Tarian Y Gweithiwr

Y PARCH. JOHN ELIAS. Y mae yn amlwg wrth lythyrau preifat Elias at ei blant a'i berthynasau oil, mai nid ffug oedd ei waith ef yn y pwlpud. Nid cronfa o bethan wedi cael eu rhoddi at eu gilydd, er mwyn cyflawni dyledswydd gylchol ei swydd, fel pregethwr, oedd ma- terion ei bregeth ef, ond materion ei feddylfryd a'i galon ef yn mhob cylch oedd- ynt. Darn o'i fywyd arferol ef, yn ei holl berthynasau, oedd ei waith yn y pwlpud. Nid oedd ei edmygedd ef o bethau yr efengyl yn gwywo i ddiddymdra o dan ddylanwad pethau paradwysaidd dynol, daearol cymdeithasol, na gwladol, y fo- ment y disgynai efe o'r pwlpud. Ni ddiffoddai hanfod ei hwyl ef gyda'r gair Amen. Ni ddiosgai ei wisg filwrol, fel gwae flyddlon i Grist, ei Frenin goruchaf, pan y darfyddai ei ymdrech yn y pwlpud. Cadwai ei wisg filwrol am dano, yn nhy y capel, ac yn ei gartref. Gwelid mai milwr da i lean Grist oedd efe yn ei lythyrau at ei blant, fel yn ei bregethan. Dangosir hynyn amlwg yn ei holl lythyrau atynt. Ysgrifenodd fel y canlyn o Llanfechell, at ei fab, Mr. J. Elias, Ebrill 1,1820. et Yr ydym yn ddiolchgar iawri i ti am dy garedigrwydd yn cynyg dyfod adref i'n cynorthwyo ni yn y siop. Djna y ffordd i 'estyn dy ddyddiau yn y tir.' Ond y mae Bhagloniaeth dition wedi trefnu i ti barhan yn yr ysgol nes i ti OTphen dy addysg. Y mae dy chwner yn gallu rhoddi help mawr i dy fam yn bresenol. Yr wyt yn llawen dy fod weii mentro at Fwrdd yr Arglwydd, yr hyn sydd yn rhagorfraint anrhaethadwy. Ond y mae yn ddrwg geoyf fod dy feddwl yn parhau I i fod yn ddyryslyd a gofidus. Diau fod gan Satan law yn dy alonyddweh di. Nid oes gan Gyhuddwi y brodyr ddim parch i aegau Crist; ac nid yw efe yn gofalu pa mor airiystyriol a dibris y daw dynion at yr ordinhad sanctaidd hono. Ie, y mae miloedd o-blant Satan yn dyfod at Fwrdd fr Arglwydd, tra y maent yn byw yn tlawel-mewn. pechodaucyhooddus. Ond nid yw efe byth yn eu haflonydda hwy. Y mae efe yn gynddeiriog o lidns tuag atat ti, a cheisia dy fagla a'th rwystro. Nid oes unrhyw deimlad neillduol yn anbebgor- ol anghenrheidiol i wneud dyn yn deilwng i gymuno. Nid oedd dysgyblion Crist mewn agwedd meddwl ddymunol pan y darfaiddyntgyfraaogi o'rSwp^r Sanct *idd y noswaith y sefydlwyd ef. Hefyd darfu iddynt gysgu cyn pen ychydig orian ar ol hyny, hyd yn nod pan yr oedd ea Hargl- wjdd yn gweddio ac yn cbwysu gwaed yn ddiferynau mawrion! Yn wir, ped edrychwn i ar fy nheimladaci, byddwn yn ami yn gorfod cyfodi a myned ymaith oddiwrth y bwrdd. Cofia mai nid rhagor- fraint fechan yw gwneud coffadwriaeth barchus a difrifol o farwolaeth Crist, hyd yn nod pe gorfyddid ti i eisre,1d with y bwrdd am flynyddau cyn i ti gael agwedd ddymunol ar dy feddwl. Bum i yno yn amddifad o'r fath deimladau, eto gallaf dystio iddi fod yn dda i mi fod wrth yr ordinhad. Gan hyny 'Dystawa yn yr Arglwydd, a dysgwyl wrtho. Bwrw dy faich ar yf Arglwydd, a'th feddyliau a safant.' Sal. xxxvii. 