Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
16 articles on this Page
Y RHYFEL.
Y RHYFEL. Y mae y Serviaid wedi eymeryd tref Pirot, wedi dan ddiwrnod o ym- ladd caled. Y mae hwn yn gam pwysig araU ar y ifordd i Sophia, o'r hwn le y mae Pirot yn 45 o nIMiroedd. Dechreu- wyd yr ymosodiad ar ddydd Ian, ac arweiniodd i ymladdfa galed o gwmpas rhag-gaerany Tyrciaid ar y tn aswy i Nissava. Gwener y cymerwyd yr olaf o'r gweithiau amddiffynol, ac aeth y Serviaid i mewn i Pirot, gan feddianu 23 o ynau, 1,000 o ddrylliau, yn ngliyda cnjfaoswm mawr o ddar- paiiadau rhyfef. Ni chymerwyd ond 50 o gar&iarorion. Y mae y dref yn cynwys 15,000 o drigonon, o'r i hai y j$&e 7 yn Griefionogion am bob an o'r .Moslem. • Dywed hysbysiad o Belgrade fod yr funddiffynlu Tyrcaidd yn Nisch yn tu- eddu i roddi y lie i fyny, a bod gohebu wedi dechreu gyda golwg ar hyny. Ond hysbysiad arall o'r uhlleaddy- Wed fod catrodau Tyrcaidd yn cyr- haedd o Salonika er gwfthsefyll y Strviaid. '), Y mae y ltwsiaid yn myned yn mlaen yn ddiymaros yn nghyfeiriad Plevna, ac yn cyflawni teithiau sydd bron yn, wyrthiol yn nghanol eira y gymydojg- aeth. Yr otedd yn cael ei daenu yn Bucharest ddydd'Llun fod y Tyrciaid Wedi ecciliDoSo^hia, ac wedi llosgi y llo Y mae enwEacTy Tyrciaid o Ddfcvn. einbarth Bulgaria wedi inyned ya Ulhell erbyn hyn, a dywed yr hysbys- 4adau Rwsiaidd fody encilio o'r holl,derfyn-dir Dwyreiniol, gan adael ond yn> unig ychydig filwyr -ft brodorion hauer arfog i amddiffyn y -*tf^ £ safoedd. Y mae y Tyrciaid tuag at y llefel pe byddai ci budflgBStt ynddo wedi terfynu. Mae amryw dreii a phentrefi wedi on llosgi »* panddynt. Y mae Bulgaria Ddwyrein- « aol ibl r.roliuddiedig ag-eira, nentydd y »IyBydd-dir wedi rhewi, a'r pontydd Wedi eu cario oilymaith gan lifogydd. Y mae yn ymddangos fod cryn am. Jieuaetb yn Erzeroum yn nghylch sy- mudiad Mnkhta, Pacha, gan na wyddusi yn iawn i ba le nac i ba ddyben y mae 'ijWedi caelei alw oddiyno. Y mae y j Typhas fever yn drwm yn y dref, ac J amryw o'r meddygon wedi syrthio yn ebyrth iddfly Y maecais Llywodraeth y wladhon obarth teimlad y Llywodraeth Rws- iaidd yn nghylch heddwch wedi ei dder- yii St. Petersbnrgh, ond nid oes ffim yn awduidodol wedi ei wybod eto ynnghylch y telalàn; ond credir y bj<ld Rwsia yn barod i gymeryd y pwnc i ystyriaeth ond cael cais difrifol j'rpwrpas hwnw. ,t, Y mae y Rwsiaid wedi colli er de- chren y rhyfel hyd at y 26iim cyr fisol y aifer o 80,485 o wyr.
