Tarian Y Gweithiwr

CALEDFYD Y DOSBARTH GWEITHIOL. Y mae Daily Neics Llundain wedi awdurdodi Commissioner, neu genad, i wneud ymchwiliadan i sefy Ilfa wasgedig y dosbarth gweithiol mewn gwahanol ar- daloedd yn y deyrnas. Yn ol yr hysbys- rwydd a rydd y genad, y mae y cyfyngder, y caledfyd, yn dorcalonns iawn. Ymddengyawrthatebiony Llywodraeth, yn y Senedd, na wyr gweinyddwyr ei Mawrhydi y Frenines y nesaf peth i ddim am y trallod a'r ing mawr sydd yn bod yn y wlad. Bydd y Daily News yn debyg iawn o ddwyn goleuni ar sefyllfa drnenus gwaith a masnach, mewn llawer o leoedd, yn mha rai y mae tyrfaoedd o bobl sydd yn awr yn ymy I newyn, wedi bod mewn sefyllfa gysnrns hyd o fewn y pum mljn- edd diweddaf, pan y daeth y Weinyddiaeth Doriaidd i awdnrdod. Ymddengys fod Sheffield yn cynwys 240,000 o drigolion, sef mwy na haner nifer holl drigolion Sir Forganwg, ac oddentnun rhan o chwech o holl drigolion Cymru, o Gaergybi i Gaerdydd. Y mae mwg gweithfeydd y dref hono wedi arfer ymwasgarn yn gymylan duon ar hyd y mynyddoedd hyfryd o'i hamgylch, a gor- chuddio yr afonydd Sheaf a Don, sydd yn ymohwaeroli a'u gilydd yn ymyl y dref. Pan yr oedd y gweithfeydd yn carlamn yn mlaen mewn Uwyddiant yno, yr oedd y ddaear a'r awyr yn ddu gan fwg a ddeuai allan o simneiau y gweithfeydd-simneian a fflachient fflamau bywiog nos a dydd. Erbyn heddyw y mae y mynyddoedd o amgyloh yn orchuddiedig ag eira, fel cyrft meirw mewn aindo. Y mae yr awyr wedi ymbnro yn absenoldeb mwg. Y mae gwaith mewn sefyllfa o draftcedigaeth. Y mae dystawrwydd fel yn hen adfeilion Niaefeh a Babylon, fel dystawrwydd bedd- rod wedi disgyn ar lawer o beirianan, a'r tai He yr aiferent fod yn llawn bywyd. Ni welir y gweithwyr yn myned allan yn fintieo°dd yn y bore bach at eu gwaith, fel oynt. Nid oes gwaith i'w gael i nifer fawr o honynt pe gadawent eu gwelyau. Ar hyd yr ystrydoedd wedi i'r haul dde- chien cynhesu yr awyr rewllyd, gwelir gweithwyr yn myned oddiamgylch, yn gwisgo agweddan dynion heb ddim i'w wuud. Eisteddsanobaith ar en gwyneb- au, goetyngant e&penan, fel rhai o dan faioh o drtdlod. Cerddapt yn araf fel pe byddai bywyd wedi rhewi yn eu oymalau. Y mae y tipyn bywyd fa yn y Up, mewn maanaoh, ar pi y rhyf^ rhwng Ffrainc a Germani, wedi hen adiflann. Gwelir gweithwyr yn wrthrychau tostnri yn awr, y rhai a fnont bedair blynedd yn ol yn uohel en penan mewn eysuron. Y mae llawer o achosion wedi cydweitk- redu i ddwyn pethau i'w sefyllfa farwaidd prvsenol. Temtiodd y llwyddiant mawr lawer. ffynyddoedd yn ol, i osod eu hunain ar has oystRdlouaeth ag ereill, i gael rhan o ysbail yr amseroedd. Os oedd un yn gwneud yn dda mewn rhyw gangen o fosnes, paham na allasai cant fyned iddi? Ond hawdd gweled na &Uasai yr an hwnw fod mor llwyddianus ag y bn ef wedi i'r oant ddechreu cystadlu ag ef. Yr oedd y llwyddiaat hefyd wedi dwyn oyflog dda i'r gweithiwr. A chan fod oynifer yn barod i roddi gwaith iddo, a rhoddi cyflog uohel iddo