7; lv. 22. Diar. xvi. 3. Na wna benderfyniadan byrbwyll nwydwyllt. Gelli ddweyd wrth dy gy- hnddwyr dy fod yn gwnead dy ddyled- Bwydd vrrth gofio acgau Crist, pa mor giled by nag y gall dy galon fod." AnfoDodd Elias lythyr arall at ei fab, Hydref 18, 1821, yn mha un y rhoddodd ei feddyliau ar weddio yn gyhoeddus. Dywedodd,- "Nis gallaf roddi ateb penderfynol a chyflawn i'ch llythyr yn nghylch gweddio 0 flaBn pregethwyr, oblegid nid wyf yn sicr beth yw meddwl yr Arglwydd yn y mater. Yr wyf yn sicr o hyn, fod gwyl- iadwriaeth a phwyU yn dda mewn amgylchiadau o'r fath. Y mae yr un fath ragocheliad yn briodol ag sydd yn angenrheidiol cyn dechreu adeiladu ty, neu fyned allan i frwydr. Nid wyf yn meddwl ei fod bob amaer yn well i chwi wrthod gweddio ar y fath achl -suron pan y ceisir genych, Ond dymunwn i chwi fod yn araf a gochelgar, gan ystyrie4 pwy sydd yn gofyn i chwi i gyflawni y fath waith pwysig, a beth a all fod ei amcan with ofyn. Gall llawer un ofyn i chwi ddechreu y cyfarfod oddiar gywreinrwydd cnawdol, er mwyn gweled pa dalentan sydd genych. Yn mhellach, dylech ystyried yn fanwl a gofalus beth sydd yn eich cymhell chwi i gyflawni y fath waith mawr, yn enwedig pan yr ydych yn teimlo rhyw ddymuniad a thuedd ato. Gofalwch na byddo genych un amean yn y fath waith Sanctaidd ond gogoneddn yr Arglwydd. Heblaw hyny, bydded i chwi fod ynllwyrargyhoeddedig, os cymerwch ran gyhoeddus o'r fath yn ngwasanaeth Dnw, y bydd yn angenrheid- iol i chwi fod yn fwy gwyliadwrus a go- chelgar yn eich bywyd a'ch ymarweddiad, y cyfryw ag sydd yn gweddu i efengyl Crist. Yn ol graddau cyhoeddusrwydd ein gwaith ni yn ei wasanaeth ef y bydd y dianrhydedd a dynwn ar ei achos, os ymddygwn yn anghyson. Os cymera rhyw un le a gwaith henuriaid, dylai feddu ysbryd ac ymddygiad y cyfryw ddyn. Dylech wylied yn erbyn tymheran a thueddiadau annystyriol a byrbwyll, ac yn erbyn meddwl ansefydlog ac anwadal, a hefyd yn erbyn anfoddlonder a'ch sefyllfa mewn bywyd. Dylech fod yn wyliadwr- us neillduol rhag cael eich magln gan chwantau ienenctyd, ac na byddoch yn rhy bryderns na brjsiog yn eich meddwl i fyned i sefyllfa newydd. Byddai yn briodol gwneud hwnw yn fater gweddi ger bron Duw, yn y dirgel, am fl wyddyn gyfan, cyn i chwi ddweyd gair yn ei gylch wrth neb. Bn y cynllan hwnw yn ddefDyddiol iawa i mi. Gosodais i y mater hwn ger bron gorsedd gras am flwyddyn cyn agor fy ngenau wrth un person yn ei gylch. Rhoddai bleser mawr i mi eich gweled yn cynyddu yn eich talentau, ac yn dyfod yn fwy