Tarian Y Gweithiwr

Y DWYMYN YN MHLITH YR ALCANWYR. Mn QOL.,—Y maeyn dda genyf allu hys- by«tiiody gwroedd a'i long mewnystorm Jn ymyl Pont Hwofcwi w^di codi ei angora wylio i gyfeiriad arali Halo! dymafrysgdnad i gyrchu'r Doctor ar unwaith taag ardal Pontardawe. Hawyr bach! beth all fod allan o Ie, wya 1 Yn wir, aid oes fawr cysgn i'r meddyg y dyddiau hya. Ffwrdd a mi yn groes i'r raeigfau ar myn- yddau, ac o'r diwedd cefais fy hun ar gefn gwaatad mynydd Gellionen. NHum v|ffordd yma erioed ofr blaen, ac felly yn teithio dan anfahtais fawr. Ary myn^cw hwn cyfar fyddais a djn, yr hwn a ddywedodd wrthyf fod Pontardawe yn y dyffrfn odditanaf. Daeth gyda mi hyd Dy'nypant wrth droedy mynym. Holi am y cleifion iddo, ond hid oedd yn gwybod dim o'n helynt. Y mae yn debyg mai ffermwr ydoedd, ac felly nid oedd yn gwybod dim yn nghylch y dwymyn| Wedi fftirwelio a'r cyfaiil hwn, ffcrdd a mi y. *Ariwaered nes c>rhaedd y brJ heol. Cyfarfyddais a dau ddyn.' Gofycodd un o FI oedjd DR, Gough# ao atebaia °. "r' ""1 ef yn gadarnhaol. Dywedodd wrthyf am wneud brys i'r gwaith, fod ynorywaderyn bach yn wael iawn yn y d ^ymyn. Wedi cyrhaedd y ^waith, aethnm imewn i'r alcan- dy, a all; olwg drnemm ar yr "aderyn bach." Yr oedd wrth naill aden, ac yn methu hedfan dim. Agorais ddrws y eage iddo, ond ni fynai ddyfod allan. Y mae wedi cael cymaint ol gaethiwo y blynyddan sydd wedi myned heuno, fel y mae wedi llwjrr gredu fod caethiwed ya well na rhyddid. Cofii, yr aderyn, mai 30 blwch fu yn achos i snfio dy fywyd ychydig ddyddna yn 01, a.30 blwch ydyw yr uuig obaith sydd gonyt am dy iechyd o hyn auac. Pahim, gan hysy, y gwnai 32 a 341 Derbyn dithan, y gwr garw, yr hint; mae y clefyd wedi ymaflyd,ynooh eich dan, ac mae eich iechyd yn ymddibynn yn gyfangwbl ar yr nchod, yn ngbyd ag ychydig gyfarwyddyd a roddaf i chwi. Cynghoraf yr aderyn bach i yfed llonaid peiut o ddwfr y Ffynon Wen bob nos a b ren am ddau fis a phythefnos. Cofia ditbau, y gwr garw, yfed tri haner paint bob tair awr o ddwfr Ffynon Gellionen, a sefyll ar dy ben yn erbyn post Gelligron bob nos a boreu am flwyddyn a diwrnod. Hoto! dyma alwsd etc i ran arall o'r gwaith. Denwch ar frys; mae'r General yn wael iawn. Rhaid gadael y General y tro hwn; mae ei gise yn ddrvrg. Rhaid cael operation arno. B. GOUGH, M.R.CS.L.S.A.

YMWELIAD MR. FOTHERGILL AG ABERDAR. ANEKCHIAD Y PARCH. B. EVANS, GADLYS. Dichon fod llawer sydd yn bresenol wedi fy ngwelad yn nghyfatfod Mr. Charles James ar Heolyfelin, ond nid oedd un o bob ugain yno ag sydd yma heno. Y mae yn deg i mi toddi eglurhad am fy mod yn sefyll yn y fan yma heno, ao yn siarad dros Mr. Fothergill. Bum yn ngHyfarfod Heolyfelin am fod person neillduol wedi galw yn ein ty un noson, a gofyn a wnawn gynorthwyo sefydln Cymdeithas Rbyddfrydol y gweith- wyr-fod pwyllgor i'r perwyl i gael ei gynal y nos Fawrth canlynol yn ysgoldy Ebe- nezer. Dywedais gyda phleser y gwnawn unrhyw beth yn fy ngalln dros y dosbarth gweithgar. Mae gaDyf ycydymdeimladdyfnaf a'r gweithiwr ammai gweithiwrydwyf fy hun. Yrwyfwedi tori miloeddodjnelliolo: nid yw hyny yn an diraddiad i mi, a gallafwnend yr un peth eto os bydd angen. Dan yr am- fflchiadau hyny aethum i bwyllgor Mr. ames. Yr amcan mewn golwg oedd sefydlu Cymdeithas Ryddfrydol y Gweithwyr. Yr oedd i fod yn gyfansoddeaig o'r gweithwyr, masnachwyr, a gweinidogion y gwahanoi enwadau trwy y dyffryn. 