Tarian Y Gweithiwr

YNYSFACH-TRIOEDD. Tii phsth na ddylai fod Pregethwr cyff- red in yn cael gormod o da), yr eglwys yn myned mewn dyled yn herwydd hyny, a hen aelod crefyddol yn canu maswedd yn y da- farn. Tri pheth rhyfedd Gohebydd y 'Weste,-n Mail' ar esgynlawr cyfarfod llenyddol, Llew yn feirniad, a D. yn cael gwohr am draeth- 'wd. Tri pheth rhyfedd mewn cysylltiad a rhes o gyfarfodydd llenyddol: Arolygwr gwaith C-- yn arolygwr yn mhob cyfarfod, ei fab yn derbyn y tAl, a dau yn canu trioedd. Tri pheth ne-w ydd yn y lie: Siopwr newydd, dull newydd o bregethu, a chasglwr trethi yn glochydd mewn eglwys Ymneillduol. Tri pheth yn eisieu yn y lie Dynion i ar- eithio dirwest, mwy o gariad brawdol, a dysg- yblaeth eglwysig. Ma-v. BOAKEKGES. 0

CYNGHERDD FLYNYDDOL MR. A. N. JAMES, E.A.M., YN ABERDAR. Cyraliwyd ry gyngherdd uched eleni nos Inn, Chwef. y 27ain, yn y Temperance Hall. Mae Mr. James yn ddyn ieuanc ag sydd wedi llafurio yn galed dan anf^nteision dirfawr i gyrhaedd saflp aDrbydeddus fel cerddor. Wedi myned trwy y cwrs arferol o fyfyrdodau yn y Royal Accademy yn Llundain ar ei drawl ei hUD, a'r adnoddau hyny wedi eu casglu yn cghyd drwy ddiwydrwydd a bywyd sobr yn mlynyddau boreuol ei fywyd, y mae yn awr wedi ymsefydlu yn Aberdar fel cerddor proffesedig, ac addysgwr yr Organ, yr Harmonium, a'r Piano. Yr wyf yn deall hefyd ei fod yn barod i roddi gwersi mewn caniadaeth a chyfansoddiant. Da cedd genyf ddeall ei fod ar waTthaf yr hen gerddor ad. nabyddns Gwilym Gwent yn y gy stp, dleuaeth ar y Gantawd yn Nhreherbert y Nadolig di- weddaf, yr hyn sydd yn anrhydedd nid bychan iddo. Clywais fod cantawd arall ganddo ar y "blocks;" ac os yw yr oil o honi yn gyffelyb i'r pedwarawd a gawsom noson y Ryngherdd, yr hon sydd, mae yn debyg, i ffurfio rhan o'r gantawd, ni phetrus- wn brofFwydo y daw yn boblogaidd. Gan fod cyngherdd Mr. James y tro hwn yn cael ei dwyn yn mlaen gan omaieuY8 o'r cwm hwn, gydag un eithriad a chan fed y cwm hwo yn gyffelyb i gymcedd ereill yn Nghymru, mewn dawn a medr, chwi oddef- wch i mi roddi ychydig awgrymiadau cyff- redinol ar draul y cyfeillion a gymerasant ran yn y gweithrediadau yno. Yr oedd y gyngherdd wedi ei chyhoeddi i ddechreu am wyth o'r glocb, ond yr oedd yn llawn un mynyd wfdi vyth cyn i ni gael note oddiar yr esgynlawr. Dywedir fod y Tyrciaid a'r Arabiaid 5 n. htffi iawn o ryw fusgrellni fel hyn ac yn wir, pa pellaf yr eir oddiwrth waieiddiaeth, lleiaf oil a delir o sylw i brydlondeb. Nid yw dau ddiwrnod neu dri yn ormod i'r Indiaid Amercanaidd lawer psyd i fod ar ol eu cyhceddiad; ond, hawyr bach dylai pum' mynyd fod yn ormod o dor amser i'r ..Cymry, yn enwedig wrth ddechreu eu cyfarfodydd. Yr oedd y dull o sefyll ar yr esgynlawr gan ry rhan fwyaf o'r cantorion yn after a thruenus o annystyriol. Nid yw yn bosibl canu yn dda os na thelir y sylw priodol i hyn. Dylai y corff oil fod mor syth ag yw yn ddichonadwy—y gliniau o belief o fewn tair modfedd i'w gilydd, a gall un droed fod ychydig o flaen y llall, ond nid oes gwi? angen am hyny—dylai y gwddf fod can un- ioned ag y goddefa natur i'r ce-ddor ei osod. Peidier er dim a goddef i'r rhan uchaf o'r copi syrthio at y gynulleidfa. Dylai godi at y cerddor, fel pe byddai yn gorwedd ar ys- grif-gist. Peidied y cantorion mewn choruses athroieu cefnau at y gynnllddfa, fel y gwnaeth rhai yn y gyngherdd dan sylw; yr oedd yn enghraifft ofidus o ddiffyg ystyriaeth. Gwnaeth gwisgoedd rhai o'r cyfeilJion ddolur Ilygaid i mi. Dylai pob nn a fo yn arler mynychu yr esgynlawr fod yn ofalus iawn na fo dim yn ei wisg yn tueddu i dynu sylw ei wrandawyr oddiwrth ei weithrediidau. Nid