Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
Advertising
'J&i mhob llafur mae el w Ymdreoh a dreoha,' AH Eisteddfod Flynyddoi Deri BYDDED h' abjs i boll Gymru p3nbaladr y ovndir JSisteJdfod fawred-Jog ar ddydd LInn, Mai 27.ju, I87S, prydy gwobrwyir yr ym- gelswyr llwySjianus miwn Cuniad sfh, Budd- oalaeth, a: L'ywydd: WALTER HOGG, ITB-V., Fiasyooa-L Bcirniiiid -y Ganiadaetb, Mr. EBES EVANS, Aberdar; y FarIdo%iaeth, Mr. R. SMITH (Homo Dda), Tonypjndjr* PATF DDAHNAU. £ 8 C. 1.1 onrhyw Qor a ddatg mo yn orou TP Mab Afradlon.* o'r Gterddorfa 12 0 0 A.2 2a. i'r Arweinydi, I; l'r Cor, heb fid datl 3 m^wn ddf, a ddatgano yn orou I Cis-w, O Dduw, fy Ue&nn,' g&B D. Jenkinp, Tre- oaatell • .400 3. I'r Car, heb fod dan 25 mivn- rhif, so na eaiilcdd dro- M o'r blaeu, a ddatgano yn oreu I The Rssurrec- tiOIl,' Anthem o'r Ohorister 3 0 0 :Am y gwaddill o'r te. tyns.ri, yn nghyda tbrefn y d'idd, gwel y prog,am, yr hwn sydd ya awr yn barod, ..0 i'w i^etiddiwrth yr ysgrifan ddion may pris arierol. I4ywydd Y Pwyl!gor: WALTEa HOGG, Tow. JH-Iywydd: WIll. JBREMIAH, Yew. Tcyeoryddion: Ma. JOHN MORGAN, BATRAN BOTE!, A Mr. JOHU EVANS, J skin's Row. "SSgrifonydd Mygedol: Ma JOHN JOHN, Deri Board Sohool Ysgrifenydd Gobebol: MR. JOSH LEWIS, 6, Jeckin's Row, Deri, Caerdydd. Jffor 0 ganyw Cymru gyd" TABERNACL, PONTARD (JLAIS. fTYNELIR y Chweched Eisteddfod V/ Flynyddoi yn y lie uchod dydd 6wener y Groglith, gbrill 19eg, 1878, plyd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwydd- lanns mewn traethodau, bar Jdoniaeth, a. ehaniadaeth. 0 Prif ddam .côtawl: .l.rhen Round abo^Ktthe Starry Throne,' gwobr, £ l0. Beirniad y Ganiadaeth: Mr. J. WAT- KINS, AC., Treforis. Y Traethodau, &c.: MR. D, BOWEN (Dehenfardd), Llanelli, programs i'w cael gan yr ysgrifen- am y pris arferol. JOHN LEWIS, i Hendy, Pontardulais, RS.O. iEION, WAUNARLWYDD. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod B fawreddog yn y lie uchod ar dydd Ovener y, Groglith nesaf, Ebrill yr 19eg, 1878, pryd y gwobi*wyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn Cemdoriaeth, Bardd- omaeth, &e. 1 PRIF DDARNAU. £ s c. rr Cor a gano yn oreu yr Ar- alwyaa yw fy Mugail,' gan Pro- fieswr Parry .800 Fr Cor a gano yn oreu 'Y F&wd,' gan Gwilym Gwent 2 0 0 I Aim v Deuawd goreu, yr aw- | dwr i ddewia ei eiriau .0 10 0 & Mt. Silaa- dgt Evans, 15, Henrietta-street, Swansea; y Farddoniaeth, Parch. R. E. Williams Twrfab), Raven Hill, Swansea^ Mae y Programmes i'w cael am geiniog i adimai yr un drwy y Post. REBS REES. Slant Cottage, Waunarlwydd, Swansea. 