Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
[No title]
'Bydded hyebys i bawb ml¡.i gwiriori add vd-w yr hy,) a ddywi-d-d gan Bow Cwmaman am danaf, i mi ddewil g-weithio y ffordd awy- am 7". y Hath, yn h-> tr- cb T ai gweithio ar hur i'r owmri sm 4s. 8o, y dydd. E-illais 10s. 8e. am y tri diwrrod eyrhf, ac 8B. 10c. im y pedwar dhnnod a baner diweddaf. T.M.' Gallwn feddwl eicb bod chwi, DR.. yn decbreu feimlo e, by- byn fod y Boss yn ad odd gwirioi edd heb ei baorto am danoch yn y llythyr hwn. Tybed y gall twrne cvfloeedig ysg ifesu y Irewddeg, Wele fi,' yn ngwyr eb y dar- lnniad cywir hwn c honooh P Tybed am fynyd y rhoddai eich Boss presar oi Ip, 15s. J lieth i chwi am heading caled. yn fwy na d-n dyeithr, er mwy e'uh cadw gart-ef i roddi mastitis i chwi anffu^fio eich gwyceh, er ysrddatigos i idyoion Miwybodus c'r amgylchi&d: u eich b^d yn on,-I y mawr gam oddiar ei lav. Nid yw y Boss yr tabled hyn. Wele i ti ddarllenydd ychydig o Weithredoedd y Judas hwn. a thi a weli or nnwaith ei fod yn antnhosibl eu dad- tfysylltu oddiwrth. ei swydd f»l athrodw? Judflsaidd o g^isio br-dychn a fchros- glwyddo B-las Gffmamiti i g.a.el ei watwar tfi anmharchu yn y lie t?wy ei dystiol- aethau oelvyddog a male's 111.. Credwyf y deawch i deimlo awydd Cfyf am ddadwneud eioh gweibhredoedi fcthrodgar cya y gorphenir y ff-w^wd so, D.R. Boss.
Y LLWYNOG.
Y LLWYNOG. Yn Y Mwtqen y gadewais chwi yr wyth" nos ddiweddaf, os wyf yn cofio yn i;.wa. Wedi ymadael a Jonah, mi grwydrais yn yr un cyfeiriad, ond ychydig yn nes at gopa Ailt-y-grug. nes dyfod o honof at Smaethdy byehan, lie y cefais wyddau tewion wedi eu pesgi, mi dsbygwn, ar gyfer gwr o'r Drefnewydd. Wedi treulio ychydig amser bsllach yn y He, yr wyf yn teimlo mor gartrefol a^pha c irtref yn y Rhondda y mae yma gystal v yfeillion ag sydd yno ond i bi bsth yr awn i son am gyfeillion pan heb amser i gvfoillaohu. Cefais wely cynhes y noswaith hono o fan-blyf gwyddau y P-ch; ond y Co- opp. y soniodd Jonah am-dano fu yn moedro fy ymenydd, fel nad ellais gysgu nemawr. Oodais yu foreu, gan roddi esiampl i lawer iawn o bobl Cwmtawe a Chwmgors, ac ymaitfe ar ar farlam nes cyrhaedd y Mynydd Du. dros ei gefn, ond cyfeiriwyd fi gan faoh- genyn a ddygwyddai fod yn myned at ei waith i ddilyn fy nhrwyn, gan droi fy nghlust chwith yn erbyn y gwynt, y deu- wn i fan ag yr oedd llawer o weithiau Tybiais fy mod yn gwybod rhywbeth dm y rhai hyn er pan bnm yn y Bryn. Cyn hir amser yr oeddwn wrth y gwaith, acer nad oesdigon o waith i'r bob! sydd yma yn barod, gallasech feddwi wrrh Weled y fuse sydd ar ben y pwll eu bod yn codi dwy neu dair mil o dyneUi yn y 4ydd yma: Hei i fyny, Hei i lawr/— Hei yn mhob man ond yn ei Ie. Pan gjywais eu stwr daethum i'r penderfyn- lad yr awn yn mhellach, ac os methwn yn mhob man arall, y deuwn i helpu y ar-w-d i waeddi Hei Hob y dnri dan do Ar fy mhedrau a fi etc. gan ddyfod rn ol yr ochr arall i Benrhyn Llynfell, ac I lawr trwy y Turkish Gulf, nes