Tarian Y Gweithiwr

EISTEDDFOD GADEIRIOL DEHEU- DIR CYMRU. Cynaliwyd pwyllgor detholedig i gwblhau rhaglen yr Eisteddfod hon, yn y LI an over Arms, Pontypridd, nawn Sadwrn, Chwefror 22ain. Y presenolion oeddynt D. Rosser, Ysw. (cadeirydd), R. T. Williams, Ysg. Cyff, E. Thomas (Cochfarf), D. L Roderick (Rhydderch), Ysgn. Gohebol; Dewi Alaw, Tom William?, Tafonwy, Carnelian, a Bryn- fab. Mae y programme yn awr yn barod i'r Wasg, ond yn unig ei basio trwy Sanhedrim Caerdydd dydd Sadwrn nesaf. Cynwysa 50 o wobrwyon, yn amrywio o haner gini i gan' punt. Mae cyfanswm y gwobrwyon yn £330. O'r swm hwn, y mae dros un ran o dair yn wobrwyon rhoddedig o'r tuallan i'r pwyllgor. Ni chychwynodd Eisteddfod erioed gjdx gwell rhagolygon. Mae y sefydliad fel wedi gafaelyd yn nghalon y Deheudir, ac a rhai mor bell a phroffwydo y ceir yr oil o'r gwobrwyon mewn tanysgrifiadau o hyn i adeg cynaliad yr Eisteddfod. Mae cyfeillion Caerdydd yn gweithio yn rhagorol gyda'r mudiad. Yn mhlith y noddwyr ceir enwau y Maer, ac amryw o'r Cynghor Trefol. Bellacb, gellir dysgwyl gweled y programme allan o hyn i ben pythefnos, a gallwn sicrhau na fu gwell detholiad o destynau a gwobr- wyon erioed o flaen y cyhoedd. Mae swn parotoi i'r gAd yn cyrhaedd ein cluatiau o bob cyfeiriad—dim llai nag Wyt'h o gorau yn dechreu gloewi eu harfau. Mae y si wedi ein cyrhaedd hefyd y bydd Eryrod Eryri yn dyfod i Gaerdydd i edrych am ysglyfaeth. Felly, gantorion Morganwg a Mynwy, edrychwch ati rhag i hogiau'r Waen wneud ail-argraffiad 0 ddrama Bir- kenhead. Y COFNODYDD.

PETHAU CHWITHIG. Teithiwr yn synu fod dwy Eisteddfod yn cael eu cynal yr un diwrnod yn yr un dref, sef Castellnedd. Nid yw wedi teithio llawer eto, onide canfyddai fod dwy yn flynydd l yn Merthyr. Peth chwithig gweled Llywodraeth Bro- testanaidd yn aDfon cffeiriaid Pabaidd i weini i anghenion ysbrydol eu milwyr i fyned i Zululand. Peth chwithig i Bwyllgor Eisteddfod De- heudir Cymru yw cael cynyg gwasanaeth cerddorol i gynal tair cyngherdd. Caulyn- iad anocheladwy hyn fydd dewis y naill a gwrthod y IhlL Peth chwithig yw clywed cyfeillion yn achwyn fod dwy Eisteddfod yn yr un dref, ar yr un diwmod, a'r very personau byny yn gyfrifol am y peth. Peth chwithig i filwyr Lloegr oedd y gurfa dost a gawsant gan y ZuHis. Peth chwithig fod Iarll Beaconsfield a'i Rydweinidogion yn gwrthod caniatia rhodd 11 flynyddol i.Brifysgol Cymru, yn ogystal a Phrifysgoron Lloegr, yr Alban, a'r Iwerddon. TEITHIWR ARALL.

