Tarian Y Gweithiwr

GWEITHFAOL A MASJSACHOL. CAERDYDD.- Yr oedd masnach y porth- ladd am yr wythnos a aeth heibio yn fwy maiwaidd nag arferol. Y mae y marw- e|dd: dra a arferir ei deimto ar yr adeg "^e&e'r Awyddyo yn amiwg iVxeWf-sfe, nid cjjfcgobaith bellach am tmrhyw ad- fywiaayn masnach y glo am rai misoedd. LLASELU.—Y mae yn dda genym ddeall fod gwaith Bryngwyn yn ail gycbwyn hsddyf (ddydd Llun), wedi i'r gweithwyr fod allflo am chwech m ithnoo, a hyny o herwydd calongaledwch y meistri, y rhai day^d Sol diweddaf oeddynt fel Hwynojfod ajr byd y gymydogaeth yn 0 ceisio gin y,gi»ithwjr i ddyfod i ddechreu jhn ddan o'r gloch boren y yd^cj^ynol. IASTLE ON-T^NE.-—Achwyn mawr gydd odmyma am ..farwaidd.dray fasnach. DywediMod gofyn* lied dda am y glo ager gore it, d yr ail lath yn cael ex esgeuloso yn hollol. Er fod gostyngiad diweddar wedi oyilet'yd lie, eto o'r biraidd y gall t. rhai o?*flofeydd roddi diwrnod nen odan 0 waithfr wythnos i'w gweitbwyr. Y mae un Ma Ar gad ei hatsl yn gyfangwbl, ac ofn y cailyna,amryw ereill. T wrEiT^ffEjnpD ALCAN.—Tebyg yr un ywjasni^fa yr aldan, er fod yn rhaid y br^fy gWtesogrwydd mawr jwesenol thi e thi raidan er atal y gwnenthuriad, rvy oy gweitbwyr druain yu methu 0 y un Ma Ar gad ei hatsl yn gyfangwbl, ac ofn y cailyna,amryw ereill. T wrEiT^ffEjnpD ALCAN.—Tebyg yr un ywjasni^fa yr aldan, er fod yn rhaid y br^fy gWtesogrwydd mawr jwesenol effolthicS raidan er atal y gwnenthnriad, fcrwy fodly gweitbwyr drnain yn metbu sefyil tfyraaint o flaen y ffwruesi. Yn gy- ? malnt a bM cyfarfod chwarterol y meistri 1 gymeryd \!e yr ail ddydd Ianyny mis t presenol, yntBirmingham, bernir gan rai y codir pris yr alean ychydig vr ameer ir pris hwnw, ac y ceisir hefyd ei gadw 1 r lan am y gweddiU o'r flwyddyn brewanol, ya i ^enwedig os sseir beddwch yn Ewrop, a tbywydd i ^asglu cynauaf toreitmog yr Unol Dalaelhiau.

• i — MABWOtti^ETH MERCH TRWY WENWYN YN LANTWLT FARDRE. Ar y 18fed o'r mis diweddaf, bn farw merch iextano o'r €tow Ann Edwards, -25 r oed, merch amaethwr yn Aberfar, Merth- vrs yn Iilantrissnt. Aeth y ferch o'i r chartref I Lantwit Vardre, He yr achwyn- ai o ddyftglwyt, yr hjn a arddangosid gan « draed a ohoesau chwyddedi^. Rhoddid moddion iddi gan ryw fenywpd yriygym- l ydogaeth at y dyfrglwyf. Modd bynag, |bu y fe.rch farw yn dra disymwth, a phan y fer yr awd iwneud ymchwiliad meddygbl i'w s, marwolaeth, cafwyd ei bod yn feichiog, ao iheb fod nebyn gwybod hyny. Erbyn deall i hyn, gwnawd ymchwiliad pellach, er cael l allan a oedd ymgais wedi cael ei wnend |i'w rhyddhjjiu yn ddirgelaidd oi baich. y prawf ddwy w^ith nen dair, E; ond dydd Llun diweddaf rhoddodd yrheitn- Ewyr eti barn, sef bod y ferch Ttedi marw o w^^itbian g«enwyn, ond nad oeddent wedi ^[^la derli beth oedd y gwenwyn, na pba fodd yr oedd wedi dyfod i feddiant ohono.