cyrhaedd ijFan na ddymunwn i neb o ddarllenwyr f MARIAN wybod ei enw. Uwchben y fttlf yr oedd hen gloddfeydd mawrion, tebyg i gloddfeydd aur California, yr hyn ddangosai i mi ar unwaith fod y bobl hyn yn hynod gynil wrth chwilio peifeddion y ddaear. Digon tebyg mai pilffran ychydig o'r cyfoeth sydd ar y wyneb y fiiaeiit, gan adael y goludoedd dihysbydd Sdd i lawr i genhedlaethau i ddod. Di- on fod loiio yn hyn hefyd.. Gallaswn gael tipyn o waith fan hyn, medde y gaffer, ond mai gweithio caled iawn oedd, ac mai yr hwn a weithiai galetaf a gawsai y gyflog leiaf. Diolch i chwi, meddwn, yr wyf yn credu yr af ychydig yn mhellach eto. Ffwrdd a mi drwy le corsiog. anial, brwynog, a brysg- royni yn canad y ffyrdd. Gwthiais fy y hun drwyddynt, nes o'r diwedd y cyr- haeddais y brif-ffordd ac er fy syndod yr oeddwn wedi dyfod allan i bentref oblog, pur adnabyddus ei hanes i chwi, c heb golli dim amser aethum i ymofyn j ob. Dyna fy mhrif bwnc yn mh >b man oblegyd drwy hyny yr wyf yn g .llu cael allan helyntion pob lie, Efaliai mai Swell fuasiu i mi beidio dywedyd i chwi hefyd pa fan y mae dirgelwch fy nghryf- dwr, ond dyjta fel y mat) wed dygwydd y tro hwn. Y gaffer yma ydoedd bwtyn o ddyn byr, tew, nid annhebyg i'r Byr o'r cwm arail, ond mai S,iis oedd hwn—cys- tal tyngwr a rhegwr a groesodd Ciawd i Offa erioed. Gaf vnais yn ostyngedig iddo a gawa j b, pryd yr fcebodd, 'No fear, none of you, union boys, to come here.' 'Thank you, sir. We might be j of good service to you yet. Did you ever tfsad of Neb. the King of Babilon, how, I. after forgetting himself, that wisdom was taught him by his master.' Ond 0 y manyr enwais Neb., mi welwnrywbeth fel fflam frwmstanaidd yn dyfod allan o'i enau, a tharanau o regfaydd yn dilyn hono. Gadewais hwn eto yn ei le ei hun, gan fyned rhag blaen i geisio rhywbeth gwell. O'r diwedd mi gyfarfyddais a thwlpyn o ddyn canolig o faint, du ei wallt, du ei groen, ac yn ol yr hyn a ellais gasglu, mai du i faes ac i fewn oedd hwn. Wedi bod am hir amser yn coal t-xr merchant, Gofynais yn foesgsr iddo a wyddai pa le y cawn i job. Ydych chwi yn dim man?' ebe fe. Nac ydwyf oedd yr ateb; ni welais i waith tin hyd o fewn ychydig o wythnosau yn ol.' Pe taech chwi ond gallu tino neu shearo mi ffeindiwn i job i chwi,' Mi allwn ddypgu pe cawnrywun i'm dysgu.' '0, yn ddiamheu; dyna fel y gwnaethum inau. Gwerthu lliw du yr oeddwn, ond yn awr yr wyf yn dinman cystal ag un yn y gwaith, wrth gwrs. Y mae mwy nag un ffordd i fod yn oreu. Wel, mi ddywedaf, heb faliodim am neb. Y mae genyf fi y job oreu yn y gwaith, yr hwn a gefais gan Mr. Newydd-dref am gadw ei gyfrinach a llochesu ei scwlcesau; ac os ydych chwi am gael job yma y Mae yn rhaid i chwithau fod yr un peth. Mi wn fod eisieu tinmen yma yn awr. Y Mae rhai o'r bechgyn goreu wedi ymadael. Dim ond i chwi weled Jim fe fydd pob peth yn sicr o fod yn iawn. Y mae ef yn bob peth yma. Os bydi rhywbeth yn eisieu ar y meistri neu r gweithwyr, efe yw'r dyn bob