Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Advertising
1 Eisteddfod Salem, Porth. CYNELIR y drydydd EISTEEDFOD fiyn- yddol yn y lie uchod Gwyl Nadolig, Ehag. 26ain, 1881, pryd y gwobrwyir yr ym- geiswyr buddugol ar y testynau canlynol. Beirniaid :—y canu, MR. D. LBWIS (Eos Dyfed), Llundain; y farddoniaeth, Parch. J. C. WILLIAMS (Ceulanydd), Merthyr. Rhoddir hefyd gwobrwyon da i'r soloists buddugol, ciiwareu ar yr Harmonium, ad- rodd, &c. dwelir pob many lion ar y pro- gram, yr hwn sydd yn barod am y pris arferol. Dros y pwyllgor,— THOMAS HOWELL, Ysg., Junction Terrace, Porth, Pontypridd. [538 BETHLEHEM, OADLE, FFOBEST • FAOEl;. CfYNELIR y drydydd Eiateddfod' nyn. V yddol yn y capel uchod dydd Llun Nadolig, Rhagfyr 26ain, 1881, o dan nawdd a chefnogaetd prii foneddigion a goreugwyr y cylchoedd. Arweinydd,—Parch J. Davies, Cadle. Beirniad y cana,—Mr D. T. Prosser (Eos Cynlais). Beirniad y cyfansoddiadau a'r adroddialau,—Mr Joiia Grey (Earfryn), Pentre Estyll.. "Bydd y programmes yn barod yn fuan, yn cynwys yr holl fanylion, ac i'w cael am y pris arferol gan yr ysgrifenydd,-ELIAS BOWEN, Raven Hill, Swansea Higher. V ALL-GYGHWYNIAD I. T EISTEDDFOD FLYNYDDOL COED-DUON. OYNELIR yr pisteddfo4 uchod dydd Llun, Idhawr -ail,' 1882, pryd y gwobrwyir ft ymgeiswyr llwyddiauiia mewn caniadaeth, barddoniaeth, rhyddiaeth, ac adrodd. | Prif ddarn corawl,-l'r cor ddim dan 40 mewu rhif a gano yn oreu Their Sound is I cone Hinddl, gfadtfr §p. ao awrlais drudfffwr i'r arweinydd. [ Am y Farwnad oreu er cof am y diweddar f Mr Wm. Williams, Cefn y Fforest. Gwobr gan Mr D. Williams, Gilfachfargoed, a Mrs Thomas, Fiorett, £1 Is. Maoylion i'w oael gan yr ysgrifenydd. Llywydd,—Parch R. Jones, Myrtle Grove, Blackwood. ■ Arweinydd,—Mr G. M. Rees(Cilgwynpg). Beimiaid: y canu, Gwilym Dar, Troedy- rhiw; y farddoniaeth, &c., Cilgwynog; y ,eydau, Mrs Morris, Blackwood. Y gweddill o'r testynau ynnghyd a phob manylion, i'w gweled ar y programme, yr bwn fydd yn barod yn fuan, ac i'w gael gan yr ysgrifenydd am y pria JENKINS (Pereiddiog), Albion Terrace, Black- wood, Mon. •' I wr fo doeth. jr ] \f Yw ArfD'ysg." DEUBDBGFBD '.t¡j, £ I D D'FOP P|PI/Y NYD D OL- CARMEL, WBSHBRSERT, t.v. A GYNELIR IJYUD LLUN NADOLIG, 1881. Bei&i&&9r Itoy&d^efch a'r PARCHTW. MORRIS (Rhotynog),TreO«cy. Beirniad y Ganiadaeth, &e., Ap HERBERT, Lkmdain, a Mr D. W. LEWIS, A.C., Bryn- aman* Ferdonydd, Mr ^D. O. Jonas* Tre- berbek ) Programme gyQ&vni i'w gael gan yr ysgrif. enydd drwy "t, AIW. WILLIAMS, ABER4ONLLWYDVVCR^HERH^^T. BOARD SCHOCfj, TlfoEpYBH^W. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod Flynyddol Iforaidd yn y lie uchod dydd Llun, Rhagfyr 26am, 1881. Beirniad y. gerddorlaeth,-Parch. W. b. Williams (dwilym Samiet). Beirniad. y farddoniaeth, adrodd, a'r areithio,—Parch. J. O. Jones (loan ab Owen), Troedyrhiw. Y programmes yn awr barod yn cynwys y gweddill o'r testynau, ac i'w cael am y pris arferol gan yr ysgriienydd,- THOMAS J. EVANS, 52, Yew Street, Troedyrhiw. lit EISTEDDFOD DEWI SANT, ABEBDAB. r BeirniadMR JOHN THOMAS, Llanwrtyd. I'r cor heb fod dan 100 mewn nifer, a gano yn oreu 'The Heavens are Telling,' gwobr Y,20, a X2 i'r arweinydd. I'r cdr o'r un gynulleidfa na enillodd ±5 o'r blaen, ac heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu "Pebyll yr Arglwydd," Dr. Parry, gwobr .65, a £1 i'r arweinydd. I'r 20 a ganont yn oreu 1 Come, boun- teous May,' Spofforth, gwobr £8. J. M. WILLIAMS, Ysgrifenydd, 78, Gadlys Road, Aberdare. M6r o G&n yw Cymru gyd." Ail Eisteddfod Flynyddol Castellnedd, Llun y Pase, 1882. CYNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn C Marchnadle newydd y dref dydd Llun y Pasc, Ebrill lOfed, 1882. TESTYNAU. £ s. C. I'r c6r heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel,' gan J. Thomas, Llanwrtyd 23 3 0 h.y., X20 i'r c6r, a X3 3s. i'r