1 'EWYN YN INDIA. Y maørý' manylion sydd wedi ein cyr- haedd. dyddiedig Mehefin y laf, yn rhoddi hanesioa torcalonns am ddifrodiad- an a gyfl>wnir gan locastiaid, &c., llawer o honynt yn ienacc ac yn ddiadenydd, yr hyn sydd yn arddangos fod yr heidian a ymwelasant a'r lleoedd hyny fisoedd yn ol wedi awtfn yr o, yr hyn a ofnid a gymer- asai Sosbarthiadan Salem a Ooinbatou ydynlr^ f rhai eflfeithir fwyaf. Y mae adroddia^au y dosbarthiadan newynllyd am Ma^rth diweddaf yn foddhaol. Y marwol^nan oeddynt, N ,nth Arcot, 4,723; South Arcot, 3,57V; Bellary, 6,154 Chiftglepnt, 1,336; Cnddapah, 5,747 r 'Madras, 1,630 Madura, 2,280 aSaIem, 4,486.

HYN A'R LLALL YR WYTHNOS. Yn adroddiad blynyddol heddgeid- waid Dublin am y flwyddyn 1877, yr ydym yn cael fod yohydig welliant wedi oymeryd lie yn nifer y troseddwyr. O'r 17,279 gwrywod a fu o flaen yrynadoayn ystod y flwyddyn, yr oedd 4,064 o hoaynt yn anallaog i ddarllen nac ysgrifenu; 12,110 yn galln ddarllen yn nnig, a hyny yn banerog 775 yn galln darllen ac, •yagrifenu yn dda; tra yr oedd 345 wedi derbyn addysg ragorol. O'r 9,961 car- charorion meuywaidd, yr oedd 4,768 yn methn darllen nac yagrifenu, 5,151 yn galln darllen ac ysgrifenu ychydig, 39 yn dda, ac wyth yn rhagord. Oymerodd ystorm ddycbrynllyd o fellt a tnaranan le Newry, yr Iwerddon, yr wythnos ddiweddaf, ft lladdwyd dan ddyn yno gan fditen. Terfynodd ymchwiliad y Bwrdd Mas- nachol i achos y ffrwydnad a gymerodd le yn yr agerlong Sardinian, diwedd yr wythnos ddiweddaf. Benderfyniad y Bwrdd oedd fod y ffrwydnad wedi ei achosi trwy grynhoad nwy oddiwrth y glo, ond nad ellld dirwyo neb am y ddamwain. Yngymaint a bod y Dr. Pairy, Aber- ystyryth, wedi Colft dau gant o bunau yn ei daith gyngerddof ddiweddaf, y mae sy- mudiad ar droed i wnend y swm hwn i j fyny, a'i acrhegn ag ef fel cydnabyddiaetb cenedlaethol iddo am ei lafnr a'i sel dros gerddoriaeth Cymru. GPbeithiwn y cy- merir i, fyny ymndiad, ao y gwel amryw o'n prif gorea eu fforddyn glir i wnend cyngherdd at yr amc$n ^wn. Nid oes eisiau ond rhyw hanerdwsin o gyngherdd- an taag at wneud y swm i fyny. Prydnawn dydd Linn diweddaf ymwel- wyd a Thaibacb gan ystorm o fellt a thar- anan, pryd y tarawyd ty yn agos i'r ysgoldy gan Jellten, nes bollti y simneu a 'r!, thori y mantlepiece a'rplastering oddiar y mur. Yr oedd y wtaig yn y ty ar y pryd, ond ni chafodd yp un niwed trwy drngaredd. Dydd Gwener diweddaf, oddeutu .10 o'r gloch, aeth bachgtayc o'r enw John Griffiths, egwyddorwaa gyda Mr. J, H. Thomas, dilledydd, Cymer. i ymdrochi gyda bechgyn ereill i'r qjpn Rhondda, oad cyn ei fod wedi bod yn fr afon ond amser byr, ymaflodd y cramp $Addo a boddodd. y c Yn Pembreprydn^wa<|ydd Sadwrn di- weddaf cyfarfyddodd dyn o'r enw Jonah Thomas a'i ddiwedd trwy syrthiad cyfan- swm o geryg arno tra yn gweitbio yn nghloddfa ceryg y Ty Is Gadawodd y tranoedig weddw ac amryw blant, a'r ienangaf o honynt ond tri diwrnod oed. Y mae Mr. John Bright yn nghyda'i ferch ienangaf, yn awr TOraros gyda Ficer Stradford-on-Afon, wecU myned yno y mae yn debyg mewn a phriodas ei ferch 4 Mr. Richard Gurry. Y mae yn Oeiel derbyniad brwdfrydig yn mhob