defnyddiol yn ngwinllan Duw, gan fyned yn mlaen o'r naill sefyllfa i'r llall ynddi. Ond ar yr nn pryd byddwn yn llawen eich gweled yn fwy pwyllog, ac yn bwrw y draul yn flaenorol. Y mae yn beth tra dymunol i'ch meddwl tod yn fwy sefydlog a llonydd, ao yn llawnach o rasau efengylaidd. Y mae yr holl bethau hyn i'w cael ond en ceisio ganDduw. Medd- )liwch am y pethau hyn; a'r Arglwydd a raddo i chwi ddeall da." Er fod Elias yn Galfin trwyadl, nid oedd neb yn anog dycion yn fwy nag efe at ddyledswyddau ym arferol. Gellir gweled wrth y llythyr uchod ei fod yn gosod pwys mawr ar fod dyn yn llywodr- aethu ei dymherau a'i dueddiadau. Dang- osodd hyn yn neilldnol mewn llytbyr a anfonodd efe o Lundain at y Parch W. Roberts, Amlwch, yn 1817. Yn hwnw dywed efe,- "Crybwyllodd fy ngwraig, ynei llythyr, eich bod wedi derbyn llythyr pur anghar-, edig o rywle, a bod hyny yn trallodi eich meddwl yn fawr iawn. Y mae yn ddrwg genyf glywed eich bod wedi cael y fath lythyr, ond y mae yn waeth genyf glywed eich bod. ya methu sefyll yn ngwycebawel mor was: 'Os llwfrhei yn amser cyfyng- der, bychan yw dy nerth.' Nid rw cabledd diachos yn werth syrthfo dano. Ac fa allai fod antoeh eisiau y fath lythyr-fe allai fod yr Arglwydd doeth yn gweled eisiau ychydig ayneUau ychwaneg yn y llestr oballast, oyn codi hwyl yn ychwan- eg ami Yr ydych chwi, fel finau, yn agored i anghofio ein jgwadedd; y mae yn burion cael rhywua i'w ddtfyn ar gof i ni. Yn ddiamheu, frawd, nid ydym wedi dysgu y y wers hono, hunanymimdtdd> yn agos i berffuith. Y mae yr Athraw yn gweled yn dda ein profi weithiau apheth- an o'r fath, gael i ni weled Jl!eied ysgol- heigion ydym, a'n fflangellu weithiau er ein dysgu yn well. Trwy barch ac an- mharch y mae ein llwybr ni. Y mae mor beryglns ymrwystro gyda'r naill a'r Hall. Trwyddynt yn mlaen-at y nod. Na fydded i ysgrifenydd y llythyr hwnw gael y pleser o wybod eich bod wedi ei dderbyn, na'r anrhydedd o glywed fod ei lythyr mor effeithiol a pheri terfysg i chwi. Teilyngdod y fath lythyr yw tir anghof, a theilyngdod yr awdwr yw bod heb gael sylwi ar ei 14fur. Ond er hyny, na fydd- wch chwi yn anystyriol, ond ymofynwch a'r Arglwydd beth yw ei neges ef atoch yn y tro, a gweddiwch am gael bod yn fwy pwyllog yn eich penderfyniadau nag y mae yn dueddol i chwi fod. Na phenderfyn- weh ddim yn fVrbwyll; ac nac ymddiried- web i'ch deall eich hun. ArafWch yn eich meddyliau nesewch yn bwyllog at yr Arglwydd. Dysgwyliwch yn amyneddgar wrth ei orsedd. Gwrandewch ar lais yr yr eglwys. Byddwch ostyegedig ac ufydd," Yr hyn oedd wedi trallodi Mr. Roberts oedd llythyr enllibns a anfonwyd ato gan hen bregethwr,. yn ngwyneb fod Mr. Roberts-dyn ieuangach nag efe-wedi cael ei ddewis i'w ordeinio.

