Tarian Y Gweithiwr

PEIRIANWYR Y WEST. Cynaliwyd cyfarfod gan beirianwyr y West, dydd Sadwrn diweddaf, yn y Crown Inn, Sciwen, pryd yr oedd yn bresenol amryw o Gastellnedd, Sciwen, Glandwr, Treforis, a Fforest Fach. Prif bwnc y cyfarfod oedd cymeryd i ystyriaeth pa gamrau a ellid eu cymeryd er cael y frawdoliaeth hon yn nghyd. Yr oedd Mr Isaac Evans, goruchwyliwr y glowyr, yn bresenol, yr hwn a nododd allan yn fyr y fantais iddynt fod yn unol. Siaradodd rhai yno am y priodol- deb iddynt ymuno ag U ndeb Gogledd Lloeg? ond yr oedd y rhan fwyaf o'r presenolîoll rm ymuno a Sliding Scale y glowyr, gan ystyried y byddai hyny yn fwy manteisiol iddynt hwy a'r dosbarth y gweithiant gyda hwynt, a chael cyf- rinfa iddynt eu hunain er trefnu eu materion, a chael gan y cynrychiolwyr i geisio gwneud y ffordd yn rhydd iddynt gael eu cynwys yn y Sliding Scale, a chodi a gostwng gyda y glowyr. Penderfynwyd yn mhellach i gyfarfod ddydd Sadwrn, y 4ydd o Fawrth, am haner awr wedi pump o'r gloch, er agor cyfrinfa iddynt eu hunain yn y Landore Inn, Glandwr, gan ddymuno ar Mr Isaac Evans i fod yn bresenol.—GOH.

LLOFRUDDIAETH DDWBL GAN FAM. Yn Stoekport, ddydd Gwoner di- weddaf, cynaliwyd trengholiad ar gyrff dau blentyn—tair ac un mlwydd oed, y rhai, yn ystod absenoldeb y tad y diwr- ncd blaenorol, oeddynt wedi eu llof- ruddio gan eu mam. Yr oedd wedi bcddi un mewn bwced a dwfr, ac wedi tori gwddf y llall, ac wedi hyny, cyf- lawnodd hunanladdiad. Dywedai y tad fod rhywbeth dyeithr yn edrychiad ei wia g pan yr aeth o dref.

