Tarian Y Gweithiwr

CREULONDEB ANARFEROL. m Prydnawn dydd Iau diweddaf, yn ses- iwn chwarterol yr Amwythig, daeth un o'r amlygiadau mwyaf enbyd o greulon- deb i'r amlwg ag y clywyd erioed son am dano. Cyhuddwyd Daniel Corbett a Thomas Price, labrwyr, o dori allan ym- asgaroedd un mochyn, trywanu tin arall 11 o weithiau a chyllell, a thori ymaith draed y Hall Dywedodd un o'r carchar- orion fod y weithred wedi ei chyflewni o herwydd fod y perchenog wedi achosi iddo gael ei garcharu am saith niwrnod. Cafwyd y ddau yn euog, a dedfrydwyd hwynt i bum mlynedd o alltudiaeth ben- ydiol.

YR HELYNT DWYREINIGL. YR ANNEALLDWRIAETH A RWSIA. ,1 jfewn canlyniad i waith Arglwydd Der- by yn rhoddii fyny ei swydd felGweinidog bH^ntion Tramor yn ein Llywodraeth, j^iiae Arglwydd Salisbury wedi cymeryd ei le, a Colonel Stanley, brawd Arglwydd Derby, wedi ei alw i'r Weinyddiaeth, 3tydd Llun diweddaf anfonodd Argl- ij^da Stanley genadwri at gynrychiolwyr y wkd ton yn y gWahanol brif-ddinasi (jfedd, yr hon sydd apel at y cyhoedd yn gwtrefol a thramor ar, ran,. c^fiartWlKfer'' yuaddygiad y Llywodraeth'irteHvn cysyllt- iad a'r Gynadledd Gydgenedlaethol gytiygiedig. Y mae yn nodi gwrthwyn- ebmdau y wlad hon i fyned i'r Gynadledd "gy g eglurder mawr. Pan ofynodd y wltp hon ar i holl amodau San Stefano g fm gosod o flaen y Gynadledd, ateb- e, o(|| Rwsia y rhoddid o flaen y cyfryw yr oil a berthya^tnt i fuddianau Ewropeaidd. nid oedd y •vylad hon yn foddjon heb gwyr oil—perthynol i Ewropneu beidio; a«ftebiad Rwsiaihynoedd,yr anfonidad- ys»nf o'r holl amodau rhwng Twrci a '|p^i i'r gwahanol ailuoedd yn brydlon ^■Oynadledd, a'i bod yn caniatau i'r rGalluoedd ereill y rhyddid o godi y cyf- jfaynciau yn y Gynadledd ag y gwel- ^^jte briodpl eu dadleu, gan gadw iddi y rhyddyd i dderbyn neu beidio mrb'yri, y ddadl ar y cyfryw bynciau.' Yn awr, os ydyw Bwsia i fod at ei rhyddid i iJdetrbyn neubeidib derbyn, wedi caniatau pyliciau i ddadl, y mae y wlad hon yn fredu mai ofer ydyw y Gynadledd o $wbl., A chaniatau yr oil o hynpxvid yw w]^ wedi oael hysbysrwydd beth sydd %edi dwyn oddiamsylek. jtnnealldwrv wedi cael unrhyw hysbysrwydd beth ydyw barnau Galluoedd ereillarwrth- wynebiadau Prydain i fyned iV Gynadl- edd. Y mae ystyfnigrlvydd y naill wlad a'r Hall yn amlwg a dim arall; a braidd nad ydyw newyddiaduron Rwsia ei hun yn tueddu i feddwl a datgan nad oes gan y wlad hon un buddiant mewn golwg wrth gael yr oil o dan sylw a dadleuaeth y Gynadledd nad yw hefyd yn fuddiant iddynt hwythau, ac na ddylid o ganlyn- iad gadw Ewrop yn y fath bryder. Dywed un newyddiadur Rwsiaidd hefyd, wrth gydmaru Awstria a Phrydain, fod yr olaf bob amser yn dweyd yn eglur beth y mae yn ei geisio, ond na cheir gwybod byth beth y mae y llall yn ei ymofyn.

