Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Advertising
AATSANIA, XANTFA. BYDD.SD hysbya y cyae'lr-Eistiddfod feiTr- eddog yn y lie uohod, dydl L!ua, Maw; th lieg, 1873, pryd y gwobrwyir yr ymgdswyr Bwyddianas mawn oardlouaefe, barddoniieta, &C. PRIF DAARNAU. £ 8. 0. r Cor, heb fod dm 3 > mei»n rnit, a gaso yn o-ea 4 Requiem iVdiffeddar Baroh J. Roberts (Ieu-m Gwyllt), gan Froffeswr P&'ff i,10 0 0 • Metracone i'r arwwiaydd. 1'r Cor a g%no ya oraia Cly w, 0 Ddnw, ir Llefain/ g^n M". Jenkins, Trecastdloo 2 0 H>sb;s»r v beirniaW ya faaa. Bydd y Pro- gramme yn bared dechreu Ionawr, ao i'w gael •m r prisarfjrol. J. LEWIS, It1, Station-street, Miestag. 4 Gorea arf, R.rf dysg Heb DIAW, heb ddim.' Eisteddfod Gadeiriol Caerffili. CINELIR yr EisteddLd ujbod Dydd Linn, Snlgwyn, 1878, pryd y«(?wajrf%yir mewn traethods-u, barddvniiSth, cerddomfstb, cauiad- aeth, &o. Arweinyddii, d ;dd: Thomas G. Bmsa, Yaw., Hirwann. r Beirniai y traethodau, barddoniseth^&o,: ftroh. W. Thomas (Ishvyn.) Hysbpir yn fu .n pwy fjdd beirpiad y oann. CjfcUvdd y dydd Mf D; Bawea, Dowkis. PRIF DEBT YNAU —BAKBDONIAETH. Am yr Awdl ores, Yr Hani' ddim drcs 300 o licellau «, ..560 a Chsdair Dder'w hardd. Am Y Bryddest orr.tty 'Trngare??!?1 idim dros 'K0;o Jipell'U ♦" 2 2 0 CEBLDDOEIABTH. Am y Ck^. Baritone oreu, yr awdwr • I ddewis ei eiu'su. 2 2 0 Am y Don piivt« M.C«D.. 010 6 V;: CAIFIAX>AETH, I'r Cor, hefr fed ian 100 inewn rh:f. a gano yo oreu Then shall your light' 33 0 0 a Thlwa Aur i'r Ajweirudd; I'tr C*?r, d^qj dan &1.m8W|» rhif^na 1 ttfilodl dfolMjl5"yn '3»enorol, a g^no ya oreu Y M,tb. 4fradlon,' (Lloyd?) Gwd y Gjrdd^Ta .15 0 0 rr Cor-o'ii rii gvtsul'eidfa, ddim d s n J9roe 9& rhif,« gin ? ya orau 'Molwch yr Ar^lwydtf,'(Par;y; .10 0 Caniateir i dd-j^ia arwoinsid. Y Pr-g a-nme i'w-gsjel am y pis arfarol. JOHN THOMAS, Ofcaofeweighsr, Pwllypant, Bed- im near Otor Y iCTifen ydd Lie J. EDWARD PHILLIPS, Esq Caerphilly, Trysor- t4d.. SElONfW AUNARLW YDD. ■■T)YD ED hyeb;S f crneiir Eiet*ddfod 'f*wr- •JO td oi -n ii-i i-c'u.d dydd 0«r«#'er y Grog- f&» Ei-ri 19 ar '873, pryd y g*obrw*ir yr ym- §oisvyr llwyuiiann~ ma -n C^rddoriaeth, &o. c, PVLF DDIB^A-TJ. iS S. o. I'r Cor a fans yn orau Yr Arg!w fdd yw ^an Protf. Parry 8 0 0 I'r Cor a g-n; ya oreu ¥ Ffrwd,' gan (Jwilyra G< £ d £ t ,>» ■ 2 d 0 HysfiyeU' «nw y fefrnbid vn farm. Bydd y HysfiyeU' <aw y fefrnbid vn farm. Bydd y Frogr i w ca/l Aia gaiiiiog a dijaai yr un <8B yr ys-rifcaydj, ttBJI&REEe, SUnt Cottage, Waftnarlwydd, Swansea, ] AET J Bye* y's t Rohirfr