Tarian Y Gweithiwr

_.4: Y PARCH. JOHN ELIAS. Yr oedd Elias yn Brotestant selog iawn. Teimlai wrthwynebiad mawr i'r Pabydd- iop i gael nnrhyw ryddid gwladol. A phan yr oedd yn gwestiwn gwladwriaethol pwys- ig pa un a ddylid caniatau i'r Pab/ddion irodln aelodau seneddol a'i peidio, yr oedd Elias yn erbyn iddynt gael y rhagorfraint hono. Mewn llythyr a ysgrifenodd at ei fab, Mr. J. Elias, ar y matjr hwn o Lundain, Ebrill 20, 1825, dywedoddfel y canlyn:— Y mae yr Arglwydd yn parhau i roddi cymhorth i mi. Ac y mae y Gair yn cael ychydig o effaith. Y mae dwy wraig wedi. dyfod i'r society yr wythnos hon. C3 Ac y mae ychydig o gynhwrf yn yr eglwys hefyd. Y mae cyfarfodydd gweddi yn liuosogi. Yr ydych wedi gweled yn y pipyr newydd eifodyndra thebyg y caitfy Pabyddion ea pwynt! Y mae saith ar hngaiii mwy o bieidleisiau y tro hwno blaid ail ddarlIeni y Bil! Ond pwy a wyr o ba Ie y daw gwaredigaeth eto. N'id yw hi eto yn rhy ddiweddar gydaDnw. Gwar- edwyd Israel, er fod dydd en dinystr wedi cael ei apwyntio, a'r llythyrau a'r awdur- dod wedi cael en selio a sel y breuin Acbnbwyd- Mordecai, er fod y exogbren wedi cael ei pharatoi iddo. Bydded i ui ymddiried yn yr Arglwydd byth. Traddododd y Dake of York araeth ry- feddol brydtiawn ddoe, yn Nhy yr Arglwyddi yn erbyn y Pabyddion. Bam yn Nhy y Oyffredin neithiwr hyd yn ago& canol y nos, eto nid oeddynt wedi gorphen pan yr ymadewais. Ba dadl fawr ar gwestiwn y Pabyddion. Y mae rhai eisien rhoddi y fraiut i bob Pabydd tlawd i roddi ei bleidlais mewn etholiad senedd- j ol. Dangoswyd y sel mwyaf ag a welais erioed ar y ddwy ochr i'r Ty. Cefais ryw le i obeithio y caffent en s:omi. Nid oedd y rhai oedd yn pleidio y Pabyddion yn ymresymn yn gyson a'u gilydd. Aeth Brougham yn mlaen gyda'r fath sel, so i aeth mor wresog yn ei deimladau, fely bu y cadeirydd o dan orfod i ddeisyf arno ddwy waith i beidio myned yn mlaen felly. Dy- wedodd Plunket, nn o'r areithwyr goreu o blaid y Pabyddion, nad oedd dim syn- wyr yn araeth Brougham, ei fod wedi cael ei gynhyrfu a'i ddyrysa gan ormod o sel, a'i fod wedi gwneud mwy o ddrwg nag o dda i'r achos wrth bleidio droato. Yr oedd cymaint o danbeidrwydd a ohyn- hyrfiad yn y Ty; weithiau un ochr, bryd- iau ereill yr arall, fel yr oedd yn ofhadwy i fod yno.. Bum mewn He gwahanolheddyw—mewa eglwjs, yn gwrando Mac Neil, oSeiriad o'r Iwerddon. Traldodocld bregeth rag- orol ar Esay lix. 19-.Pregeth oedd hi i'r Hibernian Society, ac yr oedd hi yn un gymwys at amgylchiadan yr amseroedd. Dywedodd bethan hyaoi am Satan, y gelyn mawr, yn cyfodi, ac yn defnyddio offeryoaa yn erbyn eglwys Ddnw, er amser cwymp dyn-fod y Pabyddioa wedi bod yn brif offorynau gauddo am lawer o amser. Yna dangosodd dwyll eu erefydd hwy, eu rhagrith, a'u Hid yn yr Iwerddon, yn en- wedig yn erbyn y gwirionedd, yn erbypy Feibl Gymdeithas, yn erbyn ysgolion a g, nwysant addysg yn y Beibl, yn erbyn pregethiad yr efengfl, a