Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
.FFUGCHWEDL Y LLWYNOG.
FFUGCHWEDL Y LLWYNOG. 'MR. GOL.Y r wyf yn glynu o hyd gyda'r Owyllt, ac yn cael lie capus yma. Ni bum yn well fy myd erioed. Bywioliaeth yw hi ar y Llwynog yn awr." Rhyfedd y gwahan- iaeth yr wyf yn weled rhwng rhai lleoedd a'u gilydd. Tra yn y Cap ni chefais ond iS^rn a chynffonwyr i fy erliõ-yr oedd rhyw gorgi yn cyfarth amaf byth a hefyd, ond yma, fi yw top y tepot. Y mae pawb yn y cylchoedd hyn yn talu gwarogaeth i mi, ac m arbedir na thraul na. thrafferth i fy ngwneuthur yn gysurus. Credaf y telir mwy o sylw a gwarogaeth i mi yn y lie hwn nag a delir i Arglwydd Beaconsfield yn y Qynadledd yn Berlin. Mae rhyw si fed y Gynadledd yn dyoddef o'i herwydd ef, am Joad yw yn deall y Ffrancaeg; ond 'does neb yn gweled yr un diffyg ynof fi, gan mor dda yr wyf yn llanw fy lie. Dywedais na arbedir yr un draul i fy jugwneud yn gysurus. Yr wyf yn cael y danteithinn goreu y mae Mr. Cap Blewng yn allu fforddio, ac heblaw hyny gwahoddir fi gan rhywrai yn barhaus atynt i wledda. Yr oeddwn gyda Rhysyn y Crvdd y ddoe ar f'niaw, ac yr wyf yn myned at Twm yr un wydd yfory i gaei yr un anrhydedd. Heblaw fy mod yn cael y croesaw mwyaf gan y cwmni yma, gwahoddir fi gan berson- au y tu allan i'r lie hwn i ddvfod i dreulio ychydig amser atynt. Derbyniais lythyr' y ddoe o'r cwm nesaf, oddiwrth un Mr. Scram, Black Prince Terrace, yn gofyn a wnawn ddyfod i dreulio wythnos ato ef, fod dys- gwyliad mawr am i mi dilu ymweliad a'r cwm hwnw, a bod yno barotoadau mawrion ar fy nghyfer. Mae wedi newid dau fyd yn hollol arnaf, ac y mae y t>yd da yr wyf yn gael y dvddiau hyn yn gwneuthur mwy drusof nag a dybiwch chwi tua'r swyddfa yna. Nid y creadur tenau cyflym hwnw pan o flaen cwn y Cap gynt wyf yn awr, ond lwmp o fadyn tew, a bola mawr, tebyg i'r gaffers yma yn y cyffredin. Os bydd fy myd barhau am ychydig bach fel y mae yn awr, tyddaf ar fyr yn gymaint a Tichborne (Arthur Orton feddyliaf, cofiwch, ac nid Tichbonre y lIe hwn). Mi ddywedais yn fy Hith yr wythnos o'r blaen i mi gael cryn ddifyrwch gyda'r cwmri yn nhy Mr. Cap Blewog, ac y buaswn yn rhoddi y manylion yn y dyfodol. Yr wyf wedi arfer bod yn un a fy ngair, felly af yn mlaen yn awr i adrodd yr helynt. Yr oeddwn wedi penderfynu y mynwn allan hanes yr etholiad y cyfeiriai Cap Blewog mor fynych ato, a phan yn siarad am ei whydri rhyw dro, gofynais iddo pa beth oddem i ddeallwrth y gair canfaso, yr oedd yn ei arferid yn barhaus < Dywedais fy mod yn gwybod am fath o ddefnydd o'r enw cmvas, ond nad oedd genyf yr un syniad beth allai ystyr y gair canfaso fod. Y dyn,' meddai, ai nid ydych yn gwybod beth yw canfaso I Rhyfel mor anwybodus y mae bechgyn y gweithfeydd mewn mateyion 'gwladol. Ystyr y gair canfaso ydyw twyllo vo'*s lyny yw, myned o amgylch y tai ar amser etholiad, gan arfer pob twyll a dichell er sicrhau pleidleisiau dynion. Diolch yn fawr i chwi Mr. Cap Blewog, meddwn, am eich eglurhad ar y gair canfaso. Yr wyf yn deall bellach beth yw ei ystyr—twyllo vots, ond y mae un peth eto ag y carwn gael goleu arno, hyny yw, sut ydych yn gallu dallu dyn- dynion i gaei eu pleidieiaxau oddiarnynt. Wel, meddai, Cap Blewog, mae eich gofyn- iad yn eithaf priodol. Nid yw pawb yn deall y pwnc hwn, ond gwnaf fy ngoreu i ddangos i chwi y modd y cerir. y fusnes yn mlaen yn y lIe yma. Yr ydym yn gorfod defnyddio amryw foddion cyn y gellir sicrhau pleidleisiau dyn- ion. Nid yr un peth sydd yn ateb pawb. Y mae cynmnt o amrywiaeth yn mysg plant