GALW ALLAN EIN GALLUOEDD AMDDIFFYNOL. Nos Lun diweddaf, yn y ddau Dy Seneddol, darllenwyd cenadwri oddiwrth ei Mawrhydi y Frenhines, yn yr hon y datganai fod sefyllfa bresenol pethau yn y Dwyrain, a'r angenrheidrwydd am ofalu am heddwch a buddianau y wlad hon, y cyfryw, nes ei bod ar alw allan ei Ol-allu- oedd Amddiffynol a'r Gwirfoddolion, neu y cyfryw ranau d honynt ag a fyddai yn angenrheidiol, at wasanaeth parhaol. Y mae y genadwri hon o eiddo ei Mawr- hydi i ddyfod o flaen y ddau Dy o hyn i nos Lun nesaf. Y mae yn anhawdd gwybod hyd yn hyn pa dir a gymer Awstria yn ngwyneb i ryfel dori allan rhwng Rwsia a Phrydain, ond mae yn sicr fod rhan fawr o'r boblog- aeth-y rhan Hungaraidd-yn awyddus am ymuno a Phrydain. Y mae y Serfiaid mor anesmwyth a rhyfelgar ag erioed, a'u byddinoedd wedi eugorchymyn i gymeryd safleoedd obwys. Nid oes amheuaeth nad ydynt hwy yn barod ar yr awgrymlleiaf i gydweithredu a Lloegr yn erbyn Rwsia, Y mae y Porte wedi amlygu dymun- iad ar fod i lynges Prydain ymadael o gymydogaeth Constantinople, i'r hyn yr atebodd Mr. Layard y byddai i'r Ilynges aros yno cyhyd ag y byddai milwyr Rwsia yn ac o gwmpas Constantinople. Ar y llaw arall, yr ydym yn deall na fydd i'r Rwsiaid syflyd cam nes cael penderfyn- iad trwyadl ar y Pwnc Dwyreiniol.

Y DYCHWELIADAU CYLLIDOL. Y mae y Dychweliadau Cyllidol, a gy- hoeddwyd ddydd Sadwrn diweddaf, yn fwy boddhaol nag y dysgwylid. Amcan- gyfrifwyd yn Ebrill diweddaf y cyrhaedd-* ai y derbyniadau £79,146,000, tra y mae y cyllid derbyniedig yn £79,763.299, neu gynydd o yn agos i l y cant ar yr amcan- gyfrtf. ( 1

GORLiFIAD EWYDD. Y r ydym yn deaIl ffd y Llywodraeth wedi penderfynu ail ddwyn goruchwyl- iwr glofa Tynewydd i brawf yn Sesiwn dyfodol Caerdydd. Fl.4 gofir i'r rheith- wyr yn Abertawe, yn A.wst y flwyddyn ddiweddaf, fethu gydi|pt>, ac fe gytunwyd yr adeg hono fod y go^ichwyliwr, James Thomas, i'w feichnio yh y swm o £ 20Q,_ i, ymddangos yn y Sesiwn dyfodol i ateb' unrhyw gyhuddiad a dflygid yn ei'erbyn.

GWEITHFEYDD Y^YSCEDWYN. Y mae cais yn cael ei|svneud yn awr i ffurfio cwmni, gyda chyfalaf o £60,000, mewn cyframu o £ l0tyr un, ifynfed yn mlaen a gweithfeydd glo a haiam Ynys- cedwyn, Yst^pgynlais.j Y ipae y glofeydd yn eang, a'r gwaith haiam gyda'r hynaf yn y deyrnas.