I SEFYLLFA DYCIIRYNLLYD p…
I SEFYLLFA DYCIIRYNLLYD p PLEVNA WEDI Y FRWYDR. A ganlyn sydd ddyfyniad o lythyr go- hoibydd a ymwelodd a Plevna wedi y /frypydr olaf:—"Y^mae Plevna yn or- |t|te>wn o druenusrwydd, ac wedi pedwar tais o gyn^rf a thrwst, y mae dysaw- rwydd yn ymddangos yn ddyeithi* a Hirymaidd. Pel y marchogwn i'r dref • dydd o'r blaen ar hyd ffordd Loftcba, | yn union wedi machlud haul, nid oedd ■' ewn yn tori ax y dystiawrwydd, a'r unig I peth byw a gyfariyddwn oedd ambell i gi yn dychwelyd o fod yn ymboithi ar gnawd dynol yn mblith, beddau bas y gymydogaeth. Nis gall nn dychymyg, t5 er mewn adgof o r holl wrthdarawiadao dychrynllyd a gymerasant leyno.ddar- lunio v filfed ran o'r truenu a'r ayodd- p efaint sydd o fewn i'r dref, na thynn r amlinelliad o'r olygfa glafaidd na fu ei bath er adegau yr heintiau yn y canrif oedd a. aethant heibio. Fcdau dynol yn gorwedd fel.,def-aid ar hyd yr heol- ydd tai wedi eu llenwi a meirw can- oedd yn estyn allan en dwylaw gwein- iaid an: damaid o fara neu ddyferrn o ddwfr, ond neb yn gallu Heddfti ^u dy- oddtfiadau, nacyn gallu achub y fcm- einiaid ihag eu marwolaeth poenus! Pau y gwnaelh y Tyrciaid eu ihuthr- ymgyrcn olaf,. gadawsafat eu cleifion a'n harchGiledigion, filoedd mewu nifer, ;yn 9 $ gyiacgwbl heb weinyddwyr. Ni fu clafdy priodol erioed yn Plevsa, ond trosglwyddid y cleifion i Sofia, tra nad oedd yco chwaith, a? y goren, hancr y nifet priodol i weini arnynt, hyd yn nod Cjn i'r dref gael ei hamgylchynu. Pan y gwiiaeth y Tyrciaid eu rhuthrymos- odia^, ni feddyliodd y clafweinyddwyr. ond,m eu dyogelwch eu hunaia, ac felly ymunasant a'r rai a geisiasant dori trwy y linell Rwsiaidd. Yn ystod diwrnod a Epson y frwydr, ni dderbyniodd y cleifion na bwyd na dlod, tra yr dedd eu olt9jiaa heb en trin. Yr ail ddi- wrnod, cymerwyd meddiant o'r lie gan ry Rwsiaid, -8C pi feddyliasant ond am orfoleddu aal eu Ilwyddiant, tra yr oedd miloedd 0'0': cwmpas mewn gwasgfa farwol gan newyn, cychehed, a phoen- aa, heb neb i dosturio withynt, i gwmndo ar en ltefau a'u gruddfanau, pae i estyn iddynt;yr ychydig oedd yn anggu i'w cadw rhag angeu poenus, a butabt feirw wr th y canoedd. Oyn oedd y meirw ^Toflawn yn y bythynod budr a thyw- yil a wasanafithent i gadw yolmIioB ih6g yr oerfel g^ iybania^ihj a'r rhai A bsrhaent iV "fa gorfod gwneui byny mew- \a heinfe- id gah feirwon 5 ^gion, Ar foreuy ttjdiM a d > y Hwsiyid do^ ?W%fflwrth y byw, ac i re7 r ?;dig:^amgfi £ >' edd i'r.trnt.h idyo^defi0»f ? Oedd hoK y a maw j- unrjiyu 4 add" \r. S*4n ah' yn d r sr. .;u crin a meirw •'J. la yrystafell gyi&af „ Ji iddi, yr oedd dros 90 o i, yr. • d gorweddog, a 37 o'r rhai hyny w i jaeirw. Yr oedd y gruddfanau, yr .Dcheneidiau, a'r deisyfiadau yn wa- haDol ac amrywiog, trayr oedd edrych- iad deisyfjgar rhai o honyntyn gyfryw