ART UNION LEWYS AFAN. MRI. GOL.Byddweh cyetal a rhoddi ychydig o'ch gcfod gweithfawr i mi draethu gair neu ddau ar y testyn uchod. Y mae llawer 0 ysgrifenu wedi ac yn bod meWIl cysylltiad a'r dyste^Jjon, a dim ond hyny. Llai o drwst a rhagofa waith, fechgyn, sydd eisieu; nid dweyd y mae yn teilyngu tys-teb, o"d gadewch i ni anfon ein sylltau i fewn., Brysiwch, fechgyn, a gadewch i ni ddangos ein parodrwydd i wneud ihywbeth i'r cyfaill hwn. Gwel-iis yn y DARIAN yr wythnos ddi- weddaf fod pwyllgor wedi ei ffurfio t; a Cwca-. bwrla. Ffutfiwch chwithau yn Llanelli, Pontardulais, Cwmafon, Briton Ferry, &e., tmyllgorau lkol ar unwaith, canys dyma y ffjrdd i fyned yn mlaen â'r gwaitb, ac nid jhyw ysgrifetu byth a hefyd fel plaTJ t yn yr v sgol pan yn ffrao &'u gilydd-taro di gyntaf; na wnaf i, taro di. Nid oes un e honynt yn taro, ae felly mae y cyfan drosodd, a dim wedi ei wneud yn y diwedd. Y mae yn ddrwg iawn genym fed Lewys Afan wedi myned mor isel yn ei amgylchiadau. Er fod Lewys a minau wedi bod yn lluchio ceryg at ein gilydd ychydig amsor yn ol, gadawer i hyDy fyned? gyda'r gwynt yr amser presenol, gan feddwl mai dyn yn amser presenol, gan feddwl mai dyn yn myned ar y gorivtaered sydd genym o dan sylw, a gwraig ac wyth o blant o dan ei ofal. Nid gwaith bach yw codi teulu o wyth o blant, a dim un o honynt mown oed i weithio eto. Marwardd iawn ydyw masnach yn ardal Abertawe yn parhau-pedwar twrn yn yr wythnos, meddai nhw, i fed hyd ddiwedd mis Mehefin, a phnmp twrn yr wythnos am y chwe' mis canlynol. Goteithio nad ces dim sail i'r dywediad hwn. Cwmbwrla. IFOR CWMDU.

BURGLAR BARDDOL. Yr ydym yn agos syrffedu erbyn hyn, debyg- wn, ar hanes Peace y burglar, haues yr hwn sydd wedi bod drcs yr wythnosau diweddaf yn brif bwne y dydd. Ond Ow cyn cyr- haedd yr amen' yn mhregeth bywyd Peace, wele y mae burglar arall wedi gwneud ei ymddangosiad, neu yn hytrach wedi dyfod i'r fagl yo ein plith ni fel cenedl, ie, ysywaeth yn mhlith y creaduriaid diniweidiaf o honom, sef y beirdd(?) Condemnir yn fynych ym- ddygiadau pwyllgorau eisteddfodol yn cadw cyfansoddiadau buddugol yn nghel mewn hen goffrau; ond yn wir tueddir fi i gredu erbyn hyn eu bod yn ymddwyn yn ddoeth iawn, os oes cloion cryfion arnynt, gan fod cymaint o sharpers' o'n cwmpas, fel y mae yn beryglus i ddangos cymaint ag eaglyc, os byddwn am ei gadw yn eiddo i ni ein hunain. Wrth ddarllen hanes cyfarfod Cymdeithas Lenyddol yr Ystrad, gwelais englyn anerch- iadol i ddwy gantores oedd yno, gan un Uthr Wyon; ac wrth ei ddarllen, tybiwn fy mod yn gwybod rhywbeth am dano yn flaen- oroL ac wedi gwneud ymchwiliad gwelais fy mod yn iawn dybio, oblegyd yn y Tywysydd a'r Gymraes,' Rydref, 1867, gwelir yr englyn, yn nghyd a dan ereill, i Miss Walters, (can- tores enwog yn Sirhowy y pryd hwnw), gan Gwentwyson. Dyma fe :— Dymunol, swynol gu se-niau-lifallt Fel afon o'i genau Hon heb s-n fydd pen ein paa, Hyawdledd sy'n ei hodlau.' Ond dyma rhyw Utbr Wyon wedi bod mor uthr a'i fenthyea a'i gymwyso debygai i ddwy ferch ieuanc yn yr Ystrad yn y wedd gan- lynol:— Dymunol, swynol gu seiniau-a lifant Fel afon o'u genau Hwy heb sen fydd pan ein pau, Hyawdledd sy'n eu hodlau. Gwel y cyfarwydd ar unwaith fod yr englyn wedi ei lurgunio yn aruthr gan yr Uthr o Gwm Rhondda with ei pyfnewid o'i wedd gyntcfig i ateb ei bwrpas ef. Eglur ddigon i bawb mai i berson unigol ei cyfansoddwyd ar y cyntaf. Sylwer fy mod wedi italeiddio y cyfnewidiadau. Yn y linelt eyntaf, wrth osod a o flien 'lifant' yn v cvrch y mae wedi estyn y liuell sill yn rhy Inc; ac w th ddafn- yddio y cysylltiad 0'0. yn y? ail l.rt&H y mae ganddo unig a Iluosog.' Er ei chael i ateb i'w amean ef ciylasd fod fel hyn :— 'a lifant' Fel afonydd o'u geneuau. Y mae yn &mlwg nas gwyr ddim am englyn ond ei fod yn awyddus i ddangos ei hun o flaen cynulleidfa y noson hono i wenieithio i'r genethod, ac yn hytrach na myned i'r ffos yn llwyr, benthyciodd blyf aderyn arall i'w addurno a hwy. Dyma fi wedi ei ddal yn ei gyflwyno i sylw y llys barddol, a gwnaent hwy fel y mynont ag ef. Eithr o'i awydd aeth Uthr Wyon,—er- Yn burglar engiynion [glyweh, Dygodd berl glwys Gwentwyson, Ond daliwyd ef—do, hold on. Hold on, hold on, the old iss—am ei dric, Ow! dyma dro diflis; Rhaid eto ei gicio'n gas, A'i bwnio ef yn bams. P. C. ROBINSON.

