Tarian Y Gweithiwr

1— GWAITH ALCAN CYDWELI. Y mae refiners y gwaith uchod wedi dechreu gweithio dydd Llun. y 12fed o'r mis hwn, ac y mae yr hammermen yn cael dechreu dydd Llun, y 19eg o'r mis hwn. Gobeithio y bydd yma waith cyson yn awr, fel y gallo y gweithwyr tlawd sydd wedi dyoddef cy- maint o galedi i gael ycbydig o gysuv eto.— lOAN GLOFF,

EISTEDDFOD TREALAW. BEIESIXDABTH Y GTFA.WfiODDIA.DAU, DrDÐ GWHXER T GROGLITH, 1879. Hra A Ta^DAD)." Daeth pedwar i law lied gywir o ran mydr a chynghanedd, ae, yt memu liawer o farddoniaeth. Wylofns.—Er mwyn sicrhau eynghan- edd wall, arfera àwylaw belaeth". Mae llinell 2 yn rhy hir. Arferir y Unocog u oerion" gyda'r unigol hiraeth" yn llinell 3. Gwnai swynol ei syniadaeth yn llinell 5 yn well na II swynedig ei syn- iadaeth," pegoddefai y gyngbanedd hvny. Ua yn flin ar fiu ei fedd.—Y mae sill yn ormod yn llinell 3. Y mae rhai o'r Hifi- ellaa yn lied dywyll. Dyma liaell 4,— O y Ceidwad o hy d nis codiajf Percy.—Y mae UineHau 3 aA yj| rby hirion. Nid da hawddgar dremyn yn llinell 3. giry-chi-ad neu Olygfi* yw" trem- yn. Nid da liueU'6,— "O'i fedd i wir- goedd y nefoed-I esgyn." Gobeithiwn yresg., na i'r nefooddei hur-an. Galarwr.—Hwn yw y goren o ddigea, a theilynga y wobr. ■ Y BRYDDEST AR "A WDWR NAT^B." Daeth pnmp bryddest i law, a phob nil o honynt yn meddu eu rhdgoriaethaa. Gostyaigedig.—Y mae ei iaitti- of weitb 19 ian yn anghywir Fy'm;. g'^ttaidd athrylith, Q*u cfran," Ea ho^rawr," "blodau pereiddiol-eu llyw." Si ftf penaf yw gadael y testyn yn lied fynych^ Ceir rhyw 40 llinell o'i bryddest ar ddaioni Daw yn nghyfryngwriaeth y Gwaredwr. Darfelydd.—Piyddes 111-ed dda at y cyfan, oad ei bad yn cynwys gormod o ail ad- roddiadan o'r ua meddyliau. ( Arfera hefyd y teriyniad ai i'r ferf, lie y dylai ar&r yr amser gorphenol. Y mae ei athroniaeth yn anghywir yn y llinellan hyn (irwysfawi«dd ei awyr a geidw y moredd Rhag rhathra ya graddaudog i Kitryeh y aefoedd." Yr un ddeddf sydd yn achesi pwysfawredd yr awyr ag sydd yn atal y m<ftr rhag rhothro i'r Ian. Nid cywir nac ysgrythyr- 01 y liuell hon,— A physgod a greodd i heigio y moroedd.* Y moroedd a heigiodd y pysgod so nid y pysgod y moroedd. Thomson.—Oeir pryddest dda to natur ganddo ef, ond y mae yn. well darlnniad ar natur nag ar Awdwr Natur." CynWJs ambell linell gloff o ran oorfaniad. Naturiaethwr Ieuanc.—Pryddest dda eto, a phur gywir mewn iaith a geiriau, ao yn cynwys llawer o feddyliau puir fardd- onol. Ceir ynddi, er hyny, rai gwallan ieJÏhyddol-" A cetloedd," cc Y fellten chwae." Y diffyg penaf yw fod y brydd- est yn ddarluaiaa gwell o Natur nag o "Awdwr Natur;" er hyny, rhagorayn hyn ar bryddest Thomson. Idwal ab MeMg.—Efe sydd yn cadw oreu at y testyn. Y mae barddoguigftb^y fn diwedd^ yn bar dda; fod Idwal yn cadw yn well at y testyn, cyf- iawnder ag ef yw rhoddi y wobr iddo. Bryddest ada a phar ddiwall yw hon.

