Tarian Y Gweithiwr

ABERTAWE. Fel y dywedais wrthych er ys yohydig amser yn ol, y mae awdurdodau y porthladd yma yn gwneud cyfnewidiadau yn y priaiau a godir ar y llongau a lwythir yma. Yn y Cyfnewidiadau hyn, y mae priaiau y pilots yn dyfod i fewn. Y mae amryw o gyfarfod- ydd wedi eu cynal er ystyried y mater gan y pitois eu hunana, a chanddynfe hwy a Bwrdd y poithladd, ev dadleu penranau'i cyfnewid- iadau. Dadleua'r pilots y bydd y cyfnewid- iadau yn ostyngiad mawr yn eu cyflogau, a'r fcwrdd yn dadlu y bydd y golled yn cael at gwneud i fyny gan y nifer ychwanegol o longau a ddaw i'r porthladd. Nid yVr toanylion gerbron y cyhoedd hyd yn hyn, nid vVr ddadl ar ben, a bydd yn rhaid ft Bwrdd Masnach gael dweyd gair cyn gorphen. BA cyfarfod bywiog gan y Qynghor Trefol «ydd Meroher yn nghylch Cae St. Helen. Adroddais yr helynt wrthych o'r blaen. Qyingiwyd dydd Mercher, 'Fod y Cae i'w toodi alien er adeiladu arno f cynygiwyd 6aa neu dri o welliantau, un o ba rai oedd. Fod dwy erw o'r tit i'w cadw am y presenol 11M eu rhoddi allan.' Cafwyd 12 dros y t, a 10 yn ei erbyn. Yr mae y cyn- cynllun yr hwn yw troi y Cae yn Bare, wedi anfon apeliad drwy gylch-lythyrau, yn figbyd a llytnyrau i't t ewyddiaduroa ar y Y mae ef am 'guro yr haiarn tra fyddo'n boeth.' Bydd yn rhaid treulio rhyw nsefco cyn gwneud dimyn dwrfynol, a chreda y wneud rhywbethyn ystod y mis er cactw y Cae at y pwrpas y mae ef yn gynyg. I&Qgosodd dipyn o bluck cyn auturio iddaalu Wgynllun yn ngwyneb y fath rwystrau, ac ariamser mor galed. Heblaw y ddau fater Hthod, ni fn dim neiliduol p bwys drwy yr Wythnos. Wele yn canlyn Mythyr y cyn-faer.

i "AT BRESWYLWYR ABEETAWE," "A gaiff Maes St. Helen ei gadw, ai ni thaifft **Gyd-drefwyr,—Y mae y cwestiwn uchod tir fath bwysjgrwydd i bawb o honom, fel y y dwai y dref yn gyflfredinol ei ben- ewryreoL Dyna'r rheswm am yr apeliad hwn. im|j/ Qynghot Trefol wedi dangos y fath fetadfiuyd.yn barod i'w droi yn elw arianol, W dxaal difreinio'r oesau dyfodol o'r fantais 'w gael yn faes agored er adnewyddiad iechyd, a chyfodiad yr ysprydoedd llesg, yr hyn fyddai yn gamsyniad o'r mwyaf, fel y prawf y gorphenol. Gwnawd y camsymad hwn mewn lleoedd ereill, a chawsant amser i edifarhau ar ol hyny. Bydded i hyn fod yn wers i ni beidio llithro i'r ffos y gwelsom ereill yn llithro iddi, end yn hytrach dysgu'r wers ac elwa ar eu traul hwy. Rhodder ar ddeall yn eglur i'r awdurdodau ein bod am gadw y Maes hwn yn faes agored-maes y maesydd,-ysmotyn yr ysmotiau—ein bod am ei gadw yn chwareule i'r bobl, ac yn lie difyrweh i'r werin. Drwy hyn, y mae yn debyg y bydd i'r Cynghor Trefol drefnu mesurau i'w gadw o law yr angel dinystriol -yr adeiladydd. Dylanwada yr hyn a wneir yn awr ar y llecyn hwn yn fawr ar lesiant moesol a thymhorol y genedlaeth hon, a chenedlaethau sydd eto heb eu geni. Nid oes gan blant gweithwyr y dref yr un lie i chwareu eu campau diniwed, ond yr heolydd; na'u rhieni yr un lie i gael mwynhad ac adloniant ond yn nghyfeddach y dafarn, o herwydd bychander eu tai a elwir yn gar- trefi iddynt. GwaherddirJy plant i chwareu ar yr heol, ac fe geir y tadau yn ymofyn cysur yn y dafaro. neb un ddarpariaeth arall ar eu cyfer. Nid oes dim yn ddeniadol iddynt hwy na'u plant o gylch eu cartrefi, ac felly llithir hwy i balasau meddwdod i ymofyn y cysur na cheir yn eu cartrefi. Ymfifrostia rhai o'n dynion cyhoeddus yn ein traeth ardderch-og,-ei fod yn gystal rhodfa forawl ag a ellid ddymuno, ac yn ddigonol i ateb holl angenion pleser ac iechyd, a'i fod yn etifeddiaeth treftadol i werin y dref. Yn atebiad i hyn, dywedaf, pe byddai hawl y werin iddo yn ddios, yr hyn nad yw, y mae y llanw yn ei guddio ddwywaith yn ystod y padair awr ar ugain, yr hyn sydd yn gwneud ei wasanaeth yn hanerogl i'r dyhen- ion uchod at y goreu. Heblaw hyny, nid yw y traeth yn etifeddiaeth y dref, ond rhan o Faenoriaeth Browyr ydyw, ac felly yn llaw Arglwydd