Tarian Y Gweithiwr

LIVERPOOL. Lr.E tPOOL A DEHKUDIE CYMRU YSBYTAX HAH. 0 LADRON—Y GOLEU TRYDANOL- ARDALYDD LORNE—YMFUDIAETH. Mb,e masnach rhwng Liverpool a Deheu- dir "ymru mewn glo, alcan, &c., yn awr ar ra fa eang, a tbeimlir yn drwm yma fod trt .rsadau cludo llythyrau yn ddiff ygiol i gy.farfod a'r angen er enghraifft, rhaid al coL' llythyrau oddiyma yn bresenol cyn tl, o'r gloch y prydnawn er iddynt gyr- baedd yn ddigon buan i'w rbaiui mewn gw <4 b anol fanau yn y '1 Deheudir boreu drauoeth, ac os anfonir i'r llythyrfa. sydd yn si ei gwneud i fyny yma tua naw o'r gJocii yn yr hwyr, ni chyrhaeddant bon eu t». it«li byd y prydnawn drauoeth, ac mewn mar>;iu lie nad oes ond un rhaniad yn y 'v ni chyrhaeddant hyd y trydydd Mao y diffyg hwn yn cael ei deimlo n. ,Nr yma. y dyddiau hyn, pan y mae g:,V lianto fasnach uniongyrchol rhwng y 1! 2 k. id a nodwyd. Er ymdrechu cael «\'v, diiant ar hyn a phethau ereill a ellir eu ].ienw;, y mae deiseb mewn cwrs o wnen- L1, v.id yn caei ei llawnodi gan bawb sydd & > y jylltiad A'r acbos, ac ar yr un pryd y; cimlo dyddordeb yn y rnudiad o gael r11-, yddacb cymundeb rhwng y ddiiaas lion a Deheudir Cymru. Cyflwyiiir hi i'r Post- r General, a hyderir y bydd iddo ■vf.vHtdaw y cais a osodir ynddi. Bydd hyn In g; ifaeliad i bawb. G"aaed easgliad yn holl addoldai y •idiuaa y Sabboth diweddaf tnag at gy- ^orti wyo yr vsbytai sydd yma yn dibyrm n.rxi on cynaliaeth oddiwrth roddion gwir- ioddo;, y eyhoedd. Edrychir bob blwyddyn pyd?. dyddordeb ar yr Hospital Sunday, ac vT cynorthwy a geir ar y dydd liwnw ;,1: acbo^ion dvngarol a enwyd, yn yr 1 yniol iawn. Yll ol yr hyn sydd eisoes ymddaugos, mae yn dra thebyg y y flwyddyn hon i fyny a'r rhai blaen- Amser a ddongys; ond pan orphenir • • .■ifon, bydd genyf air eto ar y mater 4 hwn; ond hyd hyny, beth pe byddai i chwi yn Morganwg a phob lie y mae ysbytai ynddo o herwydd damweiniau ac achosion ereill yn angenrheidiol, yn derbyn yr aw- grym i efelychu Liverpool a Llundain yn hyn o beth, a neillduo Sabboth i'r pwrpas. Mae y ddinas a'r amgylchoedd wedi eu bliuo yn ddiweddar gan haid o dorwyr tai, ond delir un yn awr ac eilwaith o honynt. Y dydd o'r blaen gwnaeth yr heddgeidwaid wasanaeth pwysig trwy ddyfod ar draws nyth o honynt, yn gwahaniaethu mewn oedran o'r 10 i'r 20 mlwydd oed, a hen wr tua 80 mlwydd oedd yn eu llochesu, a chafwyd hyd i amryw o drysorau yn eu nyth. Rhoddwyd yr haid hon o ladron yn nghyda haid arall a ddaliwyd yr wythnos hon, yn ddyogel yn y carchar i aros eu prawf yn y frawdtys nesaf. Gwyddoch i mi son er's peth amser yn 01 fod tebygolrwydd cyn hir i'r ddinas gael eu golouo yn barhaus a'r goleu trydanol. Gwnaed prawf arno mewn rhai manau yma yn ddiweddar, ond mae y gobeithion am dano wedi diflanu er nos Sadwrn diweddaf, o herwydd rhyw anghydweliad rhwng y Cyngbor a'r cwmni. Yn sicr, mae y goleu hwn neu rhywbeth arall, yn rhwystr i rai o aelodau Toriaidd y Cynghor yma i symud rhagddynt mewn dim ond gwario arian y cyhoedd yn ol eu mym- pwyon eu hunain. Ond dyna, hwyrach fod y goleu trydanol yn rhy llachar i ddangos eu gweithrediadau. Pa fodd bynag am hyny, yr oedd yr hyn a gynyg- iodd yr aelod Rhyddrrydol yn y Cynghor ddydd Mercher diweddaf, ar feddianau y gorfforineth, yu ormod iddynt allu eilyncu. Dycliwelodd Ardalydd Lorne i Canada ddydd Marcher diweddaf yn yr agerlong Parisian. Yr osdd ei chwaer ac amryw eraiil (rhy it.ii eu honwi yn y fan hon) yn myned gydag ef. Cyrhaeddasant yma am ychydig wedi dcuddeg o'r gloch y dydd a nodwyu, pryd yr oedd y Maer ac ereill o swyddogion y ddinas yu eu cyfarfod yn yr orsaf. Wedi cael ambell i cheer ar y ffordd, a phryd o fwyd yn y. Neuadd DJiuasol, Gvdaj ychydig 0 longyfarchiad^u, aetbant w so, S ar fwrdd yr agerlong. Daetliy D/wysoges Louise yma i liebrwug f phriod, a dychwel. odd yn ol i Lundaia am bump o'r gloch yr un dydd. Yu iiililitli y