phob peth dasyl- faenedig ar egwvddorion cyfiawn. Yna dangosodd, er mawr lawenydd i'r cred- adyn, fod Ysbryd yr Arglwydd wedi cael ci addaw i ymiid Satan ymaith. Nid oeV geayf amser i ychwanegn. Yr ydych yn gofyn am lythyr bir, ond nid ydych yn gwybod faint o waith sydd gan eich tad tlawd i'w wnead. Cefais lawer i'w wnend yr wythnos hoc mewn pwyllgor cysylltiol a'r Feibl Gytndeithas. Yr ceid y pwyll- 4or yn ua mawr iawn. Yr oedd rhai yno4 a berthynent i raddan uchel i^wn. Bam ryw ddiwmod mewa cyfarfod o gy'arw/dd- w/r y Missionary Society. Yr oedd y ddau yn gytàrfody-id da iawn. A chiwsooi newyddion cysarlawn o wledydd tamor, AnfonoM lyfchyr arall at ei fab o Luadain, Ebrill 7, 1830. Yn hwnw, wedi iddo briodi yr ail waith, dywedodd, "Yr ydjill wedi bod yma wythnos. Ac yr ydym wedi cael oeifaon hyfryd yn Nhy Ddnw. Cefais gymhorth mawr wrth bre- gethu yr efcngyt, a hyny i gynulleidfaoedd mawrion. ttis gwyddom beth fydd y ffrwvth O! bydded yn fawr. Y mae pob peth yn dawel a heddychol yn ein plith. Gall Llywodraethwr mawr y byd yn ei drugareld bari i'r heidweh a'r tawel- wch hwn barhan. ,t Fy mab, fy nymnniad difrifoTyw i chwi fod yn gyburns, ac t'oh meddyliau fod yp llonydd. Gochelwch rhag i ddim a ddy- gwydda fod yn foddion i'ch rwystro yn eich cymundeb a Daw, a gwneud niweid ysbrydol Fch enaid.T^Tjaadrechwch i YIQ- ddiried. yn yr Arglwydd gyda golwg ar eich lleshad tymhorol a thragywyddol, a n 10 thrwy Eysjy fwyahaa tawelwjh a hedclvr4. Gwyliweb na byddoch yn bryderua|a thragofalas, ac fel hyny ymrwystro. -|t mae yr Arglwydd Yif abl i'ch cyno^thwyp a'ch o/farwyddoyn eich holl amgylchiad;- all trwy holl ystod eich pererindod. Bwriwch eich holl ofalon arno ef. Ie. tywelltwch eich calon ger ei fron ef mewn gweddi. 4 Gel wch arno yn nydd trallod, ac efe a'ch gwrendy, a chwi a'i gogoaedd- weh ef.' Na roddwch le i feddyliau cale4 ion am Ddnw mewn dim. Gwyliweb rhag meddwl ei fod ef yn snfoddlon i'ch gwrando chwi, nea i wnead yr hyn sydd oreu i chwi. Y mae efe yn anfeidrol ddoeth i weled bath sydd yn fwyaf buddiol 1 chwi. Y mae efe yn gyfoethog iawn, y mae yn medda pob peth. Y mae yn Holl- ailuog, yn abl i wneuthar pob peth. Y mae yn raslawn iawn, ac yn barod ,i gyf- rann rhoddion i'r rhai mwyaf anheilwng. Ni bydd eisien dim daioni ar y rhai a ymddiriedant ynddo ef. Y mae efe wedi bod yn drngarog iawn tuag atom ni fel tenia. Dangossdd lawer o dosturi tuag atom mewn liawer o anhawsderau, a chyf- newiuiadau, fel y gwyddoch. Byddui yn anheilwng a gwarthns i'r eithaf ynom ni i iod yn annhaeddol i ymddiried ynddo ef byth yn yr amser dyfodol, oblegid y mie efe yn parhau i fod yn fiydiloa ac yn anghyfnewidiol. Gyda golwg ar dy sefyllfa sedgl, ym- ddireda dy hunan i'r, Arglwydi YI1 yr amgylchiad hwnw hef?d. Y mae efe yn angnydmarol. Y mae ya rhoddi cymhorth cyfamserol i bawb a ddysgwyliani; wrtho. Y mae gwraig dda yn rhodd oddiwrtii yr Arglwydd, a'r rfaodd