Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Advertising
EISTEDDFOD Y GORDOPIGION, VN BAROD, prig 60., dtwy y Post, JL "AWDL AR UNIGEDD," gan "Monday T&d* sef John Gray (Eurfryn). Anfoner pob archebion at yr Awdwr, 63" Yapytty, Loughor, R.S.O. AT YMFUDWYR. a NOTICE TO PASSENGERS. General Passengers' and Steam mBfr Ship Agent, i a J AMES BEES,. "J 19 Union Street, Zivetpool ■z \.k (Late with Cymro Gwylft.) A LL Information given, and Lowest Prtow of Passage per Station tor Sfe Yoi ^Philadelphia, Boston, Britanore, iJaSlfe, New Orleans, Quebeck, Pof^a^ aontreal. Texas. Beutos Ayres, tttflj JLmtiiKftj Ac. |; booked through to ill TickeUrto get friends hwne.it loWestprleeB. » ftrt m Anwdoa attended to. All met 08 arrival in Liverpool. zggsistedr passage to Canada at ,£4 øø, boiiik y Oybiried- .V- JANO REES, .¡ 19, Union St., Liverpool. '■ •D.S.-Gan^mijll. Kkondda aJJa* LL KELSON: DYMUNAWji. JONES, Ooed-werthwr, AdeU^y^Tfe&i-lifiwr, &a, Nelson, hysbysu ardalwyr y gymydogaeth uchod, ei fod, ar gaia amTyw berapnau cyfniol, wedl ymgymeryd a gwneud Cbflipian o bob matii am1 brisoeddmor rhesymol a neb yn y farca- ■ad, Bymuna hefyd ddiplch yt wresog am y geftrpgaeth y mae wedi d derbyn fel gWerthwr Coed, Slates, Drain Pipes, Cejnent Flayer, Ironmongery, &(v; ac hefyd", wneud yn nyt^ byarei fod yn barod i roddi prifiiau' am bob math o adeiladwaith. 29 /rX3tAND DRA WIN 9 OF FRIZJT8 wffbe held Ijr, at TREBAN08, Fontardawe, Swansea, on WHjT-MONDAT, 1879, hi the presence of several mbOemen ef the neighbourhood a»d as maay tfoket- Setijfetaswii) attend; wbsn the following valaabto ptiut will be awarded to the wining r-F 8« 4. .J C&pftal New Home and garden, value WO 0 0 IfgvaaimCsBh „ •* 0 0 3 A First class Haraonipm „ 7 7 g 4 S.t of Tea Betviee >» J 6 „ Ditto » J M £ 6 HaatlJme i-Pay Striking Clock w 1 1 j> 7 Set of Chamber Wan » 10 0 ^JLHwr, Violin » M 0 l§&t^Chamtor Ware » 12 laZekjume •» 0 • 11 Safety Lamp 7 6 1% M^errohaum Pipe • „ 0 o Tkkets, One Shilling eash, or a Book of 22 for .1. Secretaries,D. B. Richards a^ W. J. Morgan, Jfttfflhroa, Pontardawe, Swansea, ihwre tickets Bay be obtained. Agents wasted everywhere. 86 D rN G- D ELL. v. fc. t «S^— .GEOBGffl'S OMSRIAN VOICE LOZENGES. MOBLAIS. p.&jfc&tkb,/ -'V J J .ym vary mnch pleased with the whieh your Lozenges have upon the voice. They are far superior to any- Wrn able tse> pTGOura Singers ^ill find these Lozenges a great acquisition. They. are deserving of aE the commendation that I can bestow upon them, and l staMNtave great plej&uraMn recommenaiM^lh^m to al] my Brienas who take an fntergst in vocal music. j 4 jj0^ j BftpPRiETOEJ. E. GEORGE, M.R.P.S all HiBVAIN, GLAlKaROAKSHlBB. QydarPaet 4to, 8c, a 1« 2c. • — iEilfed Wyl Flynyddol Gerddorol EBENEZER, TONYPANDY. CYNELIR yr uchod LLUN y SULGWYN, MEHEFIN 2,1879, o dan nawdd atbenig y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Aberdaf, 1 Arglwydd DunraveD, a phrif foneddigiori y cylchoedd. Dau Berffjprmiad o'r ORA TORIO PAUL," (Mendelssohn). iSllS'-LEISWYR:- ~RR. SOPRANO,— r iMJSS GRIFFITHS, CAERDYDD; V* CONTRALTO,— MRS. THOMAS (EOS TYDFIL); Tenor MR. BEN DA VIES, R6YAL ACADEMY V- OF MUSIC; BASS,— MB., JOHN GEORGE (LLEW TAWE); CERbDORF A .GLOUCESTER BAND, DAN ARWEINIAD jar. j'Ti'wy MK WOODWARD. COR,— i' TONYPANDY CHORAL UNION; CYPEILYDD,— M-fi. C. C. CAIRB, ORGANYDD, TRHDESAR T ABfmNYDD,— > r MR. D. BUALLT JONES. ''datganiad cyniaf, sef Rehearsal llawn Vr Solos, y Band, ,afr pydganau, i ddechreu am 2 o'r gloch. Tocynaa: Bkea-seddau, 2/ Ail-sedda«, 1/ •0ri4» -IS. ^li '!t ^1Wyr ^^e°^reu am °'r ^Tocyii#ife!i^-seidau (wedieu rhifnodi), 2/6; AU*seddauj Oriel,,1/ *Ci p;ib tinjs^rfiwr Dcc,. a i fyaed ir&|fan am .bob 10s. 6ob> o dms egrifiad. s • tFroi?'