YNYS CYPRUS, Yr oedd addoliad dnwies Cariad yn cael ei ddwyn yn mlaen gyda mwy o an- foesoldeb yn y temlau Cypriaidd nag yn un man arall yn nhemlau lluosog Aphro- dite drwy yr hen fyd. Yr oedd tuedd- rwydd yr addoliad hwn yn gyfunol, a ffrwythlonedd y tir yn gweead caffaeliad angenrheidiau bywyd yn beth hawdd, a chyfoeth masnach a chymdeithas ddwy- reiniol trigolion Cyprus wedi ell gwneud yn hynod am foethusrwydd a phleser, ac fel canlyniad naturiol yr oedd moesoldeb, yn gyhoeddtts a dirgelaidd,o gymeriad isel. Y darluniadau a roddwyd gan Herodetus, ac ysgrifenwyr llenorol ereill, o ddefodau crefyddol Paphos ydynt yn gosod allan y darluniad mwyaf llygredig a thrythyll a allasai dychymygddyfeisio. Yr oedd oorff mawr y bobl yn cael eu gosod allan fel rhai anwybodus a disynwyr, ac y mae Cesaola yn crybwyll eu bodyn debyg i'r Boeotiaid, yn meddu llysenw, a'i gyfieithiad yw "Ych Oypriaidd." Er egluro eu moethusrwydd a'u gloddest, dywedwyd ystori am frenin Neo-Paphos, fod colomenod ganddo i'w oerneiddio drwy en bod yn ymchwyfio y ddiorphwys, a bod ei gorff yn cael ei en- einio ag olew Tyriaidd er en tynu ato. Ychydig o wybodaeth sydd yn ein medd- iant am sefydliadaa penadurol Cyprus. Yr ydym In darllen am bendefigaeth ag oedd wedi sefydlu heddgeidwadaeth ddirgelaidd, gwaith y rhai oedd adrodd ft hyn a glyw- ent i'r Anaktes, neu y Llys Penadnrol. Bu Solon farw yn Cyprus, ac iddo ef mae yn debygol y perthyn y ddeddf a wnai unrhyw berson a laddai ych a fuasai wedi bod yn tynu yr aradr yn gospadwy a marwolaeth. Yr oedd yr offeiriadaeth yn Cyprus yn bwysig rhyfeddol. Heblaw cloddio copr, yr oedd gweithio arfwisg- oedd ac adeiladn llongau, a'r holl gel- fyddydau destlus mewn gofal neilldnolgan ran o'r preswylwyr. Yr oedd cerfiadaeth a brwydwaith yn cael en dwyn yn mlaen gyda graddau mawrion o enwogrwydd, Ffugchwedl Pygmalion, brenin Cyprus, yr hwn, meddent, a syrthiodd mewn car- iad a cherflun a wnaeth efe o ifori, a weddiodd ar Aphrodite i roddi bywyd iddi. Dywedir iddo gael ei ateb ganddi, ac i'r ddolw gael ei chyfnewid yn fenyw bridweddol, ac a ymddyg iddo fab a enwyd yn Paphos—melodi dra ddifyrus, yn yr hon y cafodd Pygmalion ofid mawr iawn am y weddi a weddiodd, yn herwydd ym- ddygiad anllad ei wraig newydd. Dilyn hanes Cyprus o amser y rhyfel Troyaidd, drwy ei buddngoliaeth gan yr Aifftiaid yn amser ThotLmes III., dinystr- iad y rhan fwyaf o'i dinasoedd gan Belus, brenin Troy, ei darostyngiad gan Sargon, y teyrn Assyriaidd, yn