Tarian Y Gweithiwr

BEACONSFIELD A'R GYNADLEDD YN BERLIN. Y mae yr hin yn newid yn ami yn awyr Toriaeth. Y mae pryder nid bychan yn eu gwersyll rhag i'w tywysog hwy, sef Beaconsfield, fethu dychwelyd o Berlin, yn ol eu prophwydoliaeth hyderus hwy, yn fuddugoliaethwr, yn.nghanol tympan- au seiniol a banerau chwifiol. Chwydd- ant bob awgrym. gwirioneddol nea n'ng- j iol, i faintioli Alpaidd, sef pob awgrym a gyhoeddir gan y pellebyr yn ffafriol iddo ef. Ant at eu gilydd i ymogoneddu fel gwyddau yn clochdft-dd, mewn hwjliau mawr^ wedi iddjnt chwyth hysio y gelyn, yn oleutyb hwy, yn ddigon pell oddiwrth eu cywidn. Rhyfedd fel yr oeddynt yn bloeddio "byw byth fyddo Beaconsfield wedi iddynt ddeall ei fod ef wedi llwyddo i osod y Twrc creulon i wylied yr apfor- feydd neu gulffyrdd mynyddoedd y Bal kans Beth ywyrhaib sydd wedi medd- iann y Toriaid, eu bod am roddi cyfle eto i'r Twrc ladd, darnio, a llosgi y Bnlgar- iaid, treisio a rhwygoi fyny eu gwragedd a'n merched, hacio en babauod a chledd- yfan, yn ngwydd en maman, a llosgi eu meddianau a'u tai yn ulw, fel haid o eU- yllon anwn ? Ond byr yw gorfoledd pleidwyr gor- thrwm a chreulondeb. Wedi ymogoneddu yn llwyddiant Beaconsfield i osod tyrau Tyrcaidd i wylied culffyrdd y Balkans, y tu deheuol iddynt, y mae y fiaith, tor- calonns i Doriaitb, wedi dyfod allan, fod y Rwsiaid wedi sicrhau dyffryn mawr Sophia i'r Bnlgariaid gogleddol, allan o grafangau y Twrc. Ac y mae y dyffryn hwnw yn nghanol y mynyddoedd, yn rhoddi lie i fyned i'r Bulgaria ddehenol, heb fyned dros gulffyrdd uchel. y Balkans. Yna y mae tyrau milwrol y Tyrciaid yn y culffyrdd hyny yn gydmarol ddiwerth. Y mae y Standard, papyr y Toriaid yncyd- nabod hyn. Dywed y Standard,- "The district and city of Sofia have been included in the New Bulgaria, a stipulation that goes far to neutralise whatever advantages had been won for Turkey, by securing to her the privil ege of fortifying the Balkans. It was by way of Sofia, it may be remembered, that, before the Balkans were passed, the Russian armies were enabled to reach Adriacople and whenever the New Bul- garia becomes a Russian Province, or is under Russian military influence, it will be always easy for the power which holds it to deprive the Turks of the military advantages of the position which has been obtained for them in Roumanlfi." Dv- wedodd un Tory go fawr yn Llundain— un yn pttrthyn i'r Carlton club, In ddi- weddar, "Pryd bynag y clywyf ein bod ni wedi cael rhyw fantais fawr, yr wyf yn ÇryDU, oblegyd y mae Goitschakoff mor gylrwys. fel yr wyf yn meddwl fod rhyw fantais wedi cael ei gauiatan ld:!o et, ag fydd yn goxbwyso gwei th yr hyn a ildia efe. Yr ydym ni bob amser yn dyfod alian yn ail o ran y mante^ion a gawrt." Y mae papyran Ffrainc yn cytuno a'r golygjadau hyn gyda golwg ar nfiwydd- iant Beaconsfield rn y Gynadiedd. Y mafe y papyr pwysig F/renuig. y Debuts, yn dweyd, tnai ffiigiol hollol ywllwyddiant. Beaconsfield yn y Gynadledd. Y tme efe wedi gorfod ildio y pwynt mawr o gadw yr Y mheiodraeth Dyrcaidd heb gael ei dadgymalu. Dywed y papyr uchod fod Bismark wedi dylanwadu yn frenhinol ar y Gynadiedd. Ni buasai papyr Fireng- ig yn debyg o ddatgan hyn oni buasai ei fod yn ffaith amlwg, oblegid nis gellir credn fod rhyw gariad mawr rhwng y Ffrancod a Bismarclf. Dywed y Debats fod nodwedd grynaus Bismarck yn y gadair yn y Gynadiedd, ei lwyddiant rhy- feddol bob amser yn mhob psth, er pan y mae efe wedi dyfod i'r ffrynt yn mhlith dynion ccawrion Ewrop, ei benderfynoldeb anmblygadwy, ei ddall tywysogaidd aw- durdodol yn trafod