Y TRAETHAWD AR "HAELIQNI DUW A GWASTRAFP DYN." Daeth saith traethawd i law. Mab Job.—Ysgrifenydd tlawd a diam- can. Y mae yn ei draethawd lawer o wallau ieithyddol. Er hyny, os ysgrifen- ydd ieuano ydyw, na ddigaloned-rhaid cropian oyn cerdded. Jalius.—Ysgrifenydd Red gymysglyd. Nid yw yn gofaia digon i gadw at ei destyn. Ysgrifena yn lied gywir o ran iaith, ond mae ei arddull a'i waith yn gwyro mor fynych oddiwrth y testyn, yn ein harwain i farnu nad yw wedi arfer llawer a chyfansoddi. Oyfansoddiad lied arwynebol a diegni ar bWDe fel hwn sydd ganddo. Excelsior.—Ysgrifenydd Ued wasgar- edig ydyw yntau. Defnyddia eiriau mewn ystyr eang, gan roddi iddynt, weithian, feddyliau na pherthyn iddynt. Y mae ol brys ar ei draethawd. Barnwn y gallasai yr awdwr gynyrchu ei well pe bnasai yn myfyrio mwy ar ei destyn cyn dechreu ysgrifenn. Bydded iddo ymgadw. Excel- sior o'i fiaen fel ndi i ymgyrhaedd &to. Llanc.—Y mae y rhan He y traetha ar wastraff dyn yn rhagori Jlawer ar y rhan arall. Pa fodd y syrthiodd i'r amryfuseddo ddweyd mai am fwyta o bren y bywyd y daeth y felldith ar Adda? Darlleiiedyr ysgrythyr y tro nesaf c/n dyfynu. Ys- grifena yn lied gywir ar y cyfan, ond nid heb f&n wallau yma ac acw. Er hyny, ysgrifenydd lied arwynebol ydyw. Nid yw yn ymafaelyd yn ei bwnc ac yngwres- ogi gydag ef fel y gellid dysgwyl ar destyn fel hwn. 4 Sylwedydd.—Ysgrifenydd pnr dIa, yn medru dweyd ei feddwl yn eglur a hyawdl; ond nid yw wedi tynu cynllun deheuig. Nid yw bob amser mor ofalns am gywir- deb, ac am gadw at ei bwno ag y dylai fod. Er hyny, rhagora ei draethawd -ar y pedwar blaenoro). Iorwerth.-Dydd Mawrth, Ebrill laf, y daeth ei draetbawd efi law. Eto, gan fod Iorwerth yn sicrhau iddo ei ddoai yn y llythyrdy Mawrth 29ain, edrychasom drosto yn ofalas, a chawsom ef yn fyr o ddyfod i fyny asr eiddo Sylwedydd. J. S. T.—Dydd Mercher, Ebrill 2il, y daeth ei draethawd ef i law. Anfonodd ataf wedi gweled yn y DARIAK gyfres y cyfansoddiadau a derbyniais hyd Mawrth Slain, heb roddi ei enw niii breswylfod, ei fod wedi ei anfon Mawrth 29ain. Felly, edrychais yn fanol drosto, a chefais ef yn dra chyfartal a thraethawd Sylwedydd. Traetha yr olaf yn well ar Haelioni Duw, a'r blaenaf yn well ar Wastraff Dyn. Felly ystyriaf fod y ddau yn gyfertal; ac as barna y pwyllgor fod traethawd J. B. T. i fod yn y gyetadlenaeth, rbaner y wobr vhyngddo et a Sylwedydd ond os bam- ant y dylid ei gau allan, rhodder y wobr oil j Sylwedydd. E. ROBSBTS.

< t Y PARCH. JOHN ELIAS, Yr oedd go£.1 Elias am yr eglwysi Metbodisteida trwy y byd yn dangos fod; ei galon.ef 3m ngwaith ac amcan mawr gweinidogaeth yr efengyl. Anfonodd lawer o lytbyra-i at yr eglwysi yn America. Fel y canlyn y mae y 11, thyr cyataf a aaiboodd-e&atynt, dyddiadtg Llarifechcll, ^Jachwedd 24 1826. j/ O Yr ydyin yn ddedwydd i glywed fod B. Davies wocLLcyrhaedd j'ch. mysg. Gall: |od yn offeryc. defnyddiol, o apwyntiad Duw. Yf oedd efe yn weithgar, defnydd- iol, ac yn bncheddu yn deilwng yn ngiwnllan yr Arglwtdd yn Sir Fynwy.; iNid ydym yn erbyn iddo gael ei ordeobio. 3T mae yn arferol fod un gweinidog, neu ragor yn bresenol pan y bydd rhyw un yn cael ei Reillduo i'r weiaidogaeth. Y mae tlawer yn yr Unol Daleithiau yn perthyn i'r Eglwjd Bresbyteraidd, yr hon sydd yn debyg i iIi, nid yn unig mown ff/dd, ond befyd mewn dysgyblpeth. Y mae genyf lyfr a elwir, "A platform of Church Discipline, practised in the Churches of New England, by Cotton Mother, D.D." Y mae y ddysgyblaeth eglwysig a osodir ger bMny darllenydd yn y traethawd hwnw yn cytuno bron yn gwbl a'n golyg- iadau ni ar y mater hwa. Byddai bron yn ddymnnol i chwi gael gweinidog perth- ynol i un o'r eglwysi uchod rob cynorthwyo, yn y gwaith o ordeinio B, Dayies. I Gobeithiwn y bydd yr Arglwydd .y,n'; eich dysgn a6 yn eich arwain ar y ffordd a ddylech gymeryd. Y mae yn beth o'r pwys mwyaf nBhwi gael nerth i ddachren aohos, i sefydla eglwye Gymreig yn America, yr hon a fyddai yn debyg o fiodeuo yn yr oesoeld dyfodol; un a fyddai yn fuddiol i blant ac wyrion y bobl sydd yn bod yn awr. Cymerwch ofal mawr i beidio bod yn. ffiaTfiol a chnawdol yn addoliad