ddaearol oreu ydyw. Gwylia rhag ymddiried i'th ddeall dy huo, a rhag pwyso ar dy ddeall dy hun. Rho ofal y cwbl yn onest i dy Dad Nefol. Efe a ddwg i ben yr hya fydd er dy iashad a'th gysar, ac er ei ogoniant ei han. Pe liwyddech i gael gwraig gyfoethog, gwyddoch na byddai dedwyddweh o angenrheidrwydd yn gysylltiol a hyny. Dawioldeb, doethioeb, sobrwydd, sirioldeb, cytnndeb meddyliau a golygiadau, a f ydd- ent ya anfeidrol ragorach. Rhan gy- mhedrol o feddianau tymhorol, gyda'r cymhwysderau uchol a gyfansoddeat drysor mawr. Byddem ya dlawd heb y rhagoriaethaa hyn, pe byddem mewa cysylltiad a'r teaSaoedd cyfoethocaf yn y wlad. Bydd yn ystyriol a gwyliadwrue iawn yn y fhsnes bwysig yma. Nid wyf yn golygn y dylit draulio liawar o amser uwch ei ben, ond edrych ar a phwyso y mater gyda sobrwydd meddwl; ie, ystyried pob peth yn ofalas yn ml-aen Haw. Dywed- af eilwaith, nis gell wch fethn trwy roddi eich hun a'ch amgylchiadan yn nwylaw cy eich Tad nefol. Ni siomwyd neb enoei a wnaeth hyny. Gwnewch chwithan lwyddo os gweithredwch fel hyn." Y mae manyldra Elias yn ei holl syl- wadau ar ddyledswyddau crefydd, yn dangos pa mor bwysig oedd pregethu i achub dynion yn ei olwg ef. Hyn oedd secret mawr ei boblogrwydd ef.

I YNYS CYPRUS. Wrth ddyfod i lawr i amser Rhyfelwyr y Groea, darfu i fwy nag un o'u harwein- wyr gael bedd yn Cyprus. Guelph, ped- werydd ddoc Bavaria, ac Erie, brenin cyntaf Denmaro, a fuont feirw yno, y blaenaf yn y fiwyddyn 1101/o'r cyfnod Cristionogol^ a'r olaf yamhenpsdair blyn^ edd ar ol hyny. Yn y flwyddyn 1191, ffigiwr newydd a ymddangosodd yn Cy- prus yn mherson Richard 1, brenin Lloegr, yr hwn a orchfygodd ao a ddaliodd Due Cyprus, fel dialedd am ysbeiliad a wnaeth- pwyd ar rai o filwyr llongddrylliedig Seis- nig, a'r gwarth a daflwyd ar ei chwaer, a Berengaria ei phrtod dyweddiog. Wedi ychydig lywodraethiad gan y Knights Templars, gwerthwyd yr ynys gan y bren- in Richard i Gay o Lusignan, Croes- ryfelwr Ffrongig, yr hwn, yn y flwyddyn 1192, a -sylfaenodd deyrnas newydd CyprriB, a'r hwn ychydig cyn hyny oedd wedi colli ei lywodraeth yrt Jerusalem drwy ddwylaw SO-- --in. Teyrnachaeth Lusignan adeyrnasodd mewn modd hedd- ychol hyd yi flwyddyn 1372, pryd y darfn i'r brenin Pedr II. gyffroi Gweriniaeth Genoa i'w gosbi am ei weithredoedd bar- baraidd tuag at y Genosid yn yr ynys. Darin iddynt gaar-amddiflyn Fartuagosta, a dal yr ynys dan warogaetb, er y caaia- teid i olynwyr Pedr II. ryw enw o benad nriaeth. Yn y flwyddyn 14261 Suzerainty a basioad drwy orohfygiasth i'r Aifft, a thalwyd teyinged i'r Sultan. Dilynwyd i teyrnasiad poblogaidd y freahines Helen, nith i amberawdwr Casrcwstenyn, gan y frenhines Oatlotta.; Dilynwyd hithau gau ei brawd, yr hwn a briododd yr ieuanc a'r brydweddol Caterina Cornaro, merch feb- wysiedig y wkdwnafitfr nen y Llywodr- aeth Ffenesiaidd, gleadid yr hon a fn yn wrthddry*hy,aod,or,V-etiwlol gau yr ar- lywyddion