materion, ei ym- ddangosiad cawraidd mewn ystyr gorfforol, yn rhoddi iddo ddylanwad anwrthwynebol ar aelodau y Gynadledd. Ynddi hi y cawsant hwy, y rhan fwyaf o honynt, wynebu y oawr politicaidd hwn y tro cyn- taf. Y mae rhai o honynt o dan faich henaint, a'u gyrfaoedd wedi eu neillduoli gan gymysgedd o lwyddiant ac aflwydd- iant. Bismark sydd yn rheoli eisteddiad- au y Gynadledd. Tyr efe ar draws y didleaon. Geilw siaradwyr, a wyrant oddiwrth y pWDcí i drefn. Gyda phen- derfyniad gwrol, odua efe allan bob ewes tiwn nad yw yn ymddangos yn perthyn i'r mater mewn dadl. Ymddengys yn ben- derfynol i sicrhau heddwch mewn ffordd na fydd yn anfoddhaol i Rwsia. Dyna yr olwg a rydd y Ffrancod ar bethau. Nid ydyw yn cytuno a'r hyn y mae y Toriaid wedi ceisio ei wthio ar y wlad, mewn ffordd o fawl i Beaconsfield. Yn nechren y drafodaeth yr oedd y Ffran- cod yn edrych yn obeithiol ar benderfynol- deb Beaconsfield. Ond y maent wedi newid en can. Edrychant arno fel un sydd wedi cael ei orchfygu gan B'smarck —y Bismarck a'a gorchfygodd hwy, wyth mlynedd yn ol. Y mae y Gynadledd wedi penderfynu pethau y gallesid eu penderfynu heb ryfel. Cyn y rhyfel, yr oedd Beasonsfield a'i blaid yn gwaeddi am Integrity of the Turkish Empire," sef cadw yr Ymherod- aeth Dyrcaidd mewn meddiant o'i thiriog- aeth a'i llywodraeth yn ddifwlch. Ond sut y mae pethan yn awr ? y mae y Tori- aid yn siarad am goncwest Beaconsfield yn ei waith yn cytuno i ddarnio Ymher- odraeth y Twrc!! Dyma gysondeb gyda vengeance Os ydyw Beaconsfield wedi llwyddo i ddarnio y Bulgaria a osodwyd lawr gan Rwsia, y mae ei Bulgaria gogleddol hi yn ol caniatad Beaconsfield, yn meddu ffordd at, Caercystenyn yn Sophia ac yn Varna, ar y Mor Du. Pa ryfedd fod rhai o'r "Jingoes" Toriaidd yn grwgnach fod Beaconsfield wedi cytuno i osod Twrci yn y llwcb, heb fyned i ryfela o'i pbhid hi ? Dywedir ei fod ef wedi gwneud ymdrech mawr i gadw Sophia allan o feddiant y Bulgaria gogleddol. Ond ffaelodd gael ei ffordd. Yr oedd Germani, Ffrainc, ao Itali, yn ei erbyn et. Ac felly yr oedd Arglwydd Salisbury. Ymddengys iddo fyned ya lied gynhjrrfus ar y mater, ond il liodd. Yr oedd efe yn gallu swagro yn N hX yr Arglwyddi yn nghanol mwyafrif o Doriaid. Ond deallodd ei fod ya beth holiol wahanol i geisio swagro yn mhlith cewri y byd yn Berlin. Dywedir ei fod ef wedi bygwth ymadael a'r Gynadledd os na chaffai y Twrc awdurdod ar lechweddau y B J kirns. Efallai nad aeth efe mor bell a hyny, ond bu yn agos iawn i hyny. Ond cytunodd Ymherawdwr Rwsia i'r Twrc gael y llechweddan hyny ond i'r Bulgaria Gogleddol gael Sophia. Pen- derfynwyd ar hyny. Dywe lir fod Awstria wedi cael caniatad i sicrhautrafodaeth Thwng ViennaaChaer- cystenyn, o dan ei llywodraeth hi, ar hyd y rheilffyrdd. Hysbysir hefyd fod ar- wyddion fod Awstria wedi tafia dibrisdod ar Loegr wedi cael ei hamcaiion JE y Gynadledd. Nis gellir bod yn sicr o hyn. Ond gellir bod yn sicr nad oes nn o'r galluoedd yn rhoddi pwys mawf ar ddim a wnelo Lloegr, ond mor bell ag yr ateba hyny eu dybsn hwy. Dywedir fod cytundeb wedi cael ei wneud i Rwsia gymeryd ei byddinoedd allan o Bulgaria mewn deaddeg mis. Y mae Gortschakoff wedi tystio na chymer efe yn rhagor un rhanyn ngwaith y Gynadledd. Ymddengys y disgyna y gwaitb, ar ran Rwsia, i ddwylaw Schouvaloff. Nid afiechyd yn unig sydd wedi peri i Gortschakoff gilb, y mae yn debyg. Nid yw efe am fod yn gyfrifol am yr byn y mae yr Ymherawdwr wedi ei ildio. Awgrymir fod yr Ymherawdwr wedi gwrando ar Schouvaloff yn hytrach nag arno et: Efallai fod Gortschakoff wedi ffarwelio a