y Faenor y mae, yr hwn a wna ddefnydd o i hawl arno fel ar ryw rhan arall o'i eiddo. Onid oes darn helaeth o ymyl y traeth, o'r Black Pill i'r Mumbles wedi ei werthu i wneud rheilffordd yn ddiweddat T Y mae ei helaethrwydd a'l brydferthweh wedi ei'anurddoja'i gwtogi i raddau helaeth iawn yn ddiwmdar wrth arllwys ysgarthion ac ysgubion gweithiau, yn nghyd a'r Uwythi ballast a ddwg y lion gan i'r porthladd. Ar- Uwysir llawer o fudreddu y dref yn y lie mwyaf cyfleus i'r werin gweithgar fyned iddo. Y mae yn bosibl, ac yn debygol hefyd, y cauir pobl y dref yn Uwyr allan o hono cyn hir, ac ielly bydd 'Rhodfa ardderchog glan y mor yn Abertawe' yn mhlith y pethau a 111. Gwnawd yr apeliad can^nol yn ddiweddar gan athrawon Ysgolion JSfenol, blaenoriaid clybiau, a sefydliadaa ereill, at yr awdur- dodau. Ychydig nifer o'r Ysgolion Elfenol sydd yn feddianol ar chwareule i'r plant, ac o'r braidd y mae yr ychydig hyny yn deilwng o'r enw chwareule; ac o herwydd sefyllfa ddaearyddol ydref mae yn anmhosibl sicrhan un darn arall yn faes agored fel chwareule, fellvyr ydym yn taey ddeisyf am droi Maes St. Helen ait hfina. Y mae natur ac arferiad wedi ei wneud felly yn bared." Os sicrheir hwn, sicrheir tipynuo J'dwyn g&s" i'r dref ag a fydd yn w&sanaethgar l wer pwrpas yn ddiau, heblaw difyrweh a mwynhad, megys ymarferiadau milwraidd, arddangosiadau amaethol, pa rai sydd yn gymaint symbyliad a dim i welliantau ftmaethyddok Bydd yn waeanaethgar i lawer o fathau o arddangosiadau a chynull- iadau poblogaidd heblaw yr uchod. Dyna'r unig le gwastad agored sydd wedi ei adael i ni o fewn ein tref. Y mae cyfleusderau o'r fath hyn wedi profi o fantais anrhaethol i lawer o drefydd, ac yn sicr fe brofai y llan- erch byth-wyrddlas hwn felly. Byddai yn atdyniad mawr i ymwelwyr a'n tref i dreulio eu gwyliau hal ynddi. Bu ein tref yn enwog cyn hyn am ymwelwyr glan y mor." Bydd yn sicr o fod yn gamreolaeth o'r mwyaf i esgeulueo manteision naturiol et adfywio masnach. Bydd troi Maes St. Helen at y pwrpas uchod yn sicr o fod yn fwy o elw i r dref nag a ddeuai ardreth y tir, pe yr adeiledid arno o gyllid i'r gorfforiaeth. Ond pe tybid fod eisieu ami i ychwanegu ei chyllid drwy roddi He i adeiladu, ar wahan oddiwrth y ffaith nad oes dim galw am dai yn y nref yn bresenol, gan fod ynddi ganoedd o dai yn segur, gellid gofyn, Ai hwn yw'r unig le sydd ganddi i adeiladu amoP Onid oes ganddi dir ar weH, uwch, ac iachach safle, ac yn fwy dymunol yn mhob modd i adeil- adu I Ai cyson neu ddymunol yw i'r awd- urdodau i wthio'r tir hwn i'r farchnad yn awr, a'i wthio gyda'r fath fath, a'i wthio er codi anneddau i boblogaeth luosog ar y tir iselaf o fewn y dref, pan mae ganddynt gynifer o fanau eu hunain i ddewis o honynt, a llawer gwell safle a phrydferthach llan- erchau i'r pwrpas hwn Am y cynllun i gael y Maes yn faes difyr- weh ac adloniant, rhaid edrych yn gyntaf ar gysylltiadau'r Maes. Eiddo rhydd-ddaliadol y gorfforiaeth yw, ond bod amod-weithred arno o ryw ddeugain mlynedd heb fyned allan. Pump swllt yr erw yn flynyddol a dderbynia y gorfforiaeth o ardreth am dano, ac felly nid yw y cyllid presenol oddiwrtho ond enw, fel najfyddai yr aberth presenol yn werth son am dano pe'i rhoddid at was- anaeth y cyhoedd; ac am fudd y deiliad presenol, gellid prynu hwnw am ddeng mil o bunau, yr hyn sydd yn saith mil o bunau yn llai na phrisiad mesurwr y gorfforiaeth. Prisiai ef yr eiddo i'r deiliad yn werth dwy fil ar bymtheg o bunau. A ydyw yn ormod 1 ddysgwyl fod un neu rai o ysbryd digon cyhoeddus ac haelfrydig, Uogell ac ewyflys wedi cydgwrdd, i efelychu ein u Llewelyn," yn gymwynaswr i'w gyd-drefwyr, ac a ddaw yn mlaen i brynu hawl y deiliad, ac a'i rhydd drosodd ir dref, er mwyn iddynt giel u anadliad lachus," a lie i loni tipyn. Ac yn niffyg hyny, a chyn y collir y Maes, ai ni ellid cael yr arian l w brynu, a rhoddi cyfran o hono aUan i adeiladu er cael