Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
26 articles on this Page
YR' WYTHNOS.
YR' WYTHNOS. CAFODD lampwr perthynol i lofa Celynen, Abercarn, ei ddirwyo i bunt-a'r costau yr wythnos ddiweddaf am roddi allan lamp heb ei chloi. Y MAE yn cael ei hysbysu fod oddeutu pedwar cant o bersonau, o'r rhai yr oedd dau gant yn frodorion, wedi cael eu colli trwy y gorlifiadau a gymerasant le trwy ffrwydriad Llyn Peregaux, yn Algeria. Wrth archwilio yn ddiweddar hen ad- feilion Epidarus, yn Groeg, darganfydd- wyd chwareudy Esculapius, a rhyfedd- wyd pawb t9 herwydd ei fawredd. Mae ynddo ddigon o le i 30,000 o bobl i eis- tedd yn gysurus ac y mae y cerfwaith mewn marmor o'r fath oreu. Dy- wedir mai y cynllunydd oedd Polycletes, a bernir hefyd mai efe a gerfiodd y delwau ysblenydd ydynt mewn cadwr- ;aeth perffaith hyd y dydd heddyw. Y MAE Esgob Pabyddol Rochester, yn yr Unol Dalaethiau, wedi bod yn condemnio yn agored, a hyny mewn iaith gref, y Gwyddelod hyny a gynhyrf- ant yr Iwerddon ac America mewn cy- sylltiad a'r Land League. Y mae yn cael ei ddweyd mai dyna yw barn y rhan fwyaf o offeiriaid Pabyddol yr Unol Dalaetbiau. DYDD Mawrth diweddaf agorwyd yn ffurfiol reilffordd Llanelli a Mynydd Mawr, ac yn y prydnawn cafwyd gwledd ar yr achlysur, yn yr hon yr oedd prif foneddigion Llanelli yn bre- senol. CYMEKODSB ffrwydriad gas le prydnawn dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf, yn ngorsaf y Northern Railway, Vienna, pryd y lladdwyd y ddau brif swyddog yn y man, ac y niweidiwyd tri ereill yn fawr. Dinystriwyd hefyd holl ffenestri a drysau y lie gan nerth y ffrwydriad. YN Mwrdd Iechyd Rhoadda, yr hwn a gynaliwyd ddydd Gwener diweddaf, hysbyaai y meddyg, Mr James, fod 105 o farwolaetl a plant wedi cymeryd lie yn Nhachwcdd trwy glefydau heintus. CAFODD boneddiges Wyddelig o'r enw Miss Reynolds ei dedfrydu i fis o garchar am ddarbwyllo menyw o'r enw Cather- ine Murphy i beidio talu y rhent i'w meistr tir. NID yw masnach haiarn Glasgow wedi bod mor fywiog yr wythnos ddi- weddaf, ac o ganlyniad wedi gostwng i ryw raddau yn ei bris. Nid yw y gofyn tramor gystal ag y bu, eto credir nad yw y marweidd-dra ond am fyr amser, ac y ceir amser a masnach dda eto tua de- chreu y iwyddyn. BOREU dydd Llun diweddat, fel yr oedd tri o lowyr yn adgyweirio yr heol yn nglofay Maerdy, daeth cwymptrwm 1 lawr, a bu y dynion 4ruan o dan y garnMd afn T>edaTr õ öriau cyn eu cael allan. Y mae yn ofnus na bydd i un o fconynt wella, sef William Davies, 54 oed, ond. am y tri ereill y mae pob gobeithion yr adferir hwynt yn fuan. NID oes dim o bwys wedi ei gael yn nghylch yr awyren na Mr Powell oedd ynddi, er fod ymchwil yn parhau i gael ei wneud am danynt. YN ngorsaf reilffordd Penybont nos Sadwrn diweddaf, cymerodd damwain Ie, a fu yn achos i un Walter Howells, golli ei fywyd. Tra yn gwneud ymchwil ar olwynion y cerbyd, a bachgen yn cario box a gwer yn ei ymyl, daeth cer- bydres arall heibio, a tharawodd y box oedd yn Haw y bachgen gyda'r fath nerth nes iddo fyned yn erbyn Howells, a'i daraw yntau nes oedd ei ddwy goes ar draws y linell. Wrth dori ei goes aswy ymaith, bu yntau farw. Yr oedd ganddo wraig a phump o blant, a boreu dydd Sul rhoddodd enedigaeth i'r chweched. TORODD tan dychrynllyd allan yn New York nos Sadwrn diweddaf, mewn mas- Lachdy eang yn South Street. Cyfrifa rhai y golled yn ddwy filiwn o bunoedd. BOREU dydd Sadwrn diweddaf cafodd tri dyn eu mygu ar fwrdd y llong Bydall Fell, yn Glasgow. Yr oeddynt wedi bod yn cysgu mewn lie newydd gael ei baentio, a thrwy nad oedd yno awyriad cawsant eu mygu gan sawyr y paent. YN 1865, aid oedd yn y Taleithiau Unedig ond 34,000 o filldiroedd o reil- ffyrdd; eithr erb^n 1881, yr aeddynt wedi cynyidu i 94,000 o filldiroedd. Codwyd yn 1865 1,127,499,187 o fwsioli o ydau yn y Taleithiau Unedig ond yn 1881, codwyd 2,448,079,181 o fwsieli —cynydd o 1,320,579,994 o fwsieli. Y MAE morwr o'r enw Alfred Walton yn awr yn garcharor yn Manchester am y weithred o roddi vitriol ar ei gariad- ferch. Y mae y weithred yn un an- nheilwng o ddyn.