*h»8,AI*wy' GKaio^ yr un. Gopiflu o r QtiriAtifyBijok of Words), Gorddor- itetjj yn y ddau JfoUi^nt, tocj nau. a phrogrdnas i'w east trwy y poet h4a timhy w ffordd aval5, trwy anfon ea gflre th gjea'talti y crfisiad, o diwrth jr Ar- wdnydd, jiteu J. JONES, ,Yag., The Schools, 79 [ Ton)pa dyi Pcnt-prid'. OYMRY, DE"W(;k AT Y OYMRO. BYI-IUNA D&VUi TLouiss, Boils Yuo, ger y Welsh Ha p, Abevdfer, l^pbyia y1 C^ntory f-oi^E^o GAB i'w I,lzrho alLn &t ^Aocladdftja. &c., am y prisoedd rhataf. — D. THOMAS, 78 Belle Vue, Aberdat. f 4'- Darqcmfyddiacl N fJW!Idd!! r Dar WILLIAMS'S Compound Castor Oil Pills. unig ffiwdd i fechyd n^trol-trwy gym^yd 'William8f Y maent yn caol eu gwneud o'rllyseuyn Castor, yn gvnwysedig o'r prif lysiau a gydna^ddir y feadyginiaetn oreu iburo y gWaiad"; _feuy j; mae y Pelooi hynjm tra rhagori at ddi|g a geir o'r llysieuyn Oistor ei hunan. Y maent y leddygmutetn oreu allan, nid yn unig i buro y gwaed, ond hefyd er dadwreiudio pob math o gonrwydion, clwyfau^ ae ysfa ya^r cnawd; Y maent yn feddyginiaetih ragorol hefyd i Uddfu annwylderau yr afu, llosgfa yn y cylla. (bittvyusne8e\ cur yn y pen, ac l svmud jrmaith wynt, chwyddiaoan, curiady gaJoii,y Wm etr gravel, y dropsy, poen yn y cetn, awfr-ataliad, bias annymunol yn y ,genau, a Ineimlad o orlavmdw ar ol bwyta. maent yn feddygpniaeth anmh*isiad#y i fenywod, ihn eu bod yr un yn eu heffeithian a Chastor Oil, ond yn tra rhagori arno, ao yn llawer haWddach i'w cymeryd. Y maent yn gweith- redu mor esmwythadiboen, fel y gowrea cymeryd gyda dyogelwch ganbawb. Drwy byny,^wiSHf euhystyried, nid yn unig y fedd- yginiaeiiejip at yr anhwylderdu uchod, <mfl yn^gaSwIMtomhriaiadwy i'r cyhoedd. Gan fod &&*ya- feiinlo cryn anhawsdra i ^^cu Peleni, y mae Williams wedi darganfod ffordd i'w golcbuddio.:a gwisg, yr hyn a'u gwnant yn hollol rtvydd i'w cymeryd gan j mwyaf tyner eu harchwaeth. TTSTIOLAHTH Pwrsia ODMWBTH FJmÐYG. Hynsydd i ardystio fy mod wedi archwilio Peleni 'Compound Castbt Oil' Williams, ac yn cael eu bod yn eyniqrs y prif lysieuau at y doluriau hvny y maimt wedi e« hamcanu. Dylaseiit gael eefnogaeth gan bob^euln yn gyffredinoL Dn. BLAXX. Army and Naxy Hospital, Scutari. h jBTO O'R AMMttOL Dyacbitefais yn fawr oddiwrth y dr piles, a'#, grarel am tsoedd. Aethnm o'r aiwedd yn anailuog i ddyfod o'r gwely gan »aint ▼ chwydd a'r poen. Gallaf stohan fod yr hoU anhvryldwrau nchod wedi fy Uwyir adael, ao ocMiar amvyw yn yr a»drfj^, trwy gyxoeryd eich Coaspound Castar Ou Pills. Yr eiddoch yn dra diolchaar, F MARY JANB IXAVXES. Youngstown, Ohio. SYWIAD BABIHX. Chwi gwyweaij, yn fy«haia a&awv Mae iechydyn ag»» os mynwoh yn awt; Os ydyw y trealiad a'r IstwnOC yn wan, Yr afu a'r galon yn methw Mt rha*ii 1 Gwhewch roddi'r clafydau i sjd fm + irftU, Drwy gymeryd i'ch gwella y Castor Oil Pills. Btifysgpl Glasgow. Rnu^nwAWR. GWBLTHAD'OI>DrWBTH T Prdø A*R" GSAVBLI Drwy gymArydaich Compound Castoi Oil Pflls cefais wellhad buan. Yr oeddwn yn methu cerdded cam braidd, as yn methu eis- tedd o herwydd y Piles, a phoen yn rhan iselaf y cef», our yn y pen, a'r cluniau yn wan. Hefyd trwy gymeryd jt n» Pills cef- ais Iwyr weilhad oddiwrth y Gravel y* *wn oedd yn fy nxlino yn bwhaus. Dylai pawb wybod am y feddyginiaeth hon. Trecynoh. MRS. THOJCAS-. GWELLHAD BHYPBDDOL O GLKTO YR Amv A DIFFYO TREITUAD. Syr,—Mae yn llawen genyf hysbysu y Yr oeddwn wedi gwneud prawf o bob math o gyffeiriau, ond y cyfan yn ddi^flEaith. Dy- otWefais am flynyddau meithioh oddiwrth glefyd yr afu a difiyg treuliad, gwrthwjmeb- xad at fwyd, yr hyn a'm hanalluogodd i ddilyn •fy ngalwedigaeth. Ar ol cymeryadauflychaid o'ch peleni fe'm hadferwyd i gyflawu-iechyd. Maent hefyd yn rhagorol mewn achosion o piles a gravel-Yr eiddoch, Llanelli. CAPTAIN JOHN PATTISO! •" MODDION DOCTOR YN METHU, A PRILLS ? WILLIAMS W iAofiAtr. 15 Yn ddiolchgar yr hysbysaf diwi oV gwell •" MODDION DOCTOR YN MBTBLU, A PRILLS ? WILLIAMS YN iAofiAtr. 