teitliwyr a ddaetliaiit yma. prydnawa dydd Mnwrtli diweddaf, yn yr agerlong Ohio, periiliynol i'r Anwriean, Line, yr oedd John Davies, Ysw., a'i briod, o i Iowa. Mae Mr Davies yn enedigol o Bontfaen, Morganwg, lie y mae iddo rai perthynasau ar hyn o bryd yn byw, heblaw rhai yn Merthyr a lleoedd ereill yn y sir a nodwyd. Hwsmon oedd ei dad, a gweithiwr ydoedd yntau yn nechreu ei fywyd, ac nid oes arno gywilydd arddel hyny. Yn sicr mae ei sefyllfa bresenol yn enghraifft deg o'r hyn a all peuderfyniad, gyda diwydrwydd a sobrwydd, ei wneuthur. Mae ei holl bapyrau, ei certificate o M.A. (mdstr celfyddydau), a'i benodiad i swyddi o dan Lywodraeth Crwiad y Gorllewin, yn brawfion byw o hyn. Ymfudodd Mr Davies a'i deulu i'r Unol Dalaethau er's tua 11 mlynedd yn ol, ac mae yn awr wedi dychwelyd i gynrychioli Llywodraeth y wlad eang ac anrhydeddus hono fel neges- ydd masnacbol yn Caerloyw. Dyna i chwi anrhydedd i Gymro. Chwi gofiweh felly, mai John Davies, Ysw., Cymro o Forganwg, ydyw yr United States Consul yn bresenol yn nhref bwysig Gloucester. Diau y dywed pob Cymro twymgalon hir oes iddo, gyda dymuniadau cynes hefyd iddo i gyrhaedd eto yn uwch uwch mewn anrhydedd. Fechgyn Cymru, cymerwch yr hyn a ddywedwyd o hanes y brawd hwn at eich hystyriaethau, ac edrychwch a oes i chwi ddyfodol gwell na bod megys caethweision i'r rhai a'ch cyflogant. Mae y byd yn eang a'r manteision yn lluosog, ond cymeryd llwybr cyffelyb i'r Cymro anrhydeddus a enwyd. "I fyny fo'r nod "-Excelsior! Gadawodd 77 o longau yr afon Mersey yn ystod mis Rhagfyr diweddaf am wahan- ol wledydd, yn cario gyda hwy 6,449 o deithwyr; cynydd o 1,206 o gydmaru yr un mis yn 1880, ond lleihad o 6,803 ar mis Tachwedd y flwyddyn ddiweddaf. Dengys .Y ystadegan fod nifer yr ymfudwyr a adaw- ddd y Mersey yn ystod y flwyddyn ddi- weddaf yn 228,818, cynydd o 45,274 ar y flwyddyn 1880. Y mis sydd yn dangos mwyaf o ymfudiaeth ynddo ydyw mis Mai, pryd y cyrhaeddodd y nifer i 38,263, yn erbyn 29,292 yn mis Mai, 1880. Gwelwch felly oddiwrth y ffigyrau a nodwyd fod cyf- artaledd ymfudiaeth oddiyma yn ychydig dros 19,000 yn fisol yn ystod y flwyddyn ddiweddaf; ond rliaid cofio fod mwyafrif y nifer hwn yn cael ei wneud i fyny o ym- fudwyr oddmr y cyfandir felly nid ydyw yr ymfudwyr o'r Deyrnas Gyfunol wedi bod yr hyn a ddylasai yn ol y galw am danynt mewti gwledydd ag sydd eto heb chwarter eu poblogi, nac ychwaith yr hyn a ddylasai fod er mantais i'r gweithwyr gartref. Yr eiddoch, D. PIERCE.

AWEN YN RHOI NEWID. Tyr'd, awen, taro Dewi—yn ei gern, (Hen gornwyd yw'r bwli;) Gwed wed'yn nad teg dodi Surni ei fox arnaf fl. Och! Dewi bach, diau bod-ei olwg Wedi pylu gormod I arwcthi pin eryrod Trwy y niwl at yr iawn nod. Os gwnaeth "Crych" a'i glych i'w glod-i 11 Draw dros geulan anngblod, [gilio Nid addurn hynod iddo 0 Daenu bai lie nad yw'n bod. Olid er ei wawd, hocw rodia-y brawd Ar y bryn ac eilia Ei gill hoff, beth bynag wna Y gwr Gwyn o Graigana. Nid yw'r brvn yn dir y brad,"—na llan- "Llwynog" dwygoes anfad; [erch I Na, oesant 11wy'o swn eu tad O'r gwesty i'r tir gwastad. Ni fu eto ynfycfyn,"—er ein bri, Yn y brwyn a'r rhedyn;" Rhandir na wisga'r undyn Ruban gwarth ar ei ben gwyn. Ni ddygwyd draig "eiddigeda "-yma Llymach yw ei danedd [chwaith, Yn min craig—mae'n caru hedd A lie arall i orwedd. Nid dryw yn y godreuon—yw awen Hoew y bryn ffwrythlon; Awen I, dryw" ydyw yr hon A chwery gyda choron." Am yr ERYR MAWR, hwyrach-y bydd. Fwy buddiol a thecach [ai'n I ARWR, heb ymeiriach I dreio bwyd y dryw bach." Dewi, pa'm mae dy awen-yn edrych Trwy wydrau cenfigen ? Newid dy bwynt—tyn dy ben Idd ei hysbys ddiddosben. Ti, y Gwyn, sy'n pwyntio genau-dy arf Dirfawr tua'r bryniau; We dyn, ar fryn heb lwfrliau, Yn y fan taniaf fiuau. Ymyrais fi chamwri ;-yn ddiau, Daw'th faddeuant, Dewi, Yn rhwydd im', os wrth imi Droedio hwn dy daro di. Ond, Dewi, imi