arweinydd. I'r c6r heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu y Blodeuyn Olaf,'gan J. Ambrose Lloyd 7 0 0 I'r Drum and Fife Band heb fod dan 1,6 mewn nifer, a chwareuo yn oreu Codiad yr Ehedydd' a Gla)norganshire March 2 2 0 I'r parti o wrywod, 20 mewn nifer, a gano yn oreu I Soldiers' Chorus' 200 I'r hwn a gano yn oreu 'Blodwen rny darling, my true love,' gan Dr. Parry 0 10 0 I'r hon a gano yn oreu I YrjEos,' gan Dr. Parry, gwobr, a Welsh Scarlet Whittle (the Princess Whit- tle), as presented to Her Royal Highness the Princess of Wales at Swansea, Oct. 18th, 1881. Value 1 15 0 I'r hwn a gano yn oreu Solo Bass Y Milwr Dewr,' gan Dr. Parry. 0 10 0 I'r mab a'r ferch a ganont yn oreu y Duett 'Hywel, be' ti'n geisio yma,' gan Dr. Parry 0 10 0 Cadeirydd,—David Davies, Yaw., Maer. Arweinydd,-H. H. Thomas, Ysw. (Crum- in), Llansamlet. Beirniad,-Dr. Joseph Parry, Musical College of Wales, Swansea. Cynelir cyngerdd ardderchog yn yr hwyr. Programmes i'w cael am 1c. yr un, trwy y pott, lie., gan yr ysgrifenyddion,— JENKIN ROSSER, The Parade, Neath, JOHN P. REYNOLDS, Cwmpandy Mills, Neath. EISTEDDFOD FLYNYDDOL MAESTEG. CYNELIR EISTEDDFOD Fawreddog y yn Neuadd Drefol Maesteg, Rhagfyr 26ain, 1881. I'r cor ddim dan 60 mewn nifer a gano yn oreu Ar Don o flaen Gwyntoedd,' gan Dr. Parry, gwobr X10 a £1 i'r arweinydd. I'r cor ddim dan 40 mewn nifer a gano yn oreu -Awake, iEolian Lyre,' gan J. Danby, gwobr £ 3. Beirniad: y ganiadaeth, Mr. THOS. EVANS, Aberkenffig; y farddoniaeth, Mr. ROBERT Leyshon (Lleison Morganwg), Penybont. Bydd y programmes yn barod yn fuan, i'w cael am y pris arferol gan yr Ysg.,— JOHN ROGERS, 3, Park Street Maeste PUBLIC HALL, PENTRR YSTRAD. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod (i dydd Llun Nadolig nesai, Rhagfyr 26ain, 1881. Beirniad y canu,—MR. THOMAS DAVIES, 6LT.S.C., Ebbw Vale. Beirniad y farddoni&Qtlij &c., Mr. A- WILLIAMS (Brynfab). Y program yn awr yn barod, i'w gael am y pris aaferol gan yr ysgrifenydd,—DAVID THOMAS, Grocer, Pentre. PENUEL, CASLLWCHWR. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod C dydd Llun Nadolig, Rhag. 26ain, 1881, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwydd. ianus mewn caniadaeth, barddoniaeth, a rhyddiaeth. Bydd y program, yn cynwys yr holl des- tynati, yn barod yn fuan, ac i'w gael gan yr ysgrifenydd am y pris arferol I—LLILIAS, JOHN, Near Baptist Chapel, Upper Town, Loughor. CAPEL Z" GWERNLL WYN, DOWLAIS. CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel C uchod dydd Llun Nadolig, Rhagfyr 26ain, 1881. Llywydd,—D. Davies, Ysw., Y.H., Galon UcHafr "Arw^iydd,—Paxch. J. T. Jones, Gwernllwyn. Beirniaid: y canu a.'r traethodau, Mr. D. -a Jopos,, Bethesda* Merthyr; y farddon- iaeth,—Mr. E. Samuel (Cadifor), Dowlais. Programs yn cynwys yr holl destsynan, i'w cael gan yr ysgrifenydd am lc., trwy y post, l^o yr un.—DAVID :WILLIAMS, 41, Mount Pleasant Street, Dowlais. Yn mhob llafur mae elw." EIST'MDDFW LLWYNYPIA. 8EITHFBD MSTBM>FOI> Flynyddol Jerusalem, Llwynypia, yr hon a gynelir dydd Llun y ,Nadolig, Rhagfyr 26ain, 1881. JONES.;> V JBeirniad\ y^cyfanapddiada^ yr adrodd, t &c.$—JIB.^EV^I R^s (Dyf^l), CathayS, Beirniad y ganiadaetia,—MR. 0. HUGHES (H. Llechryd), Abertawe. v Cyfeilyddes,r-Miss PRIESTLY, Profesor or Testynau Ychwanegol,— Am yr Hir a Thoddaid Beddargraff i'r diweddar Mr John Jenkins, Ponygraig, gWobl* 7».^c>- I f3d^yn y beirniad cyn neu ar Rhagfyr 20fed, 1881. I'r pedwar -a -ganont ya* orau. llhangan, "yr un heii Stori,' gan Dr Parry, allan o fnanac y Cymry i'w gael gan uob llyfr- thwiuam lc. yr un. Gwobr 7s. 6c. m y gwe?