TWRCI DAN GYTUNDEB SAN STEFANO* Yn ol Cytundeb San. Stefano, y mae y cyfnewidiadau tiriogaethol canlynol yn cymeryd lie:—Fe enillai Servia 3,280 o filldiroedd ysgwar, a 215,000 o drigolion, o'r rhai y mae 92,000 yn Mussulmans. Enillai Montenegro 1,160 o fildiroedd ys- gwar, a 45,000 o drigolion, o'r rhai y mae J un rhan o dair yri Mussulmans. Yn can- iatau cyfnewid Bessarabia ynerbynDob- rudscha, enillai Roumania 3,980 o filldir- oedd ysgwar, a 194,600 drigolion, o ba rai y mae 100,000 yn Mussulmans. Cyn- wysa Bulgaria Newydd r J,24u o filldir- oedd ysgwar, a 3,822,000 oAngoli on, o ba rai y mae 1,430,000 yn N Colled o ii ed o filldiroedd ysgwaf b diriogaeth, tlfJda 4,277,050 o boblogaeth.

DIWEDDARAF. Dy wedir fod Rwsia yn awyddus neill- duol i ddyfod i gyd-ddealltwriaeth a'r Twrc yn y cyfwng presenol, a'r Twrc, yn- tau, yn methu yn lan a phenderfynu pa fodd i droi. Y mae cryn anym- ddiried gan Rwsia yn y Tyrciaid, ac y mae rhyddhad y carcharorion wedi ei oedi o herwydd hyny. Boreu dydd Mawrth diweddaf, yn Milltown, swydd Donegal, cafodd y larll o Leitrim, a'i oruchwyliwr eu saethu yn farw. Saethwyd hefyd yrwr ei gerbyd.

