Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
BWRDD YSGOL LLANGIWC.
BWRDD YSGOL LLANGIWC. MBI GOL. Y n y Tyst a'r Dydd am Hvdref 12fed, 1877, y mae ysgrif gnD. 1 Ua o'r Plwyfol on.' Yr wyf ya dy-j muno arnoch sylwi yn fanwl ar y f hie o'r ysgrif agsydd wedi oynhyrfu ysbryd y BrawdTiocbyddol: Y maeiit(Bwrdd Ysgol Llapgiwc) wedi gwneud gweith- red yn niwedd eu goiuchwyliasth ag sydd yn niweidiol iawn iddynt at ea haii ethaliad-gweithred y gallem feddwl eu bod with ei gweeutbu- yn ffaiwelio .'n swyddau—gweithredf ^riadol i ddigio y p'wyfolioa. Wel, atolwg, pa bath a wntethaiit? Y maeit wedi rhoddi y s. goldy Gwauncaegurwen i'w ail adeiladu a'i helaethu i gjontractor sydd yn hawlio dros gan' punt yn fwy F-. a'r un arall oedd yn cynyg, so m&e y cynygydd igaf o'r ddau mor ushel ei gymeriad &c mot deilwng o ymddiriedaeth a'ruchaf. Y-1 ydym yn eofio rhai o'r dynion hyn, yn neilldnol un o honynt, yn ymweled a gwahanol gymydogatthau yn flaenorol i'w hetholiad, gan addaw yn deg, cs etholid ef, y gwnai ei oreu er amddiiyc ein hawliau. a chynildeb yn y treuliau. Ar yr un adeg yr ydym yn c- fla gweiu. idog Annibynol ya y plwyf yn dweyd mawncyfarfod aroithio ynMhortardawe I Fod adeg yn arog Bwrdd Ysgol LlaIl- Riwo pan y bydd yn dda genym fod Ymneillduwr fel y Parch. Charles Wil- liams yn aelod o hono.' Tybiwjf y buasai yn dda gan y Brawd Annibynol erbyn hynpe buasai hebddangos cymaitt ymdditiedaeth yn ei Brawd Ticchyddo]. Y Mae addewidiou teg y Brawd Troch- yddol beb eu eyflawrii, a'r Brawd Anni- bynol wedi ei sicmi. Fe ddylai y pad- war, aid o Ystalyfera gywilyddio am eu pleidloisiau yn acbos yr y sgoldy a enwyd. YmddygLd anheilwng iawn oedd rhoddi dros gan' punt yn fwy o gost ar y plwyf nag oedd eiaien. A fuasai rhywun o honynt hwy yn rhoddi, er mwjn cyfbin- garweb, drcs gan' punt yn fwy am adeil- adu ty iddynt eu hunain nag y gallasant ei gael gan al all, a hyny gyda'r un sior- wydd am orpheniad ar:rbydeddus, teil- wng o'r ymddiriedaeth ? Nid wyf yn ibybied. Y meent yn doall gofalu am danynt eu hunain yn well a doethach na iiynynft. Dynion wedi aifer bodyn gall yn en cenedlaeth gyda'r byd hwn ydyw rhai o honynt; a dylasent fod mor ofalus am bwrs y wlad ag ydyr t wedi arfer bod gyda'u pyrsan eu hunaiu. Yr ydym yn synu fod dynion ag ydynt wedi arfer oynilo yr eiddynt eu hunain yn hoffi gwaBtraffu eiddo aralL' Yu mhen tmg wythnos wedi ymddangcsiad yr yegrif deibyoiaiB y by gy thiad ounlynol wedi ei ysgrifonu ar Bost Card:— Yetalyfera, Hydref 19eg, 1877. Ba dig 8 ;r,—Diolch i chwi km eich ysgrif tnlli-ipus .