v Drawing aofepd J> hyd Sffswdh >r 2il, 1878. Bydd 0m numbers i w gweled yn y DABIAN ?r ta- ■08 gatljm-1, Y tocfnau i w oael gan yr ysgrif- mydd sua ohW oheiniog yr nn. REB» JOHN, •" 22, Giwer-strtet, Cwmavon. miad Jihad y Gweithwyr. BUKB SxaBET, ABEBDAB. JlJDD n C- Xtt. T JONES, JPILLEDYDD, Tht, gwerthu yn shatvafc n« nab ya y draf o hyn umbo.. Deu «'eji a berawch drosuch eish buaain. X mae gandd rhefyd lot fawr o Hetiau a Chap- ^h°!l ln«wydd, ao yn eu gwertha am y Ckst 1 0WYL GERDJDOROL EBENEZER, TONYPANDY. Llun y Sulgwya, 1878. Omelir dau berfFormlad o Qerddoriaeth o fSad uchel. Prif ganfcorion, ao offeryn- FGP? cyfloge'dig; a Chor Undebol LIHOS- Arweinydd: Mr. D. Baallt Jones. DYMTJNA ICRS. THOMAS (BOS TYDFIL), 7, Bethel Street, George Town, Merthyr, *ddi ar ddeali ei bod yn parhau i dder- ffrix galwadau am gaau mewn Cyng- llerdaau ac Eisteddfodau, a hyny ar dei- Oraci rhesymol. ^ORO^ffl G CAMBRIAN ..rL. A f' t' ow Aar. LOZENGES, [RHCISTERHD.] For BlBgertpd Public Speakers.- 7%tse Loxengtt rmder the Voice KLOOIGUS AND OLEAR AS A BELL. Patronised by eminent Maricai: Fohlic Speakers.' Price 3d.\ 6dand is. per Sax. PROPRIETOR, J. G E O-R G E, M.R.P. S. HIRWASN, QLAMORQANSHIRE. i QgdcCt Pcst 4>c, 8o, a Is 2c. steddfod Flynyddol Deri BTDDED hysbys i boll Gymra panbaladr y 9*nslir Ei*teJdfod fawreddog ar.ddydd LIuoj, Mai 27aia, 1878, pr jd y gwo.brwjir Vr ym- geiswyr U^jddianus mjwa C&niaateth, Birad-^ •osiaeth, So. •Elywy^JJ: WALTER HOGO, YBW., P^asycoeiS. B ii^visid- y Gauiadaetb, Mr. RESS £ YAN8, Aber#riy FarMomaeth, Mr. R. SMiTH (Homo Bdu), Tqavp .cdy. s 1 PBIF.DnABNAr. £ S. 0. v^rlfByrliyw Qo* a ddaig >ao vn oreu TMftb jS.ffadloVo'r Gatddorfa ..12 0 0 A i'r A*«einyd3," A i'r A*«einyd3," i@? Gov, heb fod dan mewn rbif, a^fltgrfTio yn orsu Clyw, O Ddu I"Pfain,'g&n D. Jenkins, Tre- I* heb fod dsn i5 mown0 0 d. !■ Car, heb fod dan 25 mewn rhif, ad aa eaillodd droasfiS o'r blaen, a dd^s^Jo yn oren 4 The Resurrec- tior,' ^Ar^iaem o'r yiioristar • 3 0 0 Atrr y gweddill o'r tesstyn&u, yn nghyda tbrefn f d ;da^gv?fel y pro'gram, yr hwn sydd yn awr yn barlpf«o i'w gael oddiwrth yr ysgrifenyddion fy pifa arieroL jlywydd y Pwyllgor: "WALTEa Hooa, Yew. WM. JEREMIAH, YSW. Sworyddion: MR'. JOHN ^QBOAN, Darran HBFEL,% l^tJoHN EVANS, J ESLFCIN'S RoW. ITIRLLFOAD- .Mygfidol" MK. JOHN JOHN, Deri Bo«M School. Ysgjifenydd Gohebpl: Ma. JOHN IAWJS, 5, Jet kin's Row, Deri, Caerdydd. ErttTBYBD. POB ^wjddiu ar Wystl gan Mr. JOHN Gwyatl-'f^saachwr, 24, Cardiff Street, AteVaar, a raid eu Dadwyetlo