CAU TAFARNDAI AR Y SABBOTH…
CAU TAFARNDAI AR Y SABBOTH YN YR IWERDDON. Y mae Deddf Cau y Tafar-ndai yn yr Iwerddon ar y Sabbath yn dwyn ftrwyth rhagorol. Mewn un flwyddyn o'r pedair er pan y mae mewn gweithrediad, yr eedd y nifer a gymerwyd i fyny am ftoddwdod yn llai o 23,000, a llai o 9000 ymosodia-dau personol ar bersonau trwy feddwdod. Ac yn awr, gwneir ytriarech egniol gan garedigion sobr- wydd i gael yr un ddeddf ragorol i weithrediad yn y pum' tref a eithrivfyd y pryd hwnw, megys Dublin, Belfast, &c., a diau y ceir yr un canlyniad ded- wydd yn Nghymru ar ol i'r ddeddf gael tbwarec teg.
MASNACH YR UNOL DAL-EITHIAU.
MASNACH YR UNOL DAL- EITHIAU. Y mae chwarelau West Bangor, Penn- sylvania, yn sefyll allan yn erbyn gos- tyngiad yn y gyflog; ond .credir y daw y meistri a hwythau i ddealltwriaeth 'cyn hir. Providence, Pennsylvania, Rhagfyr y 9fed.—Naw awr y dydd a weithir yma yn bresenol. Ond y mae angenrheidiau teuluol yn dal yn uchel eu pris-peilliad yn naw doler y faril; ymenyn, 35 cent y pwys; afalau da o dri i bedwar doler y faril; pytatws, doler y faril, a phethau ereill yn gyfatebol. Peterson, Iowa, Rhagfyr yr 2il.- Y mae pethau yn myned yn mlaen yn dda y ffordd hon eleni. Y maent yn gwneud tair o reilffyrdd yn y sir, a llawer o bobl yn dyfod i setlo ar y tiroedd. Gwerth- wyd dros gan' mil o erwau yn y sir, yn nghorff y 18 mis diweddaf, a llawer o'r tir hefyd yn dyfod i feddiant dynion cyfoethog. Rhwng pobpeth, ymddengys ein rhagolygon yn addawol.
ETHOLIAD BWRDEISDREFI CAERFYRDDIN.
ETHOLIAD BWRDEISDREFI CAERFYRDDIN. Y mae yn awr yn sicr na chymer un- rhyw ymraniad le rhwng Rhyddfrydwyr Bwrdeisdrefi Caerfyrddin, ac yr etholir Mr J. J. Jenkins, cynfaer Abertawe, yn ddiwrthwynebiad. Cyhyd ag yr oedd gobaith am ymraniad yn mhlith y Rhyddfrydwyr, yr oedd y Tori aids yn gobeithio cael un i fyned i mewn rhwng y ddau ond yn awr, wedi i Mri Morris a Rowlands dycm yn ol yn ffafr Mr Jenkins, y mae yn sicr na fydd iddynt hwythau ychwaith ddyfod ag un ym- geisydd i'r maes.
DAU DDYN WEDI EI MYGU YN BLAENAFON.
DAU DDYN WEDI EI MYGU YN BLAENAFON. Boreu dydd Sadwrn diweddaf, yn ngweithiau Blaenafon, cafwyd tri o ddynion mewn caban-dau yn hollol farw, a'r trydydd yn y fath sefyllfa fel mai o'r braidd y credir yr adfera. Bernir iddynt fyned i'r caban i gysgodi, ac iddynt syrthio i gysgu, ac effeithio arnynt gan y nwy afiachus.
. Y NYDD A'I GANLYNIADAU.
Y NYDD A'I GANLYNIADAU. Bu y nydd tew a orchuddiodd ranau o'r wlad hon ddiwedd yr wythnos ddiweddaf yn achos o amryw ddamwein- iau angeuol. Yn Manchester, darfu i ddwy ferch, wrth fyned at eu gwaith, gerdded i'r gamlas yn agos i Newton Heath, ac a foddwyd. Boddodd menyw arall yn yr un He, a dyn heb fod yn mhell oddiyno. Syrthiodd dyn arall i bwll yn y gymydogaeth, ac a gafwyd yn farw a rhtsvvedig. Yn Birmingham, ataliwyd yr holl gerbyd-deithio nos Wener, ac yn Smithwick cerddodd merch ieuanc i'r camlas, ac a foddwyd. Yn Bryste cerddodd dyn ieuanc a merch ieuanc, braich yn mraich i'r dwfr achubwyd y ferch, ond boddodd y cariadfab. Torwyd dyn yn ddau gan gerbydres yno.