ar ddamwain—rhedodd | Rhyw sibrydol adsain, I ti, trwy'r d'rysni a'r drain, Gymeryd dy gnmatwatn. Ow I biti, i hen boten-o ynfyd Gasgenfardd diawen Dy dwyllo,—gwna bwnio 'i ben, A rho'i whig i hen wreigen. Digiodd wrth ei gym'dogion,—a'i feirniad Farnodd yn annghyfion, Am i attÛl-mwy o ivron, Ei lorio i bant cler y b6n." Och O I'r eonach a'r cwyno,—a rkyfedd Gnoi'r wefuti sydd ganddo Am ddim byd. Rhoed dedfryd o Dreiddiol gyfiawnder iddo. Y gwr debyga arall—i'w hunan Enwog (?) a chyfrwysgall; Ond ni ddaw dyn o ddeall I'w goelio ef—gwel ei wall. Addefir, rhoddir iddo—cltwareu teg Uwcba'r tir-rhaid addo, Yn ei deg farwnad o l'eg yw pwynt ei gi Ponto." Hawdd fedodd eisteddiodau,—llogellodd Holl gyliid eu coffrau Ond, a fa 'rioed i'w fawrbau Wr fu heglach arfaglaul Draw'n ei fedd, Edeyrn o F6n—a gyfyd Wrth gofio'i hen droion A ohlywais i ucliel son Mwy syber am ei sebou. Rbwygo'i barch wna "careg becid,"—a I ell Pigwr llogeli'' rhyfedd [Uygad Sydd arno yn gwywo gwedd Ei enw da (?) yn y diweid. Ar y diwgdd 'nawr, Dewi,—gwrando air, Mae graen dost c th-r l-g Ar dy wedd. Hen frawd addig, Yn rhad i dd-l rho dy ddig. Ac wed'yn llwngc cyn codi—un bilsen Mewn "Balsam of Honey," Yna'n wir, os na oeri, Rhaid dyfod i'th dapo di. Feirdd beirdd cyfarwydd A Bet,—O Yn syth at eich target; [saethwch 'Rwyf mewn liwyl a dwy lon'd het 0 bylor a "chwmbwlet." LLAMGYRCH.

YR ALCANWYR. Fel ateb i un o'm Hen Gydweithwyr, gallaf ysgrifenu mai nifer fecban yn mhob gwaith ag sydd dan ddylanwad gaffers nad ydynt yn astudio iechyd ac hiroedledd eu gweithwyr na'r fasnach. Os mae heb eu hadwaen yr ydych, ceisiwn eich cynorth- wyo drwy roddi i chwi adnod neu ddwy yn hanes eu teulu. Deuwch, gwnawn yn gall 4 hwynt rhag amlhau o honynt, a bod pan ddygwyddo rhyfel ymgysylltu o hon- ynt a'n caseion, a rhyfela i'n herbyn, a myned i fyny o'r wlad." Am hyny y gosodasant arnynt feistriaid gwaith i'w gorthrymu a'n beichiau; a gwnacthant eu heinioes yn chwerw trwy y gwasanaeth caled mewn cllti ac mewn priddfeini, ac yn mhob gwasanaetb yn y maes, a'r holl wasanaeth y gwnaent iddynt wasan- aethu ynddo oedd galed." Ac os byddai i rywun auicanu eu hamddiffyn, iaith gwyr y gwaith mawr ydyw,—" Pwy a'th osododd di yn benacth ac yn frawdwr arnom ni ? ai meddwl yr wyt ti fy lladd i megys y lledd- aist yr Aifftiad?" Diau fod eu rhyddid yn werthfawr, ond dylent gofio mai wrth dori cy/amod a'u cydweithwyr y gallant ymffrostio yn yr hyn a alwant hwy yn rhyddid. Ysgrifenwyd llythyr i ni o ger- llaw man ein genedigaetli yr wythnos ddi- weddaf. Buasem yn enwi y gwaith pe buasai yr ysgrifûnydd wedi ymddiried i ni ei enw priodol, ac nid ymesgusodi o fod ag ofn y cWmni arno. Darllena y llytbyr fel vma *■— "Wrth ddarllen eich llythyrau at yr alcan wyr yn y DARIAN, yr ydych yn dangos eich anfoddlonrwydd i ddysgu dyeithriaid, am y bydd hyuy yn aufantais iddynt, ac yn hyn yr ydych yn berlfaith iawn. Y mae yn llawn bryd i chwi edrych am foddion mwy effeithiol o hyn allan, gan fod baner y dynion sydd yn rhai o'r gweitlifeydd yn gollieri, cockers, copper men, &c. Deuwch am dro tua Phort Talbot, ryehwehdrosoch eich hunan, a chewch weled ein bod yn gywir." Yr enw a gawn yw Un yn ofni R. &Co. Pa angen ofni R & Co. os yw y gweith wyr yn unol a'u gilvdd ? Y mae dydd y talu yn dyfod, boys. Ewch drwy Gwm y Dyffryn am dro tna\ Llwyni, ac edrych wch pwy y mae Dafydd Grey yn ei gytiogi. Pwy yw y rhai sydd yn ei wasanaethu ddydd a nos. Byddai cymydogauth Aber- afon yn bynod yn ein hamser ni am weith- wyr sefydlog. Ni chai be*digyn weithio yno o gwbl yn lie gweithwyr; ac am gol hers, &c., yr oedd allan o'r ewestiwn ac am eu gwerth eto, salt yr un, ond fod rhyw drachwant yn ngweithwyr y ayddiau pre- senol i niweidio eu masnacb, a dysgu dyn- ion a weithiant am unrhy w bris ac ar un rhyw delerau. Cawsom ychydig gopiauyu ddiweddar o'r South 1 Vales Press, ac