Ùt4.9u, yn 4 7 Tytt a'r Dydd' am y l2fed. Cewch glywed oddiwrthjf ete yn .1 ohyloh mewn dull mwy cyhoeadus; ac, fe allai, cyn y bydd i mi orphc^i a chwi, y bjd<M Tn dda genyth pa buasech beb anfoa eich traith Tr, oyhoedd. Diohon y bydd i oh«f wadu ei bawdnraeth. Y mae eich T&bryd enl a »%4tydM yn rhy amlwg 3 nddo, »yr, i chwi allu gwadu eich plenty n. Yr eiddcch ertedig, 0. WBLLXAtM. Ï: Atoluis yr uohod trwy lythyr (aid Poaieard) fel hyn: Carme1, Brynanan, R.8.0.. Hyd. 24ain, 1877. B^rrhtdur 8yr,—Yr wyf y n creda mai tegwek yw i mi gad gwybod P8 hawt oedd gpnyeh i gyf- eiti# eich I'ost Card t,ta(. Gullwn feddwl r bn- yB dda 1 chwi gael gwaeatia th mvdope i gludo eich ant-druerwydd i sii.'ebv i*ith eieh mam o olwg y o< boedd. Gan i chwi ddechreu fy ugh) huddo mer gyhoeddns, gadawaf i ehwi fyned yn mlaen yn ol eioh bygyttion Nid d ch chwi yn gwybod tto p" fodd ybyddy ci*edd. Yr fiddooh, yn wir, FAR oh. Charles Willlianuk JOHN JONES. Yn y Qladgancr am Ragfyr 21ain, gwel&f fodycwmwl bygythiol sydd wedi bod yn croni am dros ddau fis wedi de- ebi tu arllwya ei gynwjsiad trydanol. Y m&e yn dechreu yn ddychryrUyd—ai tybed fed y diwedd yn waeth? Yinae yn hawdd gweled fod ys bryd ae J sgri fen y BrBwd Trochyddol yn gychyrfas iawn —' y steam i fy^y' a'r bhWd yn effro. Yn y Tyst a'r Dydd gwelbf fod aelod arall o'r BNrdd yn sidolygu yr ysgnf mewn ysbryd gwahanol iawn i'r Bruwd Trocbyddol. 'Os oes rhai peth&u cyfoil- iorrus &phs»ryglus yn syniadau y brawd hwnw (fel y mynai i ni g edu chir blyncda yu ol) y mae yr. lhwer gwell ei ysb yd a'i f >eegifwc h n'ig un o weinid- ogioa y dref y yn byw ynddi. Yr wyf yn cyrgbo'i y Brawd Trochyddoi i fyned &t'« Faeetb.itkar' i ddjsgu mce$u da. Y mae llawe:" o w&ha-oið rhwrg bl&gftfdifeeth y nsnll a bo; eddigoid-■ rwydd y liall. Kbyfodd mor bydd} ydyw y Brawd T;ocbyddol yn iaith is. f desba th isaf oymdeithas. O:;d y mse rhai S sydd nad ces dim ond B-w i'w ddysgwylo hor yct. Nidib&id i'neb geiifigc^u wrth ei allu i roddi -chydig o syewyf mewn llawer o eiriau. Gallaf basio heibio i'r enw Pio X hcb ewyllysio ei ateb yn y ffo dd yna. Y mae y gwaith sydd wedi bod yn bryder mawr i'r Bglwys Babaidd wedi ei getlo yn ac- fffleledig gan y Br&wd Troohyddol yn ei felldithiau. C»Mr. W. fyned yn ml&ea y ffordi yna ei hunaa ei buoaD, heb i mi gynyg oystadlu &g ef, oblegyd y mae geryf ormol o barch i mi fy bun a'r fergyl i ddifenwi brawd yn y weinidog- aeth. Tybiwyf mai y prif gymhwysde- sydd ynof i lanw gorsedd Pio X. yw, fy mod yn gwybod pa le y mae rhegwr parod wediymgydr,r.byddu a me'.Iiithio ei v ell. Y trite gobaitb i'r Brawd Trcchyddol am waith yn tt-b yn dda i'w dales S. Yn wir. Mr. W., nid mown gwawd y gelwais chwi' Y Brawd Troobyddol,' ac tii mewu gwawd y gelwa's fy hun Y Brawd Annibynol.' Nid yw Troehyddol yn wawd i chwi mwy nag y mae Anni- bynol yn wawd i minau. Nid wyf yn a;fer gwawdio b?odyr o wahanol farnau crefyddol i'r ei 'do fl, ond yn hyt aoh yn en parchu. Nid oes lieb erioed wedi fy nglywed Wi tb teoyddio yn gwawdio troobiadna throebwr. Yrwyf ye gofaln wrth fedyddio rhag dirmygu n&c amheu crefydd y brodyr sydd yn tybied en bod yn bedyddio with drcchi. (l'w barhau)
GWEITHWYR CYMRU.