CYNGHERDDAU Y NADOLIG YN ABERDAR.
CYNGHERDDAU Y NADOLIG YN ABERDAR. Dyddiau Llun a Mawrth diweddaf, cy- naliwyd y cyngherddau uchod-yn y Neuadd Ddirwestol y diwrnod cyntaf, ac yn Neuadd Newydd y Farchnadfa yr ail ddiwrnod. Cafwyd cynulliai-au lluosog, ac aeth pawb trwy eu gwaith yn ganmoladwy. Yr oedd y cor o dan arweiniad yr arweinydd galluog a meistr- olgar, Mr Rhys Evans, Aberdar. Yn y cyfarfod dau o'r gloch dydd Mawrth diweddaf, teimlem fod yn y rhan gyntaf o'r Oratorio rai o'r choruses heb heb fod mor telling ag y buasai yn ddy- munol, Hefyd yr oedd tipyn o ansef-, ydlogrwydd amser i'w deimlo yma a thraw, etc rhwydd iawn oedd cydym- deimlo a'r coryn yr hall newydd. Rhaid trefnu cryn lawer ar yr kalf hon cyn ei gwneud yn gyfleus a dymunol i'r can- torion fyddo yn perfformio ynddi. Modd byaag, gwnawd pob diffyg blaeaorol i fyny yn mherfformiad y cor o'r choruses Rise up, arise," a Oh, great is the depth!" Am yr artistes, gellir dweyd fod y tri hyn, sef Mary Davies, Llun- daim, Eos Morlais, a Mr Lucas Wil- liams yn deilwng o honynt eu hunain ac o'r wlad en magwyd ynddi. Teilwng hefyd yw rhoddi gair o gymeradwyaeth i Miss Sarahl Thomas am ei chaniad o "But the Lord is mindful of his own." Os oes cymeradwyaeth yn deilwng i rywun, y mae yn wir ddyledus i'r ar- weinydd llafurus a da am ei ymdrech i Seithrin chwaeth ynom tuag at y gerdd- iaeth aruchelaf a fedd y byd. t
CYFFRO MEWN EGLWYS A CHOLLIAD…
CYFFRO MEWN EGLWYS A CHOLLIAD BYWYDAU. Yn Eglwys y Groes Santaidd, yn Maisaw, canol dydd ddydd Sul di- weddaf, daliwyd dyn yn ysbeilio pocedi, ac er mwyn dianc, gwaeddodd allan, Tan, tan," pryd y cododd yr holl dorf gan wneud am y drw s. Yn y cynhwrf cafodd deuddeg o fenywod eu lladd, a deugain ereill eu niweidio yn fawr. Caf- odd yr ysbeiliwr ei guro yn ddychryn- llyd gan y dorf. Iuddew ydyw, ac y mae teimladau digofus gan y bobl cyffredin yn erbyn Iuddewon yn gyffred- inol. Dywed yr hysbysiadau olaf fod 30 wedi marw mewn canlyniad i'r eyffro, a bod lluaws o Iuddewon y dref wedi dyoddef yn fawr yn eu personau a'u rueddianau.
MARW 0 ANGEN YN Y RHONDDA.
MARW 0 ANGEN YN Y RHONDDA. Dywedir fod hen fenyw o weddw o'r enw Elizabeth Daisy, dros 70 mlwydd oed, ac yn byw gyda'i mab yn Nhrealaw, newydd farw o eisieu ymgeledd. Cafwyd hi gan yr heddgeidwad yn gorwedd ar dwr bychan o wellt mewn ystafell dywell, ac mewn cyflwr truenus. Dy- wedodd ei bod wedi bod yn orweddog am dair wythnos, ac heb gael dim ond ychydig o de a llaeth, ac nad oedd yr un meddyg wedi bod yn ei gweled. Aeth yr heddgeidwad i ymofyn meddyg, yr hwn a ddywedodd nad oedd yr ystafell yn gymwys i un bod dynol. Cymer- odd rhai o'r cymydogion at olchi yr hen greadures dlawd, a gweini ychydig o ymgeledd iddi; ond boreu Sul diweddaf bu farw, a barn y meddyg yw ei bod wedi marw o eisieu ymborth ac ymgel- edd angenrheidiol.
DYODDEFIADAU MORWYR.
DYODDEFIADAU MORWYR. Nid oes braidd wythnos yn myned heibio nad ydym yn gorfod darllen gyda gofid am ddyoddefiadau morwyr. Ytro hwn dwylaw Hong yn cario coed sydd yn tynu cydymdeimlad y lluaws tuag atynt, y rhai a laniwyd y dydd o'r blaen yn Liverpool. Cyfarfyddodd y Hong hon a gwynt ystormus ar y 27ain cyn- fisol, ac oni fuasai mai llwyth o goed oedd ynddi, buasai wedi myned i'r gwaelod heb i neb glywed dim mwy am dani. Modd bynag, suddodd nes oedd y bwrdd a'r m6r yn gydwastad, ac yr oedd pob fcoa yn qalrhi drm m hwrdrt, yn yr hon sefyllla y bu y truain fyw am 16 o ddyddiau. Nid oedd ganddynt ond ychydig o ddwfr croew a chig hallt i fyw arno, ond yn mhen 16 o ddyddiau, gwelwyd ac achubwyd hwynt gan gadben a dwylaw llong Norwegaidd.
