Tarian Y Gweithiwr

YR ALCANWYR. Byddwn yn gyffredin yn ysgrifenu yn faith, gan amcanu rhoddi ein teimlad yn llawn i chwi; ond heddyw, gan fod yr amser yn brin, prinhawn ninau ein geiriau. Cyfarfod da dydd Sadwrn. Pump gwaith heb en cynrychioli, am ba achos nis gwydd. om. Penderfynwyd fod yn rhaid cael yr oil o honoch yn nghyd, yn enwedig y rhai hyny sydd a/u meistri yn undebwyr. Cy- wilydd i chwi sydd ar ol yw fod yn rhaid ysgrifenu mwy nag unwaith. Y mae pob peth o'ch tu os oes ewyllys o'ch mewn chwi eich hunain. Cafwyd cyfarfod noble yn Nhreforis nos Sadwrn. Cofiwch bawb siarad yn foneddigaidd a'ch meistri, ac nid bod yn ffordd tegweh a chyfiawnder. Gwelwch beth sydd wedi dygwydd yn nghylch Lloegr yr wythnos ddiweddaf. Saith mil o haiarn-weithwyr yn segur I Yr unig ffordd i C'sgoi trychineb o'r fath yma yw galw ein meistri i gynghor. I'r lan, ynte, fechgyn peidiweh oedi mynyd. Bydd cyfarfod eto dydd Sadwrn wythnos i'r nesaf. Mae y fasnach yn iach, ond y prisoedd ychydig yn is. Heddyw mae yr unig alcanwr a adwaenom wedi gweithio ei ffordd am St. Stephan. Llwydd iddo i fod o wa-ianaeth i'w wlad ac i'wgenedl. LEWYS AFAN. -—

EISTEDDFOD LLWYNYPIA—AT CYS- TADLEUWR ARALL." MRI. GOL.Y mae gpllwng allan ychydig i o ffeithiau i'r cyhoedd wedi gwneuthur blinder i lawer cyn yn awr heblaw y gwr a eilw ei hun Cystadleuwr Arall yn y DAR. ] IAN ddiweddaf. Yr ydym yn barod i addef < fod y brawd uchod yn nghanol y gwaew £ gwyllt; ond wedi y cwbl, nid oes ganddo < ef un hawl i gyhoeddi yr hyn nad yw wir- i ionedd. Dywed fy mod i wedi ymgynyg f am osod amryw bersonau o dan warth ] oesol.' Ni wnaethum i ddim ond adrodd ] ffeithiau a gymerasant le ar adeg yr eis- r teddfod uchod. Paham na wnewch chwi < droi y ffeithiau hyny yn ol, os gallwch, yn ] lie neidio i ddechreu tafodi, fel rhyw hen < wrach wedi ymwylltio. i Dywedwch mai fy mhrif bwnc ar dde- i chreu fy llythyr yw ceisio esbonio meddwl c y frawddeg, cyfyngedig i weithwyr tan- I ddaearol yn unig.' Dim o'r fath beth, syr, 1 nodwch gymaiut a gair os gellwch. Oni i ddywedais ar ddechreu y llythyr fod yr « amodau yn holiol eglur i mi, ac er mwyn ] boddlondeb i bawb, gwybodus ac anwybod- 3 us, gelwais ar Mabon i dori y ddadi ? Ond i ymddengys i mi fod Mabon yn methu a ( chredu fod neb mor ffol a chredu mai yr 1 un peth yw y termau yna y soniwch chwi I am danynt; ond erbyn heddyw y mae eich Ii llythyr yn y DARIAN yn profi yn wahanol. i Dywedwcla fod perffaith hawl gan y i managers, surveyors, overmen, &c., yn y gys- I tadleuaeth dan sylw, er fod yr amodau yn ( dweyd cyfyngedig i weithwyr tanddaearol 1 yn unig ac yr ydych ynfy herio i brofi yn ( wahanol. f Atolwg, syr, pwy yw y rhai yr ydych 3 chwi yn eu cauad allan, ai cryddion a E theilwriaid ? Cyn myned yn mhellach, ( bydded i chwi edrych yn y DARIAN am yr t wythnos ddiweddaf, a chewch weled traeth. 1 awd gan Dafydd o Went, yn nechreu yr hwn y mae yn esbonio y gwahaniaeth I sydd rhwng managers a gweithwyr, &c. Ond dichon fod Dafydd o Went yn rhy 1 isel' i ddyn mawreddog fel y chwi i 1 wneuthur sylw o hono, felly, cawn alw I eich sylw at y Mines Regulation Act,' 1 1872. Beth yw yr esboniad a roddir yno ( ar y gweitbwyr tanddaearol ? Trueni ] mawr na wnelai Arglwydd Aberdar ac ereill alw heibio Tonypandy cyn iddynt ] wneuthur y fath jflunders; neu os mynwch, f deuaf gyda chwi i'r