y mae yno obebydd yn dwyn y ffugenw Aderyn y To, yn ysgrifenu yn lew yn erbyn gwaith mawr. Y mae meliuwyr yn feius iawn am hyn tra y mae barn a rheswm yn eu medd- iant. Bai mawr yr alcanwyr {tinown a waihnwn) yw gweithio'r chwech a'r wytk awr o ddiffyg lie, a thrwy hyny roddi ffordd i arferiad newydd, niweidioi a drwg iawn. Cawsom lythyr yr wythnos a aeth heibio oddiwrth dri o frodyr yn Rwsia. Y maeut yno heb weithio yr un ergyd er Gorphenaf yn herwydd peidio dysgu y Rrwsiaid. Y mae rhyw haid o Iuddewon, &c., yn rhoddi hysbyaiadau mewn papyrau dyddiol am weithwyr i fyned i Rwsia, ac wedi eu cael, y maent fel yr un Anwyl o Dowlais, am ddysgu'r natives er eu cael i weithio am y nesaf peth i ddim. Byddant yn prynu waste-waste oddiyma a'u gwerthu yn Rwsia fel llafnau da, a phrynantfrauds, Imperials a Royals, yn y wlad hon, a gwerthant hwy yno am tua X2 10s. y blwch. Dyma achos stwr mawr America y llyn- edd, a dyma fydd yn sicr mewn amser o fod yn niweidiol iawn i'r fasnach. Nid yw yn debyg y bydd i brynwyr gymeryd eu gorfodi i ddefnyddio llafnau alcau o'r fath waelaf os gallant gael rhywbeth a wna y tro yn eu He. Y mae yn llawn bryd i alcanwyr o bob cangen o'r gwaith ymysgwyd o'u cysg- adrwydd, neu byddant yn sicr 0 gael achos i edifarhau, a hyny pan na fydd i neb eu gwaredu. Bydd eu gorthrymwyr wedi eu trechu o'u bodd. Bu cyfarfod pwysig gan y cyflogwyr yn Birmingham dydd Iau, pan yr oedd 40 o honynt yn bresenol, a phenderfynwyd peidio gwerthu cokes dan o 19s i 20s y blwch, a charcoals 0 23s i 24s y biweh. FurgclIlcn, pa le mae eich llefau chwi yn awr ? Beth am yr addewidion a gawsoch ? Y maent i'w cael ond eu ceisio. Etholwyd Mr P. M. Flower, Melincrythan, yn gadeirydd am y flwyddyn ddyfodol. Er i ni anfon apel, bu mor anfoneddigaidd a pheidio ei ateb. Beth oedd yr achos ? Chwi sydd yn cysgu. Gwel pawb o honoch, gan mor raddol mae y prisoedd yn codi, nad oes galw am y gwaith mawr, ac mai trachwant pob meistr yw eich gyru i wneutbur hyny er cael cyfle i ostwng eich prisoedd. Na huder chwi, anwyl alcanwyr, ond ymgoded pawb at eu dyledswyddau, a gadewch iddynt wybod nad caethion ydych. Dywed yr adroddiad am yr wythnos fod lie i ambeu iechyd y fasnach, am fod y cyflogwyr yn metlm dyfod o hyd i'r stocks sydd yn y gwahanol borthladdoedd yn y deyrnas hon. Dywedir eu bod yn lleihau yn L'erpwi. Rhaid cofio fod llawer iawn yn cael eu hallfo,rio o Abertawe, Caerdydd, Bryste, &c., yr hyn sydd yn cyfrif am y lleihad yn L'erpwi, a daw y rhan fwyaf, y mae yn dobyg, i fyned yu uniouyyrchoi o'r porthladdoedd hyn heb alw yno, yr hyn a fydd yn weHiant mawr. Mae y bloc yn weddoi sefydlog yr wythnos hon—am £ 111 tramor, a £ 114 i £ 115 cartrefol. Y mae yr liaiarnyn bynod sefydlog. Y mae yn rhaid iod cynyrch y metel hwn yn fawr iawn. neu buasai y prisoedd wedi dyblu cyu hyn. Wrth bawb o'r haiarnweithwyr sydd yn mynych ymofyn am y gweitlifeydd hyny lie mae codiad wedi cymeryd lie, dywedwn fod yn anmhosibl i'r cyflogwyr cvmdeitlias- ol newid heb eu bod gyda eu gilydd a chario penderfyniad drwy fwy afrif. Y maegweith- iau Llanelli, oddigerth yr Hen Gastell, yn well eu prisiau na coke forges Morgauwg, gyda'r eithriad o Fernon. Ymadawodd Mr Charles Morris, ac yna torwyd eu cysylltiad hwy a'r gymdeithas. Y mae yr allforion yn dangos eynvdd mawr, tua 5,000 o dynelli yn fwy y mis diweddaf na'r un blaenorol, ac yn fwy yn eu gwerth o 27 y cant, ac o 25.000 o dynelli am y flwyddyn. Nid yw y pris- oedd o'u cydmaru am y flwyddyn yn gy- maint a'r llynedd. Cofier i ni gael prisoedd gwych am y rhan gyntaf o'r flwyddyn o'r blaen. Bydd cyfarfod pwysig o felinwyr a tin- housemen yn Abertawe dydd Sadwrn wyth- nos i'r nesaf, am 2 o'r gloch y pryduawn. Bydd yr archwilwyr yno yn rhoddi cyfrif o'u goruchwyliaeth. Brysied pawb i anfon eu dyiedion i fewn yma, fel y byddo pob peth yn barod.—Yr eiddoch yn bur, LEWYS AFAN.