MR POWELL A'R AWYREN.
MR POWELL A'R AWYREN. Nid oes dim newydd i'w hysbysu yn nghylch damwain yr awyren, ond yn unig y ffaith fod darn o'r hinfesurydd oedd yn yr awyren wedi ei gael, yr hyn yn marn rhai sydd yn penderfynu tynged Mr Powell. Y mae rhai per- sonau a welsant yr awyren yn myne ■ rhagddi dros Bridport Bay yn dweyd iddynt ei gweled yn syrthio i'r mor wedi myned rhyw ddwy illdir allan; ond y mae darganfyddiad y darn a nodwyd yn y West Bay, y tu ol i Ynys Portland, yn beth a allesid ddysgwyl mewn can- lyniad i syrthiad yr awyren i'r mor yn agos i Bridport. Yr ydys yn awr wedi penderfynu archwilio West Bay, yr hyn fyddai yn waith anhawdd ar dywydd ystormus. Nid oes ond gobaith gwael bellach y daw efe i'r golwg byth mwy, yn enwedig yn fyw.
WEDI 'BODDI.
WEDI 'BODDI. Dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf, yn yr afon Rhondda, ychydig y tu uchaf i'r Pandy, deuwyd o hyd i gorff Evan Jones, 32, Bethesda Street, Merthyr. Gwlanenwr ydoedd, yn trafaeli dros Mr D. Humphreys, Merthyr. Y mae yn debyg ei fod yn gwneud am orsaf y Pandy, a byny ar hyd yr hen dramffordd o Donypandy, yr hon sydd yn myned gydag ochr yr afon, ac iddo syrthio neu gael ei chwythu i'r afon, ac yno foddi. Yr oedd yn ddyn sobr a chyfrifol. Yr oedd ei lyfr yn ei logell, a'r arian hefyd a dderbyniodd ddydd Llun.
TY YN CAEL EI CHWYTHU I LAWR.
TY YN CAEL EI CHWYTHU I LAWR. Prydnawn dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf chwythwyd i lawr dy yn Bryste, yn yr hwn yr oedd chwech o wahanol bartion yn byw, a chladdwyd oddeutu 20 o bersonau o dan y dadfeil- ion. Erbyn symud y dadfeilion, cafwyd dau blentyn wedi eu lladd, a phymtheg o bersonau wedi eu niweidio yn fawr.
[No title]
DYWED newyddiadur o Sydney, Aws- taalia, fod cyfanswm mawr o gig rhew- edig wedi cychwyn yn y llong Dutch- aidd Europa, yr hon a gyrhaeddodd Llundain tua'rNadolig. Yr oedd ynddi tua 8,000 o ddefaid, a 500 o wyn, ac mewn ystafell arall 60 fcynell o ymenyn.
ICYFARFOD DOSBARTH Y GLO CAREG.
CYFARFOD DOSBARTH Y GLO CAREG. Cynaliwyd y cyfarfod hwn yn y man arferol, dydd Llun, y 19eg cyfisol. Wedi dewis brawd o'r Seven Sisters i'r gadair, darllenwyd telegram oddiwrth Mr. W. Abraham (Mabon), yn hysbysu nad oedd yn bosibl iddo fod yn bresenol. Wedi i amryw o'r brodyr siarad ar y gwahanol bethau oedd yn dal cysylltiad a dosbarth y glo careg, cafwyd y dyst- iolaeth canlynol gan y cynrychiolwyr oedd yn bresenol mewn cysylltiad a'r chwe' cheiniog y bunt sydd ddyledus iddynt. Y tri gwaith canlynol wedi eu talu ar y 2t diweddaf:—Gwaencaegur- wen, Carnant, a Brynmorgan, a'r glo- feydd ganlynol mewn addewid o fod yn dechreu ar y 2i diweddaf oddiar yr am- ser canlynol:— Brynaman, Tachwedd 28ain; Blaenywaun Tunel, Tachwedd 28ain; Pontyberem, Rhagfyr laf; Ys- tradfawr, Rhagfyr 5ed; Seven Sisters, Rhagfyr 5ed; Cwmgilfach, Cwmtwrch, Rhagfyr 15fed; Raven Inn, Cwmaman, Rhagfyr laf; a Gilfach, Crosshands, Rhagfyr. Dymunir ar bob gwaith, os yn bosibl, i anfon yr un cynryckiolwr am dri mis o'r bron, er mwyn rhwydd- ineb i gario yn mlaen waith y cyfarfod- ydd. Bydd y cyfarfod nesaf i'w gynal yn yr un lie, dydd Sadwrn diweddaf yn Ionawr, 1882, pryd y dysgwylir i bob glofa yn y dosbarth i anfon cynrychiol- ydd. Dros y cyfarfod, E. R.