TANCHWA ETO, A CHOLLIAD CHWECH 0 FYWYDAU. Y mae yn ddrwg genym ei bod wedi C) in dyfod i'n rhan yr wythnos hon eto i gof- nodi hanes un o'r damweiniau tan- chwiiol sydd yn cymeryd lie mor fynych yn ein cymydogaethau. Y lie y cymer- odd hon le ydyw glofa y Coedcae, Hafod, rhyw dair milldir i fyny gwm y Rhon- dda o Bontypridd. Gla ager a godir yn y lofa hon, er fod 0 Z5 glofa yn ymyl, yn myned o dan yr un enw, ac yn codi glo tai. Prif oruchwyl- iwr y lofa ydyw Mr W. Davies, a chod- wyd y ddramaid gyntaf o lo o'r pwll hwn yn Awst, 1880. Er fod mynedfa o'r naill lofa i'- llall, eto y mae awyriad a dygiad yn mlaen y naill a'r llall yn hollol wahanol. Y mae y lofa wedi bod yn hynod rydd oddiwrth ddamweiniau er pan ei hagorwyd, gan nnd oes cy- maint ag un bywyd wedi ei golli yn flaenorol. Yr oedd yn ddiwrnod talu ddydd Sadwrn, a'r gweithwyr dydd wedi ym- adael am ddau o'r gloch- Am saith aeth dau- weithiwr o'r enwau George Marlow a Jacob Thomas, i lawr i'r pwll er gwneud rhyw adgyweiriadau angen- rheidiol. Safent ar esgynlawr uwchben carriage y pwll. Gostyngwyd hwynt i lawr oddeutu deg Hath o'r top, ac er mai lampau dyogelwch sydd yn cael eu defnyddio yn -y pwll, eto y goleuni oedd gan y rhai hyn oedd comet neu oleuni noeth. Mewn ychydig fynydau wedi hyny gwelodd y bancwr ar ben y pwll oleuni mawr, a'r dybiaeth gyffredin yw i'r can paraffin, trwy ryw anffawd, syrthio a thanio. Aeth cotiau oilcloth y ddau ddyn ar dan, ac felly y coedwaith ar ba rai y safent, &c., fel yr oeddynt yn ughanol fflarniau difiiol. Y mae yn ymddangos iddynt waeddu am gynor- thwy, ond nid ellid ei estyn iddynt ar unwaith. Nis gellid tynu y carriage i fyny, o herwydd pren yr oeddynt hwy wedi ei osod ar draws y byatts yn y pwll. Modd bynag, gallwyd eu cyrhaedd mewn oddeutu haner awr trwy archway yr engine, ond erbyn hyny yr oeddynt wedi eu pobi i farwolaeth. GOlweddai Jacob Thomas ar yr estyll yn golsyn llosgedig, ond yr oedd pen Marlow. wedi ei wasgu rhwng y byatts a'r carriage, a gorchwyl anhawdd oedd ei ryddhau o'r lie. Wedi rhoddi y tan allan, cariwyd y cyrff llosg- edig trwy yr archway i'w cartrefi. Wrth weled fod y byatts ar dan yn y pwll, a meddwl am y canlyniadau a allent gymeryd lie yn herwydd hyny, gorchymynodd y prif oruchwyliwr ar fod lampau gael euparotoiiddoef, T. Griffiths yv overman, aphedwar tanwr, er myned i ddiffodd y tan. I'r dyben hyny, tynwyd y carriage i'r lan, ond cyn eu bod yn barod, cymerodd y danchwa a ofnid Ie. Yr oedd y ffrwydriad yn un dychrynllyd, a chlvwyd ef am filldiroedd. Crynodd yr holl gymydogaeth hefyd. Yr oedd Josiah Rowlands, meisti haliers, Thomas Williams, bancwr, ac un person arall, wedi myned i'r carriage, ac wedi eu gostwng ychydig latheni pan y cymerodd y danchwa Ie, y rhai y bernir a chwythwyd i fyny, ac a ddis- gynasant yn chwilfriw i waelod y pwll. Ymaflodd Joseph Williams yn gadarn yn y guide rods}gan ddal eiafael ynddynttra y gallodd. Pa fodd y gallodd wneud hyny sydd ddirgelwch, ond y farn yw, wedi iddo gael g^daflu i fyny gan nerth y ffrwydriad, ac ar ei waith yn dechreu disgyn yn ei ol, iddo gael gafael ynddynt. Dywedir iddo waeddu am €M fywyd pan yn y sefyllfa hon, ond yr oedd pawb ar' y pryd yn brysur am ei fyfoyd ei hun, a bernir isfcdo gael ei fygu gan y tagnwy a esgynai, a. syrthio bendiramwnwgl i'r dyfnder o dri chan' llath., Yr oedd y dinystr yn arswydus ar ben y pwll, a'r cwbl yn yfflon. Disgynodd y coedwaith yn mhob cyfeiriad, a syrthiai y dynion oeddynt ar ben y pwll ar y llawr, fel yr unig obaith oedd ganddynt am eu byw- ydau. Yr oedd ar ben y pwll ar adeg y ffrwydriad labrwr o'r enw Benjamin Jones, yr hwn a dorwyd yn ddau. Y lladdedigioÐ ydynt: Jacob Thomas, 53 oed, priod a dau o blant. George Marlow, 55 oed, yn briod a theulu wedi tyfu i fyny. Y ddau hyn a losgwyd i farwolaeth yn y pwll. Benjamin Jones, gweddw, 65 oed, ac a laddwyd ar ben y pwll. Joseph Rowlands, 25 oed, yn briod a phedwar o blant. == # Thomas Williams, gweddw, 54, a dim teulu. James"'Howell Lewis, 15 oed, yn byw gyda'i rieni yn Nhrehafod. Lladdwyd y tri qlaf trwy y danchwa. Ofnir fod un neu ddau arall wedi colli eu bywydau. Y mae hefyd rhwng 10 ac 20 o geffylau wedi myned yn aberth i'r danchwa. Y mae cyrff dau ddyn a bachgen wedi eu cael ar waelod y pwll-cyrff y ddau. ddyn wedi eu niweidio yn fawr, ond eiddo y bachgen yn gyfan. ctJ Gwnaeth amryw swyddogion ya. chwiliad trwy yr holl lofa, a chawsant nad oedd y danchwa wedi gwneud rriwaid mawr.