dictionary, ond, cofiwch, i syr, mai nid dictionary un o bwyllgor eis- teddfod Llwynypia, am fy mod wedi clywed fod gan hwnw ryw ddietionary rhy- 3 fedd iawn, gwahanol i bawb ereill. Yr wyf i yn dweyd eto yn ddifloesgni, nad oedd un « hawl gan unrhyw swyddog glofaol ddyfod 1 i r gystadleuaeth hon o gwbl. Dywedwch i fy mod i wedi dweyd anwiredd gyda golwg < ar fod y pwyllgor wedi bod yn holi tipyn ar Mr David Davies. Wel, y mae yn wir ddrwg genyf os anwiredd oedd hyny; ond nid fy anwiredd i ydoedd. Yr oeddwn i yn bresenol pan alwyd sylw y Parch J. R. Jones, llywydd y pwyllgor, at y peth. Dywedodd yntau y cawsaisylw ar unwaith. Gofynais A ysgrifenydd yr eisteddfod boreu tranoeth pa fodd y bu. Dywedodd yntau eu bod hwy wedi bod yn holi Mr Davies, a'i fod wedi dweyd ar y cyntaf mai gweithiwr oedd ef, a'i fod yn gweithio dair blynedd yn ol yn mhwll Llwynypia, a'i fod wedi bod yn ei siop ef (yr ysgrifen- ydd) lawer gwaith, a rhyfeddai nad oedd- ent yn ei adwaen; ond darfu iddo cyffesu ar y diwedd ei fod yn overman. Dywedodd yr ysgrifenydd wrthyf hefyd yn mhellach, mai ar Mr Jones yr oedd y bai am na fuasai yn galw sylw y pwyllgor at y peth yn ddigon buan cyn i Davies ymadael o'r lie. Y mae Cystadleuwr Arall yn cyhoeddi mai cynllun newydd oedd eisieu ei gael yn y traethawd, er fod y program yn dweyd Y ffordd fwyaf lwyddianus i atal dam- weiniau.' Yr oedd Mr Thomas a'r pwyll- gor, meddai ef, yn teimlo fod yr hen gyn- lluniau wedi methu, ac yr oeddent am gael cynllun newydd. Wel, os felly, pa- ham y darfu iddynt osod y testyn yn gyfyngedig? Os oedd eisieu cynllun da, pa wahaniaeth pwy fyddai y cystadleu- iwr ? Ai tybed fod Mr Thomas yn credu fod dau fis o amser yn ddigon i esgor ar gynllun o'r fath ? Pa faint o amser oedd gan y glowyr hyny oeddent yn gweithio yn geled bob dydd yn ystod y ddau fis uchod i ysgrifenu ar destyn mor bwysig ? Ai tegwch oedd caniatau i'r manager, surveyor, &c., ddyfod i gystadlu a'r gweithwyr ar destyn o'r fath ? Nonsmse, syr ni feddyl- iodd Mr Thomas erioed y fath beth; a chwi a wyddoch hyny o'r goreu. Os cynllun newydd oedd i fod, paham na osodwyd hyny i lawr ? Ond dichon eich bod chwi yn dweyd mai yr un peth yw y ddau. Y mae Bwrdd Iechyd Aberdar wedi cyn- llunio i wneud ffordd newydd i'r Maerdy, er fod y cynllan yn barod. Mae y ffordd heb ei ddechreu. Y mae y surveyor wedi ei gwneud hi; ond cyn gwneud y ffordd, bydd- rhaid cael becbgyn y mandrel, y rhaw, a'r chwip. Y mae cymaint o wahanol ffyrdd yn cael en cynyg i sylw gyda golwg ar atal damweiniau yn y gweithfeydd glo; ac amcaa y boneddwr parchus oedd cael gan y gweithwyr yn y gystadleuaeth hon nodi allan y ffordd fwyaf lwyddianus. Nage, meddai crachedyddiou, eisieu cynlJun oedd, set plan neu map, er mwyn rhoddi cyfle i'r managers a'r cynffonwyr i enill gwobr mewn eisteddfod leol. Y mae cy- hoeddi peth fel hyn yn warth oesawl ar yr hen sefydliad, meddai ef. Y maedirgeled- igaetbau wedi dyfod i'r golwg yn ddiwedd- ar, syr, sydd yn eglur ddangos fod twyll ac anonestrwydd yn bodoli yn rhywle tua gwraidd yr hen sefydliad Y mae perchen- ogion newyddiaduron mewn perygl o gael eu cosbi am gyhoeddi y cyfryw. Y mae yr hen sefydliad mewn gwarth, medda rhyw rai, ond pwy sydd wedi ei thynu i warth ? Ouid eich castiau chwi ? Peth ofnadwy yw syrthio yn nwylaw y dynion mawrion hyny sydd wedi bod yn feirniaid eisteddfod. CYSTADLEUWR.

