Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
----------Arthur J. Williams,…
Arthur J. Williams, Grocer & Provision Merchant, 6, Commercial Street, Aberdare, next door to the Welsh Harp, respectfully solicits a trial.
Advertising
Farmers their own" Landlords 1 Freehold Farms 3? any size from 40 acres upwards, are *■ offered on EASY TERMS by the CHICAGO & NORTH-WE STERN RAILWAY, IN Minnesota OR DAKOTA, United States of America. fii Tm Shillings to Thirty Shillings per acre for fee simple. No Tithes. No Land Tag:. No Game Vermin. No Restrictions. No Tree Stumps. No Malaria. Good Water. Good Soil. All ready for the Plough. Good Climate. Good Markets. For particulars, apply to JOHN DAYIES, U.S. Consul, Gloucester. IMMIGRATION TO AMERICA. iit CHEAP LANDS. Upwards of Three Millions of acres of the finest Farming & Grazing Land in America, situate on the line of route of the Atchison, Topeka, and Santa Fe Railroad (which is the new line running across the American Continent) can be acquired at from 8s to 40s per acre, on 2, 6, or 11 years' credit. Prosperous British Settlements already established. Splendid opportunities for great and small investments. Tourists and emigrants for Colorado, New Mexico, and the Pacific States will find this line full of Interest, and its equipment elegant and comfortable. Maps, pamphlets, and full in. formation supplied free by the undersigned: —JOHN DAYIKS, U.S. Consul, Gloucester. GWAUNCAEGUBWEN, BRYN- AMAN, LLANELLY, B.S.O. DYMUNIR hysbysu pawb y perthyn iddynt wybod, y gohirir Art Union John George, Gwauncaegurwen, hyd y 4ydd 0 Fai, 1882, a thaer ddymunir ar bawb sydd a tkocynau ganddynt i ddyf od a'r duplicates i fewn erbyn hyny.-MR THOMAS I MORGAN, Temperance House, Gwauncae- gurwen, Brynaman, Llanelly, R.S.O. Now Ready, I A History of England & Wales From the Roman tiO the Norman Conquest, by T. MORGAN OWEN, M.A., Gold Medallist, Oluff (Open University) Prizeman, etc. Price free by post, 3s. 3d. Orders received by J. Morris, Publisher, 30, High-street, Rhyl. BEST LONDON TEA In small quantities, at] WHOLESALE PRICES, Same as supplied to the Clergy, Members of the Medical Profession, and others. 2s. per lb., 6 lb. for 10s. 6d. 10 lb. sent CARRIAGE PAID to any:part of South Wales on receipt of P.O.O. for 20s. lIb. Sample Parcels sent free per post on receipt of 18 stamps. H. S. Arnold, CWMAVON, GL A.MORGAN. TEA COREU LLUNDAIN MEWN SYMIAU BYCHAIN AM Brisoedd Oyfanwerth! Yr un Te ag a. werthir i offeiriaid, medd- ygon, ac ereill. 2s y pwys. 6 pwys am 10s. 6d. Anfonir 10 pwys, wedi talu y cludiad, i unrhyw ran o Ddeheudir Cymru ar dder- byniad P.O.O. am 20s. Anfonir sypynau i pwys er esiampl, i un. rhyw le ar dderbyniad 18 llythyrnod. H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMORGAN Swyddfa'r DARIAN am Stationery, &o. Envelopes Oasglu am 2s. y 1,000, Envelopes xuawz (gwyn neu lAs), 1c. y Packet. Canada! Canada! Canada! YMFUDIAETH I YMFUDIAETH I Newydd dda i bawb afwriadant ymfudo 1 160 0 ERWAU 0 DIR AM DDIM: YN MANITOBA. Miloedd lawer o lafurwyr yn eisieu. Mordaith Gynorthwyol (Assisted Passage) i Quebec i bob dosbarth o weithwyr am X4 yr un; amaethwyr a llafurwyr, Xs yr un; plant o dan 12 mlwydd oed, Xl 10s. yr un; babanod o dan un flwyddyn, 10s. yr un; morwynion o bob math, X3 yr un; i hwylio o Liverpool bob dydd Iau mewn agerlongau ardderchog. Er cael darlun-len (map) o'r wlad, gyda nodiadau pwrpasol, a'r modd i sicrhau y cludiad, yn nghyda'r manteision a gynygir, anfoner yn ddioed, yn amgau postage stamp, at y Goruchwyliwr Cymreig Trwyddedig,— J. D. PIERCE, Emigration Agent, 13, Highfield St., Tithebarn Str., Liverpool. FEBNDALE, TYLORSTOWN, A'R