Italaidd. Ni oddef ein gofod i ddilyn yn fanwl yr- ol fwriadau h Venice \a S-ivoy, Naples a Sicily a ddilynwyd gatiddynt, Mae Ces- nota yn orybwyll mewn cysylltiad a th*r crwn mawr, a elwir 14 Torf e del Moro" (Twr y Moor), yn FarmagOsta, fod tra- ddodiad yn dywedyd ei fod wedi cael ei ddefnyddio yn brifwesty Cristoforo Moro, llywodraethwr Phenc-siaidd Cyprus yn ystod y blynyddoedd 1506-1508. Yr oedd hwn yr un ag "Othello", Shiske- speare, ya ol fal y pyw0d Consul Ameri- canaidd, Cesnola," ac a briodoad bedair gwaith. Ba Cyprus yn diriogaath ddi- bynol ar Venice am bed war- ugain-a- dwy o fl ynyddoedd, yn ystod;, yr adeg yr ym- welwyd a hi gan amryw adfpdatt- daeargrynfaau, loenstiaid, gorlifiadan, a mdrwylliaid Tyrcaidd. Llanwai y creu- londerau a'r bradwriaethau a hynododd ddyfodiad y Tyrciaid, gyfrol led helaeth, Cigyddiwyd y trigolion i'r nifer o 20,000, a'r cadfridogion Ffenesiaidd, y rhai a roisant eu hunain i fyny ar yr amod o ddyogelwch,a lofrnddiwyd mewn modd barbaraidd. Y oadlywydd, wedi dyoddef arteithian dychrynflyd, a flingwyd yn fyw, a'i ben a lanwyd a gwellt, ac a anfonwyd fel anrheg i'r Sultan. Fel hyn gorchfyg- wyd Cyprus yn y flwyddyn 1570—ychydig dros dri chant o flynyddan yn ol—ac oddi- ar hyny hyd y flwyddyn hon, 1878, y mae wedi bod yn rhesa dan lywodraeth y Tyrciaid. Yn y rhan nesaf ymdriniwn a Cyprus dan y lywodraeth Dyrciaidd, ac yna dan lywodraeth Brydeinig.

PETHAU DEDDFYDDOL. Siarad plain.-Gofynodd Dadleuydd i dyst unwaith, beth oedd wedi cymeryd lie rhyngddo ef a'i feistr. Dywedodd yntan wrtho, "Gelwais ef yn gelwyddwr." Dywedodd y Barnwr, "Iaith anmhriodol iawn." Tyst, « NiB gallaf help hyny. Daethum yma i ddweyd y gwir, ac yr ydych wedi ei gael ef."

PETHAU YSTADEGOL. Locin &Cieties.-Y mae cyfrifon oym- deithasan sydd yn rhoddi benthyg arian, T 3edl cael eu gosod gerbron y benedd. Y mae busnes a nifer y Cym- deithasan hyn wedi lleihau yn ddirfawr o fewn y saith mlynedd diweddaf, yn ol fel y dengys yr ystadegau. Yn 1870 yr oedd 531 o r cymdeithasau hyn. Y nifer yn 1877 oedd 392, set 139 yn llai. Fel y canlyn y mae yr ystadegau am y ddWJ flynedd uchod 1870 1877 Nifer yr aelodsa 34,883 31,694 Simisu a roddwjrd ynddynt 45201,191 9168,617 Symuu yn Uaw benthyowyr 400,712 366,163 W odi eu gosod gylohredeg 661,753 559,661 Gofynwyd am fenthyg 144,489 1U.628 Nifer y rhai a gawsant /en- tfaygwian 132,933 102,664 Talwyd am baprrau ffarflau 8,696 7 588 Derbyniwyd fel Heg S1<689 17,678 16.60 Jfilw wedi tala am manage- — •* •• •* •• 19,958 2SLU8 Colledioa 1,812 2,816

PETHAU MASNACHOL. JMarcIm<idr Gwaith.—Dywed y Labour News fod y farchnad waith yn isel. Nis gellir dweyd fod bywhad pwysig wedi cy- meryd lie yn marchnad glo, haiarn. a chotwm. Y mae cyflogan wedi dyfod i lawl yn mhob cangen o waith. A tbiiag i lawr y mae pob path yn myned. Ond dian y daw pob peth yn well cyn bo ffir. Felly y dysgwylia General Grant, Amerida.

