Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
Y RHYFEL.
Y RHYFEL. T RWSIAID YN ADRIANOPLE. Y mae Adrianople yn awr yn nwy- lawy Rwsiaid, yr hwn leawaghawyd gan j Tyrciaid ar ddynesiad y gelyn. Gorchwyl cyntaf y Rwsiaid yn awr fydd cadarnhau eu hunain yno, ac yna ymwthio yn mlaehtua Constantinople, ps na fydd i'r Llywodraeth Tyrcaidd yn y cyfainser foddlohi i amodau hedd- Wch. Y mae Namyk Paeba a Server Paeha yn awr wrth y gorchwyl o drefira ctdoediad, ond Did yw yn sicr etoipa nn a ydyw y ddau wedi cael cyflaW awdnrdod gan y Porte i derfynii ead- oediad ai peidio. Meddylir, modd jbynag, fod Llywodraeth Twrci, yny fenhadwri y mae wedi anfon area olau i Kezanlik, wedi ihoddi mwy o awdurdod iddynt nag. oedd yn eu zneddiant pan yn cychwyn. Yr oedd ystorfeydd mawrion o bylor. ? darpariadau rhyfel ereill wedi eu Casgla i Adriacople, y rhai a ehwyth. wyd i fyby gan y Tyrciaid ar. en gwaith yn ymadael; ac hefyd gosodasant dan yn yr Kski-Serai, heft Balas y Sultan. Wrth feddiann Adjianopie, syrthiodd i leddiant y Rwsiaid ddodrefn rhyfel gwerfhfawr, yn cynwys 200 o ynau. trymion. Yr oedd yr amddiffynfeydd Wedi eneynllnnio ar gyfer byddin o 3.50,00Q o wyr, ac nis gallasai galla o lai na 60,000 wneud gwrthsafiad ynddynt. Y mae y Tvrciaid yn awr yn brysnr VMttoo ai" amddiffyfi!eyd3^r^i»«#»' nople, y rhai a gyrheddant o Burynk Chekmegee, ar Mor Marmora, hyd fynedfa Karabnrnu, ar y Mor Du. Y mae yr amddiffyniad manteisiol hwn, na fedd un ddinas srall ei fath, yn cael ei fforfiad gan gadwen o fynyddoedd isel, ar hyd ochrau pa rai y mae cor- sydd, yn terfynu mewn llyn. Hyd y lmeli amddiffynol hon, o for i for, ydyw 25 ofiildiroedd ond yn gymaint. a bod y ddau ben yn cael eu gorchudd- io gan afonydd a llynoedd, y prif am- ddiffynle yw y canolbarth. Y mae Mukhtar Pacba wedi cael ymddiried iddo am y gorchwyl hwn. Y maemil- wyr a g-nau yn angen, ond pe cyr- haeddai Suleiman Pacha a'i 30 nen 40,000 o wyr, rhoddid agwedd newydd ar bethau. Y mae holl drefniadau milwrol Twrci am y presenol wedi ei chwil- frywio. Cafodd cymeriad boll fyddin y Shipka ar y 9fed cyfisoJ, effaith an- dwyol-effaith sydd yn llawer mwy na cholliad 35,000 o wyr. Y gallu hwn oedd y fyddin cedd i encilio yn ol i Adrianople, os byddai perygl i'r Rws- iaid eu gorchfygu yn y Pass, ac hefyd i gynorthwyo Suleiman Pacha yn ei enciliad, yr hwn sydd wedi ei golli o'r golwg. Credir ei fod wedi gwneud am borthladd, ac y bydd iddo gyrhaedd Constantinople ar y mor. Y mae y Serfiaid wedi cymeryd meddiant o Knrshumli, yr hwn le sydd wedi newid dwylaw dwy nen dair