am ei waith, edryohodd ar waith a chyflog fel yr oedd- ynt, yn bethau i barhau byth. Ymres- ymodc yn athronyddol, "Ni all y byd wsend heb nwyddau. Nis gellir dwyn nwyddau I fodolaeth heb fy ngwaith i; ao yn ngwyneb sefyllfa bresenol y byd, mewn angen o fy ngwaith i, ac yn meddu digon o arian i dalu am dano, bydd fy nghyflog i fel y mae hi yn awr. Yr wyf wedi trefhu fy nhy, fy nillad, fy nghyf- raniadan cymdeithasol, yn ol maint fy nghyflog. Nid oes eisieu i mi gynhilo erbyn amser o gyfyngder yn y dyfodol. Gwariaf arian ar bleseran ao addnrniadau. sydd a hawl i fy rhwystro i ddenf- yddio iy arian y gweithiais yn galed i'w henill 2" Ond pan aeth y meistri i'r marchnad- oedd i werthu y nwyddan, ysgydwai y cwsmeriaid eu penau ar y pris nehel a ofynid. Ni allai y meistri werthn am lai heb fod ar polled, yn ngwyneb ncbder cyflogau gweithwyr. Gadawodd y cws- meriaid Sheffield; a'r canlyniad yw, nad oes gwaith i weithwyr nac elw i feistri. Felly y desgrifia cenedwr y Daily News sefyllfa pethau yno. Ond beth bynag yw yr achos, y mae miloedd o weithwyr yn y dref uohod, ar derfyn sefyllfa o newyn. Y mae llawer o'r gweithwyr mwyaf medrus bron yn gorfod myned i gardota er mwyn cael bwyd. Y mae rhai o'r hen weithfeydd mewn llawn waith, a'r gweithwyr ynddynt mor llwyddianus ag erioed. Da yw caei Ilyged- yn o awyr glir, serenog, yn nghanol nos gymylog, ystormus. Ond y mae cyfyng- derau y pwdleriaid, a'r rhai sydd wedi arfer gweithio yn y gweithfeydd haiarn, y rhan fwyaf o honynt, yn ofbadwy. Y mae yr hyn a gynhilodd llawer o honynt yn diflann o'r golwg bob yn radd, a bydd y ewbl wedi myned yn roaD. Y mae dwy flynedd a baner er pan y dechreuodd y caledfyd yn y gyeithfeydd haiarn yn Sheffield. Iselhaodd y cyflogau t heb ddwyn gwaredigaeth, yr hyn a ddengys nad cyflogau nchel yn nnig, beth bynag, sydd. yn achosi y trneni. Er i'r gyflog gael ei Ueihau, aeth y gwaith yn llai.. Os y gyflcg uchel a barodd i'r ewsmer gilio draw, dylasai iselhad y gyflog ei ddenu yn ol. Yn ngwyneb y ffaith na wna&tb, nid yw theory y gyflog uchel yn ddigon i roddi eyfrif am ehediad y fasoach o'r lie. Yr oedd masnach fel wedi penderfynu cilio ymaith er holl swynion eyflog isel y gweithwyr, ac er gobeithion y meistri y buasai hi yn dychwelyd. Bu y meistri dan orfod i roddi gwaith am dri diwrnod o'r wythnos yn lie chwech, er fod y gyflog wedi lleihau. Dyblodd hyny golled y gweithiwr. Ond er gwneud hyny, parha- odd masnach i fod yn shy. Lteihawyd dyddiau gwaith i ddau, wedi hyny i un diwrllod. Er hyny ni ddaeth masnach yn ol. Y mae y ffeithiau felly yn ein gorfodi i edrych am ryw reswm am ym- adawiad massach, heblaw uwchder cyflog gweithwyr. Pe buasai hi wedi rhedeg i wledydd ereill a gwrthod dyfod yn ol, gallasai hyny gefnogi y theory i raddau, ond y mae yr toll fyd mewn eyfyngder masnachol i raddau mwy neu lai. Nid oes gwawr yn cyfodi o ymfudiaeth i wledydd ereill, fel cynt. Y mae dodrefn, dillad, a phob peth yn