Adda. Y pwnc pwysig yn nghlyn a chan- yago ydyw adnabod y dyn, a deall beth yw y moddion gorau i'w ddefnyddio er sicrhau ei Heidlais. Chwi welwch yn awr fod y gwaith 0 qanvtso yn gofyn dynion call i'w gyflawni yn llwyddianus, ac yr oedd gyda ni fechgyn campus y tro diweddaf. Dyma Mr. Llais Mawr, ein blaenor; nid oes gwell canvaser yn y deyrnas y mae fel pe wedi ei ddonio mewn modd arbenig at gyflawni y gwaith hwn. Os bydd dyn i'w gael drwy ei ddenu, aid oes gwell nag ef i'w anfon ato; y mae yn meddu ar hudoliaeth y sarff. Os mai oygythion fydd yn debyg o brofi yn llwydd- ianus, y mae yn meddu cymhwysderau ar- beoig i gyhoeddi gwaeau. Y mae rhywbeth yn fawreddog yn ei edrychiad, ac y mae ei lais taranllyd yn ddigon i ddychrynu cedyrn. Bhiirwedd arbenig arall ynddo ydyw, eihyf dra. Nid yw yn prisio y peth lleiaf am neb na dim. Y mae mor dditater ag un o foch Sir Benfro. Nid yw fel pe yn gwybod dim am hawliau yr etholwyr, ond gwna ei ffordd dros ben pob peth i gyrhaedd ei amcan. Mewn gwirionedd, y mae yn ganvaswr diad, a. gwnaeth anfarwoli ei enw y tro diweddaf. Bachgen campus arall o'n hochr ni yw Dai Elba. Y mae yn ddiail i'w anfon at un dos- barth o'n hetholwyr i ymofyn eu pleidleis- iau. Byddai yn anhawdd i chwi feddwl am neb gwell i'w anfon at y dcsbarth mwyaf tlawd o'r etholwyr na Dai Elba. Dychrynu tlodion yw y ffordd fwyaf effeithiol i sicrhau -eu pleidleisiau, ac njd oes neb gwell a £ hyny 11a Dai. Y mae Elba yn elyn anghymod- lawn i'r tlodion gwna bob peth yn ei allu i'w drygu Y mae yn gwybod am bob dimai a dderbyn pob tlawd trwy y plwyf. Y mae y tlodion gydag ef bob amser, ac y mae pob caniog a roddir iddynt tuag at eu cynal- iaeth yn peri dolur calon iddo. Afrad a gwastraff yn ei dyb ef yw y tal tlawd, a'i gredo yw y dylai pob dyn nad alio i|ttiil ei fywioliaeth gael ei adael i newynu. yw cyfranu i'r tlodion yn ei gyffes ffydd ac nid wyf yn gwybod am neb tebyg iddo et: dyddiau Nabal. Y mae tlodion y plwyf hwn yn dychrynu rhagddo; ac er nad ydynt yn ei garu, nac yn cael dim ynddo yn deilwng o'u jceinogaeth, tto gwnant roddi eu pleid- leisiau iddo 11m y cyntaf rhag ei ofn. Bu ef fel ein cyfaill Mr. Llais Mawr, o gryn was-' amaeth i'n plaid ni yr etholiad diweddaf, a ba^i rhai o fechgyn llygad?raff ein pi-tid yw, y buasem wedi colli y dydd filii buaaai am weithredoedd nerthol y brodyr hyn. Y mile Dai Mba, meddwn, yn rhvyym o fod yn ys- golor da, ac yc ddyn o wybodaeth gyffredir 01 helaetli cyn ei iod ui j' feiatrulgar nLVdl busnss npIwyfoL Camsynied i gyd, meddai Cap Blewog; y mae mor amddifad o ddysg a gwybodaeth ag un o hyrddod y Mynydd Mawr. Nid yw yn feddianol ar dalentau na dysgeidiaeth, ac nid dim o'r natur hyny sydd yn ei wneud mor ddefnyddiDl a gwasanaethgar i'w blaid, ond yn hytrach ei greulondeb a'i waseidd-dra. Bachgen rhagorol ydyw; nid oes t-byg iddo am ei ffyddlondeb. Pa mor gythreulig bynag y dichon cynllwynion ystrywgar rhai o fech- gyn mwyaf dyfeisgar ein plaid fod, bydd Elba yn barod i'w cario allan, a hyny mor hamddenol a didrwst a phe byddent orchwyl- ion arferol. Pan ydoedd Cap Blewog yn canmol Dai Elba, yr oedd golwg gynhyrfus ar Rhysyn Crydd, a gwnaeth amryw gynygion i godi siarad, ond yr oedd Twm yr un swydd yn ei dynu yn ol, a thrwy hynr cafodd Mr. Blewog lonydd i orphen ei ystoii. Mor fuan ag y terfynodd, dyma Rhysyn ar ei draed, a thra- ddododd araeth ardderchog ar yr etholiad diweddar a'i ystranciau; ond nid yw yn b sibl cyhoeddi ei sylwadau hyd yr wythnos nesaf. LLWYNOG.
BWRDD YSGOL LLANGIWC.