YSTADEGAU CYDMAROL Y GLO. Tra y darfu i Brydain gynyrchu o lo yn y flwyddyn 1880 146,969,409 o dynelli, ni ddarfu i Germani godi o hyny ond un rhan o dair; Ffrainc, un rhan o saith; a Belgium, un rhan o naw. Cynyrch Germani yn y flwyddyn hono ydoedd 42,172,944-tua 9,000,000 o dynelli yn llai nag a gynyrchid yn y wlad ddeng mlynedd ar ugain yn ol. Cynyrch Ffrainc yn 1880 oedd 18,857, 327 o lo, a 554,785 o dynelli o lignite- math o lo yn eynwys ffurfiau gwahanol y cosdydd amrywiol, o ba rai y ffurf- iwyd ef. Cododd Belgium, gyda thiriog- aeth brin, o 11,313 o filldiroedd ysgwar, 16,866,698 o lo; a Rwsia, gyda'r eang- der tiriogaethol, ond 3,255,000 o dynelli.

PRISOEDD Y GLO. Yn canlyn wele list o brisoedd y glo yn m arch nad a phorthladd Aberiawe:- F.O.B. S. c. Birchgrove 8 9 Dunraven, Aberdare. 7 6 Tondu. 10 6 Dowlais 10 3 Dynefor Dyffryn 9 6 Nixon's Navigatiou 11 6 Powell's Dyffryn 11 0 Resolfcn 9 0 Glassbrooks 9 6 Aberdare & Plymouth Co. 11 0 Ocean H 6 Llangenech 9 6 Cwmaman ••• 10 9 Rhondda Mountain 8 0 Gwauncaegurwen 7 6 Evans & Bevan 7 6 Maesmarchog. 7 6 j

DAU FACHGEN WEDI EU LLOFRUDDIO GAN EU BRAWD. Rhwng saith ac wyth o'r gloch nos lau diweddaf, rhoddodd dyn ieuanc o'r enw Charles Hindelang, 18 oed, ac yn byw yn Wolverhampton Street, Dudley, ei hun i fyny yn Tipton, ar y, cyhuddiad o fod wedi 1 lofruddio ei ddau fiawd, h Frank a Lewis, trwy eu taflu i'r eanal yn Tipton. Dywedodd ei fod wedi bod allan o waith am 12 mis, ond yn ddi- weddar wedi bod yn gweithio yn ngweithiau gwydr Hawkes, Birming- ham, ond wedi colli ei orchwyl. Fod ei dad wedi ei droi allan, ac wedi dweyd wrtho am beidio dychwelyd. Meddyl- iodd yr adeg hono y buasai yn boddi ei dri brawd, ond naddeuai ei frawd hynaf. Dydd lau iddo fyned a Frank, saith oed, a Lewis, naw oed, i lawr ffordd Tipton Road. Pan yr aeth mor belled a phont Fisher, i'r ieuengaf ddweyd, "Yr ydych yn myned i'n gwthio i'r canal." Yna iddo feddwl y buasai yn eu boddi yn y lie hwnw, ac mewn eiliad iddo wneud hyny. Iddynt struglo j chydig, yn enw- edig yr henaf, ond am yr ieuengaf ei fod yn wan, a hyny bob amser. Dywedodd yn mhellach iddo wneud hyn am ei fod allan o waith, ac eisieu cael ei grogi.

CODIAD CYFLOGAU HAIARN- WEITHWYR. Dydd Llun diweddaf, mewn cyfarfod yn Wolverhampton, perthynol i Fwrdd Cyflogau y Fasnach Haiarn, derbyn- iwyd cynygiad y meistri, sef rhoddi i haiarn weithwyr Staffordshire, Worces- tershire, Lancashire, Derbyshire, a South Yorkshire, yr un codiad ag sydd wedi ei roddi i weithwyr Cleveland, sef 9c. y dynell i'r pydlers, a 7tc. y cant i'r melinwyr.