atian i dalu y lI6g. Eto, gellid ardrethu budd y deiliad yndao, yr hyn ni chostiai ddimai'r bunt o dreth i'w gael. Mae gwerth presenol eiddo y gorfforiaeth yn filiwn o bunau, ac fel mae tymhorau yr hen ddeiliaid yn dyfod i ben, yn nghyda bod tiroedd ereill yn cael eu rhoddi allan, mae'r eiddo yn dyfed yn fwy ei werth yn barhaus, fel y mae ardreth y gorff- oriaeth hon wedi bod yn hir iawn yn un o'r rhai cyfoethocaf yn y tair teyrnas, ac yn cynyddu yn eu gwerth yn barhaus. Mae felly drysorfa yn cael ei darparu nad oes gan y gorfforiaeth un hawl i'w defnyddio i leihau y trethi, cyn gwneud gwelliantau parhaol yn y fwrdeisdref, gwelliantau na ellir eu gwneud os na wneir hwy yn awr, ac a fyddai o fudd nfwy parhaol a chy ffredicol na'r gwerth'leiheid yn y trethi, a pha well defnydd ellir wneud o'r Maes sydd wedi ei fwriadu gan natur yn herwydd ei safle, na bod yn lie y gall y plentyn fyned i chwareu ynddo, y llanc i rodiana, a'r hynafgwr i orphwys, a phob un i fwynhau awelon tvner oddiar y mor ar L hwyrddydd haf 1 Atpha le arall o fewn y dref y gellir cael y fath lecyn, llecyn y gall pawb fyned iddo yn ddidrafferth ? Paham na all Abertawe wneud fel y gwna Caerdydd yn bresenol, gan fod ganddi gystal lie i wneud y dref yn hud-ddenol i ymwelwyr, a rhoddi atdyniadau o flaen cymdeithasau cyfeillgar a chymdeithasau ereill, nes eu gor- fodi i ymweled a'n tref ? Rhoddai hyny symbyliad i'w masnach, a byddai arosiad yr ymwelwyr yn ein tref yn ystod tymhor yr haf yn creu ffynonell o enill blynyddol, a chaent hwythau adnewyddiad ysbrydoedd ac adnewyddiad iechyd yn ad-dftl. Byddai yr ysmotyn hwn yn ffynonell iechyd ar un llaw, ac elw ar y llaw arall, ac felly yn fan- tais gyffredinol. Dadleuir gan y rhai sydd heb un cynllun i'w hysgafnhau, fod y trethi yn drymion, nes mogi llawer o gynlluniau da ag a fuasent yn foddion ardderchog i'w hysgafnbau. Yr un yw y cri yn erbyn y cynllun hwn. Mae fy nghydymdeimlad mor ddwfn a neb dros y rhai a ordrethir, ond dywedaf hyn—ysgafohaer hwy drwy fesurau teg, ac nid ar draul rhwystro gwelliantau moesol a masnachol y dref. Gellir meiddio dweyd na fydd y tlawd ddim yn dlotach drwy y eynllun hwn, oblegyd y rheol yw, yr hyn na thfil mewn treth a gaiff dalu mewn ardreth. Mae trefydd ereill sydd heb eiddo corffor- laethol fel sydd gan ein tref nj yn gallu prynu hen addoldai a mynwentydd, a'u tynu i lawr a'u gwastadhau er cael lleoedd agored, a't cwbl at draul y trethi yn yr amser caled hwn. Ni allant yr un ffondd arall gael yr agoriad, ac am en bed yn credu mewn llon'd ysgyfaint o awyr bur, gwnant hyn, er gwneud aberth. Gwelant hefyd yn hyn fodaion an- uniongyschol i leihau'r trethi, am eu bod yn eu tuedd i ddiddyfnu oddiwrth gysylltiadau meddwdod a chyfeddach pa nn sydd yn foddion i ychwanegu y trethi yn fwy nag un achos arall; hwn yw traul trymaf pob gwlad- wriaeth. Oni ddarfu i Abertawe pwy ddydd yma wario pnm' mil o bunau mewn prynu a gwastadhau dam o dir yn rhan uchaf y dref, yn nghanol poblogaeth sydd yn feddianol ar eu gerddi yn gysylltiedig l'u tai, heblaw fod y tai yn anghysylltiedig &'u gilydd. Gwnaeth-, ant bare ar diftp] o bum' mil o bunau at was- anaeth y dosDarth canol alr uchelradd, ac na ato Duw iddynt beidio a gwneud 61- mwynas fechan i'r miloedd sydd yn heigio at gefnau eu gilydd yn nghanol y dref. Cynildeb cyfeiliornus fyddai nac&u ychydig latheni o todfeydd i'r miloedd gweithwyr a'u teuluoedd, pa rai sydd heb un lie ganddvnt i droi allan o'u haneddau, end yr heol a thwrf masnach. Na fydded y dref mot ffol ynte a dinystrio etifeddiaeth yr iselradd, yr non sydd wedi ei bwriadu iddynt gan natur, ac wedi bod yn eu meddiant drwy arferiad, oblegyd am bob un aiff i Bare Cwmdonkin, fe aiff canoedd i Faes St. Helen. Ac os, arbedir ef yn awr, beth fydd yn rhwystro i'r dyfodol ei roddi allan, os gwelir hyny yn; oreu at ol prawf i Ond os adeiledir aino yn awt, dyna fe wedi myoed am byth.