MAERDY. BYDDED hysbys i drigolion y lleoedd uchod fod gan D. DAYIES, llyfrwerth- ydd, &c., Strand, Ferndale stoc newydd o Bapyr Tai newydd ddyfodi fewn, ac i gael ei werthu allan yn hynod o rad—o 3c. i fyny. Hefyd, y mae yn cymeryd archebion am bob math o waith argraifa dros ber- chenogion y DARIAN. TO COAL MINERS AND OTHERS EMIGRATING TO AMERICA. The Coal Mines in Osage County, Kansas, and the system of working same. At Osage city, we have mine shafts or pits from 25 to 45 feet deep; coal from 15 to 18 inches thick, under which is a soft fireclay 8 to 12 inches thick, in which the undermining is done. The system of working is Longwall,' and as a general thing, well ventilated, having an escape shaft about 100 feet from the hoisting shafts. The roof is soapstone and slate, and considered very sate to work under. It is a rare thing to hear of an accident to a miner anywhere ill the county. Miners brush their own roads three feet high in rooms, and three and one half feet in entries. The workings are perfectly dry and level, so that boys from ten to fourteen years old can run the coal to bottom of shaft. For the last two years, we have paid 1 dol. 75 cent per ton of 2,125 lbs. during summer, and 2 dol. 25 cent per ton during Fall and Winter. At Winter prices, a fair miner can make 3 dollars per day, while some make 4 dollars. We give full work six months in the year, three quarters work three months, and about half work three months. We are always short of miners during Fall and Winter. Our slack work is daring Summer, which gives our miners a good opportunity to cultivale from 5 to 20 acres of land ac- cording to size of family, a great many of them having one and two horses, and from one to twenty head of cattle. Most of the miners own the property they live upon. The mines at Peterton, 3 miles North East, and Dragoon, 5t miles distant from Osage city, are similar to those at Osage city. System of working same, and most of the miners owning the property they live upon. At Scranton, 13 miles N.E. of Osage city, we have ten pits. The coal here is from 18 to 22 inches thick, good roof, workings per- fectly dry; system of working same as at Osage city, Dragoon, and Peterton but the price is 25 cents per ton less on account of the difference in thickness of coal. The same lack of miners exists here as at Osage city during Fall and Winter. In the, vicinity of the mines, are four schools and church privileges, and as good a society as can be found among the work. ing classes in anywhere in Great Britain. Miners can purchase from one to twenty acres of land, and own their homes, con- venient to the mines. Land can be bought for cash, or on time, and easy terms. The foregoing from letter of Robert Craig, Esq., Superintendent of Osage Carbon Company. All further information will be given by JOHN DAVIES, Esq., the United States Consul, Gloucester, Pob Gohebiaeth, Newydd, Beirniadaeth, &c., i'w cyfeirio at Editor, TARIAN Office, Aberdare. Pob Archebion, Taliadau, ao Hysbysiadau, i'w hanfon at MILLS & LYNCH, Aberdare, BWRDD Y GOLYGYDD. Beirniadaethau wedi eu derbyn,—Beirn- iadaeth Eisteddfod Brynmawr, gan Mr John Thomas, Llanwrtyd; a beirniadaeth Eisteddfod Siloam, Gyf- eillion, gan Nathan Wyn. Y sgrifau wedi eu derbyn heb fod yn y rhifyn hwn,-Glo y Rhondda, Eis- teddfod Castellnedd, G weithwyr y Glo Ager, Eisteddfod Llwynypia, An. nhegwch Bwrdd Llenyddol Llwyn- brwydrau, Gweledigaetn Bryn Sion Ferndale, Y Creation yn Nowlais, a llu mawr o bethau Cymreig ereill, &c. 0 0 herwydd ein bod yn gorfod siomi cy- maint o ohebwyr, yr ydym yn awr yn ystyried y pwnc o helaethu ein colofn- au unwaith eto.