LIVERPOOL. ETHOLIAD YN PRESTON-UNDEB YSGOLION- YR lUDDEWON—' UNITED IRELAND '—BARON POLLOCK AC AcaosioN TROSDDDAU. Achoswyd gwagle yn nghynrychiolaetb Preston, fel y gwyddoch, trwy ddyrchafiad Syr John Holker i'r faine farnol, a hyny trwy benodiad Gwemydiliaeth Ryddfrydol, er mai Tori ydoedd. Penderfynoddy Rhydd. frydwyr i beidio ymdrechu am y sedd, ond darfu y Toriaid roddi gwahoddiad i Mr Cecil Raikes (yr hwn a wrthodwyd yn Nghaerlleon yn yr etholiad cyffredinol) i sefyll am y sedd, a ckafodd y maes yn rhydd iddo ei hun hyd prydnawn Sadwrn wythnos i'r diweddaf. Yr adeg hono weic Mr William Simpson, Liverpool, allan ar y maes fel ymgeisydd annibynol. Yr oedd ei apeliadau yn uniongyrchol at y dosbarth gweithiol, a'r egwyddor ar ba un yr ym- drechai ydoedd purdeb etholiadol, heb fyned i ofyn cymaint ag i un dyn yn ber- sonol am ei bleidlais, nac ychwaith ddefn- yddio cerbvdau i gario etholwyr ar ddydd yr etholiad. Rhoudodd her i Mr Raikes a'r Toriaid i ymladd am y sedd yn yr un dull, ond gwrthodwyd. Dydd lau diweddaf ydoedd dydd yr etholiad, a dangoswyd ar ei ddiwedd fod 4,212 o bleidleiswyr wedi myned yn wirfoddol i roddi eu pleidleisiau i Mr Sinopsou ond er hyny, Mr Raikes a ddychwelwyd trwy f wyafrif o 1,833. Y mae Preston o fewn tua ao milldir i'r ddinas hon, ac felly yn naturiol i lawer yma i deimlo dyddordeb yn yr etholiad, yn enw- edig gan fod un o ddosbarth gweithiol Liverpool yn ymgeisydd am y sedd. Wrth ystyried yr amgylchiadau, yn sicr gwnaeth 1 9 Mr Simpson ymdreclifa dda iawn pan y cofir iddo gael-o fewn 128 o bleidleisiau i'r hyn gafodd yr ymgeisydd Rhyddfrydol er's llai na blwyddyn yn ol mewn etholiad arall yn yr un lie, a hyny o dan amgylch iadau mwy ffafriol. Y mae yn edrych yn iachus fod gymaint a 4,212 wedi rhoddi eu pleidleisiau yn wirfoddol heb i neb eu cyrchu. Prysured y dydd pan gaffo y Tugel berffaith chwareuteg, ac y bydd i'r neb a elo o ddrws i ddrws i ofyn am bleidleisiau fod yn agored i gosp; ac hefyd agos y byddo y dydd y bydd mantais yn ol cyfraitli i'r gweithwyr gael rhoddi eu pleidleisiau yn dawel ar ol eu diwrnod gwaith heb i neb ddyfod i'w blino. Rhaid parhau i geisio hyn. Curer yn barhaus wrth ddrws y Senedd nes y byddo iddo i agor ar y mater hwn. Cynaliodd Undeb Ysgolion Sabbothol Wesleyaid Cymreig Liverpool a Birkenhead wledd o de a danteithion prydnawn dydd lau diweddaf yn nghapel Prince's Avenue. Wedi clirio y byrddau, cynaliwyd cyfarfod, o dan lywyddiaeth y Parch Owen Lloyd Davies, i wrando adroddiadau, &c. Dengys adroddiadau yrymwelwyr, y trysorydd, a'r ysgrifenydd yr undeb mewn sefyllfa iachus, a bod chwech o ysgolion yn awr yn pertliyn i'r undeb, gyda chynydd helaeth yn rhif yr aelodau yn ystod y flwyddyn. Cynaliwyd cyfarfod