Y GONGL AMERICANAIDD. MARWOLAETHAU. Iorsawr 13, yn West Pittston, Pennsyl- vania, Mrs. Margaret Miles, yn ymyl 69 oed, yn nhy Georgs C. Gwynn, ei mab-yn-nghyf- raith. Yr oedd Mrs. Miles yn weddw y diweddar William Mile?, a fu farw yn Hyde Park. Buout fyw am flynyddau yn Merthyr Tydfil, ar ochr y tramroad, ac adnabyddid hwynt fel Billy a Pegi Miles. Yr ceddynt yn aelodau yn Ynysgan. Ionawr 14eg, 1879, yn agos i 64 mlwydd oed, yr hen frawd anwyl a ffyddlon, Richard E. Davies, Morris Run, Pennsylvania, o'r cincr yn y gwddl Claddwyd ef prydnawn dydd Iau canlynol yn mynwent Blcssburg, Pennsylvania, pryd y gweinyddwyd yn bwr- pasol iawn yn y ty, y capel, ac ar lan y bedd gan y Parch. F. Teilo Evans (A.) Gadawodd Mr. Davies weddw a phedwar o blant i alaru ar ei ol. Mae dau o blaat yn Nghymro, sef merch a bachgen, a'r un peth yn y wlad hon; yr oil wedi tyfu i fyny ac yn benau teulu- oedd. Mab i'r ymadawedig yw y Parch. W. F. Davies, gweinid gy Bedyddwyr ynNant- icoke, Pennsylvania, yr hwn yn unig o'i bhnt, yn herwydd eu pellder oddiwrtho, fu yn alluog i dreulio ychydig amter gydag ef yn ei gystudd, ac i hebrwng ei weddiliion marwol i dy ei hir' gartref. Ganwyd Mr. Davies ar Dwynyrodyn, Merthyr Tydfil, yn y flwyddyn 1815. Treuliodd braidd yr <11 o'i fywyd yny fan honf\ oddieithr y deng mlynedd diweddaf, y rhai a dretiliodd yn Nanticoke, Pennsylvania, ac yckydlg fisoedd yn Frostburg, Midland. Gweithiwr tan- ddaearol fu drwy ei oes, a gweithiwr caled iawn hefyd. Bu yn weithiwr tanddaearol am yr ysbaid maith o 56 o flwyddl. Er nad oedd ond bychan o gorffolaeth, eto yr oedd yn meddu 11awer o nerth cyn byth y gallasai ddal am gymaint o amser. Bedyld-wyd ef pan nad oedd 01)(114, yn hen eghvys butii's Seion, Merthyr Tydfil, gin yr Hybarch D. Saunders. Yn North Lawlerce, Ohio, Ionawr 25ain, yr hen frawd Wm. Br.w:t, yu 07 mlwydd oed. Ciaddwyd ef yn nghladdfa y lie, y dydd Mawrth Ci.nlynoJ. Gweinyddwyd yn y if; yn Gymraeg gan James F. Ricbards, gwein- idog y Bedyddwyr 3m Church Hill, Ohio. Pregethwyd yn yr addoldy yn Saesoni? gan frawd o Sais, ac yn Gymraeg ganF. Richards. TceulioJd yr ymadawedig lawer o flynyddau yn Morris Ikin, Tioga County, Pennsylvania, ac yr oedd yn aolod yno yn eglwys y Bedyddwyr. Brodor ydoedd o Lanelli, Sir Gaerfyrddin. Daeth i Lawrence diir wythnos cyn ei farwolaeth, at ei fab Mr. Brown.