diplomatyddiaeth. Daw pwnc Groeg yn mlaen, a mater- ion perthynol i Twrci yn Asia. Anhawdd yw gwybod pa fodd y try pethau alien ar y cwestiynau hyn. Y Groegiaid yw y izenedi fwyaf gweithgar a llwyddianus yn Twrci. Ac y mae yn beth afresymol i'r Gynadiedd beidio eu rhyddan hwy oddi- wrth lywodraeth farbaraidd y Twrc. Diau y gwneir rhyw gyfnewidiad. Y mae Rwsia yn edrych gyda mwy o ffafr ar bawliau y Groegiaid nag oedd hi cyn y Gynadledd. Y mae mater d yled Twrci i ddyfod ger bron. Ni wyddisyn y byd i b9, gyfeiriad yr 4 y pwnc hwnw. Gan fod liawer o'r ddyled ynperthyn i bersonau yn y wlad bon, nid annhebygyw y bydd Beaconsfield )n gwneud cynydon go ddyeitbr yn nghyloh llywodraeth dyled Twrci. Aw- grymir fod cynygiad i'r wlad bon gael Ynjs Cyprus, yr hon sydd o fewn ll u na chan milldir i Palestiaa- Y mae yr ynys hon yn 175 o filidiioedd fo hyd a 60 nill- dir o led. Byddai yn, fanteisiol iawn at weiihrediadau Prydain i lywodraethu Paies-tiaa. Rhaid i ni fod yn amy oedd car i weled beth fydd diwfdd y pethau hyn oil.

YSTALYFE R A. A oes rhai o'ch gohehwyr galluog, all roddi i ni ychydig bach o hanes y lie rhyfedd hwn 1-11e y mae y Llwynog mor hoff o wneuthur ei ddar ynddo; ac yn wir, y mae Vera, Evan Lewis, a Gwilym wedi bod yn son am siop ac y dylai eich darllen- llenwyr gael hyd i'w hanes. Co-operative y gelwir hi gan y rhandalwyr, ond mwy na thebyg fod egwyddorion y gyfundrefn hono wedi eu colli, a rhyw beth gwaeth wedi dy- fod yma yn eu lie. Y mae Gwilym yn ad- rodd ei hanes yn ddid ierbynwyneb ? A oes yna neb arall wedi cael trinfa gyffelyb a ddaw allan i'r maes, fel y caffom y mater wedi ei wyntyllu yn dda. A all yr hen nofelydd Adolphus ddim tynu amlinelliad o'r lie yma i mi ar gynllun nofel, a dangos mewn ffeithiau y gwananol ffyrdd sydd gan daclau digymeriad i dwyllo y cyhoedd. Onid Sriodol fyddai i'r gweithwyr sydd yn teimlo yddordeb yn y mater gynyg gwobr dda fel ag i demtio rhyw un galluog i roddi i ni adroddiad cywir o hanes y lie rhyfedd hwn. Gallai un feddwl wrth ddarllen y DARIAN fod Ystalyfera yn nesaf at yr Aifft mewn harems, ond fod y Viceroy dipyn yn gyf- oethocach na'r hen weilch yma. Eisiau an- farwoli enw lfel rhai wedi bod yn offeryn i ddyrchafu Ystalyfera, yn wir! Diau fod yma lawer yn barod i gynorthwo i wneud hyny-llawer yn cadwcyfrinachau cywilydd- us, ac yn cael lleoedd da am hyny. Clyw- som nad oas Ymneillduaeth yn bod yn y lie, fod y ffin wedi ei symud, a bod cydffurfwyr ac anghydffurfwyr, ond goddef anlladrwydd y lie, yn cael gwleddoedd breision. Cario' enwau mewn anrhydedd yn wir! Y mae gyda ni hen lyfr a arferai fod mewn bri yn ein plith fel cenedl, yn dweyd yn ddiamwys mai pydru a gaiff enwau o'r fath, ac mai eu llosgi a than a gaiff y troseddwyr. Y mae enwau y cyfryw yn drewi yn awr, yr yn a arwydda yn amlwg mai pydru sydd yn eu haros. Y mae Ystalyfera i fod yn lie hynod yn mhlith ein gweithfeydd yn ei hanes, &c., oblegid yr ydym yn dra sicr nad yw JJuw yn cysgu, ac y bydd iddo y« ei amser da ei hun gocli dyu at y gwaitho f04 yn rhyfel wr yn erbyn gaudduwiau aflendid, twyll a phutein lra y lie yma. G dewch 1 m daer ddymuno, Mri. Gol., amychydig ofod i sylwi tr hanes y lie mewn rhityn tu dyfodol, a dichon y gallwn wueutnur lies dirfawr trwy godi g leudy i rybuddio gweithwyr Cymra i beidio cymeryd eu twyllo a, u hudo i ym- uno a Cho-operatives na selyaliadau ereill a fydd ynlloches i nytb. ,id o atlendid fydd yn warth i ddynol aetii. Y mae gormod o lochesi wedi bod ar gymeriadau o'r fath, yn hytrach na'u d wyn ger bron ynlli v eu crwyn eu hunain. SHON 0'1:. GRAIG.

