychain:— No. 1,—' Ffo rhag y cwpan Yn un No. 2,—" Dewch dan faner Dirwest' llyfr, No. 8,—' Gweddi'r Pererin pris No. 4,—« Penoerdd Natur' l|c. Pob archebion (gyda blaendal) i'w danfon i'r awdwr, Aberystwyth. Nodiad.—Symiau uwchlaw Swilt mewn Postal Order. Dymuna Mr. Jenkins hys- bysu ei fod yn rhoddi gwersi drwy'r post mewn Gwrthbwynt, Cynghanedd, Fugue, a Chyfansoddiad, yn y ddau nodiant. Yn awr yn y Wasg, ac i'w, chyhoeddi mewn wythnos neu ddwy, Awdl Fuddugol Eisteddfod Abertawe. AWDWR:-DEWI WYN 0 ESSYLLT. TESTYN SYE ROWLAND HILL. Pob Archebion i'w haufon at y Cy- hoeddwyr a'r Perchenogion, MILLS a LYNCH, Aberdar. I Mae c&n yn llon'd yr awel fwyn.' Albert Hall, Abertawe. EISTEDDFOD FAWREDDOG y Bank Holiday, Awst 7fed, 1882. Cadeirydd: CAPTAIN DAVIES, Ysw., Maer y dref. Arweinydd: PARCH. E. EDMUNDS, Abertawe. Beirniad: Ma JOHN THOMAS, Llanwrtyd. PRIF DESTYNAU. I'r o6r a gano yn oreu • The Heavens are TelUtu},' gwobr X33, sef £80 i'r o6r, a £8 i'r arweinydd. I'r o6r a gano yn oreu 1 Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' J. Thomas, gwobr JB6. I'r Brass Band a chwareuo yn oreu We never will bow clown,' gwobr W87. I'r parti a gano yn orea 'Cydgan y Chwarelwyr,' gwobr £ 2 2B. I'r pedwar a gano yn oreu Ti wyddost beth ddywed fy nghalon,' Dr. Parry, gwobr Xi. I'r Soprano a gano ya oren "Rwyf yn cofio'r lloer yn codi,' R. S. Hughes, gwobr 10s. 6c. Y mae y programmes yn cynwya y gweddill o'r testynau a phob manylion ereill yn barod, ac i'w cael am y pris arferol oddi- wrth yr y»grifenydd,— D. PRICE, 1409, Neath Road. Hafod, Swansea. Yn awr yn barod, Rhan I., pris 2g.t Odlau'r Efengyl,' Sef yr Hymnau a'r Tonau diweddaraf a genir yn Nghyfarfodydd Dirwestol Mr. R. T. Booth. Oyiwysiad—• Fy Ngwarodwr,' Dyogel yn nghysgod y Graig,' Bywha dy waith, Olychau mwyn Efen I Paham yr oedi V EdTyek ar lean,' Hyfrycl dy fy Nhad,l Fe s'in cuddia,' «Gwaith i bob un,' Y, cyfaill a lyn,' • Pobjpeth yn dda,' • Pa le mae'r medelwyr ?'' Ffaeleddan fy mywyd,' 4 Ymdeithio i Seion,' 'Ar lan yr afon,' 1 Fydd rhywun yn fy nysgwyl l' Fy mach. gen, pa le y mae ?' Geiriaa'r bywyd,' I Gyda'r Iesu,' I Yr Hyfryd Wlad,' 1 Myned yno i fyw,' 1 Canu iddo Ef,' Goleu ar y lan,' 'Cadw'n bar i'r hyn sydd iawn,' Cenwoh glychau'r nefoedd,' Ac. YR HYMNAU YN UNIG, 2G. Wedi eu cyfaddasu i'r Gymraeg gan Watcyn Wyn. 1 Abertawe: B. PARRY, Argraffydd a Chy. hoeddwr, 13, Castle Street. I'w cael gan y llyfrwerthwyr. 11.\8 Miss Bronwen M. Thomas Yn agored i dderbyn Engagements fel Con. c!l tralto mewn cyngerddau, &c. Cyfeiriad,—Porth, Rhondda Valley.