nghylch 707 cyn Crist, ei hail orchfygiad dilynol gan Ap ries ac Amasis, brenhinoedd yr Aifft, i waered hyd amser y teyrn Peisiaidd, Cam- byses, i'r hwn, o. herwydd fod y trigolion wedi blino ar y llywodraethiad Aifftaidd, y darfu i'r llywodraethwyr Cypriaidd roddi eu bunain i fyny, buasai gwneud hyn yn orchwyl anhawdd, gan nad oes genym ond ychydig o £ of feini i'n cyfarwyddo drwy ei helyntion boreuoL Bu Cyprus yn aros o dan y Uywodraeth Bersiaidd, gydag ychydig o fuddugoliaethau rhanol gan yr Atheaiaid a Lacedemoniaid, hyd amser Alexander. Rhoddodd efe benaduriaeth Citinm i Pnytagorasl fel cydnabyddiaeth am gynorthwy y llynges Cypriaidd yn ngwarchae Tyrus, ac yr oedd yr holl ynys yn naturiol yn cydnabod goruchafiaeth yr amberodraeth Roegaidd newydd. Ar ol marwolaeth Alexander, gwnaeth Ptolemy ryfel yn erbyn rhai 0 frenhinoedd Cyprus, cyn Csist 312 o flynyddoedd, y rhai oedd wedi pleidio schos Aotu? >uti8, ac y mae yr yehydig flynyddoedd dyfodol yn cael eu treulio mewn ymladd rhwng pleidiau y ddwy lImheredraeth ymgeisiol. Llwydd- odd y Ptolomeniaid, ac arosodd Cyprus o dan en llywodraeth hyd amser ewythr Cleopatra, yr olaf o'r archdeyrniaid, yr hwn, drwy ei ymddygiad gwael at Rufein- iwr o denlu uohel, a dynodd arno ei hun sylw y Senedd Rafeinig. Marcos Cato a anfonwyd i osod deddf y Senedd o ddi- swyddo y brenin, a gwneud Cyprus yn dalaeth Rhufeinig. Cafodd laweroedd o drysorau yn Salamis, ond ymfoddlonodd ar gronddelw fychan o Zeno, y Stoiciad, a gwerthodd y gweddill er buddiant i'r Rhufeinwyr. Yn nes yn i^w yn cael Cicero yn rbag-gonsul CJypnjs a Cilicia, ond trigianai yn y He olaf. Cyf- lwynodd Antony yr ynys i Cieopatra, ond ar farwolaeth Augustus tynodd y rhodd yn ol. Yn nheyraasiad Trajan, 115 o flynyddoedd cyn Crist, dywedir i'r luddew- on wneud rhyseddau dychrynllyd yn eu gwrthwynebiad i'r llywodraeth Rhufeinig. Dywedir i chwarter miliwn o'r Cypriaid gael eu lladd. Trwy ddeddf o eiddo y Senedd cafodd yr Iuddewon eu troi allan, ac am gaorifoedd wedi hyny unrhyw Iuddew y ceid gafael arno yn yr ynys a os,idid i farwolaeth yn ddiatreg. Wedi hyn aeth Cyprus o dan yr amherawdwyr B/zantiaaidd, ac a arosaat felly er gwaethaf ymdrech yr Arabiaid i'w darostwng, hyd y flwyddyn 648 o'r cyfnod Cristionogol, pryd y' meddianasant hi am ychydig o amser yn y Kalifate o Otham. Yn y flwyddyn Gristfonogol 691 Justinian a wnaeth gynyg i bawl dros y boblogaeth yn gyfangwbl ae hollol, a gadael Cyprus yn anialwoh a diffaethweh.