GWEITHFAOL. Y mae melin Rome, New York, wedi derbyn archeb am 4,000 o dynelli o reiliau o'r Gorllewin, ar ba un y maent yn cychwyn yr wythnos hon. Bywiog iawn y rhedai melin Pencoed, Philadelphia, am y ddwy flynedd ddiweddaf. Y mae naw o ffwrnesi dwbl yn rhedeg yn gyson, a dywedir fod y cwmni yn myned i adeiladu rhagor. Y mae melin Phoenix Iron Company, Phcenixville, Pennsylvania, yn rhedeg ddydd a nos ar yr archeb a dderbyniasant oddiwrth y New York Elevated Railway Company. Llwyddo yn dda mae y Missouri Furnace Company, St. Louis. Heblaw eu ffwrnesi eu hunain, gweithiant hefyd ffwrnes Cwmni Haiarn y South St. Louis: a gwerthant yr haiarn bwrw i gyd i felin Joliet, Illinois, lie y gwne'r rheiliau dur o hono. Gweithio tri chwatter amser a wneir yn Shenandoah, Pennsylvania, er dechreu y flwyddyn. Ar y 30ain cynfisol, talodd y P. & R C. & I. Co., am fis Rhagfyr. Ychydig ddyddiau cyn hyny y talwyd yn Ashland, Girardville, a lleoedd ereill am Dachwedd. Y mae y gweithwyr yn anesmwyth iawn mewn canlyniad, ac y maent yn bygwth atal gweithio os na chant eu talu ar y 15fed o bob mis. Y mae sefyll allan wedi bod yn ngwaith Prosser & Co., Coshocton, Ohio, am gael tal am godi y falling roof, ond y mae y cwbl wedi ei benderfynu am ryw gymaint. Y mae gwaith New York ar strike yn awr. Y mae yma lawer o ddwfr, ac y mae y Boss am orfodi y gweithwyr i'w glirio eu huBain, yr hyn a wrthodant wneud. Lladdwyd dyn o'r enw Thomas Clarke, ychydig wythnosau yn ol, yn nglofa Pierce, ger Scranton.

MR. MACDONALD A THANCHWA ABERCARN. Derbyniwyd y llythyr canlynol gan Mr. Samuel Daviee, Aberdar, oddiwrth Mr. Alexander Macdonald, A.S., mewn cysylltiad a helynt Tanchwa Abercnn "Ty Cyffredin, Chwef. 18fed. "ANWYL SYR,—Gwelwch oddiwrth y newyddiaduron heddyw yr atebiad a Todd- wyd i mi gan yr Ysgrifenydd Cartrefol mewn cysylltiad &'c cyrff a osweddant yn awr yn nglofa Abercarn. Y mae dau beth wedi eu cael allan trwy atebiad yr Anrh. Ysgtifenydd Cartrefol. Y cyntaf, y gellir yn awr alw glofa Abercarn yn Oladifa Abercarn. Y nesaf, nad oes gan yr Ysgrifenydd Cartrefol, ar yr adeg bresenol, allu i orfodi perchenog ion glofeydd, neu unrhyw ymgymeriad arall, i wneud yr hyn a allant i ddychwelyd gweddillion y thai a allant gael eu lladd tra yn eu gwasanaeth, i'w perthynasau. Gallaf eich hysbysu fy mod wedi dyfod o hyd i hyn yn agos i 20 mlynedd yn ol. Yr amser hwnw gorlifiwyd glofa yn Scotland, a choll- wyd pump o bersonau a weithiae4i yn y gwaith ar y pryd, cyrff y rhai, er dim a wa i, sydd yno eto. Ni wnaethum hysbysiad cy. hooddus o'r pwnc, wm gredn y bua ai dynol- ia&th ein pttreheno&,ion gweithfaol, hyd yn nod pa buasent yn gwybod y gyfeaith. yn eu hatal rhag rhwygo i fyny deimladau perthyn- asau, trwy adael heb ei wneud, ddon a ellid, nes ciel yr holl gyrff allan Y mae pethau yn awr yn newid, a dynoliaeth yn rhoddi ffordd i elw bydol; ac oni fydd yn troi allan yn elw i'r cwmni (os eymerir Abercarn fel esiampl) He y cymer galanasdra mawr mwn- awl Ie, gellir dysgwyl y gadewir y cyiff yn mhob amgylckiad yn y lofa. Y mae yn dyfod i hyn,-fel y mae y gyf- raith yn sefyll yn awr, fod dyn a gyfloga i fod yn lowr yn cyflogi i g:tel ei chwythu yn ddarnau ac yn mhellacb, y mae yn cyflogi na fydd i'w gorff gwasgaredig gael ei gasglu 11 a'i roddi mewn c Afia-y gymwynas ddi- weddaf i ddvnoliaeth yn cael ei omedd iddo. Yr wyf wedi gwneud fy ngwaith wrth roddi gwybod i lowyr Cymru a'r Dayrnas Gyfunol yn gymwys eu sefyllfa yn ngwyneb y gyf- raith. Os ydynt yn foddlon i'r fath delerau yn bersonol, nid oes genyf fi hawl i ymyraeth. Yn enw ein dynoliaeth gyfiredinol, yr ydwyf yn codi fy lief yn uchel yn ei erbyn. Y mae y Gwir Aninydeddus Ysgrifenydd Car- trefol yn dweyd nad oes ganddo ffardd i orfodi cwmni, os yn analluog i gario allan weithrediadau ymchwiliadol, i wneud hyny; gall hyn fod felly, ac yr wyf yn credu ei fod. A fydd i gymdeithas ganiatau y fath dynged ar gyfer y glowr 1 Os bydd, yna yr wyf yn galw ar weithwyr tanddaearol y Deyrnas Gyfunol i ymuno-ymunwch ar unwaith i hawlio eyfnewidiad yn y cytundebau sydd yn gosod eich cyrff yn agored i gael eu gadael mewn amgylchiadau nad ellir gweini iddynt y parch sydd yn gwahaniaethu oddiwrth y creadur iselaf, Yr eiddoch yn ffyddlon, ALEXANDER MACDONALD.