YSTRANCIAU YNFYD Y TORI AID.
YSTRANCIAU YNFYD Y TORI AID. Diau fod y Toriaid wedi myned dan ddylanwad math o wallgofrwydd trwy adael i'w tymherau drwg lywodraethu arnynt. Dangoswyd hyn yn dra amlwg yn arddangosiad rhwysgfawr y Jingoes yn Liverpool yr wythnos ddiweddaf. Yr oedd arweinwyr y blaid yn y ddau Dy Seneddol yno, sef Arglwydd Salis- bury a. Syr S. Northcote—dau ddyn anhebyg iawn i'w gilydd. Anhawdd yw credu y gaily ddau ymuno yn galonog "u gilydd yn eu gweithrediadau, er iddynt wneud math o undeb ymddang- osiadol, er mwyn cadw aelodau y blaid yn nghyd. Pan yr oedd Beaconsfield yn fyw, yr oedd rhyw fath o unoliaeth yn ymddangos yn ei arweiniad ef. Ond anhawdd fyddai cael dau foneddwr mwy gwahaniaethol na'r ddau uchod yn eu nodweddion hanfodol. Nid yw Arglwydd Salisbury wedi newid dim o4 neillduolion nodweddol er pan y desgrifiodd Mr Disraeli ef flynyddau yn ol fel un "nadyw yn mesur ei frawddegau, ond yn feistr ar senu, difrio, mingamu, a sarhau." Gwir yw i Mr Disraeli ac yntau, fel Herod a Philat, ymuno "u gilydd wedi hyny, mewn jingoaeth wallgofus a niweidiol i'r wlad hon. Hynodir Argl- wydd Salisbury gan fyrbwylldra anheg dyn o ysbryd pleidiol afresymol, yn wahanol i'r diweddar larll Derby yn hyny. Yr oedd hwnw yn fyrhwyll, ond dygai ei feddwl allan yn glir. Yr oedd boneddigeiddrwydd a gofal am ei gan- lynwyr yn larll Derby. Ond rhuthro yn mlaen gan ddibrisio canlyniadau y mae Arglwydd Salisbury. Cyfodai efe ei lais o blaid rhyfel pan y byddai cytun- deb am heddwch yn ei boced ef. Mell- dithiai fesurau rhyddfrydig, a gadawai iddynt basio i fod yn gyfreithiau wedi hyny. Yn Liverpool, dangosodd fel arferol, ei fod yn ddibris o ffeithiau a chysondeb rheswm. Dywedodd fod perchenogion tiroedd yn yr Iwerddon wedi bod yn cael eu hysbeilio er 1870, am ddeuddeg mlynedd I Ceisiodd gynyrchu cydym- deimlad a hwynt, er mwyn gwarthruddo Mr Gladstone a'r blaid Ryddfrydol. Ond tatlodd o'r golwg ei fod ef a'r blaid Doriaidd wedi bod yn Uywodraethu y wlad hon a'r Iwerddon am chwe' blyn- edd o'r deuddeg I Yn ol ei ymresymiad ef—os gellir ei alw yn ymresymiad o gwbl-rhaid ei fod ef a'i blaid wedi gadael i berchenogion tiroedd yn yr Iwerddon gael eu hysbeilio am chwe' blynedd 1 Yr oedd ei haeriad ef yn gondemniad ar ei blaid ei hun. Ac os na wel perchenogion tiroedd hyn, rhaid eu bod yn ddall. A rhaid fod y rhai a edmygent Arglwydd Salisbury yn Liver- pool, pan yn gwneud y fath haeriad ni- weidiol i'w blaid ei hun, yn ddwbl ddall. Nid oes na chyfiawnder na gwirion- edd yn haeriadau byrbwyll Arglwydd Salisbury yn nghylch y Weinyddiaeth Ryddfrydig. Cyhudda y Rhyddfryd- wyr o roddi ffrwyn i dueddiadau cy- nhyrfus y Gwyddelod. Ond yr oedd Beaconsfield wedi datgan ei farn fod y storm Wyddelig bron ar dori wedi i Weinyddiaeth y Jingoes Toriaidd fodoli am yn agos i chwe' blynedd. An- esmwyth a gwrthryfelgar y mae y Gwyddelod wedi bod dan bob Gwein- yddiaeth. Yr un peth fyddai dweyd fod Mr Gladstone, fel Prif Weinidog y goron, yn gyfrifol am dywydd drwg neu glefydau, a dweyd ei fod yn gyfrifol am y berw uffernol sydd yn yr Iwerddon. Buasai y berw hyny yn bod pe buasai y boneddwr flroen-ucheltrahaus Salisbury yn teyrnasu. Onid yw yn ffaith yn nghof y rhai sydd wedi byw haner can' mlynedd, nad oes un diwrnod wedi pasio yn ystod yr amser maith hwnw, heb fod ysbryd gwrthryfel yn ffynu yn yr Iwerddon? Yn amser Syr Robert Peel, pan yn flaenor ar y fyddin Dori- aidd, yr oedd Daniel O'Connell yn crochlefain "Repeal of the Union," sef dilead undeb Prydain a'r Iwerddon a'i fod yn arwain miloedd o Wyddelod i waeddi gydag ef, fel y mae Parnell wedi gwneud yn ddiweddar. Y mae, nid yn unig yn ynfydrwydd, ond hefyd yn gythreuldeb, i