MARCHNAD HAIARN BARROW. Mae sefyllfa marchnad haiarn Barrow yn dra boddhaol, a'r gwneuthurwyr yn cadw y prisoedd yn gadarn. Mae ffwrnesi blast ychwanegol wedi eu rhoddi ar waith trwy yr holl ddosbarth. Y mae y gweithwyr hyny sydd yn awr yn gweithio ar archebion wedi eu derbyn y y yn gofyn coiiad yn yr archebion a dder- byniant yn awr.

YR IWERDDON. O'r Iwerddon yr ydym yn cael fod ergydion wedi eu gollwng at Mr Wilfrid Lloyd, brawd Mr Clifford Lloyd, A.S., tra ar ei ffordd o Scauff, swydd Clare, i Tullar. Tarawodd un belen yr hedd- geidwad a eisteddai o'r tu ol i'w gerbyd. Dychwelod'l y boneddwr a'r heddgeid- wad y tan, ac y mae chwech o bersonau wedi eu cymeryd i fyny mewn canlyniad.

GLOWYR Y GLO TAI A'R SLIDING SCALE. Yn y cyfarfod a gynaliwyd ddydd Llun diweddaf, gan lowyr glo tai De- heudir Cymru a swydd Fynwy, Yli Llanfabon, penderfynwyd, trwy fwyafrif o dros 12,000, i roddi pob awdurdod i'r cynrychiolwyr ar y Bwrdd i benderfynu. Y mae hyn yn rhoddi terfyn ar y sef- yllfa fygythiol oedd ar fasnach lo y De- .0 heudir, trwy fod y meistri yn bender- fynol o beidio gwneud dim a chynrych- iolwyr heb yr awdurdod hwn.