yw professional collar yn gweddu gweith- iwr trwsgl; na gXvn csch yn cyfateb merch ieuauc a gwallt o'r un lliw. Y mae y dyn du yn hoff iawn o golic-2, gwyn chwech mod- fedd o led, llodrau bal gwyn, gwasgod goch, ac hugan o ltan gwyn bwrdd er nad oes neb yn hoffi ei ganfod ynddynt ond efe ei hun. Ar y cyfan, yw ooddyeinu yn nghyngherdd ddiweddaf Mr. James yn dda Y mae Miss S. A. Wiiiams, R.A.M., Pontypridd, yr hon oedd yn un o'r artisPs, yn gantores fice, dde«tlus ryfeddol. Buasai yn dda genym pe buasai H. C. wedi gadael y vibrating machine vDJr ante-room cyn canu y deuawd gyda hi. Cawsom y gåu wobrwyol yn Birkenhead gan Eos*D&r mewn hwyl ysblenydd. Y mae y cyfaill hvsn yn parhau i ddringo bryniau enw- ogrwyddjgyda chyfljmdra teilwng. Canodd Hyw8l Cynon a'i frawd Gwynalaw yn dda iawn. Llawer o gantores yw Miss Hannah Harries hefyd. Gwnaeth B. Thomas, Telor D&r, a W. James, ac ereill, ymgaia ganmol- adwy. Drwg iawn oedd genym weled rhai o'r gynulleidfa, ac ychydig o fechgyn ycor, yn dangos y fath arwydd druenus o bad breeding pan oedd Miss Williams yn canu un o'i chaniadau prydferth. Diwygier rhag cywilydd. CADLAN.

NODION 0 LAN Y TAWE. MASNACH. Marwaidd yw masnach yn gyfFredinol ar lan y Tawe, fel ar bob glan arall: ugeiniau o ddynion allan o waith ac yn haner newynu. Credwyf mai y bwmbeiliaid sydd a'r gwaith goreu a mwyaf cyson J bawb gweithwyr ar Ian y Tawe er ys hir amser belJach. Y maent oddeutu y tai fellloi pesgedig; 'dce3 twrn o golled hYth, a chredwyf eu bod yn gweithio a bob dydd er ys tair blynedd. Cyfar- fyddir â. hwy weithiau yn gyfoethog dros ben: bydd y naill a bwndel o goed gwelyau air ei g-fn, y Hall a chloc yn ei freichiau, a'r trydydd a dau bictiwr, sef lluniau Luc a loan, un yn mhob 11 iw; a thra byddant hwy yn gwneud arwertbiant o'u trysorau, hwyrach y bydd rhywhen berson tlawd, mewn ty gwag a gwlyb, gan ddagrau gwraig a phlint newyn- 11yd, yn taer weddio am gael marw o'i ofid- iau. Boreu dydd Ian, Chwefror 27ain, cychwj n odd pump o'r Glantawiaid, yn nghwmni pump ereill o Bontypwl, o orsaf Abertawe am

RWSIA. Gweithwyr dur oeddynt, a chytunas^nt i fyned allan i weithio dur yn Rsia am dair blynedd. Teioilir hiraeth ar eu holau gan eu cydnabyddion, yn enwedig ar ol Mr. D. Thomas, Treboeth—dyn ime xhinweddol, yn anrhydedd i'r ardal a'i raagodd, gyda chrefydd, ac yn ddir^ estwr o'i febyd. JDuw lwyddo y Cymry anturiacthus. Y mae efe wedi addaw ysgrifenu i'r DAEIAN 0 Rvvsia. Ter falmaidd awelon, dilyinvch y llestr Sy'n cario glew feibion hen Walia i fFwrdd Y corwynt, y daran, a'r fellten drydanol Na foed i'ch frawychu, y boys, ar ei bwrdd Ffawd dduwies gorono pob un o'r alltudwyr, Da ddigon y vydùont am fyw o dan dw'r; Os daw hiraeth i'r galon, doed hefyd i'w cofion Nad yw (,nd starvation yn ngwaith dur Glaii- dwr, LORENZO,

);¿!f1;jt¥, :ftii:{,> -<-tj- 4' Y LLWYNOG. Yn fy nodyn byr diweidaf, a mi ar y pryd yn Treorci, addewais nodion i chwi ar ryw greaduriaid deudroed a elwir yn ganwyr; ond yn sicr i chwi, Mri. Gol., o'r braidd yr wyf eto wedi dadleithiaw o'r rhew sydd wedi bod yn ystod y gauaf caled a aeth heibio mewn meddiant o'm corpws blewog. CAfais Jawer cic yn ystod y gausf, welvvch ch'i, ond yr oedd fy nghnawd a'm esgyrn am y caletaf gan y rhew, fel nad oedd dim teimlad ynof ond cofied y sawl a'm defn- yddiodd yn bel droed fy mcd yn eu had- waen bob copa moel a gwalltog. Son am y LlwYfio yn blufiwr dyni bluf- iwr fu y gauaf a aeth heibio Ac o'i oerllyd gerbyd gwyn, Plua y byd bob blewyn Plu fydd drwy'u gilydd yn gwau Yn belydrog fan bledrau." Fe gofiwch fy mod yn peitbyn yn awr i enwad cyfrifol yn Nghymru, ac yn ein capel