1m. ABRAHAM N. JAMES, (Of the Royal Academy of Music, London), RISPEOFIJLLY intimates thet be recaives Papiis for Pianoforte, IfiogSng, and Harmony at his own or PaPBri: residen 3e. Terms end forthar information on tppBc&doE. Address— 38, Bate Street, Absrdaro. D R A R_E. R Y Cloth Hall, 8 Commercial-street, ¡ Aberdare. H BVANS begs to inform th9 pablio that m- he has got a vary heavy STOCK of real T WELSH FLANNELS, READY-MALE CLOTHES, HATS AND CAPS, &c at Reduced Pricee. Also Ladietf Bonnets and Trimmed Hats in variety. AU lands of Millinery done on the premisee P" on the shortest notice. ti&^LLiNELl YR ALLAN AGEBLONGAU LLYTHYRGODOL BEBINIOL T tam j llitel! hen cynyg mant,eit,. fon sieillduol, a aylai ymfudwyr i ni thyw r&v o Csrjac nen t r Unol D& tethnu, c«ydyct yn awjudns- am achtsb FTRII.0 ac PASSER, & T. L. JONEF. Swyddfa'r Aberdare <e%> Abe dai J. W JONES, Dii odydd, &c, 57, Osford-stt set, Mountainasfc ovrm UPDRO-AH," Yil1¡ Idacwys-D xoad, Pontypridd 5 nen s ALLAN BROTHERS and Oc, Ju-ra t g-atrooii, !4VSTfYH:J" -I BWRDD Y GOLYGYDD. Wedi derby Q,—Hen Bysgotwr, Pen- dawdd, ac hefyi eiddo Shon Twm, (o'r un lie), Castell y Nos, Afanfab, Y Barcut, (yn ein nesaf), &c., &c- Pob Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of the TARiAN, Aberdare, (Olam.) Fob archgbion a thdiiadan i'w hanfon i Mills a Lynch, TAJBIAN Office, Aberdar
TONYREFAIL—MARWOLAETH i TRUENCTS.
TONYREFAIL—MARWOLAETH i TRUENCTS. Dydd Mawrth diweddaf, deuwyd o hyd i gorff Edward Evans, masiwn o'r lie uchod, yr hwn oedd yn adnabyddus i luaws o ddarllenwyr y DARIAN, yn y canal, gerllaw Ponypridd. Bernir ei fod wedi bod yn y dwfr am wyth neu naw diwrnod. Yr oedd yr olwg arno wedi cyfnewid cymaint fel y methodd ei fab ai adnabod; ac oni buasai i Mr. Tom Williams, Pontypridd, yr hwn oedd yn adnabyddus iawn o hono, gofio am y craith oedd ar ei ben, buasai wedi cael ei gladdu heb yn wybod i'w briod a'i blant, y rhai sydd yn byw yn Toayrefail Felly, aethpwyd a'i gorff mewn cerbyd i Tonyrefail. Gadawodd weddw a phump o blant at ei ol. Claddwyd ef yn barch- us y dydd Gwener canlynol yn mynwent y Methodistiaid, yn y lie uchod, pan y daeth Huaws 0 berthynasau a chyfeillion yn nghyd i'w hebrwng i'w hir gartref. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan yr hybarch dad Wiiliam'Evans yn hynod 0 doddedig. UN YN TEIMLO.
. FFOREST-FACH.,
FFOREST-FACH. Yn y cyfarfod o gynrychiolwyr glofaol" a gynaliwyd yn y Marques Arms, nos Fawrth, y 15fed cyfisol, penderfynwyd- .fod y glofeydd y tu allan i Undeby. Meistri. i wneud eu goreu i wrthsefyll y swf lt y bunt gostyngiad presenol, lie yr oeddent yn barod wedi dorbyn y cyfryw swm. Modd bynag, nid oedd ond un lofa yn y dosbarth wedi cael y cynyg, a'r achos yn hono wedi ei drefnu yn y di- wood, fel nad oedd gostwng yn cyme-ryd lie ond ar ryw bethau neillduol" Pen- derfynwyd ail ohirio y mater o berthynas; '3 i'r priodoldeb neu yr anmhriodoldeb o ganiatau estya tyrnhor.v gostyngiad dros ben tri mis, hyd y cyfarfod sydd i'w gynal eto yn yr -lic-, prydnawn dydd Sadwrn nesaf, ac i ddeehreu am chwech o'r gloch. Dysgwylir i'r gwahanol lofeydd gofio a11 anfon cyngyebk>rwyr i'r cyfa.rfod hwn eto. MABON.