> HELYNTIOX FELINFOEL. Anaml iawn y canfyddir nolyn o'r lie hwn ar dudalenau gwir amd iffynydd y gweithiwr-y DARIAN. Nis gallaf eich hysbysu y rheswm. hyn, pa un a'i prinder uinser, ofn, ddiogi. Y mae yma d ler- bllllad r;, aeth ma.wr i'r DARIAN, digoned 1 ) •• ryr galluog, ac y mae yma ddigonpdrais, sormes, ac ajlghyfiawndar t; fe, a daiom hefyd yn cael ei Wneuthur, fai y "dylai y g^wbwyr fod y» ll««80g a bjlriorr gydar gwaith o gofnodi helyntion, a'u cy- hoeddi gerbron llygaid y wlad, i el y derbynio yr hwn sydd yn gwneuthur daioni y clod a'r parch a haedda, ac fel y disgyno gwarth* dirmyg, a melldith drom ar y mileiniaid hyny sydd yn arfer creulondeb ac anghyf- iawnder tuag at y gweithiwr tlawd ar y fath adeg gyfyng a'r presenol. Yr ydwvf yn rhyteadu pa fodd y mae dynion yn gallu dyoddef y fath ormes a slafeidd-dra yn y lie, a hyny heb gymaint a chyhoeddi y cyfryw bethau yn nglyw a golwg y byd. Ond tra v maety bobl yn fud a distaw, ac yn rhoddi llonyddwch i'r ellyllon bwystfil- aidd a rheibus hyny sy'n cyflawni y gweith- redoedd mwyaf anfad a chywilyddus i drawsarglwyddiaethu a chymeryd awdurdod dihawl a diroddedig ar y gweithiwr, ac yii gadael 1 w pechodau ddiflanu ymaith gyda'r niwl, ie, meddaf, tra y mae dynion yn eu gadael i fyned rhag eu blaenau yn y cyfryw ymddygiadan, y mae creaduriaid mor amyn- eddgar a llygod yn methu dyoddef ac aros yn ddystaw wrth edrych ar y gweithiwr tlawd yn derbyn y fath driniaeth chwerw a gormesol. Er ys ychydig wythnosau yn oL tynodd Llygoden y Lofa wrth glychau per- alddac uchelswn y DARIAN, nes yr adseiniodd wybrenydd y Felin a'r cj^mydogaethao. cylchynol, gan dynu sylwyr hoU breswylwyr tuag ati, ac i wrandaw ar ei llais. Cyhoedd- odd mewn modd eofn a difloesgni wirion- eddau a ffeithiau anwadadwy am arferion yr 1 baglog, scwlcog, a broliog hwnw sydd yn cnoi a chyfarth ar bob gweithiwr o fewnylofa, ac a dynodd un o'r darluniau eywiraf a mwyaf digrif o'i gymeriad brwnt a llygredig ag a welais erioed; ac y mae y darlun wedi creu cryn gyffro a llawenydd ya y gymydogaeth. Edrychai y bobl arno gyda syndod digrifol, ac a ddywedant y naill wrth y llall: Mewn gwirionedd y mae hwna yn ddarlun eywiruc ardderchog o Mr. Dog, ac y mae y Lygoden yn arlunygd da, pwy ydyw, &c.' Ac hefyd, Mr. Gol, y mae y Lygoden wedi ei frathu cynddrwg yn ei sawdl fel y mae yn gloff gan gywilydd, a bron yn methu ,dyf. d o'i gadair i olwg dyn- ion gan y fath deimlad cryf o euogrwydd a fedda. Chwilia a hola bawb pwy ydyw y filen a leiddiodd gyfodi ei gleddyf yn dl erbyn ef; hyntia a llygadrutha i bob man a lie; ondfbuasai yn well iddo roddi ystyr- iaeth ddifrif i'r peth, gan gofio nad oes un lul -dog llapraidd o'i fryd ef yn ddigon cyflym ar ei faglau i ddal gwrtbddrych mor chwim a heingf a'r Lygoden. Llawer o ymdrechion a wna, ond y cwbl yn ofer. Rhag myned yn rhy eofn y tro cyntaf yr wyf yn ysgnfentt I'r DARIAN, trwy ysgrifenu yn rhy faith, bydd i mi derfynu yma am yr wythnos hon, gan awchu fy ngleddyf erbyn yr wythnos nesaf. LLYGODEN Y FELIN.