BWRDD YSGOL LLANGIWC. MRI. GOL.Anaml hwn y canfyddir sefydliad cyhoeddus heb fod rhyw Sanbalat anfoddog yn codi ei lef i'w erbyn yn barliaus. Llunio bai lie ni bydd sy'n moethu han- fodion bywyd ambell ddyn, gwawdio ereill wrth foli ei hunan yn y gwaith ac ar yr he, II —ie, dyna.yw Genesis eu hllll symudiadau a'u gweithradoedd. Yn y South Wales Daily News am yr 21ain cyfisol, ceir un o'r cyfryw, gan gyfenwi ei hUtI yn Sold Again. Swm y cwbla geir yn ei ysgrif ydyw, difri- apth ar gymeriad cyhoeddus Mr. J. Beynnn, Ystalyfera, fel aelod o'r Bwrdd uchod. Rtioadwn yma er mantais i'r rhii na wel- sant yr ysgrif dan sylw, adysgrif o honi os caniata Mri. Gol., a dyma hi LANGUICKE SCHOOL BOARD. To the Editor of the South Wales Daily News. SlR,—I have been looking in yoiir paper for some notice respecting the action of seve- ral members at the last board meeting. It appears to me that our leading Liberals and champions of religious liberty are nodding, or unaware of the trick played upon them. The present board v as elected in March hst, and is formed of two Churchmen and five Nonconformists-at least" they sought elec- tion with these sentiments, but how far their professions and promises tally with their actions it will be for the public to judge. The first movement was to elect a Tory chairman, and a Tory clerk. Now be it re- membered, I have nothing against the vicer or Dr. Thomas they have acted consistently, just as was to be expected. But for five professed Nsnconformists to be led by two Churchmen h another matter. It seems very strange for the mojority to be led by the minority. However, the last act of the board has most surprised those to whom it is known. The old board had not one Churchman on it, consequently, was thoroughly unsectarian; but as soon has Toryism had the thin end of the wedge in, it drove the wedge in, until it has shattered the only bulwarks of unsectarian ism, for at the last board meeting Religious teaching" was proposed, recommended, and carried I find three Nonconformists and the two Churchmen voted for the new rule, and only two against, viz., Dr. Rees and Mr. John Hay, to their honour be it remembered. Of the other three Nonconformists—Messrs Morgan and Lewis I will take no notice now, but Mr. John Beynon has to answer for broken pledges for my votes and intrests were, entrusted to his care, and it was expect- ed of him to fulfil his pledges, as advertised in Welsh and English. Were those promis- es only made to obtain votes ? Did Mr. Beynon intentionally deceive his sworn friends, or has he deemed it best to offend his independent friends to obtain the friend- ship of Conformists ? It is to be hoped Mr Beynon will lose no time in explaining this inconsistency. Until he does so satisfactorily we, his supporters, must chew the cud of disappointment, and expect further betray- als during his term of office, for so far we are evidently SOLD AGAIN." Do yn siwr, fe ddywedodd Mr. Beynon yn ei anerchiad at y Trethdalwyr ei fod yn ym- geisio am aelodaeth o'r Bwrdd uchod fel ymgeisydd Annibynol, ac os eawsai ei ethol, na fuasai yn rhoddi caniatad i sectyddiaeth na chlecyddiaeth, na'r un aeth waradwyddus arall byth reoleiddio ei weithredoeddary Bwrdd. Addawodd hefyd sefyll yn ddiysgog dros egwyddorion Rnyddfrydig," a thros ar °,Se^ y Plwyf." Dywedodd gyda lkw, os buasai ei weithredoedd yn llofruddio ei broffes, y buasai gyda'r pleser mwyaf yn rhoddi ei resymau drostynt: ac yn wyneb ysgrif Sold Again,' yr wyf yn myntumio yu y modd mwyaf pendant fod holl weithredoedd Mr. J. Beynon yn ei gy- sylltiad a Bwrdd Ysgol Llangiwc yn unol a'r egwyddorion a broffesai; ie, yn berffaith gydgordio ag egwyddorion Rhyddfrydiaeth, a phrofwn ein gosodiadau yn y rhifyn nesaf; hyd hyny, Sold Again, you better chew your cud until the next TAIUAN," fel mai ar- fer pob hen fuwch ar ol pori. HOGYN 0 WAGGA 1Y AGOA.
YR ALCANWYR.
YR ALCANWYR. Y mae yna hen wr yn rhoddi profiad o haner can' mlynedd yn y fasnach alean yn y bouth Wales Daily Nev;s un diwrnod yr wythnos ddiweddaf, a ffrwyth ei brofiad yw a ganlyn Os gellir profi fod cystadleuaeth dramor y* cynyddu, ae yn debyg o fod yn rhwystr, mai goreu oil pa fwyaf y gollyngir at yr J orweithio yn y wlad yma, er cadw gwledydd ereill allan o'r farchnad. Bu hyn yn daniaid mor chwaf thus i olygwyr S^tn nes iddynt asio hwn a'r tamaid a r< adwyd iddynt gan Practical Man yr un papyr, am ostwng ychydig ar gyflogau y gweithwyr. Y mae yn too lad hefyd fod gwemidogion ag sydd olygwyr newyddiad- uron, ac a gynelir gan y gweithwvr, yn cy- meryd mantais fel yma i gyhoeddi pethau n'id oes rhith o sail iddynt. Dylasent hwy fod wedi ymholi-a oedd cystadleuaetli cra- mor ag oedd achos. crynu rhagddi, heb son am gymeryd mantais ar wendid ^-xeithwvr i'w brathu yj,, eu benfiifort. EJh pe byddai gweithwyr mor barod i eyhocddi redvet oil yii en pr;" hwy ? Byddent cyf- uwch eu Jjfcf a:r cyniiyriwy%penaf yn erbyn hyny. Ni ddygwydrlwu fud yn gwybod tipyn o hanes un o'r golygwyr, ac am faint ei ddylanwad mewn gweithfa neillduol yn Llanelli. Bu yn ymyraeth yn 1874, ac wele yr un ysbryd yn cael ei ddangos yr wythnos dd'weddaf eto. Pob parch i wein- idogion, a theimlwn mor falch a neb am eu cynghor a'u harweiniad; ond pan fyddont fel prophwydi gau, nid oes dosbarth