amser. Chwi gewch afael ynddo yn y felin.' Buasai yr un peth iddo fy nanfon i'r lleuad o ran a wyddwn i beth oedd melin ond melin at falu blawd. Ond yn sydyn cyfarfyddais a'r gwr ya dyfod i lawr dros hen incline y gwaith. Cyferchais well, a dywedais wrtho ran o fy helynt. O, mae meistr o dref,' ebe fe,' ond y mae yn ddigon tebyg y gallw ch chwi gael job. Ydych chwi yn yr Un i n Ydwyf, wedi arfer a bod er pan dd 3chreuwyd hi.' 0, dyna fe, ch'i gwnew ;h y tro yn all ri At. Dysgu tino yr ydy :h chwi yn ymofyn.' Oa gwel- wch yn dda,' meddwn. Addawodd wneud y ffordc. yn glir gyda'r meistr. Yr r.edd un peth yn ff ifdol iawn, meddai sef fod Mr. D. wedi cael gwared o'r gravel yn ddiweddar, a mwy na thebyg y bydd i ni lwyodo, wrth gwrs. 'Chwi wnewch addaw cadw pob secrets, a thalu parch a gwarogaeth i'r awdurdonau. Gallweh fod ar enw union, ac eto fod yn eithaf ffyddlon i'r meistr. Y mae yma eto go- operative, a chynghorwn chwi i joino hQno, oblegyd y Mae yr hen gadno sydd yn acto fel trysorydd i hono yn bartner mawr a'r meistr. Y mae principle y o-operntive hefyd wedi marw. Y ffordd hyny, chwi'n gwol'd, y mae hi yn talu oreu IT meistri vYH' Y îlIlW7 sydd trafferth i gasglu enwau, prynu nHyddau, cynal pwyllgorau, a'r holl waitL sydd yn nglyn a hi. Fel hyn, yn awr, mae y banc mown enw o fod yn cadw arisn ond gyda'r hen G. y bydda nhw. El a "fydd yn gorfod trafferthu i gadw arian. Y mae yma drysorydd arall, mae'n wir, ond efe fydd yn acto: y Mae yma ysgrifenydd hefyd, ond y No. 1 sydd yn acto. Byddwn ychydig o honom yn gweithio y naill i law y Hall fel yna, nes yw yu bleser i chwi fod yn mhlith y cwpl Dlaenprinid sydd yma. Mi wn y leiciwch y lie yn anwyl os llwyddwn i chwi gael job' 'Faint o dividend sydd i'w gael wrth fod yn aelod o honi V O,' meddai, Ilweh ym"r dividend; byddwn yn codi yn ddigon drud am y nwyddau, ac felly yn talu weithiau ddau swilt yn y bunt. Ond wrth fod yn perthyn i'r select y mae Li yn talu oreu, credwch chwi fi; ac mi wn i lawer iawn mwy na neb arall o dra- fodaeth y lIe hwn. Nos da i chwi yn awr; dewch i gwrdd a fi boreu yfory, mi wnaf bobpeth yn iawn i chwi.' Ac ym- aith a mi yn athrist. Y LLWYNOG.
EISTEDDFOD Y DRILL HALL, MERTHYR.
EISTEDDFOD Y DRILL HALL, MERTHYR. Cynelir yr eisteddfod hon yr wythnos n< J af, sef dydd Nadolig. Da genym aliu h gbysu fod argoeliongobeithiolyma am eisteddfod lewyrshus eleni eto.' Ar y gw.ihanol ddarnau ceiddorol y mae 16 o gorau wedi daclon ei henwau i fewn. I Heblaw y corau, rhifa enwau y gwahanol gystadleuw. r tna200. Llywydd, a beirn- iad yr adroddiadau, T. J. Evaris, Ysw., Hirwaun y ganiadaeth, Joseph Parry, Ysw. (Pencerdd America), a Phroffeswr Cerddoriaeth Prifysgol Cymru. Gan fod yma wledd chwaethus wedi ei pharotoi, sicr y gwelir llawer o feibion a merched Cymru yn mwynhau eu hunain yn eis- teddfod y Drill Hall, dydd Nadolig. Y Drill B&)rn y dre hat-l hon—yw'r ha:ddaf, A'r tn g wiraf dan wawr y goron PerdU a chaD, pwdyo a chrg Sy'n diljn v Nadolig.