'. -; ATLOWYRLIjANELLI. -"
ATLOWYRLIjANELLI. •. '-v' Bydded hysbys i lowyr cylehoedd > Llanelli y cyuelir cyfarfod cyhoeddus yn yr At-a eum hall, Llanelli, am buii» o*r-; ■" glofch prydnawn dydd Sadwrn nesa^lon- awt y 26diu, pryd yr anerchir y cyfarfod ar "Undeb a Chydweithrediad" gan it ^Mri, "W. AferaMm (Mabon) a Mills, (Ta'riaowr), yr hwh'syda^wgat'BilSfhaTi f~ feydd yn^bresenol, oa by w ac iach. Yr eWdoch, v R PWYLLGOR CVFRENFA RLACK HORSE.
AT DANWYR TANDDAEAROL' CWM…
AT DANWYR TANDDAEAROL CWM ABERDAR, CWM RHONDDA, A'R CYLCHOEDD. Dysgwylir i holl danwyr y cylchoedd uchod i gyfarfod yn yr Half Moon Inn, Pontypridd, dydd Sadwrn nesaf, y 26iin o'r mis hwn, am bedwar o'r gloch y pryd- nawn. CYMRO.
AT LOWYR CASTELLNEDD.
AT LOWYR CASTELLNEDD. Gyfeillion,—Blin iawn genyf i mi fethu a bod yn bresenol yn nghyfarfod y Neath Sf Brecon Hotel, nos Sadwrn di- weddaf. Y rheswm am hyny oedd, fod y cyfeillion yn Nglofa No. 3, Llwynypia, > wedi ceisio genyf i alw cyfarfod o'r gwa- hanol lofeydd perthynol i'r glo tai yn y cwm, ac wedi taer ddymuno arnaf i fod yn bresenol. Yr oeddwn wedi eu hys- bysu o'r anhawsder i mi fod yn bresenol ar y dydd, ac ar y dealldwriaeth fy mod i gael ymadael yn brydlon i ddyfod i Gast- ellnedd, caniateais. Modd bynag, ym- ddibynid am amser y train ar oriaduron rhai o'r cyfeillion yn yr ystafell, y rhai, er ein gofid, wedi myned at yr orsaf, a gofiwyd nad oeddynt yn eu lie. Gwnaeth- um ymgais deg, ond methwyd. Gall yr holl o'r cyfeillion oedd yn bresenol ddwyn tystiolaeth i eirwiredd hyn. Ac un o'r cyfryw oedd loan Av. at. Gan i hwna fyned yn fethiant, cynygir eto nos Sad- wrn, Chwefror 6cd. Os y cyhoedvir cyf- .arfod y pryd hwnw, y mae Mr. Mill*, y D ARIAN wedi*addaw bod yn bresenol. Yr eiddoch yn flin, W. ABRAHAM (Mabon).
GENEDIGAETHAU.
GENEDIGAETHAU. Rbagfvr 29ain, priod Mr Wm. Jones, brickmaii Hirwaun, ar f<ib. Ionawr 13eg, priod Mr Tiios. Thomas, glowr Ffynon Taf, ar ferch, a gelwir hi Elizabeth. Ionawr lOfe l, priod Mr Llewelyn Wil- liam Evan* T? ebyeth. ar ferch, a gelwir hi yn Sarah Jane
PRIODASAU.
PRIODASAU. Ionawr 19-z, yn Svvyddfa y Cofrestr- ydd, Pontirdawe, Mr JolmB Jo'ivi, Rhos, a Miss Eiiz-ibeth Miles, Pontrh -dyfen Ionnvj 22iin, yn H.m dy Cwrdd, Tre- cynon, Aberdar. Mr MORGAN Davi 1, Aber- gwawr, a Miss Catherine Evans, merchy diweddar Mr John Evans. Cl .ve Place, TrecynMi.