|dill o't testynau, yr amodau, &c., gwel y program, i'w gael oddiwrth yr ysgrifenyddion am y pris arferol, T. Jones, (Bryn Alaw), Trealaw, Pontypriad, neu W. Williams, Bookseller, Tonypandy, Ponty- pridd,. gan ba un y gellir cael y darnau cystadleuol. Y Gwir yn erbyn y byd.' Calon wrth Galon.' Daw a phob Daioni' EISTEDDFOD UNDEBOL MOUNTAIN ASH, A CHADAIR DYFFRYN CYNON. BYDDED hysbys y cynelir yr E Lsteddfod uchod ar y dydd Llun cyntai yn mis Mai, 1882. Beirniad y Farddoniaeth, &c.,—WATCYN WYN. Beirniad y Canu,—MR W. JARRETT ROBERTS (Pencerdd Eifton). Y Cann. I'r cor heb fod dan 80 mewn rhif, a gano yn oreu 'Teyrnasoedd y Ddaear,' J. Ambrose Lloyd, gwobr £ 20: set X18 i'r cor, a X2 i'r arweinydd. I'r cor o'r un gynulleidfa dàjm dan 50 mewn rhif, sydd heb enill dros X12 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' gan J. Thomas, Llanwrtyd, gwel Gronicl y Gerddor, gwobr £8; sef X7 i'r cor, a XI i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa sydd heb enill dros X6 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu I Jerusalem, my glorious home, Pitman's Edition, gwobr £3 a chopi o Storm Tiber- ias' i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 20 mewn rhif, a gano yn oreu 'TheMighty Gonquerer,' gwel Novello s Glee Hive, gwobr £4. I'r pedwar a gano yn oreu I Yr un hen Stori,' gwel Almanac y Cymry, i'w chael gan bob llyfrwerthwr. Barddoniaeth. Testyn y Gadair, 'Y Sabbath,' gwobr 5p. 5s. a Chadair yr Eisteddfod gwerth 3p. 3s. Pryddest, I Pererindod,' gwobr 2p 2s. Alargan i'r diweddar Mr Thos. Thomas, cigydd, Mountain Ash, gwobr gan eifrawd, lp. Is. Traethodau. 'Dyledswydd dyn mewn cymdeithas, 2p 2s Y gweddill o'r testynau, yn nghyd a'r canu, &c., i ymddangos yr wythnos nesaf. Bydd y programmes yn barod yn y pwyllgor,- D. E. COLEMAN (Eos Hefin), ° THOMAS SAMUEL, Ysgn. CAPEL SEION, LLANELLI. DYDD LLUN, RHAGFYR 26AIN, 1881, CYNELIR Eisteddfod Gadeiriol Yn y capel uchod. Programmes yn cynwys yr holl destynau, i'w cael gan yr ysgrifenyddion am lc. yr un, trwy y post, lic. R. C. JENKINS, a W. H. MORGAN. West End, Ysgrifenyddion. [53ii "EISTEDDFQP SALEM, GWAELOLTYGARTH. BYDDED hysbys y gohim1 yr Eisteddfod uchod hyd Chwef. 17eg,i882. RhoMir rhyddid, yn herwydd hyn, i anfon cyran. I soädiadau i'r beirniad hyd Ionawr 24ain, a ffugenwau i'r ysgrifenydd hyd Chwef. 3ydd. Y PWYLLGOR. GWAUNCAEGURWEN. CYNELIR WYTHFED EISTEDDFOD y Flynyddol y lie uchod dydd Llun, Rhagfyr 26ain, 1881. Beirniad y gerddoriaeth a'r cyfansodd- iadau, MR. WM. ABRAHAM (Mabon), Pentre, Pontypridd. Y programmes, yn cynwys yr holl fanylion i'w cael am y pris arferol gan yr ysgrifen- ydd canol mis Medi. JOHN JENKINS, Mountpleasant, Brynaman. RSO. ODDFELLOWS' HALL, UOVVLALS. CXYNELIR EISTEDDFOD Gadeiriol yn S y lie uchod dydd Llun, Rhagfyr 26ain, 1881, gan Undeb Bedyddwyr Dowlais. Cadeirydd,-C. H. JAMEA, Ysw., A.S., Merthyr. Arweinydd,—T.J. EVANS, Ysw., Treharris. Beirniaid:—y canu, Eos DAR, Maerdy, Ferndale, a GWILnI DAR, Troedyrhiw; y farddoniaeth, &c., Parch. E. ROBERTS, D.D. Pontypridd. Am fanylion pellach, gwel y program i'w gael drwy y post am Itc. yr un, gan SOLOMON HILL, Ysg. Cyffredinol, 24, Cae Harris, Dowlais. RICHAKD JONES, Ysg. Gohebol, 83, Mary Ann Street, Dowlais. Yn y Wasg, ac allan yn fuan, ail 0 argraffiad o Gruffydd Llwyd'ac., Ogof y Daren Goch,' Dwy Nofel ddyddorol, gan ADOLPHUS. Pris Is. Danfoner am danynt at yr' awdwr gyda blaend&l yn mhob amgylchiad,—ROGER THOMAS (Adolphus), Ysbalyfera, Swansea. [Hysbysiad rhagarweiniol.] I Gwaedd uwch adwaedd.' A laddo, leddir.' NEUADD Y DREF, CASTELL- NEDD. VYNELIR y chweched eisteddfod flyn- yddol yn y neuadd uchod dydd Gwener y Groglith, Ebrill 7fed, 1882. I'r c6r a gano yn oreu The Heavens are Telling," Novello's Edition, gwobr £15. I'r c6r o'r un gynulleidfa a gano yn oreu Mi a godaf ac a af at fy Nhad," Dr. Parry, gwobr £ 3 3s., a Baton i'r arweinydd. I'r parti a gano YI1 oreu 4 Cydgan y Chwarelwyr,' Jenkins, gwobr £ 2 10s. Testynau pwysig ereill, am ba rai y cynygir gwobrwyon tail wn; i ymddangos yn fuan yn y DARIAN.—EVAN WILLIAMS, Bookseller, Neath.