ar neu oyn y 15iel o,E>rill nesaf, neu hwy a gant eu symud i'w Ive tho- t Y NI39 nifeftm%w)fc^{)arau I? Ddiilad Newydd ec Ail-law* m werdi am'-ostysgfod mawr nf y prieiattarferoli i -Jf V v.. AT EIN DERBTNWYR— Gyda f ijhifyn.presengl y mae ein hanes o Cromwell yn terfynb, ac ;y mae genymi i hysbyau ein darllenwyr y byddwn gyda'n rhifynnesaf yntdecbreu ar banes ARGtWYDD BEACONSFIELD > (DISRAELI), yr hwn sydd yn un o'r cymeriadau rhy- feddaf yr oes. Bydd yr hyn a gyhoeddir genym, nid yn t^nig yn hanes ei fywyd, ond hefyd yn cynwys sylwadau beirniadol ar ei ijrsryd a'i weittoedoedd, &c. A gawn ni gan ein darllenwyr wneud y ffaith yn hysbys i'w cydweithwyr yn ystod yr wythnos hon, fel y gallont hwythau nefyd, os ewyllysiant, ddechreu ei hanes gyda'r rhifyn nesaf. BWRDD Y GOLYGYDD. Y mae ya wir ddrwg genym nad allwn "roddi i mown, y lluatfa' ysgrifau &ydd ar law. Fel y gwel eih gohebwyr, yr ydym yn rhoddi i mewn yn wythnosol gymaint ag y mae yor bosibl gyda'n gofod pr,*aen.. fob -i'w dbyfeirao, -v" of >|™^ Aber&3, 4til8.ra,) 1 ob n thaliadau iV hanftMl -MiHs a l^yiich, TAMAN Office, Abedar.
.Y DDADL AR Y RHYFEL."
Y DDADL AR Y RHYFEL. Y mae Mr. Gladstone wedi dadgan ei olygiadan ar y ddadl rhwng y Rhydd- frydwyr a'r Toriaid. Gwnaeth hyny mewn araeth brgampus a' draddododd efe yn Rhydjchaio, ddiwrnod cyn i'r ddadl fawr ya- adios Twrci ddechrem yn Nhy y Cyffredin ddydd Iau, Ion. 3 lain. Yr oedd doethineb mawr yn ei waith ef yn traddodi yr araeth hono, er mwyn dylanwadu ar aelodau y Senedd yn y ddadl a ganlynai. Yr oedd yn beth angenrheidiol iddo.ef ddadgan ei f arn ar wahanol bwynttau cyn i neb dde- chren areithio. Yr oedd canoedd yn dysgwyl yn ddiau am ei feddwl et, fel oracl, cyn penderfynu ar y llwybr a gymerent yn y Ty. Dangoswyd pob arwydd fod ei ar- aeth ef wedi cyffroi bsutl y Toriaid, oblegyd amlygodd Mr. Cross, yn ei ar- aeth, ncswaith gyntaf y ddadl, ei fod ef yn teimlo yn Idolurna o'i herwydd. A chan ei fod ef yn swyddwr yn y Weinyddiaeth, diau ei fod wedi egluro fceiiiiiad Gweinidogion ei Mawrhydi y Frenhines, yn gyffredinol. Amgylchiad bapus oedd ei fod ef wedi traddodi yr aracth yn Rbyd. ychain, lie y bu efe yn astudio haner can mlynedd yn ol. Yr oedd adgof- ion am hyny yn tueddu i csod ei ys- bryd ef mewn hw) I. Dywedodd fod heddwch y byd yn -ymddibynu ar yr hyn a wnelid yn Senedd Prydain yn y ddadl ar Twrci. Nid y Toriaid Dnd Rhyddfrydwyr sydd wedi edrych aloI buddianau Prydain, 0', Profodd efe hyn. Ac os oes buddianau perthynoli Brydain yn gysylltiedig a Thwrei, y Rhyddfrydwyr yw y rhai priodol i ofala am danjnt. Dywedodd fod y Toriaid wedi cyhuddo y Rhydd- frydwyr.o gadw y wlad mewn berw o ;.f aflonyddweh, ac y gwnaetit hwy osod y wlad mewn fawelwch 4^nd ni wel- odd y wlad awr d^wel er jxw y 4aethr 'ant i awdttrdod. 