0 9 Eu ham can oedd dadleu gwahanol bynciau, megys y cymwya- derau gofynol mewn aelodan ar y gwahanol Fyrddau-y Bwrdd lechyd, Bwrdd Yegol, ae hefyd mewn aelodau Seneddol. Teiml- wn fod yr amean yn dda: pob path yn lawn. Mian o hon yr oedd cynygiad yr aelod seneddol i fod, ac er ei sefydlu yn anrhydeddus^ yr oedd yn rhaid cael Mr. C. James i roddi anerchiad: pob peth yn dda eh.' Ond yn y cyfarfod hwnw cynygiwyd fod Mr. James i gynrychioli y fwrdeisdref yn y Senedd, yr hyn oedd yn rhoi troediad allan i Mr Fothergill. Bn y gymdeithas farw ar ei gonedigaeth (still born) Ni chlywais son am dani mwyach, ac ofnwyf fod hyny yn arwydd ddrwg-mai marw- genifyddymgeiaiaeth Mr. James. (Uebel gymeradwyaeth). Hysbyswyd ni yn y pwyll- gor nad oedd Mr. Fothergill .yn sefyll ,o gwbl, ond erbyn hyn, yr ydym yn gw^ed mai anwiredd a adywedwyd wrthym, a chawsom ein twyllo. Y mae yn iawn i ni ddynoethi twyll bob amser. Eisiau gonest- rwydd a gwirionedd sydd—(clywch, clywch), —fe saif y rhai hyny yn gadarn. Y mae eisiau i ni fod yn onest gydag anfon dynion i'r Senedd. (Clyweb, clywch.) Os c&nt eu dyohwelyd trwy gyfirwyBdra i'r Senedd, beth allwnddypgwyl ond cyfrwysdra yn y Senedd. Os. oael ein gwerthn gartref, nis gallwn ddysgwyl ond cael ein gwerthu oddicartref. (Clywch, olywch, ac uchel gymeradwyaeth). Yr oedd yn ddrwg genyf hefyd glywed pan yn y Gogledd am dro, fod y Nonconformist Committee wedi gym allan rhai o'r etholwyr. (Cywilydd). Pwy yw y Nonconformists) Onid y rnan fwyaf o'r pleidleiswyr sydd yma ? A pha hawl oeid gan neb dynion i dsflu unrhyw berson allan am na fnasai yn voto fel y gwelai rhyw betsen yn dda. (Uehel gymeradwyaeth). Onid moral agents ydym Onid ydym yn. vhydde wyllysddion ? Nid ydym yn earn, ao yn wir nid yw yn iawn i ni gael em penreoli (dlctmo) gan ddosbarth neillduol, ac nid ydym yu efystyr- ied yn iawn yn un o'i aelodau presenol os ydyw wedi caniataa iddo ei hnn gael ei linkio wrth gorff y farwolaeth. Gyda'r etiiolwyr y mae penderfynu y pwnc. (Clywch, clywch). Yr wyf yn cofio hen ddi- hareb bwrpasol ar'y cysylltiad £ yma, sef pan fyddo dau yn marchog yr un march, rhaid i un fed yn olaf. When too ride the same horse one must ride behind." (Uchel gym- eradwyaeth). C&nt hwy benderfynu pa un sydd i fod yn olaf. Os y w Mr. H. Richards wedi gwerthu ei hon i ddosbarth neillduol, ei haeadiant i'w cael bad yn olaf. (Clywoh: clywch). Un ceffyl sydd rhwng y ddau, ondy mae gap Mr. Fothergill geffyl iddo ei hun. (Clywoh, clywch). Un nerthol, un cyfiym, nn ffyddlawn a'i caria trwy elyriion ac anhiawsderau i ben y llechres dan eu trwynau. ^(Clywch, clywch, ao uchel gym-

YR ALCANWYR. V Y mae yn haf ar ein masnach, fy nghyd- weithwyr; gwnewch y goron o honi drwy weithio yn gymedrol, byw yn sobr, a cheisio bod o diefnydd y naill i'r llall. Yr ydych, drwy eich cydweithrediad, wedi lIwyddo i gynil yn anrnydeddus weithwyr y Motfa a'r xspytty, aes eu cael yn fuddugoliaethwvr ar eu gormeswyr. Cynyg y daflen goch daarfu Mr. Tregoning, a gorfu iddo ei thynu i lawr o'i anfodd. Mae llawer eto, o tan en teimlad- an. fel Zats% w Atal dynion heb achc s, t gor-, fodi ereill i weithio yn-eu lie, a sefyll am y chwech diwrnod, ddarfu Mr. Turnock, Ys- bytty, a daeth yntau i adnabod ei hun wedi tair wythnos o golled fawr. Bn yn eyhoeddi hysbysiadau am "Withundebwyr," ac er i amryw ddyfod yno i'r golwg, ni wnaath gjfiegi yr un o honynt, a bu mor foneddig- aidd a'u henwi ar ddiwedd yr ymrafael wrth ei weithwyr. Yr oedd rhai o honynt yn ddyoion mewn gwaith. a gallesid- dysgwyl gwell oddiwrthyut. Y maent drwy y blyn- y,ddoodd,wedi parhau in