o ddynion ar wyneb daear a ffieiddiwn yn fwy. Y mae y cyfiogwyr yn gwybod nad yw yn bosibl idd- ynt, gan drachwant eu calonau, allu fforddio restrictio a chadw at ddarpariaethau y Fac- tory Act, ac felly y mae yn rhaid codi y cri o gystadleuaeth dramor er enill cydym- deimlad. Y mae gan deyrnasoedd ereill hawl, fel ninau, i guddio llafnau o haiarn ag alcan ac a phlwn, neu unrhyw fetel arall, a dylai y dynion mawrion sydd yn proffesu bod yn mlaenllaw gyda dygwyddiadau gwladol fod mor rhydd a chaniatau y rhyddid hwnw ag y mae yr hwn a greodd y ddaear a'i chynyrch i wahanol deyrnasoedd. Ofer bloeddio blaidd pan nad oes yr un blaidd yn bodoli. Ond dichon y bydd i gulni trachwant a thrais cyfiogwyr yr ochr hyn i'r Werydd brysuro ei ddyfodiad. Y mae yn llawen genym ddwyn tystiol- aeth o barthed cadwriaeth y Sabboth yn Qwmfelin. Y mae E. R. Daniel, Ysw., wedi bod, er pan ddaeth yma, yn orofalus am hyn. Nid felly y mae yn Landwr — twrno dydd Sul. A oes gwirionedd yn y stori fod di- acon yn gweithio yno ar y Sabbnth ? Dywed- ai y goruchwyliwrwrthyfy dydd o'r blaen ei fod yn decbreu trefnu ei dy—y ty rhag- derfynedig hwnw i bob dyn byw Trueni nad allai roddi cynsaint ag haner awr o ys- tyriaeth i'r pw\sigrwydd o beidiocaniatau na gwasanaethwr na gwasanaethferch, na neb dyeithr, i weithio o fewn ei byrth ar ddydd yr Arglwydd. Byddent yn sicr o fod gymaint, os nad yn llawer mwy, ar eu henill wrth beidio, yn mhen y flwyddyn. Gallem ddwyn enghreifftiau, ond pa angen i un ag sydd yn gwybod hyny yn llawn cystal a ni- nau. Y mae y twrno dydd Sul yn dywedyd fod dechreu yn foreu i fod ar ddydd Llun ac y mae byny drachet'n yn arwyddo bod gweithio'rnosi fud yn y tin house, a bod merched i fyned at eu gwaith ar y cyfddydd i leihau gwaith y nos, cyn y bydd iddynt oeri yn ormodol; a'r diweddglo ydyw, fod y marchnadoedd yncael eu gorlenwi, a'r pris- oedd eu cwtogi. Cynygiwn yr wythnos yma ysgrifenu ych- ydig lythyron ar anghyfartaledd prisiau y gweithwyr a Practical Man; a dichon y cawn ni gyfle wrth hyny i ddywedyd pethau sydd yn gwasgu am le er ys llawer iawn o amser. Y mae troseddwyr y Factory Act yn dyfod yn enwog. Dylid, cyn caniatau i un o'r Ynadon yma ag sydd yn troseddu eistedd eto mewn barn, ei rwymo dan ddirwy o bum' cant o bunau, i'w codi trwy gyfraith, am bob trosedd yn y dyfodol,' onite bydd yn rhaid eu dwyn i'r llys unwaith neu ddwy bob wythnos. Ca yr hen Elen Livceney fyned i'r carchar gan ynadon Abertawe yma am feddwi, tra maent hwy yn troseddu cyf- reithiau bob dydd o'u bywyd heb eu cosbi. Beth ddywedai llawer o honynt am roddi toiau'newyddion a Ventilitort ar eu gweithiau yn lie cael carriage newydd yr haf yma. Byddent drwy hyn yn sicr o fod yn uwch eu parch gan ddyn a Duw. Mae yn warthus meddwl fod meibion a merched yn cael eu goddef yn rhai o'r gweithfeydd yma gan anmhurdeb arwyr. Dichon y cawn sylwi yn fwy manwl eto ar hyn. DioIchwn i Fab Glyncorwg am ei gymwynas i ni yn y TAR- IAX yr wythnf s ddiweddaf. 0 bosibl fod loan Farfg" ch yn ysgrifenu yn ein herbyn-y Breuddwydiwr a freuddwydiodd weled o h no yn uffern y meistri alcanaidd Oes dim copi o AmddiSynydd y Gweithiwr' genych wrth law wys ? Edrychwch yno am freuddwyd loan, a chewch weled iddo ddy- wedyd pethau caledach am y meistri nag a wnaethom ni erioed. Yn wir, yr ydym yn synu; ond dyna, cyfnewidiol yw cyfeillion. Y fath gyfnewidiad mae cael share o share yn ei wneud ar ddyn ysgafn ei bwysau. Heibio i hwn eto; yr ydym wedi clywed cynifer a gwn yn cyfarth, fel yr ydym wedi penderfynu peidio colli dim amser yn hwy i wrando arnfrnt. Ydym, yr ydym wedi cael ein cosbi gan weithwyr twyllodrus yn fil trymach'nag a wnaeth y meistri a ni. Dylai Barfgoch gofio fod dydd eto i wawrio, ac nad yw cyfiawnder i aros ar lawr yn yr heol, ond y bydd yn sicr o ddyfod i'r golwg yn gynt pa fwyaf y bydd i draed gormeswyr ei ddamsang. 0! druan, loan Farfgoch!— Cofion cynhes, LEWYS AFAN.
Y NHW 0 GWMAFON.
Y NHW 0 GWMAFON. Mae nhwyn dweyi fod y slant newydd yn ymyl y bont yn waeth ei gyflwr nag un hen waith yn y lie, ag y dylai y gweithwyr ddal ar y cyfleusdra cyutaf i archwilio y lie, rhag ofn i rywbeth annymunol ddygwydd. Mae nhw yn dweyd os na fydd i Die a S-D ofalu am ddyogelwch y gweithwyr yn well, y bydd rhaid cael un o weision Shon Tarw yma yn fwy mynych. Mae nhw yn dweyd fod cynffonglecwyr Pontrhydyfen yn cael arian rhagorol, pan mae eu cydweithwyr yn methu enill digon i gael tamaid o fara er gweithio yn galetach o lawer na'r clic dauwynebog. Mae nhw yn dweyd fod C- wedi ysigo ei droed yn ddiweddar wrth gario glo yw osod ar dan y parlwr, a bod y committee wedi penderfynu ei dalu yn llawn er colli ei waith am dair wythnos. Beth nesaf, wys ? Mae nhw yn dweyd os bydd i Mrs. Land- lady fyw yn nes i lan y dwr, a gofalu am ei busnes ei hun, v caiff lonydd o hyn allan Mae nhw yn dweyd os bydd i'r bechgyn gyflawni ystranciau tebyg i rai a wnaethant mewn cysylltiad a gwaith y Tewgoed eto y caiff eu henwau hwy a'r cyffeillion oedd yn eu cyflogi ymddangos ar faes y: DARIAN, er mwyn i bawb eu hadnabod, ag i ofalu rhary eu hystranciau dichellgar. ::> Mae nhw yn dweyd mai golygfa ddigrifol oedd gweled yr hen Wr yn myned gartre' un noson yn ddiweddardan ofal Mr. Ceiliogydd, a gweled Syr John yn eu cwympo ill dau i'r ffos gerllaw capel y Waun. O'R LLE.