Ue yr ymwel ag ef. Byddai yn dda i bersonau yn gweithio allan yn mhelydrau yr haul, roddi yn nen am eu hetiau ryw ddeilach, megy cabage, &c:, a byddant yn ddiogel felly rhag sun stroke Y mae y efngor hwn yn cael ei roddi gan feddyg aftwog yn rhai 'o"n newyd^iaduron Seisnig.' Dealiwn fod barn Mr. Parry, yr hwn a weithredai felcyflafareddwr rbwng gweitb- wyr Uechau y Rhos, Gogledd Cymrn, a'n meistri, wedi myned yn etbyny gweith- wyr, ond y mae y gweithwyr wedi deibyn y fern fel yn derfynol,' ac wediail dde- t^rin yftttihi^i '■ V-* ■■■-■- Y mae sefyllfa Dr. Nobiling, yr b^m a amcanodd at fywyd, Amerawdwr Germani wedi gweila* yn fawr. Y mae yn bw-yta yn dda, ac yn ateb gofyniadan yn rhydd. Tybir tod yr arcbollion y mae wedi en derbyn ar ei ben wedi effeithio ar ei synwyran. Oddiwrt^i adroddiad sydd newfdd gael ei gyhoeddi, yr ydym yn cael mai nifer y damweiniau angeuol ar reilffyrdd y wlad hon yn ystod tri mis oyntaf y flwyddyn bresenol oeddynt 243 wedi eu lladd, a 1,335 wedi ei niweidio. Y mae yr Ysgiifenydd Cartrefol, mewn atebiad i Ysgidfenydd Oymdeithas v Sabboth, wedi.hysbysn nad oes dim cyf- newidiad yn oad ei fwriadu gyda golwg ar y Sabboth yn y Cfimindl Code newydd. Cymerodd cynygiadau am aelod Sen- eddol dros fwrdeisdrefi Fflint le ddydd Llun diweddaf, yn Fflint, pryd y cynyg- iwyd Mr. Pennant gan j Toriaid, a Mr. John Roberts gan y Rhyadfrydwyr. Dydd Gwener diweddaf, cyflawnodd dyn o'r enw Whitley hunanladdiad, yn Caer- dydd, trwy daflu ei hun o flaen cerbydres at linell y Great Western. Oafodd ei gorff ei ddarnio. Mewn brysbysbysiad o Carmen, cawn fod darn o'r tynel ger Schwelm wedi syrthio ddyddGwener diweddaf, ac i 27 o bersonan gael en Uadd. Deuwyd o hyd i rai o'r cyrff erbyn boren dydd Sadwrn. Dywed gohebydd o Paris fod Ameraw- dwr Germani am roddi ei awydd Amer- odrol i fyny. Y mae yn gwella yn fodd- haol oddiwrth ei archollion diweddar. Deallwn fod y Parch. George Thomps, Croesyparc, wedi derbyn galwad unfrydol oddiwrth eglwys y Porth, Rhondda, i ddyfed i'w bngeilio. Y mae dyn du o forwr yn awr ar brawf yn L'erpwl am lofruddio dyn arall oedd wedi bod yn rhy gyfeillgar a'i wraig tra yr oedd ete ar y m6r. Yn ystod ystorm o fellt a tharanau yn Southampton, dydd Sadwrn diweddaf, tarawodd melltden un weithfa, ac feli Hosgwyd hi i'r llawr. Dydd Sadwrn diweddaf yn mhwll Har- dy, Rymni, llacldwyd dyn o'r enw Thomas Yaughafc, trwy i gwymp syrthio arno. Y mae codiad blynyddol afon y Nile wedi dechreu, a'r ofnau oedd. p barthed byny wedi eu tawelu. Y mae mewn un bewyddiadur Spr>inaidd hysbysiad am fatwoiaeth Amerawdwr Morrocco. i Dywedir i Fienbines Spain farw yn yr un ystatell ag y ganwyd ei gwr. # v

SEION, ABERDAB. Dydd Llun diweddaf, aurhegwyd plap^ yr Ysgol Sul perthynol i'r capel nchod K gwLedd o de a bara brith gsn aclodan"- if, eglwys. Erbyn tri o'r gloch yr oe4d nifer lluosog o'r plant wedi d*fod yn nghyd, pryd yr ymffarfiwyd yn orymdaitb er myued trwy rhai o brif heolydd y dref. Yr oedd y danteithipn o'r fath oreu. H" CynaUwyd cyngherdd ardderchog yn yr hwyr. pryd y cymerwyd rhan gan am- ryw o brif gantorou a chantoresan yr ardal., H. W. (OENENFAB).