PEEPING SHOW YN CRYNANT.
PEEPING SHOW YN CRYNANT. MRI. GOL.Dywedir a fyner, y mae y byd yn myned rhag ei flaen ar garlam wyllt, o herwydd pwy fuasai yn dychy- myga ychydig amser yn ol am weled un math o artidangosfa mewn He fel Crynant1 We., rhyfedd mor eglur a chywir yr ar- ddangosir gwrthddrychau a dygwyddiad- m yr hen fyd yma trwy ddyfeisiau dyn- ol We 11 clywed am yr uchod, cyfeir- ] iais fy ngi amrau o'm hanedd unig tua'r pentref b t'clian, er mwyn cael ychydig i idloniant meddyliol. Wedi talu gofyniad i pechenog yr arddangosfa, edrychais trwy y gwydryn nesaf i mi, sef GWYDRYN Y CYNTAF. Trwy y gwydryn hwn gwelwn ysgol- dy wedi ei adeiladu ar lecyn gwastad, glofa ychydig i'r dwyrain oddiwrtho, a ffordd haiarn yn gorwedd rhyngddynt, ar ba un y safai gorsaf fechan yn ymyl. Y tri hyn oeddynt y gwrthddrychau amlyeaf a ganfyddid trwy y gwydryn hwn; ac yr oeddynt yn dra hynod am eu bod megys tair troed ystol o ran en sef- yllfaoedd. O'r ysgoldy hwn yr oedd lleng o ysgolheigion bychain i'w canfod- yn rhedeg yn ei cyfer am y cyntaf tua'r lofa, ar draws y gledrffordd a'i gwrth- gloddiau ac wedi llwytho eu hunain o danddefnydd, dychwelent ar hyd yr un llwybr, a'u beichiau ar eu hysgwyddau bychain tua'r ysgoldy crybwylledig. Ond wedi dadlwytho, yr oedd yn rhaid myned yn ol drachefn a thrachefn, nes yr oedd- ynt o'r diwedd yn liawer mwy tebyg i lowyr bychain yn dychwelyd o berfedd- ion y ddaear ddu nag i blant ysgol ddydd- iol. Ar hyn troais ymaith, a rhwbiais fy llygaid, ac yna ail edrychais trwy yr un gwydryn: nid oedd yr olygfa wedi eyfnewid y radd leiaf. Wel, yn enw pob peth sydd ddynol, beth all hyn fod V meddwn wrthyf fy hun a ydyw plant bychain ysgoHon dyddiol Cymru uchel- freintiog i gael eu troi yn slafiaid. tebyg i Israel yn ngwaith y priddfeini ?' Yr oedd cyfaill i mi-yn ymyl, ac amneidiais arno i edrych trwy y gwydryn. Gwnaeth felly. Yna gofynais iddo a oedd yr ol- ygfa hon yn cael ei sylweddoli yn ryhw- le yn yr ardaloedd hyn ? Ydyw, yn hollol,' meddai. 'Beth ydyw enw yr ysgolfeistr neu ysgolfeistres sydd yn gorchymyn hynyma V gofynais, gan gyf- eirio trwy y gwydryn at y glowyr bychain. Dynes briod ydyw, ac y mae ganddi deulu Ilu, Tsog Y mae yn debyg ei bod yn cael glo ei thy ei hun a'r ysgoldy yn rhad wrth y lofa ac er arbed y draul o'i gario mewn tiol, gwna yru plant yr ysgol i'w ymofyn megys y gwelwch hwynt,' oedd yr ateb. A oes rhieni ?an y plant hyn r gofynais eilwaith Oes,' meddai, 'y mae ganddyn't rieni, a'r rhii hyny yn meddwl ae yn ttimlo mor ddwys yn llwyddiant ac anwyddiant eu plant ag unrhyw ddynion ar wyneb daear a chan droi ataf li gyda gwedd gynhyrfus, dywedai edrychwch yma, y mae C.1 syllt- iadau a rhagfarnau yn perthyn i leoedd gwledig nad ydyw pobl trefydd ac ardal- oedd gweithfaol wedi breuddwydio erioed am danynt. Y mae y rhan amlaf o lawer o rieni y plant yna yn dal tiroedd o dan foneddigion a daflant wlad o denantiaid i ganol y ffordd fawr cyn y goddefent i'r game gael ei difetha! Beth pe byddech chwi yn egolfeist^g^ fife herwydd ei rwgnachrwydd oblegyd eich bod yn troi ei blentyn yn slaf bychan oni altech anfon nodyn i Yswain hwn a hwn, a dweyd eich bod wedi clywed ergyd dryll gerllaw ei breswylfod ef, a beth fyddai y canlyniad, tybed? Os gallech fod .mor ddrwg eich egwyddor a chymeryd ei blant i lawr yn lie ceffylau, tra yn cael eich talu ganddo am eu dysgu, dywedaf yn benderfynol nas gallai, dan y fath amgylchiadau, ysgoi y casgliad o fod eich calon yn ddigon pwdr a Uygred- igi gyflawni pob bryntwaith, yn enw- edig os buasai yn gwybod eich bod wedi gwnenthir troion tra bawlyd yn flaenorol.' LLAIS O'R COED.