CYMWYSDERAU GWRAIG Y GWEITHIWR. (PARHAD O'Jt RHIPYN DIWEDDAP). ADDYSG DDBALLA. WL (INTBLEOTUAL).— Cychwynfa galluoedd deallawl benyw ydyw annibyniaeth meddwl, Dylai ddysgu ] i feddwl drosti ei hun, ao i ffarfio barn annibynol. Nid oes dim yn gasach na chlywed benyw, pan ofynir ei hopiniwn ar y pwnc mwyof cyflredin, yn dweyd na feddyliodderioedamdano. Ond ni ddylai ychwaith fod yn barod bobamseri fynegu ei hopiniwn yn ddiofyu, neu ya ei ddal allan yn ngwyneb y rhesyman cryfafa chliraf yn ei herbyn. Y mae hyny yn dangos cymaint o ddiffyg addysg dda ag o'r gwyleidd-dra hwnw y dysgwylir ei gael newn benyw. Rhaid gochel y ddau eith- afion hyn. Gwrandawed mewn dystaw- rwydd ar olygiadan dynion d. doeth, a dysgedig; pwysed y naill beth yn erbyn y llall, a defnyddied ei gallaoedd ymresym iadol ei hunan i geisio gafael yn y gwir- ionedd. Y llyfr cyntaf a ddylid ei roddi yn llaw benyw yw y Beibl. Dylai fOilyn berffaith gyfarwydd yn hwn. Dylai hwn fod ei hefrydiaeth ddyddiol; nid darllen penod yn unig, nac ychwaith ei dysgu allan, ond rhaii iddi ei deall-ieall yr hanes, y ddaearyddiaeth, yr athrawiaeth- an, a'r cyfan. Dylai ddeall pob path per- thynol i'r Beibl, yn neiUdnol arferion a defodau y oenedloedd y cyfeiria atynt. Os bydd yn anwybodns o'r rhai hyn, nis gall ddeall y Beibl. Y, peth nesaf a ddylai benyw ei feddu ydywllefaruacysgrifenu ei hiaith ei hun yn gywir. Y mae llythyr wedi ei ysgrifeau yn wael, a'i sillebu yn wallns, yn gywilydd i'r oes oleu hon, pan y mae ysgolion o bob math mor lluosog. Mor annymunol yw i ferch ieuanc dderbyn llythyr, yr hwn nis gall ei ddarllen ei hun- an, na'i ateb yn briodol. Nid oes dim yn well, nac un gangen o addysg ydylidym- gymeryd yn fwy awyddaa ati, na bod yn ysgrifenydd Uy-thyr da. Yn nesaf sylwn ar nn nen ddau o bethau sydd yn wir angenrheidioli bob menyw fod yn fedd- ianol arho er ei gwnead yn gymwys fel gwraig gweithiwr.' 1. GWYBODAETHgyffredinol —Wrth hyn y deall wn wybodaeth resymol o'r gwrthddrychan cyffredin hyny sydd yn ym- gynyg i sylw yn barhaus. Er enghraifft, te, coffi, siwgr, golenni, a llu 0 bethau ereill rhy luosog eu henwi. Pethau eithaf cyffredin yw y rhai hyn, ac a ddetnyddir yn ddyddiol yn mhob teuln a dylai pob gwraig wybod rhywbeth am eu natur-pa un ai anifeilaidd, llysieuol, netl fwnol yw en ffynonell. 2. Rhifeg.—Dylai pob benyw 0 leiaf ddysgu digon o rifeg i alia gwneud i fyny gyfrifon teuluaidd. Hi sydd i gadw cyfrif- on y ty, ac yn talu biliau. Dylai wybod pa fodd i dynu allan fil yn gryno, a gallu cyfrif symiau yn gyflym. Os bydd ganddi ddigon o amser a chyfleusderau, efryded gymaint o rifeg ag a fyno. Nid oes dim tebyg i fedroniaeth (mathematics) am gryfhau a sefydlu y galluoedd meddyliol. Dylai hefyd fod yn hyddysg mewn Daearyddiaeth a Hanesyddiaeth, Llys. ieuaetb, a Seryddiaeth. Palla gofod i ni ysgrifenu ar y pethau hyn un wrth un; o ganlyniad, ni a fanylwn ar ychwaneg o gangenau gwybodaetb, i'r rhai y dylai benyw ymroddi ond dyma y prif rai. Ni ddywedwn ddim am addysg addurnol; oad gadawn hono at ddoethineb ac am- gylchiadau y rhieni. Y