PETHAU LLENY DDOL. r Y mae Macmillan yn myned i gyhaeddi gwaith Mr. Blackiston, un o Inspectors yr Jsgoliou o dan y Llywodraetb, yn cyn- wys awgrymiadau ymarferol yn ngbylch addysg plant, o dan yr enw The Teacher.

CANLYNIAD TYMER DDRWG. Y mae cwerylon teuluol y rhan fynychaf yn rhai creulon, ond o'r braidd y maent yn cael eu cario allan mor belled ag y cariwyd cweryl teulu 0" enw Eppersons, mewn tref yn Tennessee, Unol Daleithi.8u.. Yr oedd Mr. a Mrs. Epparson wedi bod 3m btiod 4m flynyddoedd, ac wedi ma TO t-cirtr ofeibion a merched, ond hob eriood ddy.:>1:u y if. 16 i reoleiddio eu tyr. Ya wir, fe iiiyv/ad- ir wrthym fod t aer <i,\ v waeth-waoth gyd ivm ii>>t. yr gyda golwg ar yr Eppersons, a phenderiyn- asant ymwahanu yn gyfeiUgar. Modi bynag, ymwelodd Mr. Epperson un diwrnod â'i bsn gartref, gyda'r amcan o waeud i fyny yr an- nealldwnaeth a'i wraig, ond heb ystyriecL y mae yn debyg, y rhyw. Dechretiodd Mrs. Epperson yr hen gweryl yn y man y gad- awyd ef rai misoedd yn ol, ao aeth ynfwy hallt nag erioed, Wedi myned i'r poefchder mwyaf mewn geiriau, daeth y mab iynaf, John, i mewn, yr hwn a droddo blaid yfam, yr hyn nad allai y tad ei ddyoddef, a-cheis- iodd at ei geryddu a chyllell oedd yn ei fedd- iant. Llwyddodd John i gymeryd y gyliell oddwylaw y tad, ac a'i trywanodd ef I hi. Pan yr oedd John wedi trywanu y tad, daeth Thomas, mab oedd ieuangach, i mewn, ao a gymerodd blaid y tad. Tynodd allan law- ddryfl, ond enciliodd John i ystafell arall, a chauoad y fam y drws rhagi Thomas ei gan- lyn. Gan fod y fam yn ei atal i saethii ei frawd,lsae thodd Thomas y fam trwy ei hym- onydd, gan ddilyn ar ol ei frawd John. r Modd bynag, yn ei wallgofrwydd, methodd ei ergyd ar John, ond a saethodd ei frawd George trwy ei forddwyd, a llwyddodd hefyd i saethu ei chwaer, wedi yr hyn y gadawodd y ty. Rhoddodd John ei hun i fyny, ond a ryddhawyd am ladd ei dad, airy tiro hunan- amddiffyniad; ond ni chlywyd gair o son am Thomis byth er hyny.