Y LLWYNOG. MRi. GOL.Am 3rrwythnos a aeth heibio yr wyf wedi bod yn rhedeg o'r naill fan i'r Hall fel ci cynddeiriog, heb neges dan y sêr." Yn fy ngyrfa, aethum trwy Mil i fangre ag y mae adgofion melus genyf am danynt. Y cyntaf o'r rhai hyny oedd y Cap ond ni welais yno ond un yn unig o'r hen g-n, sef yr hen gi anonest. Y mae yn dda i chwi, Mr. Gol., nad yw hwn wedi arfer dyfod i'ch swyddfa, canys ni all ymddwyn yn oneat hyd yn ned at bapyr lltwd, heb son am bapyr fel y Darian. Y mae hefyd wedi bod yn cyfiawni rhyw ddireidwaith ciaidd tua'r Alarch, acgwrth ei fygwth, ni wnai amgen na dangos ei ddanedd. Ni chlywais o gwbl fod gan yr arch-ysbeilydd Peace g*n' at ei wasanaeth ysbeilgar, ond os llwydda i ddianc o'i gaethiwed presenol, caiwn i chwi anfon ato fod yn y Cap gi a wna les dirfawr iddo yn ei broffes. Lie arall y bum yn rhoddi tro trwy ei gymydogaetn, ydyw Treorci, a braidd na feddyliais mai i Rama yr oeddwn yn myned pan yn agoshau at d' alaethus fy hen gyfaill Rwsian. Y mae ete, dyn a'i helpo, wedi claddu dau o'i blant anwylaf, y rhai oedd- ynt fel ei ddau lygad. Yn wir, fe ddywedir mai plant braf oeddynt, a delw eu tad yn eu gwynebau, er fod eu cyrff ychydig yn wa- hanol. Methodd fy hen gyfaill, druan, a myned at ei waith am rai ayddiau yn her- wydd ei ofid blin, a methodd ymatal rhag wylo yn chwerwdost pan ofynwyd iddo gan yr awdurdod uchaf am reswm ei absenoldeb o'r gwaith. Y mae y Llwynog yn cydym- deimlo yn fawr ag ef yn ei ofid, canys gwyr beth yw colli creaduriaid pedwarcoes ei hun. Wel, wel, yr hen Dwm heb fod mewn tafarn er pan y bum i ac yntau yno yn nghyd er's talwm! Y mae yn bosibl i't Ethiop newid ei groen, a'r llewpard ei frychni, fel mai byw fl. Y mae genyf air sie: af ei frawd ar y pen bendigedig hwn. A pheth mwy rhyfedd na hyny ydyw, fod yr hen Rwsian wedi gwerthu yr offeryn cerdd oedJ ganddo at gael ychydig o ddifyrwch plentynaidd yn ei fynydau hamddeno^ ao weidi prynu moch y mae yn debyg a'r anan. Wel, ail a chy- ffelyb fydd lleisiau soniarus y creaduriaid hyn i'r swn aflafar a gadwai efe a'i efferyn pan yn ei dynu yn ol ac yn mlaen tua chym- ydogaeth y gwaith er's llawer dydd. Tra yn ngbymydogaeth Treorci, cymerais y cyfleusdra o holi cyfaill neillduol beth yn fwyaf pendant oedd testynau ymddyddan- ion y chwiff yn bresenol. O," ebai yntan, y mae adegau y chwiff bron ar ben gyda ni yn bresenol, trwy mai anaml y gellir cael haner dwsin o honom yn nghyd, a hyny yn fwyaf neillduol o herwydd y swildod ag y mae tlodi ya ei ddwyn gydag ef; nid ydym yn ymdeimlo rywfodd i fwyta bara sych yn ngwydd ein gilydd." Wel, wel! pwy na theimla dros y glowr, druan, yn cael ei ollwng i lawr i ddyfnderoedd daear, ac yno yn chwysu mgr ei esgyro, heb ddim yn ei ioxona bara8ycht Pe byddwn mewn hwyl ysgrifenu hefyd, tra yn Nhreorci, rhoddwn i chwi hanes rhyfedd am flaenoriaid y gan, ond gadawaf hyny i ddechreu fy llith nesaf.