Dnw. Ymarferweh eich hunain yn ami ac yn daer mewn gweddiaa dirgel. Un achoa cyffredin o'n tlodi ni yn yr addoliad cy- hooddus yw, ein difaterweb mewn gweddi ddirgel. Bydded pregethwyr a gwran- dawyr jm wirioneddol. deimladwy o'u llwyr analla ynngwasanseth yr Argfwydd: ac yn dra phryderus yn nghylch oael ei bresenoldeb ef yn mhob rhan o'r gwaith, Byddwch yn ofalas iawn yn nghylch y math 0 bersonan a dderbyniwch i'ch eglwys fechan. Cedwch ddysgyblaeth fanwl ar eich aelodan, fel na byddo dim yn neb o honoch yn achos i'r Arglwydd guddio ei wyneb oddiwrthyeb. Gofalwch fod pob aelod yn oadw addoliad cyflawn a chyson yn ei dy, a'i fod hefyd yn cadw 1 dysgyblaeth vnCk Cofiwch yn ddiffael i ddwyB eich plaad ifyny mewa-madd ere-1 fyddol. 'MaethWch hwynt yn addy4 ac yn atbrawiaeth yr Arglwydd.' Y mae rhagorfreintiau yr eglwyø yfl perthyn iddynt hwy. O nac ainddifadweh hwynt o'r pethau gwerthfawrocaf sydd yn. bod. Byddwch yn myned yn fdan iffordd yr holl ddaear, ac yn gadael eioh plant yn anialwch America. Oni byddai yr ystyriaeth eu bod yn tyfu i fyny yn genhedlaeth an- wybodus a chaled yn drallodus dros ben ?: Os cadwent en hiaith a byw yn amddifad j o nerth a rhinwedd crefydd, byddai yn' b^sibl iddynt dyfu yn y diwedd yn bagan- aidd ao annawiol! O byddwch yn llafarus gyda hwynt yn y pethau goren, a gweddi- wch lawer drostynt. Gweddiwch am iddynt gael gweled owmwl gogoniant yr ArgIwyddar ei dabemacl yn eich plith, fel y byddo iddynt aros yno holl ddyddiau ^u bywyd, i weled prydferthweh yt Argl- wydd. 'Gweler ay waith tuag at dy weision, a'th ogoniant tuag at eu plant hwy,' Salm xc. 16. Os ydym yn Nghrist yn wirioneddol, mewn nndeb ag ef trwy ff/dd, byddwn mewn undeb a'n gilydd ynddo er, undeb nas gall moroedd mawrion llydain fod ar en ffordd, nac anged ei hun ei dori. 'Undeb ffydd a gwybodaeth mab Daw I ydyw hwn. A byddwn yn fuan yn y byd uchod yn un corff gogoneddas byth. Y mae gwaith yr Arglwyddyn llwyddo yn ein gwlad ni; ac y mae y llwyddiant yn ol pob tebyg i barhau. Ymae tyrfaoaijd mawr- ion yn gwrando y gair. Y mae yr Ysgol- ion Sabbothol yn myned yn mlaen mewn modd sydd yn dra chalonogol. Chwanegir nifer aelodau ein Societiesi ni mewn gwahanol ranau o'r wlad. Y mae dan neu dri yn dyfod i mewn gyda'u gilydd weithiaa. Anaml yr ydym yn olywed am neb yngwrtbgilio neu yn syrthio 1 bechod- au cyhoeddus rhyfygas. Y mae heddwch yn teyrnasu yn gyffredinol trwy ein heglwysi. Y mae undeb rhyfeddol yn ffynu yn ein cyfarfody4d misol a chwar- terol trwy Gymru. Yr wyf yn medda y rhagorfraint 0 fod yn aelod o'r Sassiwn yn awr er ya mlvy na SO o llynyddau, ac ni welais erioed y fath undeb anwylaidd, a'r fath serchowgrwydd gwresog tuag at eu gilydd ag a ymddengys yn ein plith yn ein holl gyfarfodydd y blynyddoedd hyn. Yr hyn fu dan sylw yn ein Sassiwnau yn ddiweddar oedd yn nghylch crefydd ymarferol. Anogasom ein gilydd, a'r holl eglwysi, i gyd-ymdrech yn erbyn llygreiig- aethau y wlad, megys meddwdod, aflendid, a phecthodan ereill. Baom yn ceisio deffro ein gilydd i fod yn fwy manwl mewn crefydd denluaidd, yn enwedig yn y gwaith mawr o lywodraethu y ty yn dda, a chadw y plant mewn nfydd-dod ac ym- ddaroetyngiad. Dangoswyd fod lle i amheu ein crefydd, os nad oes ffrwythan da yn deilliaw o honi yn y teulu. Anog- asom ein gilydd hefyd i weddio yn daerach ac yn amlach am dywalltiad o'r Tsbryd Glan. Y mae ein holl yftdr^pm yn mhob^ftungeti o'r gwaith mjfi oter heb yr ysbryd. Efa yn unig Mkyo gwneud moddion gran yn effe»Eor 8 buddiol. Gwaaethom sylwadaa ar weddi yn gyfiredinoh-natur gweddi ddirgel, deulaaidd, a "ehyhoeddas; y modd y dylem weddio y pethau a ddylent fod1 yaom wrth weddio^—parch mawr i ipnw Duw, gastyngeiddrwydd ger ei fron ef- o berwydd em diddymdra a'a peehaduras- i rwyddy—a mawredd purdeb Daw. Cyfeir- iasom at yr angenrheidrwydd o ddefnyddio y Cyfryngwr wrth weddio. fehoddasom awgrymiadcfayn nghylch yr angen o gael' geiriau priodol mewa gweddi, yn enwedig yn gyhoeddus. Dylent fod oil yn eiriau gweddi, geiriau yn cael ei traethu wrth y Goruchaf; geirian nid i gynghori, nid i bregethn, nid i geryddu ein cydgreadar. Dylai ein geiriau fod yn