cefnogi, ond yn awr dywedasant ar g'oedd y byddai iddynt ddychwelyd heb fyned yn agos i'r weithfa, ac yn myned yno drachefn, medd.Mr. Tur- nock, liw nos. Dydd Llun drachefn daeth yno astorter ac alcanwr. Dywedent hwy aad osddyutyn dysgwyl am waith ogwbl, dim ond dyfod i edrych helynt y bechgyn; ac yn yr hwyr, yn ol tystiolaetn Mr. Tur- nock, aethant hwythau yn fradychwyr. Bu un o'r rhai yma yn achwyn ar oi gydweith- iwr wrthym, ond gwelwn mai "meddyg iacha dy hun" yw hi. Too had, Tom. Ys- tyriweh eich gweithredoedd, fecbgyn, a Sheidiwch gwaftr^ffn yr amser heb wnend aioni. Mae y cythraul yn eich twyllo chwi pan yn eich aTwain i gredu y gallwch dwyllo eich cydwelthwyr a finau heb yn wybod i ni. Dichon na fydd y nesaf a gawn i ddelio ag ef yn gwbl mor anrhydeddus a Mr. Tomock, a gallai rhai fel chwi beri gofiditch cydweith- WJI. Yn achos yr amalers yn Nhreforris, maent yn gweithio am brisoedd afresymol o isel. Rhoddodd aneale-8 Mr. D Edwards, o'r Dyff- rYD. rybudd en bed am gael yr un path am eu tlafnr ag ereill, a chyda fod y rhybudd wedi ei roddi, mae yno wr boneddigyn cael ei ryddhau o waith arall i ddjfodyno ibaro- toi cymeryd lie y bechgyn. GaUai teelyn fel hwnyna wnend gofid a chadw prisoedd i lawr pan oedd y gweithwyr yn methu cyd- uno a n giljdd; mewo gwirionedd, dyna fel y mae wedi bod. Cymeriadau meddw fel yna yn colli eu gwaith drwy esgocluadt d ydynt fynychaf y rhai a wthianten hnnain i mewn, heb ofala am gjflogna dim arall. Os ywyr alcanwyr yn ewyllysio y mae ar ben arnynt heddyw. Mae y fasnach yn hollol yn eich dwylaw chwi; ac os yw y cyfiogwyr yn gwithod i ni gwrdd mewn cymod, goreu oil ps gyntaf y bydd i chwi sydd wedi cael pris- oedd bychain feddwl am gael prisoedd y mae eich cydweithwyr wedi eu cadw i fyny yn ol i chwithau. Bwriadwn gyhoeddi yr ymdrafodaeth a Mr. Turnock gyda'r cylcblytbyr yr wythnos hon, fel a gallo yr oil o honoch wybod na thalwyd eich arian yn ofer. Y, ydych yn gweithredu undeb mewn oyfranu. Deuwn o gylch yn fuan iawn i weled pa nifer o hon- och sydd am fyw yn gymdeithasol. Nid oes neb a mwy o angen hyny na chwi. Y mae eich rhesymau dros fed oil yn debyg i un yn gryfion ac yn lluosogi 1. Y mae eich cyfiog- wyr mewn nndeb. 2. Y mae y fasnach yn gwarantu i chwi well tAl am eich llaTur. 3. Y mae eich masnach yn gangen neillduol, a dylai y gweithwyr, fel y cyfiogwyr, gael rhan o'i breintiau neillduol hi. 4. Y mae pawb, yn gyflogwyr ac yn weithwyr, wedi eu har- gyhoeddi bellach nad wrth leihau y t&l mae rheoli y faenach neillduol hon, ond with lei; hau y gwaith. 5. Y mae yn amlwg i chwi erbyn heddyw fod nifer o honynt yn pender- fynu eich cadw yn gaethion drwy eich cael i weithio mwy nag a all eich cyrff ddal. Tri dobaith neillduol yw y rhai hyny sydd yn ceisio genych weithio 32 mewn wyth awr, yr ail yn eofyo genych am fyned yn mlaen am ddau o'r gloch dydd Sadwrn, a'r trydydd yn cuddio y standaras, fel nad ydych yn gweled yr hyn y mao pob un yn ei wneud. Dylech steb yr oil o honynt yn necaol am fod rhes- wm o'ch ta chwi. Gellid tybio wrth weled y cyffro sydd gan gyflrgwyr alcanaidd fod amser bron ar ben. PwyUwch alcanwyr, peidiwch dirladd eich hunain i foddio un gwr. Mae'r nefoedd yn gorchyntyn i chwi anrhydeddu eich cyrff, ac i beidio gwerthn eich rhyddid i neb; dylech gyfrif hawl i gydweithredn a'ch gilydd, yn gysegredig, Y mae wedi erbrofi n&d eHwch mewn sefyllfa o unigrwydd gael eich hiawn- deran; ond with fod yn unol, y mae y ffordd yn vhydd. Byddwch ddiysgogo bind undeb