'PaUI?f),yddai 'larll Derby a larll Caemaryo^^n diwrnod yn tawela ychydiV ar btfder dyniob, byddai Iarll Be-corssfrMd, y Prif Weiaidog, yn sicr o wn#yd, nen. o ddweyd rhyw beth i dafll1(if trigolion i bryder. Dyma y math o|lonyddwch a ellir ddysgwyl ei gael$$law Tori- aeth. Anhawdd yw credn y gwna y rhai a wrthodant feddianap, hawliaa, breintiau, a rhyddid c^wybod i'w pobl eu hunain gartref, fod y-h selog iawn i edrych ar ol eu breintiau a'u hawliau mewn cysylltiad a Thwrei. Eglar yw mftL jArglwwdd Beacons- field yw y.llywoOTaetli Doriaidd. Ildia y Ueill iddo ef. « Gwnaeth Mr. Gladstone lawer o wawd o'r rhesymau arodd<&ddy Tori- aid dlros eu gwaifch yn afbn y llynges i'r Dardenelles. Yr oedd eu gwaith yu ei-hanfon heb genady galluoedd EwrojoSa^dd ereill, yn drosodd yn erbyn yv@ytundeb a wnawd yn Paris ar oi y^yfel yn y Crimea. Am fod- Rwsia^yn debyg o dori y cytundeb h^?nwv,yr oedd y Tori- aid jn beio y wlad tiono, |ic eto pan yn gwneud hyn, yi>i^ddy$S en hunain yn gorchymyn i'r Hy^^fmed i'r Dar- dhuelles a'r draws y cytc^deb. Nid dychymyg yw hyn, ob^%Id taflodd Iarll Carnarvon a Derby eu swyddau yn y Weinyd i fyny o herwydd fod y gorchym||ikidiod yn terfynu neutrality .^jloegBi ac yn ei gwpeud yn bleidiol Tw»*yn erbyn Rwsia.. Ond gan i^ynfc ^pan cenad- wri gyda'r pellebr'i^wySti^y llynges i fyned i'r Dardanelles wedi hyny, ail gymerodd Iarll Der|^ ei swdd. Gwnawd liawer esgog drls anfon y lynges. Un oedd, ate fod-^eisiau am- ddiffyn bywydan Prydeinwyr yn Caer- cystenyn pe buasai Q^wildroad yn cyl meryd lie yno. Esips cwbl ddisai oedd hyny, yr hyn a-llrofwyd trwy Pr llyDges beidio myned i rnewn wedty cwbl. CaQw" y ffordd i CaercysteQyn ac i'r Mor Du yn Yhydd| oedd esgus Brail a roddwyd gan Gafighellydd y Trysorlys; Ond yr osdd hwnw ar ei wyneb, yn profi ei fod yn weithred o ryfel yn etbyn y' gaUu a fuaeai jp eei^o af?JL^ .■••> ■« ae Doriaidd ballu gwrando'»Mais dynoliaeth yn" dyoddef oblegyd creulonder y Twrc, trodd dynolaeth at Rweia am drngar- edd, a chafodxl hi yn weithredol ac efleithiol. Rwsiaac.nid Lloegr agaiff yr anrhydedd d gydymdeimlo a'r gor- thrymedig, tra y %M3o dwfr yn rhed- eg, am mai Toriaio^oedd yn llywodr- aethu I Yn awr wedi i Twrci gael ei churo i'r llwch, gofynir am chwech miliwn o btfnau i alluogi y wlad