gynwysfawr, pwysig, sobr, cyfaddas-YI1 cyfodi o feddyl- fryd y galon, ac yn cynwys cyflesrad, deisyfiad, a diolchgarweb. Ni ddylai ein geiriau fod yn ofer ac yn ami." Anfonodd Elias ei ail lythyr at y Methodistiaid yn America o Liverpool, Medi V, 1827. Yn hwnw dywedodd fel y canIyB :— Drwg genyf fy mod wedi bod eyhyd heb ysgrifenu atocb. liluddiwyd fi gan fy rhwymedigaethau. Bum dan erfad i fyned i Lundain. yn fuan wedi derbyn eich llythyr olaf, ac wedi hyny i Briste, ac oddiyno i Gymdeithagfa yn eir Forganwg. Mewn gair. nid wyf wedi owl fawr o hamddan ar hyny. Yr wyf ynawryn Liverpool. Ac y mae llawer o bethau a berthynant i'r gwaith mawr yma, yn galw am sylw, fel nad OØItgenyf ond jchydig amser i ysgrifenu atoeh. Ao ni buaswn yn ystyried fy llythyr yn werth ei anfon atoch pe na baasai gmyf gydeustra wrth ei anfoa i drosglwyddo i chwi ein Oylfes Ffydd yn Saetonig. Drwg gajiyf nad ydym wedi cyfarfod A gweinidog i'w anfon drosodd atoch. Par- hewoh weddio ,yn daer ar 'Arglwydd y oynhauaf i anfon gweithwyr i'w gynhauaf,' Gadewch iddo gael ei ffordd a'i amser. ei, hnn at y pwrpas hyny. Dichon y cyfyd efe ryw bregethwr defnyddiol yn eich plith *ich hunain; nen anfon rhai dros y J mor mawr atoch ohwi. Nid oes dim yn anmhosibl iddo et: Cyflwynwch fy nghyfarchiad cariadus i aelodau yr eglwys. Ni chefais erioed yr hyfrydwch o weled llawer 0 honynt ya y enswd. Ond barn mor ddedwydd a gweled rhai 0 honynt lawer gwaith. Nid wyfyn dysgwyl caeI y llawenydd hwnw eto hyd y dydd y cyfarfyddwn o flaen gorsedd Crist. Y mae y newyddion da yn nghylch eioh ffydd, eich a'ch trefn, wedi peri Uawen^ddi^wff i^mcalon. Ollafariwch meddwl yebrydol, efengySddf a Rhybuddiwch eich gilydd yn garedig,i rhydd, a gonest, i ochelyd gcrphwys ar, nao ymidiriedt i ffarf duwioldeb, ond Ilafario am ei grym hi. Bydded i'r hen breffeswyr-y thai. efallai a welsantlaier- oedd gwell, ac a brofasabt bethau mwy dysglaer a nerthol amser yn ol-i weddio am adnewyddiad yr Yabryd Glan, ail enyniad dawn Daw ynddynt. fel y 4>yddo iddynt adnewyddu ea hieneuctyd fel yr eryrod, ao fel y dygont ffrwyth yn eu henaint, a bod yn dirfion ao yn iraidd, S$l. xcii. 14. Byddwehynddiwydyneichymdreohion er daioni fr oes aydd ya cyfodi. Ni bydd eioh llafar yn ofer. Dyfal barhewch yn y gwaith o'n dwyn Pr ysgol Sabbothol. A gofalwch fod pob rhan o'r gwaith yn yr ysgol yn oael ei gario yn mlaen mewn modd difrifol, yn gyfaddas i sancteidd- rwydd y dydd, ac i ddybenion achel y fath addysg a roddir yn yr ysgol, sef I gogoniant i Ddaw, ac achubtaeth eneidiau. Gyda golwg ar y gymdeithas i bobl us 0 if ieuaino difrifol, at ba un- y cyfeiriwoh, y mae genyf opiniwn d» yn ei chylch. Yr wyf yn meadwl y gallai cymdeithas o'r fath, i addysgu ac hyStnrddi pobl ieuainc, I fod yn dra buddiol. Byddwch yn ofalas i'w Bywodraotha bi ya dds w yn ddoeth. Byddai yn well paidio ei chario yn mlaen fel society brofiadot Ar y llaw arall, gofalwch na byddo y cyfarfod yn oferwag a checrns. Bydded yr addysg yn sylw- eddol. Dysgwch yr ieuenctyd mewn athrawiaeth, dysgyblaeth, a phob peth sydd yn briodol. Rhybuddtwcn hwynt yn nghyloh arterion Uygredig yr oes a'r gymydogaeth. Defiiyddiwoh hyfrydlon- der santaidd wrth addyagn ieuenctyd. Ceisiwch ddangos iddynt fod ffyrdd dOeth- ineb yn 'ffyrdd hyfrydwch, a'i holl Iwybrau hi yn heddwch,' fod 'iau Crist yn eamwyth,' fod ei wasanaeth yn berffaith ryddid, a bod 'gwobr lawer trwy gadw ei orchymynion.' Byddai yn ddymanol i chwi sefydlu cyfarfod i ddysgu cann. Y mae y fath gyfarfodydd wedi bod yn ddefayddiol iawn mewn rhai o'n hardaloedd ni. Tuedd- wyd pobl ieaaino gwageddus, anysfeyriol, i ddyfod iddynt, i ddysgu canu. Daethant wedi hyny yn raddol i ymhyfrydu yn moddion gras. Dychwelwyd llawer o honynt. Cawsant droedigaeth grefyddol, ao ymddygasant yn deilwng. Baont farw yn ddedwydd, ac aethant adref yn llawen. Yr ydym yn treulio llawer o'n hamser yn awr yn ein cyfarfodydd preifat crefyddol, yn ein Sassiwnau, a'n societies, mewn ym- ddiddan yn nghylch y Sabboth." Gan fod sylwadau Elias ar y Sabboth yn lIed helaeth, ac yn teilyngn sylw arbanig y dyddian hyn gadawn y mater hwn hyd yr wythnos nesaf.