AGORIAD Y SENEDD-ARAETH Y…
AGORIAD Y SENEDD-ARAETH Y FRENH-INES. Efallai na bu mwy o ddysgwyl pryd- erus am agoriad Senedd y wlad hon erioed nag am ei hagoriad ddydd Ian, yr 17 eyfisol. Yroedd dysgwyliad mawr am yr hyn a osodai y Weinydd- iaeth Doriaidd yn araeth y Frenhines. Nid am fod neb yn dysgwyl llawer mewn araeth, geiriad pa un a vne>\r mor arnwys ag sydd yn bosibl, ond y bjddai awgrymiadan ynddi wrth ba rai y gellidcasglubethafyddaianican- ion y Weinyddiaetb gyda golwg ar y rhyfel rhwrig Rwsia a Thwrci. Y peth mwyaf pwysig yn yr araeth yw y cyfeiiiad y gall amgylcljiadan gyfodi os parha y rhyfel ag y fyddai yn ei gwneud hi yn briodol i ddefnydd- io moddion ihagocheliadol. Ao i'r dyben o sicrhau meddiant o'r moddion hyny fod eisiau arian gan y Senedd. Y mae yn fater o'r pwys mwyaf i'r Senedd ei ystyried, pa un a ydyw yr amgylchiadau yn debyg o fed, y rhai a wnaent barotoadau rhagocheliadol yn rhai priodol. I'r dyben i benderfynu hyn dylid cymeryd i ystyriaeth (1) beth a all gj meryd lie a ddichon fod yn niweidiol i Loegr? (2) beth yw ym- rwymiadau Rwsia gyda golwg ar fudd- ianau adnabyddus neu bosibl Lloegr ? (3) beth fyddai yn debyg o fod yr effaith a gaflfai y fath barotoad ar T^rci ? ei chaJonogi efallai i beidio terfynn y rhyfel,, a, pheri iddi y ml add nes iddi fyned morwao a gosod budd- ianau Lloegl mewn psrygl. Meddiant o Caercystenyngan Rwsia, yn nghjd a Hyw;bdraethiad ciilfor y Dardanelles yw bron yr. upig bethiti a ellid en hystyried yn rhai niweldiol i Loegr. Nid oes neb yn meddwl y gwiiai Rwsia ypayraeth a'n buddi'ttuau ni mewn cysylltiad a'r Suez Canal. A chyda golwg ar Oaeroysfconyn a'r Dardanelles, nid oes un awgrym fod Rwsia yn bwriadu cadw meddiaut o honynt. Dichon iddi hi ofyn am gan- iatad i longau rhyiel pobgwlad i basio t'rhfy y Oar^hellgffTr Mbr Byddai J fath ganiatad yn, un cyfiawn. Gan y bydd y telerau heddwch a rydd Rwsia yn adnabyddns yn fuan ni raid meddwl am wneudP y parotoadau rhagocheliadol ar nnwaith, os gwneir hwynt o gwbl. A dylai yr hyn a wneir fod yn fychan gydmariaet^ol. Ymddengys, wrth areithiau y. Prif Weihidog, a gweinidogion ereill, nad oes un amcani wneud parotoadau bnan i gyfarfod ag amgylchiadau nad ydynt eto yn y goiwg. Ac nad yw y llywodr- aeth am gynyg gwnenthu? dim nes y caffo hysbysrwydd o natar y telerau heddweh a gynygia Rweia. Methodd Mr. Gladstone a deall beth oedd meddwl y llywodraeth wrth y frawddeg yn araeth y Frenhines yn nghylch y rhyfel hyd nes iddi gael ei hegluio gan Ganghellydd y Tryaorlys. Gwrthwynebodd Mr. Gladstone y golygiad nad yw yn iawn i Rwsia osod telerau gwahanol i'r rhai a'i boddlonai cyn i'r rhyfel ddechreu. Ystyriai efe fod ej buddugoliaethau hi yn rhoddi hawl i delerau gwahanol. Profodd oddiwrfch engreifftiau nad oeddym ni na gwledydd eraill wedi gweithredu ar y golygiad nad oes gwahaniaeth i fod yn y telerau wedi y rhyfel oddiwrth yr hyn a ofynid cyn hyny. Yr oedd un peth yn amlwg yn y ddadl yn y Senedd ar araeth y Fren- hines, ci soniodd neb am gadw Twrci rhag myned yn wreck. Ba llawer o soa gynt am 'Integrity of the Turkish Empire.' Ond, fd y d^ wedodd Due Argyll, llithiodd yr erthygi hyny ailan 6 araeth y Frenhmes, ac o'r areithiau arni. Y