---_._---------CYFAREOD MISOL…
CYFAREOD MISOL GLOWYR CASTELLNEDD. Cynaliwyd y cyfarfod hwn yn y Wel- come to Town Inn, Castellnedd, Rhag. 24ain. Yr oedd yn bresenol 20 o gyn- rychiolwyr o lofeydd yn y gwahanol adranau, megys Castellnedd, Cwmtawe, a Glandwr, yn eynrychioli rhyw 1500 o weithwyr. Yr oeddglofeydd Glandwr yn eael eu cynrychioli yn dda am y tro cyntaf yn y. cyfryw gyfarfodydd, a der- byniwyd hwy yn wresawgar wedi cael ar ddeall eu bod wedi dechreu undeb yn eu plith, a'i fod yn cyflym enill nerth. Achwynent fod eu cyflogau "n isel. Llywyddid y cyfarfod gan Mr Lllwellyn Griffiths, cadeirydd dosbarth Castell- nedd. Yr oedd Mr. Isaac Evans, cyn- rychiolydd y glo tai ar Fwrdd y Sliding Scale, hefyd yn bresenol, yr hwn a roddodd ychydig o hanes cynadledd yr Itwu a dderbyiaiwyd yn dra beaidlonol. Cynelir v cyfarfod nesaf yn y Landore Inn, Glandwr, Ionawr yr 28ain, pryd y taer erfynir ar i'r un cyn- rychiolwyr fod yn bresenol, ac hefyd y bydd i'r glofeydd hyny nad ydynt wedi talu y galwad misol, sef dimai y pen, wneud hyny yn y cyfarfod nesaf. BRITHDIRIWR.
. CYFARFOD CYNRYCHIOLWYR Y…
CYFARFOD CYNRYCHIOLWYR Y GLO rx;z. Y mae bellach yn ddealladwy fod y cyfarfod hwn i'w gynal ddydd Sadwrn nesaf yn Llanfabon, pryd y gobeithir gweled holl lofeydd y glo tai, yn Mynwy y Deheudir Cymru, yn cael eu cynrych- ioli. Cofied cyfeillion y West, megys Garngoch, Gower Road, Llanelli, a glo- wyr Llansamlet, Birchgrove, a'r Rhon- dda, yn neillduol rhan isaf y cwm, gan nad ydys wedi gweled cyfeillion oddiyno er's amser. Yr eiddoch,—BRITH.
AT LOWYR CWM ABERDAR.
AT LOWYR CWM ABERDAR. Bydded hysbys y cynelir y cyfarfod misol nesaf dydd Sadwrn nesaf, y 31ain o Ragfyr, am 11 o'r gloch y boreu, yn y Victoria Inn, Cwmbach, yn lie dydd Llun, gan fod cyfarfod o gynrychiolwyr Mynwy a Deheudir Cymru i'w gynal yn y Bute Arms, Aberdar, dydd Llun nesaf. YSG.
LLADRATA CORFF Y DIWEDDAR…
LLADRATA CORFF Y DIWEDDAR IARLL CRAWFORD. Er fod yr heddgeidwaid wedi dyfod o hyd i rai manylioa yn nghylch y lladrad beiddgar hwn, eto nid ydynt wedi dyfod o kyd i'r rhai oedd a'r llaw flaenaf yn y gorchwyl Modd bynag, y mae yn sicr bellach mai mewn cerbyd yr' awi a'r corff ymaith, yn yr hwn yr oedd dau geffyl, yr hwn a welwyd yn nghymyd- ogaeth Dunecht ym Mai, wedi haner nos. Yr oedd tri o ddynion yn y cerbyd, a rhywbeth cyffelyb i gorff wedi ei fwndlo i fyny. Gellir olrhain v cerbyd mor belled a Fondown, lie y mae gersaf ar reilffordd y Caledonian, o Aberdeen i'r Deheubarth, ac y mae yn sicr bellach fod y cerbyd yn perthyn i wastywr yn agos i'r lie kwnw. Lie yr ymchwiliad ym awr ydyw Llundain, lie y meddylir i'r corff gael ei gymeryd, ac i fwrdd llestr Italaidd. Y mae yr ymchwilwyr yn parhau yn eithaf ffyddiog y deuant o hyd i'r corff.
CWMPARC.
CWMPARC. A list of winning numbers of the Drawing of D. Eynon, butcher, which took place at the Tremain's Arms, Dec. 19tli, 1881:—12, ►445, 486, 317, 89, 1007, 37, 874, 850, 293, 984, 894. 984, 804.
WAUNARLWYDD.