AI GWIR Y SI?
AI GWIR Y SI? Ai gwir y si mai Dai o'r Siop, y Manager Pwysau Byr, yw eich gohebydd, Dai RBydd- erch ? 'Does dim shwd beth! Ai gwir y si mai Jo'r Ci yw Sitnon Legree, mab yr lien Eili ? Os taw e, mae yma aim-yw yn Larod i roddi hftnes ei fywyd iddo. > Ai gwir y si mai' Die Regent a Bill Cane yw y ddau favourite o'r ceflldroecld, a'u b. d yn gwneud y 9CCeu o hyny rhag i ereill dd'ócl i sylw a chael eistedd ar ddeheulaw mab y Lawyer < Ai gwir y si mai pris plant bach am lanhau esgidiau y mae bocswyr yn ei gael yn y Fforesf. ac mai'r pregethwi sy'n dysgu Saes- neg i'r dyn bach sydd yn cael y gyflog oreu ganddo ? Par hyn ddim yn hir, mae'n debyg. DAI O'R BONT.
YSTALYFERA—VERA A'I " SIOP…
YSTALYFERA—VERA A'I SIOP FLODEUOG." MRI. GOL.Gall swyddogion y'Siop Flodeuog' sydd yn y lie hwn ddiolch i'w gwasVera am y dynoethiad yma o'u gweith- redoedd. Gwir ddarfod i mi wneud cryb- wylliad am danynt er ys rhai wythnosau yn ol, ond nid oeddwn yn meddwl son mwyach am danynt holl ddyddiau y ddaeir; ond gan i'r dynsawd gwyntog ac edlychaidd hwn ddangos ei drwyn, y mae wedi agor y drws i mi fvned gam yn mhellach. Ceisia gan ddarllenwvr y DARIAN gredu fod yma ryw un 'Siop Flodeuog' yn pertliyn i'r co-oper- ative, ac yr wyf finau yn ceisio guiddynt lyncu y syniad fod yma rai humbugs dau- wynebog yn twyllo arian y werin, ac wedi eu cael yn chwerthin am eu penau. Dichon fad un enghraifft yn ddigon i brofi hyn, ac os nad ydyw, y mae degau ereill wrth Jaw. Yr oedd yma dd) n (oi wnaf ei enwi ar hyn o bryd, ond gwnaf hyny hefyd os bydd galwad,) ac yr oedd yn un o saith o deulu, PC yr oedd >n dwyn mawr sel dros y Stop Flodeuog.' Gwenodd ffawd arno fel yr oedd yo medru troi ychydig sylltau o'r neilldu bob mis, sc nis gwyddai am un man dyogel- ach i'w gosld nag yn y "Siop Flodeti, Dilynodd yn mlaen am lai blynyddoedd, a phan trodd yr olwyn—amser drwg yn lie amser da, yr oedd ganddo yn y Stop Flcd- euog' y swm anrh\ deddua o dair-pynt-ar- hujuin. Ystyriai ei hun yn awr yn gyfoeth- og—nid oedd yn hidio cocsen grin am yr amser drwg oedd yn dyfod. Yr oedd ganddo drysor gweithfawr, ac yr oeddy trysor hwnw yn nghadw yn y man dyogelaf ag y gwyddai ef am dano yn y byd bach isloerawl hwn. toor fellow, nid oedd efe yn gwybod fod aden- ydd gan gyfoeth, ond cafodd weled atheimlo hyny yn y man. Yn mhen 18 mis ar ol hyn, cafodd ei hun mewn ISp. o ddyled yn y 'Siop Flodeuog;' ond nid oedd yn hidio rhyw Jawer am hyny. Yr oedd gadddo dair punt-ar-hugain ar eu cyfer, ac felly nid oedd setlo y ddyled ond gwaith mynyd. Rhyw ddiwrnod dyma y du a'r gwyn yn ymweled a'i fwthyh yn gorchymyn iddo i wastadhau ei ddyled ar unwaith, onite. Ni ddarfu iddo dalu fawr sylw i'r gorchymyn hwnw, oblegyd yr oedd yn teimlo ei sefyllfa; ond yn mhen ychydig ddyddiau ar'ol hyny, dyma darw arall iddo yn bygwth glanhau ei dy allan os na fuasai yn talu y 18p. cyn pen pump di- wro od. W edi cael hwnw brysiodd tua'r' Siop Flodeuog,' gan feddwl fod pob peth yn iawn; ond dyn a'i helpo. Nid oedd ef, druan, yn adnabod y boneddwyr yt oedd ganddo i ym- wneud a hwynt-nid oedd ef yn gwybod dim am eu liegwyddorion lladronllyd. Wedi dyfod ger bron eu harglwyddiaethau, cafodd ar ddeall mewn byr eiriau',fod ei dair-punt- ar-hugain wedi pobi am byth, ac nad oedd iddo geiniog goch o honyrit hyd nes byddai pedwar Nadolig yn y flwyddyn, a chyda Ilaw fod yn rhaid iddo .dalu y 18p, neu sefyll y canlyniadau. Druan o hono. Er ys 18 mis yn ol yr oedd yn wr cyfoethog, ond yn awr yn ymyl bod yn gardotyn, a'r cyfan wedi cael ei achosi trwy ladrad ei frodyr. Ond nid dyina yr unig enghraifft a allem nedi. Y mae digonedd o'i chwiorydd wrth law, ac yn dangos y lladrad mwyaf beiddgar. Ond symndwn yn mlaen at fater arall, gan. addaw galw gyda hwn rhyw bryd eto. Ar waelod y sheets chwarterol ceir y frawddeg fer a chynwvsfawr ganlynol: Flour not included." Bum am fisoedd yn methu dy- falu pa beth oedd ystyr yr ymadrodd hwn. A ydynt yn gwerthu y can, meddwn, ar y p)-MHeco"<?