Temperance Hall, Aberdar. CYNELIR CYFARFOD CYSTADLEUOL yn y lie uchod, nos Lun, Mawrth lOfed, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr Uwyddianus ar y testynau canlynd £ s. d. 1'r Cor heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu yr Anthem, "Mi a godaf ac a 4f at fy Nhad," gan Dr. Parry 1 10 0 A chopi 0 Blodwen" i'r Arweinydd 0 7 0 I'r Cor a gano yn oreu "Noddfa," o Iffr Stephen a Jones 0 10 0 I'r Cor o Blant dan 16 oed, heb fod dan 20 mewn rhif, a gano yn oreu "Dos cuddia dy ofid," o Swu y Juwbili 0 10 0 1'r tri a ganont yn oreu "Duw, bydd drugarog," gan Dr. Parry. 0 3 0 I r Soprano a gano yn oreu Ye breezes that blow," gan Dr. Parry 0 2 0 1'r Alto a gano yn oreu "Dacw Gymru yn y golwg," (yn- nghyweirnod C.> o Geinion y Gan 020 1'r Tenor a gano yn oreu "Yr Encth Ddall," ga n Dr. Parry 0 2 0 I'r Bass a gano yn oreu "Y Mynydd i mi." gan H. IS. Hu^u:3 .0 2 0 iieirniaia,—iiyuel Cynon, a 3Ir. James Jamos, Mountain Aili. Caniateir i 8 o bersonau mcwu oed ganu gyda'r Plant. Erfwau y Cystadleu^yr i fod yn llaw yr Ysgrifenydd erbyn Mawrth Sfed, 1879. Drysau yn agored am 6 o'r gloch. Myne-»1- iad i mewn, 6ch.; Plant dan 12 oed, 3c. D P. DAYIE8, Ysg., 32 17, Cemmercial-St., AbcrSsr. DAVIES' Dining and Refreshment Rooms,' 17, CANON ST, ABS1UIURE. Mor 0 Gan yw Cymru gyd." TABERNACL, PONTARDULAIS. CYNELIR EISTEDDFOD FLYNYDDOL y Capel uchod. dydd Gwener y Groglith, Ebrul lleg, 187.9, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr Uwyddianus mewn Caniadaeth, Adroddiadau, &a PRIF DDARif CORAWL. s. c. Mae Gorphwysfa eto'n ol," i goraa heb fod 0 dan 60 0 rif, gwobr 9 0 0 A £1 i'r Arweinydd. Beiniiad y Ganiadaeth,—Mr. R. C. Jenkins, Llanelli. Arweinydd y dydd,—Parch. J. James (Iyo Ddu). Programs iV cael gan yr Ysgrifenydd am y pris arferol.. JOIIN LEWIS, Hendy, Pontardulais, R.S.O. CYNELIR CLASSES Tonic-Solfa a Hen Nodiant yn Ebenezer, Tonypandy, bob nos Fawrth a nos Wener, am 7 o'r gloch. ATHRAW:—MR. D. BUALLT JONES. TELERAU :-2s. 6c. y chwarter. Menywod a bechgyn dan 14 oed, Is. 6c. Coffinan RhadJ Coffisau Bhai II "pvYMUNA MB. WILLIAM HOWEILS, butt- -r** ac 11, Pembroke St., »3, Iflttle Wi»d Street, Aberdar, tra yn oyflwyno ei ddiolchgarch gwresocaf i'w gjJeiUion am eu cefnogaeth am gynifer o flynyddau, eu hysbysu ei fod yn par- hau 1 wnend Coffinau yn hynod rhad; a'i fod ya jmgymeryd ag edrych ar 0I &ngladd. •u, arolygr, gwalio y bedd^n, &c., ei hun. MA. WILLIAM HOWILLS, „ « Builder Ucdertaker. 11, Pembroke St., & 3, Little Wind St., Aberdare. A ymdreoho, oef ooger.' Cymdeithas Cymreigyddion Gwent QINBLIB Eisteddfod gan y gymddthaa nctod yn Net add Ddirwestol Tire- degar, y LInn cyntaf yn Mawrth, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianua- mews) Rhyddiaeth, Baradoniaeth,a 0 ioxdc- asiacth, Aa, &c. PRIS JDnAauAu CORAWL. rr cor, heb fod d-&'J:7 60 mewn rhif, » gfcsoynarep, • ToT&e Cherubin,' alloA o'r Deticgen Te Dsum/ „ 100 01 a 2p. i'r asw^inydd. 