HYN A'R LLALL YR WYTHNOS. Dywed hysbysiad o Florence, dyddied- ig dydd Llun diweddaf, fod corff y ty- wysoglndiaidd, NadeerRadj aRing, yr hwn a fu farw yno yn ddisymwth ddydd Sad- wrn, wedi ei losgi, yn ol yr arferiad Hin- dooaidd, yn ystod y nos. Yr oedd amryw foneddigion yn bresenol ar yr achlysur. Y mae cwmni yn Berlin newydd wneud cytundeb a Llywodraeth Rwsia am ddau can mil o babellau at wasanaeth y fyddin. Y mae marchnad y gwenith wedi bod yn lied sefydlog am yr wythnos a aeth heibio; ond mewn canlyniad i ddadfor- inn helaeth o yd tramor, fe ellir prynu y cyfryw yn rhatach o swllt y chwarter na'r 08 wythnos flaenorol. Y dydd o'r blaen, fe gollwyd dwy ferch ieuainc, 15 a 17 oed, o Ilfracombe, y rhai oeddynt ferched i un o'r trigolion cyfoeth- ocaf ac adnabyddusaf. Cafwyd allan yn y bore eu bod wedi gadael y ty dros nos yn nghwmni un o'r morwymon, ond yr ydys wedi methu a dyfod i un hysbys- rwydd yn eu cylch. Nid oedd gan y merched ond £6 yn eu meddiant, ac y mae eu perthynasau a'u cyfeillion mewn gofid mawr o'u herwydd. Dydd Sadwrn diweddaf, ar dueddau Boulogne, aeth y Hong Eirene yn ddryll- iau, trwy yr hyn y collwyd pedwar o fyw- ydau. Chwerfor 26, yn Newburgh, Ohio, bu farw William L. Williams, yn 67 mlwydd oed, o'r cancer yn yr ystumog. Ganwyd yr ymadawedig mewn lie o'r enw Aber, 7 milldir o Aberhonddu, D, C. Ymunodd mewn glan briodas a Rachel Thomas, Llangynudr, pan oedd yn 31 oed. Gan- wyd iddynt bedwar o blant, dau wedi ei claddu, a dau yn fyw, sef Llewelyn a Wil- liam Willliams. Aeth at grefydd pan yn 39 oed. Bedyddiwyd ef gan Lewis Evans. Dydd Sadwrn diweddaf rhoddodd un Mrs. Allen, gwraig i labrwr yn Green- wood Cottage, plwyf Dreghorn. pripdiV aeth i dri o feibion. Ar y 5ed o Awst, 1876, rhoddodd enedigaeth i dair merch. Yr ydym yn deall fod y Parch. John Jones, yr hwn a enwogodd ei hun am flynyddoedd yn Liverpool fel gwron dir- westol, ond sydd yn bresenol yn Llun- dain, ar ymadael a'r Annibynwyr Seisonig ac ymuno a'r Methodistiaid Seisonig yn Nghymru. Y mae Mr. Jones yn Gymro, genedigol o Llanidloes, ac yn fab i'r es boniwr enwog Idrisyn. Boreu dydd Llun diweddaf, yn nghar- char Rhydychain, dienyddwyd Henry Rowles, yr hwn a lofruddiodd ei gariad yn y ddinas hono amser yn ol. Fe ddywed rhai o newyddiaduron America fod merch yn Buffalo wedi bod mewn math o lewyg er's pum mis. Pan' y rhoddid ymbortli yn ei genau, ei bod yn ei fwyta, ond nid oedd wedi gofyn am ddim. Y maey ferch yn 22 oed, acwedi ei rhoddi yn y gwallgofdy am beth amser. Dydd Sadwrn diweddaf, yn Wheelager, Redruth, cafodd gweithiwr tanddaearol ei chwythu yn ddarnau trwy ffrwydriad annysgwyliadau dynamite. Yn ddiweddar, caniatawyd i hen fenyw o'r enw Mary Edwards i fyned i dlotdy Merthyr. Yn nghyfarfod y Gwafcheid- waid, ddydd Sadwrn diweddaf, .hysbys- wyd fod yn ei meddiant" £ 11 lis., yn nghyda gweithredoedd cliwech o dai. • Y mae hysbysiad sydd bron yn ang- hrediniol yn cael ei gyhoeddi yn rhai o'r newyddiaduron Saesonig, get fod Americ- aniad wedi rhoddi o flaen y,Llywodraeth Rwsiaidd gynllun i wiieud Manilas rhwn^ y Baltic a'r Mor I)u, a bod y (.'yXrin yiig»i or yn St Petersbwg yn fhoddimtyfiftath' [ liafriol idda,