[No title]
Pob Gohebiaeth, Newydd, Beirniadaeth, &c., i'w cyfeirio at Editor, TARIAN Office, Aberdare. Pob Archebion, Taliadan, ao Hysbysiadau, i'w hasfon i MILLS & LYNCH, Aberdare,
M-R..-WALTER POWELL, AS AR…
M-R.WALTER POWELL, AS AR GPLL MEWIF BALLQON. Ni#u braii erioel y fat^ gyffro yn aghyl^h un djfn ar goll^g sydd wedi bod trwy lioU Ewirop yr wythnos ddi- weddat yn nghylch Mr Walter Powell yr aelod seneddol dros Malmesbury, ac yn perthyn i'r blaid Doriaidd. Mab i'r diweddar-, Ur ithomas Powell, o'r Gaer, yn agos i Gasnewydd, sir Fynwy, oedd Mr W. Powell. Gwr ieuanc cydmarol oedd efe, 39 mlwydd oed, ac heb briodi. Aeth ef a dau foneddwr arall i'r Balloon a elwid Saladin, perthynol i sefydliad y Llywodraeth, yn Woolwich, a chychwynasant o Bath yn y Balloon, oddeutu canol dydd Sadwrn, wythnos i'r diweddaf, sef Rhagfyr lOfed. Aethant dros swydd Somerset i Exeter, ac oddi- yno, yn yr awyr, tuag at y Sianel Seisnig. Pan yr oeddynt o fewn haner milldir i'r mor ceisiasant ddisgyn. Daeth y Bal- loon lawr yn gyflym, ac a darawodd y ddaear gyda nerth mawr. Taflwyd y ddau foneddwr oedd gyda Mr Powell, sef Cadben Templer a Mr Gardner, allan o gar y Balloon. Arosodd Mr Powell yn y Balloon, a chymerodd ef i fyny i'r awyr yn uchel iawn.' Cymerodd hyn le ar frig y nos. Nid oedd dim bwyd yn y Balloon. Aeth Mr Powell a'r Balloon ar goll. Tytiwyd fod y Balloon wedi disgyn ar y mor, a gwnawd pob ymdrech galluadwy i chwilio am dano. Gyda chyflymdra gwefr teimlodd pawb yn agos i lan y mdr awydd i wneud yr hyn a allent. Ond pasiodd dydd Sul wyth- nos i'r diweddaf heibio heb gael un hysbysrwydd am y Balloon na Mr Powell. Y mae Mr Powell wedi cymeryd dy- ddordeb mawr mewn teithio yn yr awyr uwchlaw y ddaear, am flynyddau. Y mae wedi esgyn i'r awyr mewn Balloon lawer gwaith. Y mae weithiau, medd rhai, wedi croesi y Sianel Seisnig i Ffrainc mewn Balloon. Gan fod y gwynt o'r gogledd ddydd Sadwrn, Rhag. 10, gallasaiefegyrhaedd Ynys Guernsey, neu Ffrainc. Ychydig o wythnosau yn 01 croesodd Mr Powell Sianel Bristol mewn Balloon, a disgynodd yn llwydd- ianus yn Henffordd. Y mae efe wedi esgyn i'r awyr rai gweithiau liw dydd ac wedi nos, oddiar serch cryf i drafaelu mewn Balloon. Mynodd un iddo ei hun-un ardderchog. Costiodd hono icldo fil o bunau. Gosododd gasworks i fyay yn agos i'w gartref yn nghymydog- aetii Casnewydd-ar-Wysg, er mwyn llanw y Balloon ag ef. Y mae wedi croesi Sianel Bristol amryw weithiau yn ei Balloon ci hun. Gwawiiodd ddydd Mawrth wythnos i'r diweddaf, sef y pedwerydd diwrnod wedi ei esgyniad—a chyfrif y diwrnod a esgvnodd efe—heb hanes yn y byd am dano ef na'r Balloon. Anfonwyd i Ffrainc i gael gwybod os aeth efe. yno. Ond nid oedd neb yno wedi gweled un arwydd am dano ef na'r Balloon. Amcan y rhai a aethant i fyny i'r awyr yn y Balloon, oedd i wybod hin- sawdd yr awyr, a faint o eira oedd ynddi at bwrpas y Meteorological Society. Felly y dywed Cadben Templer. Dy- wedir fod Mr Powell wedi penderfynu croesi yr Atlantic i America ryw bryd mown Balloon. Dydd Mercher y pumed dydd a ddaetli, heb ddim hanes am Mr Powell na'r Balloon. Y mae perth- ynasau y boneddwr wedi cynyg gwobr o ddau can' punt am ei gael yn fyw neu yn farw. Can' punt i'r un a gaffo y Balloon, a haner hyny i un a fedr roddi hanes credadwy am dani. Y mae cenad- wriaethau hefyd wedi cael eu hanfon o Swyddfa Dramor y Llywodraeth i lawer o leoedd ar y Cyfandir, i swyddogion y wlad hon yn o, i edrych allan am y Balloon. Dydd Iau nid oedd hanes am Mr Powell na'r Balloon. Dydd Gwener, yr oedd hanesion wedi cael eu derbyn yn Swyddfa Dramor y Llywodraeth, y rhai a awgryment fod gobaith y darganfyddid y colledig, yn enwedig y Balloon, er nad oedd fawr o obaith y gwelid Mr Powell yn fyw. Ond y mae yn bosibl iddo ddisgyn yn rhyw le yn dra phell o bob cyfleusdra i fedru rhoddi