siarad am sefyllfa bres- enol yr Iwerddon fel ffrwyth Rhydd- frydiaeth. Gwyr pob dyn sydd a lion- aid gwniadur o fenydd yn ei ben fod y Toriaid, am ugeiniau o flynyddau, wedi meddu awdurdod y llywodraeth i osod pethau yn eu lie yn yr Iwerddon. Ac y mae yn llawer mwy tebyg mai ffrwyth y 0 mesurau drwg y Toriaid am amser maith yw uffernolrwydd presenol pobl yr Iwerddon, nag ydyw yn ffrwyth 0 mesurau Rhyddfrydig. Yr oedd gwaith Salisbury yn siarad am ormesdeyrn Mr Gladstone, am ys- beiliad perchenogion tir, am gload rhyddid gwrthryfelwyr i ladrata amser Ty y Cyffredin, am y priodoldeb o herio teyrnasoedd ereill mewn ymogonedd- iadau milwrol, ac am y drwg e osod dosbarth yn erbyn dosbarth o'r trigol- ion, yn hen shiboleth Doriaidd, un wag o bob gwirionedd, fel cyhuddiadau yn erbyn Rhyddfrydiaeth. Salisbury sydd wedi ceisio gosod yr Arglwyddi i fyned i ryfela a mwyafrif mawr Ty y Cyff- redin. Efe sydd yn euog o osod dos- barth yn erbyn dosbarth. Yr oedd y ffug fod mawrion y Toriaid yn ymostwng i siarad a'r dosbarth gweithiol yn Liverpool, fel pe buasai y dosbarth hwnw yn bleidiol i Doriaeth, yn un o'r pethau mwyaf twyllodrus a fu yn mhlith dynion erioed. Beth, hawyr! Yn ol holl draddodiadau Tor- iaeth, gwaith ciwed-flaenor oedd cyfarch torf (mob) o weithwyr. Demagogues oedd yr enw difriol a osodai y Toriaid ar ddynion a geisient addysgu y werin gyffredin. Ystyriai y Toriaid mai trueni biin oedd rhoddi addysg i'r werin mevvrj materion poiiticaidd. Gwarchod ni rhag mob o wuithwyr oedd iaith y Toriaid. Bid siwr, gallant gael rhyw niter o slahaid, a lwgr-webrwyir, i fol- ianu eu meistri, ond nis gallant gael gweithwyr deallus, annibynol eu hys- bryd i adseinio eu haeriadau twyll- odrus. Ond yn awr, ymddengys fod Salisbury a Northcote am hynodi eu hunain fel demagogues y mob. Y maent wedi deall fod Gladstone wedi creu chwyldroad mawr yn y Senedd, trwy areithiau tan. llyd yn mhlith y werin. Efelychir ef mor bell ag y gellir gan Doriaid aristo- crataidd. Ceisiodd y Toriaid, flynyddau yn ol, hudo gweithwyr y deyrnas i fyned i gyfamod a, hwynt, ond trodd yr ym- drech yn fethiant. Pe gallai Tonaid gael dosbarth o weithwyr anwybodus paganaidd i gytuno a. hwynt, i fod yn slafiaid at eu pwrpas hwy, diau y bydd- ent yn fwy cymeradwy. ganddynt na dynion yn perthyn i ddosbarth canolog cymdeithas, y rhai ydynt yn fwy deallus ac annibynol. Y mae y dos- barth gweithiol yn y siroedd wedi cy- northwyo y Toriaid aristocrataidd, ond nid yw eu meistri am roddi yr ethol- fraint iddynt rhag iddynt daflu iau caethion oddiar eu gwarau. Nid,yw Arglwydd Salisbury yn caru y mwyafrif Rhyddfrydol sydd yn Nhy y Cyffredin yn awr. Ac oblegyd hyny, dyrchafa efe gyfarfodydd cyhoeddus yn uwch na'r Senedd. Ymgais i ddenu y werin at Doriaeth sydd yn hyn. Dyn gwan yw Syr S. Northcote, ar- weinydd proffesedig y Toriaid yn Nhy y Cyffredin. Nid yw efe am fyned i eithafion Toriaidd. Ac eto, ceisia roddi esgusodion dros yr eithafion hyny ar brydiau. Y mae Salisbury yn areithiwr mwy hyawdl nag efe. Ni chytuna efe a'r Toriaid, y rhai a haerant mai corff- oriad o'r ysbryd drwg yw Mr Gladstone. Diau nad yw y Toriaid yn foddlon ei fod ef ar brydiau yn talu gwarogaeth ddyledus i Mr Gladstone. Nis gallant feddwl am osod Northcote yn Brif Weinidog. Ganwyd ef i fod mewn sefyllfa israddol. Eto, ni ddyoddefai y wlad i ffaglydd tanllyd, peryglus, fel Salisbury, ddal awenau y Llywodraeth. Pe dygwyddai i hyny gymeryd lie, nid' hir y byddai efe heb wthio llong Tori- aeth yn erbyn y creigiau. Byddai pob dyn rhesymol yn barod i ddweyd hir oes i Mr Gladstone a'i Weinyddiaeth, er mwyn sicrhau ben- dithion i'r wlad hon ac i'r holl fyd.
BWRDD YSGOL ABERDAR.