15 Yn ddiolchgar yr hysbysaf diwi oV gwell gwe hfd^/yrthiol a gefais drwy gymeryd eich 'C<«npouiid Castor Oil Pills,' B^Sa mewn blincter mawr gan boen yn fy Srenau, y stumjQg ^n methu ei ran, poen yn ty nghefn, .stumag-yn methu ei ran, poen yn ty nghefn, blincter mawr gan boen yn fy Srenau, y stumjQg ^n methu ei ran, poen yn ty nghefn, a gwaeti^af oil, methu cysgu y nos; ac er cy- meryd ItaWer o foddion doctor am amser maith, eto dim Ilea nes cael eich Pills chwi, y rhai yn bur fuan a'm gwellasant. Yn awr yr wyf yn holl iach. Y mae fy nghwellhad wedi peri syndod mawr yn y gymydogaeth hon. Yr wyf yn anfon hyn er budd i'r cy- hoedd.—Yr eiddoch, ANN EVANS, Maerdy, Ferndale. Er Dyogelwch, cofiwch ofynyn eglur am Beleni Compound Castor Oil Williams, a gofalwch fod stamp y Llywodraeth ar bob blychaid o hojiynt; heb hyn nid oes un yn gywir. SYLWCH.—Conor fod arbediad wrth brynu y blychau mwyaf, sef 2s. 9c. Y maent yn cynwys tri o'r rhai Is. ljc. Ar werth mewn blychau Is. 1 Jc. a ,2s. 9c. yr un, gan bob Fferyllydd, neu trwy'r Post oddiwrth y perchenog, am 15 neu 34 o stamps. Perchenog—D. WILLIAMS, Dispensing Chemist, Gadlys, Aberdare, Glam. MOTHER SEIGEL'S CURATIVE SYRUP.— Price per bottle, 2s. 6d. and 4s. 6d. Post free.—Goruchwyliwr droa Bontypiidd, TM- hifdH, a I POlth: William Williams, Tre- hafod, Pontypridd. Oerddori^eth cyhoeddedjg gaa D. L. Jones (Oynal&w), B reou Ferry. "ROLWCH YR ARGLWDD:" Ac the-si ncwjdd, prig 4c, Sol-ifa., 23., goid John Thorns (Biae ur,e/ch.), Llanwrtyd. Bywe'Sat y diweMar Ituan QwvUt, W)tlJ.- l.03 cyn ei fIUWO}c,.{;tb,Yr wyf ya metldm y dylcch ddwyr, ailam y r At4them "Molwcb yr Arglwydd" "t unw-v.tb.r fõl y gUler (Ii chapl i fown i waitY eio Cy- manf&ced4 Cerddorol ? fiwyddyn ccsal. 51 Y CYMBO DEWB:" C9,a wlad^&rol i l&is Baritone, o gwmpis, h&wddr Yn y dd^u codiatt, p*is 6<A. Gan James Peb>:B (Afan Al?-*). SALVATION ARMY. "CABU'B IESTJ:" frif cmyn y diwjgiad yn Nghwm Bboedda, ief I ICTd Jesus,' wedi ei ohyflethn, p^Is 20, yr uS." teu 5c. y dwsin. C^f irir,— W. REES- PMnafiaoa Cottage, .1 Y atr&d-Bhosdda, PontypUdd, Coffinan Rhad I Coffinan lUlad II ^YMUNA JOHN THOMAS, hysbystt tr%cti mJ Porth a Chwm Bhondda yn gyffredinol, yn ngwyneb yr wugylehiadau flaWd ar tasnsch, ei fod wedi dyfod i'r pen- derfynmd i ymgymeryd a gwneud pob nUth o GMBinaa yn rhatach na neb. yn y owm. Os ydyakiam gael Coffinau o wn euthuriad da a phris isel. infonwch eich archebien i THOMAS, Carpenter & Undertaker, NorthRoad, (Opposite Porth Station), Forth, Bhondda Valley Gohiriad Art Union Mr; Evans, Cross Inn, Llanelli. TVYMUNIR hysbysu y rhai sydi wedi piynu tocynau yr Art Union uchod, fod y TYNIAD wedi ei ohirio hyd Sadwra, gr au o Awst, pryd y cymer y tyniad le yn Ysgoldai y Betws. Dymunir ar y .rhai sydd a llyfrau I w gwerthu, anfon yr arian a'r 'duplicates' yn ddiffael erbyn^rphenaf 15fed. 80 YMtUDIAETH! YMFUDIAETH1 DAU GANT ERW 0 DIP AM DDIM! Cyflogau da, to ymborth rhad. YMAE Llywodraeth Canada yn rhoddi cludiad i bersonati yn myned yno gyda'ramcano amaethu am y swm isel o £1 lis., yn nghyda rhoddi* 200 erw o diram ddim. Am bob manylion, ymofyner yn bersonol, neu trwy lythyr yn cynwys siamp. Hefyd, gellir cael pob manylion am Texas, yn nghyd a Passes i unrhyw ran o America, Canada, neu Awstralia, am y prisoedd iselaf ac o unrhyw Station jn Nghymru i New Yo»k am £ 6 Ss. Am bob manylion, vm- ofyner a J. D. DAYIES, Bookseller, Ysfaad-Rhondda. BWBDD Y GbLYGTDD. 'Oeisia A.B.C. gan H. Cynlais Prosser roddi gwybod iddo a oea hawi, neu a ydyw yn i rheolaidd i feirniad newid y cyweirnod I mewn oystadleuaeth i ateb cwmpas llais I yrymgeisydd. Apolos a olyna i Ysgrifenydd Cyfrinfa yr I Ben Frytaiiiaid, Royal Exchange, Treher- » bert, pa faint o amset a oidefir bod heb I dalu y tal misol^ a bod mewn hawl, gan frawd yn byw wyth milldir o'r gyfrinfa. |LLANC O'R LLWYN.—Yn, rhy hen. Lie yr I ydych wedi bod er y 5ed cyfisol, y«';nwr I ■^n Slain.. a [Wedi en derbyn, heblaw sydd yn y rhifyn [ h wn,—Y Cymro G wy lit a'i ddiffy ndollaeth, [ Y Llywodraeth yn Nghlorian Beimadaeth, I Cyfyngd«r ein gwlad,: Qdyddion Aberdar [ a'r AiJgofrastm, Helyntion ^>b«cafon. ■■ ■ » "m»
IMEDDIANYDD TIR YN ERLIDIWB.