: MARWOLAETH MR. J. GRIFFITHS…
MARWOLAETH MR. J. GRIFFITHS (GOHE^YDD.) I. Y mae wedi dyfod i'n rhan yr wythnos hon y gorchwyl gofidus o gofnodi marw- olaeth un o ddynion mwyaf Cymru mewn cysylltiad a'i hargraffwasg, sef Mr. John Griffiths, ond a adwaenid yn fwy cyffred- in wrth yr enw Gohebydd. Yr oedd mewn tri diwrnod i fod yn 57 oed pan yn marw—wedi bod mewn cysylltiad cy- hoeddus a'r wasg yn Nghymru am ugam mlynedd neu ragor. Yr oedd ei fam yn ferch i'r diweddar Barch. John Roberts, Llanbrynmair, ac yn chwaer i'r Parchn. S. a J. R., yn awr o Conwy. Bu farw yn nhy ei frawd-yn-nghyfraith, y Parch. D. Jenkins (A.), L'erpwl, am chwech o'r gloch boreu dydd Ian diweddaf, o'r bron- chitis. Yr cedd ei ddylanwad yn fawr yn y Dywysogaeth, ac ni theimla neb yn flin am ei alw yn Archohebydd Cymru. Gwnaeth ei ran i ddyrchafu ei gydgenedl yn eu gwlad eu hunain ac yn ngolwg ereill. Trosglwyddwyd gweddillion marw- ol Mr. Griffiths gyda'r gerbydres, ddydd Llun diweddaf, o L'erpwl i Langollen, lie y cyrhaeddasant erbyn ychydig wedi un o'r gloch. Yno yr oedd cynulliad llu- osog o bob rhan o'r wlad yn dysgwyl, a ffurfiwyd yn orymdaith (yn cynwys rhyw dair mil o bobl) tua chapel y Methodist- iaid Calfinaidd, ac oddiyno i gladdfa y Fron. Cymerwyd rhan yn ngwasanaeth cyhoeddus yr angladd gan y Parchn. Dr. Thomas, L'erpwl; J. Roberts, Brymbo Mr. T. Gee, Dinbych; y Parch. Dr. Hugh Jones, Llangollen Proff. Ed- wards, Aberystwyth; Proff. Morris, Aberhonddu; Proff. Thomas, Bala; Mr. hi ugh Owen, Llundain; a Dr. Rees, L'erpwl; Parchn. O. Evans, Llanbryn- mair a E. H. Evans, Caernarfon. Hysbyswyd fod nifer mawr o lythyron wedi eu derbyn hefyd oddiwrth bersonau yn datgan eu gofid nad aUent fod yn bresenol, yn mhlith pa rai yr oedd un oddiwrth Mri. E. M. Richards, Abertawe; Osborn Morgan, A.S.: Henry Richard, A.S.; a S. Mor ley, A.S.
"CAERDYDD.