mae cerddoriaeth yn wyddor sydd yn llenwi y galon a hyf- rydwch ac a llawenydd.' Y mae y gwaredigion mewn gogoniant byth yn canu eu hanthem ddiddarfod. Y mae Llnn. iaeth a Lliwiaeth yn gelfyddydau ag sydd yn coethi y chwaeth, ac yn rhoddi i'r meddwl wybodaeth fanwl a chywir. am ffarf a lliw. Y Mae caffaeliad y rhai hyn oil yn drysor mawr, yn gystal ag ieithoedd ond nid ydynt ondadddnrniadau. Y mae ty addumiedig yn un hardd i'r Uygai4, ond pwy a hoffai gael dim ond addumau yn ei thy ? Bydded gan hyny i'r cymer- iad gael ei ffurfio, ceisier synwyr cyffredin a gwybodaeth ymarferol yn helaeth; ac yna os dewisir, dyger yr addurniadau yn nilaen, a bydd y cyfan gyda'u gilydd yn gyflawn, a'r effaith yn brydferch. Bellach cyn gorphen, dywedwn fod y cwbl ag ydym wedi ei ddweyd ar y Testyn yn ol ein barn, yn hanfodol angenrheidiol i bob meroh ieuanc ei feddu, er ei gwneud yn wrthddrych oymwys i fod yn 'wraig gweith- iwr,' ac heblaw iddi feddu y cymhwysder- an ag ydym wedi eu nodi, syrthia yn fyr o ateb prif ddybeu ei bodolaeth, sef, bod yn ymgeledd gymwys i'r dyn. Yr ydym bellach yn terfynu, gyda di- --rèrn un-gsiro..gl ughor eyfeillgM-i bob merch ieuanc. Olt oes unrhyw beth yn ddiffygiol yn eich cymeriad, off esgeulus- wryd-eich addysg gan y rhai a ddylasent ofela am danoch, na chollwoh ddim amser 1 wneud y diffyg i fyny cynilwch eich amser, ao ymdrechwch hyd eithaf eich galla i enill gwybodaeth, er gwaethaf pob amgylchiad gwrthwynebol. Ad-delir i chwi yn helaeth drwy y pleser a'r ded- wyddwch a enillwch ac nid yn unig hyny ond cewch yr hyfrydwch o deimlo eich bod yn cyflawni eich dyledswydd tuag at Dduw, trwy feithrin y ialentau a'r rhai y'ch oynysgaethodd. Ifobiad.

PETHAU YSTADEGOL. I Priodasau yn yr Eglwys Wladol. Yi 01 yr ystadegau cyhoeddus, y mai llai yi 9 myned i'r Eglwys Wtaiol i briodi bo V blwyddyn. Yn 1861, yr oedd oddeatll81 fl obob lOo-yn myned i'r eglwys i briodi* yn 1868 oddeuta 76 yn y 100 oedd y myned yno; yn 1876 oddeata 731n y 10 a aent yno. Ar y Haw arall niter y rhi H a briodasaat yn swyddfa y Registrc H oeddynt fel y canlyn; yn 1861, oddeuta 9 yn y 100; yn 1868, 9 yn y cant; yn 187 B 10 yn y cant. Cyfanrif y priodasau yn ffl capelau ac yn swyddfa y Registra |fl oeddynt fel y canlyn:—yn 1861, 20 yn S cant; yn 1868, 22 yn y caat; yn 1876,5 V yn y cant. Gwehr wrth hyn fod y bob fl ogaeth yn ymddieithro yn raddol oddiwr fl yr Eglwys sefydledig,hyd y nod yn LloerJB

PETHAU. LLENYDDOll. )■ Y mae erthygl ychwanegol ar Alcor- yn y Contemporary Reviewam y niis hit fl

PETHAU DEDDFFDDOLi Ateb merch i Far-gyfreithiwr. Gofyn- odd Bsr-gyfreithiwr i ferch ieaauc, yr hon oedd yn rhoddi tystiolaeth yn nghylch ymosodiad yr amddiffynydd ar yrerlynydd, a oedd yr erlynydd ddim wedi defnyddio iaith na allai efe gymeryd yr impudence i'w hadrodd. Atebodd y ferch yn gadarn- haol. Yna gofynodd y Bar-gyfreithiwr iddi, "A fyddwch chwi mor dda a dweyd wrth y Uys beth oedd yr iaith hono." Ebe hi,"Wei syr,os nad oes genych chwi ddigon o impudence i ddweyd beth oedd hi, pa fodd y tybiweh fod genyf fi ddigon?"