hon i ddangos gwyneb penderfjnEol a rhyfelgar tuag at Rwaia, heb gyhoeddi rhyfel yn ei herbyn, ac heb wybodaeth sicr a fydd eisiau ceiniog o'r arian at ddim a ddi- choa fod. 08 caniata Ty y Cyffredin yr arian yma, heb gael rheswm digonol ^fod euheisiau, bydd rhyddid cyirych- iolwyr yr etholwyr ar ben yn y mater arianol, yr hwn a berthyn yn neillduol i Dy y Cynredin. Dylai y Ty gael gwybod fod rhewwrn digonol am bob cynyg i gael arian gan bobl y wlad hon. Y mae cweatiwn pwysig arall mewn cysylltiad a'r chwe miliwn a ofynir. Beth feddylia y Twrc am ganiatau cymaint o arian gan ein Senedd ni er mwyn herio Rwsia ? Meddylia fod Lloegr yn ei gefiaogi i wrthwynebu Rwøia, nes y byddo Rwsia wedi ei lwyr ddyfetha ef. Rhoddi cefnogaeth i'r Twrc i geisio ymladd, dan obeithio y caiff efe help gan Loegr, fyddai yn greulondeb mawr tuag ato, pan nad o-s amcan i roddi yr help bynyiddo a all droi yn ol fuddugojaetha2 Rwsia. Felly yr ymrcsymai Mr. Gladstone, yn Rhydychain. A mawr oedd elieitli- iau ei araeth cf. Noslan, sef ncs y dydd canlynol, dechreuodd y ddadl yn Nny y C|flred- in. Mr. Forster wnaeth yr yraosodiad cyntaf ar gynyg y lljwodraeth. Ym- resymodd yn lew, ond ni chyfododd ei rtswm i gylch ystyriaethau eang a phwysig. Dangosodd yr un diffygion ag a ddaeth allan ya ei fesar addysg yn 1870, Taedd aydd ynddo i dreulio ei nerth ar fan betlian, y rhai ydynt o'r goreu yn eu He. ODd cyfododd Mr. Bright i fyny at uchder ei bwnc. Siaradodd fel cawr yn gallu trin mater- ion oddiar yr ystyriaethau eangaf. Yr oedd gwreiddolder mawreddog yn ei olygiadau. Dylanwadodd ei feddwl tywysogol ef yn ddirfawr ar y Ty. Yr oedd ei feddyliau a'i frawddegau yr rholio yn mlaen ynllyfn fel tonau llyd- ain mynyddog diewyn y Werydd, gau yru'pob petb o'u bhen. Rlijw donai, bychdin crychlyd, ewynol, ar ddwfi ychydig o droedfeddi o ddyfnder oedd areithiau pawb ereill y noswaith hono. Gqhiriwyd y ddadl. Y noswaith ganlynol, sef nos Wener, Chwefror y laf, dechreuodd Mr. Tre velyan. Gwleidiadwr sydd yu cyfodi i bwysigrwydd ydyw Mr. Trevelyan. YD ol bob tebyg bydd efe yn wr pwys- ig yn mhlith Rhyddfrydwyr. Y mae ei feddyliau, ei ymresymiadau, a'i iaith, yn goeth, tarawiadol, ao addfed. Dangosodd wrthqni yr hyn a ddywed- wyd ac a- gynygir gal y TQrià.i,!1. Areithiodd Syr Robert Peel ar ei ol ef. Rhyw d^yn s^nh^npog, didd^idf, balch, yw hwnw,-Ji^b tod dim o ragor- iaethau ei dad efiy^gyn perthyn iddo. Gwnaeth Mr. Lowe araeth nerthol iawn. Yroedd pobbrawddeg ynddi yn tori hyd at yr asgwrn. ■ Cyn iddo ef ddechreu llefaru