MARWOLAETII MR. J. WIILLIAMSw GORUCHWYLIWR, TREORCI. Blin genym yr wythnos hon OTfod nodi marwolaeth yr hen gyfaill mynwesol, Mr. John Williams, diweddar brif arolyg- wr glofeydd Abergorci. Gorfa arno er ys rbyw chwech mis yn ol roddi ei swydd. i fyny i'w fab o berwydd afiechyd. Gwan- ychodd yn raddol trwy ystod y chwe' mis diweddaf, fel y gallasai pawb adnabod nad oedd ond gobaith gwan am ei adfer- iad. Er treio yr holl feddygon, ba pob ymdrech yn ofer. Nos Sul, Mehefin 30ain, am 12 o'r gloch, rhoddodd yr anadliad olaf, pan oedd lluaws o'i berthyn- asau a'i gyfeillion yn wyddfodol. Byd4 yn cael ei gladdn prydnawn dydd Ioitk Gorphenaf 4ydd, yn nghhddfa Treord, pryd y rhoddir gwahoddiad cynes i'r holt o'r hen gyfeillion ddyfod i dalu y gy-, mwynas olaf i'w weddiilion marwol. fe, byddai pawb o'i gyfeillion ar lanau y Dar a'r Rhondda yn cael gwybod yn brydlon, y mae yn bar debygol y byddai miloedd yn ei angladd, o herwydd nid yn ami y clywir gair drwg iddo gan neb o'r hen weitbwyr. Yr cedd yn un o'r gornch- wylwyr hynaf yn Nehenair Cymro, ac yn Gymro gJan gloew, wedi cael ei lagu yu hgboleg y Mandrel. Bu yn hynod Iwydd- ianua trwy ystod ei oruohwyliaeth rhag i ddamweiniau pwysig gymeryd lie dan ei ofal. Gadawodd briod hawddgar a saith o blant (nn o ba rhai sydd yn America) mewn dwfn hiraeth i slarn ar ei ol. Aden foreu mawr y dydd Plaf. Dymuttir yn garedig ar i'r papyrau Americanaiddgodi y Utnellan hyn i fyny, o herwydd fod llawer o berthynasan agos i'r ymadaiwedig yn y wlad hono. Daeth g*ryg o lya y Brenia ifawr I 'madool a thegsu.%u'r llawr RhMd ufyddhau i alwotd lor Dros holl dorfjFiifiutir a mor. HEN WEITHIWR.

EISTEDDFOD LLANTRISANT. Cymerodd yr eisteddfod hon le dydd Linn diweddaf, yn agos i weddiilion hen Gastell Llantrisant. Yn absenoldeb Mr. Gwilym Williams, cymerwyd y gadair lywyddol gan y Parch. D. Francis; om ad Llantrisant. Beirniad y rhyddiaetb a'r farddoniaeth oedd Glanffrwd, Wr gerddor- iaeth D. Rosier, Ysw., Pontypridd. Yr englyn goreu i'r Telephone, gwobr 4s., a enillwyd gan E. Williams, Castellnewydd Emlyn. Cann yn oren I Tte Wolf/ gwobr 5b., a enillwyd gan D. Williams, Llan- trisant. Adroddiad, 'Molawd Ynys Pryd- ain,' a enillwyd gan Harris, Llanharan. Y wobr o 9s. am ganu yn oren y deuawd a enillwyd gan Check a Morgan, Pontypridd. Yr englynion goren ar 'Freuddwydio,' gwobr 10s., a ranwyd rhwng Homo Ddu ac Emlynfardd, Castellnewydd. Y wobr o 6s. am ganu yn oreu "Tis Liberty,' a enillwyd gan Daniel Owen, Llanharan; ac efe hefyd enillodd y wobt o 3s. am yr araeth ddifyfyr. Parti o Lantrisant a enillodd ar ganu 'As it fell upon a day,' Y wobr o 4a. am yr englyn goreu i1 Fwyd y, Barcud' a enillwyd gan Ap Myfyr, Pont- ypridd. Y wobr o 4s. am gann yn oren Y Cymro' a enillwyd gan D. Williams, Llantrisant. Cor Penuel, Pontypridd, a enillodd y wobr o M am ganu Y Gone- west.' Testyn y gadair oedd Galargan ar ol y diweddar (euan Gwyllt, Mynyddog, ar Gohebydd, gwobr X5 a chadair hardd, yr hon a enrllwyd gan Dewi Wyn. Y wobr o £1 am y traethawd ar Ddefnydd- ioldeb Oalch a en ill wyd gan Beriah Evans, Llangadog. Y wobr o 9a. am ganu' Dring dringi fyny' a enillwyd gan D. Williams a J. Davies. Llantrisant. Simon, Ponty- pridd a enillodd y wobr am ganu Meib- ion Dewrion Cymru.' Y wobr o 10s. am, yr englynion i'r Sugnedydd' a ranwyd rhwng Ap Myfyr a Gwentfryn, Cwmogwr. Cor Penuel hefyd a enillodd brif wobr corawl y dydd, sef £ 10 am ganu 4 Then aionnd the Throne.' Y peindorf oreu oedd seindorf Llantrisant* y rhai a gaws- ant y wobr; ap enillwyd y wobr am ganu 4 Flow Gentle Deva' gan Howell Lewis a D. Evans, Ferndale. Cynaliwyd cyngherdd yn yr hwyr.