myned am fwyd, fel nad oes fawr o ddilIad i guddio noethni gwragedd a phlant o feWD bwthynod a'n muriau yn llwm yn Sheffield. Y ssfie pethau yn cyflymu tuag at yr un sefyllfa ag yr oedd tlodion Ffraino ynddi, cyn i'r chwildroad gwaedlyd gymeryd lie, gant ac unarddeg o flynyddau yn ol. Gellir gweled fod y bobl sydd yn dyoddef newyn wedi bod mewn amgylch- iadau cysurus. Gwnant eu goreu i gadw newyn draw heb ofyn am help plwyf. Syrthiodd un wraig yn farw o dan ddy- lanwad newyn, wrth redeg i'r heol i gyf- arfod a'i gwr, i ddweyd wrtho fod gwaith i'w gael. Gadawodd ei phlant ao yntan mewn sefyllfa drnenus. Yr oedd ganddi un baban yn sugno. Y mae y desgrifiai o dlodion Sheffield, a rydd y Daily News, yn ddigon i dori calonau dynion. A gallai rhyw un ofyn, paham na allai pobl gyfoethog y dref wneud rhyw beth at leihau y oyfyngder ? Y maent wedi casglu 6,400p. ond bethyw hyny i gyfarfod ag angen IS,000 ar newynu? Eto, y mae hyny yn llawer ag ystyried fod pob doabarth yno yn dyoddef cryn lawer oddiwrth y caledfyd. Y mae pawb a allant roddi help yn ei roddi. Os bydd datgnddiedigaethau oenhadwr y Daily News yn nghyloh sefyllfa trefydd ereill mor dorcalonus ag yn nghyloh Sheffield, bydd gofid a thrallod yn llanw teimladau pawb trwy y deyrnas. Pan ystyriom fod gauaf caled wedi ymweled a'n gwlad ni, hawdd deall fed y trueni a'r oyWngder yn sicr o fod yn fawr iawn. Cyjfeiria y Daily New? Llundain, at drefydd ereill, yn mha rai y mae gweith- wyr yn dyoddef caledi mawr. A golygn nad annibendod a chynlluniau dnrg y Weinyddiaeth Doriaidd sydd wedi achosi i bethan fod mor ddrwg ag y maent, a bod achosion o'r caledfyd, heblaw eu hymdreoh hwy, ar draul fawr i'r wlad, i ogoaeddu y goron fel un filwrol, y mae yn eithaf am. lwg fod eu polity hwynt wedi cynyddu beichiau trethol y wlad i ra idau' dychryn llyà, ao nad oes dim ymddiried gan ddyn- ion YR meddu arian ynddynt hwy na'u cynlluniau. Yn ngwyneb hyn, oni byddai yn iawn i'r holl boblogaeth gyfodi i fyny fel un gwr, i anfon deisebau i'r Senedd yn nechren Chwefror, i ofyn am etholiad cyf&edinol, er mwyn cael Gweinyddiaeth Ryddfrydol, yn yr hon y gallai y wlad a'r byd roddi ymddiried ?

EIN GOLYGYDD BARDDONOL. Y mae genym "heddyw i hysbysn ein cyfeillion y Beirdd fod y oyfaill Dafydd Morganwg o'r diwedd wedi rhoddi ei hir- fygythiad mewn gweithrediai. Ami y mae wedi ein hysbysu yn ystod y ddwy flynedd a aethant heibio ei fod am roddi i fyny ei orchwyl fel Golygydd Barddon- iaeth y Dariak, a bellach y mae hyny wedi eymeryd lie. Ond, o'r tu arall, da genym hysbysu ein bod wedi llwyddo i gael gwasanaeth un o feirdd ieuainc en- wocai y Deheudir i gymeryd ei Ie, a hwnw yn neb llai na Brynfab, Pontypridd, yr hwn nid yn unig sydd yn fardd o'r dos- barth blaenaf, ond hefyd a gydnabyddir i fod yn deilwng olynydd i Morganwg mewn chwaeth uchel a chymeriad difrycheulyd. Gall ein eyfeillion Barddonol ddysgwyl gair oddiwrth ein cyfaill Brynfab yn ein nesaf.