GWEITHWYR CYMRU. PENOD I. Nid ydym yn meddwl y gailasem ddewis testyn yn eyfateb y bobl %r am- serojdd yn well. Nid oes yr un testyn yn galw yn uwch am sylw, nacychwaith yn fwy haeddawl o sylw a galluoedd mwyaf eoeidiol ysgrifer wyr ein gwlad. Nid oes yr un testynyn fwy teilwDg, ) n fwy dyddorcl, use ychwaitb yr. fwy patthyneaol i filoedd ddarllenwyr ein irwlad na sefyllfa bresenol gweithwyr C¡m u. Y mae safyllfa" gythryblas brr/seaol y wlad, yr holl ryfela, yr holl ymladd a biwydro cyson sydd rhwng oyfalaf a llafu rhwng meistri a gweith- wy yn galw yn uohel am y moddwl, y sia*ad, a'r yeg-ifenu cryfaf a chadarnaf er trefcu rhyw i>ynllun nen gynlluniau i giel rhyddid a heddwch i fliguro mwy hwcg meistri a gweithwyr, ao i enill i we thwyr tlewd a gorthrymedig Cymru ea hawliau b'U cysuron. Gwir fod rhai dosbatthiadau o welthwyr i fwy o radd- au dan ddylanwad melldith ol t a's a gormes na'u gilydd; ond fel rheol, mae y cyfacgorff o ddosbaith gweithiol Eg Cymru wedi, so yn bod hyd yn b es- enol, i raddau gormoiol dan felldith y gortbrwm mwyaf, a'r gorges coletaf. Diamheu fod y trais, y gormes-, a'r gorth- lwm sydd yn gwasgu ar warau gweith. wyr Gymiu yn eyfodi oddiar dra ar glw/ddiaeth meistri, perchenogion, a mawrion ein gwlad, y thai sydd yn rhwym o ormesu a goi tbrymu y gweith- wyr cyn b) th Y gallant garb yn y bInen eu rhwysg a'u mawredd yn debyg i'r hyn sydd y dyddiau presanol yn nodwedcu cymeriad bilch ao ystrywgar upper ten y oyfirsoddiadPrydeinig. B^lchder, yn« Arcst. ac yst;yir j'dyw prif nodweddion mawrion a phenaetbier.id ein gwlad, ao yn fwy folly yn y oyf &r, soddiad Prydeinig iDiWr uu oyfarsodaiad a* all dan baul y nefoedd, ac fel canlynia 1 pw) sig i'r fath nodweddion mown penaetbiad gwledydd a theyrnasoedd, rbaid ydyw ychwauega y beichinu fir waraa y werin, rbaio. gortihrymu, rhaid gormeau, t haid oael defnyddian oynaliaeth ea rhwysg, eu m aw edd a'a r hod res o ry w>» heblaw oddi- wrth y segurddyn moethus'; rhaid en cael oddi with jytuB sydd yn eyt^chtt peth, ao aid difa y cwbl; rhaid eu oael i fewn drwy rym braiohryraul" ebefd llydan y gwe-ttiiwr llafurus a gonest sydd yn oynyrcbu elw cyfftn y dywyeogaetb, so yn gorfod byw ar yohydig i'w difa. Fan fyddom yn meddwl am iawnder* an dyn, so ar yr un pryd yn oanfod y krais, y gormes, a'r goithr?, m diderfyn bydd yn oael ei ymddwyn tasg at y gweiibwyr yn Nghymra, yr ydym yn barod i ofyn jn enw pob tynerweh. Pa- bam y gorthrythir y awe thiwr ? Ai nid yw yriiwn sydd ym Qynyrcha ehr y Dy- WjN gaeth yn h^efldu mwy o barch na'r hwn sydd yn difa yn UDig' Pahim y gt i farymir ao y diberoMr y gweiihiwr, yi *e? Paham ca the) ir mwy o ba^ch, yi te. i'r hwa sfdd ya cynyichu elw cyfaa ein gwlad? Pabam, ai nid yr ua elfon^u cvfarsoddol sfdd yn tu gwneud i ffDY? Pah am, rai nid yr un ydynt ar Sifle bod- olac th 1 Paham, ai nid yw y gweithiwr y,n taimlo d. n dd vl,,irwad earn, udinytt iol t'aia a gormes! Ydyw y mae. PA. ham yr anoherchir, y g Tmesir, y go: ti- Tymir, ^c y eaethiwiref vnt 1 MOoe holl d-eddfau ti tur, symudiadau, ;hi glua. iaeth, a boll ymwnend graa yn ei b'4rchu ef ms>)?Ts ereiU. Pabam yr anmbarcha dyn ef, yt ts ? Nid ydym ynceisiQ s dati- %wg wisgoedd ei o, tb'ymwyi•; nid ydym yn ceisio cyfoetb na golad bywyd oa- rawjtb, r.B seddau gwychion so uoael ei oriheswy*. Paham yr l'Ior.mhe'chL' ef, \Dte ? Pa-cheref magys ereiJl; .hhodder iddo tlf ei iawnde au, ei hawli\>u^ a'i gysurcn. PBESW J LYDD CFU IG Y DTPPJJTN.