hanes am ei ddisgyniad. Bu gwr a gwraig Ffrengig mewn Balloon oddeutu saith mlynedd yn ol, am bedwar diwrnod. Daethant dros y Sianel Seisnig o Ffrainc i Loegr. Os aeth y Balloon a Mr Powell tua'r dwyrain ddeheuol, gallai ddisgyn yn yr Aifft. Ac anhawdd fyddai clywed yn gyflym o'r wlad hono pe disgynodd yn nghanol y wlad. Os disgynodd yn rhyw le ar y mor, a bod Mr Powell wedi cael ei achub gan long, nis gellir gwybod am hyny nes y daw y llong iborthladd, neu ryw long iarall, i gadben pa un y rhoddid y newydd. Pe dygwyddai fod Mr Pow- ell yn fyw—yr hyn sydd yn beth tra anhebyg—bydd ei enwogrwydd fel antur- iaethwr mewn peryglon yn uwch nag un aelod arall yn y Senedd, er fod yno wroniaid mewn anturiaethau. Ond ni bu etholwyr erioed o'r blaen mewn petrusder yn nghylch eu cynrychiolydd, pa un a ellid ystyried ei le yn wag ai peidio am ei fod wedi ei golli mewn Balloon, yn uchelderau yr awyr. Os yw efe, fel y mae lie i ofni, wedi gwneud ei sedd yn-wag yn Nhy y Cyffredin, nid yw yn debyg y gwagha neb arall ei sedd yn y modd y gwnaeth efe. Er hyny bydd digon o anturiaethwyr mewn Balloons i'w cael eto. Y mae llawer o ddynion yn ymhyfrydu aaturio i berygl- on. Yn 1785, yn agos can' mlynedd yn ol, aeth Balloon yn Ffrainc ar dan, a lladdwyd y rhai oedd yn y car. Yn 1819, aeth boneddiges i fyny mewn Balloon yn Itali, yn nghanol fireworks, fel arwyddion o orioleddiad. Ond rhodd- odd y fireworks y Balloon ar dan, tafl- wyd y foneddiges atlan o'r car, a lladd- wyd hi. Collodd dau eu bywydau yn nisgyniad Balloons yn y wlad hon yn 1824. Achubwyd, un yr hwn a chwyth- wyd uwch ben y mor ychydig amser <2$n? hyny. trwy iddo ddyfod lawr yn agos i longau. Ddeng mlynedd ar hugain yn ol aeth un o frodorion Itali i fyny i'r awyr mewn Balloon o Copenhagen. Ac ni chlywyd byth ddim am dano, nes i ryw rai gael ei gorff wedi ei daflu i'r traeth, ar un o'r ynysoedd bychain yn Mor y Gogledd. Ychydig flynyddau yn 01 ceisiodd un o drigolion America fyned mewnBalloDndros Lyn Michigan, mewn ystorom aeth y Balloon yn wreck, a boddwyd yntau. Ond gellir dweyd fod amryw wedi esgyni'r awyr mewn Balloons yn llwydd- ianus. Un o'r rhai hyn oedd y diweddar Mr Charles Green, yr hwn a fu farw yn 84 mlwydd oed. Esgynodd efe i'r aw yr mewn Balloon 600 o weithiau. Y mae Mr Coxwell, yr hwn sydd yn fyw yn awr, wedi esgyn fwy o weithiau na hyny, y mae yn debyg, oblegyd dywedodd bedair blynedd ar ddeg yn ol ei fod wedi esgyn mewn Balloon 550 o weithiau. Rhaid mai dyeithrol yw t jimladau y rhai a esgynant uwchlaw y cymylau.' Y maent hwy yn yr un man, a'r ddaear yn disgyn oddiwrthynt yn gyflym. Ym- ddengys dynion mewn oed iddynt fel plant, a thai fel twmpathau o gerig, meusydd fel carpedau, afonydd fel ribanau llonydd. Wrth ddyfod lawr y mae perygl. A rhaid fod pryder y rhai a ant i fyny yn fawr wrth fedd wl am beryglon y disgyn- iad. Hyd y mae darganfyddiadau wedi myned yn nghylch defnyddiad Balloons, fel offerynau teithio yn yr awyr, amlwg yw eu bod hyd yn hyn yn perthyn i ddos- barth teganau. Y maent yn gwbl yn Haw y gwynt, heb un math o brake i hwnw gael ei rhwystro i yru y Balloon lie y gwelo yn dda. Ac os na fydd sicr- I wydd fod y gwynt yn lied wanaidd, rhyfyg mawr yw i neb esgyn i'r awyr mewn Balloon. Pan y cymerodd y diafol yr Arglwydd. Iesu, ac a'i gosododd ar ben pinacl y deml, gan geisio ganddo ddisgyn, oblegyd fod yr angylion i ofalu am dano, yn ol yr Ysgrytbyr, dywedodd ein Harglwydd fod yr Ysgrythyr yn dweyd hefyd, "Na themtia yr Arglwydd dy Dduw." Hyny yw, na ddysgwyl iddo ef wneud gwyrth i dy achub di rhag canlyniadau dy ryfyg dy hun, ac yntau wedi rhoddi reswm i ti i dy arwain i beidio myned i anturiaetbau dibwrpas a dy osodant mewn peryglon. Bore dydd Llun diweddaf nid oedd hanes sicr am Mr Powell na'r Balloon. Yn ol pob tebyg, y mae efe wedi ym- adael a'r byat hwn.