a chydweitbred, ond byddweh dawel a chymedrol—peidiweh siarad geiriau traws- ion ac acgharedig, yn hytrabh gweithredwch weithredoedd a fydd yn profi eich loyalty i undeb. Y mae yn anmhosibl cael y cyfiogwyr i gydnabod byd y nod Fwrdd Cymodol, heb son am gyfiafareddiad. Byddwch unol, a byddant yn falch o'r cynyg. Bydd genym ar ein circular hefyd y pynciau hyny a fydd yn debyg o fed yn achos dadl with ffurfio yr Undeb sydd l chwi i'w penderfynu yn y gwahanol weithfaoedd yn ystod y pythefnos nesaf, 1. Cyn linn yr Undeb. 1. Adran i bob gwaith. 2. Dim dosbatthiadau. 3. Y pwyll- gor Uywiadol i fod hefyd yn ymddiriedolwyr i'r Undeb-bydd pwyllgor o'r un natur hefyd yn mhob adran, ond bydd gallu y pwyllgor i'r Undeb yn goruwch-lywodraethu ar yr adran. 4. Y cyfran-daliad a'r budd i ddeiHiaw oli Undeb. 5. Trysorfeydd lleol —cadw yr arian gartref. 6. Nifer ysafoni gymhwyso adran i anfon cynrychiolydd i'r gynadledd, Dyna y pethau mwyaf eu pwys. Os oes gan neb alcanwyr ddim arall o bwys i'w gynyg, byddweh mor onest a dyfod a'r cwbl i'r cyfarfod nesaf, oblegyd bydd hwn yn derfynol. Bydd y gwaith yn dechreu ar unwaith wedi i'r cyfarfod hwn fyned heibio. Bydd genym o hyn allan, frys-genad wythnosol o sefyllfa masnach yn America. Yr wythnos hon, y mae fel y canlyn :— A" Scotch Pig Iron, No, 1 yno" yn gwerthu, Kg- linton. 26 doffiurs, 60 cents; Qlengamock, No. 1, 26 dollars, 50 cents; Gartsherice, No. 1,27 dollars, 50 cents; Coltness, No. 1,29 dollars. 50 cents. TinplateL-There is a strong call for tinplates; in sympathy with the tone of the English market, we quote ordinary coke plates, per box 7 dollars to 7 dollars, 50 cents. Dywedir fod y tat iff yn 4s. 10c., yna cewch weled yn wythnosol pris y blychau yn marchnadoedd America. Y report yw "Tinplates are very strong, both as regards the demand and prices; the latter, in some instances, having gone 2s. to 3s. per box during the week The majority of the makers are reported to be fully engaged for the remainder of the year, and have for the present withdrawn all list quotations in view of the uncertainty of the business situation, and the abnormal fluctations in the prices of raw materials of all kinds. The call from the United States is heavy, and likely to be sustained: there is also an improved business done with Canada; Australia, and France. It appears probable, that the existing restricted working time will shortly be absconded in faroor of a full weekto work." Yn awr, gwelwch fod yr wythnos i'w gweithio yn llawn bydd y tri wythlwr yn ol 30 o fiychau, a r 12 awr yn ol 36, ond dydd Sadwrn byddaBt hwythau yn gwnen thur 30. Peidiwch yn mhob man, a dachreu am ddau dydd Sadwrn. Cofier mai fmddl&h% <fec., a olygem wrth gyhoeddi yr wythnos ddiweddaf yr anffyddloniaid yn Landore, a Twmi o'r Lon; ac yn Nghwmbwrla, y mae John Rees b icb, o Ystalyfera gyut, yn ei berffeithrwydd—chwydda fel llyffant, gofal- ed rhag tori ei fola; ond dyna, m%6 ganddo le i ymgoddio yn y box. Y mae yma an o'r bechgyn dewrionhyny fu yn casglu fiaoedd meithion yn ol, o'r Marsbfield, yn peidio cyfranu diooai at neb derbyniai yn llawen y pryd hwnw, ond Did yw yn rhoddi felly; ei enw yw D. Davies, o Pontardawe. but. ClywBom iddo ddweyd y buasai yn rhoddi i ni gnrfa os cyhoeddem ef; y mae yn well genym gyflawni ein dyledswydd, David, nahyd y nod osgoi curfa.—LBWYS ATAK. -I