CYNGERDD MR. H. CYNLAIS PROSSER—AT P. AP IFAN. SYR,—Y mae yn wybyddus i lawer yn Llansamlet a'r cylchoedd er ys misoedd bellach fod mudiad ar droed i gael cyngerdd er cynOrthwyo yr arweinydd coethedig, H. Cynlais Prosser, i fyned i un o ysbytdai Ltundain er ceisio èaetttWtllhad t)":r byddar- dod sydd yn ei flino, a chan mai chwi ydyw prif ysgogydd y mudiad, a'ch bod yn ddyn cyfrifol, ac yn flaenor yn y capel lie Ylmae Mr. Prosser yn aelod, y mae yn syn fod y mud- iad yn cael ei gadw mor ddystaw. Yn awit, syr, y mae y si allan eich bod chwi ac amryw ereill wedi gweithio yn egniol o blaid y mudiad, a'ch bod, ynbersonol, wediysgrifenu i1 ryw newyddiadur heb fod yn mhell o Aberdar, a'i bod yn wrthededig gan yr awdnrdodau hyny. Ai gwir hyn? Gobeithio, os yn wir, fod gwaed perchen -gion ein TAR- iAN werthfawr ni yn rhydd oddiwrth hyny. Carwn gael gair byr oddiwrthych yn y DARIAN nesaf.—Yr eiddoch, GoDRAuP. PLWYF.

ABERDAR. YNYSLWYD. —Nos Iau, y 27ain cynfisoL cynaliwyd pedwarvdd cyfarfod adloniadol yn ystid tymor yr haf yn y lie uchod, pryd y gwasanaethwyd gan y personau canlynol: John Jones, John Bowen, Levi Thomas^. Thomas Phillips, Thomas Bowen, Davidl Powell, James Ray, James Phillips, James Thomas, David Jones, H. Perrot, a G. Griffiths, Cwmbach. Cystad leu aeth argann 'Merch y Melinydd,' cyfyngedig i fercned tair yn cystadlu, goreu, Mary Ann Jones, Aberaman. Darllen sol-fa ar y pryd, dau- ar-bymtheg yn cystadlu, goreu, John Jenkins, Aberaman. Adrodd, ¥ mor yn, celSlO dlaIlc o'i wely (Telynog), tri yn cystadlu, cyd- fuddugol, James Phillips a James Thomas, Aberaimn. Unawd, Mae'r Udgoron yn galw,' pump yn cystadlu, arhanw^d y wobr rhwng dau o Aberaman. Darllen sol-fa eto ar y pryd, pump parti yn cystadlu, goreu, Thumas Bowen a'i gyfeillion. Hefyd an- rhegwyd y cyfarfod a dwy gan gan Miss Hannah a Miss Bucknell, Aberaman. Chwareuwyd ar yr harmonium gan Mr. Howells, Aberaman. Llywyddwyd gan Mr. Rees Rees, Aberaman. Beirniad y canu p?dd Mr. John Parry, Cwmbach; yradrodd- ladau Morfab. Cafwyd yr englyn can- lynol i'r llywydd gan Murfab :— Kin R*sa erjs yn wrol,—o byd Yn ei waith lliwjddol; J Haedda'n wir gael blosdd yn ol, A otodiid dio chiad;il.