ni yma, y mae yn egos i haner dwsin o flaenoriaid y gan, ac y mae pawb yn deall, lie y mae haner dwsin o'r rhai hyn, eu bod yn waeth na haner dwsin o lwynogog Samson am roddi y lie ar dan. Y mae y rhai hyn oil am chwareu y first fiddle, ac o'r braidd yn 'foddlon ei gollwng o'u llaw i'n bydenwog arweinydd. Fe ddywedir mai ni, y creadur- iaid lleiaf hefyd, ydyw y gwaethaf, (ond yr ydwyf yB gcbeithio fod eithriad i'r rheol), ac yn sicr hyn sydd yn iawn gyda golwg ar y creaduriaid hyn. Y mae yma un bach, ac wedi bod yna yn Jerusalem y canu, a thrwy hyny yn bamu nad oes dim da yn gallu dyfod o unrhyw Nazareth. Yr cedd crochan bach ei gawl wedi bod yn berwi er's tro, ond boreu y Sul o'r blaen, gosodwyd draenen arall dan ei ben ol, a thyma y cawl brasderog i'r tân, ac yn taegu dros yr holl heoJ, fel yr oedd yn beryglus bed mewn llathen iddo Yr OTdd crefyddwyr pob enwad yn cochu at eu clustiau. tra yr oedd ei ymddygiad yn cael effaith hollol wahanol ar fobl y byd, y rhai a ddelwent wrth ei we'ed. Beth yn enw pob rfceswm sydd ar proffeswyr 1 ond dyna, proffeswyr ydynt, a dim arall ac er fod rhai o honynt yn cael anedd-dai, yn nghyda lleoedd i e'stedd yn ein haddoldai yn rhad ac am ddim, danodant i fobl ereill eu bod yn cael hyn a hyn, ac nad ydynt yn talu fel-ar-fel. Yn awr fy mrodyr byehain, gadewch i ni ddeall ein lleoedd mewn cym- deithas, a bod yn ddiolcbgar am gael rhyw dwll mewn gymdeithas, canys nis gall careg fach lanw twll mawr, mwy nag y gellir gwasgu caTeg fawr i dwll bychaxt,-ei le i Mwb, a phawb yn ei le. Newydd trist am Absalcm! Y mae yn fwy na thebyg fed fy hen gyfaill y Rwsian mawr ar ymadael o'r gymydogaeth hon. Ae&-um yno y dydd o'r blaen, a gwelais ei fod wedi gwneud ieirdy o'i bantry, a hyny fel y deallai, rhag i mi roddi fy nanedd yn un o honynt. Y mae gwaeth pethau y dyddiau hyn mewn panities. Y mae chwantau a gwendidau y natur ddynol yn parhau i aflonyddu ar greaduriaid o byd. Y mae yma un o bonom ni, a hwuw heb fed y iflwyaf cyflym r ei droed, yn ddiweddar wadi gorfld ffoi o i o-of,, lotya. o herwydd gwendld neillduol. 0 na rwymai dynion ravau neillduol o'r deg gorchymyn r^jvng eu Ilygaid tto fel cynt, er eu cadw bob amser ger eu bronau. Y darn a fyddai yn briodol rhwDg Ilygaid hwn fyddai y deg- fed gorchymyD. LLwYNOG.

NODIADAU 0 LANELLI. Nodasom yr wythnos o'r blaen fod mas- nach yn parhau yn farwaidd, a'r awyrgylch fel pe yn tywylla bob wythnos, a thrwy hyny fod llawer yn teimlo yn erwin o dan wasg- feuon tlodi ac yn wir, y mae mawrion y dref yn dechteu teimlo, ag agor eu calonau En ngwyneb hyn, a chyfranu yn haelionus ogellau tuag at ddiwallu angenion y cyf- ryw. Y dydd o'r blaen rhoddodd y diwedd- ar Aelod Seneddol, A. C. Stepney 70p. i'w rhanu rhwng prif ddyoddwyr y dref, a bydd y swm hyny yn foadion i lanw tipyn o'r gwagle ofnaiwy sydd rhwng dynion a'u dymuniadau, er fod llawer yn dysgwyl wrthynt am gyfran o honynt. Y mae un boneddwr arall wedi cyfranu 213a, 12s. 4c. at ddileu y ddyled oedd yn aros air y Fon- went Newydd, yr hon sydd yn agored i bob enwad i gladdu ynddi, a hyny am bris rhes- ymol, ac mewn man iachus a chyfleue. Costiodd y tir yn nghydag adeiladu capel bychan, hardd amo, tua mil o bunau, ond cyfranwyd yn ol rhif yr aelodau o bob eglwys y pryd hyny, nes galluogi y pwyllgor 1 dalu y treuliau, oddigerth y swm a nod- wyd felly y mae y gladdfa yn ddiddyled, ac yn cynwys digon a le i gladdu am lawer o flynyddau, fel na raid i neb o Ymneillduwyr yr oes hon halogi claddfqgrdd perthynol i'r eglwysi, na galw gweinidogion Y mneillduol i weinyddu y gwasanaeth angladdol tuallan i'r muriiu, fel y gwneir mewn rhai manau o Gymru y dyddiau hyn. Haedda Mr. William Thomas ganmcliaeth uchel am gyfranu mor hael at achos mor deUwng o gefoogaeth, gan obeithio y gwnaiff y rhoddion daionus hyn greu teimlad eli-isengar ya nghalcnau lluoedd o gyfoethogion en tref an gwlad eto yn y dyfodol, ac y eyfrin.)nt o'u digon- olrwydd i gynorthwyo y tlb.wd. Sonir llawer y dyddiau hyn am y