BWRDD YSGOL ABERDAR. Dydd Gwener diweddaf, cynaliodd y Bwrdd uchod eu cyfarfod pythefnosol, pryd yr oedd yn bresenol Mr R. H Rhys (cadeir- ydd), y Parchn Dr Price, (is-gadeirydd), Thos. Jones, B. Evans, a Mri D. Davies, Canton House D. P. Davies, a John Wil- liams. Wedi darllen a chadarnhau pender- fyniadau y Bwrdd o'r blaen, cafwyd myneg. iad PwyUgor Llywodraethol yr ysgolion. Cymeradwyent dalu llechres y cyfiogau a gwahanol gyfrifion yn cyrhaedd y swm o 559p. 10s. lie. Penderfynwyd ar Dr Price, a B. Evans, Gadlys. i ardystio yr arcliebion. Mynegai y Pwyllgor yn mhellach fod cytlog Air Yates, Cwmdar, i'w sefydlu yn ol IIOP. y flwyddyn yn y dyfodol, a'i fod yntau i roddi atebiad a fydd yn cydsynio a'r cynygiad hwn erbyn y Bwrdd nesaf. Mabwysiadwyd yr adroddiad. Derbyniwyd apeliad oddiwrth Mrs Mar- garet Howells, meistres ysgolion Cap Coch, am godiad yn ei chyflog, a phonderfynwyd ar gynygiad y cadeirydd fod cyllog yr apelydd i'w chodi o 52p. i 60p. Mynegai arolygwr yr ysgolion ei bod yn athrawes gydwybodol a diwyd iawn. Dywedai y clerc ei fod wedi derbyn yr ad- roddiad swyddogol parthed arholiad ysgol ion y Pare. Dangosai fod y grant eniliwyd i'r bechgyn dan y meistr yn 156p. 19s. yn erbyn 170p. 14s. y flwyddyn ddiweddaf. Y merched; 156p. 15s. yn erbyn 166p. 7s. y flwyddyn ddiweddaf. Babanod (infants), 107p. 16s. yn erbyn 125p. 12s. Cyfanswm y grant 421p. 10s., o'u cymharu â. 462p 13s. y flwyddyn ddiweddaf. Dywedai y cadeir- ydd fod y golled dros 40p. Dywedai mynegiad y becbgyn fod arhol- iad pur dda ar y cyfan wedi ei basio yn y gwaith elfenol. Y prif fai yn y cyflawniad oedd eisieu cywirdeb a manylrwydd. Yr oedd nodiadau yr arolygwr ar ysgolion. y merched i'r effaith nad oedd canlyniadau yr arholiad mor foddhaol y flwyddyn hon, Ond ymddangosai fod y feistres wedi cyfar- fod ag anhawsderau ar gyfrif afiecliyd mynyeh ei llu (strljfj. Mynegai yr adrodd- iad fod ysgolion y mabanod mewn sefyllfa tra boddhaol. Yr oedd y dosbarth iselaf wedi cynyddu yn anarferol yn mhob pwnc, Ystyriai y cadeirydd yr adroddiadau hyn, ac eithriadu y mabanod, yn rhai mwyaf anfoddhaol. Tybiai eu bod yn talu gormod o gyflog i'r feistres yn ysgolion y merched. Penderfynwyd cyfeirio y mynegiadau at Bwyllgor Llywodraethol yr ysgolion. Daugosai y mynegiad ar ysgolion Peny waun fod y grant enillwyd yn 24p. KK yn erbyn 23p. 98. y flwyddyn ddiweddaf. Ac ad. roddiad tebyg am ysgolion Hirwann rldang, osent fod y grant yn 418p. yn erbyu 400p 10s. y flwyddyn o'r blaen. Apeliodd nifer luosog am le Miss Preedy 11 yn ysgolion y merched yn BJaengwawr. Ymddangosodii Miss Niven, Poplar, LluIl dain, a Miss R. VIorgan, Clxippenhans, Slough, o flaen y Bwrdd, ac wedi gweled y ddwy, etholwyd yn unfrydol Miss Morgau. am y gyflog o 80p. y flwyddyn. Rboddodd y cadeirydd rybudd y byddai yn. y Bwrdd uesaf yn cynyg ;od rhyhudd i'w roddi i feistres vsgoiion merehed y Paic nad ydyw yn y dyfodol i gaet ei thy yn rhydd o ardreth (rrut). Wedi darilen mynegiadau arferol swyddogion y Bwrdd, ymadawodd yr aelodau.
---,---.------DOSBARTH ABERDAR…
DOSBARTH ABERDAR 0 LOWYR. Fel hen lowr, ac fel heu lowr yn caru Uwyddiant ei gydweithwyr, carwn ddweyd gair am yr auffyddlondeb a'r diffyg cyd weithredu sydd yn ein plith mewn cysyllt iad &'n goruchwyliwr. Y mae achosion yn codi yn barhaus ag y mae gwir aJJgeB am ei wasanaeth, ac yntau yn ddyn ag y mae genym yr ymddiried mwyaf ynddo at y cyfryw. Beth yw y diffrwythder sydd tua'r Gadlys yna ? Os ydych yn awr, gyfeillion, yn gallu byw heb angen gwasanaeth, goruch- wyliwr, eich enill chwi yw hyny; ond gan na wyddoch chwi, mwy na ninau, yn y lofa hon pa awr y daw yr alwad am ei wasan- aech, ac ymgynghoriad eich cydweithwyr trwy y cwm, dylech fod yn falch o gael estyn bob un ei hatling at gynal y goruch. wyliwr a threfn y dosbarth. Yr ydwyf yn ysgrifenu y pwt hwn yr wythnos hon er 8a^ eich sylw ar gyfer y cyfarfod misol sjrda ar y drws, gan obeithio y gwelir eich cynrychiolydd yno, ac yn gallu siarad a gweithredu fel dyn rhydd ac awdurdod ei holl gydweithwyr y tu cefn iddo. Bydd genyf air ar y pwnc hwn eto ar ol y cyfar- fod. IOAN.