IMEDDIANYDD TIR YN ERLIDIWB. Y mae ystranoiau Eglwyswyr, lie y gall- rant ddangos eu danedd mewn modd sydd yn ddibexygl iddvnt^ en hunain,. yn profi eu boa o dan ddylattWaA yr ^m ysb«d erlidus a'u oynhyrfai hw^it gfc^'mlynedd y-n 01. Y mae boseddwr Eglwysig, 6'r enw Mr. Langhorne Burton, yn meddn pestref bychan yn Swydd Lincoln. Saw. y pentref yw Bag-Enderby. Cynwysa un ar bym- theg a deugain o drigolion, yn wyr, gwragedd, a phlant. Ymddengys fod ei sel Eglwysig eCyn ddiweddar wedi cyr- haedd y boiling point, Berwodd drosodd yn erbyn ymdrechion. y brodyr y Wesley- aid i efengyleiddio trigolion y pentref. Yr oedd y Wesley aid wedi bod yn llafurio yno am dr<^s dding mlynedd ar ugain. Ac yn ol pob teby^' yr oeddyct wedi denn y 56 pobl a breswjhjpt y pentref oddiwrth y bngail eglwysig, sef y Parch T. H. Lister, yr hwn sydd yn olynydd i'r Parch. L. B. Burton, pertbyuas agos, gellid meddwi, i Sowier Bui ton, meddianydd y pentref. Ymddengyti tóci y Periglor pirchus yn derbyn £ 250$n y lfwyddjn am edrych ar ol ei braidd 'tn y pentref. Ac er fod y £250 yn sior iddo, er i'w ddeiaid effyned i faes y Wesleyaid i gael porfu, eto, nid k oedd efe a'r scwier yn foddlon fo4 pread- uriaid a ddirmygent yn gallu denu y bobl yn fwy na'r offeiriad dysgedig! Yr oedd y fath beth yn gwmwl ar ei fawredd ef. Eto nid oedd efe am gymeryd y drafferth o geisio denu ei ddefaid ato ef o faes y Wesleyaid, trwy foddion hawddgar ac efengylaidd. Nid oedd ,i duedd ef y ffordd hyny. Yr oedd ganddo ef fyrach ffordd i gyrhaedd ei amcan. Gan fod ei grefydd ef yn sylfaenedig ar orfodaeth cyfraith y wlad, eallai'vwieud byr waith a'i braidd ac a'r Wesleyaid, yn berffaith gyson a sylfaen ei grefydd! Beth oedd yn haws i'w mend nag i'r sexier rwymo coesau y defaid, fel na byddai yn bosibl iddynt fyned o gwbl i faes y Wesleyaid ? Pa wahaniaeth iddo ef iddjmt farw o 'I. newyn oblegyd eu sefvllfa gsethiwas ? Yr oedd y Parch. L. B. Barton, blaenafydd y Periglor presenol, y mae yn debyg; wedi goddef i'r Wesleyaid agor en maes i'w ddefaid ef. A digon tebyg fod y scwier yn ddigon tawel i beidio ymyraeth a rhyddid y Wesleyaid, tra 'yr oeld y "Periglor yn dawel. Ond ymddengys fod y Periglor cewydd, Mr. Lister, wedi r e w^d ddyfod o Dyth y cacwn Pnseyaidd, a'i fod yri-edifych ar y Wesleyaid yn sisaaatieiaid peryglos.. Cydsy^focid scwier Barton ag ef, y mae yn debyg. Y prawf o hyn yw, fod aelodan y Wes- leyaid yn Beg-Endei by wedi hysbysu y Parch. S. Me Aulay, Arolygwr y circuit Wesleyaidd ynv, parth hwnw o'r ýn mis Mawrth diweddaf, fod Scwier Burton wedi gwahardd mevin mod4 ai^dnrdedol iawn, i'r Wesleyaid gacjiw cyfarfc<^dd yp y bwthyn yr arierent g.yfarfod yndao yn y pentref. Anfonod^J^tr. Mc Aulay lythyr at y scwier yn dymnno arno ail ystyried ei ate^ad a. gafodd efe ohdS, os byddai i'r cyfiarfodydd barhan, ei fod yn penderfynn synmd póh aelud pwth- ynol i'r Wesleyai4 flr paatrtef I DjWd- odd, "Yr wyf yn dyanmo na byddo neb yn denantiaid i mi ond Eglwyswyr trwyadl. Yr- iryf yn ystyried fod genyf ryddid i ddewisyrhai a welwyf yn dda i fod yn denantiaid i mi, yn annibynol ar orchymyn nnrhyw bersonau! V" ol pob tebyg y mae ysbrydiaeth yr atebiad nohod wedi cael ei gynyrohn gan y Periglor, oblegyd awgrymodd y scwier ei fod wedi gosod Uythyr gweinidog y Wes- leyaid yn nwylaw y Periglor. Dyaaa enghraifft fyw o'r hen sort o elfledigaeth a ddyoddefodd y Wesleyaid yn Lloegr, a'r Methodistiaid Calfinaidd yn Nghymru am ngeiniau o flynyddau. Aphosw^: yr erledigaeth yn gySredin PO Y-4 oeidyit oifeiriaid y plwyfan, Ac yr oedd grym yr erledigaeth y pryd hwnw, fel yn awr, yn ol y graddan y byddai yroffeiriaid ynl eSgenluso ea dyledswydd, fel bugeiliaid y praidd. Profa hyn mai o uffern y tarddai yr erie^^ie^h, Y mae gweithred yr Eglwyswyr yn Bag-Knderby yn awgrymu amry w bethan. Un-jx^yw hyn, nad yw cyfraith goddef-, iad i«5 imneiHauwyr yn rhoddi awdurdod iddynii godi pebyll ar ddarnau o ddaear at crefyddoli y trigolion, os bydd medSfiawyr y tir yn sefyll yn en herbyn. Nid ganddynt awdurdod fel owmniau rheiMwrdd, a chorfforiaethau gwladol ereil^ i hawKo dernyn o dir, os bydd arnynt ei eisieu, ac i dalu am dano o {lan farn cyflafareddwyr yn nghyloh y swm priSASE. Dim ona i dirfedaianWyr y wlad ymMo a'u gilydcl, gallent ddifodi Ym- neiWMititib Oe^aa yw wedi cael hawl trw^gyfr^th i ddarn o dir at ^odi ty ad^aa. Y mae amryw o feddianwyr tiroedd wedi dangos. en parodrwydd i; gario hyn "allan mewnl amryw fanau. Sionear rhwynt weitkiau trwy ^ohfd%)o> gyfa*ysdl-at Pryna rhyw ua dy«1tt4n dai ganddynt, neu 11 wydefent i gae!