TRIOEDD CWMTWRCH. Tair arferiad warthus yn y cwm y dylid eu taflu i ebargofiaut: Y cwrt dieflig sydd yn tynu gwallt dyn fel clotsen oddiar ei ben, y sefyllan ar Bont y George, a'r hen arferiad ddisynwyr o gario ymaith glwydi, ceiti, ys- tenau, bwcedau, a thybiau ymolchi, &c., oddi- wrth anedd dai. Ediychwch allan, Perr. Tri o gymeriadau y dylai y Bwrdd Iechyd ddarparu ar eu cyfer: Gwellaif i gneifio hwrdd y drws neaaf, twba i dderbyn carthion y tra yn yr addolcfer, a phlug i osod yn y Cwmnant tra y mae Jack yn ymweled a thai pobl dyeithr. Tair symudiad ffamws Pren i dy bychan, practice i dy gieir yr L a'r Qeneral Tom Thumb i dy mawr y gwaith. Tri o bethau chwithig Bardd yn paentio eign tafarndy, cerddor yn dwyn hen harmon- ium olwynog Ap Sprat ger Gwys, ac undeb- wr penboeth wedi troi yn rider darlleniadau ceiniog. Tri o bethau chwerthingar Wil Dwmp- damp ar y bws, hen shark y tafamdai y ddeugeinfed dro wedi ei ddal yn rhwyd yr achos, a Jack y gwair yn gorfod trotian o'r castell cyn cael pen ei flwydd yno. Clap, fechgyn. Tri o feddygon y cwm: Proffeswir Gibboa at well a cym ar draed, Mr. Blewmawr atlosg ll-u, a Dr. Williams at dynu danedd. Tti o feirdd o ymddygiadau od: Y bardd «lai yn canu am ddiod, y bardd gwyn yn derbyn bribes am atal prawf John Heidden, a'r bardd soeg yn treulio llawer o'i amser yn y twlc i ddal cyfrinach a'r duwiau barddol. Tri q gyhoeddiadau equal mewn teilyng- dod Ttydydd Cynyg Joseph Jones, ewyllys mamgu gladdwyd gan y plwyf, a'r ysgerbwd liwydo Aberdar. Tri o bethau sicr: Y Dabian yn enill tir yn y cwm, y ceir rhagor o drioedd oddiyma, ac na ddeuir byth i wybodbethywgalwed- igaetk yr awdwr. ivx FAG,

BRITON FERRY. Y mae yn Ilawen genym hysbyau Ili offeir- iad dynn yn ol y cais haerllug am dreth gan B y Bwrdd Lleol. Wedi gweled y peth yn cael ei wyntyllu mot dda gan ywaagy wythnos ddiweddaf, ponder fynodd ddweyd tod Earl of Jersey yn addaw gwneud i fyny awm iddo, ac felly fe dynodd y cais yn ol cyn cael llais y Bwrdd amoj a hyny yn ddiau oedd oreu iddo. Ethot.tad.—Gan y bydd y Bwrdd Lleol yn cael ei awdurdodi i fod yn Fwrdd Claddu hefyd yn fuan, fe fydd o bwys i'r Ymneill- duwyr i edrych am ddynicm cymwys o'n plith ein hunain i sef^Il am fod yn acuodan yn yr etholiad nesaf, yr hwn sydd yn agos- hau, pryd y bydd tri i gad eu hethoL Gadewch i ni gael dynion profedlg o'n plith eih hunain ag y gailwn ymddiriea ynddynt —na byddant fel y rhai o'r bl&ea. yn myned i mewn dan rith Ymneillduaetn ac yn eu gweithu yn y diwedd am lai na phiolaid o gawl. B»Tsaoif.

YMFUDIAETH I TEXASL MRI. GOL. Y mae yn rhaid i mi unwaith yn rhagor ofyn eioh hynawiedd i ganiafeaa rhan o'ch gofod i geisio ateb ychydig 0" Dn- awa gofyniadau sydd yu cael en gofyn i mi yn bersonol, cyhoeddus, a tihtwy lythyron cyfriaachoL Gyda llaw, goddefed thai oV cyfeillion afrifed sydd fn. anfon llythyion yma i mi eu hadgofio mai dyn ydwyf, a tbeula trwm genyf o dan fy ngofal i'w cynal, ac n&d wyf yn gallu codi siamys fel y cocrly ce^g at yr heol. Nid oes genyf un gwrthwynebiad i geisio ateb pawb yn ol fy ngallu, ond y mae eindio rhyw ddwain neu chwaneg o Hamns yn wythnosol yn fwy nag a allaf wneud felly cofiet nad wyf yn addaw ateb ychwaneg os na fydd y gofynwr wedi gofalu anfon stamp srvdyr sfofvniadan. 1. Gyda golwg ar yr anifeiliaid, y maent allan drwy y flwyddyn. 2. Y moddion tanwydd yw'. coed. 3. Nid oes yn rheolau y cwmni un paro- toad ar gyfet trefnu cyfeillion na pherthynas- au ar bwys eu gilydd. 4. Bydd y cwmni yn cynorthwyo teulu- oedd o ba nifer bynag y byddont. 5. Byddant yn symud teuluoedd mawiion i gyd o fan eu preswylfod. 6. Yn ol trefniadau presenol y State, os bydd gwerth deg punt o ymborth yn rhy fach, gellir cael yr ymborth angenrheldiol oSr gwananol stores ar gyfer y crop fydd ar y fferm. Ni fydd eisieu gwneud hyny air ol y tro cyntaf. MABON.