dicasol yn neuadd y ddinas y dydd o'r blaen, o dan lywydd- iaeth y Maer, i wrthdyetio yn erbyn erledigaethau presenol yr Iuddewon yn Rwsia. Yr oedd y ddeiseb yn galw y cyf- arfod wedi ei llawnodi gan amryw o fon- eddigion blaenaf y ddinas, o'r naill blaid poleticaidd fel y llall, ac yr oedd amryw o'r rhai hyny yn bresenol. Pasiwyd am. ryw o benderfyniadau gydag amcan y cyf- arfod, a bod y rhai hyny i'w hanfon i'r Prif Weinidog, a'r Ysgrifenydd TramoroI, Iarll Granville. Ceisir dweyd nad oes a fyno cyfarfodydd o'r fath hyn ag unrhyw blaid boleticaidd; ond yn sicr, wrth sylwi. ar amryw o'r cyfryw a gynaliwyd er hyny, yr wythnos hon a'r wythnos o'r blaen, y mae yn rhaid dweyd ein bod yn canfod mewn mwy nag un ffordd fod y Toriaid yn gwneud gymaint a allant i'w plaid o'r am- gy lchiad anffodus yn Rwsia, a difrio un o brif wladweinwyr y byd—William Ewart Gladstone. Cafodd y Gwyddelod anfoddog ergyd trwm yma ddoe (dydd Gwener). Fel y gwyddoch, y mae y Llywodraeth wedi peri rhwystro eyhoeddiad yr United Ireland, sef cylioeddiad y Land League, ac fod yr hedd- geidwaid yn yr Iwerddon ac yma yn cy- meryd pob rhifyn a ddeuant o hyd iddo; er hyny, y mae wedi ei argraffu yn ddirgel amryw droion, ac ymddangos i'w ddarllen- wyr trwy bob rwystrau, a'i iaith yn fwy- fwy miniog o hyd. Canfyddodd yr hedd- geidwaid ei fod yn cael ei argraffu am yr wythnos hon mewn swyddfa yma gan Mri Mathews. Wedi y darganfyddiad, aeth- pwyd a'r ugain mil copi oedd ar gael, a'r type, a phethau ereill, i orsaf yr heddgeid- waid. Rhaid i'r Gwyddel anfoddog felly yr wythnos hon fod heb ei bapyr, yn mha un y mae iaith yn ol ei fryd a'i galon. Agorwyd y frawdlys yma ddydd lau di- weddaf. Y mae y rhestr yn dangos fod 48 o achosion i'w profi, un o ba rai sydd am lofruddiaeth. Barwn Pollock ydyw y barn ^r y tro hwn, ac wrth draddodi ei an- erchiad i'r Uchel reitliwyr, gwnaeth sylw- adau helaeth ar droseddau a'r achos o honynt. Yr oedd yutau, fel pob barnwr arall, yn priodoli yr achos o nifer mawr o droseddau i feddwdod, a hyderai y gwneir rhywbeth yn fuan i leihau meddwdod ac ar yr un pryd dywedodd mai prif achos meddwdod ydoedd diffyg anedd-dai pwr- pasol gan y dosbarth gweithiol i fyw yn. ddynt. Y mae y sylw olaf hwn wedi tynu allan amryw i ysgrifenn a dweyd yn ei erbyn, ac ar yr un adeg yn dangos i'r Barwn anrhydeddus, a phawb ereill, mai yr achos 0 anedd dai anghyfaddas, fel rheol, ydyw meddwdod; ac mai yr achos o'r meddwdod ydyw lluosogrwydd y temtas- iynau i yfed, yn enwedig i'r rhai hyny ag 0 sydd a chwant angherddol am wlybyroedd, a phe y symudid y rhai hyn, mai dyna fyddai yn foddion i leihau meddwdod. Digon tebyg fod pob un ystyriol yn barod i addef fod llawer o wirionedd yn hyn. J. D. PIERCE.