DIC SHON DAFYDD YR 'YSGERBWD. Yn rhifyn diweddaf yr Ysgerbwd, dywed Die |mai ffyliaid ydynt holl ddarllenwyr y DariaN; Wei, trwy ei fod ef yn un o'r cyf- ryw ffyliaid, ac o gwrs yn awdnrdod uchel ar y pwnc, fel pob Die Shon Dafydd arall, n j j69 ^an DD?G mil darllenwyr y Darian ond derbyn yr insult anhaeddianol oddiwrth awdurdod mor oruchel a'r Yagerbwd a'i oheb- ydd uchelryw. Yn sicr, ni chymerem ni lawer am awgrymu y fath beth am yr ychydig ganoedd derbynwyr yr Ysgerbwd, ac ni oddefem i neb arall roddi sen o'r fath i bersonau didramgwydd trwy ein colofnau. Cywilyddied Cyhoeddwr, GolygyddioD, Go- hebwyr rhesymol, yn nghyda darllenwyr yr yr Yegerbwd am y sarhad y goddefwyd i'r gwladfradwr Dicshondafyddol hwn ei daflu ar eu miloedd cyfeillion, cymydogion, a'u cydweithwyr; "Boan dengys y dyn o ba ryw y bo'i wreiddyn.0 Mewn cysylltiad a'r awgrym fheyddog wdd yn yegrif Die, yr ydym yn gallu chwer- t °nd er mwyn ei wneud yn gekoyddog arg'oedd. ni vedawn yma y sylw canlynol 9 eiddo yr Aynaf yn ein swyddfa;— Yr yd wyf yn ngwasanaeth Mills a Lynch er pan ddechreuasant gaiw busnes, a gwn na fa cyflogau yn llatcn ac yn yr amaer, a phwy bynag a ddywedo yn amgen, celwy&d^g ydyw oni yr ydwyf fi ac ereill o'u gweithwyr wedi cael arian cyn ea bod yn ddyledus fwy nag un- waith pan oedd angen hyny arnom.—E. Edwards." Y mae Die Shon Dafydd yr Ysgerbwd' felly yn gelwyddog ie, cofier, yn GELWYDDOG., Ond gwrando gyfrinach Die, fe wyr bechgyn y DARIANam rai friyri talu eu gweithwyr a threepenny a fourpenny bit*, quarters of Hittalya, Tea, &c., ac os na fuasai digon o'r manion hyny i'w cael, gwelid y person a'i het ar ochr ei benglog gwag yn trotian at good sort' neillduol- cap-in-hand' i erfyn tipyn bach help am wythnos eto." Facts are stubborn thmgs," Die. A wyr Die hanes pisin tair' Moutit- ain Ash, pan fu yr 4 Ysgerbwd' yn sefyll ei brawf o dan gyhuddiad neillduol ? Gall ei gael os dewisa. Diolch am hyny, y mae bechgyn y Darian wedi gallu sefydlu eu newyddiadur heb fod na boneddttr ni mas- nachwyr wedi gorfod dyoddef, a dyna beth na fedr perchenog yr 'Ysgerbwd' ei ddweyd. "Esmwyth y cwsg cawl erfyn." Gan nas gallwn gael llonydd gan yr C Y s- gerbwd' a'i ohebwyr heb ymladd, nid oes i'w wneud ond ymroddi ati; ac os derfydd am danom, darfydded. Os cawn amser ya ystod yr wythnos sydd yn dod, difyrwn Die a sylwadau pellach ar ei Ysgrafelliad, ar yr Ysgerbwd' a'i berchenog, &c., gan erfyn maddeuant ein darllenwyr am gymeryd yehydig ofod mewn hunan-amddiffyniad.