AWDL ABERTAWE. Y mae cryn lawer o ysgrifenu wedi bod beiiach ar y testyn uchod, a llawer o feio ar gyfeillion Dyfed, eu bod yn ymosod yn rhy arw ar y cyfaill Gurnos. Fe allai na fydd allan o le i ni geisio egluro ychydig ar gysylltiadau y pwnc a charem roddi ar ddeall i bawb nad oedd genym un amcan ar y cychwyu i iselhau Gurnos na D. Wyn, ond profi fod amryfusedd yn cael ei wneud, a hyny mewn modd digon amlwg i unrhyw ddyn o gyneddfau cyffredin ei weled ar un- waith. Gofynwyd dro yn ol-ai gwir nad oedd ond un o'r beirniaid wedi darllen yr awdl wobrwyedig ? Cawsom atebiad mewn rhan, ond nid yw yn foddhaol. Y mae yn ffaith ddidroi yn ol, maiun oedd wedi ei marcio, tra yr oedd olion bysedd tri ar y llall. Os darllenodd y ddau ereill yr awdl wobrwy- edig, paham na fuaseni yn nodi allan ar y copi y gwallau a'r cyfeilioraadau mawrion sydd ynddi ? Barned y cyhoedd. Eto gofynwyd—ai gwir fod yr awdwr buddugol wedi canu i Syr Rowland Hill fel pe yn Gribtioa orthodox er pan yn ieuanc, a bod ei fam yn ei gyflwyno yn faban i'r Iesu. &c ? Nid ydym wedi cael rhith o atebiad i'r gofyniad hwn. Ai peth dibwys mewu aw 11 ydyw gwneud y fath gamsyn- iel a hyn ? Barned y cyhoedd. 11 Hefyd gofynwyd—ai gwir fod un o'r beirniaid wedi dweyd, mai am fod yr ail mor ofnadwy o dda, nad oedd yr awdl wobrwyedig wedi ei chylioeddi ? Dim ateb etc. Ond y mae genym sail wrth ddweyd fod hyn yn wirionedd, Gadawn y gofyn. iadau ereill, gan ein bod wedi dangos yn ddigon eglur i'r diragfarn eu bod yn rhy anhawdd eu hateb ar byn o bryd. Dywed Un o'r Pwyllgor mewn cyd- wythoosolyn, fod Gurnos wedi gwneud perffcuth chwareuteg a'r ddau. Ai gwir hyn eto ? A ydyw yn meddwl fod un dyn a ddarllenodd y feirniadaeth yn cydweled ag ef Yn hyn? Y mae yn amlwg fod Gurnos fel pe ar ei eithaf yn gwneud gwawd o un, ac Yll gwneud apology dros wrthuni y llall- Am ba reswm, iybed ? Ouid am mai D. Wyn ydoedd ? Dywedir hefyd fod D. Wyn yn sefyll yn ucliel yn medddwl y wlad. Ydyw yn ddiddadl; ond a ydyw hyn yn dd;gon o reswm dros ei wobrwyo ar draul gwneud cam a'i well? Dywed Gurnos mewn un man, mai nid lie i ddi- fenwi personau, &c., ydyw llwyfan yr eis- teddfod. Gwir, a chofied hefyd fod beirdd leuamc ein gwlad yn dysgwyl fod sylwadau diduedd (yn ugwynebhauiallygadgoleuni) ya ugwyneb ban I a Ilycrad goleulji) yn cael eu gwneud ar eu cyfansoddiadau, a'i bod wedi myned yn ormod o'r dydd i wneud cam a'r cyfryw, heb alw eu beirn- iaid i gyfrif manwl am hyny. Sefydliad i dynu allan ac i gefnogi talent ein gwlad Z-1 yw yr eisteddfod, a gresyn fod personau o safle uchel yn ein gwlad yn ymostwng i wneud pethau nad yw y wlad yn gweled uniondeb ynddynt, a thrwy hyny, dynu yr hen sefydliad i warth a dirmyg yn ngolwg pob. oedd ereill. Terfynaf, gan obeithio y bydd i'r ymdrafodaeth ar y testwn hwn, fod yn fendith i'r wlad, trwy roddi ar ddeall i'n Beirniaid, na wnaiff dim y tro o hyn allan ond,—Free platform and no favour. Yr eiddoch, &c., BRYTHON.