gwaith yn ystod y rhyfel presenol. Ni chymerwyd y lie nes ymladd brwydr galed, yn yr hon y cafodd y Tyrciaid y gwaethaf, pryd y collasant 400 mewn clwyfedigion, a 450 mewn carcharorion. Y mae Prischtima hefyd wedi cael ei gymeryd gan y Serfiaid, y rhai sydd wedi ychwanegu yn fawr at eu cryf- der yn y cyfeiriad hwn. Y mae dys- gwyliad amfrwydr bwysig eto yn Novi Bazar. Y mae y Roumaniaid wedi cymeryd tref Florentin, ar y Danube, oddeutu deg milldir yn ogleddol i Widdin. Dywed gphebydd o Alexandria fod cjffro mawr wedi cael ei achosi yn mhlith poblogaeth yr Aifft, o herwydd a cweithredoedd diweddar y Swyddfa Jihyfel. Y mae nifer mawr o'r Aifft- iaid wedi eu cymeryd ymaith o'n han- fodd, a hyny heb ragbSrotoi dim ar gyfer eu teuluoedd, a chydymgynghori a'u cyfeillion. Yn gymaint ag nad yw y rhai hyny yn gwybod dim am anaf, y mae yn fwy na thebyg y bydd* ( ant feirw cyn gwneud dim gwasan- aeth. o barthed tderau beddweh, ni wyddis ddim i, sicrwydd hyd yn hyn, sle n7ij y fel yt hysbysw j'd yQ ^hyry Cyfirfedin nos Lun, er fbd amryw bethau yn cael eu nodi yn answyddogojf gan newydd- iaduTon celwyddog. Dy wed gohebydd o Coustantinople -:f-bd pob dofebatth yny ddinasyn awr yn beio y Llywodraeth am beidio derbyn telerau y iGynadledd. Pan yr oedd y Gynadledd hono yn eistedd, yr oedd ynvoael ei glywed ynfynych fod LlfW- c^raeth Twrci yn ofm derbyn y teler- au o herwydd y teimlad gwrthwynefool roedd yn y brif ddinas, acmai tejrfysg uniongyrohol fyddai y canlyniad.
: t.^ - -v • ..;i;. GWEITHFAOL…
t. -v • i GWEITHFAOL A MASNACHOL. Abertawe. Yn y lie hwn, yu gystal t^'yn* Nyffrynoedd y Nedd a!r jfawy, nid oes ond marweidd-dra ya .gordoi masnach yn gyflrediool; eta ymae masnach cy-ffredinol y porthladd yn parhau yn yec^ol dda ar y cyfan, yr hyn Rydd yn: pron fod gwaith yn oael ei wneud yn Thanan mewnol y /flad. Nid oes 4im,arwyddion adferiad yn y g^ithfeydd chaiarn-drwy y cyraydog- aethan. Nid oes yr un cais,am fariau dur Glandwr yn } ar, au yn w^ot 1yw\ iog, er nad mewn llawn waith. Mae cynydd hefyd yn y gofyn am patent fuel. Mae y gweitbfeydd alcan yn dangos arwyddion eglur fod y fasnach hono yn adfywio yn gyflym, ac yn cy- meryd i mewn lawer o weithwyr new- yddion. Marwaidd yw masnach y glo yn parhau, a hyny yn benaf o herwydd arafweh y gweithfeydd haiam. Caerdydd. Dyma y porthladd pwysicaf yn awr am lwytho glo a haiarn yn Neheudir Cymru. Wrth y porth- ladd hwn y pwysir ac y mesurir awyr fasnachol y Dywysogaeth. Nid yw masuach y glo yma agos y peth y dy- munid ei bod, ac y mae huriau llongau yn gystal a pbris y glo yn eu