ABERTAWE. Mae rhandir y Claseo Undeb Tlodion Aber- tawe yn codi ei ben yn fwy i'r golwg eto na'r lleill o'i gymydogion. Y pwno yn awr yw bod ei gynerthwy plwyfol allan o'r ty yn uwch nag un rhan atall. Gofynwyd y cwest- iwn i'r gwareheidwaid rhyw fis ya ol, a'r atebiad a gafwyd oedd fod llawer o'r fjweith- iau wedi sefyll, a bod yno lawer iawn o aneddau gweigion, a theuluoedd ya eu cael am bron enw o ardreth er mwyn eu cadw mewn cywair da, a thrwy hyny fod Iluaws o ddynion allan o waith yn derbyn tal plwyf yn byw yno. Mynai rhai esbonio fel avail, bod y cynorth wy allan yn cael ei roddi yn rhy rwydd ynddo. Y mae dail wedi codi yn y papyrau yma ar y pwnc. ao fe geir fod yr achos o'r anghyfartaleda i'w briodoli i'r swyddog cynorthwyol, am ei fod yn byw yn rhandir Penderry, ac nid y Clase, a'r ewbl sydd yn eisieu ilwnw ei wneud er byw yn Y Clase yw symud o un ochr i'r heol i'r llall, ac yna fe fyddai yn byw ynddo. Wrthsiarad ar y tir yna, aethpwyd ar draws casglu y trethoedd, s&f nad yw ymweliadau y trefh- gasglwr presenol ddim mor fynych a'i rag- fbenydd, a'r un swm o arian, os nad mwy, yn dyfod i mewn; ac yn Ue ceisio gwella v presenol, daoodir hen golliadan y gorphenol. Dylai y swyddogioa, a'r cyn-swydd^ion o bawb, fod yn gynil ar eu danodiaeth hyd nes y byddo afreoleidd-dra y gorphenol a'r pro- senol cysylltiedig a threihiad o eiddo y doa- barth wedi ei uaioni—on tc talu dan ey- maint o dreth a'r llall ar eiado llai o wertb); tl J bychan yn talu treth ar ddeg aunt, if arall mwy ei faint yn talu ar bum pant, a rhywbeth tebyg trwy boll eiddo y dosbarth. "Dhn rheol o un math i drethn; ond bod yn gyfaill i rywun oedd bod yn gyfaill i ryvmn arall. Dywed yr hen ddywediad, MFortnnt goes by favours." Dyna fel y bu, ao yn pu- hau, yn yr undeb hwn-" low rates goes by favours, and high rates comes as punish- ment." A yw cyfiawnder at yr oraedd yn rhywle t Nid yn ami ei gwelir, a# os ydyw, mewn cylchoedd bychain iawn a dinod y JDM. Mae y fiwyddyn hon yn un a rydd brawf u gydymdeimlMi gystal ag un ftwyddyn a aeth heibio erioed, ac nid oes ardai o ychydig ugeinian o aneddau nad oes yno rai heb nag ymborth na thanwydd; ac o ran cyneorwydd, gallant wadu'r berthyaas a dillad. Jb hyny, •fe geir dyngarwyr yn gosod i fyny dai i ddifa enillion gweithwyr sydd yn ddigon meddal i roddi ffordd i'w profedigaethau. Oee, y Mae dyngarwyr Cristionogol, meddant hwy, i'w cael a wnant hyn. CydJIndoimlant ya fawr a'r cyfryw ar air, ond ar weithred ni waath ganddynt pe buasai y diafol yn eu cymeryd i ffwrdd i gyd ond iddynt hwy gael eu hanan. Newyddion da y mae'r Nadolig yn goflfad- wriaethol o honynt, a bydded i'r Madolig r presenol fod yn foddion i dori i lawr y mur o galedrwydd calon sydd yn bodoli rbwng y rhai sydd yn byw mewn helaetkwych beun- ydd a'r rhai hyny sydd yn cardota em hara, ac yn rhynu gan oerfel. Nadolig llawen heb ddiodydd meddwol i'ch darllenwyr oil.

FOCHRIW—CYFLWYNIAD TYSTEB. Nos Lun, Rhagfyr 16eg, ymgyfarfyddodd tyrfa luosog yn nghapel Carmel, Foehriw, er dangos eu teimladau da tuag at y gweinidog ienauc, y Parch. W. Tibbott, trwy gyflwyno iddo anrheg o 29 o gyfrolau o weithian y prif awduron, gwerth £ 18 18s. Cadeiriwyd gan Mr. Jones, grocer, yr hwn oedd wedi gwas- anaethn fel llywydd y pwyllgor er cychwyn- iad y mudiad, ac aeth trwy ei waith yn drefnus. Yr oedd amryw o ddyeithriaid wedi dyfod yn nghyd, sef y Parchn. Jones, Deri; Williams, Pontlotyn Jones, Craigy- bargoed; loan