4 Môr o G&n yw Cymru gyd.' SALEM, LLANGE,NECH. CYNELIR EISTEDDFOD GADEIRIOL yn y lie uchod dydd Llun Sulgwyn, Mai 29ain, 1882. Prif Deetynau. Caniadaeth—I'r c6r heb fod dan 50 o rif, a gano yn oreu There is beauty on the mountain,' by Sir John Goss, published by Novello, gwobr X12 a chadair dderw i'r arweinydd. Barddoniaeth—Am y Bryddest oreu ar Drugaredd,' 200 o linellau, gwobr £ 1 Is. Beirniaid: y traethodau, barddoniaeth, &c., Parch. B. Thomas (Myfyr Emlyn); caniadaeth, Eos Morlais. Bydd y programs yn barod yn fuan, yn cynwys rhestr gyflawn o'r testynau, ac i'w cael am lg. yr un trwy y post, l £ c., gan yr ysgrifenyddion,—David Bevan Ironmonger, John Thomas, Cornhwrdd, Llangenech, R.S.O. EMOSlMn T1RWY eibodyn awr yn adeg i gapeli brynu ENVELOPES CASGLU am y flwyddyn, yr ydym wedi penderfynu gwerthu y cyfryw am y pythefnos nesaf am Is. 6c. y 1,000J! Neu trwy y post am 2s. JSg3" Os bydd yr archebion yn ddeg mil ac uchod, gellir eu cael am Is. 3c. y fil. C, Cyfeiriad,—Swyddfa'r 'Darian,' Aberdar. Important Notice!! t!l<a; DAYIESlc CO.'S, Commercial St., Aherdare, Annual 21 DA YtS7 CLEARANCE SA L E Will commence on Saturday, January 14th, 1882. A Manufacturer's Stock of Ulsters, Shawls, Felt and Quilted Skirts, to be cleared at 30 per cent. under the usual price! N.B.—The Shop will be closed on the previous Friday, for the purpose of re- marking the goods. THE ST. CLEAR'S PRIZE DRAWING. WINNING LIST. 523,599 334,686 395.979 25fV.587 TY COMER IK GYMHYi Cyn talu arian i fyned i'r AMERICA, CANADA, NEU AUSTRALIA, Anfonwch at GOMER ROBERTS, General Passenger Agency, 29, Union Street, Liverpool. W FARES, FROM £3 16s. PENTRE YSTRAD. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod yn y lie uchod dydd Llun y Pasc, 1882. Cadeirydd,-E. H. Davies, Ysw., Pentre. Arweinydd, beirniad yr adroddiadau, &c. Mr. W. Abraham (Mabon), Pentre. I'r cor o blant ddim dan 30 mewn rhif, na thros 16 oed, a gano yn oreu 'Jerusalem, fy Ngliartref Gwiw,' gwobr £ 1 5s. a Llyfr (hen a newydd) Stephens a Jones i'r ar- weinydd. Caniateir wyth o wrywod i gynorthwyo y plant. Am y Traethawd goreu ar rHazael,' i rai na enillasant dros 10s. o'r blaen. Yr hanes i'w gael yn 2 Bren. viii. Gwobr, holl weitliiau Thomas, Affrica. Am y Ddadl oreu ar 1 Dafydd a Saul,' gwobr 10s. 6c. Bydd y program yn barod yr wythnos nesaf. DAVID THOMAS, Grocer, Pentre. Saerniaeth, &c. TJYMUNA D. DAVIES, Saer, 7, Albert Street, Aberdar, hysbysu nad oes dim cysylltiad pellach rhyngddo a'i frawd Thomas Davies, ac na fydd yn atebol am ddim nwyddau a erchir gan neb ond efe ei bun. Y mae yn. parhau hefyd i wneud unrhyw orchwylion saerniol a ymddiriedir i'w ofal am bris rhesymol, ac hefyd yn foddhaol. TEYDYDD EISTEDDFOD FLYN- YDDOL GLYN NEDD. 'YNELIR YR EISTEDDFOD uchod dan nawdd Cyfrinfa y 'Gwir Frodyr,' yn yr Ysgoldy Brytanaidd dydd Gwener y Groglitb, 1882, pryd y gwobrwyir yr ym- geiswyr llwyddianus mewn caniadaeth, barddoniaeth, &c. Beirniad y canu,—Mr. M. O. Jones, Tre- herbert. Beirniad y farddoniaeth,—Mr. G. Phillips, B.B.D., Board School, St. Clears. Caniadaeth. I'r c6r heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu 'Their Sound is gone out' o'r Messiah (Handel), gwobr _£4. I'r c6r o blant heb fod dan 25 mewn rhif, na thros 15 oed, a gano yn oreu 'Iesu o Nazareth sy'n myn'd heibio,' o Swn y Juwbili, gwobr 15s., a 5s. i'r arweinydd. Caniateir chwech mewn oed i gynorthwyo. I'r parti o 12 a gano yn oreu Awn tua'r Cadfaes,' gan H. Davies (Pencerdc Maelor), A.C., gwobr 12s. Rhoddir testynau ychwanegol yr wyth- nos nesaf. Bydd y programs yn barod yn fuan. Dros y pwyllgor, MORGAN WILLIAMS, Ysg., Ivorites' Row, Glyn Neath. n- "Mdr o Gan yw Cymru gyd." Ail Eisteddfod Flynyddol Castelln Llun y Pasc, 1882. CYNELIR YR EISTEDDFOD ucho Marchnadle newydd y dref dydd y Pasc, Ebrill lOfed, 1882. TESTYNAU. I'r c6r heb fod dan GO mewn nifer, a gano yn oreu Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel,' gan