1'1.' oor o'r uu gyiiulleidfa, ddi a dan 40 mewn rhif, a gaivo vn men yr Af t em, B-aw sjdd Noddfa,' gaa R. MUls 5 0 0 a lp. i'r a wein"jdd. I r■ oor o'r u ?. ^frulleidf^, ddim d-tR 30 rhif., a gano Ya oteu, *Eheds. Eheda»' o'r Llwybrau Mol. iar>t,' (Lewis JJt-es, Treherbert), gan 1 10 0 a chyfrol hattLa o ( Llwybrau Moliant i'r ar^einidd. Ni oh&riutcir i'r cor baddugtd ar yr Actr. ore i .st-vc-l .i y don, TrysoTidd: iLt. W, L. Wtmams (Q yflym Craig y T/ f). Beirniaid—E'ri'^I^iaath a'r FarddonMetb. Ac., Mr. D. W. Joues, (Dewi ManTaf). y Gd ddor.'a th: Mr. Owen Griffiths, (Eryr Ervri ). Prog,ram yn yn awr barod. Ysgsifoayddion: Mr. T. G. Jones, 4. Motisih Street, Rhymney. Mr. Richard Pmllip (GoI/DOS), Grocer, Tredegar, Mon. YN AWR YN BAROD, ARTHUR OWEN: Bugailgerdd Newydd, Testyn Eisteddfod Caernarfon, Awst 1877, yn nghyda Darnau Barddonol ereill, gan Thos. Drew (Y Dryw), Hirwaun. I'w cael gan yr Awdwr. Baglan Terrace, Brecon Rd., pris Tair Ceimog, trwy Peat, Tair Ceiniog a Dimai, ENAINT EVAN. TAYMUNAF i'r cyhoedd i gael gwybod U am yr Enaint gwerthfawr ao eteithiol uchod. Y mae hwn yn faddyginiaeth sicr ac anSaeledig at Fronau Menywod, Lldpg TAG, y Ffelwm, a phob math o Glwyf sydd yn dueddol i'r natur ddynoL Ptis yr Ointment hwn sydd fol y canlyn, ac i'wg&yl gan y gwneuthurwr, EVtion J^me«, Gwainrydd, Tonyrefail, am Is. ljo, y blych. aid; trwy y Post ar dderbyniad 15 o Stamps cdi&iog. Penygraig, Rhondda Valley November, 1878. 1 hereby testify that the Ointment pre- pared by Mr. Evan James is &n excellent prepiktation for tte purposas recammaaded, aud is winch used in this neighbourhood.— R. LLOYD, Chemist. 0 4 J Penygraig, 1877. SeiYR,—Yr wyf dan rwymau i hysbysu y cyhsoeact am eich OiDtmect, o herwydd y He a gefaispsu cead y ffelwm ar f y llaw, ao bfrfsd fy nywr*ig, yr hon a ddyoddefodd yn ei b on, ao ,,? ydym ni rio d%a yn tystio ein bod wedi cael gwellhad buas?,—J. JONES Coffinan Rhad Coffinan Rhad T\YMUNA JOHN THOMAS, hysbysu trigol- ion y Porth a Chwm Rhondda vn gyffredinol, yn ngwvneb yr amgylchiadau tlawd ar tasnncb, ei fod wedi dyfod i'r peu- derfyniad i yirgymeryd a gwneud pob rnsth o Goffinau yn rhatach na neb yn y cwm. Os ydych am g-iel Coffinau o wneuthuriad da a phris isel, anfonweh eich archebion i J. THOMAS, Carpenter & Undertaker, North Road, (Opposite-Forth Station), Porth, Rhundda VaHey AN AGENCY. A N AC KNGY offered, worth X7, par weok. 1'or- i'Lit parriciilarj upr Jy Do the C. I. R. S. Company, Col •.•heater. 23 LLANCAIACH, liELSON. DY.MUN A WM. JONES, Coed-werthwr, Adeiladydd, Melin-lifiwr, &c., N elsoa, hysbysu ardal wyr y gymydogaeth uchod, ei fod ar tfiis amryw bersonau cyfrifol, we Ji y«i v:v.eyd a gwneud Coffi aim o bob math am biispedd mor rhesymol a Leb yn y fai'ch- nad. Dymuna hefyd ddiolch yn wresog am y gefnogaeth y m'.e wedi ddeubyn fel gwerth wr Coed, Slates, Drain Pipes, Cement Plaster, Ironmongery, <kc.; ac hefyd, vmeud yzx h/s- bys ei fod yn barod i roddi prifiiau aui bob math o aclriladwaith. 