DDELW fawr sydd ar ddyfod i un o Eglwysi y dref. Dywedir fod aelodau yr Eglwys Gymraeg wedi sefyll yn dra phenderfynol yn erbyn cael y fath beth i'w heglwys hwy; ac y mae y blaenor, neu yr hwn sydd yn meddu aw- dutdod esgobyddol yn y Llan, wedi pender- fynu ei gosod i fyny yn yr Eglwys Seisnig, a thebyg yw y bydd yno cyn nemawr ddyad- iau. Onid yw path fel hyn yn warthus, ac eilunaddolgir m2,wn tref mor oleu a phroff- esedig fel Llanelli! Dylai yr offeiriaid gywjlyddio am eu beiddgarwch haerllug yn dwyn pethau cysgodol Pabyldol yn lie y sylweddol a chrefyddol i'n heglwysi. Y mae

JOHN HE1DDEN yn cacl eu gwobrwyo yrr a yn barhaus. Yr* llys yr ynadon y dydd o'r blan, dirwywyd un dyn cydmarol ieuanc o Xi Km yfed, a Si arall o dreuliau a chosp am beidio my-ed allan o'r tafarndy, ar ol gwario ei holl avian am yr hyn nid yw far.t." Hyd pa bryd, tybed, y mae e:n cyd-ddynion yn bwriaan myned yu mlaen yn y cyfeiriad hwn ? Diau ei bod yn llawn bryd i agoryd llyga d i adael ffyrdd yr annuwiol, ac i gofleidio mocRoldeb a sobrwydd, o herwydd y mae meddwdod a'i effeithiau yn tori i lawr ac ysgubo dynion yn barhaus i'r tragywyddoifyd mawr yn an- mharod. Yn ystod yr wythnosau diweddaf bu cyn- hwrf mawr yn ngwersyll y L'an o berthynas i

CYNGHERDD. Nos Fawrth diweddaf, cafwyd un o'r cyngherddau urddasolaf y bum ynddi erioed yn nghapel Als. Gwasanaethwyd gan gor Y:. capel, dan arweiniad medrus y cerddor ieu- anc Mr. Seth Jones, i ba un yr oedd yr elw yn myned; ac os oes blaenor y gân yn un man yn haeddu ac yn deilwng o elw cyng- herdd, yn ddiamheu fed Mr. Seth Jones, o herwydd y mae beunydd &'i holl enaid gyda y canu. Hefyd yr oedd yr enwogion Mri. R. C. Jenkins, Eos Morlais, a'r swyngerdd- ores Miss Martha Harris yn eymeryd rhan helaeth yn y gwasanaeth. Nid oes eisieu rhoddi hanes y canu, gan fod eu heuwau mor adnabyddus, fel nad oes raid iddynt with lythyrau eymeradwyaeth cyhoeddus. Caf- wyd cyngherdd felus a godidog iawn. lOAM" GWYLLT.

DELED DY DEYRNAS." AT MR. THOMAS JONES. STR.-Daeth y DARIAN i'm Haw y Sadwrn, a gwelais eich gofyniadau ataf yn nghylch y frawddeg Deled dy deymes." 1. "Pa bryd y daeth y deyrnas 1" Ymddengys yn amlwg i mi, na ddaeth y deyrnas hyd ddydd y Pentecost. Hwnw oedd diwrnod mawr y cychwyniad. Nis gallai ddyfod, na chychwyn yn gynt; oblegyd yr oedd Crist heb farw-heb adgyfodi-heb es- gyn i'r nefoedd—heb ei ogoneddu—heb gael pob awdurdcd. Rhaid oedd iddo ef gael ei ddyrchafu, a'i goroni, cyn dechreu teyrnasu. Baich mawr gweinidogaeth loan, Crist, y deuddeg, a'r deg a thriugain cyn hyny—oedd oregethu fod teymas nefoedd yn neshau. Pregethent efengyl y deyrnas- cyhoeddent rai o egwyddcttion y deyrnas—-paiotoent y flordd i'r dleyrnas-galwent ar yr luddewon i gredu yn Nghrist, oblegyd fod y deyrnas yn neshau. Oblegyd fod gair ac egwyddor- ion y deyrnas yn cael eu cyhoeddi, y dywedir yn ami fod y deyrnas wedi dyfod atynt"- fod y deyrnas o'u mewn yn eu plith "— bod dynion yn tieisio teyrnas nefoedd," ac mai treiswyr oeddyn ei chipio hi"—a bod yr Ysgrifenyddion a', Phanseaid yn "cau teyrnas nefoedd o flaen dynion." Siaradid am dani fel peth oedd eisioes yn bresenol, Crist, &c., yn dadblygu ac egluro eu hegwydd- orion—ond amlwg ydyw mai "neshau" a dyfod" oedd hi, ac mai Pedr ar ddydd y Pentecost