GENE Did AETEAIJ. M^hofia 29 At, p-iod Afr. v?d Dp.vie#^ crydd, fo^tard&we, ar fetch. Golwir hi ya Mirgv. et. MARWOLAEIHAU. G -smer Jones, a J*ne Jotses, 81 enlLecnaa gyft o Mt.ua avQ Asb, yr bwn fu f v'W dydd Yttw. th, y 25 vin o H ^befia, ynl4 oe-^ p'addwyd «f y dydd Svlwm ca-.ly-ol yn Nghliddf* Abnr^ Yr oodd r biioh^Pf^ bW11 yn un bn? od yn mhlith p a tfc y byd. Ye oedd sra favr, &o yr oedd 11 gw^ddio Lhwe(' ora fJd'y:tr Iesu, a byw yn y t efo^dtf, lie nad oedd poen. Y m}.\)yn wir idd er yn 5tu\rtc, dd/oddef o baeo, o 'd yn b3rffaith d&wel ao heb rwguikcb. B/dded i'w jieni yn y It loi hwn ctt ymrh,wdl fel cvr.t, gaa d^eyd, 'Yr. A g'wjdd a loddodd a'rj '-gswydd a gymerodd ymaith: Cytido eLiW yr Aig<wyd DEWI.,

CYFARFOD LLONGYFARCHXADGL PAR PRIODASOL YN PENTRE, GER PONTYPRIDD. Crybwyllasom o'r blaen trwy ein colofnau am brio las y cyfaill Mr. Elias H. Davies, Baglan House, Pentre, a Miss Anne Jones, Danygraig, Pontypridd. Gadawodd y ddau y He am Ogledd C /mru, lie yr arosasant am bythefnos. Nos Wener diweddaf oedd adeg eu dychweliad, a meddyliodd amryw o fon- eddigion a boneddigesau y gymydogaeth mai buddiol fyddai cael cyfarfoa cyhoeddos er eu croesawuar eu dyfodiad i'r lie, ac felly y bu. Addurnwyd ystafell eang a phrydferth perthynol i'r Gwesty Dirwestol a blodau amrylyw. Cymerwyd rhan yn y cyfarfod gan brif foneddigion, boneddigesau, a mas-: nachwyr y lle. Credwyf na thynodd yr un briodas erioedgymaint o sylw ac edmygedd y trigolion ag y gwnaeth y briodas hon, yr hyn sydd yn siarad yn uchel am gymeriad Mr. Davies fel dyn ieuane a pharchus yn ein plith. v • Deallwyf fod Mr. Davies yn frodor oagos i Ceinawydd, Ceredigion. Daeth yma- tua 14 mlynedd yn ol. Nid oedd yr adeg hono ond bachgenyn ieuane iawn yr olwg arno j eto nid hir y bu cyn enill enw da iddo ei hun, yr hyn a gynyddodd ac a gadwodd hyd r yn bresenol. Yr oedd ei sel grefyddol, yn nghyda'i rodiad cywir a gwastad, heb ym- wneud ac arferion drwg yr oes, a'i awydd angherddol am lyfrau a dysgeidiaeth, yn gwneud pawb i'w hoffi. Canfyddwyd yr adeg hono trwy ei graffder a'i dreiddgarwch yn ngwahanol elfenau gwybodaeth, ei fod yn dechreu ar fywyd o weithgarweh di-ildio, yr hyn sydd yn parhau yn brif nod ei fywyd; a phriodol yw dweyd erbyn heddyw, er yn erbyn lluaws b rwystrau, ei fod wedi cyr- haedd safle uchel mewn cymdeithas, ac wedi enwogi ei hun yn mhlith pob dosbarth o ddynion. Bu fel y canodd un o'i gyfeillion yf ffi yn ystod y cyfarfod, yn hynod garedig i'r tlawd. ac y mae ei enw yn air teuluaidd yn mhlith ugeiniau o deuluoedd lie y bu yn eyfranu yn dadol tuig atynt yn eu hamgylch- iadau cyfyng. Cymerwyd y gadair gan Edmund Thomas Ysw., Maendy Hall, perchenog gweithfeydd Ty'nybedw a'r Gelli. Dywedodd mai yn anaml y byddai cyfarfodydd o'r natur hyn yn cael eu cynal, a'r rheswm, efallai, 0 hyny oedd o herwydd mai anaml yr oedd personau o fath Mr. Davies i'w cael mewn unrhyw gymydogaeth. Yr oedd priodi a phriodasau yn bethau hollol gyffredin yn y cymydog- aethau hyn; ond yr oedd rhyw beth yn mywyd Mr. Davies yn peri iddo edrych acno fel rhyw beth allan o'r cyffre-iin. Adwaenai ef Mr. Davies er ys blynyddoedd, ac yn un o'r rhai cyataf ar ei ddyfodiad i fyw i'r plwyf; *ac oddiar hyny hyd yn awr ei fod ef ac yntau wedi ser ;hu yn fawr y