ÖWMOGWR-DAMWAIN ANGEUOL. Dydd Mprcher diwedd if, y 26ain cynfisol, fel yr oedd dau ddyn wrth eu gwaith yn lefel Caedu, cyfarfu un Jenkin Jenkins a'i ddi- wedd trwy i ddarn o'r top syrthio amo. Cy- naliwyd trergholiad arno ddydd Gwener, a phasiwyd y rheithfarn arferat Derbyniodd Aemas Wilkins hefyd y fath niwe >, fel nad oes ond gobaith gwan am ei adferiad. Gadawodd y cyntaf wraiga saith 0 blant i alaru ei golled. JOHN BEES.

BARA RHAD. 1 Y mae lie rhesymol i gredu y bydd defnydd bara'am y flwyddyn ddyfodol yn rhatach nag y mae wedi bod am rai blynydd- oedd. Y mae yn wir fod y gwlaw a ddisgyn- odd yn Mawrth, Ebrill, a Mai, yn fwy nagy ba yn unrhyw wanwyn er ys 37 o flynyad- oedd, fel yr oedd yn ofnus y byddai y cnwd ed^ni gryn lawer o dan y cyfartaledd. Ond yn yr adroddiadau sydd wedi eu rhoddi yn ystPd yr wythnos ddiweddaf, dywedir fod y tywydd gwerthfawr yr ydys wedi ei gael am y pymthegnos diweddaf wedi gwneud y fath welliantyn y cnydau ar ein meusydd, fel y mae pob lie i gasglu yn awr y bydd cnwd gwemth y wlad hon yn un cyfartal. Dy- wedir hefyd fod yr haidd wedi gwella, ond heb edrych mor ebeithiol a'r gwenith. At yr adroddiadiSu cefncgol hyn, yr ydym yn cael fod y cnydau Americanaidd, gyda'u gilydd, yn rhagorol, ac na chynyrchodd y cyfandir gorllewinol gymaint o ddefnydd bara mewn unrhyw flwyddyn ag eleni. Gall- wn ddysgwyl eleni hefyd gyflawnder da o yd o'r Mor Du a'r Danube. Y mae pris y gwenith Americanaidd yn ystod y ddwy flynedd diweddaf—dwy flyn- edd ?yr Annealldsmaath Dwyreiniol. wedi oodi oddeutu wyth swllt y chwarter 1'r hyn oedd yn 1875 a 1876, yr hyn a ddengys fod ein cefnder Jonathan wedi proffidio yn dda oddiwrth y cweryl DwyremioL Y maey llanw yn awr yn dechreu treio, a'r allforion tramor yn lleihau, ac er fod yr allforion yn lleibau, eto y mae marchnad yr yd tramor yn farwaidd, ac yn gostwng yn wythnosol yn ei bris, ac i ostwng eto i raddau mawr. Ond nid ar fara yn nnig y mae pobl y wlad hon yn byw, acyr ydym yn cael fod tir porfa y wlad hon, sydd yn cynwys 80,000,000 o gweiwyd et erioed; r mae llawer iawn o wail; wedi ei gyneuafu yn rhagorol eisioes, ar adleddau yn edrych yn rhagor- oL Ytnae ein gobaith am gig, llaeth, ym- enyn, a dhaws, yn gyfryw na fu ei fath er ys blynyddoedd, yr hwn sydd yn newydd der- byniol i bob dyn tlawd trwy y wlad.