- flstts'e faith ainynt. Wedi hyny troegTwydd^ y gwr hwh%^ ei hawl mewn moad. oyl^ithiol 11 Ymndllduwyr, a defhyddiant} • nwy ea hawl i~adeiladu ty addoliad. :,<r.L Ond chwarett teg i feddianwyr iiroedd^ y rhai- ydynt yn Eglwyswyr «4°g. fel! rheol y maent yn barod i roddi tir 'at adeiladutai cyrddauYmneillduol, oblegyd cydnabyddant &)d YmneilMuwyr wedi gweeu^ ^«ri'ma|r^aw9 j'rholl wlad. 1 Kr hyny y mae yn amlwg fod sefyll fa cy&eitmau y wlad y fttfth, ygall medd- ianwyr tiroedd, os byddai yn ^l^l bleid- iol, osod erledigaeth ar droed yn erbyn YmneillduWyr, yn ol canonau yr Eglwys Sefydledig. Amlwgyw hefyd, fod y bobi hyny a alwant en hunain yn Bhyddfrydwyr gwladol, ac a edrychant ar Ymneillduwyr fel jfynion yn mwynhau perffaith ryddid hoh gyfreifchisu gyfeiliinuu. Y m«ev cynulleidfa o Wesleyaid yn g»rfod terfynu: moddion gras yn ol eu cydwybodau, mewn pentref cyfan, o herwydd gormes meddian- wr y tir, heb fod ganddynt uh Uys gwladol! i apelio ato yn ei erbyn ef. Rhaid iddynt 'o i droi allan On- tai nen ymadael a'n crefydd 1? Y bobl hyny, y rhai a farnant nad yw o bwys yn y byd fod Rhyddfrydiaeth gwladol yn oynwys hawliau cydwybodau Ymneill- duwyr, ac y gall Eglwyswr salog-un sydd yn bleidiol i'r EgIwlB fel setydliad gwladol, fod yn gystal Rhyddfrydwr ag nn sydd am ddadgysylltu yr Eglwys oddiwith y wladwriaeth,—rhaid fod y fath bobl yn fwy lJahaner Toriaid. Dylid yatyried hefyd fod yr erledigaeth yn Swydd Lincoln ar bobi weiniaid, ym- ddibynol, y rhai ond odid a ymddibynant ar y scwier am eu^tamaid bwya. Y mae ofn dyn iddynt hwy yn dwyn magi. Y maent wedi byw yn y pentref am ngeiniau o flynyddau, bron ar eu penau eu hunain, yn mhell oddiwith ddylanwad annibyniaeth pobl y trefydd. Ac y mae gwaith boneddwr yn defnyddio ei awdnrdod ar eneidiau pobl weiniaid fel hwy yn edrych yn hyll dros ben. Nid oes dimyn profl hagrwydd cysylltiad yr Eglwys a'r Wladwriaeth yn fwy na'r fath ymddygiad. Lie ofnadwy o bei^glus yw i foneddwr sefyll rhwng cydwybodau dynion It Duw mewn mater- ion crefyddol, a bygwth eu troi allan o'n cartrefleoedd, lie y maent wedi nythn am lawer blwyddyn, os na dderbyniant ei grefydd ef, pa mor Babyddol bynag y bo y grefydd honp. Siamda efe am ei annibyniaeth, ac na chymer efe "orchymyn" oddiwrth nebyn nghylch ei -eiddo ei hun 1 Y mae efe yn anghofio yjtfieol a roddodd Crist, "Pa bethan bynil oIl a ewyllysioch eu gwn enth- ur o ddynion i chwi, feliy gwnewch chwith* iddynt hwy; canys hyn yw y gyfraith a'r proffw-ydi." Nid yw y scwier yn foddlon ymostwag i orchyrayn neb yn nglÎylch ei ymddygiad ef ar faterion cre- fyddol. Pa fodd na wel y dyn cibdd>ll fod hawl dynoliaeth gan ei den^nttaid -ef i beidio derbyn eLC{ orchymyn" yntau ar fater eu crefydd hwy, yn ol deddf Cdst ? Y mag peth arall yn dra amlwg yn yr enghraifft uchod. Y mae Weslejpeth wedi myned yn withrych ffiaidd y? ngolwg Eglwyswyr er paif y inae Dr. Banting _a Tboriaid ereill yn mKlith y Wesleyaid wedi marw. Y mae milcedd o'r Wesleyaid wedi troi yn Bhyddfrydwyr, g^resog. Ba y Wesleyaid yn ffyddlon iaws i amcanion yr Egljrjs am amser maitb. Ond gan en bod ;wedi deahreii pleidio rhyddid crefyddol yn neddfau y wlad, ar draws golygiaaau Eglwyswyr y peDboeth, hunangeisiol, y maent wedi • mjned yn wathrychau|i'w chwySulilan o'r ¡ wlad yn ngolwg Eglwyswyrsyddyn dyrants crefyddol. Cyhoeddodd Mr. Me Aulay yr oheb- iaeth fa rhyngddo ef a'f scwier yn y Daily News, Unndain, Mai 2; Dywedodd Mr. Mc Aulay, gweinidog y Wesleyaid, wrth y scwier, nad oedd efe wedi cael on achos i feio aelodau, y Wesleyaid yn mhentref Bag-Euderby am ddim drwg a wnBethant fel aelodau