naill yn y llall, ac yn parhau felly hyd yn breseaol. Yr oedd ganddo feddwl uchel am chwaeth Mr. Davies bob amser, ond yn fwy felly yn newisiad cydmar bywyd yr oedd yn ber- ffaith adnabyddus a Miss Jones (Mrs. Davies erbyn hyh,) yn nghyda'i thad parchus cyn i Mr. Davies feddwl na gwybod dim am danynt; ac yr oedd ei adnabyddiaeth a'r parch o?dd ganddo i'wtheulu, yn adnewyddu y cysylltiad rhyngddo ef a'r par ieuainc. Gwelai fod amryw yn bresenol a garaivan-. erch y cyfarfod, felly yr oedd ya terfyfttt,^ gyda dymuno^Duw^ytt noddedi'r ddau yn y dyfodol fel yr o?dd wedi bod yn amlwg iawn tuag atynt yn y gorpfenol. Ni- chaf ddim on i prin crybwyll am y siaradwyr ereill, er y bnasai yn dda genym roddi m my lion o'i dywediadau parchus a llo ugyfarclliadol i Mr. a Mri. Davies. Y Parch. D. Evans, Siloh, a ddywedai nad oedd dim a roddai fwy o foddlonrwydd iddo na chael bod yn bresenol i longyfarch ei gyfaill Mr. Davies a'i anwyl briod i'w plith. Dywedai yn uchel am Mr. Davies fel dyn ieuane crefyddol. Yr oedd yr holl wlad yn ei adnabod yn y cymeriad o fusness man, ond efe a'r eglwys oedd yn gwybod oreu am dano yn ei gymeriad crefyddol, ac fel diacon hardd yn yr eglwys, ac yn ddyn cyflawn yn ei holl gysylltiadau, a gair da iddo gan bawb a chan y gwirionedd ei hun. Mr. D. Evans, Vsgolfeistr a ddywedai ei fod wedi cael yr anrhydedd o ddyfod i gy- ffyrddiad a Mr. Davies fel un o'r rhai cyntaf pan ddaeth i'r gymydogaeth ei fod wedi treulio llawer awr yn hapus ac adeiliadol gydag ef yn ei swyddfa. Cafodd Mr. Davies yn ddyn cyflawn iawn, ac o alluoedd cryf, heb yr un ymffrosfc, na thybied ei hunan yn ddim, ac yn gyfaill yn ngwir.ystyr y gair. Dr Idris Davies Anaml iawn y gwelir unrhyw ddyn mor gyflawn a Mr. Davies— mae pob cymwysder yn cyfarfod ynddo ei hun i fod yn hapus ac i wneud pawb ereill yn hapus pe bnasentyndewis fod yn wahan- ol. Yr oedd yn gallu troi yn mhob cymdeith- as heb fradychit ei nun, yr hyn oedd yn cyf- rif i raddau helaeth am ei lwyddiant gyda phob peth. Mr. Morgan John, London House, aadnab- yddgi Mr. Davies er ys deuddeg mlynedd, ac na welodd yr un bachgen fel efe wedi dyr- chafu ei hun yn hollol ar ei draul ei hun. Yr oedd wedi dyrch tfu ar dir teg, gonest, a chyf- reithlon, heb gymaint ag un spot i'w ganfod ar ei gymeriad o'r dechreu hyi yn awr. Mr. Thomas Salathiel, Goruchwyliwr Na chlywodd ddim cymaint ag un erioed yn dweyd yn galed am Mr. Davies, ond ei fod wedi clywed lluaws yn bendithio ei enw. Yr oedd ei serchogrwydd bob amser yn enill pawb i'w garu. Nathan Wyn a ddywedai nad oedd ef ddim fel rhai oedd yn bresenol, wedi cael fawr ad- nabyddiaeth o M r. Davies, o herwydd nad oedd ond ams-r byr er pan ddaeth i'r gym- ydogaeth, er hyny clywai iawer o son am ei enw, a chanmol arno fel dyn haelionus i'r tlawd- Yr oedd yn gobeithio na fyddai tystiolaeth Mr. Davies o'i fywyd pri.dasol ddim fel y dywedodd y dyn hwnw gynt pan ofynwyd iddo ychydig amser wedi priodi, a oedd yn credu fod priodas yn wasanaeth crefyddol ? Atebodd yntau, druan, yn alarus ei fod yn ere u fo { pob poth oedd a thuedd i gynyrchu edifeirweh yn sicr o fod yn was- anaeth crefyddol. (Ohwerthin") Galwodd y cadeirydd ar Mrs. Treharne, Pentre House, i ddyfod yn ml ie i i gyflwjTio Beibl h-irdd i :J1rs. Davies fel arvsydd o'u