PETHAU DEDDFYDDOL. Yr Juddewon a'r Sabboth Cristionog- ol—Cafodd Iuddew ei wysio o flaen ynad yn Hull yn ddiweddar am dori eyf, raith y Sabbotb, yr hon a wnawd yn amser Siarls II. Yr oedd yr Iuddew er ei fod yn cadw ei Sabboth ei hnn/sef dydd Sadwrn, yn gweithio yn ei dy ei hun ar ddydd Sal, sef y dydd cyntaf o'r wyth- nos, y Sabboth Cristioaogol. Taeliwr yw yr Iuddew. Defnyddiai y sewing machine ar y Suliau. Yr oedd hyny yn peri blin. der i'w gymydog ef. Achwynodd hwnw ar yr Jnddew wrth y polica- Gwrthododd yr Iuddew beidio gweithio, a gwysiwyd ef. i ymddangos o. flaen yr ynad. Mewn ffordd o amddiffyniad dywedodd efe-y- gallai weithio ar y Sal, os gwelai yn dda, yn ol y Workshops Act, os cadwai pfe w Sabboth ei hun. Barnoddyrynadeiiod. wedi tori y gyfraith gan nad oedd yr hyn a wnaeth yn weithred o drugaredd. Gor. fodwyd yr Inddew i dalu y costsu.

PETHAU MEDDYGOL. Y ffordd i vsella tvsymyn —Y mae yr arfer yti Scotland o ddefnyddio gefaS (tongs) eiriasboeth at doddi gwer, ya ngwneuthuriad canwyllau, wedi bad 111 fodd ion i wella dyn yn yr hwn yroedd twymyn heintilg wedi yinaflyd. Yn ddam- weiniol y gwniwd y darganfyddiad. Fel y caulyn,y mae yr hanes :-Y BMe inara- isudwr o r enw Mr. Reed, .yn Peterhead Bu ei frawd farw o dwymyn heintus, Ym- aflodd y dwymyn ynddo ytitatu Ac yr oedd pob arwydd y baasai radyfeesia yn angeo? ol iddo ef. Syrthioqd i sefyEfa lewygus. Ac yr oedd yn gyahyrfus iawn. Yr oedd rhyw rai yn y ty yn gwneud canwyllan yn y modd uchod, sef trwy doddi y gwer a gefail eiriasbteth. Aeth y mygdarth oddiwrth y gwer toddedig at wely y dyt olaf; ao er fod yr arogl yn anhyfryd I ddyniaah, yr oedd yn h^ryd iddSet Cymerodd ymaith y teimlad 0 saldor gwrthwynebus o'i gylla ef, a lloayddodd gj ddodd ei nerves: Pan y darfyddoid y bobl a lloøgi y gwer, ail ymaflodd y dwymyn yn ynddo. Parodd iddynt losgi gwer dra- chefia, a theimlodd fod yr arogl yn ei wella. Parhawyd i losgi y gwer nes iddo gaelei lwyr wells. Y Gwahanglwyf.—Bn dynes farw o wahanglwyf angenol yn un o glafdai Llundain yn ddiweddar. Amlwgyw y gall y olefyd Asiataidd hwn gyrhaedd Ewrop,

PETEIAU YSTADEGOL." r Sefyllf Poblogaeth Prydain.- Yo ol cyfrifon y jRegistrar O-eneral am y fiwyddyn ddiweddaf, yn nghylch Djlej: pnodasau, gcoedigaethau, a marwolaethaiB, y mae y ffei^iaayn sefyll fel y canlyn :-4» Yr oedd nifer y priodasaa yn llai nag mewn nn fiwyddyn er 1870. Nid oedd- l»ty^ fwyaa 15'3 yny 1,000. Ni bn y nifer mor issl yn Lloegr er 1843, • Ni osodwyd cynifer o enedigaothan yn y cof. reste erioed yn y wlad hpn ag yn y fiwydd- yu ddiweddaf. Yr oedd y nifer yn 891., 415. Yr oedd yn 35-9 yn y 1,000. Er hyny nid oedd y nifer hyny yn dyfod i fyny ftt gynydd nifer y trigolionynol graddau y cynydd yn y blynyddoedd blaenorol. Nifer y marwolaethau eedd, 27-7 yn y 1,000. Yr oeddy niferhyny yn fwy mewn cyfartaledd na gifer y marwolaethau yn y ddwy flynedd flaen^o), ond yr oedd yn gymaint a 0-5 islaw y cyfartaledd canolog ya y deugain mlynedd cyn hyny. Gradd marwolaethan gwrywaid oedd 23 0 yn y 1,000. Beny wod 204 yn 11,000. Er hyny nid oedd cyf- artaledd marwolaethan gwrywod mor nchel ag yn 1875 a 1877. Cynydd pobl- ogaeth y wlad hon yn 1878, trwy fwyafrif genedigaethau mewn cydmariaeth i ni&r y marwolaethau oedd 351,844. Yr oedd y nifer hyny yn fwy nag un flwyddya o'r blaen ond 1876 a 1877. Oad nidyw cynydd y boblogaeth yn ngwyneb Cyfartala ymfudiaeth allan o'r wlad hon, a dyfodiad dynion i'r wlad hon, wedi bod yn fwy y llynedd na 300,000.