a doddai y calonan caletat. Coda: ereN ea dwylaw llesg at eu gwefusau, yn arwydd en bod eisiau ymboith, tra y clywid y geiriau Eisiau dwfr,' yn esgyn yn wanaidd oddiwrth ereill. Nid ojdd dim i'w wnend tfeUacfc ond llnsgo y meiriO$ldij|itih.' y byw, goltwog i mewn awyr a goletliiii a; cheisio. am- geleddu^ rjiai byw, y gobaithi o achub rhai o honynt. Ni chatwyd <md tri cjiert a lusgid gan ychaih, a.i^hyw haneè" cant o filwyr at y gorchwyl o gludo y meirw a'u claddu yay-ftfllftu a gloddid i'r dyben hyny. W«ii y di- wrnod neu ddau syntat gjorfodtryd rhai o'r Bulgariaid i gymefytT lie y milwyr, ac ymosodasant ar y gorchwyl atgas gyda cfafeulondeb oedd yn annyoddefol i'w weled. Llusgent y c/rff i lawr y steiriau wrth eu coesaii, gan adael eu penau i ddisgyn o'r naill ris i'r Hall. Llusgent hwynt allan trwy y Uaid, a thaflent hwynt i'r cart ar gefnau eu gilydd, gan adael. traed a phenau yn gymysg grogedig droa "yr octnrau. Yr oedd yn ddychrynllyd hefyd clywed lleferydd y rhai a gyflawhent y gorch- wyl hwn! Pan y deuent o hyd i un heb orphen anadlu ei olat, dywedaiim, Y mae eto yn fy w,' gan awgrymu ei' adael; ond' cyn pendertypu ypwiio, fe ddywedai un arall, 'Y diawl, cy- merwn ef, bydd yn farw cyn "yfory If beth bynag ac felly y cymerir y byw gyda'r meirw, gan eu hyrddio sr draws eu gilydd ir beld
GWEITHFAOL 4 MASNACHOL.
GWEITHFAOL 4 MASNACHOL. Plymouth ec Aber&r.—Fel y gwyr: ein aarllenwyr, yr oedd gweith-^yr Plymouth ac Aberdar yn gweithio y mis diweddaf ar rybydd, a diwedd yr wytbiios ddiweddaf &sbyswyd hwynt beth oedd yn cael ei Jeddwl wrtho,;s^ gostyBgiad o 10 y cant yn eu cyfioggij >edi clywed hyn, gtdwodd. gt^i wyr gyfarfodydd er ystyried pryd y pendertyna^a^t yn myned i ymostwn^ i d™g*M;'yr! hyn y glowyr erdll yn^wneud, sef 15 y cant am dri, mis, ^yna ei gael yn" ol. Hysbyswyd y peecleriyniad i gynrychiolwyr y cwmni, y rhai erbyn hyn sydd wedi ymioddlosi, ond yn unig mai ar ddealldwriaetb dyddiol y mae gweithwyr y cwmni yn awr yn gweithio. Caerdydd.—Yr oedd yr allforiad glo o Gaerdydd yr wythnos ddiweddaf; yn dra anfoddhaol. Nid oedd y cvfs^ri- swm ond 46,745 o dyndU, yr hyn oedd yn Uai o 31,555 na'r wythnos cyn hyny. CASNBWTDD.—Yr oedd masnach Càs- newydd rhyw gymaint yn well, a'r llongau a ddaethant i'r porthladd yn amlach nag y maent *a** bod am amser. Cydweli.—Dywedir fod Mii. Chi- vers a'i Feibion wedi awgrymu y bydd iddynt gan eu gweitl^eydd aloan yma yn niwedd Chwefror. • Rhymni.—Y ma^ y gw^thfaydd yn y lie -tewa iogrwyddgweithfaol ynamlwgi bob ymWydd, yn enwedig yn y dur a'r haiarn. Os gellir cadw y melinau ha:- ara i weiUlio yn gyson y dyfodol, bydd yma alwad am f^o werttwyr nag a fa yma erioed. Y mae y ffwrnesi blast a-helaethwyd yn ddiweddar wedi cael feu hai"' leu yr wythnos cyp y di- y¡Ø'!I<
JAD PWYSIG YN = L.iStN MASNACHWR.