Gwent; Mri. Lewis, Bryn- 8, we dre; a David Evans, llyfrwerthwr, Cwmtktr, Oifwyd areithiau bywiog ac i'r pwrpas gan yr oil o'r rhai uchod, a siaradodd amrrw or brodyr yn wresog ac yn llawn teimladau da tuag at y gweinidog ienanc. Credwn na (uasai y dysteb gymaint o gryn dipyn oni b'ai fod y chwiorydd wedi bod wrth y gwaith eu hunain yn" casglu yr arian. Teg yw hys- bysu fod y chwiorydd wedi gweithredu yn deilwng o honyDt eu hunain gyda'r achos da hwn. Cyflwynwyd yr anrheg gan y ddwy hen chwaer Elizabeth Harries ac Hannah Evans, a derbyniodd Mr. Tibbott y rhodd gyda y diolchgarwch mwyaf. Yr oedd ei deimladau y fath fel o'r braidd y gallasai siarad heb golli dagrau wrth feddwl fod y fath barch brwdfrydig yn cael ei ddangos tuag ato. Wedi myned trwy y ffurflaa ar- ferol, gwasgarodd pawb a gwen siriol ar 811 gwynebau, gan ddymuno llwyddiant a hir oes i Mr. Tibbott i fyw yn hiryn eu plith. Hawddamor, Tibbott anwyl, I esgyn rhiwiau serth; Yn ddyfal boed pob egwyl Yn dringo gyda netui, Nes dyfod mewn euwogrwydd Yn gerub uchel ffawd, Er gwaethaf rhiwiau afrwyddt I fyny, dringweb, fretwd. Y r arirheg fechan yma A ddengys deimlad byw Yreglwy?,aU?fMa Mai hoffusgar-ddi yw; Mwy cynhes eto eled '0; Y cari^d yma sydd, • A diffodd mwy na fydded Nes m .clilud haul ei ddidd. Er serthei ydyw'r inynydil Ei ddringo sydd fwynhad, A nerth a gaffoch beuoydd < I wddrmgo, gyfaiIl, mad, Nes sangu at ei gop3, Yn mhlith enwogion fyrdd, A erys, er pob gwywdra, Yn flodiu bythol wyrdd. C', Hir einioes g iffoch hefyd 0 fewn y fangre hon, A'r eglwys fo'n dwyn hawddfyd.s A chysur pur i'ch bron; A Du. o hyd fecdithio Eich llafur yn eia plith5, A'ch dojjiau hefyd fyddo I'w meithria megys gwlith. Ioan GWENT.

CROSS INN, R.S.O. Cynaliodd y Wesieyaid Cymreig eu cylch- wyl fiynyddol eleni, fel arfer, ar nca Sadwra a dydd Sul, yraiaia a'r 22iin o Ragfyr, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn. T. Phillips, Llandilo P. Roberts, Tyddewi; a J. Prit- chard, Cydweli. Nos Sadwrn, am haner aw* wedi saitb, dechreuwyd trwy fawl a gweddi gan y Parch. J. Pntchard. Boreu y Sul, am 10, yn nghapel y Bedyddwyr, pregothodd Mr. Roberts; a'r un amser, yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd, Betws, pregethodd Mr. Phillips. Am 2, yn ngh-«pel yr Anni- bynwyr, pregethodd Mr. Pritchard a Mr. Roberts. Am 6, yn nghapel y Bedyddwyr, dechreuwyd gan Mr. Pritchard, a phrethood Mri. Roberts a Phillips. Felly tedynwyd UD o'r cyfarfodydd blynyddol gore a a gaWsom yma, a chasgliadau rhagorol at yracnos. Da genym hysbysu y bydd y Parch. Will. Prytherch, Pontardulais, yn traddodiei ddar- lith ardderchog ar "Arferion a'u Dylanwad- au," nos Oilan nesaf, yn ughapel y Method- istiaid Calfioaidd, Bbtws. Yrelwyn myneJ i fachgenyn hollol amddifad, o'r enw Thos. Williams, er myned i glafdy yn Llundain i gael g wellhad. Gobeithio y bydd cynulliad bobl lawer, ae elw da i'r amddifad bacfi. Prydnawn dydd Sadwrn, am 3 o'r gloek, bu farw Rees Jones, Ysw., Llwynycw*, Betws. yn hynod ddisymwth, o'r ffiamwydAMU Yr oedd ynnn o'r boneddwyr mwyaf parchus yn yr ardal. Yr oedd yn un o warcheidwaid plwyf y Betws er ys llawer iawn o flynyddau, ao yn berchenog gwaith glo Brynlloi, Owm- aman. Teimlir colled mawr yn g>ffredlMl ar ei ol Gadawodd weddw ac wyth o,bimt i alaru eu eolled. Efe oedd tj^d Mra Grif- fiths, priody Parch. John Gxiffiths^ (B.\Toa. Ystrad. Cfaddwyd yr hyn oedd farwoldyikl Mercher yn mynwent henafol Eglwya Boiwa. — MSVUN Bac».