LLANCAIACH, NELSON. T^YMUNA Wm. Jones, Coed-werthwr, Adeiladydd, Melin-linwr, <fcc., Nelson{ hysbysu ardalwyr y gymydogaeth uchod, ei fod, ar gais amryw bersonau cyfrifol, wedi ymgymeryd a gwneud Coffinian o bob math am brisoedd mor rhesymol a neb yn y farch- nad. Dymuna hefyd dcQolch yn wresog am y gefnogaeth y mae wedidderbyn fel gwerthwr Coed, Slates, Drain Pipes, Cement Plaster, Ironmongery, &c.; ac hefyd, wneud yn hys- bys ei fod yn barod i roddi prisiau am bob math o adeiladwaith. 29 CAERSALEM, DOWLAIS. Z^IYNELIR EISTEDDFOD yn y Capel uchod, dydd Sadwrn, Ebrill 12fed, 1879 (nid dydd Gwener y Groglith). £ s. d. I'r Parti a gano yn oreu "Y Gwlithyn," gwobr 1 5 0 Am y Traethawd goreu "Sectau y Testament Newydd," gwoor 0 8 0 Y programs i'w cael am ljc. yr un, gan John T. Wyndham, Ysg., 25 7, Odessa St., Dowlais. ART UNION TTVFQiRCI. X\YMUNIR hysbysu pawb ag y perthyn iddynt wybod, mai y numbers canlynol yw y rhai llwyddianus yn yr uchod. 282 854 1665 1661 908 1680 95 1585 436 Ydym, drosv weddw, Wm. Meredith. 31 Jno. Thomas. Yn awr yn barod, pris 4c., drwy'r post 4ic., CANIEDYDD Y PLANT, YN CYNWYS TONAU NEWYDDION YN Y TONIC SOL-FFA, rw gael gan L. T. Jones (Cynalaw), argraff- ydd, Briton Ferry. M6r o G&n yw Cymru gyd." TABEBNACL, PONTARDULAIS. CYNELIR EISTEDDFOD PLYNYDDOL y Capel uchod. dydd Gwener y Oroglith, Ebnllll^, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeaawyr llwyddianus mewn Caiiiadaeth, Adroadiadau, &c. Pair Ddahit Corawl. £ & S. U Mae Gorphwysfa eto'n ol," i goraa 1 heb fod 0 dan 60 0 rif, gwobr 9 0 0 A £1 i'r Arweinydd. Beirniad y Ganiadaeth -Mr. IL C. Jenkins, Llanelli. Arweinydd y dydd,—Parch. J. James (Iago Ddu). Programs i'w cael gan yr Ysgrifenydfl am y pris arferol. JOHIT Liwn, Hendy, Pontardulais, R.S.O. DAVIES' Dining and Refreshment Rooms, 17, CANON ST, ABERDARE. DING-DONG-BELL. GEORGE'S CAMBRIAN VOICE LOZENGES. A Letter from. Eos MORLAIS. DEAR SIB, I am very much pleased with the effect which your Lozenges have upon the voice. They are far superior to anj- thing Jk^J|ave been able to procure. Singers find these Lozenges a great acquisition. They are deserving of all the commendation that I can bestow upon them, and I shall have great pleasure in recommending them to aD my friends who take an interest in vocal masio. I am yours, Ac., Bos MOBLAIS. PBOPRIETOB J. E. GEORGE, M.R.P.S. HIBWAIN, GLAMORGANSHIRE. 'r Poet 4c, Bo, a It 2o. BETHLEHEM, TREORCI. rjYNELIR CYFARFOD LLENYDDOL y Capel uchod, Chwefrot 20fed%;1879, ptyd y gwobtwyir y bnddugww mewn Carv- iadaeth| Rhyddiaeth, Araetbyddiaeth. ao Adsoddiaeth, Ac. Llywydd, Nathan Wyn. Beiiniaid: y Traethodau a'r Ysoifatk T Patdh. T. Davies; yr Adroddiada« a't Ar- eithio, Mabon; y Farddoniaath. y Patviu K Pagh y Ganiadaeth, A14 Wm. TbMnaa. Treorci, a Wm. Abraham (MabonX FRU1 DDARN fl& COD ]PLUM Yr Udgorn a gknJ yn Gymraaf neu yn Seianeg, o 'Telyn yt Yagol Sul,) gwobir 1 a A darlun 0" arweinydd, gwoirth 0 10 O Y Programs yn barod, Ji1 eynwys pob j manylion; i'w cael am y pris arferol gaa vi Ysgrifenydd,—JOHN Huohbsl Crosswooa Cottage^ I v Tteorky, Pontypridd. RHYBODD I RHYBUDD11 -| Y MAE Mlt. D. (Gunpialaw^ U.O.W., yn agored i ddetbyn Engagb- MENTS i feimiadu mewn Eiateddfodau, a chanu mewn Qyngharddan, Chratorioe, a Chantawdau. Cyfeiriad,-Vr. D. HowBtis, 13, Lewts- street, Abeaaman, Aberdare. BABIES HsastoRnsHiBB.