PETH1U MEDDYGOL. Dr. Richardson ar Yfed Cymhedrol. Traddododd y Doctor hwn ddarlith yn ddiweddar, yn Exeter, i luaws mawr o bobl, ar y rhesyman gwyddonol o blaid ac yn erbyn yfed diodydd alcoholaidd yn gymhedrol. Dywedodd fod digon o brof- ion iddangoa y gall dyn fodolimewniechyd, o ddydd ei enedigaeth hyd ddydd ei farw- olaeth, heb ddefnyddio diodydd alcohol- aidd. Yn ol y prawf sydd wedi cael ei roddi yn nheithiau milwyr, dynion yn marchogaeth, mewn rhedegfeydd ceffylau, dynion yn aofio, yn ymladd, yngwneud ymchwiliaiau tua'r pegwn gogleddol, yn gweithio mewn coffer-dams 0 dan bwysan tair neu bedair o awyrau, y mae y rhai sydd yn ymatal oddiwrth alcohol bob amser yn iachach a chryfach na'r rhai sydd? yn ei ddefnydio ef. Y mae alcohol yn llftihan nerth meddyliol a chorfforol dyn,-mewn" ymdrechion mawrion parhaol. Y foment y teimlir alcohol, y mae Uestri bychain gwaed yn colli gradd o'a nerth, < ilenwir hwynt a gwaed. Y mae y wyneb, yr ysgy faint, a'r y menydd yn g wridgochi. Y mae y galon yn euro yn gyflymach. Rhydd bed war ouriad ychwanegol mewn mynnd- yn. Felly rhydd 5,760 o guriadau ych- wanegol mewn pedair awr ar hugain. Deiilia hyny oddiwrth yfed pint a haner o ddiod yn cynwys pam rhan o gant o alcohol. A haner hyny o win Ffrainc yn cynwys deg rhan yn y cant o alcahol. Rhoddodd Dr. Richardson felly reswm j) cryf dros lwyr ymataliad oddiwrth ddiod- H ydd alooholaidd' Dangosodd y perygl i H yfwyr cymhedrol fyned tu hwnt i darfynau M diogelwch, ao mor ddrwg yw eu hesiampl I ar y rhai nas gallant lywodraethu en hnn- a ain.. Efaith Perarogledd ar lechyd. Dy- ■ wedir fod meddyg Italaidd wedi gwneud I ymchwiliadau yn ddiweddar, ac wadi dar- I ganfod, fod llysiau peraroglus yn effeithio I yn iachusol ar yr awyr, gan droi yr ufelai I ( Oxygen) i ozone. Cynydda hyn ei ddylan- wad rhydlyd (oxidation). Yn ol ystyr y I gair Groeg ozo, sylwedd arogliadol yw yr I ozone fteryllol. Y sylweddau sydd yn cynyrohn fwyaf o ozone ydynt ceirios (cherry), llawrwydd (laurel), meillion ■ (clover), llafant (lavender), miutys, meryw I (juniper), afal hirfeiyn (lemon) ffeniglfl (fennel), a bergamot. Cynyrchir llai al hono gan anis, mosgneuea (nutmeg), a gruwlys (thyme). Nid yw blodau am- ddifad o arogl yn ei gynyrchn. Y mae j ■ meddyg uchod yn ymresymu oddiwrth jfl ffeithiaa mewn cysylltiad a pherarogledd, H y byddai yn dda i osod: blodau yn helaett H mewn lleoedd corslyd, a lie y mae siwi ■ anifeiliaid yn drwm. Caffai effaith dda 8' iechyd y trigolion. V