yr oedd Canghellydd y TrysOrlys wedi dweyd iddo dderbyn y newydd fod heddweh wedi cael ei wneud y dydd o'r blaen ar ryw delerau rhwng Rwsia a Thwrei. Dywedodd Mr. Lowe ei fod wedi dys- gwyl i'r Canghellydd lawenyohn wrth y newydd. Gallesid dysgwyl y buasai y fath newydd yn cyfnewid fychydig ar benderfyniadau y Weinyddiaeth. Yr oedd.y Frenhines yn ei haraeth wedi dweyd nad oedd na Thwrei na Rwsia wedi troseddu yn erbyn amodau neu- trality. Ac os byddent yn gwnend hyny ei bod yn hyderu y byddai y Senedd yn barod i roddi arian at ddefn- yddio nerth Lbegr i gadw y rhyfelwyr at yr amodau hyny. A chan nad oedd I gwybodaeth ell bod wedi troseddu yn erbyn yr amodau dan sylw, nid oedd eisiau yr arian. Dywedodd y Canghell- ydd mewn araeth flaenorol na byddai eisiau gofyn am arian hyd nes cael gwybod beth fyddai telerau heddwch Rwsia. Gan hyny yr oedd gwaith y Gabinet Toriaidd yn gofyn am arian cyn gwybo4 ?fod y telerau yn erbyn amodau neutrality, yn gwbl anghyson a'r hyn a ddywedwyd gan Weioidogion y Frenhmes. „:{^yd affi^mydym^ii ysgrifena-^ < y Ihnellau Byu, nid yw y ffeith wedi cael ei hysbysh fod y pleidiau sydd wedi bod yn ^yfela wedi rhoddi eu henwau wrth deleran heddwch, na pha beth yw cmwysiad y teitrau mewn ystyr fanwj?" i Ond y mae y ddadl fawr ya myned yn mlaen yn y Ty. Y mal> Gladstone i alor y ddadl nos Lun, Chwef. 4ydd. Tybir y bydd y ddadl yn myned yn j mlaen trwy yr wythnos hyd ddyad Sadwrn, am fod llawer o areithwyr da am sisrad ar bwnc y rhyfel. Ond gobeithiwn y bydd rhyw newydd dda wedi dyfod cyn i'r DARIAIT ddyfod o'r wasg, yr hon a bAr i'r ddwy blaid yn y Ty i gytuno a'u gilydd i beidio cyfodi „ y chwe miliwn at y rhyfel allan o angk- enion pobl y wlad hon.
[No title]
NOli Lun diweddaf agorwyd y ddadl ar ganiatau y chwe miliwn. punan i'r Llywodraeth gan Mr. Gladstone, yr hwn a siomodd y rhan fwyafo'i wrthwyneb- wyr gan don heddychol ei anerchiad. Awgrymiad Mr. Gladstone oedd, ar fod i'r Llywodraeth oedi ei chais am yr ymddiriedaeth o'r swm uchod, ao yna fod i'r ddan Dy ymuno mewn An- erchiad at y Goron,- yn proffesu eu boddlonrwydd igefnogi y Llywodraeth mewn policy, seiliau pa uaa osodid i lawr yn eglar. Yr wythnoa ddiweddaf ceisiai y Llywodraeth yr arian o her- wydd fod .Rwsia yn myned rhagddi. Ond yn awr y mae hyny ar ben, a syl- faeni cytundeb yr ymheddychiad wedi eu llawnodi gan y pleidiau. Nid yw Constaiatiirople i gael ei chymeryd, yr Aifft yn ddyogel, neb yn bygwth Caml?s Suez) a sicrwydd fod pwnc y Siraits i gael ei benderfynu gan y Gynadledd Ewropeaidd.