CAERDYDD. # Anaml iawn y gwelir dim ar dudalenau eich newyddiadur clodwiw am 3 lie pobl- og hwn, ac y mae hyny, fe ddichon, i'w briodoli, nid i'r lie ei hun, oblegyd ymae yn un o'r lleoedd mwyaf poblogaidd yn Neheudir Cymru, ond i'r Cymry sydd yn preswylio yn y He. Nid wyf, pan yn dweyd y bydd i mi roddi ychydig o hanes Caerdydd, yn go- lygu myned yn ol am ryw wyth neu naw cant o flynyddau. Nid oes yma ond rhuthriadau y cerbydau a'r peirianau, a'r chwibanu gwyllt trwy ganol y lie o foreu Llun hyd (bum bron a dweyd boreu Llun) yn hwyr nos Sadwrn ac nid oes dim i'w ganfod ar hyd yr heolydd ond y ceffylau a'r cabs yn gwau un trwy y Hall o foreu hyd hwyr, ac ambell waith gellir canfod un ceffyl ar lawr. a'r Hall mewn brys yn rhedeg heibio fel mellten, ac heb fod yn rhyw ofalus iawn am redeg drosto. Nid oes yma ddim yn fwy amlwg nag every one to mind his own business; ac os na ofalapawb am ei fusnes ei hun, bydd yn go lwyd arno. Yn nghanol y fath le poblogaidd, y mae llawer iawn o ddam- weiniau yn cymeryd lie llawer un yn syrthio dan draed y ceffylau gwylltion hyn, a llawer ereill yn cyfarfod a'u di- wedd trwy syrthio yn ysglyfaeth i'r mor a'i donau chwerwon, a llawer ty yn cael ei lwyr ddinystrio gan yr elfenau poeth- lyd. Y mae Ilawer o golledion yn yr ystyr yma wedi cymeryd lie yn ddiweddar, ac yrwyf wedi bod yn llygad-dyst o dan ofnadwy yn cymeryd meddiant o fas- nachdy cyfoethog iawn, sef spirits stores. Nid oedd dim i'w weled o amgylch am bellder o ffordd ond y ffiamiau torchog yn dyrchafu eu penau i'r awyr, a'r gwreichion cochion yn ehedeg am gryn bellder i bob cyfeiriad, ac felly y bu am ryw chwech neu saith awr. Y canlyniad o'r tan ydoedd dyf etha gwerth tair mil õ bunau i ddyn ag oedd wedi ymdrechu yn galed a gonest i'w cael. Yr wythnos ddiweddaf cynhyrfwyd yr .Arcade trwy i dan dori allan yn ei chanol, ond trwy ymdrechiadau egniol dynion, yn nghyda'r dwfr-beiriant, ataliwyd y tSn cyn iddo gael gafael cyflawn ar ddim o un gwerth. Yr un wythnos eto, oddeutu un o'r gloch un boreu, gwelwyd y dwfr-beiriant pi rhuthro trwy'r dref, gan gyfeirio ei ben blaen tua Canton, ac wedi ei ddilyn yr oedd yno dy ar dan; a bron cyn bod y tan hwnw wedi diffodd clywid Hefain ~-rr.Jv £ --1 j vnwareudy sydd yn agos i orsaf Reilffordd Dyffryn Taf. Ond (qrn i'r peiriant gyrhaedd yno yr oedd y tan wedi cael gormod o afael ar ei ysglyfaeth, fel yr oedd yn anmhosibl eu gwasgaru oddiwrth eu gilydd. Wrth basio'r cruglwyjbh hwn boreu dranoeth, methais braidd a pheidio chwetthin a theimlo'n falch fod y fath elyn i ddynol- iaeth wedi cael ei lorio. GWILYM.