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH…
MARWOLAETH A CHLADDEDIG- AETH MR. JOHN EVANS. Y mae genym yr wythnos hon y gorchwyl galarus o gofnotU marwolaeth Mr John Evans, yr hwn. yn ddiweddar a apwyntiwyd yn beirianydd cynorthwyol i Mr M'Con. nochie yn y Bute Docks, Caerdydd. Bydd Llun, wedi treulio y rhan ddiweddaf o'r dydd gyda ei frawd, Mr D. Evans, managm-gweith. iau haiarn Rhymni, dychwelodd gyda y tren hwyrol i'w breswylfod yn Nghaerdydd, ac aeth i'r gwely oddeutu haner awr wedi unarddeg o'r gloch, yn ei iechydymddangos- iadol arferol. Yn y boreu, gan nad oedd wedi dyfod i lawr yn ei amser arferol, aeth y forwyn i'r lan, a churodd wrth ddrws ei ystafeU wely, yr hwn oedd wedi ei ddyogel gloi o'r tu mewn, ond yn methu cael ateb- iad, aeth i ymofyn cynorthwy, a gwthiwyd y drws i fewn, pan y cafwyd Mr Evans ar lawr yr ystafell mewn cyflwr o ddideimlad- rwydd. Wedi i'r meddyg ddyfod yno gos- odwyd ef ar y gwely, lie y gorwedd yn hollol ddideimlad hyd 11 o'r gloch boreu dydd Mercher, pan y bu farw. Tybir mai apoplectic fit oedd yr actios o'i farwolaeth, yr bon a afaelodd ynddo pan yn codi yn ei amser arferol boreu dydd Mawrth. Yr oedd yr ymadawedig yn fab i'r diweddar Mr Evan Evans, furnace manager yn ngweithiau hai. arn Llwydcoed, a brawd i Mrs Morris, Bridgend Inn, Trecynon, yn nghyd a brawd. yn-nghyfraith i Mr Thomas Jones, George Brewery, Aberdar. Gorphenodd ei yrid. ddaearol yn dra disymwth wedi ychydig oriau o gystudd, yn 49 mlwydd oed. .an- wyd a magwyd ef i fyny yn Nnrecynon, Aberdar, ac ymadawodd a phreswylfod ei rieni pan oddeutu 18 oed. Bu am bum' mlynedd fel peirianydd yn llynges Rwsia. Wedi hyny aeth i lynges Twrci, lie y treul. iodd 15 mlynedd^ ac yn amser y rhyfel rhwng Twrci a Rwsia yn y flwyddyn 1877, dangosodd gryn allu a gwroldeb fel peirian. ydd mewn rhyfel long o dan Hobart Pacha, yr hon long, fel y mae yn hysbys, a sudd- odd amryw o longau Rwsia. Yr oedd o dymher addfwyn a charedig, ac yn barod i wneud cymwynas a thramorddyn yn ogys: tal a chydgenedlddyn. Daethpwyd a'i ran farwol mown hearse o Gaerdydd, a gosod. wyd hwynt i orwedd yn yr un bedd a'i an- wyl dad yn mynwent Eglwys St. Ffagan, Heolyfelin, y dydd Sadwrn canlynol. Yr oedd amryw o alargerbydau yn y cynheb- rwng. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parch Mr Williams, y curad. Heddwch i'w fangre cysegredig hyd foreu y codi mawr. Aeth idd ei wely'n iach a lion, Heb yn ai fron nac och na gloes, Dirionaf frawd I heb feddwl fawr Gyfarfod awr ddiweddaf oes; Ond pan na thybir, gwir y daw Penadur braw &'i ingawl gledd Rhaid myn'd, pe meddid dewredd cawr, Pan ddelo'r awr i byrth y bedd.
EISTEDDFOD HOREB, LLWYDCOED.
EISTEDDFOD HOREB, LLWYDCOED. Cynaliwyd yr uchod dydd Llun Pasc di- weddaf. illywydd, D. A. Thomas, Ysw., Ysguborwen, ac wedi cael anerchiad. byr a phwrpasol ganddo awd yn mlaen a gwaith y cyfarfod. Canu Nefoi Wlad;' goreu o 15, W. Jones, Hirwaun. Adroddiad i ferched, Yr Haul,' a gwobrwywyd Lizzie Lewis, Aberaman, a J. Young, Abernant, gwobr ychwanegol yn cael ei rhoddi gan y ilywydd. Deuawd, 4 Y Ddau Forwr;' i goreu o 14, loan Gwawr a'i gyfaill. Un- awd i ferched, Hymh Ymadawol;' goreu o 11, Eos Bethel, sef Mary Williams, Hir- waun. C6r o blant o dan arweiniad M or- gan John, Hirwaun. Solo Bass, 'Hen Lane;' goreu, J. John (Alawydd), Aberdar. Adroddiad, 'Yr Eufys;' goreu o saith oedd James Lewis, Trecynon, Canu y Solo Tenor, Bradwriaeth y Don;' goreu o 15, David Richards, Trecynon. Canu 1 Adgof- ioit Mebyd,' i ferched; goren o 10, Marga- ret Johu, Ab rarrii-u. Rhauwyd y wohr i'r parti o wyth rhwDg eiddo John John a D. Phillips, Aberdar. Solo Tenor, Myfauwy goreu o 18, loan Gwawr. Solo Bass,' Teyrn- asoedd