New Grocery & Provision Shopk BY THE OLD TOWN HALL, ABERDAB. DYMUNA WM. CHARLES, TRECYNON, Hysbysu trigolion Aberdar a'r gymydogaeth, y bydd yn agor y siop uchod dydd Sadwrn nesaf, gyda r nwyddan goreu am y Prisoedd isefaf sydd bosibll Furniture! Harmoniums n Pianos! TWENTY EIGHT DAYS' SALE. IN consequence <f building new work- shopp, B. H. PHILLIPS will offer his EXTENSIVE STOCK OP FUBNITUBE, HABMONIIJHS, PIANOS, ANI> CHEFFIONKBE ORGANS. 3 Doz. Home-made Chest of Drawers, Mahogany, Full Column, Round Frúllt. the very best, at jC4 10s. Couches in Hair- seating Spring Seat, at X2 10s. Easy Chairs in Hair-sebting Spring Seat, at ii 12s. Sofas from £110s. to £3 12s. 6d. Walnut Suites in Rep, consisting of Couch, Lady's and Gent's Easy Chairs, and 6 Small Chairs, at £ 7. Ditto, in Crockett's Leather, Brass Studs, in Oak or Mahogany, at .£10 10s. Oheffioneres, Wardrobe, Loo Tables, and Chairs of all descriptions. Sideboards with Plate Qlass, Feathers, Millpuff, Ticks and Palliasses, Iron and Wood Bedsteads, French & Half-Testers, Toilet and Pier Glasses, Harmoniums, Pianos, Cheffionere Organs, Violins, &c., to be SOLD AT COST PRICE. Every article is warranted to be of well-seasoned materials, and best workmanship. Purchasers are invited to give an early call to inspect and judge for themselves. B. H. PHILLIPS, 5, Canon-si, and 6 & 7 Gadlys-rd., ABERDARE. [CARD.] J. GRIFFITH JONES, TAILOR & DRAPER, 16, BRECON STREET, DOWLAIS. N.B—AN INSPECTION AND TRIAL IKVITEIX IECHYD I GLEIFION I WILLIAMS S COMPOUND PILLS. (Substitute for Castor Oil.) YB unig ffordd i iechyd naturiol yw trwy gymeryd 'Williams' Compound rills.' Y maent yn cael eu gwnend o'r llyseuyn Castor, yn gynwysedig o'r prif lysiau a gydnabyddir y feddyginiaeth oreu i buro y gwaed; felly y mae y Peleni hyn yn tra rhagori ar ddim a geir o'r llysieuyn Castor ei hunan. Y maent y feddyginiaeth oreu allan, nidyn unig i buro y gwaed, ond hefyd er dadwreiadio pob math o gornwydion, clwyf^n, ac ysfa yn y cnawd. Y maent yn feddyginiaeth ragorol hefyd i leddfu anhwylderau yr afu, llosgfa yn y cylla, (biUiousness), cur yn y pen, ac i svmud ymaith wynt, chwyddiadau, curiad y galom y piles a'r gravel, y dropsy, poen yn y cem, dwfr-ataliad, bias annymunol yn y genau, a theimlad o orlawnder ar ol bwyta. Y maent yn feddyginiaeth anmhrisiadwy i fenywod, gan eu bod yr un yn eu heffeithiau a Chastor Oil, ond yn tra rhagori arno, ac yn llawer hawddach i'w cymeryd. Y maent yn gweith- redu mor esmwyth a diboen, fel y gellir eu cymeryd gyda dyogelwch gan bawD. Drwy hyny, gellir eu hystyried, md ya unig y fedd- yginiaeth oreu at yr anhwylderau ucnod, ond yn gaffaeliad anmhrisiadwy i'r cyhoedd. Gan fod rhai yn teimlo cryn anhawsdra i lyncu Peleni, y mae Williams wedi darganfod fiordd i'w gorchuddio a gwisg, yr hyn a'u gwnant yn hollol rwydd i'w cymeryd gan'y mwyaf tyner eu harchwaeth. TYSTIOLAKTH PWYSIG ODDIWBTH FEDDYG. Hyn sydd i ardystio fy mod wedi archwilio Peleni Compound Williams, ao yn cael eu bod yn cynwys y prif lysieuau at y doluriau hyny y maent wedi eu hamcann. Dylasent gael cefnogaeth gan bob teulu yn gyffredinol. DB. BLAKE. Army and Naxy Hospital, Scutari. ETO O'B AMERICA. Dyoddefais yn fawr oddiwrth y dropsy, piles, a'r gravel am fisoedd. Aethum o'r diwedd yn analluog i ddyfod o'r gwely gan mainty chwydd a'r poen. Gallaf sicrhan fod yr holl anhwylderau nchod wedi fy llwyr adael, ac oddiar amryw ynyr ardal hon, trwy cymeryd eich Compound rills. Yr eiddoch yn dra diolchgar, MARY JANE DAVIES. YoungstoWn, Ohio. GWELLHAD ODDIWRTH Y PILES A'R GRAVEL Drwy gymeryd eich Compound Pills, cefais wellnad buan. Yr oeddwn yn methu cerdded cam braidd, ac yn methu eistedd o herwydd y Piles, a phoen yn rhan iselaf y cefn, cur yn y pen, a'r cluniau yn wan. Hefya trwy gymeryd yr un Pills cef- ais Iwyr wellhad oddiwrth y Gravel, yr hwB oedd yn fy mlino yn barhaus. Dylai pawb wybod am y feddyginiaeth hon. Trecynon. MRS. THOMAS. yno4. Er Dyogelwch, cofiwch ofyn yn eglur am Beleni Compound Williams, s gofalwch fod stamp y Llywodraeth ar bob blychaid o honynt j heb hyn nid ow uu gyvv. SYLWCH.