Advertising
Yn awr yn barod, pris 661., MOSES A JOSUA, '.i AT wauanaethYsgolion Sabbothol, Cymanfa- oedd y Plant, Teralwyr Da, &o,, &o., ar yr un oynllon a ChanCata J. aeph.' Cyfeirir at yrawdwr; H. DAviBs, A.C., Garth, Bnabon, neu y olhoeddwr, D. J ONBS, Argralf- ydd, Rhosymedre, Roabop. A gyhoecldir ar y laf o lonawr, 1878, pris Ceiniog, YR YSGOL GERDDOROL (Cylchgrawn Mieol;, at wasanaeth cardd- orion ieuairc, danuoly <iieth Alaw Ddn a'r Parch. J. Ossian Davies, Llanelli. TiEL 7 mae ei enw yn mwyddo, amoas y cy- J. hoeddiad fydd dysgu a meithrin ceridorion ieuaino m mhob otugea o wybodajtb fuddiol yn dal qrtjUtisd a cherddoriaeth, Ein Harwyddair: -Byr,syml, a boneddi^aidd. Eta Csnllnn:—Ys^rif ^rweioiol—Colofa y Cyfaasoddwr—Cdloftx yr Arweinydd-Colofn y Dadganwr-Penod fer yn aohlysurol i'r Hanes- ydd—Sylw&dan BeimiadjI ar Gerddoriaeth a Cherddorion-Ceinion Barddoniaeth Ganadwy, yn nghyd a Sylwadau arnrnt-Ymddyddanion Cerddorol a Barddonol-Colofn Holi ao At ib — Bywgraffiidan byrioa o Gerddorion-Croniol byr o Ddygw/ddiadaii a Qweithrediadnu y Mis, &o. —Hy-g ysiadan, a phob amrywiieth o ddyddor- deb. Anfoner pob arobebioa, yn nghyd ag h^ebys- iadan, at yr argraffwyr, JAKES DAYIES & Uo., Llanelly. Cj-mrti gwlad v gan.' Gwall dysg na golai. SEION, CAPELTBEDYDDWYR, BBYNMA WB. CYNELIR Sieteddfod Fawreddog yn y He nohod, dydd Linn, Rhagfyr 24ain, 1877. PRIF ODARN. jg a. o. I'r Cor a gano yn oren Molwch yr Arglwydd,' geiriau Cymraeg neu SaeB- oneg, gan J Parry.800 a Chadair hardd i'r arwelnydd, Llywyd i: H. GEIFFITHS, Yew. Beirniad y Getd Joria^th MR. D. EVAWS. Beirniad yr Adroddiadau: Mr. J. P. D. WIL- LIAMS. Mynediad i mewn, la.; Plant dan 16 oed, haner pris. Carem. gael oafnogaeth pawb yn ol en gallu. Enwau yr ymgeiswyr i fod yn llaw yr ysgrif- enydd erbyn y 18fed o Ragfyr. Ni wobrwyir oni bydd teiiyngd id Gellir cael y Programme am geiniog; trwy y Post, oeiniog a dimai. E. EDWARDS, 20, King-street, Brynmawr. EMMM PAT. NT R T Yn ttniongyrcbol iactfan y Dropsy yn ei holl janghenau, megys Dififyg ar y Dwfr, Gwynt yn y Cylla, Perfedd, &o., Poaa yn y Cefn a'r Pea, Grafel, Chwydd n y Traed, Cluniau, a'r Tmys- garoedd, Curiad y Galon, DiffYJf &nadl, Asthma, Penyagafhder,&o., Traed Oer, fto. Hegiatered Trade Mar/c-" Dropsy Pills.' Y mae'r Pel enau hyn wedi eu Registro so yn Patent. Cospir pob dynwaredhd. Gofaler oael mw JACOB HUGHES" ar stamp y Llywodraeth. Ar werrth gan holl Chemists y deyrncu aim Is. lie., 2a. a 48. 6.; gyda'r post Is. 20., 28. lie., a 4B. 9c. oddiwrth y Patentee- Jacob Hughes, Apotheca/ries' HaU Llanelly. London Agents—Barclay & Sons, Satton, t Co., Newbury, Sanger, Hovendon. Bristol- Pearce & Co., Warren & Co. Liverpool— Evans Sc Sons, Raimes & Co. Cardiff- Kernfoki. Manchester- Mather. Birmingham -Southall. t HANES RHYFEDD. SIB,—Ychydig o wythnosau yn .ol y. daetham i'r gymydogaeth hon, paa y gwelais ddyn yn. analluog i weithio erR 5 mlynedd gan y Dropsy, Chwydd yn y Oortl, y