——— » — Y DIWEDDAR JOHN RICHARDS, TONYPANDY. Meddyliwyf nad oes nemawr ddim ag sydd a mwy o bwys ynddo, na dim a hawlia sylw mwyaf ystyrbwyll y cyfryw a ymgy- mero ag ef, na» sydd mewn ysgrifenu trwy y wasg i wyneb y cyhoedd Y mae o bwys mawr pan fydd y gwrthddrycb yr ysgrifenir am dano yn fyr ac mewn cyrhaedd, a chyf- leusdra i gymeryd i fyny y rhan amddiffyn- ol; ond pan y bydd y cyfryw yr ymgymenr ag ysgrifenu rhywbeth yn ei gylch wedi marw, mae'r cyfrifoldeb a r pwysigrwydd yn mwyhau, am nad ydyw yn bosibl i neb o'r wlad hono ddychwelyd a chodi ei lais yn erbyn unrhyw gyfeiliornad, ac i argyhoeddi y cyhoedd o unrhyw anghivwirdeb a ysgrifen- ir am dano. Gan hyny, aylai fod rhywbeth pwysicach a mwy hanfodol yn ysgogi yn meddyliau llawer a ysgrifenant i'r wasg na bod eu henwau anwylhwy eu hunain i gael sylw arnynt gan lygaidy cyhoedd. Nid oes neb a adwaenai Sion Risiart yn coleddu dau feddwl am fynyd am ei rinwedd a'i gywirdeb mewn gair a gweithred; gan hyny yr oedd ei anianawd bob amser yn cas- hau yr anwir bethau.' Naturiol, ynte, nad oedd ganddo yr ymddired lleiaf yn y cel- wyddwr, yr hudolus, y gweniaethus a'r hun- anol. Nid ydyw, yn herwydd iddo fethu gwahaniaethn rhwng rhai cymeriadau a'u gilydd, yn profi dim yn wahanol i'r hyn a ddywedais, ond yn hytrach fti fod ef yn cad lie anwylach yn y meddwl, ac yn wrth- ddrych i gydymdfefinlo yn [fwy ag ef. Do, hen bererm anwyl, bu i chwi rai gweithiau Sn eich diniweidrwydd gymeryd cysgod yn e sylwedd—ffug yn ller gwir-—camsynied y geifr am ddefaid yn herwydd tebygolrwydd eu crwyn. Llawer un a fu fwy ar ei wyliad- wriaeth na chwi, ac a feddyhodd fwy am deithi gwahanredol gwahanol gymenadau nag a wnaethoch chwi, a gawsant eu twyllo a'u siomi yn y cyfeiriad yna pan yn rny ddi- weddar. Gan hyny, gan fod amsenad nedd- wch a gyhoeddwyd gan Esaiah y Proffwyd heb ddyfod i ben, peryglus, ynte, ymddiried wyn a bleiddiaid yn rhy agos I w gilydd. r Gan fod llawer o bethau yn gyfeiliornus yn yr ysgrif ar Sion xusiart, a ymddangosodd yn y DARIAU am Mehenn 2 lain, teimlaf yn ddyledswydd arbenig arnaf i wneud sylw o honynt mewn rhifyn dyfodol o'r DAMAN, OS bydd wch mor garedig a chaniatau hyny o'ch gofod. Ni wnaf ond eu negyddu yn bresen- Nid yn Ty Gibbon (Dipwn ?) y ganwyd ef. Nid yn 1794 y ganwydf Nid yn 1804 y bedyddiwyd ac nid yn ngbapel yr Ynys Fach, (Nebo,) y bu hyny. Ydwyf dros-fy nhad, ei fab Ifan. Ystrad, Rhondda.. CILYNYS.