UNDEB CERDDOROL A CHYNULL- EIDFAOL BEDYDDWYR DYFFRYN ABERDAR. Y mae pwyllgor yr Unileb hwn wedi cyfarfod eto y ilwyddyn hon. Cynrychiol- wydyreglwysi can lynol:-Calfarizi, Gwawr, Heolyfelin, Ynyslwyd, Gadlys, Cwmdar, a Llwydcoed. Penderfynwyd, yn laf, Fod y Gymanfa Gerddorol nesaf i'w chynal dydd Linn Mai" 9.n lAA9 2. Fod cyfarfod y boreu i'w gynal yn Nghwmdar, cyfarfod y prydnawn yn Ynys lwyd, a chyfarfod yr kwyr yn Gwawr. 3. Fody Parch R. E. Williams i lywyddu yn Nghwmdar, y Parch T. Davies yn Ynys- lwyd, a'r Parch Dr Price yn Gwawr. 4. Fod yr emynau i'w darllen yn Nghwm- dar gan y Parch J. Mills, yn Ynyslwyd gan y Parch B. Evans, ac yn Gwawr gan y Parch W. Harris. 5 Fod Joshua Thomas, Heolyfelin, i draddodi araeth yn Nghwmdar, David Hughes, Calfaria, yn Ynyslwyd, a Thomas Bowen, Ynyslwyd, yn Gwawr. 6. Fod Jenkin Howell i arwain y-cauu. 7. Fod rehearsals cyffredinol a dosbarthol i'w cynal yn bythefnosol. 8. Fod y tdnau canlynol i'w canu yn y Gymaufa :—Nuncham, Sephar, Rhyl, iiheidol, Nebo. Cliford, Lancaster, Awstin, Llandaf, Ernan, Ton y Twrc a'r Pab, Wern, St. Mary, Crowle, Stuttgard, Berth- lwyd, Lyons, Aslacton, Easter, Ewing, Havre, Aruova, St. Peter, Elliot, Ezra, a Cynon-oll o Lytr Tonau Jones, Harris a Howell. 9. Fod tair o donau i'w canu o Swn y Juwbili, sef Goleu yn y Glyn, Addewid, a Rhai anwyl aeth yn mlaen, yn nghyda'r anthemau Gwir yw y Gair (gan Owen Alaw,) Yx Arglwydd sydd yn teyrnasu (gan John Thomas), a'r Hosannah Chorus (gan Ab Alaw). Dymunwn hysbysu y cantorion fod y programmes yu barod, se.. i'w cael gan Jenkin Howell, Aberdar. Ysa.

BETH YW E uEOTROZONE? A mivisgoecld Trydanol Ictchaol, I'w gwisgo ar wahanol ranau o'r corff (yn ol natur yr afiechyd), sydd eisoes wedi profi yn dra effeithio mewn gwella Diffyg Anadl, Bronchitis, Diffyg Treuliad, Iselder Ysbryd, Rhwymedd, Anhwyiderau yr Afa, Poenau yu y Cetn, Crydcymalau, &o. Y mae y Majnectic Appliances hyn o wneu- thuriad newydd, ac o ran nerth a rhadlon- rwydd yn gyfryw na, chynygiwyd eu cyffelyb erioed o'r blaen i'r cyhoedd. Anfonir pob mauylion pellach ar dderbyn- iad Stamp, gan yr unig oruchwyliwr dros Gymru, sef MR T. JONEd, Chemist, WILLOW STREET, 08WESTRY. J^S^Y mae nifer o dystiolaethau hynod i effeithiolrwydd yr Electrozone wedi eu derbyn yn ddiweddar oddiwrth bersonau o Gymru a dderbynlasant wellhad trwyddo. Argreffir y rhai hyny yn fuan i'w lledaenu, er budd ereill. SALEM, HEOLGERYG. CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel uchod prydnawn dydd LIun, Mawrth 27ain, 1882. Beirniad: Parch D. Brythonfryn Griffiths, Aberdar. I'r cor o'r un gynulleidfa a gano yn oreu Pebyll yr Arglwydd,' Dr Parry, gwobr X2 10s a chadair hardd i'r arweinydd. Am y Bryddest Farwnadol oreu i'r di. weddar Samuel Abraham, Heolgeryg, dim dros 200 o linellau, gwobr ^1. Am fanylion pellach ymofyner &'r ysgrif- enydd, gan yr hwn hefyd gellir cael y program yn cynwys yr holl destynau. 0 JOHN EVANS, 129, Heolgeryg, Merthyr. Y Gwir yn erbyn y byd.' 