29 TO PERSONS GOING ABROAD. General Passengers and Steam ShipAgent. JAMES REES, 19, Union Street, Liverpool. (Late with Cymro Gw: lit.) ALL Information ^.iv n, and Prio e of Fatsages at Lowest R te, CA.BIN and STEERAGB, pet Stoomers goio^r ta New Yo k, Boston, Philadelphia, Montreal,, Portland, Quebeck, B ltimore, Halifax, Benros Ayies, Chili, Citpe of Good Hope Australia, and all parts of the World. Paeeengars booked to all parts of America, Cali- fornia, &o. Assisted Passaes to Canada at zC4 15s. Passes from America exchanged, and Steamers, Ticket returned with all Particulars. All persons met on arrival, acd seen to on board the Steamers. Tickets to get friends home tt lowest prices. Cofier y Cyfeiriad- JAMES REES, 16, Union St., Liverpool. D.S. Gellir vmholi yn Nghwm Bho&ddaaMa. PHILLIPS, Griffin Inn. Pentre. CASTELLNEDD. pYNELIR EISTEDDFOD GEEDDOBOE, &c., yn y dref uchod, dydd Gwener y Groglith, Ebrill lleg, 1879. PKIS DDAIINAU. "Datod mae Rhwymau Caeth- iwed (J. Thomas), i Gor o 60 ac uchod, gwobr 10 0 0' A Chadair i'r prweinydd. "Wells," Rhif 138, Llyfr Tonau Stephens a Jones, gwobr 2 0 0 r. Fife Band a chwareuo oreu "Merch Megan" a "Gwyr Harlech," gwobr l 0 0, Am y gweddill o'r testynau, yr amodau, Ac., anfoner am y rhaglen at yr Y sglifenydd, a cheir hi am Ig.; trwy y Post, lie. EDWABD MORGANS, Ysg., ■<. Tramway Office, Neath. Capel Seion, Waunarlwydd, CYNELIR EISTEDDFOD Flynyddol y Capel uchod, dydd Gwener y Groglith, Ebrill lleg, 1879, pryd y gwobrwyir yr ym- geiswyr Uwyddianus. Beirniad,- PRon. DAVIES, Llangollen. PRIF DBSIYICATI. Pr Cot a gano yn oreu "Dated mae Rhwymau Caethiwed" (John Thomas, gwobr. 8 9 0 Tt Cor a gano yn oreu "Y mae Gorphwysfa eto'a ol" (Penoerdd Gwynedd), gwobr »»• ••• 2 0 0. Ni chamateir i unrhyw arweinydd i arwain cor os bydd wedi euill ugain punt .'1 blaen. Y mae y programs i'w cael am y pris ar- ferol, gan MR. TnoMAs JOHN, New Road, Waunarlwydd, Swansea. LLINELL YR ALLAN. Agerlongan LlFthyrgrodol Breiniol. YMAE y linell boa yn cynyg manteislon neill- IL duel, a dylai ynfadvyr i unrhyw ran o Ganada neo yr Unol Dalaethan, oa ydynt yn awyddos asa aohnb arian ao amaar, jmofyn a T, L. JONES, Swyddfc'r Abtrdare Timet, Aberdar J. W. JONES, Dilledjdd, etc., 67, Oxford Street, MoQBtainAah; OWBN MORGAN, Stteria Villa, LlanwynoEosd Pontypridd; nen a ALLANBROTBJSRS AND CO., James Street, LiverpooL [ BETHLEHEM, TREALAW. CYNELIR EldTEDDFOD yn y Capel oohod, ar ddydd Gwener j Groglith, 1879, dan nawdd y boneddWyr urddssj), G. Williams, Miakin Manor; W. W. Hood, Ysw., Llwxjypia; B. Davies, rn., Primrose Hill, Yahad; M. Rowlands. YIW., Peny- graig Dr. H. N. Davies, Corner; Dr. L Davits, Ystrad; ao o dan ljwyddiaeth G. Williams, Yaw.; pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr boddngol mewn Rhyddiaeth, Barddoniaeth, Caniadaeth, Adrodd- iadan, ao Araethyddjaeth. Beirniaid: Y Rhycdi^&th. a'r Farddoniaeth, y Patch. E. Robarts, Pontypridd; Yr Adroddiadau, Gwa!oh, Gilfnch Goob. Beirniad y Dane, D. RossBB, Yawdin. Pontypridd. Pianists: Misses Mary Davies Ystrad, a Bessie Penygraig. PBIF DBBTTKAXT. 