WAUNARLWYDD. Cynaliwyd cyngerdd fawreddog yn y lie ucliod nos Sadwm, y 17eg o'r mis hwn. Cymerwyd y gadair gan Mr W. Harries, manager y Gorwydd & Mountain Collieries, yr hwn a gyflawnodd ei ran gyda deheu- rwydd mawr. Y cantorion oeddynt Miss Thomas, Hafod; D. Evans (Eos Rhidian), R. Watkins, J. Evans, Rose Glee Party, Abertawe W. Jones, R. Evans, R. Body- combe, G. Walters, Waunarlwydd; D. S. Walters, Dunfant. Chwareuwyd y ber- doneg yn fedrus gan Miss Roberts, Gower Road. Cafwyd canu ardderchog o'r de- chreu i'r diwedd, ac ymddangosai pawb wrth eu bodd. Lion oedd genym weled y cyfaill ienanc a gobeithiol Eos Rbidian yn ymddangos cystal, a'i lais clir a pheraidd, yn myned drwy ei waith mor foddhaol. Y mae, yn ddiau, ynddo elfenau cerddor poblogaidd. Aed rbagddo yw dymuniad yr HEN WYLIWR.
EISTEDDFOD FLYNYDDOL NEW TREDEGAR.I
EISTEDDFOD FLYNYDDOL NEW TREDEGAR. Llun Nadolig, fel arfer, cynaliwyd yr eisteddfod uchod yn y Workman's Hall. Cymerwyd y gadair gan y Parch Mr James, gweinidog y Bedyddwyr. Arweiniwyd yn ddoniol gan y Parch Mr Jones, gweinidog yr Annibynwyr. Beirniad y gerddoriaeth, Mr Charles Davies (Alaw Meudwy), U.C.W.; y cyfansoddiadau, &c., Mr T. Twynog Jeff- ffreys, Rymni. Y brif gystadlenaeth gor- awl oedd 5p a lp i'r arweinydd am ganu yr Anthem Ar lan yr Iorddonen ddofn (Dr Parry). Daeth pedwar cdr i'r ymdrechfa, ond cipiwyd y wobr gan Soar, Pontlottyn, dan arweiniad W. Jones (Morgrugyn), ac hefyd enillodd parti Morgrugyn am ganu Y Seren Unig' (Clodan), a 4 Ti wyddost beth ddyvred fy nghalon' (Dr Parry). En- illwyd y traethawd ar Ddyledswydd y dyn ieuano i iawn ddefnyddio ei oriau ham- ddenol' gan D. Lloyd, Now Tredegar. Yr oedd tua dwsin o draathodan i fewn. Rhan- wyd y wobr am yr englyn i'r llythyrrhwng loan ab Dewi a Hilyw, Tredegar. Enill- wyd y p^nillion ar Ddagrau Crist uwch ben Jerusalem gan y Parch Mr Jones, yr arweinydd Yr oedd wyth o gyfansodd- iadan i fewn, a chafodd y buddugol ganmol- iaeth uchel. Yr oedd tua dwsin o farwnad- au i fewn i'r diweddar Mr John Morgan. Ni ddaetb y buddugol yn irlaen ar y pryd, ond clywsom mai Cilgwynog oedd y budd- ugol, sef y cyfansoddiad a arwyddwyd &'r ffugenw Deigryxi. Enillwyd am gynghan- eddu yr alaw gan Ciedan. Rhanwyd y wobr am yr adroddiad gau fechgyn rhwng Gwilym Davies, Rymni, a mab loan ab Dewi. Caf- wyd eisteddfod lwyddianus yn mhob ystyr, a daeth lluaws yn nghyd i'r holl gyfarfod- ydd. Cariwyd yr holl weithrediaflau yn mlaen mewn trefn a boneddigeiddrwydd teilwag ol*-«jfydliad. Yn yr hwyr cynaliwyd cyngherdd, pryd y gwasanaethwyd gan Miss Margery Lewis, U.C.W., Alaw Meudwy, ao ereill.-EIsTEDD- FODWR.
EISTEDDFOD GWAUNCAEGURWBN.