J. Thomas, Llanwrtyd 23 h.y., zC20 i'r cor, a £ 3 3s. i'r arweur 1 c6r heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu y I Blodeuyn Olaf,' gan J. Ambrose Lloyd 7 I'r Drum and Fife Band heb fod dan 16 mewn nifer, a chwareuo yn oreu Codiad yr Ehedydd' a 'Glamorganshire March' 2 v I'r parti o wrywod, 20 mewn nifer, a gano yn oreu «Soldiers' Chorus' 2 <- I'r hwn a gano yn oreu 'Blodwen my darling, my true love,' gan Dr. Parry c I'r hon a gano yn oreu Yr.Eos,' gan Dr. Parry, gwobr, a Welsh Scarlet Whittle (the Princess Whit- tle), as presented to Her Royal Highness the Printess of Wales at Swansea, Oct. 18th, 1881. Value 1 I'r hwn a gano yn oreu Solo Bass Y Milwr Dewr,' gan Dr. Parry. ( I'r mab a'r ferch a ganont yn oreu y Duett 'Hywel, be' ti'n geisio yma,' gan Dr. Parry. (. it 0 Cadeirydd,-David Davies, Ysw., r. Arweinydd,—H. H. Thomas, Ysw. C • um- in), Llansamlet. Beiruiad,-Dr. Joseph Parry, I Ji"8J College of Wales, Swansea. Cynelir cyngerdd ardderchog Yll J hwyr, Progranunes i'w cael am lc. yr un v post, lie., gau yr ysgrifenyddion,- JENKIN ROSSEE, The Parade, JOHN P. REYNOLDS, Cwmpanc Ne; Y Gwir yn erbyn y byd.' Calou wrtu Galon.' <Din/a pflob EISTEDDFOD UNDEBOL MOUNTA: A .H A CHADAIR DYFFEYN CYNC BYDDED hysbys y cynelir yr Eii idicd uohod ar y dydd Llun cyntaf u ;oi^ I Mai, 1882. J Beirniad y Farddoniaeth, &c.,— -<r WYN. Beirniad y Canu,—Ma W. ROBERTS kpeneardd Eifion). Y Cann. I'r c6r beb fod dan 80 mewn rhif gano yn oreu 'Teyrnasoedd y Ddaear,'J., i/eose Lloyd, gwobr ^20: sef X18 i'r cor, .ct\ i':r arweinydd. MY I'r c6r o'r un gynulleidfa ddic ia 50 mewn rhif, sydd heb enill dros £1' "ob1 o'r blaen, a gano yn oreu Yr J ,vydd sy'n teyrnasu,' gan J. Thomas, Ll vrtyd, gwel Cronicl y Cerddor, gwobr £8; '7 c6r, a XI i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa sydd '¡. o~iU dros X6 o wobr o'r blaen, a ganc ya oreu Jerusalem, my glorious horne,' Fit* ir, Edition, gwobr X3 a chopi o I Stoi,i, r., ias' i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 20 mewn rhi > yn oreu The 1110hty Oon¡uerer,' gwt Glee Hive, gwobr X4. I'r pedwar a gano yn oreu 1 Y: uu D, Stori,' gwel Almailac y Cymry, i'w gan bob llyfrwerthwr. Barddoniaeth. Testyn y Gadair, Y Sabbath, gwebr 5s. a Chadair yr Eisteddfod gwer„ii :h<. Pryddest, Pererindod,' gwobr 2p Alargan i'r diweddar Mr Thos. TLu :r.u cigydd, Mountain Ash, gwobr gau eiir lp. Is. Traethodau. 'Dyledswydd dyn mewn cymdc- vclk& 2p. 2s. Y gweddill o'r testynau, yn nghya a'r c*,rx. &c., i ymddangos yr wythnos nesaf. Bra y progranunes yn barod yn fuan. J pwyllgor,— D. E. COLEMAN (EOS U-jlin, THOMAS SAMUBL, 8&n, Y gwir yn erbyn y byd.' 'Groeu arf, arf Dysg.' Gwell dysg na g^lnc Calon wrth galon.' Duw a phub Lt-'oci.. Eisteddfod Gadeirxoi Deheudir Cymru, A CYNELIR YN PONTYPRIDD, CANOL HA1882. RHESTR O'R PRIF DKSTYNACT, Barddoniaeth. 1 Awdl—' Yr YmgnawdoJiad," ddim CUOS 500 llinell, gwobr X12 a Cha • 2 Pryddest-I Dwyf oldeb Natur,' ^iinidr^s 400 llinell, gwobr t5 a Thlw> Aur. 3 Cywydd-' Y Ffynon,' ddim drt 150 llinell, gwobr X2 a Thlws Ai an. 4 Toddaid—'loan Arfon,' wr b gwobr £1 Is. 5 Englyn—' Eiliad,' gwobr lOs.66. Traethodau. 6 A ydyw rheswm a dadguddiac yn .tang-m ei fod yn ddyledswydd ar ein -.at! rawoi crefyddol i gefnogi Celf, G vydJor, .1 Llenyddiaeth, ac i ymuno a'i: > efy »had au; neu a ddylent hwy g; -n.ieryd ya adeiladaeth y gyfundrefr bono o wybodaeth a elwir yn wybo< ) ebb gyI. osodol ?' gwobr £ 10 a Thlw; ur. 7. Economic Coal Mining and 1 at:latioj3 of Collieries, with plans and ^-gramr:. applicable to the Steam Coa, JcIhoiMR of Glamorganshire,' prize £ :;s, Beirniad Rhif 1, 2, 3, 4, 5, 6,- ,-Or.s"MOB a DYFED; Beirniad Rhif 7,—W. Lnwis, Ysw., Mardy, Aberdar. Programme eyflawn i fod yn bar ..»• I divvedd lonawr. RHYS T. WILLIAMf Abertonllwyd, 1 ••<;h=x:berl. Cymru Lan, Gwlad y G MORIAH, TREBOE H, Milltir o Orsaf Glandwi QYNELIR EISTEDDFOD Gere vrr f y lie uchod dydd Sadwrn, Ion., ■ 882, Beirniad,—ALAW DDU. Prif ddarnau Corawl I'r cor, heb fod dan 50, a gan ,n r cect Ar Don o flaen Gwyntoedd,' gv 1:1: a chadair hardd i'r arweinydd. I'r parti, heb fod dan 16, a ga u 'Y Ffynon ger fy M wth,' gwobr £ i > I'r cor o blant dan 15 oed, a gv r'' ex: Uwchlaw'r Liifeiriant,' o'r vdJl Americanaidd, gwobr £1. a eha, jidd i'r arweinydd. Caniateir wytl yw ,Ii gynorthwyo. Gellir cael y programs oddiw sa y yg., grifenydd am y pris arferol. S. /Rasd,