BRITON FERRY. Wid eea dim newyddion da o'r De): yr wytitnos hon eto. Y mae yma dlodi majy, a'r cardetwyr yn rhyfedd o luosog. GobeiYfe f yr egyr Kbagluniauth ryw 5 i waaeiN ein gwlad ON eyfwng poenus a mawd y am yndoi. Deallwyf rod y Bwrdd LleOi yrfayn baiffa ask i gefnem yr Albanir.id nWu cymydc^iev, gan lod yf Ysgotiad sydd yn orQdhwyliwr air y gwaith nwy yn dylanwadu ar JrBwrdd nad elGr gwneud nwy o lo Gymru, a rhaid iddo ei gael o'i wlad ei hun, a thalu yn agosdri ehx- iMint am dano. Carwn gael gwybod pa a ddelnyddir yn Aberdar, Abertawe, iJaa- elli, he. A oes rhaid i bob tref i gael ^lo e'r an lie rlr goruckwyliwr hwn cyn y gellir eaal volou day Nid oes dim o bwys i fod yma y Nadolig end yehydig o fftn gyfarfod ydd dinod. Tmu na foasai mewn lie o feinticli hwn eisteddle|: dda. Ond dyna, fe glywais i bwyllgor gy- ehwyn gyda hyn, ao i ddynion mawrion i wrtbwynebn y symudiad am fod cymaint o ystwr all ol eyfarfodydd felly. Da chwi, y rhai sydd yn cadw ystwr, gadew6h hyny er mwyn pobpeth, o herwydd y mae aynlm mawrion yn erbyn yr eisteddfod o' £ h aeu. ekwi, ae ofnwn na chawn byth eiete^ddiod eykyd ag y byddo ystwr eisteddfodoL Ond nid OM neb o'r eyfryw yma; o'r hyn leiaf, ohlywais i erioed fod ein pobl ni yn cadw rstwr. Gobeithiamai prin iawn fyad y des- txurth hwn yn mhob He arall yn ameer y Nadolig yma.—Brythqn.

,>400" TREORCI. Nos Lun yr wythnos ddisveddaf, tradded- wyd darlith penigamp gan y Parch. J. Kilsby Jones ar "Rowlands, Llangeithio," yn nghjt- ?el y Methodistiaid Calfinaidd y lie uchod. r elw at leihau y ddyled sydd yn ares ar gapel y Pare. Damwain.—Nos Wener yr wythnos ddi- weddaf, fel yr oedd dyn o'r enw Wm. wrth ei orckwyl yn nglofa Abergorci, syrth- iodd cwymp o lo arno gan ei ladd yn y fan. Cyfabfodydd Pregethu.—Nos Saawrn a Snldiweddaf cynaliodd y Methodistiaid Wesleyaidd en cyfarfodydd hazier-blynyddel. Gweinyddwyd gan y Parchn. D. Daviec. Blaenllechau, ao O. Owen, PontypriJ I Oaf wyd pregethau grymus a chynuniaqan ckl- JbTB OADWOAN.

ART UNION PRIZE DRAWING, FFQH. PENTRE YSTRAD, DEC. 21, 18M. LIST OF WINING NUMBERS. o. 1st Prize, 130; 2nd, 487: 3rd, 545 :v4tk« 884; flth, 263; 6th, 473; 7th, 207; 8th. 72; Mb, 101; 10th, 50; 11th, 347: 12th. lr James Miles, George Dayiesv MORGAN Morgans; WILLIAM Jones, Thomas Llewelyn".

GENEDIGAETHAU. „ 16eg, priod Mr, David DavieS^, Exhibition Row, Llwydcoed, Aberdar, a> fab ae etifedd, a gelwir ei enw Da-rift Joseph. MARWOLAETHAU. Rhagfyr 14eg, yn 11 mlwydd oed, T. BrMtB 4mig 80 anwyl fab Mr. Thomas Evans, Owa- baeh, (gynt o Llwydcoed). Y dydd MaWIIW eanlvnol, ymgasglodd tyrfa luosog yn ng^r^ i dalu y gymwynas olaf i'n cyfaill ieoaflOa Qaddwyd ef yn Cemetery, Aberdar. Yi Arglwydd fyddo yn nodded Fn brawd yt> ngwyneb yr ami drallodion sydd so- II gyfarfcd. j| nasMianimBaM —^