ERGYDION LLAWCHWITH.
ERGYDION LLAWCHWITH. Syned yr epil farddol, a dychryned epaod llenyddiuetb, mae y bardd scurvy, Gwilym Meudwy, B.B.D., (Bully Balcd- wyr y De), yn bwtiadu oyboeddi prydd- est fflamgoch ar' Gwymp Plevaaac (Iii Uwydda i ddarlunio cocs glwyfedig Osman Pacha cytddrwg a'r eiddo ei bun, bydd yn hit rymus. Gwnaed y beirdd en hunain yn barod i dderbyn mul- lwythi o ddrychfeddjli&u. Pity na fussai y gwalch yn thoddi ychydig gcidogau yn llcgeil ei gynrych. iolydd, &c ynt^u wedi gwisgo fsl tywysog er myned i wrando dehorgliad y darn ll&w. Trueni oedd gweled y caeos-f m dd yn cTuuhercian o gwmp-s ddydd yr eis- teddfoJ, ond heb ddim i dalu am dooyc. Darllen yr wythncs adiweddaf eithygl alluog yn v Zanzibar Magazine tr y p i- oicldeb 0 d iwyn allan fesur&u i bwicasu hat y bared esgeiriawg o Fynwett y Crynwyr, i'w gosod yn do ar un o ben- trefi palion sydd yn Affifca boeth. 03 llwyddir i'w ph-ytu, bydd y cadben &n- turiaethus ddygodd y Cleopatra Needle i'r wlad hon yn ymgymeryd a'r gorchwyl peryglus o'i hwylio dros y gwter 'egadar. Bljcnaido glue cynghaneddol yn wobr i' bardd cyttaf a ddeuo o hyd i with- ddrych yr englyn-dycbymyg canlynol: Lisp lleuog, llipa,ra lIewye-litimlyd, Sjmlvn brwet isflbtia, A cbreadur eohrydus, Wlkg ei boc, gyda knock knest. Dysgwyl mttwr yn y South am John Jones y Northman. Os bydd y Hano mor ddoniol a'i dad, sior y cawn ganddo lawer o fudd ao byfrydweh. Y mae cusanau y merched ieuainc yn lied cheap yn amser y gwyliau yma, a'n trwydded yw y hissing bush. Dyma fel y catodd rbyw fardd i'r 'llwyn melldi- godig:' Llwyn dala lloi NadoHj?,—Hwyn casan Llancesau miieinig Llwyn afrad room, JIwyn f;y a drig, I wneuthur rali g) threulig. Y mae ardaloedd Cwmtwroh a Chwm. llynfe l mar enwog a'r Gilfaci Gccham gonedlu beirdd a llenorion maent can lluosoced a cheiliogod y gwair, a'u cy- nyrohion fel rhaffau wnwrs yn hongian ar golofnau y newyddiacu-oc. Yn enw bultan Twrci beth yw yr hen anianawd bigog, graflyd, agwrachyddol yma sydd wedi meddianu yr Esquimaux reporter sydd megys brcgaod corsydd huoanddeb yn bygawthaw bi th a hefyd ar feib athrylith ? Byddai yn bur ion i'r 'Gwyliwr' a'i wrthwycebydd eryraidd i brynn pobo rattle ddimai i ddifyru'r cathau yn yetod eu horian bamddenol, os na chart rywbeth nwch a theilycgach na llenwi plàpyrau A*dwl aarcd dail sur- ion. Digrif-ddoniol gweled yr 'Wyddfardd,' o lanau'r Twrch, yn dringo ysgythrawg lethreu hen graig gyfagos, a lantern gorn ei fAmgn yn ei law, er gcleuo ei iwybr, wrth wneuthur ncs.ymchwil am bogwa gogleddol ei f wyniart. Dyma'r ergyd rhyfeddaf, gan mai hwn yw'r ergrd diveddaf, mi ergydi^f eto, pryd y mynaf ffordd y mynaf; ao ca ergydiweh ynol, daliaf y DABIAN rhyogof a'ch ergydior. EHQTDIWK.