'Calon with Galon.' Duw a. phob Daioni' EISTEDDFOD UNDEBOL MOUNTAIN ASH, A CHADAIR DYFFRYN CYNON. "DYDDED hysbys y cynelir yr Eisteddfod uchod ar y dydd Llun cyntaf yn mi« Mai, 1882. Beirniad y Farddoniaeth, &c.,—WATOYN WYN. Beirniad y Canu,-MR W. JABKKTT ROBERTS (Pencerdd Eifion). I'r c6r heb fod dan 80 mewn rhif, a gano yn oreu 'Teyrnasoedd y Ddaear,' J. Ambrose Lloyd, gwobr £ 20: sef X18 i'r c6r, a C2 i'r arweinydd, I'r c6r o'r un gynulleidfa ddim dan 50 mewn rhif, syld heb enill dros X12 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' gan J. Thomas, Llanwrtyd, gwel Croniel y Cerddor, gwobr XS; sef X7 i'r c6r, a XI i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa sydd heb enill dros X6 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu 'Jerusalem, my glorious home,' Pitman's Edition, gwobr X3 a chopi o I Storm Tiber- ias' i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 20 mewn rhif, a gano yn oreu I The Mighty Conquerer,' gwel Novello's Glee Hive, gwobr £4. I'r pedwar a gano yn oreu Yr un hen Stori,' gwel Almanac y Cymry,' i'w chael gan bob llyfrwerthwr. Barddoniaeth. Testyn y Gadair, 'Y Sabbath,'gwobr 5p. 5s. a Chadair yr Eisteddfod gwerth 3p. 3s. Pryddest, I Pererindod,' gwobr 2p 2s. Alargan i'r diweddar Mr Thos. Thomas, cigydd, Mountain Ash, gwobr gan ei frawd, Ip. Is. Traethodau. Dyledawydd dyn mewn cymdeithas,' gwobr 2p. 2s. Ygweddill o'r testynau, yn nghyda'r canu, &c., i ymddangos yr wythnos nesaf. Bydd y programmes yn barod yn fuan. Dros y pwyUgor,— D. E, COLEMAN (Eos Hefin), THOMAS SAMUEL, Ysgn. Hadau Newydd I HADAU DA U AJR COREU YN Y OREF! NEWYDD EU DERBYN I Cyfanswm mawr o Hadau Gerddi, a hyny yn uniongyrchol o Blanhigfa Gymreig, per- chenog yr hon sydd wedi cymsryd y prif wobrwyon yn amryw o brif arddangosiadau am flynyddoedd, felly y mae yr hadau hyn yn fwy cymhwys i'r wlad hon na hadau bram, r. Dymunir galw eich sylw yn arbenig at y Leviathan Broad Bean nodedig sy'n tyfu i'r hyd o loeg modfedd yn y plisgyn. Hefyd at y Giant Musselburg Winter Leek, Bed- fordshire Champion Onion, White Spanish and Strasburg Onion, a'r Giant Rocca Onion, yr oil mewn ansawdd dda. Planhigion Rhosynau, Coed Ffrwythau, &c., i'w cael ar y rhybudd byraf oddiwrtb E. Williams, Cwmoernant Nursery, Car- marthen. Gwerthir hefyd Guano a gwrtaith Super- phosphate, a Blood Manure. Cabbage cynar yn wythnosol 0 Gaerfyrddin. [TYSTIOLAETH.J "Anwyl Syr,—Rhydd i mi bleser mawr i hysbysu fy nghydarddwyr am y cyfanswm mawr o Hadau Gerddi sydd genych ar werth. Yr ydwyf, ar eich cais, wedi rhoddi prawf ar bob sampl o honyut, ac y maent wedi rhoddi i mi y boddlonrwydd mwyaf, Eel y gallaf gyda phob parodrwydd eu cymeradwyo i bawb. Yt eiddoch yn wirioneddol, GEORGE WILKINSON, Prif Arddwr, AberllaDt House, Aberdar." Cofiwch y cyfeiriad,— Daniel Tudor Williams, SEEDSMAN, Medical Hall, Gadlys Road, and 25, Whitcombe Street, Aberdare. 4 Calon wrth Galon.' M6r o liin yw Cymru gyd.' EISTEDDFOD FAWREDDOG BRYNMAWR. i VYNELIR YR EISTEDDFOD uchod dydd Linn, Ebrill 3ydd, 1882, yn y Royal Pavillion, o dan nawdd prif fonedd- igion yr ardal. Cadeirydd,—G. Hicks, Ysw., Brynmawr. Arweinydd,-Parch. J. Roberts, Brynmawr. Beirniad y cn.nu a'r farddoniaeth,—John Thomas, Ysw., Llanwrtyd. Beirniaid y traethodau,—Parchn. W. Morton a J. Roberts, Brynmawr. Cyfeilydd,-Prof. A. N. James, Aberdar. I'r c6r beb fod dan 60 o nifer a gano yn oreu I Datod mae Rhwymau Caethiwed,' gwobr £15, a darlun Oil Painting) o'r ar- weinydd, gwerth £ 1 10s. I'r cor heb fod dan 60 o nifer a gano yn oreu 'Then Round