------PORTH, CWM EHOXDDA.
PORTH, CWM EHOXDDA. Er fod llawer o eisteddfodau ar ddyid gwyl Nadolig, mae arwyddion amlwg am eisteddfod lwyddianus yn Salem, Porth, y tro hwn eto.. Er mor ami y mae ein heis- teddfodau y dyddiau hyn, gallwn ymfalchio fel ceaedl iod ein llenorion a'n cerddorion yn lluosog ar gyfer cystadlu ynddynt- dim llai nag ugain o ffugenwau wedi dyfod i law er cystadlu arnynt yn yr eisteddfod uchod ar rai o'r testynau. Tri chor sydd eto (pan yn ysgrifenu) wedi aufon eu henwau i fewn, ond mae rhyw swn yn yr awelon tua'r ardal yma fod dau neu art arall yn hogi ar gyfer enill rhai o'r gwobr- wyon. Dicfcion, gan fod y pwyllgor wedi caniatau i gadw'r drws yn agored i dderbyn ffugenwau hyd yr 22ain, y deuant cyn y bydd i'r llinellau hyn ymddangos ar du- dalenau y DARIAN. Mae yn llawenydd genym hysbysu pawb y bydct yma gyscadi- euaeth werth i ddynolryw fod yma yn gwrando. Y sawl a gipia wobr o Salem, nid bychan fydd ei glod yn y ganrif hon. Llawer sydd yn anfon yma gan holi pryd y mae y gystadieuaeth hon a'r liall i fod yn yr eisteddfod. Yr wyf yn eich hysbysu yn awr fod trefn y dydd yn barod, a gellwch ei gael ond anfon Itc. gyda liiroad y post; dichon, os byddweh am iyned i gysta'llu i ryw eisteddfod arall yn y cwm gyda hon, y bydd i ni drefnu rhyw gynllun ar gyfer hyny. Yn swn y cystadlu mawr, gobeithio na wnewch chwi anghofio fod Eos Dyftd, R.A.M., Llundain, i fod yn ein cyngerdd y noson hono, yr hwn sydd yn Gymro o waed coch cyfan, a'r hwn sydd a'i lais peraidd yn gwneud i aristocrats y Britddinas synu; peidiwch a gwrthod y cyile hwn i'w wrando ef. Bydd hefyd gantorion enwog gydag ef, pa rai sydd a'u henwau yn ucilel ar y rlies gerddoroi; deuwch i gael prawf o'm geiriau. Hyn yn serchog. gyda dymuniad o Nadolig lawen i bawb, a blwyddyn newydd dda pan ddel. J. H.
ABERAFON-Y DDYFAIS NEWYDD…
ABERAFON-Y DDYFAIS NEWYDD I DDIFA'R NWY. Nos lau, y 15fed cyfisol, yn nghapel y Wern, bu Mri D. R. Jeukins a G. Treharne. perchenogion y ddyfais uchod, yn traddodi y cyntai o res o ddariithiau a fwriadaut roddi o berchynas i'w dyfais i ddifa y nwy tanddaearol. Cyinerwyd y gadair gan y Parch. O. Waldo James. Siaradwyd iiofyd gan amryw o frodyr parch us o'r drul, a. pliasiwyu. dau benderfyniad, sef "Fùti y cyfariod yn datgan ei gymeradwyaetli uciielaf i'r ddyfais, ac fod pob cefnogaeth ddichonadwy i gael ei roddi i Mri Jenkins a Treharne yn ei dygiad allan." Yr ydym yn deall mai yn Aberdar y maent yn bwriadu traddodi y ddarlith nesaf. Yr ydym yn deall hefyd fod y cyf. eillion wedi derbyn gwahoddiad oddiwrth Mr Vivian ac awdardodau glofa y Moria i fyned a'u dyfais yno. Y mae y lofa hono yn bur lan oddiwrth nwy mae'n debyg, ac y maent hwythau yn awr yn gwylio yr adeg i gyfanswm da o hono ymgasglu, pryd yr anfonir am danynt ar unwaith, er gwneud ymosodiad teg ar y gelyn ffyrnig ar ei dir ei hun. GLOWR.
TAIBACH.
TAIBACH. Prydnawn Sadwrn, y 10fed cyfisol, cynal- iwyd eisteddfod yn N euadd y Gweithwyr y lie uchod, dan nawdd Cymdeitbas Ddyn- garol yr Alffrediaid. Cadeiriwyd yn fedrus gan y boneddwr ieuanc, serchog, a diym- hongar, Evan Davies, Ysw., Taibach. Clor- ianiwyd y cantorion gan Mr L. David, A.C., y beirdd gan Caswailft Glan Llychwr, a'r traethodwyr gan y Parch T. H. Thomas. Trefn y cyfaifod oedd fel y canlyn :-Canu 'Bedd fy Nghariad;' goreu, T. Morgan, Cwmafon. Beirniadaeth y ddau englyn i 'Gladstone;' goreu, D. Price (Ap Ionawr), Aberafon. Canu y Solo Bass o Anthem Arnat ti y llefais;' rhanwyd y wobr rhwng Morgan Mandry, Taibach, ac Evan Samuel, Cwmafon. Darlien dernyn ar y pryd; 10 yn cynyg-goreu, Ab Dafydd, Xaibacli. Darlien cerddoriaeth ar y pryd i bedwar; 3 pharti yn cynyg-goreu, Evan Samuel a'i barti. Beirniadaeth y pedwar penill ar Ymweliad Tywysog Cymru a Chastell Margam;' goreu, Ap Ionawr. Araeth ar y pryd 3 yn cynyg-goreu, Ab Dafydd. Canu unrhyw ddeuawd; 2 barti yn cynyg, a chanodd y ddau mor dda fel y rhoddodd y boneddwr haelionus Edward Davies, Ysw., Taibach, 3s. at y wobr, a rhanwyd yr oil rhyngddynt. Ysgrifenu seiniau cerddorol a genid gan y beirniad ar y pryd; 2 yn cynyg, sef brawd a chwaer ieuainc iawn o Aberafon, a rhanwyd y wobr rhyngddynt. Sylwodd y cadeirydd eu bod yn esiampl i ieuenctyd yr ardal, a rhoddodd T. M. Jones, Ysw., Aberafon, Is. i chwyddo y wobr. Beirniadaeth y Traethawd ar 'Ddyledswydd y Cymry i goleddu eu hiaith rhanwyd y wobr rhwng John Williams a Richard Llewelyn (Risiart Ddu o Fargam), y ddau o Daibach. Yn nesaf aethpwyd at y prif ddarn, sef 'Yr Alarch,' gan Moelwynfab; 1 cor d taeth yn mlaen, sef cor Tabernacl, Aberafon, dan arweiniad Mr M. Morgan, ac yn deilwng o'r wobr. Cafwyd cyfarfod hynod o dawel, a phawb yn ymddangos wrth eu bodd. UN OEDD YNO.