OWMTWRCH A'I HELYNTION. ;
OWMTWRCH A'I HELYNTION. Araf iawn y try olwynion masnaoh yma yn b esenol, fel mewn llawer o fan- an ereill o'r Dywyiogaeth. Y mae'r wybrou wedi ei gordoi gan anrkeiddiawl gymylau tywyll, a tbaranau crochdwrf yn ymroliouwoh ben, a mellk brawycbca yn ynafflacbio o dan gaman meirch di- aledd plant gormes uwch ben meibioa llafar. Y mae awelon tMtgDef wedi ym- gynddeiriogi, a. gwrogya heddweh wedi toii, y serch wedi ee i, y tan wedi di- ffodd ar aelwyd y fyawu, y cwbl yn llawn yetyw, ao yn siarad cyfrolau, cs medr un glywed a deall. Mae y gwa- hanol weithfeyddyma bron tewi, oau, a llooyddu:yn cghwag marwolaeth, lel all, irai y rhaw llwyd dros fro a llan yn gwywo prydforkbweb anian. Oed er mor dylawd ydyw yr amser, a llawer yn mefbu dyfed a'r ddfu pan i'r llioyn yn nghyd, y mae meddwdod mor dalfrigog agy bn erioed yma* Dygwyddodd i mi droi i un o demlau S) r John tu* god-en y owm yma yn ddiweddar, so yno yr oedd llu'Aws o'r gwyr du yn gweithio am fywyd, megys tori glo, sefyll ooed, so ambcll i hogyn dif arf yn gwneud gwaith mawr a'i dafod efo'r cwrw melyn bach. Y peth a'msjtcodd fwyuf oil oedd olywed gwr parchcs perthynol i enwad parch- us yn y owtci ya holi'r gwyddfodol on gweith faint fuasai tiir llath o gtlico gtot y Hath. Beth yw'r ibeswm—ces un dewin a wIr-fed yn well gan rai weithio yn y di-f^rii nag yn y taken glo ? Carwn gael gair 0 tg'urbad ar y m.tar gan r ywun o'r G—1—n. Fe rydd byny fodd- lonTwydd i lawer heblaw i mi. O! nocon fendigedig yw nos y pay yma. Gwelir Huaws mswr o f.odyr, yn fsvwrion a bychai-i, wedi gadaol eu tipyn c ef) dd yn nhref eye cychwyn i'r d,tith. Djna i chwi grefyddwyr o'r iawn ryw CHll bywyd, gan f-ddwl c-cesi hsfao bywyd dros hon bont grac- iog rsgrith i'? tir dymuuoL Thai hi dedm fol vna. trodvr an^yl. Pet t hyf:cd a;i 11 sydd gyda niwl dwl y Nadol'g ymi ydJw, y genteel style sydd gMi y tafati-wyr i robo yn gadcosidd arianoddi v y wlad, trwy csoi turkeys a gwyddan ar raffle, &c., yr hyn ni fa orioed o'r b- aoa o fawn ein Ilanei ch hon- fAf,1. Glywais fed uao fei-dd ieuainc addawoi blaea y clfm wedi enill un o'r cyfryw, yn nghanol taranau o gymerad- wyaeth, a'i fod wedi gwahodd y beirdd o Dan i Berseba i fwynbau o'r dacteitb. iop ailwyedi?. Peth hynod arall yma ydyw yr ymar- feriad gwaradwyddus sydd gan yr hogi&u penchwiban o fyned gy'ch drjSouein cymydogion, yn faaner meddw, g:111 regu a cbwytV u fol cwn a cbathod, i gana, os calu e'lir &lw yr hya a geir gan L-wer o honynt. Mr,e'n blyd, bollaeh, i hen ym- arfet iadau o'r fith hyn i g-ol ei ffieiddio genym, a'u ckddu yn ddigen dwfn yn oergell fedd acghof wyd-. Peth gwrth- un arall jmi yd; w, 'y dynion duwiol diiwJedig,' fel y dywedir, a weitha'u c efydd am wydriado ddioa ie, dynion sydd sr y Sabboth yn dymuno llwydd- iact y deyrn: s i ad yw o'r byd hwn, gan gaLu yr hen emyn toddedig- Aed Efergyl Ar cder ydd dwyfol wyrt.' Ac eto, yn yr wy thnos yn rbodio ffyrdd trytbyllwcb, meidwded, a godineb. Nid yw y ffith brtffeswyr a hynynweith grct y cart, pe baert sr werth yn y trueni! Peth hynod arall yma yd)w gwaith y bara, un o'r gweithfeydd mwy- af isel ei standard sydd yn y Deheudir, a hyny i'w briodoli i'r ffaitb snwadadwy, f )d cympint o wyr Shirgaer wedi crcsj y Balcars, Bef y Mynydd Du, i'r ocbr yma; lC yn foddlcn gweithio am ryw bethxeu ddim. Cofiwch chwi fechgyn a merched godreu y cwm yma, fod dipyn yn agos i'ch lie o hyn allan, gan fod yn mwriad y Glomen eich gwylio. HEN GLOMEN CWMPHIL.