EISTEDDFOD GWAUNCAEGURWBN. Dydd Llun diweddaf cynaliwyd wythfed eisteddfod flynyddol y Waun, dan lywydd- iaeth G. M. Edmunds, Ysw. Beirniad y canu, barddoniaeth, a'r adroddiadau oedd W. Abraham (Mabon), Pentre, Rhondda. Dechreuwyd yr eiateddfod oddeutu 12 o'r gloch. Ar ol cael anerchiad byr a phwr- pasol, cystadleuwyd ar y testynau canlyn- ol :—Unawd i denor Bachgeny Meddwyn,' 3 yn cystadlu—goreu, Eos Wenallt. Beirn- iadaeth yr englyn i'r Galchen,' 18 yn cys- tadlu—goreu, P. Rees, Cwmaman, Cann deuawd 4 Ac yr oedd yn y wlad hono,' dau barti yn cystadlu-goreu, Eos Tanyrallt a'i gyfaili. Beirniadaeth y traethawd ar Chwerthin,' 6 yn cystadlu, pedwar o ba rai oeddent yn annheilwng; ond cafwyd traethodau gwych gan y ddau ereill, a pliob un o honynt yn wir werth y wobr y goreu o honynt oedd un yn dwyn y ffugenw Zeta. Yr oedd y beirniad yn barnu fod y ddau draethawd hyn naill ai wedi cael eu cyfansoddi gan yr un person neu fod y ddau yn llenladrad. Dywedodd, cyn y byddai yn teimlo ei bod yn deg i roddi y wobr i Zeta, fod yn ddyledus iddo brofi fod y traetbawd yn wreiddiol eiddo iddo ef; modd bynag, wedi i'r beirniad ddarllen rhai tu- dalenau o'r ddau draethawd er pioft. ei osodiad paithed iddynt, aeth un o gyfeill- ion y lie allan, ac a ddygoid yn ei ol lyfr pregethau Mathews, Castellnedd, a chafwyd allan fod corff y traethodau yn llenladrad o un o bregethau y boneddwr o Gastellnedd. Modd bynag, ataliwyd y wobr. Canuanawd I Gwersi fy Mam,' 3 yn oystadlll-goreu, Eos Tanyrallt. Darllen adnodroddedig ar y pryd, 5 yn cystadlu—neb yn deilwng. Adrodd I'r hwn a chwardd am bobpeth,' 5 'yn cystadlu—goreu, Pedros; ail orew. J. Thomas. Canu Winking at me,' parti o'r Waun (plant dan 15 oed) yn unig oedd ya cystadlu, ac yn deilwng o'r wobr. Beirn- iadaeth y 60 llinell barddonol goteu i'r I Dinasoedd Noddfa,' 6 yn cystadlu—goreu, P. Rees, Cwmaman. Canu 0 1 Father whose almighty power,' tn cor a ganodd, sef cor o'r Waun, a chawsant haner y wobr a'r gadair. Yn yr hwyr cynaliwyd cyageadd, pryd y cafwyd cynulliad anarferol o fawr, ac y gwasanaethwyd gan y beirniad, Ros Tan yrallt, Mr Mor gau, Penrhiweeufcren, ac amryw o gyfeillion ereill, yn aghyda'r Curwen Glee Party, a'r Curwen Minskrels. Cafwyd cyngerdd ardderehog. Tso,
[No title]
YN hwyr nos Sadwrn diweddaf, yn Leeds, darfu i ddau ddyn o'r enw John Ross a John Manley gweryla pan yn gadael tafarndy yn nghymydogaeth York-street. Darfu i Ross drywanu Manley yn ei wddf a jmihmfe, a bu farw bron yn y fan.
Quinine Bitters
Quinine Bitters GWILYM EVANS.. | Y MAE hwn yn gymysg celfyddydga* a ffodus dros ben. Cynwysa Quinine Sarsaprilla, Seffron, Lauender, Dande. lion. Gentian, a Burdock, sef yr oil o't darpariadau a nodasom, yn y fath gy. modedd fel ag i sicrhau cydweithrediad llwyddianus ar yr oil o elfenau gweith. gar y cyffeiriau, er cyrhaedd a dyogelu y dybenion daionus mewn golwg wrth ei gyfansoddi. Cyfaddefir gan brif fedd- ygon y dydd fod Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans y cydgymysgiad mwyaf hapus ag sydd hyd yma wedi ei wneud o'r cyffeiriau uchod. EU GWEITHREDIAD. Y maent yn cynorthwyo traul yr ym- borth, yn gwellhau a. hwylusu y cylch rediad, yn cryfhau y giau a'r cyhyrau, ac yn puro a ffrwythloni y gwaed. Y mae y cymysglyn hwn yn gryfboir cyff- redinol, ac yn lanhaydd effeithiol. Nertha y rhanau eiddil yn y cyfansodd- iad, ac o herwydd hyny y rhai mwyaf agored i anwydon a'u canlyniadau. Y maent yn adnerthu ac ynadfywiochauy cyfansoddiad a'r tymherau, ac ar gyfrif hyny y maent wedi enill iddynt eu hun- am y gymeradwyaeth uchelaf ar gyfer pob math o wendidau, a sefyllfa igel, nychlyd, a marwaidd y corff. Pan yn galw sylw at y tystiolaethau canlynol, dymnnem adgofio y darllenydd eu bod oil yn dyfod oddiwrth bersonau cyfrifol yn ngwahanol gylchoedd cym. deithas, yn dyfod trwy fferyllwyr (chemists), adnabyddus y rhan amlaf o honynt, o bob rhan o'r wlad, yn cynwye cyfeiriadau ac enwau y personau