manau iselaf. Y mae allforiad glo ager i borthladdoedd tramor yn parhau i gad w yn Bed dda; ond yr wythnos ddiwedd- af yr oedd ycbydig arafweh yn y clirio allan. Casnewydd. Y mae arwyddion amlwg fod masnach y porthladd hwn y n cynyddu yn gyflym, mor belled ag y mae alliorio glo yn perthyn. Llwyth wyd o lo yn y flwyddyn lBV? 53,201 yn fwy nac yn y flwyddyn 1876. Mae yr hyn a ddadforir yma hefyd yn cy- nyddn. Merthyr Tydfil. Deallwn fod tori glo yn adfywio yn y cylchoedd hyn, a bod y glofeydd drwy yr wythnos ddi- weddaf wedi bod mewn llawn waitb, ac yr ydym yn gobeithio y gwnant bar- hau felly, ac y daw cysur, llawenydd, a dyddanwch i deuluoedd y gweithwyr anghenus. Bychain oedd euill y glo- wyr er ys amser maeth—rhyw ddeg swllt yr wythnos a enillai y glowr i gynal ei hun, gwraig, a phump neu chwech o blant. Y mae yn awr fwy o weithio glo yn Dowlais, Plymouth, Ynys Owen, a'r Cyfarthfa. Ithymni a Glyn Ebbwy. Y mae y gweithfeydd dur yn y ddau le tichod yn gweithio yn rhagorol a rheolaidd ond pob masnach arall yn hynod o farwaidd. Y maegwdihwyr-ianddaearol North- umberland wedi penderfynu yn ffatr- iol i osod yr asnealldwriaeth sydd rhyngddynt a'i meistrii bwyllgor er ei benderfynu.
MARWOLAETHAU OYMRY YN ,AMERICA.
MARWOLAETHAU OYMRY YN AMERICA. Yn Upper Lehigh, Persttsylvania, Mrs Margaret Mr Sem Lloyd. Ei chlef^d oedd ^dropsy of the liver*' Merch ydoedd i Jenkin Jones, nen fel y gelwid ef,$iei)cyti f teiliw?,* Penybont-ar Ogw^M ma^ Seto Lloyd, ei phriod, yn enedigol o Bontypridd. Y-n Fish Baueh, Pettsiille, Petrn- sylvania, Annie, merch Richard a Martha Stephes^, yn 21 oed, ar ol afiechyd hir. Gtenwyd yr ymadawedig yn Rhymney, Tachvredd 28, 18561 It.
EISTRBB^SB Y
EISTRBB^SB Y Bydded hy^Mci'r cyfr^t# rai-sydd wedi anfon ataiamJbrogratnssybyddant allan o'r was? cyn diwedd yr .wythnos bon, ac y bydd i ai of ilu en gyru oil ar. garJam. Erfyniwn^faddenant ein cyf- eillion am na feasaifc yn gyat. Gyda bod y piogram yn cynwys "pob manyl- ion, bydd yn cynwys htfyd trefri: y dydd. Dymunwn dynn sy-Jw y coraiu hetyd at gyfaawidiad y kydydd dernyn CQT&W\ (gwBi yr hysbysiad), yn,nghyd ag enwan y boueddifiou sydd yu gwneud i fyny j staf, i'eimiadol Nid oes eisieu wrth lythyran gebenllyd i m- trodneio y boneddigian yjna, obJegyd y maent yn gymeriadau cyhoedltfs; a. theilwng o weinyddn cyifawnder yn eu swyddi. Mae eu gallaoecjd a'u cyd- WytaEodolrwydd yn.ddigoB nwchlaw heuaeth y wlad. Felly i&aey pwyilgor artn; iaetans yn dra ffjfddiog y cant pob cefaogaeth eieai, fel y llynedd, gan JQH¥ LBmrEfYsgT"
HYN A'R LL ALL YR WYTHNOS.