AT Y GWEITHWYR ALCAN. ANWYL GYDWEITHWYR. Y mae yr adeg bresenol yn fwy peryglus i ni na'r un adeg y bu y gweithwyr alcan ynddi erioed. Y mae y drifo mawr yma sydd genym yn sicr o beri gofid i ni yn ol 11. w, a hyny yn codi oddiar ein liysgwyddau ni ein hunain. Nid gwiw fydd i ni geisio edifarhau am yr amser a aeth heibio ar ol i ni daflu y fantais o'n dwylaw; bydd- ed i ni ystyried y peth, a chymeryd cip- olwg ar y sefyllfa yr yd\ in ynddi yn bre- senol-y drifo mawr sydd gau ein meistri yn mhob gwaith, y gweithwyr yn methu gwneud digon o waith wrth eu bodd, y marchnadoedd yn cael eu gorlenwi, yn methu cael pris am eu nwyddau, ac eto y meistri yn parhau i wthio eu nwyddau i fewn i'r marchnadoedd gymaint byth ag a allont. Beth fydd y diwedd I Fe gymer gostyngiad ar 01 gostyngiad le hyd nes byddo yn rhaid i'r meistri ostwng eto yn mhrisoedd y gweithwyr er mantais iddynt hwy allu cadw eu gweithiau yn y blaen i weithio yn rheolaidd. Y mae Die wedi dechreu yn y Bont yma, a gallwn behder- fynu mai dyma fydd y diwedd, ein cael i weithio am yr hyn fyddont hwy yn ewyll- ysio ei gynyg i iii. Wel, fechgyn, paham y crogwn ein hunain drwy ladd ein cyrff i weithio fel ynfydion o foreu hyd hwyr i foddloni mympwy y dynion hyny fydd yn chwerthin am ein penau pan y bydd- om wedi syrthio i bwll na fydd amser yn ddigon o gyfrwng i'n codi o hono, pan y byddom yn cael ei ddanod gan ein plant, ein bod wedi lladd y prisoedd am weithio alcan drwy ein trachwant am bethau i ddarfod; gan hyny, bydded i ni, heb oedi yn mhellach, gael mabwysiadu rhyw gynllun er rhoddi atalfa ar y dibyn ech- ryslon ydym ar syrthio, drwy leihau rhifedi y blychau ydym yn eu gwneuthur yn ddyddiol, a gosod nod o'n blaen nad ydym i wneud dros ben hwnw, bydded y canlyniadau y peth fyddont; gadawer i ni gael cadw ein cymeriadau i fyny drw weithio yn deilwng-o honom ein hunain. Fel y gwelais awgrym ychydig ddydd- iau yn ol gan rywun a eilw ei hun yn "Shareholder,' yn y 'South Wales Daily News,' ei fod yn credu fod undeb y meistri mewn bodolaeth eto, ac y carai glywed rhywbeth oddiwrthynt drwy gyf- rwng y papyrhwnw: os byddai eu cadcir ydd mor garedig a'i hysbysu ef a ydynt wedi dyfod o hyd i ryw gynllun i'w roddi mewn gweithrediad i osod atalfa ar y sef- yllfa beryglus y mae masnach yr alcan ynddi yn bresenol; bod y pris am yr I alcan yn is yn awr nag y mae wedi lod 'I erioed, ac fod y cyflenwad yn fwy lw'r gofyniad. Y mae y gwr mawr hwn, pwy bynag ydyw, am osod rhywbeth mewn gweithrediad er lleihau y gwneuthttriad a gostwng llawer yn mhrisoedd y gweit^i- „ wyr hefyd. Unwaith y llwyddant i gae}\ hyny i weithrediad, fe ellircyhoeddi ang", ladd y fasnach alcanaidd ani-byth weal hyny; dyna i gyd y maent hwy yn ei ymofyn-cael y pris i lawr eto uhwaitli 'ii gosod y gweithwyr yn all right i weithio am ryw ychydig; wedi hyny fe fydd check yn cael ei osod ar y marchnadoedd, er dwyn pris yr alcan yn ol i'w sefyllfa gyntefig, a'r gweithwyr, druain, yn gorfod gweithio am yr hyn y byddo y meistr yn teimlo ar ei galon ei roddi iddynt. Gallwn benderfynu ei bod hi yn llawn bryd i in agor ein llygaid, a meddwl am ryw gynllun i weithredu arno. Yr wyf yn gwybod y gwna Lewys Afah ein cynorthwyo, ac y byddai yn dda gattddo, giywed ein bod yn dechreu deffro o'n. cysgadrwydd, ac y gwna yr hyn sydd yn. ei allu drosom yr wyf yn gwybod ei fQQ.i. ef yn tosturio wrthym, am ein bod rhedeg mor gyflym tua'n dystryw. Am hyny, cyfodwn, ynte, ac ymladdwn yn: erbyn trais a gormes cyn yr elo'i'n rhy ddiweddar. Hyn yw fy nymuniad, y bydd i ryw gynllun gael ei fabwysiadu genym er ein cadw yn y sefyllfa ydym ynddi yn bre- senol.. TINMA;N. -;J