.0 ABERDAR-MARWOLAETH,
0 ABERDAR-MARWOLAETH, Tacliwedd 16eg, bu farw Anne Griffiths, anwyl briod Thomas Griffiths, Anne Street, Gadlys. Trwy farwolaeth y chwaer hon collodd ein brawd briod hoff a gofalus, ac hynod ymdrechol gyda pliethau y bywyd hwn. Hefyd collodd yr ardal gymydoges dawel, a'r eglwys chwaer grefyddol dda od- iaeth, ac ystyried ei hamgylchiadau. Bu yn briod saith mlynedd, ac yn y cyfryw amser cafodd 6 o blant, felly gwel y profiadol mai ar y don a thani'n ami,' y treuliodd y 7 mlynedd olaf o'i bywyd. Ar enedigaetli efeilliaid y dydd uchod, galwodd ar ei phriod a rhai o'i chymydogion at erchwyn ei gwely, a dywedodd ei bod hi yn myned i well He i dderbyn coron anniflanedig ofewn i'r freiniawl wlad, a rhoddodd ffarwel iddynt oil. Ac o holl ffarwelion bywyd, Nid oes uu o gymaint pwys A r ffarwel a roir yn angau, Dyma'r ffarwel mwyaf dwys. Ei haul a machludodd a hi eto yn ddydd; nid oedd ond 31 oed. Gadawodd ar ei hoi briod a 6 o rai bychain i wylo ac i ymofidio am golled mor fawr. Nid oes genym ond gobeithio yr un fel ag y dymunodd un o'r gweinidogion wrth gladdu, y bydd i Dduw eto godi cyfryngau yn nbrefn fawr ei rag- luniatith i o-.am am dimytib. Ol tdd^vv 1 hi yn barchus y Sadwrn "canlynol, pryd* y gwasanaethwyd gan y Parchn T. S. Ja-j Bethel, a B. Evaus. Gadlys. Yn y bedd mae heddyw yn gorwedd Llechu yn dawel yn y llwcli, Ond ceir goiwg arni eto Pan yr egir Daw y blwch.' Da genym allu hysbysu fod cydweithwrr chyfeillion ein hanwyl frawd yn mhwlf Powell, Cwmdar, wedi cytuno a'r Parch Taliesjm T. Jones, Rymni, i ddyfod i'r Gadlys i roddi darlith ar Nwy on y ovveith- ieydd a'r llusern ddyogel.' Llenwir'v e»d- air gan Mr C. Frame, nUldufler Powell Dyff. ryn. Yr elw er cynorthwyo ein brawd i godi i fyny ei rai bychain. Credwn y bydd i holllowyr cwm Aberdar ddal ar yr via- weliad hwn o eiddo y gwron talentog uchod er mwyn ei glywed yn egluro y cynilun y mae wedi ei ddyfeisio yn ddiweddar i ddifa yr elfen danllyd, yr hon sydd wedi cymeryd ymaith ganoedd o fywydau bechgyn duon ? glo.-T. HARRIS.
CWM RHONDDA.
CWM RHONDDA. Llawen genym weled fod darlleniadan ceiniog wedi eu cychwyn eleni eto yn Bod- ringallt. Ofnid ar y cyntaf na fuasent mor lie wy rebus eleni a'r flwyddyn ddiweddaf am fod lluaws o'r cyfeillion wedi ymfllclq tua gwlad y gorllewin; ond y mae yn Ilawea genym fod ereill yn cymeryd at y gwaith o. ddifrif, fel mae y rhagolygon yu dangoa y try allan yn llwyddianus eto fel arfer. Y mae yr elw a geir oddiwrthynt yn myned tuag at ddiddyledu y capel. Blinir y gymydogaeth hon yn bresenol gan un a gyfenwa ei hun yn Drp mp ond er ei fod yn ceisio cuddio ei hun d on fantell q ffugenw, er hyny, mae ei leferyid yn ei gy. huddo, ac yn dangos yn ddigon eglur maJ: Shon Sanau ydyw y Tramp hwn sydd ya cyhoeddi beiau ei gydgrefydlwyr yu y G-. Ai crefydd ywpeth fel hyn ? Ateb- ed Tramp i'w gydwybod ei hun. Gwir fod ffaeleddau yn perthyn i'r eglwys y cyfeiria ati, fel i bob eglwys arall, arid ai dyled- swydd crefyddwyr ydyw cyhoeddi y ffael- eddau hyn yn y newyddiadui on ? Nage, meddaf fi, ond yn hytrach cy^ghcri ein gilydd mewn ysbryd caredig, a gweinyddu cerydd mewn dull priodol lall y byddo angen am hyny. Edifarhaed Tramp a'i bechod.- YMWKLYDD.