CWMAMAN. Cynaliodd y Methodistiaid Calfina idd eu cyfarfod pregethu blynyddol yn y lie bwn y 23ain a'r 24ain o'r mis diweddaf, pryd y pregethwyd gan y Parhn. T. Edwards, Rhymrd; John Walters, sir Gaerfyrddin ac E. Rees, Bryntirion. Yr oedd y cynulliaa yn lluosog, y pregethu yn rymus ac effeith- 10I, a'r gwrandawiad yn astud a d frifol. Casglwyd gan yr eglwys a'r gynulleidfa ya agos i 32p. Yr ydym yn ystyried y atfrm hwn yn gasgliad lied dda wrth ystyrie( £ ^j|or araf y mae olwynion masnach yn troi y flwyddyn a aeth heibio. Yr ydym am alw sylw Aberdar a'r cymyd-, ogaethau at yr eisteddfod sydd i fod yn v lie hwn dydd Llun nesaf-y cyfarfod cystadl- euol am ddau, a chyngerdd yn yr hwyr. Yr ydym wedi gofalu fod y rhaglerj yn bur er cadw yn mbett oddiwi th bethau llvgredig ac anfoesol. Yr ydym wedi meddwl am y pethau hyny sydd a thuedd ynddynt i wella a choethi meadyliau a chalonau y bobl ieuainc. Y pethau sydd i fod yn gystadleu- ol ydynt, Traethawd ar y I Pasg) I pedwar Jenill i' Lyn Bethesda,' 4 Twrgwyn,' o lyfr euan Gwyllt, Marwnad i'r hen frawd duw- iol, Edward Jeremiah, a'r darn corawl ydyw 4 Mae gorphwysfa eto'n ol.' Ai gwirfod rhai yn Nghwmaman wedi ceisio rhwystro rhai pobl ieuaine i uno a'n cyfarfod ni? Gadawer y bobl ieuainc i atoadlu awyr rydd yna, os ant dros y terfyn, cerydder hwy wedi hyny. GWILYM AMAN.

TREFORIS, NEU YN FWY PRIODOL, LLANGYFEIfACH. Nid bob amser y byddaf yn dyfod ar draws y papyrau Cymreig yn brydlon. ac felly ni welais lythyr Dai Rhydderch hyd heddyw. Nid yw wedi cynyg un ateb im cais, er nad oes gan achos y gweithwyr yn gyffredinol ddim i'w golli drwy ei ddwyn i lawn goleu dydd. Cyn y sylw hwn, cymer- wn Dai fel un ag oedd wedi dyfod allan i ddadleu dros iawnderau aathredig pobi ein gwlad, yn annibynol ar bersonau, ond y mae yn rhaid i mi newid fy mam yn awr. Digon tebyg nad yw am ddangos y ffordd y bu gydar ddau weithiwr parchus—pa fodd y gwnaethant y gwaith y cyhuddwyd hwy o hono, a thros bwy y gweithiant ac a wnaeth- ant eu gwaith yn onest i'w cyflogwyr, heb son am ei wneud yn onest dros yr nyn sydd iawn. Yn He gwneud hyny aeth Dai i ddyfalu pwy oedd yr AUtud, pa un ai mewn aHtudiaeth orfodol (yr hyn gasgdi d dynodd todcyiiawnder wedicymaead sefyllfa mor an- rhydeddus a hynyna 1 Nad oes ond drwg- weithredwyr yn cael gadael eu cartrefi, a neb ond y diniwed gart^f. Na, Dai bach, ■< brith ydym. ac y mae y cyfartaledd o ddyn- ion rhinweadol o frodorion yr hen blwyf ar hyd a lied y byd yn liawn cymaint a'r bro- dorion sydd ar ol, ac y mae yna lawer ar ol ddylent adael eu 'Country for their country's good.' Nid yw yn perthyn i'r pwnc hwn pa un ai yagrifenydd y llinellau hyn ai thywun arall sydd wedi gadael y plwyf yn orfodol. Y pWDC yw manylion yr erleaigaeth, i gael gweled ai yn mhlaid rhyddid a iawnder ai yn mhlaid gormes a thrais y dadleuai. Ateb syml, os gweli yn dda; ac os na rhdddi, bydd yn rhaid i ni, yr alltudedigion gO'fodol a gwirioddol, i'tn osod i lawr fel un o gyfeillion Dradychlyd y werin. ALLTUD.