oymdeithas. Qosod- odd o'i ftllen ef y gorthrwm o amddifada y bobl o'r ymborth ysbrydol a ddewisent. Mewn atebiad i'w lythyr dywedodd y sewier nad yw y Wesleyaid o fawr werth iddo ef fel tenantiaid! Nid eu gwerth hwy felly oedd y mater. Rhaid eu bod yn werthfawr iawn yn ei olwg fel dynion ere- fyddol, ac onide ni bnasai am eu gorfodi i fyned i'r Eglwys. Y mae y Wesleyaid jnewn cyfarfod ehwarterol wedi condemnio ymddygiad y scwier, fel un yn myned ar draws hawl- iau cysegredig cydwybod a rhyddid cre- fyddol." Dywedoda Dr. Rigg, un o ben- aethiaid y Wesleyaid, Mai 5, yn Exeter Hall, Llundain, am weithred y scwier nohod, "na ddyltd goddef y fath ymddyg iad yn y vlad hoia," Ond y mae un peth da yn debyg o ddeilliaw o hono—y mae yn na o'r ffeithiau hyny sydd yn cyflymu y crisis o ddadgysylltu yr Eglwys oddiwrth y Wladwriaeth, • r y
• .r-'r *- -' -ABEBTAWE. u:…
• .r-'r ABEBTAWE. u: £ >x Iro'srj Yia Nghwrdd Chwarter "y Cynghor Trefol, d^dd Marcher, cyflwynwyd adroddiadau y gwahanol bwyllgorau, er eu derbyn neu eu gwrthed. Cafwyd cryn dipyn o fywyd pan adaeth adroddiad y Pwylljor Iechyd ger- bron, yr hwa agymerad wyai, gan foa y Lon- don & North Western Railway Co. wedi cy- meryd y tir-ár ba un y saif Yabytty y Twym- yn9n, ei bod yn cael ei symud I St. Helen's Field. Cymeradwyid y man gan rai, a gwrthwynebid ef gan ereill, nes i'r siarad fyned mor ddoniol s diynyg ei bod i gael ei symud yr ochr aralI fr afori, i yrnyl y Ceme- tery: ar y dybiaetb, feddyliwyf, i gael llai o draffertn gyda'r cyrff wrth eu claddu, os marw wnaent ynp.—Ba pwnc adgjrweiriad gwrthglawdd crbnfa ddwfr y Fehndrf. o dan syl,w. Y mae y wronfa hon wedi achc^i mwy na mwy o siarad a thelmladaa cas, ao hyd yn nod gelyniaethj riiwnga^dau y Cynghor a'u gilyde e* ys yn agc?s i ugain mlynedd, yn achos y gwahaniaeth'rhWog fcranl y gwneuth-; uriad a't a^cangyfirifl^n ei gwneud. Er iddi gostio dros ddau cymanrt ag y bwrfedid, ni ddaliai ddwfr. ithoddodd gwaelod y clawdd ffordd, nes gollwng llawer o ddwfr allan, ac 90 wug w yn awr rhaid claddu rhyw ddeng mil o bnn- au, beth bynag, neu ragor, er eadw'r dwfr at wasanaeth y drefjyn lleei fod yn rhedeg yn ddiwiasanaeth. Hysbyswy4 yn y. papyrau Ueol en bod yn ymofyn prisiau cymer wyr at y gwaith, y rhai o«$d i fod yn llaw j foicn Clerk dyda Mawrth; ohds gan na yxndoang-1 osodd yr hysbysiad yn un o bapyrau Liun- dain cyn dydd Sadwra, gwelid nas gallesid cael priaian oddiwrth rhai pellenig mor fuan a hyny, ac felly penderfynwyd peidio agor y prisiau oedd wedi eu hanfon i tewn, a gohir- io'r amser, er gweled a gaent ra^or, a pban amrywoTt as^kau, a< Ihebygiawwy dawmesdryddy draf i mewn ] am ran, os na ddaeth i mewn am ran y tro hwn.—Yna daeth Pwyllgor y Tramway a1 adroddiad -1 mewn. Ceisia r cwmni h WR hawl gan y Cynghor i wneud iramway i fyny i Cwmbwrla, ar yr un telerau a'r hyn maent wedi wneud eisoes, sef. cadw hyny o'r heol mewn cywait gweithadwy. Mynai^r Qynghor l r Cwmni i ledaenu'r heol ar y Waun -Wen, aC ar bont C wmbwrla, ac am y draul o wneud y gwaith hwn, yn nghyda pheth mae'r ewm- ni wedi ei adael heb ei wneud mawn rhanau ereill o'r dref, cafwyd tipyn o ymgom' iyw- iog. Mynai un rhan y gellid helaetEu yr heol i Cwmbwrla ]am ryw bedwar bant o bunau, tra y taerai y llall y costiai bedwar cantar ddeg, a chefnogid y rbai olaf gan brisiau a anfonwyd i mewn, a ffigyrau y mesurydd. Ceisiai y cwmni gael gan y Cynghor gefnogi ei Bill yn y Senedd i wneud y llinell hon ond penderfynodd y Cynghor, mewn cyfarfod blaenorol, y gwrthwynebent ei Bill oni wnaent ymgymeryd a'r heWthiad a grybwyllwyd, yr hyn a wrthododdy cwm- ni, ac yn y man yna y saif y mater *b bre- scnol. Felly bydd yn rhaid l \fyr,Cwmbwrla gadw eu harian yn eu llogellau,^ a woedio yr ychydig ffordd sydd ganddyiit i #ihanol leoedd yn y dref, yr fcysn fydd rhyw nlldir a haner. Er hyny, pa buaaai hyny yw beth o bwys mawr iddynt, yr un fath ygwnaethai y Cynghor ymddwyn, am fod eu ayniaMitau, fel rheol, yn gyfeiliornus am yr hyn syddyn lies neu yn fantais i'r cyhoedd, ac felly gadawn hwy y tro hwn i dyner drngareddau Owmni y Tramway, y