JAD PWYSIG YN = L.iStN MASNACHWR. it 9 ynadon Pentre, Rhondda, ddydd Linn diweddaf, cyhuddid, mansschwr o'r enw Shem Beynon, Treorci, eiddo yr hwn sydd yn meddiant. ei ofynwyr, o gymeryd rhan o'r cyfrjw eiddo o'i fasnachdy, a'u cuddio mewn lleoood ereill. 'Wedi I'r heddgeidwaid gael allan fod hyn wedi ei wneud, aethpwyd i geisio dyfod o hyd i Beynon, a'i gymeryd i fyny das y cyhuddiad. Wedi peth chwilio, ckfwyd awgrym ei fod yn nhy ei fam-yn-nghyfraith yn ymguddio. Aeth un heddgeidwad i'r ty, tra y gwyliai dan ereill y tu allan. Diangodd Beynon trwy y ffenestr yn llewys ei grys ac yn nhraed eihosauau, gan gerdded j a cheisio dianc trwy ardd a thy cymydog ond cafodd ei ddal. Y mae ei brawl wedi ei ohirio hyd ddydd Llun nesaf.
DAMWAIN ANtiEUOL AR Y ,.BHEILFFORDD.,>"
DAMWAIN ANtiEUOL AR Y BHEILFFORDD. ,> Boreu dydd Sadwrn diweddaf yn ymyl gorsaf Caerfyrddiu, cyfarfyddodd hen wr o'r enw W Evans, 70 oed, a'i ddiwedd. Yr oedd yn gweithio ar reilffordd,Caerfyrddiu ac Aberteifi, ac wrth gilio o fforddypsiriant- llithrodd ei droed a- syrthiodd o dano. Bn farw mewn yohydig wedi y ddamwnin.
TLODI EIN CYMYDOGAETHAU.
TLODI EIN CYMYDOGAETHAU. .Mae y tlodi sydd on cwmpas yn cynyddu, a chanoadd o deulnoedd yn metliu a chael yr hyn sydd yn angen i'w natur. Y mae yr hauesion sydd yn ein eyrhaedd am deuluoedd yn byw OYT.- ar soeg, ychydig o wyrddlysiau gerddi, &g yn dorcalotms, tra y mae canoedd yn ddyddiol i'w gweled yn cardota, lluawgf o ba rai y gellid deall oddiwrth- ynt nad ydynt wedi ymarler a'r fath beth, end wedi eu gortodi gan amgylch- iadau. Y mae yn drueni meddwl am ganoedd o'n cwmpasoedd yn arfer cael eall gtyala a'u gweddillyn awr rw gwoed yn dihoeni yn gyfijm, heb ymborth digonol ac hebddillad priodol i'r ty- mor. Ymae pwyllgorau yn cael eu ffurfio yn mhab cwmwd er chwilio i mewn i'r achcsipn o wir dlodi,- canys y xqiae' jn'dyodda na fyna^ j^d" o n cwmpas wybod
^ YSPEILIAD PENFFORDD.
YSPEILIAD PENFFORDD. r'. Yr wythnos ddiweddaf, fel yr oedd teithiwr masnachol yn myned o Liver- pool i Bootle, ymosodwyd amo gan un gwryw a ddwy fenyw, y rhai a'i ys- peiliasant ef o god fechan oedd gan- ddo, yn cynwys £110. Y mae y per- son au a gyflawnasant y gorchwyl yn y -ddalfa.
.HYN A'R LLALJ. YR WYTHNOS^
HYN A'R LLALJ. YR WYTHNOS^ Oddiwrth yr hyabysiadau diweddarsff ymddecgys fod Rwsia yn bared i ystyr- ied amodau heddweh, ond i'r Porte gynyg at hyny yn annibynol ar allu tramor, acmai dyna fydd yr atebiad i Brydain. Cy merodd damwain angeuol le ddydd Llun diweddaf ar reilffordd Cwmaman, sh Gaer, pryd y tarawyd i lawr ac y ihedwyd dros guard o'r enwWilliam DunD, ym ages i orsaf Pantyffynon. < Y mae dwy ddarawain echrydus ar h yr ia cael eu cofnodi yr wythnos J hoc, jf^sotaf ger Newcastle, yn Staf- foroshce, ^le yr aeth pumj^ o fechgyn dorodd, a*4x>ddwyd hwynt. Y UaU ar yr ia"yn. agos 1 Bradford, He y b6^dwyd tri o feebgyn. Y mae dyn- # r rmw James Moket, yri a»r yn ngharch^r Liverpool, dan y cyhnddiad ladd-^jSiEJaig trwy thafin i tewr y steiriau. Yr oed^,y ddan yn feddw ar pryd. Y mae Don Garlos wedi cael ei or- ohymyn gan Lywodraeth Ffrainc i adael y wlad hono, ac yntau wedi cy- meryd y traed.