HYN A'R LL ALL YR WYTHNOS. Dywed Mr. Lowe mewn llytbyr at foneddwr, nad yw ef yn barnu y bydd- ai i feddianiad Constantinople gan y Rwsiaid ni^eidiodim ar ein masnaoh napheryglu India, ac y byddai efe yn groes i rjfel hyd yn nod ar y fir hwn. Mewn bryshysiad o New York, yr ydym yn cael fod Indiaid Mexico wedi gwliewd rhuthrgyrch arall i Texas, gan ladd dau ddyn, a chymeryd ym- aith nifer mawr o dda a cbeffylan. Y mae Job Davies, Pontlotyn, yr hwn a gyhuddir o fod wedi gwneud niweidiau corfforol i'w cydweithiwr Welsh, (yr hwn hefyd a fa farw), i sefyll ei brawf yn y Sesiwn nesaf, ar y eyhuddiad o ddynladdiad. Dywedir fod bywydfad o'r enw Albert Edward, yn cynwys chwech o gyrff, wedi glanio yn Vieland, Holland. Credir fod v bad yn perthyn i'r ager- long Albert Edward, yr hon y tybir a gollwyd ar ei thaith o Tine i Lundain. Darfu i dros ddengain mil. o berson- au deithio i Rnfain er bad yn bresenol yn angladd Brenin Victor Emmanuel. Dydd Gwener diweddaf, ffrwydrodd beiwedydd yn ngweithiau Cwmni Glo Thomley, Durham, trwy yr hwn y liaddwyd dan ddyn. Cafodd ugain ereill eu niweidio vn fawr. ,Y mae yn cael ei sicrhau yn awr fod yn bosibl gwnend y llythyrenau manaf A. ddefayddir yn ein hargraffdai o wydr' ac y bydd llythyrenau o'r dcfnyddhwn ya sicr o gymeryd He y llythyrenau plwm trwia.a badr a ddefayddir gan argraffwyr yn awr. Yr wyUmqs ddiweddaf bu y Parch. C. S, Morgan, Ficer Sfc-fary, Aber- tawej yn cymeryd ihan mewn nifer o gyfarfodydd gweddio rindebol yn ystef- efloedd Cymdeifchas y Djijion Ienainc Cristionogal. Dydd Mawrth \t oedd y Parch. James Owen, (B ), i frwyddu cyfarfod yn yr Ysgoldai Ceiredlaethol, a'r.Ficeri gymeryd rhan'meWn adeilad perthynol i'r Anghydffurfwyr. Modd bynag, ysgrifenodd rhyw Eglwyswr hunanol at yr Esgob, yr hwn a anfon- odd lytbyr yn gwahardd Mr. Morgan i gymeryd rhan ya y cyfryw gytarfod. Darfa i ddyn ieuanc o'r enw W. Franklin Price, ironmonger mewn siop yn L'erpwl, a brodor o Gaerdydd, gyflawni hunanladdiad dydd Iatt; di- weddaf trwy dori ei wddf. iOddiwrth gylchlythyr %ydd Wedi Cflel ei gyhoedcii, deallwh fod cyfarfod o gynrychiolwyr glofaol, perthynol i Wyad Fynwy a Deheudir Cymru, i gael ei gynal yn y Bute Arms, Aber- dsr, ar yx 3 lain cyfisol, y cyfarfod i dd^chren -am -11 o'r gloch, er esbonio yr hyn a fu cydrhwng cynrychiolwyr y gweiihwy r a'r meistri yij rigbyleh y zC5 y cant gostyngiad am dr: mis y Prydnawn dydd Ian, yr wythnos ddi- weddaf, yn Aberdar, bu farw Thomas Evans, coedwr, a breswyliai yn y V nl- can, mewn canlyniad i piweidiau a dderbyniodd ar yr 28ain o Ragfyr, yn ng]oja, Cwmceol, Cwmaman, trwy gafl ei wasgu rhwng y trams. Yr Cfedd yn 42 oed, a gadawodd briod ac amTyw o u )btot i aWu eu colled ar ei^. i r. o OJ. T
'>Y CLEOPATRA NEEDLE.'