,CYNGHERDD MR. J. JONES (ALAW…
CYNGHERDD MR. J. JONES (ALAW GWENDRAETH.) Fel cyrln-abyddiaeth i'r cerddor medrus am ei wasfefraeth yn y Re, cynaliwyd yr uchod yn 'Jerusalem; Llwynypia, Ionawr 3 lain, o dan lywyddiaeth Mr. G. KtnlL* Pod OjjiQe; Tonypandy. Gwaaaniethw^d yn fedru3 a gwir dderbyniol gan f bon- eddigesau a'r boneddigion canlynol Mrs. Jenkins, Dinas: Mrs.Thomas (Eos T yd fil); Mri. D. Baallt J ones, Davies, TieherbertV T.- John, Llwynyjjffc J. W. Jones, Tonypandy; J. Thomas, Pandy a P. Davies, Tonypandy. Oaradog oedd y crythwr, a Mr. D. BOWMI, Dowlais, y perdonydd. Chwareuwyd yn feistroIgM ar y concertina gan Mr Luke Giffard Tonypandy. M-ie y brwdfrydedd y der- bynir Caradog a'i grwth yn adnabyddus i Gymry yn mhob parth o'r belsn ddaear- ol, ond nid ydym yn cofio ei weled erioed yn cael mwy o gymeradwyaetb. y dorf nag yn y gyngherdd hoa, nac yc!iw.ith hl3b ei wir deilyngn. Y mae Mr D. Boweii, eir ys blynyddau bellach wedi yoiorseddu yn dywysog yn mjmwesau cantorion fel "yfeilydd, a synodd y dorf fawr gyda ei f iarusrwydd dihaial y tro hwn eto. Yr 03dd canu pawb a gymerasaiit ran yn y gyngherdd hon o natnr uwchraddol; ond byddai allan o Ie, er hyn, i beidiogwneud nodiad arbenigol am ddadganiad Mr. D. Buallt Jones ar Ship on Fire.' Yr oedd fel wedi ei ysbrydoli at y darn cywrain a gorchestol hwn, nes bortreadu yr olygfa. yn fyw i'r golwg. Yr oedd amryw ugein- iau o'i ddysgyblion yn ei wrando, a sicr d ydyw y by, ZI y nod uchel a.dorodd yn y gyngherdd hon yn eu hawlio i edrych i fynyato feI un ag sydd wedi meiatroli y gelfyddyd i'r fath berffeithrwydd. Bydd ei ddyfodiad i Tonypandy yn sicr o fod yn gaffaeliad mawr i'r lie er petffeithio cerddorion. Heblaw dysgu y Tonic Sol- fa classes i ddarllen cerddoriaeth, y mae Jiefyd yn derbyn pupils ar y perdoneg, ac yn trin a pherfleithio Ileisiau., Y mae ganddo amryw enethod yn derbyn addysg yn y cyfeiriadau hyn. Canodd Cor Je- rusalem, o dan arweiniad A law Gwen- v draeth, 'We never will frow down' a'r • Hallelujah Chorus,' dau o'r darnau mae y cor hwn wedi bod yn fuddugol arnynt. Nid yw y cor hwn wedi bod mor ffodus a nemawr i gor yn y Deheudir am gael ei gyhoeddi pan yn fuddugoliaethu. Prawf yw fod y cor wedi cystadlu wyth o weith- iau yn ystod y tair blynedd diweddaf, ac o'r nifer yna wedi myned a'r llawryf chwech gwaith; ond er y cwbl, nid oes cymaint a gohebydd wedi cofnodi hyny. Er fod Alaw Gwendraeth o flaen y cy- hoedd yn arweinydd am yr 20 mlynedd diweddaf, mae ei lwyddiant gyda Chor Jerusalem wedi profi nad yw yn gyda bechgyn yr hen ysgol. GWETYDD.
CWMTWRCH..