VJ '.1 Y CRWYS. "7- Cynaliwyd cyngherdd yn y JIe uchod nos cyn Cilan diwaddaf. Daeth torf luosog yn nghyd yu brydlon, ond gorfa iddynt aroa nes 11 wyr flino cyn i'r prif ganwyr, sef Gwilym Cynon, Llew Tawe, ac Ehedydd Glan Tawa wneud ea hymddangosiad. Wedi iddynt I ddyfod, yr oedd ganddynt i gyhaeddi y newydd'annymunol ea bod wedi colli rhaio'a songs tra ar eu taith o Abertawe. Rhwng y cwbl yr oedd y gyaulleidfa wedi eu isiomi gymaint, fel mai derbyniad amrwd iawn gafodd y rhan fwyaf o bethau. Gresyn fod amgylchiadau fel hyn wedi andwyo cy- ngherdd oedd mor addawol. Ni welsom erioed well programme, ond cafodd ei samu i'r eithafion pellaf. Teimlem yn ddigllawn wrth yr artistes crybwyliedig. Agorodd Mr. D. Evans (Eos Rhdian)z y gyngherdd drwy ganu Y Gardotes Fach gwnaeth ddatganiad effeithiol, a chafold dderbyniad da. Canodd cor y lie, dan ar. weiniad Mr. Seth P. Jones yn neillduol dda, pan ystyriom yr amgylchiadau dan ba rai y gosodwyd ef. Canwyd y 'Choral March,' yn dlws a meistrolgar iawn, ond teg yw enwi Comrades in Arms' fel y prif dditganiad gan y Male ivoica Party yr oedd hwn yn neillduol o sweet a nwyfus. Nid cystal oedd y gweddill. Hen bathau gan mwyaf gin wyd gan y tri 'cherddor cyflogedig. Pe buasent wedi dyfod yn nghynt, a chanu yn ol y program, ond odid na chawsent well der- byniad. Y prif beth dynodd ein sylw oedd agwedd foneddigaidd y cor ar y llwyfan—yr oedd chwaeth bur yn ddadblygedig yn ei ymddangosiad. Gobeithiwn mai nid hwn fydd y cyngherdd olaf gawn gan g6r gob- eithiol y Crwys. Nid oe3 ynom y patrusder lleiaf i ddyweyd ei fod yn un o'r corau mwyaf addawol yn y gymydogaeth. Y mae y Male Voics Party mewn modd naiUduol wedi codi ei hun i sylw. Ond i Mr. Jones barhau yn ei ymdrechion clodwiw, gwelir ef a'i b irti rhyw ddydd yn deilwng i eefyll ochr yn ochr a phrif ganwyr y rhin- barth hwn o'r Deheudir.—G.

D YMUN A WILLIAM LEWIS APAJT), -*— Booksollet-, Housa Faraisber, &o, Waun Wan, Swansea, hysbysa trigolion y lleoedd nchod, a'r wlad oddi amgylob-, ei fod yn parhau i gatdw cyflawnder o bob math o Diodrefo o wahanol biisia^s gwneutUuriad. Wele reatif o ri o'i petnau; -Glaefies, o 60. i 6p. 10s,; Bsdsta^ds, o 16c. i fyny; Chair Bads, o Ilu. i fyny; Ohest of Dr iwers, o 28s. i fyny; Byrddaa, o 5B. i fyriy; Side Boards, Drawing Room Suits, Watmots, Windsor, Waterloo a G-reoian Ohairs, Marble-top Stands, Baay Ohaira, Sofas, Oonches, Tracks, MilipuS, Plyf, Ao., Gilt Mouldings, a Phlctwrau o bob math. Gofier hefyd y gellir cael f Peirianaa Gwnio goreu eu gwnenthnriad. Y ma. Lvmaji dal A^enoy dras dinj or a'i GJf.