'> Y CLEOPATRA NEEDLE. Bydd yn dda g^eindMlenlrfrglyw- ed-'fod y Nod wycfdCieopati a wear ay fod yn adiaHgol i'r. ffasi Indim JboGke, ysx Llundain, er fH-yc&awn dydd Ltnli m- weddaf. Ar^dargoswyd brwilr^dedd mawr ar ddyfodiady lldog i mewn. k
—: I , "—J.- - —" METHIANT…
—: I —J.- — METHIANT YN MASNACH HAI- ARN DEHEUDIR CCtMffiD", Dydd Sad win diwe<Maf, yn swyadfa talu cwmrii LIynvi a Maesteg, hysbys- wyd v canoedd gweithwyr nad oedd gan y gweithwyr, pryd yr hysbysWydhwynt fod y cwrnui yn Jeihdalwyr, ond y gallent ddysgwyl draw y Sadwrn nesaf a'r Sadwrn canlynol, a bod Mr. Barrow, y goruchwyliwr, o'r farn y celent en talu yn llawn mewn amser. Y mae pwyllgor wedi ei gvnal hefyd er gwneud rhywbeth tuag at leddfu yr angen a'r tlodi mawr a (idyoddefir yn y gymydogaeth.
. Y GWRTHRYFEL YN AFFRICA.
Y GWRTHRYFEL YN AFFRICA. Y mae y newyddion diweddaraf o'r Cape o natur gytbryblus ac anfoddhaol. Yr oedd Llwyth y Gaikas wedi c -di yn un cvfangorff, brwydr galed wedi ei b ymladd yn Komghu, a milwyr ei Mawrhydi wedi bod yn fuddugol. Llwyth bychan ydyw y Gaikas, ac wedi arddangos anfoddlonrwydd am fis cyn tori allan.
4 PWLL Y SAINT-
4 PWLL Y SAINT- Caniateir i mi, trwy gyfrwngy Dabiau, wnend yn hysbys i weithwyr y He kwn, a pbawb a berthyn iddynt wybod, nad myfi yw awdwr y llythyr o'r West a ymddangosodd ar y J 3eg eyfisol, ac yn son am weithwyr hur y lie ucbod. Dymunaf arnoch chvrithau, Mri. Gol., wueud yr un modd, fel y byddo y grechwen sydd yn meddianu rhai pobl yn troi yn wermwd suredig eto yn eu cwpanan. Raven HilL JOHN OWEN. [Gallwn sicrhau nad aedd a fyno John Owen a'r llythyr dan sylw a pheidied neb a beio lie nad oes bai.—GoL ]
J. Y SENEDD.
J Y SENEDD. Dydd lau diweddaf y eymerodd agoriad y Senedd am y tymor presenol Ie, pryd y darllenwyd Araetb y Fren- bines gan yr Arglwydd Ganghe'lydd. Wedi my»e$ferwy y ffurfiau avferol gyda golwg"ar yr Araeth, ail ymgyfar- fa Ty y Cyffreditt i dd^chreu ar ftjsres y tymor, am oddefitu peiwar o'r .gloch. Ni Chafwyd yn yr At at ill yr un meswm dros alw y senedd mor gynar, a'r unrig adran ag y gellid teimlo gwrthwyneb- iad mawr iddi, oedd yt un a ofynai am arian i gyfsrfo5 agunrhyw omgilohtad a aliai gyfcdi p'r ifncealldwriaeth'^H-e* secul lhwng." Rwsia a Twrci )OB<i dywedai ^Arglwydd Hartington, yn el s?!wndaff ar yr Araetb, fod y Hjwodr- aeth wedi oymervd gof&l i gadw hyny iddyrt. Qa..hu^iij,, o&oe4 £ Thyw am- gylchisd ticMMao! ag y byddai eisiau arian, mewn golwg ganddyn^ ond os nad oedd ganddy^ t unrbyw amgjlch- iad mewn golwg, mai creuliwd^b at Twrci fyddai codi unrhyw obSith yn* ddynt ar yr awr ddiwe*\d%€ fel ag, i'w tneddu 1 bvhau rhyfel sydd mpffidd. obqith iddynt. ■ Trwy nad oes dim yn neillduol yn yr