—Tha Begatrayir Gkneral, in his recently inreed Quaitorl Return," refers to tke fact that the number of deaths of infants ha* beeo fa» leas in Herefordshire than' in amy other county, being only 65 out of evwy thousand bixths registered, while in other counties it ran from 154 to 158 per 1,000. This great loorl blessing is largely due to the now general practice cf Herefordshire mothers giving their infanta George's Infants' Powders, or Europa Life Preservers," ol wh ich one ohemist alone in Hereford (Mr. P. Ralph) aells more than of aU other babiet? pre. parations put together.-Hereford Journa, Apnl, 1878. Sold by all chemists ia packets, Is. lid. or 2s. 9d., or free for amount in stampe, from the Proprietor, B* A. GEORCrH, Pentre, Pontypridd. NoTii.-Boad the important and interest* ing testimonials around each packet. DYMUNA WILLIAM LI WIS (LBWYS Afam), Bookseller, House Furnisher, Ac., Waun WeD, Swansea, hysbysu trigolion y lleoedd uohod, a'r wlad eddi amgyloh, fit. fod yn parhau i gadw oydawnder o bob math o Ddodrefn o wahacol brisiaa a gwneuthuriad. Wele restro rai o'r pethau; -Gluses, o 60. i 6p. 10s Bedsteads, o 16c. i fyny; Chair Beds, o lis. i fyny; Ohest of Drawers, o 28s. i fyny; Byrddau, o 5s. i fyny; Side Boards, Drawing Room Suits, Watnots, Windsor, Waterloo a Grecian o hairs, Marble-top Stands, Easy Chairs, Bofas, Couohes, Trunks, Milipuff, Plyf, &0., Gilt Mouldings, a Phictwrau o bob math. Cofier hefyd y gellir cael y Peinarau Gwnio goreu eu gwneuthuriad. Y mae Lewis yn dal Agency dros Singer a'i G- f Y mae Cymdeithas Adeiladu Merthyr a Dowlais. YN barod i roddi benthyg, ar Mortgage, ar j Rhybndd byraf, symlau 0 .100 i £ 10,000, i'w talu yn ol jn Gyfranau Misol neu Chwarterol. Y mae i fenth5 cwyr yn y Gymd^ithaa hon hatein- ion arbenig na cheir mewn Cymdeithaeau ereill, nen gan bereotau uufgol. Tellr y treulian oyfreithiol gan y Gj mdeithas, a dyogelir annibynbeth y Ben- thycydd, cyhyd eg y parhelr i dalu yr ad-daiiafan addavedig, gan y Cofrestry £ d dan Gyfraith y Cym- deithaean Cyfeillgar. Cedwir y dirgelwch manylaf. Dymuna y Cyfarwyddwyr hyabysu eu bod yn barod i dderbyn symiau o arian fel arisn benthyg ar y telerau canlynol 0 elw £ 4 y cant i'w galw ar ddau fl»; £ 4$ y cant ar bed war mis; a £ 0 y cant ar chwech mis. Am hysbpsrwydd pellach ymofyner a Mr. B. ROBDTS, yn Swyddfa y Gymdeithas, 34, Victoria Street, Merthyr. Harmonium & Cheffionere Orffan WORKS. & BY STEAM POWER. B. H. PHILLIPS, Harmonium Manufacturer and Inventor of fta Cheffionere Organ, YV ISHJfiS to inform the Public that he has soM during the last 10 years, over 1,200 Harmoniuma, Pianos, and Cheffionere Organs. BHATACH NAG ERJOED! I ROBERT JONES, OUTFITTER, &c., A DDYMUNA hjsbysu ei fod yn pen- derfynr gwreud ircstrrsisd nellach yn ei DDILLAD PAROD; HETIAUa OHAPIAU a gellir o hyn kjd wn»„™5 cael y nwyddan uebod km prfsoedd lai na welwyd o'r blaen yn y cwm. Y mae B. Jones yn talu Train Fares To-and-fro o fewn 4 milldir ar bryniad o werth 10s. iii) nchod. Bydded iV isfwsmeriald cf/n am eu olnd- iad, am na ellir wyfcod o le y mae yr holl yn dyfod. Cofiwoh y cyfeiriad, 8IOP DDILLAD iHAD, 15. DUKE BT., ABERna^ fJYNELIR CLASSES Tonic-Solfa a Hen Nodiant yn Ebenezer, m „t.. r; nos Fawrth a nos Wener, ar o r gloch. ATHBA-W:—MR. D. BUAlJ .T TELERAU :—2s. 6c. y chwarter. Menywod a bechgyn dan 14 oed, Is. 6c. CoffinauEhadl COIBitan BbadH r DYMUNA MR. WILLIAM HOWELLS, buQ. • Ai .ac undertaker, 11, Pembroke St.. jL_ WiEd Street, Aberdar, tta yn cynwyno ei ddiolchgarch gwresocaf rw gyfeillion am eu cefnogaeth un gynifer 0 nynyddan, eu bysbjsu ei fod yn par* han 1 wneud Coffitssu yn hynod rnad j a'i fod y» ymgymeryd agedryenttr el an, arolygo, gwalio y beddsn, Ao., ei hun. KA. WILLIAM HOWELLS, Buiider Und ker, 11, Pembroke St., & 3, Little Wind St6, Aberdar8. ABERTAWE A'R CYLCHOEDD. COFFINIAU RHAD! V MAE W. LEWIS (Lcwys Afac) wedi ymgymeryd i ddarbod pob math