CYPRUS 0 DAN LYWODRAETH Y TYRCIAID. Y flwyddyn 1571 o'r cyfnod Cristion- ogol oedd dechreuad y Lly wodraeth Tyrc- aidd yn Cypros, a hon oedd y flwyddyn y dechreaodd yr ynya gilio yn ei Hwyddiant l1'i phwysigrwydd yn hanesiaeth y byd. Nid yw yn rhyfedd, oblegyd lIe bynag y OY gesodai y Tyrciaid ea pawenan, nid oedd ond gwywder yn canlyn 5 dan eu llywydd- iaeth arnherodrol greulawn a gwaedgarol -ilywodraptb, yn ngwir ystyr y gair, nid yw ond camenw ei henwi felly, nid yn unig Cyprus, ond hell ynysoedd y Mor G wyn, ac hyd ein dyddiau ni mae ei mam- wlad henafol-Groeg, o'r hon y cododd y beirdd a'r athronwyr mwyaf yn mysg ei threfedigaethau, wedi bod .am ganrifoedd yn gorwedd yn ddigynorthwy acyn ochain. Pa bryd bynag y buasai gwreichionen o wladgarwch Groeg yn cael ei wyntylla yn Slam losgedig, a'r hen arwyddair o fawr- edd a gogoniant Groegaidd yn cael ei ad- seiaio oddiar y bryn neu y dyflryo, fel y gwnaed yn Crete yn ddiweddar, a mwy nag unwaith yn Cyprus, yr oedd pawen danllyd a ohreulawn olynydd y proffwyd yn dyfod i lawr gyda nerth dinystriol, ac yn ei ddilea mewn modd trwyadL Mae y Twrc wedi profi mewn ugeiniau, os nad canoedd o frwydrau y gall ymladd, ac y mae natnr boethlyd, dialgar, a dieflig ei ffydd grefyddol wedi ei wnend yn ym- laddwr. Nid oes eisieu cael amddiffyniad anhydyn. Oscnan Pasha yn Plevna i ddangos i'r byd fod yn y Twrc gymwysderau ym- laddog o radd nchel. Y mae gorchest- weithiau dewrder Tyrcaidd, a'i wrthwyn- ebrwydd ystyfnig yn erbyn ei wrthwyneb- ydd yn cael ei adrodd gan Dyrcesan wrth ea plant pan yn adgyfrif gorohestweithiau eu tadau ar faesydd rhyfel y Crimea a Sebastopol, ao yn y gwarchae yno, nea yn twyllo a maeddu y byddinoedd Rwsiaidd o flaen Silistria.

EISTEDDFOD NAD: LIG CALFARIA, ABERD X BEIRNIADAETH ARWYSTL. v TKAETHAWD AR "JOSEPH." Derbyniwyd pymtheg o draethodan ar y testyn uchod. Cofnodydd.—Arwynebol yw yr ysgrif hon, er ei bod yn cyowys amryw nodiadau naturiol i'r testyn. Ail adroddiad ydyw o'r hanes ysgrythyrol, yn hytraoh na defnyddiad cyfansoddiadol o'i ffeithian. Mo,sefi.Ceir ganddo ef lawer o addysg- iadau buddiol oddiwrth hanes y patriarch duwiolfryd. Nid y w yr awdwr yn trafferthu i dori Uythyrenau Groeg, Heb- raeg, na Uadin, fel y gwna rhai o'r cys- tadleuwyr, eithr ysgrifena. yn syml a diaddnrn, gan dynn y tywys llawnaf wrth lwybro trwy feusydd yr hanes ysgrythyrol. Benjamin ei Frawd.—Dilyniad llythyr- enol o'r hanes yagrythyrol yr ysgrif hon ac eto, gwneir defnydd da o ffeithian yr hanes tuag at adeiladaeth y darlleaydd, yn enwedig y dosbarth ienanc. y mgeiBydd. Y sgrifgymhedrol ynmhob c, ystyr yw hon, heb ddim ynddt yn neill- duol i'w ganmol, oddeithr ei chrefydlol- der, yr hyn s rdd yu gwnend i fyny mewn rhan am ei ddifFygion ereill. Arddengys, er hyny, fosar o gydymdeimletd a'r testyn yn yr addysgiadau buddiol a gyfrana. Gr o'r Allt.-Y mae y gwr hwn yn gyfansoddwr rheolaidd. Dilyna yr hanes ysgrythyrol ya gaeth, ac eto meddyla yn 0 Yi annibynol, canys brithir ei draetbawd a sylwadau gafaelgar oddiwrth ffeithian yr hanes. Y mae hwn hefyd yn ysgrifeawr awchns (pointed). Am,tufab.