—aoes dim elw yn y can I Os nad oes dim elw ynddo, paham y mae mas- uachwyr ereill y lie mor ymdrechol yn ei gylch 1 Rhyw ddiwrnod gofynais i un o'r awdurdodau goruchel am eglurhad, ac ateb- odd fi trwy ddweyd, "sold on the prime cost and no profit." Celwydd meddwn inau yn ddystaw bach. Yn mhen rhyw wythnos ar ol hyn Uwyddais i gael gafael yn y dirgel- wch, a dyma fi yn awr yn ei gvhoeddi ar led gwlad a gorwlad. 'Nawr Vera bach, craffa dyma ryw beth gwerth dy sylw. Agor dy glustiau a -gwrando. Ni werthwyd cymaiDt ag un sach o gan o'r Stop Flodeu- og' er ys pum' mlynedd heb fod coron o elw arni, ac ar lawer o honynt chwech swlit, ond gadawn iddynt oil fod yn goron. Ar gyfar- taledd yr oedd deg-sach-ar-hugain yn cael eu gwerthu bob wythnos o'r 'Siop Flodeuog,' ac felly yr oedd yr elw yn siith punt yr wythnos, neu yn 28p. y mis. I ba le yr oedd y Swm yma yn myned, Vera ? Nid oes cymaint a llinell ar lyfrau y SlOp Flodeu- og yn egluro y mater. A ydyw yn bosibl credu fod personau drwg yn llogelli y swm yma bob mis ? Rhaid credu hyny hyd nes ceir goleuni gwrhanol, Y mae y peth yn pfn- adwy a dychrynllyd. A ydyw yn bosibl credu hefyd fod yr holl ddividenda-ym& a gedwir oddiar y poor dabs yn rhedeg i'r un cyfeiriad ? Os rhyw beth fel hyn ydyw co- operative store, myner Dick Terpin i'w llywyddu. Hyd y tro nesaf, GWILYM.
TRIMS ARAN. ';;
TRIMS ARAN. MEI. GOL.Nid yw yn rhyfeddod yn y byd i'r rhai sydd yn gwybod ein helynt yn y lie hwn, ein bod yn dechreu gwingo tipyn yn erbyn trais a gormes, gan fod yr esgid wedi myned i wasgu cymaint y blynyddoedd diweddaf nes y mae ein traed yn llawn cyrn, fel y mae yn ofid calon genym i feddwl am droi yn mhlith y Sambr aid a'r Benjameniaid yn y dyfodol, rhag iddynt gyffwrdd a'n traed clwyfedig, ac i hyny esgor ar ddoluriau newyddion anfeddyginiaethol. Y mae rhai o'n cydweithwyr wedi cymeryd y goes oddi yma i Burry Pllrt, &c., i ymyl y mor, i dori ceryg am d&l plwyfol, er osgoi traed clwyfedig a ninau wedi bod aUan am un dydd er treio am feddyginiaeth i welfe tipyn ar y screetJ^Jr pwysau, yn nghyda phetaau ereill oedefyntyn achosi fod yr esgid wedi myned mor dyn. Wedi ail ddechreu gweithio ar yr amod £.;d y screen ynjbael ei gos d yn ei lIe fel cynt, a bachgen first class genym wedi ei osod yn atal-bwyswr, gan obeithio iachau ychydig ar yr henbla. yr vryf yn ofni, an^yl gyfeillion, yr aiff ein llafur yn otsr, gan ffd cyni. er fradychwyr yn ein plith; ond hyderaf betbiu g-vell. Y mae genyf ddigon o yaiddiricdaeth yn yr atal- bwyswr, y saif efe fel dyn ar ein rhan; ond y mae yn rhaid i ninau fod yn allu cryf tu cefn iddo cyn y bydd yn alluog i weithredu felly, a'i dalu yn onest a dirwgnach, ac Did ym- ddwyn ato yr un fath ag at yr atil-bwyswr fu genym am fis neu ddau tua blwyddyn ol. Na, gydweithwyr, thai bidclim o'r ffordd ar y tir yna. Mae yn rhaid ein cael yn un a chytun i gydweithredu i garthu yr hen lefain bradychol a chlecyddol o'n plith, cyn y byddung-tbaith am waredigaeth o afaelion y poenaudirdynolyr ydym wedi eu tynu arnom ein hunain yn herwydd ein bod wedi goddef yr esgyd mor dyn cvhyd. A dim ond ein cael i weithredu felly, a defnyddio ychydig o'r dropsy pills yn awr ac yn y man, a'r vegetable tonic, yr hwn a ellir gael yn direct oddiwrth Dr. E. T. W., yna bydd iachad yn sicr. Hyn yw dymuniad llawer heblaw, CAETHWAS.
PETHAU - CHWITHIG YN CLYDACH.
PETHAU CHWITHIG YN CLYDACH. Peth chwithig fyddai clywed tafarnwr tew foliog yn dweyd fod gweinidogion yr ardal yn cael gormod o arian am fod yn segur, ac yntau yn byw ar gefn yr ardalwyr. Peth chwithig fyddai gweled doctor yn ddi- acon eglwys, ac yn cyfranu y swm o naw swllt yn y flwyddyn tuag at y weinidogaeth. Da iawn fyddii hyny, onite ? Peth chwithig fyddai gweled arolygydd ysgol yn chwareu bad IU bach ar y gamlas ar foreu Llungwyn, pan y byddai ereill yn parotoi ar gyfer te i'r plant. Peth chwithig fyddai clywed shabby genteel yn dweyd na chaiodd ei wraig ddim te yn yr Ysgoldy Prydeinig ar gost ysgol H a hithau yn aelod yn eglwys Y-. Peth chwithig fyddai gweled hen ffactrwr ar hyd yr heolydd yn edrych a fydd rhai o'r gweinidogion yma yn ymwneud gormod a'r hen grotsach annuwiol. TWM HUGH.