Araetb, nid. yd^m yn gweled y^yddai ei cbyhoeddi p un bndd, gan bod wedi ei chymeryd yn destyn ein herth- ygl arweinioh;: Yn iphiith y rhe^tr rhybuddion a TO DWYQ, y mae yn dda geny?Q w.eled fod Mr. Osborne Morgan wjedi rhoddi rhybudd am ei Ddeddf Claddu, yrt hon sydd i ddyfod yn nlnen ar yr S&d o'r mis nesaf. Nos Lun diweddaf, bu y mesur dros fau y tafarndai ar y S-ibboth yn yt werddon o flaen Ty y Cyffredin, a bu dadleu rhagorol arno o'r ddau dtL Oddi- wrth yr areithtau, yr bedd yn ymddangog mai y pwiac ntewn dadl oOOd-) un a oedd mwyafrif pobl yr Iwerddto drosto ai peidio, cyetal a dweyd fod y Gwyddel- od ^ael yr hyn a garent. Modd bynag; camtawyd ei ail ddarlleniad, ac y mae gobaith crvf y pf^sia ya ddeddf yn yr eisteddiad presenol. • Rdoddodd Mr. T. B. Potter rybydd am ymholiad i gael ei wneud yn Nhy y Cyffredia o bwj,hed Jj-ethtad yaaboilii yn W. un bynag aidadforawli^^ieiiaiaSSL yn cael ei drethu. Nis gall dyn na hau, medi, na dyrnu heb ganiatad.. Y mae trethwyr hefyd yn cfiel caniatad i rod# y gorchwyl o gaaglu i't cynygydd ticha^ ac felly yn cael ei brynu yn ami am ddwbl ei werth, a'r treth o ganlyniad yn cael ei ddyblu i gyfarfod a hyny. Y flwyddyn ddiweddaf apwyniwyd Dir- prwyaeth er ymholi i'r cyfucdrefn hon, sydd mor groes i bob peth sydd yn rhydd- frydol mewn masnach. Nid oes amheu- aeth na cheir rhyw welliant yn y cyfeir- iad hwn, Mewn atebiad i Mr. Macdonald, dyw- wedodd Mr. Cross y byddai i adroddiad y Dirprwyyyr ar danchwa High Blaa tyre, a gorlifiad glofa Home Farm, i gael eu gosod ar y bwrdd mewn ychydig ddyddiSn.
CWMAMAN, ABERDAR.
CWMAMAN, ABERDAR. Y mae dymuniad i bawb a berthynan i brass band y He hwn, i gyfarfod a'u gilydd yn y Mount Pleasant, am haner awr wedi saith nos Lun, yr28ain o'r mis hwn, a'r pwyllgor helyd yr un modd. J. HARRIS, '1 ailor 8f Draper.
DIWEDDARAF.
DIWEDDARAF. Y mae v Sultan ar Llywodraeth Tyrcaidd wedi gwneud parotoadau er ymadael a'r brifddinas mor prvr t u aor y cyrbaedda y Kwfisid Tchotaloju. Y mae Twrci wedi colli pob gobpith; ao wedi anfon atei cbynrycbiolwyr i Inw- nodi amodau heddwch ar unrbyw del- erau. Y mae Mr. Chamberlain, A.S., y cyf- lafareddwr yn actos y gostynoiad cy- nygied^g yn ngweithiau haiarn Stafford- shire, wedi hysbysu fod 6ch. y dycdl i gymeryd lie er y 14eg o Ionawr. > Y mae corff plentyn, wedi ei nvymo mewn bwndel bychan, wedi ei gael me,w n maes yn agos i Barnstaple. Y mae Mr. H. M. Stanley, y teith- iwr Affricanaidd, wedi cyrhaedd i Lun- do in er prydnawn dydd Mawrth. Dydd Mawrth diweddaf, rhjvr chwe* milldir o Liveipool, cymerodd gwith- darawiad le rhwcg yr agerloug Poiiice a'r llong Baring Brothers, o No-folk. Suddodd yr pgerlong, ond achubwyd y dwylaw oil otd dau.