Y CYFYNGDEB YN ABEEDAE.
Y CYFYNGDEB YN ABEEDAE. Nos Fercher, Ionawr 21, cynaliwyd Clfalfod lluosog a dylanwsdol yn yetafell y Neuadd Ddirwestcl, wedi ei alw yn sghyd gan Mr. L. Eilley, yr U ..hel Gwnst>bl, mewn cydsyniad a ebais lIu- aws mawr o'r trigolion, cr m&bwysiada mesurtu i leddfu y cyfyrgder mawr sydd yo bodoli yn y gymydogcetb. Dywedodd yr Uehel Gwrst&M wrth agor y eyfa-fod, fod yn hyfrydwch gan- ddo eu galw yn tgbj d i amcan mor deilwBg, a gobeithiai y trefnid rhyw foddion i leddfu dyoddefifedau y rhai oedd mewn aDgen a chyfyDgder. Yna galw^dd ar y Parch. J. W. Wynne Jocog. y Fleer, i gynyg y penderfyniad cyntaf. Dywedodd y Ficc r ei fod, ar ol rhoddi ei enw wrth y cais am y cyfarfod, wedi llwyddo i csod i mewn ap 1 yn y Times am gynoithwy at yr achos hwn, a'i bod yn hyfrydweh ganddo hysbysu fod y fiErwyth yn galonogol iawn. Dydd Llun yr ymddengosodd yr apsl, a'r dydd canlynolde, byniodd lOlp. a r di- wrnod hwnw, (dydd Mercber) 225p. Yr fUcnorol oddeutu 160p. fel yrqjnJd yr oil yn agos i 500p. (Uchel gywyaetb). Yr oedd wedi del byn oddeatu 70 o lythyrau, ac yr oedd y mwyafrif o'r ysgrifenwyr yn gobeithio fiftd oedd y cylyngder o achos siriJm, Yna cynygiodd y pender- fyniad oanlynol:— "Fod. y O)farfoi hwn, wrth weled yr eufaa mawr a'r oyfjrngder sydd yn bodoli yn Aberdar f a'r gymydogaeth, trwy ddiffyg gwaith, a'r iaelder mawr yn y f*anach haiarn a'r glo, yn barnn ya aagenrheidiol ffxrfio pwyl*gor i dderbyn tanyc- grifiadau, ao i gyfranu y cyfryw i rai oedd mewn MBgMI." D. Darls, Yøw., U.H., Maesyffynon, a eiliodd y pmddrfyniad, a dywedai Bad oeddent wedi dyfod yno i draddodi ar- eithiau meitbion, ond i wneud gwaith. Gobeithiai, os penodid pwyllgor mawr, y gwnaent o'u nifer, benodi un llai i wnend y gwaith yn efleithiol. Yr oedd yn hyfrydwch ganddo eilio y penderfyn- lad. Wedi i Mr. D. -Davies, Oannon-Bk, gefnosfi, rhoddwyd y penderfyniad i'r cyfarfod, a phasiwyd yn unfrydol. Y parch Dr. Price a gynygiodd y pen- derfyniad nes if, sef,- MFod eftiai gael el wseud at y oyhoedd trwy ryw gjfrwng a gyfrifai y pwyllgor ya fwyafte- bygol i siorhau cynorthwy i r djoddtfwyr, a bod y tanyBgrifladau i'w gweeud yn daladwy yny Brecoa Old Back* West cf England Back, ireu i'r Trraorydd." Biliwyd yxjynygiad > gan y Pa; eh. W. James yn Gymreig, a chefnogwyd gan Mr. J., Jooes, FferyUydd, a Mr. V7. Mtrris-, Llytbyrdy, a rhoddwyd y pan- derfyniad i'r cyfalfod, aphasiwyd yn uc- frydol. Yna cynygiwyd gan Mr. Pardoe, ao oiliwyd gan Mr. D Smith, Clifbon-street, fod i bwyllgo" gweithiol geel ei tfutfio, ya gynwysedig o wahanol foneddigioa y dref a'r cylchoedd, Darllenwyd IJythyr oddiwrth y Parcb. Father Hamlifi, ya hysbysu ei fod ef wedi sifydla soup kitchen er Rhag. 6fed, ac wedi eyflenwi angeno90 i lOOjblant, ac o 150 i 200 o bobl yn ed-ydcioi, yn annibynol ar grodo so yn ddiwa^an- iaeth; ord yr oedd y dryso fa yn llei- han fel yi oedd y cyfyngder yn cynyddo. Cyn gwssga'u, rhoddwyd pleidlais gynes o ddiolohgarwca i'f F cor am ei waith rbagon.1 gyda'r symuiiad hwn, so i'r Ueuol Gwtstabl oca lywyddu. Deallwxs i Mr. Davis, MaesyffynoD, ar ddiwodd y cyfarfod, addaw 20p.