Y SisNEDD. Agorwyd y Senedd y tymor presenol, yr hon ydyw y trydydd Senedd-dymor y cyn- uliiad presenol, ddydd Mawrth yr wyth uos ddiweddaf. Darllenwyd yr Araeth Frenhinol gan yr Arglwydd Ganghellydd, yr hoa oedd fel y canlyn :— ARAETH Y FRENHINES. Fy ARGLWYDDI A BONEDDIGION,—Gyda boddlonrwydd neillduol y mae geuyf eto i wahodd eich cynghor a'ch cynorthwy i ddwyn yn mlaen helyntion cyhoeddus. Yr wyf wedi rhoddi fy nghymeradwyaetb i briodas rhwng fy mab, Tywysog Leopold, Due Albany, a Ei Rhadlawn Uchelder Tywysoges Helen o Waldeck a Pyrmont. Y mae pob rheswm i gredu y bydd hwa yn undeb dedwydd. Yr wyf yn parhau mewn cysylltiadau o undeb lieddychlawn a'r oil o'r Galluoedd Trastn r. Y mae y cytundeb i drosglwyddo Thesally i Deyrnas Groeg yn awr wedi ei gwblhau yn ei brif ddarpariaethau. Effeith. iwyd trosglwyddiad y benaduraeth a'r meddiauiad mewn modd oedd yn*anrhydedd i bawb. Mewn undeb ag Arlywydd y Weriniaeth Ffrengig, yr wyf wedi rhoddi sylw manwl i heiyntion yr Aifft, gan fod cytundeban sydd yn bodoli wedi gosodarnat rwymedig- aethau neillduol. Bydd i mi ddefnyddio fy nylanwad i amddiffyn yr iawnderau sydd eisioes wedi eu sefydlu, pa un ai trwy orchymyn y Sultan neu trwy wahanol ymrwymiadau rhyagwladwriaethol, mewn ysbryd ffafriol i lywodraethiad daionus y wlad, a dadblygiad doetb ei sefydliadau. Y mae yn bleser geuyf eich hysbysu fod ail sefydliad heddwch tudraw i'r Terfyn gyich Gogledd Orllewinol, yn nghydaphar- had heddweh mewnol, tymhorau ffrwyth- lon, ac ycliwanegiad yn y cyllid, wodi galluogi Llywodraeth India i ail ddechreu gweithiau o ddefnyddioldeb cyhoeddus, y rhai oeddynt wedi sefylli ac i gyflwyno ei sylw at fesurau a welllia eto gytlwr y bobl. Y mae y Cytundeb gyda y Transvaal wedi ei gymeradwyo gan y gydgynghorfa c' h gynrychioliadol, ac nid wyf wedi gweled un rheswm i leihan fy rhagddysgwyliadau y bydd iddo weithio yn fanteisiol. Y mae genyf, pa fodd bynag, i olidio, er nad oes rhyfel wedi ei aduewyddu yn Basutoland, fod y wlad eto yn aros mewn ,c- BONEDDIGION TY Y CYFFBEDIN,—Y mac amcan-gyfrifon o dreuliau yilwyddyn mewn stad flaenllaw o barodrwydd, a chyliwynir hwynt i chwi yn brydlawu. Fy ARGLWYDDI A BONEI DIGION,—Nid yw fy ngoliebiaethau a Ffraino ar y pwnc o Gytuudeb Masnachol newydd wedi ei dawyn i derfyniad. Bydd iddynt gael en parhau genyf, fel yr hysbysais chwi yn flaenorol, gyda'r amcan o gael i derfyniad gytundeb ffafriol i estyniad y gyfathrach ly rhwng y ddwy genedl, cydgordiad agos a'r hon yr wyf yn rhoddi cymaint o werth amo. Y mae masnach y wlad, yn gartrefol a thramor, yn gwella er's peth amser, ac y mae tynerwch tymhor y gauai wedi bod yn fanteisiol neillduol iweithrediadauamaeth- yddol. Y mae rhagolygon gwell fel y, mi a obeithiaf, yn cael eu hagor i'r dosbarth- iadau sydd yn dal pertbynas uniongyrchol fig amaethyddiaeth. Nid yw y cyllid cy. hoeddus, yr hwn a effeitliiryn fawr, ernad ar unwaith, gan sefyllfa diwydrwydd a masnach, hyd yn hyn wedi arddangos symudiad tuag i fyny mewn cyfartaledd i ychwanegiad eu bywiogrwydd. Y mae sefyllfa yr Iwerddon yn awr, mewm cyferbyniad i'r hyn a-ddarluniais Jdecbreu y flwyddyn ddiweddaf, yn dangos arwydd- ion o welliant, a chalonoga y gobaith y bydd i'r cwrs yr ydych wedi ei fabwysiadu gael ei wobrwJ o gyda'r canlyniadau hapus a ddymunir.mor fawr. Gweinyddwyd eyf- iawnder gyda mwy o effeithiolrwydd, ac mae y brawychusrwvdd a ddefnyddiwyd i atal deiliaid tir i gyflawni eu rhwymedig- aethau, a rhag ymlesoli oddiwrth Fesur y Senedd-dymhor diweddaf, ar y cyfan, yn dangos llai o allu. Y mae fy ymdrech- ion, trwy haelioniRhagluniaeth, wedi bod yn ffafriol trwy gynhauaf toreithiog yn y rhan hono o'r Deyrnas Gyfunol. Mewn ychwan- egiad i arferiad grymus ddarpariadau y gyfraith arferol, ni phetrusais, o dan reidrwydd poenus yr achos, i ddefnyddio yn helaeth y galluoedd eithriadol a ym. ddiriedwyd i mi er amddiffyn bywyd ac eiddo, trwy ddau o fesurau y Senedd- dymor diweddaf. Gwahoddir chwi i ddelio a chynygion i sefydlu hunan-lywodraeth leol yn siroedd Lloegr a Chymru, yr hyn y mae y trefydd wedi ei fwynhau er ys amser maith, yn nghydag ychwanegiad o alluoedd gwein- yddiad, a cbyda chyfnewidiadau cyllidol, yr hyn a rydd i chwi gyfleusdra i ystyried mewn perthyuas i dref a gwlad beth fydd y maint priodol, a'r dull mwyaf cymhwys a rhagofalus o gyfranu o'r trethoedd ym- herodrol i roddi esmwythad i'r beichiau lleol. Mewn cysylltiad a'r pwnc oyffredinol o lywodraethiad lleol, yr wyf wedi gorchym- yn i fesur gael ei barotoi a'i gyflwyno i chwi er diwygio corfforiaeth enwog a hen afol Llundain, ac i estyn llywodraeth fwrdeisiol i'r oil o'r Brifddinas. Rhoddir Mesurau eto ger eieh bron, gyda'r rhai, yn ystod y Senedd-dymhor diweddaf, er meithder ei hyd a'ch llafur blin, y gwelwyd fod yn anmhoaibl myned yn mlaen a hwynt. Yr wyf yn cyfeirio yn neillduol at y rhai mewn eysvlitiad a meth daliad, ataliad llwgrwobrwyaeth mewn etholiadau, ceidwadaeth afonydd ac atal- iad llifogydd. Cynygir mesurau i chwi gyda golwg ar ddeddf troseddau, a chyfun lad a gwelliant yn y deddfau yn dal per- thynas a breinteban. Y mae buddiant rhaiparthau o'r Deymas Gyfunol wedi dyoddsf, yn neillduol yn ystod y blynyddan diweddaf, oddiwrth bwysau eithafoly fusnes gyhoeddusar tich amser a'ch nerth, ond gobeithiaf, yn ystod' y Senedd-dymhor hwn, ifod yn abi i ystyr- ied mesurau a gyflwynir i chwi mewn cys- ylltiad i ddeddftirfeddrwymo, ac i wadtiol- iadau addysgol yn Ysgotland, ac i addysg yn Nghymru. Yr wyf yn cyfiwyno y rhai hyn a phync iau ereill yn hyderus i'ch gofal, a.'m gweddi ddifrifol yw, ar fod i'ch doetbineb a'ch gweithgarwch, o dan fendith Duw, brofi yn gyfartal i angenion cynyddol ac amrywiol yr Ymerodraeth fawr hon.