LLINELLAU
LLINELLAU Ar briodas Mr Evan Owen, ysgrifenydd Cymdeithas Ddarbodol y Mwnwyr, Caer- dydd, a Miss Mary Ann Thona?, T wyct- yrodyn, Merthyr. O'r diwedd fe'th ddaliwyd, Evan, Yn ddoniol iawn gan Mary Ann, Dy hyfwyn anwylaf feinwen. Dy lodes ddei dy ail hunan, Mor swynol ei chwmui dyddan, A'i llygaid du'n pelydru tau Gwefreiddio wnaeth dy holl anian, A'th ddwyn i'r rhwyd wnaeth Mary Aon. Ffyniant o'ch cwmpas fo'n gwenu, A ffodion fyrdd a redo'n iii, I'ch teg anedd i'ch gwir loni, Nes chwalu'n llwyr bob cwir ,7! duj Ar eich aelwyd yn corelwi Cyn bo hir y byddo babi. Yn Uawn swynion i'ch sirioli, Ei lon'd fo o droion digri'. Tanau eich serch trwy'ch he os S o'n dyn, Nes cadw ymaith bob gelyn, A'ch bywyd fyddo yn ddariuu 0 riniau'r Gwr fu ar y bryu Haw ldamor i chwi, hoff ddfca ldyn, A oes hir, rhydd o erch ddrygluji, Rhad yr lor a'i Iwydd fo'ch\;an:'ya Tr wy byrth oer y bedd i'r Lyd gwyn. Aberdar. R. E. WILLIAMS (Twrfab),
[No title]
MARWOLAETH. Boren dydd Llun diweudat, yn ei phre- swylfa. yn Gadlys Road. Abexdar, yn 7% oed, Mrs Jones, GWODCHV y diw eddar Mr Howeli -loties, saddler, Merthyr. Yr oedd yr hen foueddiges lion yn hynod anJi ei thawe've', a'i duwiolfrydedd. ii, bu farw fel y bu fyw. yn dawel ae rhyw wythws- o gy-tudd. I.'yw,Iai wrth y meddyg ei hofTyn credn nai o -dd gwiw iddo draiJertliu dim gyda hi :k: ei thad nefol oedd \v< <:i gaolw am daal. a'i bod yn (Ira Ixxldiou i'r alwad. Gadgwoad anuvw blant, wyrion, agorwyrion, i alara cu colled ar 01 un a. wnaetli ei goreu 'xieAvn gair a gwe thred i'w hyfforddj yn miien eu fiforddv Dyrua rybydd i ni eto, Er ein cotio am y <:ydd., Rhai-1 i'r enaid fyn 'ei i'r frawdle, A'r bran gorff i'r gwely pndd; I Ni thai cyfoeth yn taarwolaetb, Er mai abl yw'r dyu a'i i:ne id j Pan ddel angau idd ei -wy,o, Rhaid yw myned lawr i'r OOdd,
GAIR 0 DREDEGAR.
GAIR 0 DREDEGAR. Goddefer i mi ddweyd gair yn y lie cyntaf am y Fyddin Iachawdwriaeth. Ma.e y blaid hon wedi gwneud lies mawr yma, trwy fod yn offerynol i gadw canoedd o ddyuion oJjE tafarnau, a lleoedd felly, ac oddiwrth bob drwg, gan arwain y cyfryw i ystyried y pwys o bechu. Ymgasgla aelodau y fyddin hon at eu gilydd yn ymyl y Cloc Mawr bob noson drwy yr wythnos am tua 7 o'r gloch, ac yno byddant yn gweddio ac yn canu mawl i Dduw am tua haner awr o araser. Ar ol gorphen y gwasauaeth ymffurfiant ya orymdaith drwy y dref, gan gymhell pawb i fyned gyda hwy i gapel Soar, lie y eyoeiit cyfarfod drachefn. Y mae canoedd o ddyn- ion wedi ymuno a'r fyddin hon o'i chychwyn- lad a lluaws o honynt yn parhau yn ffydd- Ion hyd yn bresenol, a.c ereill wedi yinadaet gan ymuno ag eglwysi ereill yn y dref. Dydd Sul, yr lleg cyfisol, cynaliodd eg. lwys Siioh ei cliyfarfodydd pregethu chwar- terol, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn, W. B. Ciriliitks, New Tredegar; ac Isaac Thomas, Caersalem Newydd. Cafwyd pre- :CL\lêLU efengylaidd a grymus gan y brodyr OY i¡yu, ac yr oedd y cyfarfodydd yn lluosog drwy y dydd. Nos lau, y 15fed cyfisol, cymerodd cy- ngherdd ardderchog le yn y Neuadd Ddir- westol, pryd y cymerwyd rhan gan yc enwogion canlynol:—Miss S. A. Williams* R.A.M.; Llinos Rhondda, Mr D. Davies,. Treherbert; ac Ap Herbert, Llundam. Yr oedd yr enwogion uchod yn eu hwyliau goreu, a chafwyd cyngherdd ardderchog, Cynaliwyd dwy gyngherdd arall yn y lie hwn yr wythnos hon.-Ap ADDA.