Galon yn euro, Diffyg ary Dw& so ar yr Anadl, &c. Yr oedd wedi bod. anwaith yn berohen ar flerm, ond gorfa iddo werthu y cwbl i d&ln v d jctoriaid, ao yr oedd wedi bod gyda holl feddyjjwyr' 1 gymydogaeth, pa rai a dystianineniQd yn rhy bell i wellhad. B? y owbl, nit idanfonais am eich Pills, sef "HughW Patent Dropsy Pills," a chymecod dii blychsid o honynt, y rhai a eSeithloddj vrno i'r fath raddau nes ei alluogi i weithio bob dydd, ac yn ooiuHo éi.ftiW;i)D oollol gfyf, ac yn m-wr ddi >lo\ i aia am ei wellhad rhyfedd,—R, J. RowiuUrot ;Bryniog), Llaaf uchreth Nation id School, Dolgelly. GWELLHAD HYNOD. STB,—Yr wjfwe iib id m CMI fymlinc rn fawr gan y "Dropsy Wyut" am 30 dynyddau. Wodi cly^ad am eichP? aynod, "Hughes' Patent D o sy Pill at y Gwynt, y D»vf ■ &o.} a.i a'a cym «« hwyat; acyroadd y I'hyddhad ag sag ar ol un blyohaid mor hynod, fel L. illaf fod yn ddystaw rhig t ?stiola9to i'w daioni, a chyasjhof vvn bawb yn gry" i'w cymeryd hwynt rhag y Gwynt yn Oylla a'r Perfedd, Poea yn y Pen ao yr y Cefa, Ouriad y Galon, &c. Yr ydyql* at eioh rhyddid i wnewd y defnyadf fynoch o hwn.—JAMES JONES, Dew-street, Haverfordwest. Gwirionedd heb ddim twvll vw'r Tyrt> iolan+.Kan tiabod 08 sngSHF&iiiU, dunfonflt &t y personau uchod er pi'awf o'r gwir- onedd. Y maa AT AELODAU "TRYSORFA GY- NORTHWYOL" HEN BWLL Y y GADLYS, ABERDAR. Hyn sydd i'ch hysbysu y cynelir Cy £ arfod Cyffredinol o'r holl aelodau yn Festri Bethel, Trecynon, dydd Sadwn^ Rhagfyr 29ain, am 4 or gloch yn y pryd' nawn; gan ddymuno arnoch oil fod ynf bresenol, oherwydd y bydd pethau o bwys i'w trafod. E. EDWARDS, YSG, LEWIS DAVIES. TEMPERANCE HALL- ABERDARE. Under the distinguished patronage of the Marqttit of Bute, Sight Hon. Lord Aberda^e, O. R. if. Talbot, Esq., M.P.: S Richard, Esq., M.P.; D. Davis, Esq., J.P.; Rev. J. W. Wynne Jones* Yiear, -to. THREE GRAND PERFORMANCES Mendelssohn's Oratorio, ELIJAH" Will be given at the above Hall, On Christmas Day and following day. Dec. 26th, 1877. Artistes—SOPBANO Miss MARY DAVIES, R. A.M., Gold Medalist. COÑTRALTJ Miss ANNIE WILLIAMS, U.C.W. Mr. DANIEL EVANS, Aberdare. BASSO Mr. T. BRANDON, of the Exeter Hall & Pro- vincial Oratorio Concerts, CHORUS: ABERDARE CHORAL UNION. INSTRUMENTALIST): Orchestra-GLOUCESTER STRING BAND and ABERDARE BRASS BAND. LEADER: Mr. WOODWARD, Gloucester. ACCOMPANISTS Messrs. D. BOWEN & J. PERKINS. CONDUCTOR: Mr. REES E VANS. At 8 p.m. Christmas r ai, a Grand MISCELLANEOUS CONCERT Will be given, when the above artistes will take part. The Oratorio Concerts will commence Christ- mas Day at 3 p.m., Wednesday at 2 p m. and 7 p.m. Admission to Morning Concerts- Front 8eú8, 3s.; Second do., 2s.; Third do., Is Evening Concerts-Front Seats, 2s.6d.; Second do., ls.6d.; Third do., Is. Reserved Seats for Wednesday Morning Con- oert may be secured of Mr. Frost, Stationer, Canon-street, where a plan of the Hall may be seen. N. B. WILLIAMS, HON. SBa. Seymour-street, Aberdare,