4'.. EISTEDDFOD DOWLAIS.
4' EISTEDDFOD DOWLAIS. A ganlyn yw gweddill testynau yr eisteddfod neiod. I unrhyw gor, heb fod dan 100 a gano oreu The many rend the skies;" gwobr jE30, a Novell/?8 Edition, gwerth zC2, i'r arweinydd 2 gor oedd yn cystadlu, sef Gor No. 1, Dowlais, a Chor No. 1, Rhondda, a'r goreu ydoedd yr olaf. Cafwyd dad- ganiad ardderchog gan y ddau gor. Am y bvyddest goffadwriaethol i'r di- weddar D. Price, Ivor Castle gwobr £ 3. Ataliwyd y wobr. I gor o'r un gynutleidfa a gano yn oreu O Gymru anwylaf 2 gor yn cystadlu goreu, Cor Penywern, Dowlais. Dadl fyrty- fyr; goreu, dan gyfaill o Rumni. Canu i gor o'r un gynulleidfa, gwobr £ 4; goreu, Cor Abercwmboy. l'r wyth a ganont yn ozeu, 1 0 klentyia y nefoedd,' gwobr .Sl; goreu, parti o Libanup, Dowlais. Cafwyd cynulliad lluosog. Trodd ailan yn llwyddiauus. ✓ ♦ MENEVIUS. I
AT 'LOWYR Y WEST, 0 GAS-LLWCHWR…
AT LOWYR Y WEST, 0 GAS- LLWCHWR I TREFORIS. Ar gais rhai o weithwyr glofeydd y gym- ydogaeth, yr wyf am eich hysbysu y cy- nelir cylarfod o gynrychiolwyr, un neu ddau o bob glofa yn y cyleh a enwyd, a chyle,hihelaethach os bydd rhai yn dewis, er cymeryd i ystyriaeth y betthyuas a fodola rhwng y glofeydd hyn a'u gilydd yn wyneb y cyfwng presenol, a pha fodd i weithredu yn y glofeydd sydd eisioes wedi derbyn y gostyngiad, ac nad ydynt yn perthyn i undeb y meistri, Bydd y cyfarfod i'w gynal prydnawn dydd Sad- wrn nesaf, y 5ed o lonawr, 1878, yn y Marques Arras, Forest Facb, i ddechreu ani 6 o'r gloch. Dysgwylir y bydd i bob glofa anfon cynrychiolaeth i'r cyfarfod yn ddiffael. Yr ei/irjoch, W. Abraham.
PERFFORMIAD, 'JFIUJAH,' ABER..DAR.
PERFFORMIAD, 'JFIUJAH,' ABER- DAR. Dvdd Nadolig, a'r dydd" canlynol, yn Neuadd Ddirwestol Aberdar, perffom- iwyd Elijah (Mendelsohn) gan Gor U debol Aberdar, dan lywyddiaeth Mr Rees Evans. Y mae-y-cor hwwifir- weinydd, er's blvnyddoedd bellat^, bdb Nadolig, yn ein banrheg a pherSormiad- au o'r prif ddarnau cerddorawl y fcyd, A chredwn fod perfformiad yr Elijah y Nadolig a aeth heibio yh rhagori ar ddirit sydd wedi cymeryd lie yma hyd yn hyn. Y mae yn dda genym weled hefyd fed dysgu a myned drqsy, darnau meistrol- gar hyn yn cael ei edmygn a'i werthfawr- ogi gan ganoedd yn ein cymydogaethan cylchynol, y rhai roddant eu presenedqeb yn flynyddol er cefnogi yr anturiaeth. Cynorthwyid y cor eleni gan Misa Da" vieSj E A.M.; Miss Williams, U.C.W,; !Nfei^-Brandon, Eos Dar, Joseph Peac- kin^iDwmbach D. Bowen, Dowlais; &c. Nid oes achos dweyd i'r proffesorg uehod wneUd eu gwaith yn deilwng, ond credwn y dylem wnetid sylw o'n cyfeill- ion cartrefol sydd wedi dangos talent tu- -h-Wat i'r cyffredin, sef Eos Daryn nghyda'r arweinydd. Yr oedd gan y cy- hoead olwg fawr amynt fel cerddorion yn flaenorol, ond y r ae y gwaith rhagorol a gyflawnwyd ganddynt y Nadolig pres- enol wedi eu codi yn cgolwg pob eamyg- wr cerddorol Y mae yn dda genym hefyd ddeall fod y cyngherddau wedi talu iJu ffordd eleni eto, er fod yr amSer yn $1. Gobeithiwn na lwfrha y cor t n a'r arweinydd, tMd y dechteuant yn egniol ete ar ryw ddernyn arall.