rhai sydd yn teimlo cymaint a hwythau dros fantais a llesiant y creadur hwnw a elwir yn gyhoedd, ond ydynt^vn fwy Uygad-agored ar bob amser na'r Cyrgbor. x mae cymdeithas y trethdalwyr^pn fyw yn barhaus, ac yn debyg, wrth y modd y gweithreda, o fyw yn hir, a bod o wasanaeth i'r trethdalwyr ac i'r awdurdodau trethol. Baont yn ymgynghori yr wythuos ddi- waddaf uwchben amryw bethau perthynol i'r cyboedd. Un mater ydoedd cwyn Mr. Brattoa, diweddar gasglydd trethi y Bwrdd Iechyd, pa un aeth ddyryswch pat yn casglu y oyfryw ryw catvech neu saith inlyn- edd yn ol, a thrwy yr hyn yr aeth i ddyled i'r Cynghor o amryw filoedd o bunau, ond a drosglwyddodd ei iddynt yn ad- daliad hyd nes tjlu y cwbl ol). Efaloedd y casglwr, ac i gyflogi y sawl a fypii at y gwaith, cs na allai ei-wneud ei hun. Nid oeid ef yn rhyw gyfrifydd da, nlC- ianol ar fedr i fftitno nac i gadvf un; diefn reolaidd o gyfrifon, Iles yw y grediniaeth yn nu yu gryf yn y dref nid oedd if wedi lioffa dim o'r-oamsyriridaa. Ei gwynief oedd nad oedd y GorfforiaetKyn gwneud. y goreu o'i eiddo er gwneud yr arian oedd yn ddiffyg- iol yn ei gyfrif i fyny i'r Gorfforiaeth. D..eth yr'un gwyn yn mlaen yp Dghyf ^rfod y Cy- nghor, oiid fod un ty yn eidd^'r Gorfforiaeth wedi cael ei drigianu am ddeunaW mis keb dalu dim ardreth, ac nad oedd di^orr o yn y ty iddynt fyned i un drafferth er cael yr ardreth, ac felly eu bod cystal a bod wedi colli yr arian hyny drwy es^eulus- .dod un o'r swyddogion; nad oedd hwnw ond 'un enghraifft a ellia bigo i fyny o gyfrifon y Cynghor. Os yw eu gofal rhywbeth yn debM am eiddo Mr. Brenton, nld yw yn (, _I rhyfedd ei f Jd yn cwyno, o herwydd gallant hwy gadw meddiant o hono am ei oea, ac am oes ei etifeddion hefyd, eto heb Gwneud yt viano hjjno yn y diwedd. Pwnc arall y buont yn syiwi arno oedd cyhoeddi cyfrifon y gwahanol gyrff. Yr achaa a dynodd eu sylw oedd gwaith y Bwrda Ysgol yn gwrthod cyhoeddi eu cyfrifqa, Gwnaetbom gamgymeriad y tro diwedew eu bod wedi pasio panderfynisd i'w cyhoeoK< Y penderfyniad oedd na allasai y BwdV fforddio ychydig o bunoedd i dalu amargraftt- ychydig ganoedd o gbpian o'r cyfrifen. Si cymerir en rhesymanyn erbyn hyalya ffaitiSi, er au: bodyn gallu ^eidleisio ychwaneg o gyflog i'w swyddogion yn awr a phryd ^all, a rhoddi mil rieu ddwy o ychwanegiad at bA gwreiddiol eu hysgoldai, mae yn debyg mai • hwn yw'r gwelltyn diweddaf i dori asgwrn cefn y eameL Pasiodd y gymdeithas neW benderfyniad mcii'tegwok A'r eyhould-hrdm eu cjrhoeddi, ac wltdfaa raes gyflawn o swyddogion y Bwrebi? n^iyd k'i cyflogau, a phob manyliwi la'drtengysjf ffordd y trealir y trethi Y tuiTij ^iili iiyM yn awr'y w y ceir amser brwd rhwiig^rBwrfi a'r cyheedd am rywychydig aiaiHK^ikOt I y dyweda's 6'r blaen, daogosir rwydd mawr i ddal gwaith «inMS^fff^<*» hoeddus o flaen llygaid y cyhoedd, a pbg buaeai y gymdeithas uchod heb gyfarfofri drin y materion hyn, cawaent adbos sisH i gwyno yn erbyn tywyliwch yr awdnrdodan. Cyfarfyddodd pwyligor trethiadpVnen bris- iadol, perthynol i'r Gwarcheid^MM^^y ^iid o'r blaen am y tro cyntsf wa^wtf Wedi aewis cadeiiyd(^ c^y^w^'fod^SBa- iatad i gyarychiolwyr jr^wasgn^cUtefod i gymeryd nodiadan o> jjpr^th*ediadUn, ft nyn a wrthodwyd dtwyvrwyAftstf o'wmBapftl ty o wyth, ac on yn gWfth««MWHwlk felly earn o ddynion y IjWf a mewn rhagor nag un ystyv. >TV
OHSBYDD." i " ' —; • j ■■…
i —; j ■■ j [ TRIOEDD CWMBACH.- Lj.Tri chymydogannibynolinfrn: Bautjihtt Castellcoryn, ac.eglwys yn cjbU, "«|4irtofUiPr«fetfeu aryrun dydd ik nbmutx ^Iwys yn ei hymyl. Tn pheth anhawdd iawn eu oredn Lies* iant y suspension dyfoduL dynion yn gadaa crefydd er mwyn gwellar bydi ac ystoriau Will y Gwas. Tri rhyfeddod mawr y lie: Pregathwr nosawl o'r Llwydcoed, Dr. Hidginson fel ar- weinydd y merched a'r gwragedd, a MÚJh YI hen bwll. Tri pheth ilnosog yn y lie: Cwerylon rhwng gwyr a gVragedd, dynion yn methH tiala eu ayledion,a phlant orefyddwyr yn eiriofetchingo ar y Sabboth. Tri pheth sydd eu hangen yn y He: Cig- ydd rhesymol, agor siop Ben, a minau i fod yn ddystaw. PWY, YW HWN 1
PETHAU CHWITHIG YSTRAB. GYNLAIS.