PETHAU LLENYDDOL. f Gwysiwyd Penglor o'r enw Ahier yn ddiweddar gan feddianwyr y p^pyrnewydd a elwir y Koch aia libel. Dywedodd y Periglor mewn He oyhoeddas nad oedd y Rock yn bapyr addas ar fyrddau dynion respectable. Hiwliodd meddianwyr, y Bock lOOp. o iawn-obrwy {damages). Rhoddodd y llys iddynt 25p., yr hyn oedd in ddigon at en hamcan hwy. Diau mai Protestaaiaeth y Rock a barodd i'r Defod- Wr clerigol, Pabyddol, felldithio y papyr hwnw. Gwel y darllenydd fod pexygl i ddynion ddifrio papyr newydd yn anghy¥- iawn.

MARWOLAETH DYCHRYNLtiYD YN PONTARDAWE. Boreu dydd Iaa diweddaf, fel yr oedd Thomas Baker, uer, Pontardawe, yn gweithio ar ben pwll y Glais, yr hwn a bercheaogir gan Mri. Cory a Yeo, torodd y ooedwaith dan ei draed, a syrthiodd i lawr y pwll. Pan y deuwyd 0 hyd iddo ar y gwaelod yr oedd ei b>n wedi ei wa- hann oddiwrth ei gorff, ac yntan yn ddamau.

YDDAUFYWYD. PENOD It Tra "n cymeryd y trydydd logad o win, daeth 'Setald, canys felly y gelwid ef, tfipyn yn fwy siaradus. "Cydwiadwr," ebai, at «4ryehai yn ofalns o amgylch yr ystafell, ond nid cedd neb yn breeeool ond hwy ill dM cis gallant fy neall. Y mae yma rjiyw fell- sfith yo bod o dan orchudd, ao yn Dgb&asl digonedd o gyfoeth; y mae yr ysbryd drwg ei bun yn teyrnssu yms: y cefoedd a fyddo yn drugarog wrtbym. Y mw yr laill yn gvfoethog iawn, ond ytnlossta cddiamgykih fel pecbador tlawd ni glar- ada ond yn anfynych, ac nid yw byth yn Vapcs Edrycba yr hen feneddiges, cyd- ymaith Hildegarde, fel pe nfewn ofn beu- isydd yn herwydd cydwybod ddiwg. Y JIlae yr larlle s ei hun yn edrych y^n dabyg blentyn Paradwys—nis gallaeai fod yn ffwj pydftsrth end credwyf yn sicr fed ti'tbad wedi ei htrno hi afr ysb yd drwg.; Y tad tirion! beth oedd hyna ?" Neidiodd y dyn ofnna i fyny o'i gadair, ac edrychai fel na wedi hsner anmhwyllo. Nid oedd. dim wedi dvgwydd ond fod y ffeneetr wedi ei chwythn inrewa a'LdMmo gjgn y gwyntaV gvlaw. :$Tedii pai da vein vehydig ar fy nghydym&itlvaeth yti "lalaen fel y caulyn 14 Nid yw yn nn ihyfeddod. Y mae dyn mewn ofn marwolaeth bennydd pan .)ads hwynfct Clywiiis jlyry. gan y ferch ieuanc a elwir Catherine. Y nefoedd a ""fyddo yn drugarog wrthyf1 Ond gadewch gael gksiad arall wim. Jffid o« apgen bwyd aa diod, nac aria* yckwaith: :arn«m ;ond yr ydym jn mkell o foa yn 31 ym kspas: Bnaswn wedi rhedeg ymaith er i bai- Teimlwn yn awr fbtf ygwin yil peri ^iaeddwl ftebald i ddyclaygu llawer o fetfhan,argof; nais iddo,j -J^Betbjflydd ya peri i chwi gredn y bydd ] "Vim'o honoch farw yn feanf' "Vim'o honoch farw yn feanf' KIB^ gwfi yi^iaiwn, ond tlPae-JII eitbaf ^cr,J sttbai »ebald j'y mae Hildegarde J#edl dy^ejd^ifyny. Ed^chwoh yma, riiwfKMa^rr .an ystori yn Judenberg, ped-t /HM diwnrod arv-dd€^yn d. Hysbyqedd J frlifi^es y pryd hwnw fod marwoBfefb fa agos i un o bocom. Qan fod pawb o oiiom yn iacb, Aid oeddem yn ei ebreda. Gadtra yusymudyn mlaen «r eiailbrdd^ • ayrthiodd Mr. Mafier, yaferifenydd yr &*» y «atg i MBd yn yr ymyl I r. dyftuder. islaw, i^ waitb yn ddy feacb -&* fcbros far y ty uœ.t ^wytWad; Y fWw^ j'a^dyBaolygfa^ TCi«%w^d fi yn fad \^Vddar ar y pryi. fiw^ai^ y dyn a^j !