oedd a'r allweddau yn ei hsgor hi: —" I ti y rhoddaf agoriadau teyrnas nef- oedd." Efa oedd S,'r allweddau i'w hogor i'r Iuddewon ddydd y Pentecost, ac ir Cenhedi- oedd yn nhy Cornelius. Ymddengys yn egluv ddigon i bob meddwl gonest a diragfarn nas gallmai y deyinas ddechteu na chychwyn nes i'r brenin gad ei garoni. Adeg fawr ei goroniad ;i e.steddxad ef, oedd dydd y TtuU cot-t, a dyui yr adeg yr eistedaodd y aeuddeg apoetol ar ddeuddeg gorsedd yn barnu y byd cnefyddui—ac ar eu gorseddau y ^jraent byth. "Pan ei-steddo Mib y Dyn ar orsedd ei ogoniant, eistedd chwithau ar ddeuddeg gorsedd yn barnu deuddeg llwyui ^Israel." Eglur yw i Grist fyw %marw dan y ddeddf. Wedi «i wneuthur o'wraig a than y,ddeddf )) &e. Enwaedwyd ef yr wythfod dydd—myn- ychai y deml, tt ei Dad, i addoli Duw yn ol yr hen drefniant Inddewig—yr oedd yn bwytav Pasg—yn acfon y gwahanglwyfus at yr offeiriaid luddewig—yn gorchymyn i'r bobl i wrando ar y rhai a eisteddent yn nghadair Moses—talodd y deytnged—yr oedd yn weinidog yr enwaodiad, cadwodd y gyfraith, a bu yn ei farw yn adiwedd iddi— Efe a ddywedodd, G^rphenwyd a chan ogwyddo ei ben, Efe a roddes i fyny yr ysbryd." Bil y ddeddf fyw, a Christ fyw dani, hyd nes i farw Crist fod yn angeu bythol iddi. Ond dydd y Pentecost oedd dydd coron- iad y Brenin, a chychwyniad y deyraas, a'r weithred gyntaf oedd achubiaeth tair mil o eneidiau. Gwelir Pedr yn pregethu-yr allweddau yn ei law, ac yn agor teyrnas nef- oedd am y tro eyntaf erioed, a'r miloedd dychweledigion yn myned i mewn. 2. "A ydyw 'Deled dy deyrnas' a'i Uwyddiant yn gyfystyr V Nac ydyw. Golyga y cyntaf, fod y deyrnas heb ddyfod, er ei bod yn neela golyga y diweddaf, fod y deyrnas wedi dyfod, a dym- uniad am iddi fyned rhag ei blaen nes medd- ianu yr holl ddaear. 3. A ydym i ddefnyddio y rhan hon o'r weddi fel i ddymuno llwyddiant yr efengyl" Ymddengys yn eglnr i mi nad ydym, ac nad ydyw y lrawddeg yn briodol, nac wedi ei bwriadu gan Grist i hyny. Y mae y frawddeg yn golygu fod y deyrnas heb ddyfod, a pha synwyr sydd mewn gweddio am iddi ddyfod, a hithau wedi dyfod er ys mwy na deunaw cant o flynyddoedd. Y mae yn wir fod llawer rhan o'r byd eto hebddi, ond nid* gweddio am iddi ddyfod, ond myned i'r lleoedd hyny sydd eisieu i ni. G weddi gyf- addas i'r apostolion i'w hariel c/u dydd y Pentecost, a dyfodia 1 y d»yrnas tedd hon, ac nid i'w hirfaiyd byth ar ol hiny. Ni arferwyd hi gan yr apostt liou na'r snint ar ol sefydliad y deyrnas. Ed ry char i'r Actau, Epistolau, Datgudd ad—nid yw y frawddeg yn cael ei defnyddio un amser. Ceir lluaws o ymadroddiou am lwycldiant y deyrnas—y gair a'r gwisionedd, mogya—"Ac yn awr, Arglwydd, ed^ych ar eu bygythion h'^y, a chaniatft rth I wc,is:on draethu dy air di gyda, phob hyfder trwy eityn o h-not dy law i iacLiuo, ao fel y gwne'er arwydiion a rby[elt( eLm trwy enw dy sanctaidd Fab IecU. 0, {rodyr, gweddiwch dro om, ar fud i an yr Ai^Kvydd fejsj a chut-l g edd, megys gyda chrvithau," &c. Ond ni cheir y frawd. eg, "Deled dy deyrnas," yn cael ei defnyddio ganddynt yn un Elall; a rheswm da p)ham, oblegyd fod y dvyrnas wedi dyfod. Dylem gufio yn vastadol fod lluawi mawr o adiiodau ac ymadroddion j'sgrythyrol yn p-.rthyn i le sonau, amseraii, ac aw.gylchiad.uu neiil htol, ac nad ydynt yn briodol i'w defnydd io, n/u cymhwyeo at Eeb pe Witun, amser u, nac amgylchiadau ereill. Peidio colio hyny bair i ni yn ami i roddi ceh/^dd yn ngenau yr Ysbryd Glan-i gymj^grywio a gwyrdroi y Gwirionedd Ysbrydoledig. Pob llwydd i chwi a phawb ereill i iawn chwilio, iawn ddeall, a iawn ddefnyddio gair y Gwirionedd. Yr eiddoch yn gywir, Heolyfelin. W. HARRIS.