-Arddengys yr ysgidf hon radd dymunol o gydymdeimlad a'r testyn Y mae hwn yn ysgrifenydd selog. Hyt- rach yn wasgaredig ydyw, o ba herwydd crwydra yn achlysurol oddiwrth ei bwnc lie nid yw ei iaith mor ddiilyn a'r eiddo rhai o'i gydymgeiswyr. Nid oes na nod- wedd neillduol i'w grybwyll mewn cysyllt- iad a'r cyfaasoddiad hwn, ragor na'i fod i'w ganmol am ei firder, I- .1 .J adah. Y sgllf lied wasgarogydyw hon, lie arni.argoel prys. Nid yw cynllun y traethawd hwn yn fanteisiol iymdriniad effeithiol a'r testyn. Cymerir cryn swm o'r cyfansoddiad hwn i fyny mewn bardd- oniaeth dyfynedig, yr hyn sydd yn dwyn delw gormodiaeth. Gwell fnasai gwneud y diffyg i fyny ag addysgiadaa, ac awgrymion. Ocari.-Y mae Omri yn ysgrifenwr egniol. Ni ddilyna efe yr hanes fel caeth- WaS digyinhorth, eithr erys, ar orsfoedd myfyriaeth "aunibyaol, a sugna fel addysg o'r blodan amryliw a phersawrus a ymyl- ant ei lwybrau. Brithir y traethawd hwn ag eoghreifftian o alluoedd medftgol. Y mae befyd ya gyflawn o addysgiadau buddiol. Addfwyn.—Ail adroddiad yw yr ysgrif hon o'r hanes ysgrythyrol. Ychydig sydd rw ddweyd am yr ysgrif hon mewn ffordd o ganmoliaeth heblaw ei bod yn fer, ac yn grefyddol o ran ei hysbryd a'i thuedd. Moses (2).—Y mae yr ysgrifenydd hwn yn sylwedydd craffus, a cheir ganddo ef yr hyn sydd yn eisieu mown amryw o'i gydymgeiswyr, sef, defnyddiad ymarferol o ffeitbiau bywyd Joseph nid dilyniad caeth o'r hanes ysgrythyrol. Wrth gwrs, nid oeddym yn dysgwyl Ilai na dilyniad' o hanes bywyd Joseph; ond dysgwyliem ragor nag4 ail adroddiad moel o honi. Y mae y Moses yma yn bur hapus yn hyn. Byr yw y traethawd hwn i sefyll yn y glorian ar gyfer amryw draethodau ereill yn y gystadleuaeth, y rhai a feddant deilyngdod cydbwys ag ef fel cyfansodd- iad. Onesimus.—Treuliayr ysgrifenydd hwn beth amser gyda Solomon ac ereill cyn yrnaflyd yn ngwrthddrych y testyn. Ail adroddiad o'r hanes ysgrythyrol yw yr ysgrif hon. Anurddir hi hefyd ag am- ryw enghreifftiau o anafan ieithyddol- mai yr orgraff yn fynych yn anghywir. Inigo Wren,—Ysgrif arwynebol yw hon, ac yn dra gwaUus yn ei horgraff. Y mae hyd yn nod yr hanes yn yr ysgrif hon yn glytiog ac anmherffaith. loan.—Cynwysa ei ysgrif ef ddefnydd- iad doeth o ffeithian yr hanes, a chynwys- iad buddiol o'u gwersi ymarferol. Nid yw yr ysgrifenydd hwa yn gadael ond ychydig o sypiau grawn banes Joseph heb tn eu defnyddio, a gwasga en nod allan. loan Cwerchyll.-Ysgrif fer a brysiog, yn dra gwallus ei sillebiaeth, anrhefnus iawn yn ei dilymad o'r hanes, ac yn dra diffygiol o ysbryd a theimlad Joseph. Cristion.—Ni cheir dim yn y traethawd hwn namyn ail adroddiad o'r hanes ysgrythyrol. Y dyfarniad. Tra y mae yn y mwyaf- rif o'r traethodau hyn bethan i'w canmawl, y mae dau o honynt heb ond ychydig o feiau y ddau hyn ydynt eiddo Gwr o'r AUt ac Omri. Y mae beiau a rhagor- iaethau y ddau hyn mor gydbwys, fel nad ellir ya well naa rhaau rhyngddynt-Gwr o'r AUt ac Omri. ARWYSTL. Dinas, Nadolig, 1878.