o a hyuy smyprindwindaly M" En boaibl. Mae y fsntaia gfeulawu y d ar- 44uluc aaws yn ei gymeryd ar deuluqedd mewn gofid wedi adbosi fod ilawer Wedi taer ddy- muno arnaf pob math o QoflSniau am brisoedd rheol MIA, yr hyn, wedi Uawer o obebn a chynllunio, sydd yn awr wedi ei gwblhau, a gellir cael oddiwrthyf bob xoatb A yin&oeho, oefnoger,' Cyttietthas Cymreigyddion almill CYNBLIB Eisteddfod gan y gyndoithu V/ nohod yn Necadd DclinfeeCiol Th* degar, y Llun cyntaf yn Mawrth, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgefswyr llwyddianus mmm Rhyddiaeth, B&rddonisethi Cher4&, eriaeth, &0., &0. Psir Ddarnau COXAWL, (;# I'r cor, heb fod dai; 60 mewn rhif. t>1 a gafio yn oreu' To The Cherubin,1 aUan <?r Det.irgen Te Deum,' { (Hacdd) jo q n. a 2p. i*r arweinydd. Pr oor o'r un gynulleidfa, ddim • dha 40 mewn rhO, a gano yn oreu yr Anthem, Dalw sydd,Nww 4 gan R. Rdla 5 0 0 a Ip. i'r stweiny dd. rr oor o'r un ynuIleidfa, ddim dan 30 mewnrhif^ a gano yn oreu, 'Eheda, Eheda/ o'r Llwybrau Mol- <•' iant,' (Lewis Jones, Treherbert), gan Gwilym Craig y Tyle. 1 10 0 a chyfrol hardd o Llwybrau Moliant ilx arweinydd. Ni chani&teir i'r oor buddugol ar yr Anthesn i gystaullu ar y doiu Trysorydd: Mr. W. L. Williams (Girilym Oraig y Tyle). Beirniaid—Bhyddiaeth a'r Farddoniaeth. &o., Mr. D. W. Jones, (Dewi Glan Tal); y Gevddoriaeth: Air. Owen Griffiths, (Errr Program yn yn awr barod. Ysgrifenyddion: Mr. T. 6, Jones, 4. Moriah Street, Rhymaey. Mr. Biohard Phillip (Gtelynos), G ocer, Tredegar, lloii, YN AWR YN BAROD, ARTHUR OWEN: [ Bugeilgerdd Newydd, Testyn Eisteddfod Caernarfon, Awat 1877, yn nghyda Daman Barddonol ereill, gaR Thcs. Drew (Y Dryw), Hirwaun. I'w cael gan yr Awdwr, Baglan Terrace, Brecon Rd., pris Tair Ceiniog, trtif Pest, Tair Ceiniog & Dimai [ ENAINT EVAN. TYYMUNAF i'r cyhoedd i gael nwybod am vr Enaint gwerthfajwr ac effeithiol uchod* Y mae hwn yn f iddygiuifteth sioi ao anflaeledig ayFronaa Menywod. Ltosg T&n, y Ffelwm,^ a phob math o Glwyfau sydd yn dueddol i'r rstu ddynol. Pris yr Ointment hwn sydd fel y canlyn, ao i'wgael gan y gweeuthumr, Evan Jamesj Gwainrydd, Tos yrefaiJ, am Is. Ijo, y blych- aid; trwy y Post ar ddorbyniad 15 o Stamps oeiniog. Pehygraig, Rho^dda Valley- November, 1878. 1 hereby testify that the Ointment pre- pared by Mr. Evan Jrvnns is an excellent preparation for the purposes recommended, aud is much used in this neigh U?l B. LLOYD, Chemist. Penygraig, 1877. SeiYR,—Yr wyf dan rwymau 1 hysbysu y cyhsoedd am eich OJntmect, o herwydd y lie a gefais pan cedd y ffelwm ar fy llaw, ao hefyd fy nywraip,, yr bon a ddyoddefodd yn ei b?on, ao yr ydym ni ein daa yn tystio ein bod wedi cael gwellhad busm-.T. JONES Coffinau Rhad Coflman Rhad I DYMUN A JOHN THOMAS, hysbysu trigol- ion y Porth a Chwm Rhondda yn S^ffredinol, yn ngwyneb yr airgylchiadau awd ar tasnoch, ei fod wedi dyfod i'r pen- derfyniad i ymgymeryd a gwneud pob math o Goffinau yn rhatach na neb yn y cwm. Os ydyoh am,gaeI Coffinau o wneuthuriad da a phris isel, anfonwch eich archebien i J. THOMAS, Carpenter & Undertaker, North Road, (Opposite Porth Station), Porth, Rhondda Valley AN AGENCY. A N AGENCY offered, worth £ 5 per week. For full particulars apply to the C. L R, Company, Colchester. 23 1 i

y pwyllgor. Y mas un o'r boneddig" Ion newydd gael drawing er bndd tri o ithwyr y Mansel Colliery, a chlywn eu bod wedi llwyddp yn rhagorol. Bydd yn dda gan hen gyfeillion Ar. Rees yn Aber- &fan, a manau ereill, glywed ei fod yn par- han i fod o gysui a defnyddioldeb i w gyd- fforddolion, a gwyddant yn dda el fod yn thorough fairness man yn yr hyn yr ymgym- ero ag ef. Felly y bu y waith hon.