PETHAU CHWITHIG YSTRAB. GYNLAIS. Byd y pethau chwithig yw'rhen, fWýma er's talwm, ac v mae mor chwithig a bod y He hwn yn boblogaidd am ei bethau chwithig y dyddiau hyn. Chwithig iawn fod bums yn cerddod oddeutu gwaith eang Ynyscedwyn; dylid bod ar y lookout rhag iddynt ladrata un o'r stacks mawiion acw. Cerddorol chwithig fod dau barti o'r na eglwys wedi myn'd yn dan gwyllt at eu gilydd wedi cystadlenaeth cyfarfod llenyddol y Paso; chwi welwch fod cyfhraul y canu aT flaen ei dkaed-yn Ystradgynlais. Peth chwithig yw colli hefyd. QJiwithig eto fod rhai o weithwyr Glofa Y——r yn derbyn hysbysrwydd am y gastyngiad|ian nad oedd y dosbarth lluosocaf o'r hen poor clahs yn gwybod dim nes canfod er eu gofid ar y 'papyrau bach' nos y pay. Y casgliad yn naturiol JW" fod cynffontfyr yn mhob ^waitif. Chwithig lod Llwynog y PARIAN yn p—- fod trotian bob cam tua £ jrma i wr I heddweh rhwng brodyr crefyddol o Eg! Faint oeda yr hen wragedd a'r teil- <- iaid yn deall am y tri phftr coed, wys ? Y PACMAN COCH.
Family Notices
MARWOLAETHAU. Mai 10ad, yn 10 oed, anwyl bieniyn Mr. Daniel a Jemima Jenkins, Tyrlan, Margi Howell, wedi byr ond blin gystudd. Cladd- wyd ef y Llun caolynol yn mynwent Tabor, Bryncaws.GENEDIGAETHAIL Mai Heg, priod Mr. Daniel Themfla, Ysgolfeistr, Rymni ar ferch, yr hon a eiiWya yn Marian Alice. Bun dlysaidd wylaidd olwg,—a w!rM Marian Alice ddiddrwg; Ei morlau fo heb gario gwg, A cherub yn hwylio'i chorwg. TWYNOO. Heddyw geraint hawdJgarol—anw. lof Marian Alice swynol, f Mawrygwch prif degwch dol J', 0 dan nodau deniadol. ,v /A IOAN GWENT, ] Siricla' aeres yr aelwyd—Marian Yw mawr-werth y gronglwyd 1 Pob tegan sy' rwan yn rhwyd 1 ddal o wenau y ddel anwyd j D. W. DATIES, j
■ r?% GLOWYR DYFFRYN ABBB0Ai6»
r?% GLOWYR DYFFRYN ABBB0Ai6» Oynaliwyd cyfarfod o gynry<*i<^ti*%kgeel yfiry Bate Arms oos lywyddiaeth Mr. J ^e^vPra^ jWMWiSa tuag ugain o ,^nTyt^lwyr yyw cymeryd dan yatyrfaeth ein BMyiWhei^pm a dyfodol fel glowyr yn y ewrfj, yi ystyried a wniem gydweithjrtf3tft4f gWyr Cwm Bhondda yn eu cynl luniatl w pMole.1 Y peaderfyniadau y d%ethpwyd oeddyitkt, yn laf, Fod y cyfarfod hwn, h^ryii unigyn cymeradwyo D. Mwg^JSouniam Ash, ain alw y oyferfodr^djrh1fi<rfAL idd^> yn wresog am hyny. 2. Fod y cyfarfod yn htjlol anghym|j|- wyo y cynlkn a osodwyd i lawr n n«mr- ■adledd Barnsley fel moddion i Walls Nf- yllfa bresenol gk>wyr y wlad, Mf y eyalkai 0 a tal gweithio am ehwech wythnos. K 3. Fod cyfarfod o hell lo wfr Cycsl Aber- da^ Merthyr, a Dowlais, i'w gynal ai1 y niya- ydd rhwng y ddau le uchod, With boa f tynel, dydd Llun, y £ 6 o Fai, er crmeryd • dan yatyriaeth ein sefyllfa bresenol a dyfod- ol yn y ddau gwm,. ac hefyd y priodoldeh neu yr anmhnodeldeb o adael gweithio am cnwech wythuos yn ol cynllun cynadledd rBarosley. v 4. Fod y cyfarfod hefyd yn dymune At bob glofawyr i wneud yn nysbys i'w goruch- wylwyr eu bwriad o adaol gweithio y clift. nod hwnw. G