maeoydnabydciiafcthgytfredin- 01 y byd fod Twrci bron wedi rhoddi yr anadliad olaf yn IFtith arwyddocaol iawn. Hi ei him sydd wedi dwyn dicystr arni ei htm, fel y dangosodil. Due Argyll ya Nhy yr Arglwyddi. Rhaid i'n gw lad ni fod yn dawel, a gadael i Rwsia ddelio a Thwrci yn ol .pwysigrwydd y goncwest y mae hi wedi ei gael ar Twrci, er y byddai yn briodol i Loegr, yn ol y cjtandeban sydd rhwng y llywodinethun, i gael llais ya y penderfyniadau a "Leir i sicrhau heddweh. N Y cwbl sydd eisiau yw, na bo Lloegr yn myned i ryfel 0 blaid Twrci. Y-mae yr holl wlad hon wedi defrro iddangos ei theimlad yn eibyn i liryd-, ain fyned i ryfel o blaid TvwaS. Bydd- ai yn ymfydrwydd mawr iddi wneud hyny yn awr pan y mae holl fyddinoedd Twrci a'i Loll offerynau rhyfel, bron i gyd, wedi syrthio i ddwylaw y Rws- iaid. Pe buasai yn iawn i ni bleidio Twrci o gwbl, pan yr cedd hi yn gryf mewn arfaii a milwyroedd yr amser, nid pan y mae hi yn gorwedd yn y llwch, o dan draed y concwerwr, heb nerth ogwbl i uno eiiluoedd a'nlluoedd ni. Ped anfonid 50,000 o filwyr o'r wladhon, beth a fyddent, areu penau eu hunain, i wynebu 200,000 0 Rws- iaid bnddngoliaethos, ao amddiffynl- feydd eryfat Twrci yn eu meddiant ? A chan mai amean Rwsia yw rhoddi Cristionogion y Taleithiau. Danubiaidd mewn setyllfa ddyogel, na bydd yn bosibl i'r Twrc Mahometanaidd i'w lladd, eQ orogi, a'u Uosgi yn gi<?yddol bytb mwy y mae dynoliaeth gyffredin- 01 y byd yn barod i gefaogi Rw&a yn yr amcan hwn. T Dywedodd unaelod Seneddql in ddi- weddar mewn cwrdd, nas gellid Husgo Lloegr i'r rhyfel, ond gallai gael ei thwyllo i hyny. neu lithro bob yn radd i gweryl a R,wsia yn mhlaid y Twrc. Gallai lithro felly yn ei chwsg, heb ddeall haeddianaa cwestiynan y rhyfel, na'r canlyniadaii o fyned i'# maes yn erbyn Rwsia. i Y mae y wlad wedi deifro ac nidbes perygl iddi lithro i ryfel. Nid oes dim yn fwy amlwg o flaen ei llygaid na'r sicrwydd, bron y bnasai hi wedi myned gyda'r tide i bwll- tro y rhyfel oni buasai i ddynion llygad- graff, yn y Cabinet ac allan o bono, i ofalu amser yn ol i sicrhan aTIgor Hong y wladwriaeth yn ngwaelod sicr neutra • lity. Ni byddai yn posibl i filwyr Bryd- ain gydweithreda a'r Bashi-Bazouks barbaraidd. Nis gallent ysgwyd Haw a dyn gwaedlyd barbaraidd fel Cliefket Pacha, yr hwn a gefnogodd y galanas- an barbaraidd sr wragedd a phianfc yn Bulgaria flwyddyn a haneryn ot Os oes gan Loegr rywbeth i'w wneud ZD mewn cysylitiid a'r rhyfel hwn, y mae ei dyledawyddya amlwg yn ai £ orchyni- yn mawrcyfraifch Crist, u Car dy gym- ydog fel ti dy hun." Os n4 byddat po^l Lloegr yn fod-ilon i df?jrnas hon 1 ollw»g haid o zonSs i gahoT trigoI!on*1Sm pentrefydd ni, i hacio cnawd dymon, hollti babanod, treisio a Uadd gwtsg: edd a merched, a liosgi meddianau pob gradd o'r bobl, y mae y gyfraith uchod yn gwahardd iddynt dynu y cleddyf o blaid gwthio y lath- ddybirpd ar bobl Bulgaria, &c., &c. Ni ddylai gwlad y Beiblau roddi cymhorth i gadw ty wyfl leoedd y ddaear yn dywyll, ac yn 'drigfanau trawsder.' Os yw buddianau masnachol a llyw- odraethol Lloegr yn rhwymo y wlad hon i geino^i ellyllon yn cghrwyn dynion, byddai yn well i feddianan a sicrheid ar y ath delerau gael myned gyda'r llif gan' myrddiwn o