teimlfidau da i'w ch esfawi i'w plith. Cyf- lwynodd y c^d irydd LIyfy, Hymnau ht- dderchogiMr. D.vies, 7, HU WHO bethau drudf iwr g-iverthfivvr f jl arwyddo'a p rch tu g atynt, CudoddMr. Davies areidaneda dywed- odd ei fod yn codi i fjrny dros ei briod ■ throstoei hun, i ddycliwelydeu diolchg rwch mwy f d'ffu uiv, am yriml f.mlyghdan syl- weddol hyn o deimlad a ph Areli eu cyfeill- u ion tuag atif yn fy nghysylltiadau newydd. Nisgillaf beidio a gwerthfawrogi yr on- rhydedd ydyeh wedi ei osod arnaf. Gwerth- fawrogaf eich anrhegion ar gyfrif eu gwerth sylweddol ynddynt eu hunun, ond yn benaf ar gyfrif y teimladau da a'u cynyrchodd, yr hyn sydd yn fwy o werth yn fy ngolwg na dim a all geiriau osoi allan. Byddaf fi a'm priod yn edrych yn ol eto yn y dyfodol at waith y cyfarfod hwn gyda phleserac hyfryd- wch mawr, i feddwl fod genym gymaint o gyfeillion a'u dymuniadau da ar ein rhan pan yn cychwyn ein gyrfa briodqsol, gm hyderu yn nghymorth gras y cymerwnLyfr y llyfrau—anrheg yr anrhegion-i fod byth yn rheol ein hymarweddiad. Cafwyd anerchiadau gan ei gyd-ddiacon- iaid, yn dwyn tystiolaeth dda rw gymeriad. Anerchwyd y cyfarfod 'hefyd gin y Parchn. J. H. Jones, Ton; B. Woodleff, a D. Lloyd, J. H. Jones, Ton; B. Woodleff, a D. Lloyd, Ystrad. Yr oedd hefyd yn bresenol Mri. E. James, D. Thomas, Llanover; J. Miles, Goruchwyliwr D. Roderick, Mrs. Evans, Mrs. Salathiel, Mrs. Thomas, Mrs. Miles, Mrs. Jones, a lluaws ereill. Cymerwyd rhan gan gorau Bethesda a Siloh, dan arweiniad Mri. J. James, D. Davies, ac Eos Glanafan. Wedi talu diolchgarwch i'r cadeirydd, ym- adllwodd pawb wedi cael gwledd ragorol. Dallenwyd y penillian canlynol gan Mr. Daniel Roderick MaVr hen hnoiaa mewn d"18 hiraeth Colli Davies-un o u myøg, Brodor ff/ddlawn i lenjddiaeth Un 0 gtdym feibion djratf Y frawdoliaeth amddifffnodd Am flynyddau yn ddihtM, Pen osdd ereill yn ymgilio Byddai ef i'w lla yn blahl. Ond er oymaiot oedd ai fmiad Trigo'n £ f nveh wrtho'i hon, '• Teimlodd ffrydiao nerthol cariod Pan gaofyddodd Miaa Joneagan; Br fod 11a o heirdd enethod A u rh^fl?nog euraidd rodd, Ni c add an ei galon gynes Ond Miss Jones o BJllityprldd. Clywvd llawer am haelioai E. H Davies drwy y wlad, Grds serchog law toeturi I ttwer tenia ba yn dttd Ceoir am ei ^ymWynas^a GAB dylodion Cfmru la, Tr% fo r Rbondd. yn bodcli B, dd ei enw hoff mawn bri. ODIt brertbinfis rhaddion bfw/d Davioe oedd rhoi i galon gun, Rt, oddi caloD fai o'i fynwes I Miss J 00"8 jr bawddgar fan; Dim otd oariad grymns fedrai Esiior ar y weithred dderob, Ei fedivlitfu a yegonent Dan ddylinwsd hyfrydsweb. Fel maa'r iorwg yn < mbtethn Am y dderwen d-tig-yi sstth, A r Hfonig wrth yadoni Tu* r mor yn casgin nerth, Felly fcoel ein cyhiM D&vi's ,i anW- lyd hardd-deg Ion, CaloTi yn yibg'ymu'n ngaalon, A sercbawgrwydd dou &r don. Pan fo'r oorwf nt grymns, ger wyn, A'i hda naidd drymaidd law Ar y dderwen, lleda'i gwreiddiau Pan ? rona storom braw Felly chwitban pan fo oroeswyat Yn aD&\11 dtooh saeth, Gwreirtdn yn y B^ibl wneloob Ac o hono tynwob f..th. LW.ddiant pur ddilyno'r luSad, Gwene 1 arnoch baelwen glir, ,Ei» i<wa hir aitb i'Kydrde*K«» — ■ U<*ctilaw cyrhaedd loea a olnr; Bot-d i r Pielwyd giol oi ilen-wi 0 blant eiriol M tu fad, Ac t whetrwaa be arogli Ya anferwoi drwy Kob gwlad.