<l^5i iwedi eu darnio yffloai Pm ewwhl drwy'r gym- ♦yiogifeth He y «afddd e! jgladcb, cewch ft banes ys^yflawn y bohl. ^Eid wyf yn^ beiddio meddwl am y peth, Yr tioig ofyniad yn awt ydyw, pwy fydd yT ys- glyfaefeh nesaf ? Ood osdygwydda rbyw- Eetb aH^ipq le, fel *fw${ byiF^ naynaf fy 'Vi2iyd4had gan yr TarlL i&sJeit rl^yffbein gpn&o leyiui^ r AC nid wyfam ei dori yn ngwacanaeth y rhai nid ofnant Dduw." „ Gwenais yn awr, ond ychwanegodd ■^Sebald,— d.. J., "Mae'r Iarlles Hildegarde wedi cael ei tWdianu gan leng o gythreuliaid. Mae wedi rhedeg am flwyddya nea ragor dros aen Castell Hormeggar yn gyflymach nad jallem ni rhedeg ar dir gwastad. Proff- wyda, syrthia yn fynych i lewyg, a gwel y nefoedd yn agored, ao edrycha i fewn i'r corff dynol. Tystia Ihr. Walters, yrhWD iqrdd ddyn gonest, y gall weled, nid yn ^juug drwy bersonan fel pe bqasent yn iryar, ona y gall weled trwy ddrysan a mnriau. Mae yn ddychrynllyd! Mae hi yn ddigon synwyrol yn ei borian rhesymol, ond pan yn ei horiaa anmhwyllog, y mae yn ein iheoli ni, pan mae'r yspry mon drwg yn siarad trwyddi. Ni wnelai y tro i hi aroB ar y brif-ffordd; gyda ein bod wedi gadael Villach, rhaid oedd i ni farchogaeth ar geffylaa a mulod dros yr beolydd gwaethaf, ao' ar hyd cieigian ayth. A phaham ? Dim ond o herwydd ei bod hi yn ewyllysio hyny. Pe bnasem wedi aros ar y brif heol, baasai Mr. MaUer (y nef- oedd fyddo'n drugarog wrtho) yn cymeryd ei lasiad o win gyda mi yn awr." Daeth rhai o fobl y ty i fewn am awpar yn awr, a rhwyetrwyd Sebald i siarad tbagor. Addawodd ddatguddio rhagor o'r dirgeledigaethan i mi pan gaffai gyfle. Gadawodd ft. Yn ei Ie, daeth dyn bychan, teneu, o edrychiad prnddaidd, yr hwn a alWyd yn feddyg gan Sebald. Gwyddwn felly fod an arall o'r cwmm melancolaidd yma yn eistedd wrth fy ochr. Edrychodd y meddyg arnaf fi ac ar fy swper. Ym- ddangosai ei fod yn fy ngwylied. Yna Sofynodd i mi yn Francaeg, o ba le y aethnm, ac i ba le yr oeddwn yn meddwl myned, Pan ddeallodd mai Ellmynwr oeddwn, daeth yn fwy siaradns, ac ym- ddyddanodd a mi yn ein hiatth ein hunain. Mewn atebiad i'm gofyniadan, dywedodd wrthyf fod yr Iarll Hormeg yn cymeryd ei ferch glaf i Venice. A ellwch chwi ddim/' ebai y meddyg, *t( rhoddi eich cwmpeini i ni, gan nad oes genych yr an amcan neUldnol wrth fyned i'r Almaen. Yr ydych yn fwy cyfarwydd a'r iaith Eidalaeg na ni—yn gwybod am y wlad—yn adnabod y bobl-eu dull, a ewyddoch pa le mae'r lleoedd mwyaf lacbns. Gellwch fod o wasanaeth mawr i ni. Cymerai yr Iarll chwi i'w wasanaeth yn lie ei ysgrifenydd. Byddwch yn rhydd o bob tranl—cewch fywioliaeth cysnrns— tii chant o bnnau y fiwyddyn o gyflog, ac jp ychwanegol at hyny gyfeillgarwch yr Ysgydwais fy mhen, a sylwais nad oeddwn yn adnabod yr Iarll, nag yntan minau yn ddigon i ragweled y bawem yn galln cytono a'n gilydd. Dechireuodd y meddyg ganmolyr Iaill yn aw*. Atebftifi inao y baasai yn anhawdddweyd #& yn fiafrktl i mi wrth yr Iarll. OpoB mai dyna i gyd sydd yn eisieu," ebai ef *yH frysiog,(i yr ydych wedi cael eich oymeradwyd yn barod j gellwch ym- ddibynn ar hyny." Fy nghymeradwyo! Gran bwy ?" Ymddacgosai y meddyg fel yn chwilio am eiriau yn awr mewn trefn i wneud i fyny am ei frjs. Wel, trwy aiigeerhaid-a gallat sior- han i chwi y tal yr Iarll "N a," atebais, ,e nid wyf etioed wedi "llafario am gyftogaa ncbeI-dim ond am yr hyn sydd yn aogenrbeidiol. Yr wyf er yn blentyn wedi arfer a bywyd rhydrl, Yr wyfyn mhell o fod gn gyfoethog, eOO,. ni wefthaf fy rhyddid ar un cyfrif." Edrycfcai y meddyg yn anfoddtis. Mewn gwirionedd, yr oeddwn yn ddifrifol jpan yn ei ateb. Ychwanegwch at hyny :tod genyf wttbwynebiad i ddyehwelyd i'r E;dfcl, i beidio meddwl ya ychwaneg am 'celfyddydsn oain. Nid wyf yn gwadu h;alyd nad oedd ymddygiad y meddyg a'i .cwmpeini yn angbymeradwy genyf, er fy )mod yn er^a yn sicr nad oedd yr larlleg tafiach wedi ei meddiann gan gythreuliaid. iGazt nad oedd anagaethan yn cael dim an efftiith arnaf ragor na'm gwneud yn fwy anewyllysgar, gadawodd y meddyg fi; Tua deng mynyd wedi i'r meddyg ymad- ael, rhyfedd*is nid ychydig wrth weled un o weision yr Iarll yn cyfod i fewn, gan geieio genyfyn enw ei feistr i ymweled ag ;ef; {, M Beth .y mae'r boW hyn yn geisio genyf?" ebai fi Infthyf ty hnn. Ondi addewais fyned. Cefais yr Iarll yn ei -ys^afell, heb neb gydag ef; oerddai i lawr kac i fyny—dyn ttù, llawn, o edrychiad boaeddigaidd, boddhaol, ond eto prndd- aidd. Daetki yn mfewi yn union ataf; I ymeegu sododd am ddanfon am danaf; ar- weinidd^ n i gadair; adroddodd yr hyn a glywodd ^an y igeddyg, a chynygiodd yr un -gy'flog. a!r me,d.dyg, yr hyn a wrth- odais i^ia yn bendant. Eisteddodd wrth -fy cfehr cymerodd fy lkw, a dywedodd < GyfaiB, yf wyf yn apelio at eich -oe^en. Rhaid fod fy.llygaid yn fy nbwyllo yw fawr 08 nad ydych chwi yn # ddyn goriest, ac 0 ganlyniad, yn ddifrifol. Aroswch gyda wi, erfynitif atfoch-arco- .wefc gyda mj am ddwy flynydd. Oewch, yw ystod yr amser himw. beth bynag fydd yn eisiea, ac ar y terfyn talaf i chwi fil o baaaa af?;'si edifarhewch eich bod wedi treulio ychy^ig o Synyddoodd yn fy ngwasanacifyjuV Dywedodd byji mor gMedigathaer, nes y teitaials yn fawr, yn fwy gan ddull :a y boneddwr naehan yr addewid o'r m ■ swm anan, yr hyn a sicrhauai i mi gyda'm acgenion feyphaiB, fywyd annibynol. Baaswa wedi derbyn rfi gynygioa «ni bai fod amaf gywilyda i ddangos fy mod wedi rhoddi i fewn o'r diwedd i'r aur. Yna adroddais iddo fy mywyd blaenorol a'm galwad, gan feddwl tTwy hyny, heb ei ofidio, osod ei gynygion o'r neulldu, yn nghyda'i ddymuniad i'm cae! i'w was- anaetb. Rhaid i ni beidio ymadael," ebai, gan wasgu fy Uaw. il Rhaid i ni beidio, gan mai am danoch chwi yn unig yr wyf wedi bod yn chwilio. Dichon eich bod yn rhyfeddu, ond gallaf ddweyd wrthyob mai ar eich oyfrif chwi yn unig. y cymerais y I daith yma—ar eich cyfrif chwi y cymerais y llwybr gwaethaf yma, ac er mwyn chwi yr arosais yn y gwestdy yma." Edrychais ar yr Iarll gan rhyfeddn yn fawr, a chredn ei fod am gellwair a mi.

Jnae Mr. Spnrgeoii newydd gael ar ddeall fod £ 8,000 wedi ei gadael taag at y sefydliadau sydd 0 dan ei ofal. Y mae y swm i gael ei rann yn gyfartal rhwng y coleg a sefydliad y beohgyn amddifiudT ,¡ .i:o..i/¡ :t .t.: 'J--f!