—Cofier fod arbediad wriii ;yca y blychau mwyaf, sef 2s. 9c. Y maent yn cynwys tri o'r rhai Is. l^c. Ar werth mewn blychan Is. l|c. a 2s. 9c. yr un, gan bob Fferyllydd, neu trwy'r Post oddiwrth y perchenog, am 15 neu 34 o stamps. Perchenog-D. T. WILLIAMS, ;tl5 Medical Drug HalK Gadlys, Aberdare, Glam. BETHLEHEM, TREALA W. CYNELIR AIL EISTEDDFOD FLYN- C YDDOL y Capel nchod dydd G wener y Groglith, 1880. Ceir yr holl fanylion; mewn emser prydlon. Dros y pwyllgor,—^ D. THOMAS, Grocer,Tonypandy. DING-DONG-BELL. GEOBOE'S CAMBRIAN VOICE LOZENGES. A Letter from Eoø MORLASS. DEAR SIB, I am very much pleased with the effect which your Lozenges have upon the voice. They are far superior to any- thing I I have been able to procure. Singers will find these Lozenges a great acquisition. They are deserving of all the commendation that I can bestow upon them, and I shall have great pleasure in recommending them to aU my Mends who take an interest in vocal music. I am yours, &c., ° EosMoBLMS. PROPRIETOR :-J. E. GEORGE, < M.R.P.S HIRWAIN, GLAMOEGAN8?IBB. Gjda* Post 4e, 8e, 11 a Sc. Yn awr yn barod, pris 4c., drwy'r post 4f&. CANIEDYDD Y PLANT, YN CYNWYS TONAU NEWYDDION YN Y TONIO SOL-FFA, rw gael gan D. L. JONES (Cynalaw), argraff- ydd, Briton Ferry. "M6r o G&n yw Cymru i gyd." BETHANIA, CAPEL Y BED YDD WYR, RESOLVEN. CYNELIR EISTEDDFOD yn y capet uchod, Nadolig, Ehagfyr 25ain, 1879^ pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus ar J gwahanol destynau. Beirniad y Canu, MR. J. VAUGHN, Merthyr Tydfil. Beirniad y Rhyddiaetb, y Fsrddon- iaeth, &C., y PARCH. W. RCSSER JONES, Resolven. Llywydd y dydd, E. Gethin, Ysw., Aberdulais. PRIT DDARNAU CORAWL. rl c6r, heb fod o dan 40 o nifer, a gano yn oreu "Molwch yr Arglwydd" (J. Thomas, Llanwityd). Gwobr, £8 a chadair i'r Arweinydd, I'r COI a gano yn oreu y ddn "Glan Rhcndda" (Ychwanegiad Ieuan Gwyllt), ar y geirian M Wrth gofio'i rtddfanau'n yr ardd.' Gwobr, JFIL. Y programmes yn barod, yn cynwys yr ion fanylion, ac i'w cael" am y pris arferol gan J. B. DAVIES, Ysg., 8, Cory Street, Resolven. SALEM, PORTH. Cyneli. EISTEDDFOD yn y lie uchod, dydd NADOLIG, 1879, pryd y gwobrwy- ir y buddugwyr ar y testynau canlyuol I'r cO. heb fod dan 50 mewn rhif, a ddat- gano yn oren Clyw o Dduw fy Llefain." (D. Jenkins, Trecastell). Gwobr, .£10., a medal gweith ZI i'r arweinydd. I'r cO. a ddatgano ) n oreu, "Let the Hilla Resound." (Brinly Richards). Gwobr, £ 4t a baton gwerth £1 i'r arweinydd. l't c6r o blant, heb fed dan 30 mewn thif, na thros 16 ced), a gaco yn oren "Bechadur tro dy Iygad," o Ganenon y Gvynfydau, GUI D. Emlyn Evans, gwobr £ 110s. Cania- (ffilr i 8 mewn oed i ganu gyda'r plant. Ilr Paiti (Male Voiree) heb fod dan 16 o nifer, a gano yn oreu "Myfanwy—Arabella," gan Joseph Parry, gwobtii 10s. Am y traethawd gore& ar ((Neilldu^iony Senedl Gymraeg." Gwobr, £ L. ¡ Am y farwnad oreu, heb fod dros 100 o linellau, i Mrs. Dr. H. Davies, lPorth. Gwobr, jei. AM V Cywydd goreu heb fod dros 40 llinell i r diweddar Mr. Job Griffiths, 15s. Beirniad y Cyfansoddiadau, yr Areithio, a'r Adroddiadau,-Parch. E. Gurnos Jones, Williams' Town, Dinas, Pontypridd. Beirniad y Gerddoriaetb,—Mr. D. T. Prosser (Eos Cynlais), Treorci. Beirniyd y Llawysgrif,—Mr. J. Thomas, Ysgoifeistr, Porth. Llywydd.