y Ddaear;' goreu o 38, Alawydd. Adrodd Colliant y Royal Charter;' goreu o 11, John Walters, Abernant. Y tri a gan- oid yn oreu Fair Flora Decks oeddynt Alawydd a'i gyfeillion. Canu y prif ddarn, 1 Mi a ¡,;odaf' (Dr Parry); rhanwyd y wobr rhwng cor Penderyn, dar arweiniad Joseph Williams, Hirwaun, a chor Aberaman, dan arweiniad John Phillips. Cafwyd cystadl euaeth dda ar y cyfan. Yr tlw er cy. northwyo Oyfrinfa Rhosyn Llwydcoed. Ni welwyd yn Llwydcoed y fath dyrfa otbobl wedi ymgynull yn nghyd er ys blynyddau. Yr wyf dros y gyfrinfa a'r pwyllgor yn diolch yn fawr i bawb am eu presenoldeb. Wedi talu diolohgarwch i'r cadeirydd am ei fedrusrwydd yn llywyddu torf mor fawr, ymadawodd pawb yn llawen. Yn ystod y cyfarfod adroddwyd yr englynion canlynol <ran Hywel Morganwg Hawddamor i'r wledd yma-o eiddo Yr addien gyfrmfa. Oau Y Rhos, hon wyl ddangosa—hedd\ w'n Yn ei hanian mai talent feithrine.. Pwy a goleud, neu pa galon-a gp. Ddrachtio gwin ei dwyfron '.) Ai ar ael yr aufa.rwolion E geir yn awr y goron hon'? 0 na" ceir pna. aur rwymi^d—cadarn Yn cydio mewu cari^d O'i Haw a'i swyn fe g^r lleshad—i ddyn Mae'n h'et yn e&ten mewn bwyl yn wastad. Calon wrth galon yn gu-amlunir Mewu ymlyiiiad awysgu 0 hyd yn cy .• weithredu—yn gampus 1 fyw'n gariadu§—l^v^Li wyf fi'n gredu. GLYNBIBFAB.
J BRITON FERRy.
BRITON FERRy. BAGLAN.—Cynaliwyd cyngerdd fawredd- og yn y lie uchod nos Fercher, dan lywydd- iaeth Ficer Aberafon. Yr oedd larll 14 Iarlles Jersey, yn mhlith boneddigion a boneddigesau ereill, yn bresenol. Cy- merwyd rhan yn y gyngerdd gan Eos Meudwy, Bos y Garth, Maesteg Eos Wenallt, Miss Grenfel, Abertawe, aQ ereill. Yr arweinydd oedd Mr D. Bees, i'r hwn hefyd y mae elw y gyngerdd. CYNGERDD ABAIIII.—Nos Iau diwedd- af, cynaliwyd cyngerdd ragorol yn Be. hoboth, capel y Bedyddwyr. Y cantorioa oeddynt Hattie Davies Edwards, Miss Eleanor Bees, B.A.M.; Eos Wenallt, J. Lake, Aberaman; ac B. C. J enkius B.A.M., Llanelli. Cyfeilliwyd gan y Proff. James, Aberdar. Yr oedd cynull- iad rhagorol yno, ond nid oedd ll&wer a fyn'd yn y canu, am fod y cyfeillydd ya hytrach yn slow. Goa.
I BUDD-GYNGERDD MR. REES EVANSL…
I BUDD-GYNGERDD MR. REES EVANSL ABERDAR. Dymunwn alw sylw darllenwyr y DARLAH at y gyngerdd uchod a gynelir yn y Neuadol Ddirwestol y 27ain o'r mis hwn. Nid oes- angen dweyd dim am Mr Evans, o herwydcl gwyr pawb am y llafur mawr y mae wedi myned drwyddo yn ystod yr wyth neu naw mlynedd diweddaf j mewn cysylltiad ag Undeb Corawl Aberdar. Y mae cyngerddam blynyddol y côr hwn, bellach, yn cael ed- ryph arnynt fel un o sefydiisdau Daheudic Cymru. I ddwyn hyn yn mlaen. y mae Mr Evans wedi gorfod aberthu cryn- lawer o'i amser, a hyny nid er ei les ei bun, ond ya. hollol er lies ei gyd-drofwyr cerddorol; act mewn gwirionedd, gellir dweyd ei fod wedi bod o les i bron yr oil o'r Dehoudir, gan fod yn ystod yr wyth mlynedd sydd wedi myned beibio lawer wedi ymadael o'r lie am leoedd ereill, ac wedi dylod yn arweia- wyr an. hunain. Gallem enwi dwsin new ragor o'r hen aelodau ydynt rhai o ar- weinwyr goreu y Deheudir. Gobeithio y gwua trigolion Aberdar a'r cylchoedd am rhanary 27ain. y mae yr artistes ag y mae y pwyllgor wedi eu sicrhau yn sefyli yn y rhestc naenaf fei canwyr Cy mreig; bydd en henwi yn ddigonMiss Marian Williams, Madamo Wilhams Penn, Eos Morlais, a Lucas Wil- liams. Y maent hefyd, trwy garedigrwydtl W. T. Crawshay, Ysw., wedi sicrhau gwas- anaeth Seindorf Bres byd- adnabyddus Cyfarthfa; bydd clywed hwn yn ddigoa gwerth yr arian. Cynorthwyir hefyd gaa String Band Aberdar, Glee Party Aberdar, a'r Cor Undebol. Felly, deued pawb alian& yno, er mwyn dangos i Mr Evans eu bod yn gwerthfawrogi a chymeradwyo ei iafac.