YR ANNEALLDWRTAETH Y& U MHWLL YR HAFOD. Y mae yn: hysbys bellach'fod anneall- dwriaeth we^i cymeryd lie rMwng gweith- wyr P .vlt vrliafod a'u meisfr, ^ef Mr. T. J nes, MaaAfi'l Mae y rhan'fwyaf-<5'r gw^Sth roddi %-evkfl'vetof/t'yr hyn HydS, 'HeiU achosi ni wed mawr i weithwyr 5 JT l^iheni^rw c^lhau? a hyny am lawer rhy fucli o bris, fel pan aethant i weithio ar eu dwylaw eu hunain, ni enillasput ond rhyw 13s. yr wythuos, a gweithio yn galed bob dydd. Teimlwyd fod hyn yn afresym04 > a daethpwyd i'r penderfyniad i fyned i J- siarad a'r parchenog, gan ddymuno amo i roddi yr un telerau am weithio ag sydd < yn ,M liwll y Great Western, gan ein bod yn tori yr un glo. Gwrthodwyd ein cais, gan ddweyd na wnelai hyny byth. Gof v n- wyd am delerau rhyw bwll yn y Rhondda: ond ni chafwyd hyny hefyd. Cynygioda delerau A berdar. Gwrthodwyd hyn genym ninau, gan gwbl gredu mai dim ond cyf- iawnder fyddai cael telerau y pwll a nod- wyd, oherwyd ei fod yn ein hymyl. CyIlin ygiodd Mr. Jones i ni weithio ar ei honour, ond gwrthodasom hyny. Yn awr, mae y ffaith fod Mr. Jones am i ni weithio felly yn profi fod y gwaith yn dylawd. Dealler hyn, fod pawb oedd mewn talcenau wedi s' ko, ac felly dymunwn ar bawb a ddef yma i fod yn ddoeth cyn ymgymeryd a gweithio ar y telerau presenol. IIAFODFAB. j

ARIAN CYDWYBOD YN eisieu, Y mae Ilywodraethwyr yr Unol Dal- eithiau wedi derbyn drwy eu tolldai werth 780 o filiynau o bunoedd o lafnau al can yn y pedair blynedd diweddaf. Der- > byniwyd hwy gan y tollwyr fel alcan mewn -> llafnau, neu lwch alcan maledig, a thal- wyd wyth a haner o filiynau o ddoleri o doll arnynt. Pa faint o lafnau ag alcan ynddynt a dderbyniwyd i'r wlad nid oes hysbysrwydd; ond tebyg y dylasai y rhan fwyaf o werth y 780 miliwn fod wedi myned dan y penawd "Llafnau haiarn gorchuddiedig ag alcan;" yna buasai y doll yn ddau a haner cent y pwys, ond rhoddid deg y cant ymaith ar hyny. Cyf. rifir y golled i'r Llywodraeth American' aidd yn wyth miliwn o ddoleri yn y ped- air blynedd. Dangoswyd y twyJl hwn i'r Llywodraeth gan Gwmni Haiarn a Llafn. au Alcan yr Unol Daleithiau, a hyny ar adeg ag oedd cais am symud j ,• oil ym- aith oddiar allforiad llafnau a l oan. Dy- lasfut fod wedi agor eu llygaid yn gynt. Ofer cwyno y dydd ar ol i'r ffaith fyned HEIBIO/ LEWYS AFAN.

CWMAFON. » Cynaliwyd cyngherdd yn ysgoldy y bechgyn; rn y lie uchod, nos Iau. y 26ain cynfisol, 'gan gor y Tabernac l, capel y, Trefnyddion Calfinaidd. Rhoddid yr elw tuag at sefydlu ysgoloriaeth gerddornl yn JSlhrif Yssol Aberystwyth, er cof am yt enwog a'r defnyddiol Ieuan Gwylit. Ar- w- iuiwyd y cor gan Mr. Williain John. Cyfeiliwyd yn ddeheuig ar y berdoneg gan Miss L. Davies. Canwyd y darnan yn dra chanmoladwy. BR YCH.\NYDD.