—J.Griiffths, Ysw., Porth House. Arweinydd,—Parch. G. Thomas, Povth. Pianist,—Mr. W. H. Mills (Ap Tavonwy), Pontypridd. Y programme yn barod, ac i'w cael gan yw Ysgrifenydd am y pris arferol.—HENRY ABRAHAM, Manager, Hafod Ooiiiwy, Eirw, Pontypridd. 148 TABERNACL,, MAES TEC. pYNELIR EISTEDDFOD yn y Capel uchod dydd Nadolig, 1879, piyd y gwobrwyir y buddugwyr mewn Canu, Traethodav, Barddoniaeth, ac Adroddiadau. Beirniad y Canu,-MR. D. EVANS (Eos DAB), Fern dale. Bauniad y Farddoniaeth,— MR. JOSEPH RODERICK, 42, Grove Street, Maesteg. Beirniad y Traethawd a'r Adrodd- iadau,—MR. JENKIN EVAN^ Golden Terrace, Maesteg. PRIF DDARNAU. rr C6r o'r un gynulleidfa a gano yn oraii "Gwalia Wen" (D. Jenkins, TrecastellJfc gwobr go. IV C6r o'r un gynulleidfa a gato yn oreir "Stamford," o Lyfr Tonau Ieuan Gwyllt. gwobr £ L.. ,¡ç- I'r COr o blant, dim dan 30" mewn rhif S gano yn oreu Ann ninau i'r nefoedd." o Dslyn yr Ysgol Sul, gan Dr. Parry,gwobr £ L. Caniateir i wyth mewn oed i em. S"Rlr plant. Y program yn barod, ac il* gael ANY. geiniog, trwy Y post, ceiniog a dimai, gan. yr Ysgrifenydd, HENRY JOSEPH, 21, Ivor St. Maesteg. BETHEL, ABERNANT, ABERDAR* "DYDDED hysbys y cynelir yr eilfed Eis» teddfod fiynyddol yn y capel NCHO<BR prydnawn dydd Llun, Tach. lOfed, 189|U. piyd y gwobrwyir yr ymgeiswyr BUDDI^JE MOWN Rhyddiaeth? Barddoniaeth, CAASSX, aeth, & Llywydd, PABCH. J. MILLS. Beirniad* CanQ, Eos DAR. Beirniad y Farddoniaeth^ <bo., MORPAB. T R PRIF DDARN. I'r cdr heb fod dan 30 o rf, a gano 7* oreu "Ar lan Iorddonen ddofn," gan Dr. Parry, gwobr £ 1 103., a Uyfr (Oratorio^ gwerth 3s. 6ch. i'r Arweinydd. Y program yu awr yn barod, pris leal t*wy y post, liq., ac i'w gael gan JOHH| POWELL, Ysg., 2, Engineers'Row, Aberaantft Aberdar. D.S -It Parti heb f d aaD 12 mewn aifar • gaa& yn cr u "Com* Aw*j," so tid! r Parti bab M 12 mewn aifar, i»l aydd w. 4i ti Kfr&ffa ar tP Program mewn oat&sjniad.

Wy heb ddim M hurtwch" yn perthyn Iddynt! Ond cyhyd ag y pary amddiffyn- m selog yr hen waed" i gael gwaith Wtaaiadu, byddai yn ddymunol fod ychydig hurtwchar yr ymgeiswyr a wastraffant to fcamser i gyfansoddi. Mae yn rhaid fod w fcnrtwch genedigol yn meddianu llawer o gystadleawyr ein heisteddfodau diwedaar, to nad ydynt yn gweled pa fodd y mae raw ohi8 hen waed," ae am bell un o'r gwaed fcewydd," yn actio yr hen benlllt- "CAn di benill mwyn i!tT, uain, Fe g&n dy nain i tithau." Pa sawl gwobr a chadair sydd wedi en tyfnewid yn ol system yr hen benill yn ystod y Wynyddau diweddaf ? Ond, Pwy yw ein beirniaid dyfodol ? Dyfofab, Watcyn Wyn, a Gwrhyd Le." Eithaf da. Dyna chwi yn llygad **oh lle^Dewi. Dyna fechgynkdlgoln galluog; i ttWf na hyny, dyna fechgyn egwyddorol, yr elfen fiaeoaf yn ambell tin sydd wedi ei niMnf ar y sedd feirciadol yn hir. Dyna drindod o fecbgyn y byddai gan bob bardd IM I Dehoudir yoddiried ynddyi-t-bechgyn na chymerent eu wablingo nes y byddont yn ddall i dsilyngdod pawb ond en wabling- wyr—bechgyn na th^flant y bel y naili i r Hall, bechgyn na ohebant a'r vmgeiswyr yn Xighylch en safle yn y gystadleuaeth, bech- mjr mae ea cymeriadau yn ddifrycheulyd, oryn a fyddant yn anrhydedd i'r sedd fefrniadol: ie, bechgyn y gwaed newydd, |bandigedig am dacyut); y gobeithiwn gael xweted y pwyllgorau yn cofio am danynt yn y dyfodol, fel na byddo y lath Ie hurtwch ya ncdwedda y sedd feimiadol yn hwy. Dyna Dawi Wyn a minaa yn cytuno, tHside 1 Ie. Ond gadewch i ni gael symud ya mlaen. Y beirdd goreu yn y Deheudir *!