Allan o'r wasg, yn y Sol-Ffa, pris 4c., "CANEUOTF Y GWYINFYDAU At wasanaeth yr Ysgol Sul, Cyfarfodydd Cystadleuol, &c., GAN D. EMLYN EVANS. Newydd ei gyhoeddi, pris 6c., DARNAU A DADLEUON At wesanaeth Cyfarfodydd Adroddiadol, &c GAN DEINCODYN. Danfoner am danynt at 1. JONES, Printer 43 Treherbert. NEWYDD ei gyhoeddi, ac ar werth yn Gyfrol wythplyg, yn agos 500 o du- dalenau, mewn llian hardd, am 15s.; yn Llundain, gan MESSRS. TRUBNER & Co., Ludgate Hill, London, Ail Argraffisd cywiredig a helaethedig o'r Darlithiau ar IEITHYDDIAETH GYMREIG," 42 Gan JOHN RHYS. RHYBUDD PWYSIGJ RHYDYFRO ART UNION. YN unol a'r hysbysiad sydd wedi ym- J- ddangos yn y DARIAN, dydd Sadwrn, Chwefror 8fed, oedd y dydd penodedig i'r tyniad (drawing) uchod gymeryd lie. Daeth lluftws mawr o bobl yn nghyd; ond..wrth ganfod mor Ueied o'r tocynau a ddychwel- wyd, sef 250 o'r cyfryw ag sydd allan, pen- derfynwyd mai doeth fuasai ei gohirio hi yn mhellach hyd SADWRN, MAWRTH 22aio. Nos Sadwrn, ar y cyfarfyddiad uchod, yr oedd rhai am dynu allan nifer y Prizes sydd ar y list i ateb nifer y tocynau oedd i fewn,* ond wrth wneuthur felly, ni buasai tri o'r Prizes iselaf yn dyfod yn gyfatebol i'r tocynau oedd i fewn, a thrwy hyny buasai y prynwyr yn colli cynyg ar y 5 Prize goreu; ac os na fydd gwerthiad y tocynau yn gyfatebol i'r wyth Priea erbyn y dydd gohiriedig uchod, caiff nifer y Prises eu tynu yn gyfatebol i'r tocynaa a werthir. Pe bawn yn gosod amgylchiadau y brawd yn hysbys ar ddu a gwyn, yr wyf y» sic* y cawtai ef gynorthwy a chydymdeimlad pawb. Da chwi oil, deuweh allan,—had heidin, I hleidio dyn egiran Yn wych a chryf, gnowdi aidwhan, 1 yru llwydd o'ch aadaa. 33 TAWIBTPBYN. Drill Hall, Ynysowen, ger Troedyrhiw. BYDDED byebys y Oyhrtod Lleayclllr; yn y lie uobjA noa Saiwrn, Bbflll 12, 1879. Beiririad,—Rer. D. G. JOKJIB IDeWi), ilow at, Troedyrblw, MelMtyr. PKIVJDEATTKAV. I'r Cor heb fod dan 30 maws rhff, A geao yn orea "Hermon," Rhif 101, o Ljit TOItHl Ieuan Gwyllt, ar y geiriau "Fe welir SeioB fel y wawr, gwobr « I 0 8 A fr Arweinydd. AID yr Hir a Thoddald Se4dwgra £ F i "Mr. Wm. Jones, Ynyaowea" 0 10 0 Eto f "Mr. Wm. Griffiths, Ynytifewen" 0 18 I Y Cyfangoddiadaa i'w haofen ft Beiraiad ar non cyn Ebrill laf, 1879, a'r ffagenwaa ereill fr Tsgril- enydd ar neu cyn Bbrill TM. WILLIAM HICKS, 27, Nixon VIM*. a Yny nowes, Merthyrk EBENEZER TONYPANDY. CYNELIR CYNGHEDD ardderchog yn y Ue uchod nos lau. Mawrth 13eg, 187Q. Pfiir-LaiawTE j— EOS MORLAIS, EOS TYDm» A- Miss MARGERY LEWIS, IbrrJuD, YN CAEL EU CYHOBTHITYO au Y TONYPANDY CHORAL UNION, A'R MALE VOICE PARTY. PIANO AC HARMONIUM r- MB. C. C. CAIRD, TRBD A Miss BESSIE PRICE, PHSYGBAIG. ARWEINYDD Mft. D. BUALLT JONES. Tocynau, Is. 6ch., Is., a 6oh. I ddechreu am haner awr wedi Saith. 45 CYNELIR CLASSES Tonic-Solfa a Hen Nodiant yn Ebeneaer, Tonyyandy, bob nos Fawrth a nos Wener, am 7 o'r gWA, ATHRAw-Mix. D. BUALUr JONES. TELERAU :-2s. 0c. y chwarter. Menywod a bechgyn dan oed, Is. 6c. A ymdrocho, cefnoger.' Cymdeithas Cymreiffyddloa Qweat f^iYNBLlU Eisteddfod gan y gymdeithae uchod yn Neoadd Ddirwostol T*> degar, y Llun oyntaf yn Mawrth, 1879, pryd y gwobrwyir yr yrogeiswylr llwyddiaraw icqivu Rhyddiaeth, Barddoniaetib,a Osdd. oriaetb, &a., Ac. PRIJ DDAKSAXT OQBAWE. I'r cor, heb fod dim 60 mewn rhil, a gaoo yn oreu To The Cherubic,' allwa o'r I DatLiagen To Detun,' (Harsdel) 10 0 0 a 2p. i'r