CWMTWRCH. Cynaliwyd cyfarfod llenyddol daja nawdd cyfrinfa Gobaith GlnntWrch,' ó Urdd yr Odyddion, yn neuadd y Castle Inc; yn y lie uchod, nos Sadwrn Ionawir r SOam. Llywyddwyd yn ddeheaig gan Mr. O. J. Owen. Beirniad y fsrddon- iaeth, &c., Alaw Llynfell; y canu, J. D. Williams (Gwrhyd). Enillwyd av yr tizi- awd,' Pwy sydd eisiau Papyr Newydd,' gan D. Williams, Yr adrodiiad, o Tel- ynog rhanwyd rhwng D. Owen a H. ieffreys, Ystradgynlais. Dauawd, 'Y Thomas Sdnuel, ^prmllyHfe^, a'i gyfaill; Yr ameth ddi.t- fyfyr, 'Cafiwfia^O,' John Wadley. En-, illwyd ar yr englyn i'r Glust' gan Gwi- lym Wyn. Y penillisn i 1 OdyddiaetBr/ Ap Ionawr. T gan Ar.sefyllfa. brasenol y Gweithiwr,' Nathan Twrch. Enillwyd ar y darnau cerddorol gan barti y Tera- amee HalL dan arweiniad Mr. L. Rowlands." Oafwyd cyfarfod llewyrchue; W Deallwn fad cyfarfod cyffelyb i gael ei, 4gy»al yn Bethel, Glantwrch, ar fyr. Da %Bnym fod' cynifer o feirdd ieuainc go- beithiil yn oodi yn yr ardal. Llwyddian* iddyat ODYDD.
PORTH, CWM RHONDDA.
PORTH, CWM RHONDDA. Nos Fercher, yr wythnos ddiweddaf, traddododd canadwr o fryniau Cassia, yn India, ddarlith odidog arr Wrthgiliad c^n •oddiwrth Ddnw, yn nghyd ag hanesei trwyd yn mhlilh y Oassiaid yn yr In^p, Cafwya darlith odidog a chynulliad da- D.M. J
Family Notices
6ENEDIGAETH. Priod Mr. Hopkias, Tievynock Plape, Hirwatt, ar fab, a gelwiv ei enw T. R. Hepkins. C 01 T. R Hopkias, faban mwyn, -DA airiol lawa wyt t!; Mae'tb f#m yn gwefed ynot s^;n, A'th d*d ya earn th gri. O, bo«d it' 4yfu f¡nrn ddyn, Ao uohel fyddo'th nod A'th Iwybrtu fyddo oil yn gen, j jra yma is y rhod. PRIODASAU. • Chwefror 4ydd, yn nghapel Silosth, Aberdar, gen y Parch. Mr. Price, Mr. W. Thomas a Miss S. Morgan—y ddau o'r un lie. Chwefror yr 2il, yn Swyddfa y Cof- restrydd, Pontardawe, Mr. T.fMorga_ns, Bryncarnau, a Miss C. Winiams, Smith Arms-y ddau 0 Rhoscilbebyll. lonawr 21:Ün, yn Eglwys Penderyn, gan y Parch. Mr. Wisstoa, Mr. W. Llow- elyn Raes, Hirwaun, a Miss Margaret 1 Rees, Ysgnbor Fawr, Pendovyn.. MARWOLiETHi Ionawr 25ain, yn 96 mi.vydd oad, Mr. J. Jenkins, Castellnedd. Yr oedd yr yma- dawedig yn aelod rheolaidd a dichlynaidd gyda'r Wesleyaid. Y mgasglo idtyrfa fawr y^nghyd y dydd Llun caijynal i heb- rMig yr hyn o,edd farwol o hono i Eglwys Llanilityd. Ionawr 14eg. wedi dirfawr boenau am 13 mis, o'r darfodedigaeth, Miss Mary Mt'i Is, anwyl f erch Mr. Henry Milk, Pont- ycynrer Arms, Cwmgarw, yn 21 mlwydd oed. Gadawodd dad a mam, brodyr, a chwiorydd i alaru ar ei hoi. Y dydd Mercder canlynot, ymgasglodd tyrfa Mt- oseg yn nghyd i dalu y gymwynas o!a £ i'w gweddilUon marwol.