-$o- daeth. Gobeithio y gwna y boneddwr li laill ai rhoi heibio yr arferiad o gyn- 1 .ycbiali, neu ynte oddef i bwy bynag fyddo yn n- yddus, i'w feirniadu am ei ymddyg- iadau. Dylai dyn mor ddeallgar a Mr Jobrt wybod fod public men yn bublic property," a bod i ddyn cyhoeddus (fel efe) f o'i izo', yn arwydd o wendid, ac yn amlyfoi diffyg gwroldeb a dylai, ar bob cyfrif, ymguddio yn mhlith y lledr a r yn siop St. Crispin. Gwn fod y b n. Ldwr yn edifarhau heddyw am ei vmgais i gael allan pwy ydyw Sclemin. Die ii on ei fod ef, fel ambell un arall, yn cred'. fy mod yn foneddwr cyfoetbog. We-, os ydyw, y'mae yn barnu yn iawn. Yc v/yf cystal boneddwr a'r cyfoethocaf yn wlad. Y mae genyf balas hardd, wedi ei ffortifio yn dda; gallaf fyned id o a dyfod o hono pan fynwyf, a'r •Ov-uer Colliery Co. yn talu yr holl dretli. 00 'u. Ond pe dygwyddai rhyw greadur yn croendenau neu dew, fy nwyn t • lys gwladol, cai allan er ei siom- f i tetia fod Sclemin yn greadur tlawd, heb ii dim, ond byw bob amser ar drugar- Tad y trugareddau, yr hwn sydd yn arn i ri bob amser ein bwyd yn ei ? i. Diolcli iddo amein cofio mordyner, V ■, uddio mag eyuddaredd dynion a fyn- IiC ^mosod hyd y nod ar haner llygoden. f-. j,w wff t i Dewi Heulwen a J. T. Davies. !a beth ydyw amlbau pechodau. Pwy v ii gyth.wn synwyr o greaduriaid rhe- \)1 y ddaear, greda fiiloreg fel hyn ? ira na buasai J. T., os oes y fath fod gael liebiaw yr Hcuiwoi, paham na h-tv-li yn rlioi ei enw a'i gyfeiriad yn a vn ? Dowi, Dewi, taw a'th dwrw, cofia ,f hen ddiareb, Haws dal y celwyddog r cloff." Dos iVu ystafell a. myfyria, l' -„.ando swu y cyaghaneddion yn clecian ,lr dabyrddau dy glustiau, ac aros yno.ucs v J.eui i ddeail y gwahanol fesurau a'r cjlianeddion; darlien lawer, a dysg, r.-ijtge.a, cyn rnyned i gysfcadlu cerdua ar iraed dy hanan, paid pwy so ar neb pwy ag,—" Paddle thy own canoe." Pwy iiawl svdd gan eich goliebydd arall i'm ■st> !w yn Seiemm y Porfcli ? Pwy ddywed- '!ci wrtlio ef byny V Nid oes a fynwyf a'r -,r5h mvvy na rhyw le arad. Yr wyi week ,re.dio m vvy o amser yn yGyniwr na« oi jb, a llawer mwy yn Mionypandy nag -7Cymcr. Ond pe bydaai r.ud i mi relief gan y plwyi, symudent fi a'm '-iytli i Aberdar, er taw yn ben dref •;afol Liantrisant i'm ganwyd ac i'm wyd i fyny. Porth, yn wir! nage, S :"min pob man ydwyf ti, yn hciliall yn ritydd drwy awyrgylch fy Nhad nefol. (siilaf wneud railuays a tramways i'r fan J le iynwyf heb ganiatad na Local Board na Houses of Parliament, a gallaf gymeryd rs:waitii o lodjtirnjs, neu aros am ehwe' mis i gysgu yn yr un ystatell a gwyr mawr T- ,af y wlad, neu yn uu o esgidiau shop y ad, a hvny heb dalu dimai goch am fy Fi ydyw y gwr mawr, onide ? Dylai els gohebwr gofio mai clywed y siarad ar gouglau yr heolydd ddarfu i mi gyda golwg a.r oedran c6r plant Salem, a gwelais Mef ■'d a'rn llygaid eu bod wedi caelgwell tAiant o lawer na'r plant yn y cor arall. Peth odd hefyd oedd hyny, oblegyd mae r Autdbvnwyr yn dyfrhau mwy ar eu baban- Jd!a'r Bedyddwyr, ac y mae rhoi dwfr i hi Uthigion ieuainc yn peri eu bod yu tyfu yr-. qynt o lawer. Betb odd fod y rhai byn v,*e A tyfu cystal mewn daear mor sych, a'r ijtdd wedi tyfu mor lleied mewn daear mor la'- a. Croes i natur ydyw peth fel hyn. O r goreu, bydded felly, nid ymrysonaf a "n v' i ar y pen hwn. fe, ie, Eos Dyfed, cwsg yn dawel, gyfaill. O; ,;wnest yn 0] dy gydwybod, pob peth yn J'tq. Asgre lan dyogel ei pberchen." Aii,en I