about the Starry Throne,' gwobr 8p. I'r c6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu 'Molwch yr Arglwyd,' Dr Parry, gwobr £4, a Chromatic Pitchpipe i'r arweinydd. I'r parti o wrywod, heb fod dan 20 mewn nifer, a gano yn oreu Comrades in Arms,' gwobr £2. I'r parti o wrywod, heb fod dan 16 mewn nifer, a gano yn oreu Cydgan y Morwyr,' Dr Parry, gwobr 16s. I'r parti heb fod dan 8 mewn nifer a gano yn oreu 'Awake, yEolian Lyre,' gwobr 16s. I'r ddau a gauout yn oreu Y Ddau' Forwr,' gwobr 8s. I'r hwn a gano yn oreu The White Squall,' gwobr 7s. 6c. I'r hwn a gano yn oreu Dafydd y Gareg Wen,' gwobr 7s. 6c. Am y 10 Penill goreu (unrhyw fesur) ar Ymweliad Tywysog a Thywysoges Cymru ag Abertawe yn 1881,' gwobr Xl ls. Am y Traethawd goreu (Cymraeg neu Saesneg) ar Brynmawr fel y bu, fel y mae, ac fel y dylai fod,' gwobr X2 2s. AMODAU. Ni wobrwyir oni fydd teilyngdod. Y cyfansoddiadau buddugol yn eiddo'r pwyll- gor. Y cyfansoddiadau, yn nghyda'r holl Sugenvau, i fod yn llaw yr ysgrifenyddion ar neu cyn Mawrth 25ain, 1882. Yr eis- teddfod i ddechreu am 10.30 y boreu. Cynelir Cyngerdd fawreddog ynyr hwyr. Hysbysir ar y programmes enwau yr enwog- ion fydd yn gwasanaethu. Yr elw i sefydlu Free Library yn Bryn- mawr. Ysgrifenyddion—WM. GETHING, Nantygle Tin Works, Nantyglo; D. M. DAVIES, Slate Merchant, Brynmawr. o Gin yw Cymru gyd." Ail Eisteddfod Flynyddol Castellnedd, Llun y Pasc, 1882. CYNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn Marchnadle newydd y dref dydd LIUD y Pasc, Ebrill lOfed, 1882. TESTYNAU. £ s. o. I'r cor heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu Bendigedig fyddo Arglwydi Dduw Israel,' gan J. Thomas, Llanwrtyd 23 3 0 h.y., X20 i'r côr, a. £3 3s. i'r arweinydd. I'r cor heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu y Blodeuyn Olaf,'gan J. Ambrose Lloyd 7 0 0 I'r brutis and Fife Band neb fod dan 16 mewn nifer, a chwareuo yn oreu 4 Codiad yr Ehedydd' a Glamorganshire March' 2 2 0 I'r parti o wrywod, 20 mewn nifer, a gano yn oreu 4 Soldiers' Chorus' 2 0 0 I'r hwn a gano yn oreu 'Blodwen my darling, my true love,' gan Dr Parry 010 0 1 r hon a gano yn oreu I Yr Eos,' gan Dr. Parry, gwobr, a Welsh tivarlet Whittle (the Princess Whit- tle), as presented to Her Royal Highness the Princess of Wales at Swansea, Oct. ldth, 1881. Value 1 15 0 I'r hwn a gano yn oreu Solo Bass Y Milwr Djwr,' gan Dr. Parry. 0 10 0 I'r mab a'r ierch a ganont yn oreu y Duett 'Hywel, be' ti'n geisio yma,' gan .Dr. Parry o 10 0 Cadeirydd,—David Davies, Ysw., Maer. Arweinydd,—H. H. Thomas, Ysw. (Crum. in), Liansamiet. Beirniad,-Dr. Joseph Parry, Musical College ot W ales, Swansea. Ffugenwau y cystadleuwyr ac enwau y corau, i fod yn ilaw un o'r ysgrifenyddion erbyn Ebriij 4ydd, 1882. Cynelir cyngerdd ardderchog yn yr hwyr. Programmes i'w cael am Ie. yr un, trwy y post, lie., gan yr ysgrifenyddion,— JENKIN ROSSER, The Parade, Neath. JOHN P. REYNOLDS, Cwmpandy Mills, Neath. EISTEDDFOD SALEM, GWAELODYGARTH. DYDDED hysbys y gohirir yr Eisteddfod ucn°d hyd dydd Sadwrn, Chwefror 18fed, 1882. Rhoddir rhyddid yn herwydd hyn, i anfon cyfansoddiadau hyd Ionawr 24am, a'r ffugenwau i'r ysgrifenydd hyd Chwef. 