arweinydd. Tr cor o'r un gynulleidfa, ddia dan 40 mewn rhif, a gano yn oren yr Ar.,t em, 4 Duw Bydd Noddfa,' gan R. Mills 5 0 0 »lp. iV arweinydd. I'r oor o'r U J gynulleidfa, ddim dan 30 mtvwn rhif, a gano yn oren, cEhoo, Eheda,' o'r Llwybnu Mol- iat t,' (Lewis Janes, Treherbert), gan Gwilym Craig y Tyle. 1 10 0 a chyfrol hardd o Llwybrau Moliant' ilir ar-ik ein-idd. Ni chaniateir i'r cor buddugtl ar yr Authem i gystadla ar y doa, Trysorydd: Mr. W. L. WiJianis (G wilym Graig y Tyle). BI rnit,id- Rh :ddih a'r Farddoni«^tV, &0.. D. W. Jones, (Dawi (ilan T*,f), v air. Owen Griffiths, (Bfy- Ery; i). PrOgir?»m yn yn wr b&roi. Vs«- ffenydcio?,: Jf". T. G-. J :no.s, 4 Morih Street, Rhymc-ey. Mr. r, i Phillip (Gel/nos), G-ocer, Treder, Mc). RHYBUDD! RHYBUDD n BYDDED hysbys i'r cyhoedd, fy mod i Dd. Thomas, Caebabell (gynt 0 Lan- samlet), yn rhoddi cyfleusdra i unrhyw bers n neu bersonau a tll fy nghyhuddo o odinebu. i wneud hyny o fewn mis i ym- ddangosiad y rhybudd hwn. Os bydd i mi glywed fod rhywun yn iselhau fy nghymeriad mewn unrhyw fodd ar ol hyn. bydd rhaid iddo sefyll canlyniadau y gyfraith. 46 DD. THOMAS. MERTHYR TYDFIL Art Union Prize Drawing, In aid of The Building Fund of ENOH CHAPEL; GEORGETOWN. THE DRAWING ^,1 vk, p]ac, oa Thursday, Sd^temhdr 25tby 1879, at tze TEMPBBANC338 HALL, uudbr the distia^Bibhbd patr-a ge and super- vision of the followingfr^ntUm n:-D. Williams,Ego,, High C*.r»>-tabJo W. Hsfrie, E»q W. Jones. Esa Cyfartb'.a Wc- k, B. Kiikhot&p, Jisn Llwvnoehn; J. Jenkins, EFq., aed J. E. Ds.vj s, Esq. The followiEg valuabie Prizes will to dr.wiu for:— t # FIIiST JPJR1ZE, Any article or artic.ee to bo selected by the acucct&ful wir nt-r to the valne of iiSQ. iiSQ. 2. A brilliant-toi!(d Fiatofoite in walnut 26 0 0 3. A handsome Fony 16 0 0 4. A handsome pair of Ch&ndeliere, with four brackets in etch 12 0 0 5. Chambers's Encyclopedia, published at 10 10 0 6. An eight-day Clt ck 8 8 0 7. A Silver Levtr "W" atch .660 8. A handeome Bicycle 6 6 0 9. Sieger's beautiful Sewing Machine 6 0 0 10. A very beautiful Chest of Drawers 5 6 0 11. A superior Suit of Clothes 4 4 0 12. A rich Faiseley Shawl ..400 13. A btautilul Mahogany Cotsch ..330 14. A highly Elecirc-plated Tea & Coffee f Service .220 15. A pair cf gcod Blatktts 1 15 0 16. A teautiful Set ef Scho-1 Books 1 10 0 17. A beauti/ul Welsh FIFnne.1 Dress 1 5 iD 13. A Bos^wcca Writing Dtbk, with brass OR. a 1 1 0 19. A LaciEB' Rcsewood Wrinz>g Detk 110 20. A handsome Cruet-Btftiid complete I 1 0 21. An elegant S»ing Loi king Gises 1 1 0 22. A tefcutifal Time-Piece I 1 0 23. A Lidieb' Dtc-ssing Case I 1 0 24. A Gentleman's DreeBing Case 1 1 0 25. A bebutifui Aecordian 0 26. A beau i/ul Set of Trajs 1 l 0 27. A Silc Uitbreila 0 f 28. A Set of Fhf-Irocs I 1 0 29. A hardeome Picture 3-1. A beautiful Ecgrt ving to 1 1 9 31. A rich Table-Cover .110 32. A Witter-proof Overcoat 1 1 0 In addition te the tbove, there will be given away above Two Fucdred Vsluatle Prizes, comprising Time-pieces, Engravin^e, Woollen Shawle! end lowioywfl, F1&Z1&61 Shj/ts* And Fi»nne] Aprosfi. Children's Boots fnd Stockings, Ties and Linen Collars, Pccket KactkercWffs, Prime Welsh Haina & Caerphilly Cheese, together with other orsame&tal and useful articles. Tickets, 6d. each, or a Book of Twelve Tickets for 5s. The Drawing will be on the principle of the Art • Union, and the acoosssfu! numbers