ABERDAR—GERDDI I'W GOSOD.
ABERDAR—GERDDI I'W GOSOD. Dymuawn dynu sylw y rhai hyny o'm darlienwyr yn Aberdar a'r gyraydogaeck sydd yn hoff o erddi, ac heb fawr o honoynB yn perthyn i'w tai, at yr hysbysleni syddar hyd furiau y gymydogaeth. yn nghylch y gerddisydd gan swyddogion y pi wyf i'w gosod yn mhen uchaf iieoiyieiiu. Yn oi pob teoyg yn awr- bydd i erddi datu yn dda eiem, a dyma gyfleasdra i luaws Q'. cydweithwyr sydd yn teimlo dyddordoh mewn garad i gael darn o dir am 5s. St flwyddyn.
EISTEDDFOD CASTELL-liSBD Y…
EISTEDDFOD CASTELL-liSBD Y GROGLITH DIWEDDAR. T. Thomas (Carw Cyuon), Poùty- pridd, ydyw awdwr yr englynivu a idtnwydl yn oreu ar Ymweliad Ty wyaog oges Cymru ag Abertawe" yn yr eiauadd- o fod uchod. Frugenw yr aivu.-v • uii yr englynion oedd Cnamberlain cud tiid oedUt yn bresenol na cuynrychioiy da xudo, an*, hyny yr b.ysbysir pwy ydyw.
Family Notices
GENEDIGAETHAO. EbrrU16eg, priod Mr Nathaaiol Da-vios6 Melinorythan, Castellnedd, at itvth, Mawrth 20fed, priod Mr Da?aiel Dwr'tlas Colliery, Penclawdd, ar lab, a., geiwir ei euw ef Henry. DPTOniS .L 'J J.J .a..u. DyJd Sul y Pasc, Ebrill 9feu,yn Pan teg,, Ystalyfera, gan y Parch. FC R Join-s, gweinidog y lie, yn u y oof- res try, id ac ereill, Mr David OF. -) ouea It.. Miss Aiiriam Tibbet-y ddaa ,1 »>. Je. MARWOLAETH. Yn Youngs town, Mauuing Uoanty, Avrters i'ja,, bu farw John Probert, luab ii:- ianalfe Probert, gyut o Drecynou, At-tj yn dyoddef oddiwrth y Mahal s>v >. Rtol hyny yroosodwyd arno gan y lyjin, Dyoddefodd gystuud trwm t1.W, dair wytht- Dos.yr hyn a ddibenodd yn ti m n dy(ltl. Sul, Mawrth 19eg, tua phedw^r o r 4loch y prvduawn. Ciaddwyd ef y r.y .-u Lhna. caulycol. pryd y dangoswyd fod cyfaiil a cliymy^o^ eywii aclafx., Yr oeih\ taa. 27 o gerbydau y vi ae'l} dda genyf fod y fath K) .y -lelimil-Al wedi ei ddangos tnag at ei i- '• 1 frawd, a'i chwaer, a h) ny 1 » gwfatt, estroH ot. N id oes f'nd tTt a ph u n; oddiauc pan y maent wedi yrrdudo, a hyisy raoww Uawenydd mawr, gan liv> eru e iiawd<ltyd a chysur yn niw< <: ;yrf*t ond daeth Brenin y dychrynia aori'r hoU gysylltiadftu. Bydd*?d hon v/s i'w fam drallodus, ac i ninau oll i Canys ni wyddom y dydd na r a w y Mab y dyn."
IMOUNTAIN ASH.
MOUNTAIN ASH. Y COFFEE TAVERN.—Nos Wener y Grog- lith, yn Assembly Rooms y Tavern uchodn rhoddwyd ail-ganiad o Y mgom yr Adar* Parry, gan barti o ddynion ieuaiuc oddiyma^ 10 dan arweiniad Mr Lewis Davius. Yr oedd yr ystafell yn oriawn, yr hyn » siaradai yn uchel iawn am y caniad cyii&at,. onite ni iuasai cynifer wedi ymgyuaU i'r. ail. RHOS, CAPEL Y BEDYDDWYR.—Dydd SuI." Pasc, cynaliw-yd cyfarfod adroddiaaoi YsgoJ: Sabbotuol y capel uchod am dieg, dan, st, chwech o'r gioch. Cafwyd aatoddiadaa medrus iawn gan lawer yn yslocl y dydd 1 yr oedd yn swynol iawn clywed rhai cc plant bycuain yn adrodd ac yn Ocu-n; er yn anmnerliaitn, bu un o honyal yu dlgclm jjerlfaicii i yru un o'n hen trodyi-1 wylo aQ 1 folianu. in y cyfarfod chwecii, a,axodd- wyd dadl fawr J!edr' gan gwiam o dan ofal M.r Eleazer Morris, yn arduerouog, liARRI All (JiWllslM.*