weithiau, na del gafael ynddynt. Trwy gyf- iawnder y cadarnheir yr orsedd.' Nid oes dim yn fwy ynfyd na chy- huddo Rwsia o awydd anghymedrol i teddianu tiriogaethan newydd, a bod yn angenrheidiol rhoddi terfyn ar ei chwantau hi i lywodraethu rhagor o'r byd. Nid yw ei chwant hi na'r medd- iant gweithredol o diriogaeth ganddi i foddloni ei chwant,ddim wedi cyfartalu a Lloegr, nac agos hyny. Lloegr yn y mater hwn yn danod cybydu-dod yn yr ystyr hwn yn eibyn Rwsia Nis gall ai digywilydd-dra mwy fod Yn yr 130 mlynedd diweddaf, y mae Rwsia, trwy goncwest, wedi chvvacegu at ei thiriogaeth o ldeutu 1,340,000 o filluiroedd ysgwar. Yn yr na amser y mae Lloegr wedi chwan- t'gll at ei thiriogatth, trwy goncwest, oudeatu 2,000,000 o filldiroedd ys- gwar, s 'i yn agos 700,000 ofilldiroedd ysg'.s ar yn fwf na Hwsia. Nifer y b 'b'ogaeth yohwanegol a ddaethsnt yn y tiriog iethau ychwanegol yn ddeiliaid i Rws a oedd 14 000,000. Ond nifer y bublogaeth a wnaetbpwyd yo ddeil- iaid i Brjfdaih ar ei thiriogaeth vchwan- egol hi yw 250,000,000, set 236,000, 000 yn rhagor na Ewsia Ac nid yw y ffigfrau nchod yn cynwys ein tiriogaeth ychwanegol ni yn Awstralia a'r ttefedigaethau. Rhoddwyd y ffig- yran uchod ger bron y cyfarfed mawr fu yn Exeter Hall, ar bwnc y rhyfel, ar yr 16eg cyfisol, gan W Anrhydedd- us F, L. Gower, aelod Seaeddol dylan- wadol, i 7 Y mae yn eithaf amlwg, er holl reitheg ddireswm Beaconsfield, sei y Prif W einidog, fod dylatrwad y blaid Rryddfrydol yn erbyn i Loegr ivuod i ry^i o blaid y Twrci y fath. fel cad oes fawr o berygl y cymer y rhyfel le yn y fath actios.
AT YSGRIFENYDD A THRYSOR-YDD…
AT YSGRIFENYDD A THRYSOR- YDD Y BWRDD .CYMODOL. Gwelais yn y'D*ARi&-N -,qm yr wythnos ddiweddaf gyfrifon y Bwrdd, a sylwais nad oedd .dim son ynddo am Bwll No. 1, Fochriw, er ein bod wedi danfoii 3p 2s 6c i Aberdar Ni garem wybod pa fodd y mae yr amryfusedd wedi dygwyid, oher- wydd yr ydym wedi'anfon path arian o'r bla6n, ac nid ydym wedi gwejed un hanes am ;danynt, er chwilio y HARlAN a'r Gwladoarwr. Y r ydymyn dymunocael eglurhad gan rai o hono^h; byddai hyny yn foddhad mawr. LLANC o'R LLE.
CASTELLNEWYDD EMLYN.
CASTELLNEWYDD EMLYN. Nos Sadwrn diweddaf, tua wyth o'r gloch, torodd tan dychrynllyd allan mewn amaethdy o'r enw Gellygaty, ger y lie hwn. Torodd y tan allan yn y beudy. nen rhwng y beudy a'r ysgubor, a chaf- wyd cynorthwy trigolion y dref at y. gorchwyi o'i atal. Tua naw o'r gloch yr oedd yho rai miloedd wedi dyfod yn nghyd, ac er i lawer weithio yn galed, yr oeddynt yn analluog i atal y tan, yr hwn oedd yn cynyddu mor gyflym, yn gy- maint a bod y to dan y gwellt yn fath o feli wedi cael ei ddwbia a phyg, o dan y to cerig, nes oedd yr ysgubor. y marchdy, y ty at doti gwellt, yr helmi yd, ond dwy, dwy ddaswrn o wair, a phob peth yu yr ydlan yn ysglyfaeth i'r elfen ddi- nystriol. Achubwydpy beudy a'r anifeil- iaid. Ni lwyr orchfygwyd y tan hyd siith o'r gloch boreu y Sal. YBtyrir y golled yn fawr. Yr oedd yr holl feddianau. wedi eu hyswirio. Gellesid achub llawar pe buasai yno danbeiriant, end nid oedd yr un jn nes i'r lie na Chaerfyrddin, ugain milldir 0 flfordd. Y mae yr holl gylchoedd yn cydymdeimlo a Mr. Owen yn ei drallod presenol.
,PON TAR D AWE.