RHBOLAU NEWYDDION Y SENEDD. Wedi ymgyfarfyddiad y Weinyddiaeth ddydd Sadwrn diweddaf, y mae yn sicr fod y Rheolau Newyddion er rheoleiddio busnes y senedd i gael eu dwyn yn mlaen ddydd Iau nesaf, a. hyny yn y drefn a'r geiriau y gosodwyd hwynt ar y bwrdd er's wythnos yn ol gan Mr Gladstone. Mae Syr Stafford Northcote yn myned i gynyg gwrthwynebiad un. iongyrchol i'r rheol gyntaf, ond trwy fod y rheol hono yn cynwys holl el- fenau y gweildill, y mae y Llywodraeth yn benderfyuol o gynyg y cyntaf yn gyntaf, ac os gwrthoda y senedd hono, nid yw yn debygol y trafferthir y sen- edd o gwbl a'r gweddill. Y mae yn sicr y canlyna yr holl Doriaid Syr Stafford Isorthcote, ac yn fwy na thebyg y ca o'i ochr hefyd y glymblaid Wyddelig, ond y mae yn aicr fod gallu Rhyddfrydol y Ty yn ddigon unol a chryf i gyfarfod a'r gwrthwynebiad hwn. Nid yw yn wy- n byddus beth fydd y canlyniad pe dygwyddai i'r Llywodraeth golli ar y pwnc hwn.

PARSELI TRWY Y LLYTHYRDY. Yn y senedd, ddydd Llun diweddaf, dywedodd y Prif Bostfeistr, mewn ateb- iad i Mr Monk, ei fod yn ystyried y pwnc o gario parseli trwy y llythyrdy mor bwysig, fel yr oedd yn siomedigaeth fawr iddo ef nad oedd wedi bod yn alluog i'w ddwyn o flaen y Ty cyn hyn. Yr oedd yn gobeithio y buasai y trefn- iadau angenrheidiol wedi eu dwyn oddi- amgylch y tymor diweddaf, ond ei fod yn, golaeithio- mewn, wythnos neu ddwy allu rhoddi o flaen y Trysorlys nifer o gynygion fel safon cytundebol y prif reilfydd. Pe byddai i gytundeb gael ei wneud a'r rheilffyrdd, y byddai i ysgrif gael ei dwyn i mewn i roddi y gwelliant pwysig hwn mewn gweithrediad mor fuan ag y byddai modd.