'Tr Saf,' san Gwily It Gwent, I gor !h9bfjdodftm40onfjgwobr 10 0 0 Ttaethawd, Haeiioui Huw a gwas.raff Dyn,' gvt obr 0 15 G Pryddeet, 'Awdwr Natar,' .50 fiins: 1 10 a Programs i'w caol ar ol y '6fei o Ionawr, gaa Mr. Danltl Tbcnias, Grocer, Toajpand, Bethel, Abernant, Aberdar; CYNELIR EISTEDDFOD yn y Capel uchod prydnawn dydd Llun, Mawrth 17eg, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn Canu, Adrodd, a Cbyfan- soddi. Beirniaid y Canu, Mr. J. Thomas, Nazareth, Aberdar; yr Adrodd a'r Cyfan- soddiadau, Mr. W. Thomas (Morfab), Aber- aman, Aberdar I'r cor, heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu "Yr Alarch" gan R. Stephen (Moelwynfab) 1 10 1'1' Parti heb fod dros 12 mewn rhif a gano yn oreu "The Hunter's Farewell," gan Meadelessohn 0 8 0 Y mae y programs yu barod, ac i'w cael am y pris arferol gan yr Ysgrifenydd,— MR. JOHN POWELL, 2, Engineers' Row, Abernant, Aberdare. Y mae Cymdeithas Adeiladu Merthyr a Dowlaia. YN Va<>d i rodii benthsp, ar Mortgage, »• y Rhybudd by if, s m'au o £ 100 i £ 10,000, i'v tila yn ol yn Gyfr»nai Mi o! nen Ch^-rrNro'. Y ra eifent c^r vn y >5u.d ithas bon fanteis- ion arbonlg nq chdr menn Gvadeitha^iU ereill, neu gaa btrdotiin uY,iKo1. T ir y t au1 coi cyfreithiol gan 'r 1'.r.YI'b,.r.i..eth v Ben- c.,tyd g < p.f-tiftir i <-11 n vr V?Vk.»>-d> MI y d d:-n G-.fraith y Cym- '■'t* vpt.u Cr-'lwst y (iMg<iwoh maaytaf. D y C>fi .■ yid.vjr hysbysa eu bod yn !» a i dde bjn symfau o arian fel arian heothyg ar «ie<au cantyaol o elw: X4 y onnt i w paiw nr ddaa Sa; f,41 y cant ar bed Wfsr mis; a £6 y out ar chwech mis Am hysb?«rw%-iM ^]] ,'b t ;nt>fyuer «. Mr. E. RAHP.XTS, \u Ssrjifdfay ('x,, 3*, Victoria "»tre t, M^rtU-.r. CAERSALEPr, IJOWLAIS. I^YNELIR EISH-iJDFOD yn y Capel uj.vh >d, Jydd S :dwr», Ebrill 12fed, 1879 (d,Jyd i Gwouer y Gr.glth). £ s. d. Ir 1 ,>rti a g nw yn oreu "Y Gwlithyn," gwobr 1 5 0 Am y Traethawd goreu "Sectau y Testament New\dd," g.wbr 0 8 0 Y programs i'w cael am l|c. jiwr ua, gaa John T. WYNDHAM, Yag., 7, Odessa St., Dwlaiat

fcymtinwn ei fod wedi marw." Er fod ei fam 7n wraig oedranus, nid 00s amheuaeth na jåoysuredd ef ei diwedd. Yr ydym yn cael fod Peace wedi gomedd tkoddu enwati neb o'r rhai a arferent dderbyn ti eiddo lladrad i fyny. Ni fyddai hyny, laedd efe, ond llanw y carcharau. Dyvred yn mhellacn, fod lleoedd yn Llun- liain y gt illai wneud defnydd o bob eiddo Iwb omi cael ei ddal. Os ysbeiliai efe berlau aeu emau, mai ei arferiad oedd tynu y cyf- tyw o'r aur yr oeddynt wedi cael eu gosod yaddo, ac yna gwerthu y perlau i eurych proffesedig, a boa digon o leoead i'w cael i doddi yr aur neu arian a'u gwneud yn fath- odau da. Hewn cysylltiad &'i naid allan o'r gerbyd: Ifla, dywed ei fod wedi gobeithio lladd ei luui wrth wneud hyny, neu allu dyfod ryw- fodd ar y cledrau er i'r cerbydau fyned drosto a'i ladd, ac felly gael ei gladdu yn Danaall. YMWELIAD OLAF EI BERTHYNASAU. Ymwelodd Mrs. Ward gwraig gyfrifedig Peace, Willie Ward, a Mr. a Mrs. Bolsover, Iftr condemniedig ddydd Llun. Yr oedd yr asngylcbiad yn un tirawiadol, ac yr oedd ei ddyoddefaint mewnol wedi eu hymadawiad ya ei ddirdynu yn mhob dull. Oyrhaeddodd y dienyddwr Marwood i 1*008 yn y prydnawn, er bod yn barod am %i orchwyl, a threUliodd y noson o fewn tturiau y carchar.