TRIOEDD BRITON FERRY.
TRIOEDD BRITON FERRY. Tri angen mawr y lie Geirwiredd yn ad- roddiadau y 4 Western Mail,' cael gwaredig- aeth o'r fferet bach clecog, a chael adgyfod- iad o'r Ratepayet's Association. Tri pheth cas Gwragedd meddw Castell- nedd yn y tram cars, dynion meddw y Llan, a chosbi am yr het J Tri pheth y dylai dynion eu gwneud: Crwydro llai, meddwi llai, a darllen mwy. Tri pheth y mae Davy yn awyddus win dano Cael mwy o'i weled, cael mwy i'w glywed, a chael, ei wneud yn ddiacon. .r DAVY TOMOS.
AROLYGIAD GLOFEYDD.
AROLYGIAD GLOFEYDD. DIRPRWYAETH GYDA'R YSGRIFENYDD CAR- TREFOL. Ymwelodd dirprwyaeth o Fwrdd Canolog yr Undeb Cenedlaethol a'r Ysgrifenydd Cartefol dydd Iau diweddaf, i'r dyben o ofyn i'r Llywodraeth am gymeryd mesurau at gael gwell arolygiad ar lofeydd. Dywedai Mr. Macdonald, A.S., yr hwn a arweiniodd y ddirprwyaeth i fewn, fod teimlad cryf yn bod yn mhlith y boblogaoth fwnawl, fod y tanwyr, y rhai, gan fwyaf, a ddewisid o blith y gweithwyr cyffredin, yn cael eu dewis felly heb ond ychydig neu ddim o ystyriaefh i'w gwybodacth am nwy- au, er y peryglon a amgylchant y glowyr, ac mai y cwestiwn pwysig arall ydoedd, fod y gweithwyr a wnaent achwyniadau yn agored i gael eu troi allan o'r gwaith, yr hyn oedd yn ofynol gwneud rhywbeth er ei wella yn uniongyrchol. Awgrymai Mr. Picard na ddylaiy gyfraith ganiatau saethu lie y credid fod nwy yn bodoli. Dywedai Mr. Nixon, Northumberland, mai yr amcanmewn golwg ganddynt oedd cael y damweiniau glofaol.wedi eu lie hau, a dymunai alw sylw at y ffaith fod casgliadau mawr o nwy yn cael eu goddef i ymgasglu mewnglofeydd. Awgrymai y dylid gosod rhwymedigaeth llwyrach i awyru glofeydd yn fwy effeithiol, lie y byddai hyny yn bosibl. Mr. Gillespie a ddywedai fod y gallu i erlyn yn bresenol yn llaw yr Ysgrifenydd Cartrefol, mor bell ac yr oedd ymarferiad yn myned, a thybiai y byddai yn debyg o lesoli y boblogaeth pe byddai y gallu o erlyn perchenogion a goruchwylwyr glofeydd yn nwylaw hysbysydd cyffredin. Dywedai Mr. Burt, A.S., fod yr hyffordd- iadau diweddar a rqddwyd gan yr Ysgrif- enydd Cartrefol yn profi fod y Llywodraeth yn fyw i'r pwysigrwydd o gario allan y gyfraith bresenol, a rhagwelai ef fod lies mawr yn debyg o ddeilliaw o'r hyfforddiad- hyny. Mewn atebiad, dywedai Mr. Cross, mewn perthynas a'r gweithwyr a atelid oblegyd achwyniadau, nad ellid gwneud cyfreithiau yn erbyn hyny, er fod yn ofidus ganddo am hyny ond y gallent weled oddiwrth yr hyfforddiadau, fod yrarolygwyri gymeryd pob gofal possibl nad oedd y dynion i ddyoddef oblegyd rhoddi hysbysiadau. Mewn perth- ynas ag aneffeithiolrwydd arolygiad, fod rhai o'r arolygwyr yn tybied nad oedd yn ofynol arolygu glofa oddigerthfod damwein- iau wedi cymeryd lie, neu fod sylw oeillduol wedi cael ei alw ato ond fod yr hyffordd- iadau yn mynegu nad oedd y gyfraith i'w darllen felly am erfyniaeth goruchwylwyr. Y drefn y byddai bob amser yn ei chy- meryd fyddai edrych ar lywodraethwr yr un fath a chadben llong, ac yu gymaint a bod Bwrdd Masnach yn cymeryd y cyfryw ger bran y gyfraith o berwydd gweithredoedd esgeulns o'i eiddo, y caffai yr un mesurau cyfreithiol eu dogni i lywodraethwyr glofaol. Byddai ef, pan caffai y fantais lleiaf, yn gorchymyn cymeryd mesurau cyfreithiol, ac yr oedd yn sicr na fyddai ysgrifenwyr dy- fodol "yn gwyro oddiwrth y rheol yr oedd wedi ei sylfaenu. 0 barthynas i arfer pylor mewn glofeyd, fod hwn yn gwestiwn ac yr oedd amrywiaeth barn mawr arno, a bod rhai arolygwyr o'r farn y byddai i'r bobl eu hunain wrthdystio yn erbyn ei roddi o'r neilldu. Felly, mai y ffordd oreu fyddai i'r dynion eu hunain i basio penderfyniadau yn erbyn yr arferiad o hono yn eu plith leu hunain, ac y byddii hvny yn debygol o wneud rhwbeth er cyrHaedd yr amcan. Mewn cysylltiad ag i'r mei-tvi cymeryd mantais ar adroddiad y dynjbn o 1 uurhyw kfa er mwyn gwadu y cyfiifeldeK mai y cwestiwn syinl oedd, pa un a oedd y lofa L wedi cael ei esgeuluso. ac nid unrhyw ad- roddiad a fyddai wedi cael ci wneud am dani. W
Advertising