Y GYFBAITH DRWYDDEDOL. Mewn atebiad i Mr W. Lawson, dy- wedodd Mr Gladstone, dydd Llun di- weddaf, nad oedd yn mwriad y Llyw- odraeth i gynyg unrhyw welliant yn nghyfraith y trwyddedau y tymor pre- senol, ond ar yr adeg gyntaf yn bosibl y byddai iddynt gynyg mesur mewn cy- sylltiad & Llywodraethiad Lleol, ac y byddai gan y mesur hwn i ymwneud a'r pwnc o drwyddedau. Gobeithiai efe y byddai y mesur hwn yn fuan o dan sylw ei g)faill ac ereill.

ABERDAR. BWBDD YSGOL.—Cynaliwyd cyfarfod pym- thegnosol y bwrdd hwn prydnawn dydd Gwener diweddaf, pryd yr oedd yr aelodau canlynol yn bresenol:—Mri R. H. Rhys (cadeirydd), W. Little, J. Williams, D. Davies, W. Charles, a'r Parchn Dr Price, T. Jones, a B. Evans. Mabwysiadwyd cofnodion cyfarfod arol- ygwyr Ysgolion Unol Hirwaun. Y prif awgrymiad a roddwyd oedd fod ad-drefniant y 11 u (staff) yn ysgol y mabanod i'w ystyr ied yn y mis dyfodol. Mynegai adroddiad pwyllgor trefuiadol a chyllidol yr ysgolion fod cofreslen (schedule) y cyflogau a chyfrifon yn cyrbaedd y swm o X384 2s. 8c. wedi eu harchwilio a'u gorchymyn i'w talu Derbyniwyd apeliad oddiwrth arolygwyr Ysgolion y Dyffryn, Mountain Afh am X498 3s. 4c., yr hwn swm sydd ran on grant a enillwyd am y flwyddyn yn diweddu y 30ain o Tachwedd diweddaf. Gorchymynwyd talu y swm. Yr oedd mynegiad arholiad merched Ysgolion y Pare fel y canlyn Cyfaddas- edig i arholiad, 196 presenol, 182; pasio mewn darllen, 174; ysgrifenu, 134; rhif yddiaeth, 129. Pasiadau y cant :—Da.rllen, 95-6; ysgrifenu, 73'0; rhifyddiaeth, 70.0; cyfanswm y cant, 80; cyfanswm y meth- iantau, 5; methu mewn dau beth, 22; colli y grant ar 27 o'r ysgolheigion yn ol 9s. yr un, X12 3s. Galwedd y cadeirydd sylw neillduol yr aelodau at gyflwr yr ysgol hon, a dywedai ei fod yn meddwl fod y swm uchod o'r grant wedi ei cholli drwy esgeu. lusdra mewn addysgiaeth. Yr oedd y can lyniad mor ddrwg fel y credai nas gallent ganiatau i bethau fod fel yn y cyflwr pre- senol, a meddyliai ef fod Miss Evans, yr ysgolfeistres, wedi bod yn rhy hir yn y lie Yr oedd canlyniad yr arholiad wedi bod y gwaethaf o unrhyw un o n hysgolion. Ter- fynodd y cadeirydd ei nodiadau drwy ddy. wedyd ei fod yn rhoddi rhybadd y ijalwai sylw y Bwrdd at sefyllfa J r ysgol hon yn yr eisteddiad nesaf, as y cynygiai benderfyni- tad mewn perthynas â hi, yr hwn fyddai yn lied gryf yn erbyn Miss Evans, yr ysgol- feistres. Terfynwyd gwasanaetli y Bwrdd wedi darllen mynegiadau yr attendance officert a'r arolygwr. t

TREFORIS. GWEITURED HAELIONUS.- Y mae eglwys Seion yn y lie uchod, yn nghyd a'r ardal. wyr, yn deilwng otiSTi^I ^Uai b ynyddau yn ol yr oedd un cliwaer ag oedd. yu gyfyng ei harogylchiadau, er efb«d yn dafarnwraig ac yu berchen ar ei thyeihun, wedi gofyn i Mr Roberts, ^weinidog y Bed- yddwyr, fynu benthyg can' punt iddi, a chafwyd brawd arall o'r eglwys fod, yn i ydfeichiau & Mr Roberts. Talwyd ugajn r codI yn ol, yn ngbyd å'r llog am bob blwyddyn hyd y diweddaf, pan fethodd y dafarnwraig yn ei masnach, ac aeth i lochesu dan aden cyfraitli y dyiedwyr: Igan adael Mr Roberts a'r brawd Walters i dru. garedd y byd. Rhoddodd Mr Roberts ei achos yn eglur ger bron yr eglwys, pryd y sicrbawyd ef nad oedd i ddyoddef dim yn achos y ddyled, ond eu bod hwy yn myned i gymeryd y baich a'i dalu cyn pen chwech 0 fif-oedd. Y mae hyn wedi rhoddi calondid mawr i'r brodyr, ac yn dcliamheu yn weith. red gwerth ei chofnodi. Teimlwn hi yn anrhydedd fel cymydogion a brodyr cref. yddol y lie i gael estyn ein cynortliwy i rai yr amcanwyd eu diraddio.—CEFNOGYDD.