a'u preswylfod, ac yn tystioiaethu y gellir yn hawdd brofi eu teilyngdod drwy anfon at y personau eu hunain. Nia gellir dweyd fel hyn am lawer o dyst- tiolaethau ereill. Nid oes nemawr i ddiwrnod yn myned heibio heb fod per- chenog y Bitters hyn yn derbyn cymer- adwyaethau i'w heffeithiolrwydd. Rose Cottage, Aberdar, Taohwedd lOfed, 1880. GAREDIG SYR,—Yr wyf yn awr wedi cael cyfleu i wnend prawf teg a gonest o'r Qui- nine Bitters cyfansoddedig genych chwi, ac yr wyf yn gallu tystio oddiar brofiad per. sonol a thystiolaethau amryw bersonau i ba rai yr wyf wedi cymeradwyo y Bitters, eu bod yn meddu yr elfenau, y nodweddau, a'r rhinweddau a hawliech iddynt. Yn y flwyddyn 1876, cefais gystudd trwm am wyth mis, ac y mae rhai o effeithiau y cys- tudd hwnw wedi aros gyda mi hyd heddyw. Bu yn achos o ddychryn i mi ddyfod o'r llofft ar hyd y grisiau i'r llawr rhag cwympo. Bu y cof, y cylla, a'r aelodau yn peidio gwneud eu gwaith; ond mae y Bitters wedi gwneud llawer iawn er symud hyn oil Mae y cof yn llawer gwell, mae yr aelodau yn iach a chryfion, tra mae y Bitters yn cren awydd am fwyd, ac yn help mawr i dreulio yr hyn a dderbynir i'r cylla. Bu amser pan ag oedd dal yr ysgrifbin yn faich i mi, ónd yii awr gallaf ysgrifenu yn ddigryn fel yn y dyddiau gynt, fel y gwelwch wrth y Uythyr hwn. Nid oes genyf yn awr ond dymuno o galon llwyddiant i chwi i wasanaetliu eich gwlad a'ch cenedl am flynyddau lawer dd'od. Yr eiddoofc, garedig Syr, yn wir serchog THOMAS PRICE, Baptist Minister. Llwynpia, Hydref 21, 1880. ANWYL SYR,—Wedi clywed llawer am eich Quinine Bitters, penderfynais roddi prawl arnynt. Bum am rai misoedd yn cael fy mhoeni gan anhwylder cyffredinol, diffyg chwaeth at ddim, iselder ysbryd, ac ar brydiau peen angerddol rhwng fy ysgwydd. au, yn codi, yn ddiau, oddiar afiechyd y Liver. Ond da genyf eich hysbysu fy mod wedi cael llwyr iachad; teimlaf yn awr mor iach fy ngorff a bywiog fy ysbryd ag y teimlais nemawr erioed, wedi derbyn o honwyf y budd hwn trwy gymeryd eich darpariaeth fyd-enwog. Mae dyledswydd yn fy ngorfodi i anfon y llinellau hyn, gan eich gosod at eich rliyddid i wneuMiur y defnydd o fynoch o honynt. Dymunaf i chwi bob llwydd i wasanaethu eich cenedl. Yr ftiddoch yn gywir, J. R. JONES, Baptist Minister. Mynydd Cynffig. SYR,—Bum yn dyoddef llawer oddiwrtb ddolhr yn fy mhen, iselder ysbryd, diffyg archwaeth at fwyd, ac ar ol ei fwyta, blin- der mawr. Prynais botelaid 4s. 6c. oddi. wrth Mr. Richard Jenkins, Kenffig Hill, ac ar ol i mi ei chymeryd, teimlais fy hun wedi fy adferu i'm iechyd arferol, ac yn alluoe i ddilyn fy ngalwedigaeth. Yr ydwyf we<h eu cymeradwyo i eraill, a thystiolaeth y rhai hyny yw eu bod wedi derbyn lifts anrhaethol trwyddynt, a byddaf yn teimlo yn ddyledswydd arnaf eu cadw bob amser fel trysor penaf y teulu. JOHN LLWYB (loan Cynffig). GOFALED PAWB AM HYN. Gan fod amrywiol o ddarpariadau o Quinine i'w cael, megys Tincture of Quinine, Quinine Wine, Quinine Mix- ture, &c., y mae rhai ymofynwyr am Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans yn cael eu twyllo a'r pethau hyn yn y modd mwyaf dideimlad a digywilydd Wrth geisio hwn gan yr Apothec&ri, nid digon yw gofyn fel hyn, "Potelaid o Bitters," "Potelaid o Quinine Bitters," nac ychwaith u Y Quinine yna," ond gofaler gofyn am "Quinine BittecB Mr. Gwilym Evans," ac os na fydd yr enw Gwilym Evans, F.C.S.,M.P.S., wedi ei ysgrifenu ar Stamp y Llywodraeth ar bob potel, twyll a ffugiad ydynt. Pria y Potelau yw 2s. 9c. i 4s. 6c.; mevru blychau, 12s. 6e. yr UR. Cynwysa Poteli 4s. 6e. ddau cymaini a rhai 2a. 9c., ac felly gall y prynwt arbed Is. wrth gymeryd y rhaa.mwTftf^
DAMWAIN ANGEUOL YN CWM-IBARGOED.
DAMWAIN ANGEUOL YN CWM- BARGOED. Prydnawn dydd Sadwrn, fel yr oedd dyn o'r enw ESwawi Jenkins byw. > yn Caeglas, Fochriw, yn croesi reilffordd, yn Cwmbargoed, rhedw^r drosto gan beiriant, a niweidiwyd ef i'r fath raddau fel y bu farw yn dra buan. Yr oedd yn 44 oed.