PON TAR D AWE. Nos Sadwrn, lonawry 19eg, cynaliwyd cyfarfod adlonol a chystadleuol bywiog a phleserus yn Neuadd Odyddol y lie uehodyo dan lywyddiaeth Eos W yn, yr hwn hefyd oedd y beirniad. Yr oedd y rhaglen yn un chwaetMis ac amrywiol, a chymerwyd rhan yn y gweithrediadau gan Mri B. Lewis, R. Roberts, T. R. Davies, D. O. Jones. Alltwen S' Rees, J. D. Jones, Cilybebyll; Miss Evans, AUtwen; yn nghyda pharti'r Dyffryn Y bv.ddugwyr oeddynt J. Rees, J. Jones, ptrR. Lewis, a Miss Howells. Y mae iyma yn echrousfjjau' Yo Y ei riad. Yn mhlith pethau ereill y niaent wedi pendeffynu cynal y cyfarfodyda bud^iol hvn bob yn ail wythnos yn yr^ Allfcw6h a PEonterdaw<> hyd ddiwedd ¥ tymhor. Gob'eithio y bant y gefnogaeth a deilyngant, ac y gwna pob Cymro a Chymraes gofio ac ystyried fod dysgu hyfforddi, a chysuro ein gilydd yn ddy- ledswyddau sydd ar unwaith yn fraint a phleser idd eu cyflawni. CYFAILL.
PENCLA vVDD-D AM. WAIN ANGEUOL.
PENCLA vVDD-D AM. WAIN ANGEUOL. Boreu dydd Gwener -iweddaf, pan oedd pedwar 0 ddynic-n yn myned i lawr i slant glofa y D vvllast yr oedd glowi o'r enw John Morgan mewn tram lo, a'r tri ereill ar y top. Pan oeddynt tua 40 llathon o'r t^p, collodd y rhafi ei gafael ar y rliingwar, a'r canlyniad oedd ir ddram redeg i'r gwaelod, pellder o tua 200 0 latheni a Morg n gyda hi. Caf- wyd ef ar y gwaelod yn gorif marw di- angodd y *tri ereill tel yn wyrthiol. Yr oedd ochr aswy pen y trancedig wedi ei ddrvllio yn fawr. Gadawodd weddw a tiri" o blant i alaru ar ei ol yn myd y trallodion.
DOW5.AIS—MARWOLAETH TRUENUS.
DOW5.AIS—MARWOLAETH TRUENUS. Fel yr oedd dyn o'r enw Daniel Davies, marchwas, gynt gyda chwmni Dowlais, yn cerdded un o'r heolydd, syrthiodd, a bu farw cyn i neb wneud sylw 0 hono Mor gynted ag y daetnpwyd i ddeall ei fod yn y fath gyflwr, anfonwyd am hedd- 11 geidwaid, y rhai a fethasant ddvfod o hyd i'v lety er manwl chwilio. Olud- wyd y corrf i gbfiy Mrs. Clark ar ol -iddo fod yno am noson. cafodd ei gladdu yn ngladdfa Panysgallog. Ai gwir fod yr hen wr hwn wedi cael ei daflu o'i waith ? ei fod wadi bod yn gofyn am help neu am lety dros y Sabboth yn Tyloty Merthyr, ond wedi ei withod.? Ai gwir iddo farw o newyn ? ac iddo gael ei gladdu fel y bu farw, yn ei hen garpiau'? YMOFYNYDD.
ABERDAR.
ABERDAR. Dydd Sul, y 13eg cyfisol, eynaliodd ys- gol Sabbothol capel Bethel ei chyfarfod chwarterol. Cymerwyd y gadair gan y Parch. R. Morgan (Rhydderch ap Mor- gan), gweinidog newydd yr eglwys. Gwas- anaethwyd yn fedrus gan H. L. Theophi- lus, Daniel Edwards, W. Theophilus, Sarah A Watkins, John Davies, John Gibbon, John Williams, Ann Powell, J. Jenkins, Mary A. Barclay, Sarah A. Mor- gans, Elizabeth A. James, John Davies, Oxford-street; John Davies, Glan Road; James Davies a'i gyfeilles, John Evans a'i gyfeillon, a David Jones a'i gyfaill. Canwyd aroryw ddarnau gan y plant, dan arweiniad medrus Mr Thomas Morgans. Cafwyd cyfa.rfod rhagorol. YR AROBYGYDD.