3ydd. Y PYVYLLGOB Cyfarfod Llenyddol Ysgolion Sabbothol Dosbarth Abertawe, dydd Gwener y Oroglith, 1882. TE8TYN CYSTADLEUOL. Am y Bryddest Alarnadol oreu ar ol y diweddar Mr. Silas Evans (Cynon), gwobr X2 2s. Am y g weddill o'r testynau, gwel y pro- gram, yr hwn sydd i'w gael gan y Parch. W. Samlet Williams, Gower.rd., Swansea. am lc yr un. EISTEDDFOD FLYNYDDGL DEWI SA NT, ABERDAR. i lYNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn New Market Hall, Aberdar, dydd Llun, Mawrth 6ed, 1882. Beirniad y canu,—Ma. JOHNJJTHOMAS, Llanwrtyd. Beirniad y farddoniaeth a'r traethawd, yn nghyd ag arweinydd y dydd,—Parch. D. Brythonfryn Griffiths. I'r cor heb fod dan 100 mewn nifer, a gano yn oreu 'The Heavens are Telling,' gwobr £ 20, a £ 2 i'r arweinydd. I'r cor o'r un gynulleidfa na enillodd S5 o'r blaen, ac heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu I Pebyll yr Arglwydd," Dr. Parry, gwobr £5, a .£1 i'r arweinydd. I'r 2U a ganont yn oreu 4 Come, boun- teous May,' Spofforth, gwobr £3. Am y Gan oreu o glod i Dr. Evan Jones, Ysw., Aberdar, gwobr X2 2s. Am y Traethawd goreu ar Lenyddiaeth Newyddiadurol Deheudir Cymru yn y dyddiau presenol,' gwobr XI Is. Y proyrammes, yn cynwys yr oil testynau, 1 yn yn awr yn barod ac i'w cael gan yr ysgrifeaydd am y pris arferol. J. M. WILLIAMS, Ysgrifenydd, Tailor and Draper, 78, Gadlys Road, Aberdare. PENTRE YSTRAD. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod yn y lie uchod dydd Llun y Pasc, 1882. £ Cadeirydd,—E. H. Davies, Ysw., Pentre. 7 Arweinydd, beirniad yr adroddiadau, &c.,— Mr. W. Abraham (Mabon), Pentre. Beirniad y canu,—Mr. D. W. Lewis, A.C., Brynaman. Caniadaeth. I'r c6r heb fod dan 50 mewn rhif, a gano yn oreu I Fy Ngwlad,' gan J. Thomas, gwobr X10 ac Harmonium gwerth X7 7s. i'r arweinydd. I'r cor heb fol dan 40 mewn rhif, a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' gan John Thorn is, gwobr X4 a Baton i'r arweinydd. I'r cor o blant ddim dan 30 mewn rhif, na thros 16oad, a gano yn oreu I Jerusalem, fy Nghartref Gwiw,' gwobr Xi 5s. a Llyfr (hen a newydd} Stephens a Jones i'r ar- weinydd. Caniateir wyth o wrywod i gynorthwyo y plant. Am y Traethawd goreu ar I Hazael,' i rai na enillasant dros 10s. o'r blaen. Yr hanes i'w gael yn 2 Bren. viii. Gwobr, holl weithiau Thomas, Affrica. Am y Ddadi oreu ar 4 Dafydd a Saul,' gwobr 10s. 6c. » Y programs yn awr yn barod. DAVID THOMAS, Grocer, Pentre. jfer1 AT Y BEIRDD. RHODDIR gini o wobr am yr Hir a Thoddaid Beddargraff goreu i'r di- > weddar John Richards, Mynyddgarnlwyd, hen athraw ffyddlon a duwiol perthynol i Ysgol Sul Tre^yddfa# Yr oedd yn llawn o bob rhinweddan perthynol i'r Ysgol Sul a'r Eglwys, a dysgwylir i'r Toddaid fod felly hefyd, ond yn gyfyngedig yn benaf i'w lafur gyda'r Ysgol uchod. Y cyfan- soddiadau i fod yn Ilaw'r beirniad, Dafydd Morganwg, erbyn Chwefror 15fed, a'r ffug- enwau i't ysgrifenydd dan sel erbyn yr un amser. DAVID DAVIES (Briallog), Graig Trewyddfa, Morriston, Swansea.

bwy ef ? Dyna y cwestiwn y carai llawer 0 honom gael atebiad iddo. Yn awr, gyfeil ion, y mae dydd etholiad y gwarcheidwaid wrth y drws. Gadewch i ni gael cyfarfod yn mhob hamlet, a chael edrych i mewn i'r pethau uchod ac ereill, a dewis dynion cym wys i'n c'ynrychioli ar y Bwrdcl-dyn-on a fynant weled y trethdal. wyr a'r tlodion yn cael eu hiawnderau. TBETHDALWR.