will be published in the Merthyr Express,' I South Wales Daily News,' 'Banner ao Amserau Cymru,' 'Seren Cymru,' aid I Tuian y Gweithiwr.' A list of winning num- bers wiU be forwarded to any pereon who 1(ijI send a stamped addreeeed envelope for tire same. Treasurer, E. B. Evane, Esq Brecon Oft Bank. Auditors, Messrs. J. VaughaB and W. W&fiamB- Hon. Secretary, D. Dwies, Esq., 8, GlebelandJ Corresponding Secretaiies, Mr. T. Thomas. fcSc Breoon road, Merthtr Tjdfil, and Mr. R. LlewelW Iff, Cyfarthfa Lane, Merthyr TydfiL W |J* GRAND DRA WIN G OF PRIZES will be he!d at 7PREBANOS, Pontardawe, Swansea, on WHIT-MONDAY. 1879, in the presenee 91 severd Sentlemen of the neighbourhood1'and as many tieket- olders as wili attend; when the following valuable prises will be awarded io the wining numbers: is I. d 1 Capital New House atd Garden, mae 200 0 0 2 GITUB in Cash 10 0 0 3 A First- cists Harmonium 7 7 0 4 Jkt of Tea Service j n 0 6 Ditto n 110 0 9 Handsome 8-Day Striking Clcck 11*0 7 Bet of Chamber Ware i o O 8 New Violin 10 014 0 9 Set of Chamber Ware 0 12 0 10 Telescope q WH II Safety Lamp 0 7 6* 12 Meerschaum Pipe ,» M 0 6 0 Tickets, One Shilling eaoh, or a Book of 22 for £1. Bometwies,-D. E. Richards and W. J. Morgan, Trebanoe, Pontardawe, Sa-ensea, where tickets may be obtained. Agents wanted everywhere. 36 VARDRE, GER CLYDACH. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod dydd Sadwrn, Mai 3ydd, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswj r buddugol. PRIF DDAR,-f. "a d 'Datod mae rhwymau caethiwed,' (J. Ttiomasr), i gor o 40 ao uchod 8 0 0 A Rhoda i'r Arweinydd gwerth 1 0 0 Y gweddill o'r tesfcynau i'w hysbysu eto WM. It DAVIES, Ysg., 34 Vardre, Clydach. CASTELLNEDD. CYNELIR EISTEDDFOD GERDDOROL, &c., vn y dref uchocl^ dvdl Gwener y GhrOglitb, Ebrill lleg, 1879. PRIF DPARNAU. U Datod mae Ilhwymau Caeth- iwed (J. Thomas), i Gor o 60 sc uchod, gwobr 10 o 0 A Chadair i'r arweinydd. "Wells)," Rhif 138, LlyIr Tocau Stophons a J vhES, gwobr 2 0 0 rr Fife Band a chwareuo oreu "Meech, Megan" a "Gwyr Harlech," gwobr 1 0 0 Am y gweddill o'r testynau, yr amodau, &o., anfoner am y rhaglen at yr Ysgiifenydd, a choir hi am Ig.; trwy y Pest, ljc. EDWARD MORGANS, Ysg., Tramway Office, Neath. Capel Seion, Waunarlwydd. CTNELIR EISTEDDFOD Flynyddol y Capel uchod, dydd Gwener y Groglitb, Ebrill lleg, 1879, pryd y gwobrwyir yr ym- geiawyr llwyddianus. Beirniaj,-PROFF. DAviEs, Llargollen. PRIF DESTYX AU. I'r Cor a gaDO yn orwi "Dated mae Rhwymau Caethiwed" (J; hn Thomcts, gwobr. 8 Q 0 1'1' Cor a gano yn r.reu "Y mae Gcrphwysfa eto'n ol" (Pencerdd Gwynedd), gwobr 2 0 0 N i chiniateir i unrhyw arweinydd i arwain cor os bydd wedi enill ugain punt o'r blaen. Y mae y programs i'w cael am y pris ar- farol, gan Mr.. THOMAS JOHN, New I-Load, Waunai 1 .vydd, Swansea. CAERSALEM, DOWLAIS. CYNELIR EISTEDDFOD yn y C.Pel uchod, dydd Sadwrn, Ebrill 12fed, 1879 (d iydd Gwener y Groglith). £ s. d. I'r Parti a gano yu ortu "Y Gwlithyn," gwobr 1 5 0 Am y Traethawd gorau "Sectau y Testament Newydd," gwobr 0 8 C Y programs i'w cael am lkc. yr un, gan JOHN T. WYNDHAM, Ysg., 25 7, Odessa St., Dowlais.

ANFFYDDIAETH. Ond erbyn hyn y mae cefnogwyr a phleid- wyr y gau grefydd anffyddol wedi eu di- hysbyddu o bob sail a rheswm, fel nad oes ganddynt yn awr ond syrthio mewn gwarth i ddiddymdra, gan gywilyddio am eu haer- iadau ffugiol, budr, a gwag.