& ddigonyw Caeronwy, Glanffrwd, Dyfed- fab, a "Watcyn Wyn." Gan bwyfl, Dewi. fwy oedd yn dweyd ychydig amser ynol Writ oedd barddoniaeth Dyfedfab yn ddim tnd yspwng," na barddas Watcyn Wyn ynddim ond chwareu marbles ?" A ydych ill ootio, Dawi ? Ond dyna, circumstances 'sfartjues. Ond olywch "Y mae genym ychydig areill o feixdd, 08 teibong eu galw ynfei dd, sydd yn feddianol ar raddau o athrylitb, Mm o allu cynhwynol; ond y maent mor .-oraemuB o wael mewn dysg, gwybodaeth, man, a phwtiogwmv, fel mai prin y gallai fctiraiadaetn deg roi iddynt yr enw hwnw o *wbl 1I" Dyna i chwi haeriad ysgnbol o'r iUwedd. Haeriad na fuasai neb arall yn fighymru yn ddigon dwl i'w gyhoeddi; ie, Iftariad sydd mor debyg i gelwydd noeth- Imiyn ag a ddyferodd dros ysgrifbin yr nn W^b^r erioed. h 18 mae Gornos, (efallai fod rheswm %OB ei adael allan), Teilo, Eilir, Gwilym XUan,. Oarnelian, Cilwyoog, Brythonfiyn, Onllwyn B-ace, Enrfr^ Gfwydderig, a On %««ilH Ai "prin y gallaibeurniadaeth deg l<d iddyot yr enwan o feiidd 1 Rhaid fod ^hurtweh" anfeddyginiaethol ar y sawt a tetorodd ar y fath ymhoniad gwali|of. Pa le mae y beirdd hyiyr, (os teilwng en ||}w yn felrdd), sydd wedi euro y champion faweroedd o weitman ? Mae amryw o'r rhai i'w cael yn mhlith yr 44 ychydig ereill." Beto am Oumelian? Onid oedd ei Goel- W'h ef yn fwy dS' na Hani Dewi Wyn yn Chioago 1 Ac oni loriodd yr nn widd. (os teilwng ei alw yn fardd). ei second yayTaibach) Ond feallai zaai nnrtwch g'rtfwm yw yr achos fod y chxwpion a'i yii jolli y Mt wdthfaa! Mes ^amhlithyr "ychydig ereill" feirdd. to* ieilf. ng eu galw yn feodd). ^dd yn dai 4 «siiSu»ies of merits of the highest oider,' hyny wedi en harwyddoT gan Dewi Wy* o Es^yllt, C^rnddelw, TydMyn, Ialwyn, tlewldwyfo, Hiraethog, Ap Fychan, Daf ydd Morganwg, Gwalchmai, Oefni, &o. A rfcyw nn o'r rhai nchod wedi goaod en «wYIa. i arwyddo eyfeiliotnadau ? Onid yw yn chwithyg gweled un o by if Wirdd ein gwlad yn gwnend y fath weeping mnrtkm yn ei bangau drwgl Ni fuasai neb Ond nn w,,di coil ilywodraeth arco ei hon yn meddwl am g,hoeddi y fath ffwlbri; ie, y fath contradictions (maddenwch y geirian ^sisnig) o hor.o ei nnn! Ac onid yw yn druenus gwelei preswylydd pen y pinacl yn Si ymostwng i dafodi magiod bon y clawdd 1 efyd, ouid yw ei iaith yn foneddigaidd dros ben t Dyma fam ysgrifenydd mewn vtwJtJmoøólyn Saisnig ami Of course, thing is justifiable in war, otherwise, to ns, as lookers-on, many of the expressions made use of by Dewi, would, under ordinary WmMBMtances, appear most unwarrantable. To attribute the cause of the criticism on the doing of the Cardiff adjudicators to e devi- iishness of malicious heart,' does not sound ▼*»y parliamentary, if it is eisteddfodical! Ana what does all this amount to in the Ud I Well, so far as I can see, it amounts to thM,—after all the turmoil, and bluster- ing, and blundering, and fighting, 1. know oTnothing that has been either said, or yitten, or alleged, or rumoured, oonside- nn^the actum of the Cardiff adjudicators, wat is not fully admitted by Dewi Wyn in lOIDe corner of this voty long article." Dyna fam un heb fod ynbyw yn mhlith y brwyn a'r rhedyn," ac un nsa oes iddo %a than na chyfran yn y rhyfel. (I'w barhau).