Bettws, ger Penybont^ar-Og-wy. CYNRLIR E'stpdifod yn y He uchcl dfdd Lion, Medi 9fed, 1S78, prvd y gwobrwyir jmjfeia- wvr llwjddianos meua Troethomn, Csniadau, Barddoniaeth, Carddoria, th, &o. Ceir manylioa pellach n y dyfo lol. Y MAE ROBERT JONES AM hvab su .i fod wedi gfiuud o 13 i 15, DUKE STREET, ABERDAR, ao ynsicrhan y bydd y lla goren i w-oithwrr to erfi < ar yr nmscr preeenol { br.nu DILLAD NEWYDD, HETIaU, a CHAPIAU. Hefyd mae R. J. yn dymuno ar ei orwsmeriaid act erei!l 1 ddvfod eyn DYDD SADWRN, fel y can well 0) fie i ddewis eu nw} ddliu. am ei ted mor JJaWII a'dd t4d Sadwrn. Cofiwch yn agoa i FARCHNAD ABERDAR. HANES CROMWELL. D\ frenjm hysb^m eia darlJenwyr tod banes CBOMKBLL. yr HWN a ymddangosodd yn y DARIAN am 36 o wythnosau, yn awr yn barod, ac i w gaet tnd &Lfon am dano. Y mae llawer o dd nion eawo< wedi dymano ei gael yn 11,fr. Nil oee ua hanes am CROMWELL tebyg idco wedi ymddangos yn yr i&ith Gymraeg. Ei bris f/dd I Li. yr uu mewn pllpvr,}.:¡ 6c. mewn lliain. Byddai yn dda i r rhai sydd am ei gael arfoa fm dano -a fuar, tan nad Uawer uwn o gcpiau fydd yn yr argrafflid cyntaf. Anfoner yr orders am dano at M-. ssrB Mills And Lvtch, I Tarian' Office, Abetdare, -neu at Rart Edward Davies, 99, High Street. Rhymney, M-n. TO FARMERS AND OTHERS. I FIND that»» rumour hes lie en circula- ted by 8>ma persons (for their own ends) thet the Carway Collieries are stopped, ard no coJ is there for sale. I therefore give a denial to the rumour, and beg to state that these Collieries are net stopped, but on the contrary, coal is beitg raised and sold. I am prepay ed to sell any quan- tit7 cf this well-known coal, Large and Culm, 5t ma: kE-t prioJIt. I am s'so icfo mei that a bsit, in the shapa rf an allowance, is dfered by cne or more Collieries, to the Carters who come for th" coal from Farmers and others. SavorsI Carters who have been here lately for coal have asked for allowance, the same ps is given elsewhere. But I decline to allow anjtbicg of the sort, and always re- frain from courting business upon such: a principle, which is debasing ana demoral- zink. S. ft. HANDS, • Ganeral Minsg^r, Carwey Collieries. BYDDED HYSBYS. A B ga?a amryw. gvfeillion, bwriedir go- hirio yr Art Uaion er budd i Mr. T. L. J or-es, Williams Town, Penygraig, hyd G-crphenaf 8 fed, 1878, g%n na ellir cael yr oil o'r duplicates i fewn < rbyn y dyddiad a nodwyd gyntaf. JOHN EVAN-, YSG. Coflnaa Rhad Coffiuau Rhad DYMIJNA MB. WILLIAM HOWELLS, buil- der ac undertaker, 11, Pembroke Sfc., a 3, Little Witd Street, Aberdar, tra yn cydwyno ei ddiolchgsrch gwresccaf i'w gyfeillion am eu eefnogaeth ani gynifer o flynyddau, eu hysbysu ei fad yn por- hou 1 wneud Coffinou yn hynul rhad; a'i fod yn ymgymoryd ag edrych ar ol angtadd- an, arolygo, gwalio y beddau, Ac., ei hun. lrb. WILUAM HOWELLS, Builder & Undertaker, 11, Pembroke St., & 3, Little Wield St., Aberdare. ABERDARE BURIAL BOARD. NOTICE is hereby given that the Board invite and are prrpwei to accent TENDERS for the Grass Sow growing in the Cemetery. Sealed Tender, prepaid ard endorsed Tence a for & sag,' to be sent to me at or before 10 o'clock un Wednesday, the 3rd J NLY. The Bovd do not bird themselves to ac- cept the highest or ary Tender. By Order, H. P. LINTON, Clerk to the Board. Burial Board Offices, June, 1878. BWRDD CLADDU ABERDAR. "CfT MAE Bwrdd Claddu Abcdar yn J- rhoadi rhybydd eu bod jn cymhell BO yn barod i dderbyncynyg on amy Gwair syad yn awr yn tyfu yn y (*laddfa. Cynygicn seliedig, wedi en blaendala, i'w hat.fon i mi am neu cyn 10 o'r gloch boreu y 3ydd o Orpnecaf nesaf. Nid yw y Bwrdd yn ymrwymo i dderbyn yr uchaf aac unrhyw gvnVg. Trwy orchymyn, H. P. LINTON, Clerc y Bwrdd. Swyddfa y Bwrdd Claddu, Mehefin, 1878. ,-C tii i I LOZENGES, fUBGtSTHJtBO.] | For Singers and Public Speakers. 0 It ruif Lounget render the Voice (^MELODIOUS AND CLEAR AS A BELL I? Patronised by eminent |j Masical Celebrities & Public Speakers. i Prict S«L,. td., and rtf per Box, f — —jjg- FROPRIETQR]^ GECMBGE/^R.P,S.J HIB'VAiN, 0^.4%Q || Gyda'r Post 4c, 8c, a Is 2c.