, ,EISTEDDFOD YR ONLLWYN.
EISTEDDFOD YR ONLLWYN. Cynaliwyd yr eisteddfod uchod dydd Nadolig, dan lywyddiaeth Mr. Richard Morgans. Collbren House, Banweou Beirniad y traethawd a'r farddoniaeth, Mr David SiggSf boot and shoe teare- house, Onliwjn^ gwd gan Miss Eliz^: l t Enillwyd ary gwobrfe- beth Kerwiu. Enillw. y Bapwen s'r -0; Ugofar y tOTetbawdy" Cwmgiedd &'t aS PoweD, OnilwyB. J oniaethga-n John Powell, r adroddgan Tom Williams, Banwet^ Cynaliwyd cyngherdd yn yr. iiwyr, Cawsom eisteddfod a chyngherdti ar- dderchog, ac eiw da. Yr oedd yr etw Yø. myned i gynorthwyo hen frawd o'r lie hwn sydd wedi colli ei iechyd.
Family Notices
GENEDIGAETHAU. Rhagfyr 22ain, priod Mr crydd, Hirwaun, ar fab, a gelwir ei enw Dafydd. Rhagfyr 26ain, priod Mr p^vid Wu- Iiams, Lamb-street, Waunwen, ar ferch, a gelwir hi yn Elizabeth. PRIODAS. Rhagfyr 28ain, yn Eglwys Llangynwr, Mr Robert Jonos glowr, a Miss Miriam Thomas, Wyndham Tavern, Gwmogwr. MARWOLAETH. Rhagfyr 29ain, yn 5 mis bed, Willie, lelc anwyl blentyn Mr a Mrs Watkin Jones, Gadlys Trip, Aberdar.
Advertising
-nr A gyhoeddir or y lalo lonawr, 1878, pri* Ceiniog, YR YSGOL GERBDOR^L (Cylchgrttwn Miaol), at w<UHmatt& c^rdd-p orion ieoaiao, deui oly^iaeth Alaw Ddu a'r Parch. J. Ossian Davifti, Llanelli. FEL y mae ei eaw yn arwyddo, amoan T 07" 1' hoeddiad f/dd cljegua meittuin cerddorioa iemico vn mhdb cv g n 0 wybodHith faddiol J4 dal cytylltiad a ohfdi'ofiseth. Anfonet T ob a, yn aghyd asr h Bby<- irdao, at yr argraTwyr, Iambs Daths t Jo, L-aaellf,
PROFFESW4? PARRY YN -'DBOCTOR.
PROFFESW4? PARRY YN DBOCTOR. Y mae yn dda genym rod-li ar dde- all fod ein cyd wlad wyr Parry, ALe^ystwyth, wedi derbyn y gradd o 'Doctor of Music' yn Cambridge,a Mr. Jenkins, ei bfrydwr, yn Bachelor.
■ j ' ''' ' ,RHYBUDD.
■ j RHYBUDD. "ft* At holl Danwyr Tanddaearol perthynci i'r Gymdeithas a ymgyferfydd jm y Crown Hotel, Aberdar. Hynsydd i'en hysbysu y cynelir cyfarfod yn ystafeil y Gymdeithas nos Sadwra nesaf, am 6 o'r gloch, er ymdrin ag.aehes- ion pwysig. AB GoMEB.