ABERDAR-MUDIAD Y RHBBAN GLAS. Bydd yn dda gan bawb o'n darllenwyr glywed fod mudiad ar drced yn Aberdar er ceisio gwneud rhywbeth yn effeithiol mewn cysylltiad a dirwest. Wrth glywed fod y mudiad mor lwyddiuus a berdithiol mewn lleoedd o'n hamgylch, a hyny mor agos atom a Mountain Ash, y mae lluaws o fro- dyr. a chwiorydd da am roddi prawf a ellir ™ cael peth o'r dylanwadau bendithiol i Aberdar. Y mae cyfarfod neu ddau wedi eu cynal eisioes, er trefnu cael o leiaf bym- thegnos o undeb rhwng gwahanol enwadaw y dref er ceisio cael diwygiad dirwestol crefyddol i'n plith; a chan fod y cynllun wedi troi allan yn fenditbiol mewn lleoedd creill, y mae i'w obeithio y gwel pob achos crefyddol yn y lIe y priodoldeb i droi eu gweithgarwch crefyddol mewn gweddiau ac erfyniadau, &c., i'r cyfeiriad hwn, a chyd. uno yn galonog a'r mudiad. Deallwn fod y pwyllgor gweithiol i gyfarfod nos Fercher presenol, ar ol y cyfarfod cyhoeddus a gynelir yn ystafell eang y Coffee Hotel, Cardiff-street, er trefnu pa fodd i ddwyn yr undeb yn mlaen. Y mae dymuniad ar i bawb fod yn bresenol nos Fercher nesaf sydd yn teimlo yn yr achos, trwy fod Mr I Pugh, Pontypridd, ac ereill yn aoerch y cynulliad ar ddirwest a natur y diwygiad dirwestol. Y mae yn dda genym ddeall fod y rhan fwyaf o weinidogion y dref a'r ardal yn teimlo yn frwd gyda y mudiad, gan obeithio hefyd y gwna y rhai nad ydynt eto yn lwyrymwrthodwyr bob peth yn eu galla i hyrwyddo yr hyn y gwyddant hwy a phawb ereill sydd yn ddaioni yn y cyfeiriad hwn.

BARGOED. Nos Sadwrn, yr Heg cyfisol, perfform- iwyd y cantata I Red Riding Hood's Rescue' (mewn cymeriad) yn yr Assembly Rooms, gan gor plant Soar, Pontlottyn. dan arwein. iad Mr Jones (Morgrugyu), Pontlottyn.

BEST LONDON T E A In small quantities, at WHOLESALE PRICES, Same as supplied to the Clergy, Memben of the Medical Profession, and others. 2s. per lb., 6 lb. for 10s. 6d. 10 lb. sent CARRIAGE PAID to anypart of South Wales on receipt of P.O.O. for 20s. i lb. Sample Parcels sent free per post on receipt of 18 stamps. H. S. Arnold, CW MA VON, GLA MOB GAN. TEA I. aOREU LLUNDAIN MEWN SYMIAt BYCHAIN AM Brisoedd Cy fan werth r Yr un Te ag a werthir i offeiriaid, medd* ygon, ac ereill. 2s y pwys. 6 pwys am 10s. 6d. 't. 1 J. Anfonir 10 pwys, wedi talu y cludiad, i unrhyw ran o Ddeheudir Cymru ar elder- byniad P.O.O am 28s. Anfonir sypynau I pwys er esiampl, i un. rhyw le ar dderbyniad 18 ilythyrnod. H. S. Arnold, ¡ v r CWMAYON, GLAMORGAN.