Advertising
TRECYNON SEMINARY. Master: W. JAMES, B.A., (Lond), THE next quarter will commence on Monday, January 7ts, 1878. Evening Teichiag will aleo be resumed on tue same day at 7 p.m.
EISTEDDFOD CAERYNAIOUI
ee ragorol. Idwal Morgan hefyd, y ca wr, a bo treadur yn fab i foneldwr cyf- aetbog ond wedi dewis bywyd bugeiliol. Bae Idwal yn dyfod i gyflyrddiad a'r feroh y tr,) cyntaf pan. oedd hi ya ehwareu ei thelyn dan f igau cysgodol derwen hyn&fol yn ymyl ty ei tbad. Yna, ar ol ymseichu yn en gilydd, a (Sham am both amser, y maent yn myned i ymbleseru mewn bad, tc Idwal yn cael oi gymeryd ymaith gan y Press Gang. Ar ol hyn, y mae colomen ddyeithr yn ehedeg i ystafell Gwenafon, hitbau yn ei gyru ymaith a llythyr yn glymedig with ei tbroed, a'r golomen yn ehedeg yn syth a'r llythyr i Idwal, yr oedd yn flin arno, ar lan y mor, wedi ei achnb o'r braidd ar ol llongddrylliad,—aoyntau yn dychwelyd, yn achub Gwenafon rhsg baddi, a'r ddan yn priodi. 0 ran pllu ftwenyddol, a choethder celfyddyd- of, y maer gerdd hon yn rhagorol iawn -llawn eystal a'r un yn y gyBtadltuieth, Eto, o'r braidd nad yw yr awdwr wedi gwyro oddi wrth y testyn, gan ei fod yn portreada Idwal yn fab i foneddwr, ac Idly o ran ei sefyllfa yn ngraddfa cymdoithe.8 yn uwab na buajaii, er ei fed wedi dewis bngeilio am ycbydig. Hefyd, lied annatudol ceid i golomen ddyeithr ehedeg i ystaf OLL G-wenaf JD, a Ilawnmor annaturiol oedd i hono ehedeg a'r llythyr i Idwal. Pa fodd bynag, eerdd odidog yw hon, fel y dengys y dyfyniadiu canlynol:— Bapentref Maenaddfwyn yn bentref bngeiiiaid Yr oesoedd boreuo', tan wenau s r lor; Arweiniwyd i Fynydd Bodafon y defaid, I yfed o r afon ey'n rhtdeg i r m6r. MWr creigiau briglwydion yr awrhou ya dyst- O'r hen Fugeilgerddi pryd hyny a gaed, [ion 0 landeg eneuiu dihalog wjryfon, Wrth ddawnsio hyd lawrlen mweoglyd dan draed: Fan fjddai'r Bngeiiiaid yn dod i'w oyfarfod Biim hwyr yn jr hafdiydd i waelod y bryn, I drealio awr ddedwydd yn swn mil o ednod Gydunent a'u tonau heddyohol pryd hyn. Hynodir pob llanerch o amatylch y pentref, Gan ryw hen adgofion am ddewrion diail Qynt welwyd yn gwneuthur yn ddedwydd eu car- Fel dynicn cyffredin o amgy'ch y gail [tref, Fwv edrych ar bilas Bodafon am fynf d, Heb gofio am Idwal, y bugail t g bryd ? Ef anwyl Gwenafon ? -mae hanes eu bywyd Yn Adgof nwoh Anghol' yn Mon deg o hyd. Kr fod Idwal Morgan yn fab i foneddwr, Ar fod yn Fugeiliwr y rhoddodd ei fryd, A byw mewn oym'dogoeth lie 'roedd gwaith y Crewr Yn geinion amrywiol ni turiaeth' yn nghyd Ifnr dijtfyr y cerddai hyd lwybrau y defaid, Ar o?iel t cu&iraig, ar foreu haf clir, A'i fed^wl yn dil/n symuiiad ei lygaid, JDroo- idb'saiigfaith o for so o dir. PyBft'tel y dechraua yr awdwr ei ddarhra. Wrth iodio yn unigol fel ar ddamwain, y mae yn dyfod i