TO COAL MINERS AND OTHERS EMIGRATING TO AMERICA. The Coal Mines in Osage County, Kansas, and the system of working same. At Osage city, we have mine shafts or pits from 25 to 45 feet deep; coal from 15 to 18 inches thick, under which is a soft fireclay 8 to 12 inches thick, in whioh the undermining is done. The system of working is I Longwall, and as a general thing, well ventilated, having an escape shaft about 100 feet from the hoisting shafts. The roof is soapstone and slate, and considered very safe to work under. It is a rare thing to hear of an accident to a ralaer anywhere in the county. Miners brush their own roads three feet high in rooms, and three and one half feet in entries. The workings are perfectly dry and level, so that boys from ten to fourteen yoara old can run the coal to bottom of shaft. For the last two years, we have paid 1 dol. 75 cent per ton of 2,125 lbs. during summer, and 2 dol. 25 cent per ton during Fall and Winter. At Winter prices, a fair miner can make 3 dollars per day, while some make 4 dollars. We give full work six months in the year, three quarters work three months, and J about half work three months. We are always short of miners during Fall and Winter. Our slack work is during Summer, which gives our miners a good opportunity to cultivale from 5 to 20 acres of land ac- cording to size of family, a great many of them having one and two horses, and from one to twenty head of cattle. Most of the miners own the property they live upon. The mines at Peterton, 3 miles North East, and Dragoon, 5t miles distant from Osage city, are similar to those at Osage city. System of working same, and most of the miners owning the property they live upon. At Scranton, 13 miles N.E. of Osage city, we have ten pits. The coal here is from 18 to 22 inches thick, good roof, workings per. fectly dry; system of working same as at Osage city, Dragoon, and Peterton; but the price is 25 cents per ton less on account of the difference in thickness of coal. The same lack of miners exists here as at Osage city during Fall and Winter. In the vicinity of the mines, are four schools and church privileges, and as good a society as can be found among the work- ing classes in anywhere in Great Britain. Miners can purchase from one to twenty acres of land, and own their homes, con- venient to the mines. Land can be bought for cash, or on time, and easy terms. The foregoing from letter of Robert Craig, Esq., Superintendent of Osage Carbon Company. All further information will be given by JOHN DAVIES, Esq., the United States Consul, Gloucester,

tffair Gwter, Brynaman. mRWY mai y diwrnod diweddaf o Ebrill J- ydyw y dydd penededig i gynal y ffair uchod, a hwnw yn dygwydd eleni ar ddydd j Sul, bjdded hysbys mai dydd Sadwrn nesaf, Ebrill 29ain, y cynelir hi, ac nid 1 dydd LlUD, Mai laf. Farmers their own Landlords! Î. Freehold Farms Of any size from 40 acres upwards, are offered on EASY TERMS by the CHICAGO & NORTH-WESTERN RAILWAY, IN » Minnesota OR O! DAKOTA, United States of America. Ten Shillings to Thirty Shillings per acre for fee simple. No Tithes. No Land Tax. No Game Vermin. No Restrictions. No Tree Stumps. No Malaria. Good Water. Good Soil. All ready for the Plough. Good Climate. Good Markets. For particulars, apply to JOHN DAVIES, U.S. Consul, Gloucester. EMIGRATION TO AMERICA. CHEAP LANDS. Upwards of Three Millions of acres of the finest Farming & Grazing Land ia America, situate on the line of route of the Atchison, Topeka, and Santa Fo Railroad (which is the new line running across the American Continent) can be acquired at from 8s to 40s per acre, on 2, 6, or 11 years' credit. Prosperous British Settlements already established. Splendid opportunities for great and small investments. Tourists and emigrants for Colorado, New Mexico, and the Pacific States will find this line full of interest, and its equipment elegant aDd comfortable. Maps, pamphlets, and full in- formation supplied free by the undersigned; —JOHN DÃvms, U.S. Consul, Gloucester GWAUNOAEGURWEN, BRYN- AM AN, LLANELLY, B.B.O. DYMUNIR hysbysu pawb y perthya iddynt wybod, y gohirir Art Union John George, Gwauncaegurwen, hyd y 4ydd o Fai, 1882, a thaer ddymunir ar bawb sydd a thocynau ganddynt i ddyfod a'f duplicates i fewn erbyn byny.-MB THOMAa MORGAN, Temperance House, Gwauncae- gurwen, Brynaman, Llanelly, R.S.O. Now Ready, II) A History of England & Wales From the Roman to the Norman Conquest, by J. T. MORGAN OWEN,|M.A., J Gold Medallist, Cluff (Open University) Prizeman, etc. Price free by post, 3s. 3d. Orders received by J. Morris, Publisher, 30, High-street, • Rhyl. REST t LONDON TEA la small quantities, at' v 1, WHOLESALE PRICES, Same as supplied to the Clergy, Members of the Medical Profession, and others. 2s. per lb., .,If 6 lb. for 10s. 6d. 10 lb. sent CARRIAGE PAID to anyfpart of South Wales on receipt of P.O.O. for 20a. i lb. Sample Parcels sent free per post on receipt of 18 stamps. H. S. Arnold, CWM AVON, GLAMORGAN. TEA COREU LLUNDAIN MEWN SYMIAU BYCHAIN AM Brisoedd Cyfanwerth I Yr un Te ag a werthir i offeiriaid, medd- ygon, ac ereill. 2s ypwys. 6 pwys am 10s. 6d. Anfonir 10 pwys, wedi talu y cludiad, unrhyw ran o Ddeheudir Cymru ar dder- byniad P.O.O. am 20s. Anfonir sypynan I pwys er esiampl, i am. rhyw le ar dderbyuiad 18 llythyrnod* H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMORGAN Swyddfa'r DABIAN am bob math o Stationery, &c., megys Envelopes Casglu am 2s. y fil; Envelopes (gwyn neu Us)$ ceiniog /Packet—25.