LLANWRTYD WELLS. A GRAND EISTEDDFOD «nd CONCEEX on Monday, Angnst 26th, 1878. I Gor, heb fod dan 100 0 rif, a gano yn oreu 'O! is the depth* (Msadelssofaa) 30 0 0 A £ 5 i'r arweinydd. Y manylion ar y ProgrtmmM, I'w cael gan yr yagrifenydd am lc., drwy y post, 2o D. MATHIAS, 2, Irvon Terrace, Llanwrtjd. RHYBYDD. BYDDED hysbys i holl aelodau perthyn- JJ ol i 'Tregibbon Lodge,' o Urdd yr Hen Odyddapn, Corner House, Llwydcoed, Aberdar# y bydd Cyfarfod Cyffredinol o'r holl aelodau i'w gynal Gorphenaf 8fed, 1878, yn ystafeu y gymdeigthas, er cymeryd dan ystynaeth amryw faterion yn dal perthynas agos a r gyfrinfa. Y cyfarfod i ddechreu am haner awr wedi saith yn yr hwyr. Trwy orchymyn, JOHN JONES, YSG. RHYBYDD OYHOEDDUS. HYN sydd i hyabysa rafyddsf fiyngyf- lifot am un math 0 ddyled na choel a roddir i fy cgwralg, Margaret Davies, ar ol dyddiad y Rhybydd hwn. TIMOTHT DAVIES, Back London Warehouao, T eoynon, Aberdar. Dyddiedig Gorphenaf laf, 1878. BHYBYDQ. At Weithwyr Tanddaearol Cwm lfcberdar. YMAE taer ddvmuniad a>" i an o bob p*U trwy y Owrftdptyf *rf id yn y Bute Arms, Aberdar, am batlg o'r gluch pryd- DAwn dydd Sadwm, wylhnos i'r nesaf, ssf ti-crpbensf 13eg. p'yd y gosodis' ger em. bIonua amryw bethsu leilvrrg Oli sylit. Hi ob y Pwyllgor, ( J.H.J.

i- — r i. J MARCHNADOt. V ,J' Odiiiwrib adroddiadan yr wythnos, yr ydym- yn cael fod rhagolygou cnwd gwenlth wlad bon a'r Cyfandir, ar'y Cyian y% dda, er #ad yn rhagorol; Y mae tywj44 brwd y pymtbegnos a aeth Heibio widi gwneud cyfnewidiad mawr er; gweH Vn y planhigyn, a bernir yn awr y bydldis yn decbren tori y gwenith yn lied gyfifredin tua diwedd Awst. Gbs- twng yr oedd yr boll farchnadoedd am yr wytbnos a aeth heibio.

II' r •* DAM WAIN I GWCH YN ABERYST- WYTH.—8 0 FYWYDAU ,WEDI EU COLLI. Oymerodd ddamwain alarns le ddydd Mercher JT Wythnps ddiweddaf yn Aber- yswytb, yt 110n a achosodd deimlaf dwys trwy yr boll gymydogaeth. Yr oedd y diwrnod yn dawel, a'r. mor yn eithaf llyfn. Ar y diwrnod hwn yt oedd yn y golwgy Ueatr Avoset, eiddo Mr. J. D. Carne, Nash Manor, Pontfaefc, mab y Dr. Nicol Cjroe, yr hon a ddaeth yno o Tenby daydd Mawrth, ae yn bwriadu snyned i Jj'ifrpwl dydd lau. Ar y llestr ibefyd yrjoedd Lieut. Richards, Pontfaen. Llywyddfe y llestr gan Cadben Sawley," Cpgaa BRli; ger Caerdydd. Oddeatu Richards, a phump o'r dwylaw. Wrth ddynesn at y traeth,v lie y mae tonau onchiog bob amser yn ymdcri ar draws y creigiau, trowyd eu cwch wyneb i waered, a tba^wyd yr oil o honynt i'r m6r. Yr oedd canoedd yn llygad-dyetion o'r ddam- wain, a phrysurwyd a badau i gymydog- aeth y ddamwain,. a llwyddwyd i acfiub oifèr o'r rhai a dafiwyd i'r dwfr. Yn mhen ychydig wedi dyfod a'r rhai hyny i dir, ac i'r meddygon weini jarnynt, deall- Wyd fod tri nen bedwar yn |>I, ac nid hir Lbnwyd ayn dyfod o nyd i gorff entenant Richards, ar yr hwn y gweinyddwyd gan nifer mawr o fedd- ygon, ond bu en holl lafnr yn ofer. Wedi bod am beth amser yn rhwyfo o amgylch, aeth rhai at y cwch er ei droi a cheisio ei gael i dir. Wrth ei droi, er ei mawr syndod, cafwyd corft Chårles Jones, Liverpool, yn grogedig o dan y cwch, a'i droed wedi myned yri rhwym, a chyn hir wedi hyny daethpwyd o hyd i gorff Robert Stephenson. Yn Hogell hwn cafwyd llytbyr wedi ei gyfeirio at ei gariad, ac yn cynwys darlnn o hono ei bnn, yr hwn lythyr y mae yn debyg y bwriadai efe ei loddi yn y llytbyrdy y prydnawn hwnw.