ymyl Pal- asBodaf jn pan oedd G-wetrafoRyp pb.w ar 811 efor tanaa ei thelyn o dai y ddarwe^Jj say mae'r bardd bngeiiiot yn Gael ei onwyto ganddi,— Nhwn teiml&d oaratidd gwnaeth Idwal yn awr Bennillion ar risglyn y fed wen Asyna go lyngodd hwy'n ddystaw i la wr Khwmg brigau ireiddiog y dderweu, Iwelyrhosynawg amryliw eu gwedd A wrident o flaen ei hmwyldeb; Ar hyn mor dawel a'rtedd A rbyar'wea ar ei gWj nab. cr- Wrth niaa i dori jTi^myl ei thread 'iJ' Oblittk jLihfWnau, «n blodyn, CSaafyd'kj yegt&u, ar ri^glys'O *osd.—; MM Jfhywun yn dy^wyl am Ryunm JMfc glfewder ei ibr«aid yn loewaoh; a«yn, A rh^M^w^ooaan wrid hynod, 'T •M*E MYMAZ iuildwedai, p» beth ydyw byn, *Yn am bwr^adi'm wyb6a.' Ofc b»wn yn #*lyf fccb Ion, mhwng brsi<«iatt GMranaf ye can* Cam orph wy»Jy mhen ac ei At alwad y D os i'w flifyiu; Ti Mla^j;r(yAWfl8 hi, bodyn dely^, < .} Oman ya ei-cbsion 1 mf, „ |(u Rhywnn yn edF ch amUjwon. R^f'n tMtbiofyngh»lou ynddw/! cthriad ei tharaw a rh/ »jdyn, Hn meadyg all walla fy ogBl'wy, Md gwen, arBerch mjmwealtn B4ywnn; tnn t|n dwedjd 'byddaaflh»!.fally bydlwn, I4feiydd^t^mfeaatlo^ddf| mean, Hae Snywua yn well na mil myradiwn • B' y'n gweled pob myayd yo <tV, mm ^dihalog fua a^wyl, H|e B%yw*is a'i gariad mac fawr, Idae i gak» A'i law yn dj ddysgwyl Ftt fyddo -gefl lion y byd, • n XojBBlBio aicholii dy dci alad, Cei leobn, cei orphwj s c hyd. A gwenn rhwng breickuu dy gariad. Br glaned yw glw/s fiodem Mlii, i Use Rhywan a'i gwedd yn anwylach yd tchiadiu y genaau yn chwai, A giiiant,—ei llygaid sy'n loswaoh Er hoff Jd yw gwen rhuldaia wawr Y bore, gan adar y goaiwi^. Mil hoffaoh gwen Rhywun bjb atrr, I loni fy meddwl olwjfedig. Ei dwjfron sydi eamwyth a thlos, t AJ gwddf fel yr eira m. r. wy ned, Ni chenold aa ran{-u y no^, Brioel ar un Rian anwyled Feth difyr yw oariad fel hyri; Fy rheieg am hoa si cbaiff undyn, Jlin dyidcliau fydd oe^ o f,d gw n, Mac Rhywan yn fljsgwyi am Rhywnn. Dyna'v liytbyr. Yn owr mynwnwal- odyreffaith g^fodd. ffi ddwedai dan chwerthin. Ai dysgw yl wyt ti Aiii Rywnn i redeg i th frzishiau, ? OI nt, ti gei drafferth am ddaufi-s neu dti, I ymladd â. siomeJigaethau, A phwy yw dy Ryusun ? ai tybed mai fi, Faham na ddywedi & fwy croew ? Jlidllawer wrth gara yn wir f dru di, Fa fodd wyt yn cuddio dy enw ? A*8*t wyt yn teimlo dy galon yn ddtoy Ai dysgwyl i mi fyn'd i'w hagen ? AI wrth im' ei llenwi y gwellir ei chlwy, Beth ydjw dy feddwi di faohgec ? Ti ddyw-td dy f.dyn gwel'dmynyd yn (¡wr; Od ydwyt yn bryacr garu, Fe rEdi In gjflrm i henaiot pur f4wr Mlwn blwyddyn neu dd *y 03 wyt felly. Ofsr fyddai csisio o;mmol y darn dyf/nedig, oblegyd y mae yn siarad di- gon drosto ei bun. Eto, e? oystal ydyw, o r an gallu aweoyddol, no arddull gog- leisiol,rhaid yw dwo?d ei bod yn fwy c B1.angerdd nag yw o Fugeilgerdd.