Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

13 articles on this Page

Y RHYFEL. .-

News
Cite
Share

Y RHYFEL. Y n ein rhifyn diweddafrhoddasom y newydd o syrthiad Plevna, oud erbyn hyn y mae cryn lawer o'r manylion 'Wedi ein cyrhaedd. Yr oeddy Rwsiaid Wedi derbyn hysbysrwydd y dydd Gwener blaenorol o fwriad Osman, ac Wedi gwneud pob parotoadau i'w gyf- ar fod—mil wyr a swyddogion mewn fcarodrwydd bob mynyd ddydd a nos. Bob awr nos Sul cyrhaeddai cenadon i hiewn a'r newydd fod Osman wedi de- chreu symud, ac ar doriad gwawr y boren dechreuwyd chwythu cynwysiad tlgeiniau o ynau tryst fawr i bob cyfeir- lad, a rhai a arllwysent alanasdra a blarwolaeth o'n safnan. Yr oedd gan Osman gerbydres o bump neu chwecb \lent o gerbydan yn ei ganlyn, yn cael fcynu gan ychain, ac yr oedd wedi Wddo i gael ei filwyr, ei ynan, a'r yysi o'i gerbydau dros y Vid •wawriad dydd ddydd Llun. Yr fod yn meddwl tori trwyodd :8th gerbydres yn profi nad JAo ddychymyg am gudernid grwydd y Rwsiaid oedd o'i Y peth cyntaf a welai y *~yn y boren oedd ugeiniau o yn cael eu tynu gan yehain y gwastadedd, o'r tu ol i ba oedd y Tyrciaid. Gwnaethant -osodiad yn erbyn sefyllfa yGren- Yn fuan rhuthrasant ar y rhag yntaf. Pawddi" w, J mtSSpf "Vhai a safesant bron 'yn olaf. Wedi cyflawni y gwr- ^ychTynllyd hwu, catodd y Tyrc- 11 bod wedi en hamgylchu ar bob ygelyn, heblaw fod ganddynt o rag-gaeran ereill o'u blaen 7d dyn am ddyn am rhai myn- Ja yr oedd bron yr holl Dyrciaid redi eu IIadd. Wrth weled eu eu trechu, dechreuodd yr Jeb- .dillion ericilio i bob eysgod a gael. Parhawyd i danio fwy vd 12 o'r gloch, pryd y dys- holl ynan, ac yn mhen oddeu- awr gwelid y faner wen i fyny Tyrciaid. 7t dyrchafwyd y faner wen i dodd bloedd o lawenydd o fyn- ymilwyr Rwaiaidd—bloedd agy eall oddiwrthi a roddodd rydd- W mynwesau a'u teimladau. r tanio derfynti gwefid swyddog jsi y bont ac yn dynesn, a baner n ei law, gan farchogaeth tuag at adfridog Genetsky. Arosodd am jit, ac yna dychwelodd, am na t y Cadfridog siarad am amodau a Jdog israddol. Yn fnan wedi f^y daeth dan swyddog arall ar gefn yn cario banerau gwynion, y a wnaethant yn hysbys fod Osman hun yn dyfod. j/S" nesaf a ddaeth i fyny oedd Tefik prif swyddog Osman, yr hwn nad ddangossi dros 35 oed. Wedi cyr- dywedodd fod Osman wedi ei |j*yfo. Nid yn farw, yr ydym oil PL gobeithio,' ebe y Cadfridog Sko- Hysbysodd Tefik Bey fod Os- mewn ty bycnan yr ochr arall i'r /°&t. Wedi rhyw haner dweyd ei r^e8. Tefik ymaith, ac aeth y J^fridogion Qecetsky, Strukoff, ac i ymweled ag Osman. Nifuwyd iJJJ' ychydig fynydau ya cyflawni y jrjchwyl, canys yr oedd y rhoddi ad i yn ddiamodol. Wedi hyn aeth 85Kan i gerbyd ac ymaith i Plevna. n fnan cyrhaeddodd y Grand Duke, ft. ^edi i Osman glywed ei fod ar y ^*dd trodd yn ol i'w gyfarfod. Daeth- i olwg en gilydd. Marchogodd y Hji^d Duke i fyny, ac wedi syllu er en- am beth amser heb ddweyd mjlp> estjDodd y Grand Dnke ei law gan ysgwyd eiddo Osman, a dy- ^!?yd, 'Yr wyf yn eich llongyfarch ar 11 amddidFymad o Plevna. Y mae yn un o'r gweitbredoedd milwrol ar- dderchocaf mewn hanesyddiaeth.' Yna gwenodd Osman, a chododd ar ei draed gan ddweyd rhyweiriau, i'r hyn yrateb- odd yr holl swyddogion Rwsiaidd ag un llais, 'Bravo I' Aeth y Tywysog Charles ac Osman dros yr un seremoni drachefn. Yn yr adroddiad byr y mae Osman Pacha wedi ei anfon i'r Porte, dywed nad oedd efe wedi derbyn nag adgyf- nerthion nag ymborth, ond ei fod wedi dal allan eyhyd ag y gallai. Wedi cael ei yru i'r man peilaf, iddo wneud ymgais i dori trwy lmellau y Rwsiaid, yn yr hyn yr oedd wedi methu, er cymaint eu gwroldeb. Ei fod ef ei hun wedi cael ei gymeryd yn garcharor, a'i fod hefyd wedi ei glwyfo yn ysgafn. Y mae yn siarad yn uchel hefyd am y derbyniad a gafodd oddiar law yr Am- herawdwr. Y mae un gohebydd o gymydogaeth Plevna o'r gred y gaUasai Osman Pacha ddal allan ddwy neu dair wyth- nos yn hwy pe buasai yn dewis. Fod y Cadfridog hefyd, wedi gomedd cymeryd cysuron preswylfa briodol yn ystod yr holl warchaead, ac wedi mynu byw fel ei filwyr mewn pabellau. Y mae y fyddin Rwsiaidd oedd yn Plevna eto yn symud. Deallwn fod 58,000 o Rwsiaid, -a 20,000 o Rouman- iaid wedi myned o dan archwiliad yr Amerhawdwr Alexander, y Grand Duo ^wen^rldiwe^t^arl^srKyfelPlevna, ► lie yr oedd jr brwdtrydedd mwyafffc cael ei arddangos. Ar yr un diwrtio# gadawodd 40,000 o Rwaiaid am Orkhan* ieh a'r Etropol Balcans, lie y maè' Cadfridog Gourko yn gweithredu, a chodir ei fyddin felly i 70,000 o wyr. Dydd MeTcher diweddaf ymosod- wyd ar y Rwsiaid a sefydlwyd ar y ffyrdd yn arwain o Slatitza i Sofia ac Etropol, gan ailu Tyrcaidd o Slatitza, y rhai a adgyfnerthwyd i'r nifer o 3,000 o wyr. Parhaodd-yr ymladd o foreu hyd nos, ac er i'r Tyroiaid gael eu gwrthsefyll yn ystod y dydd, enciliodd y Rwsiaid o'u safleoedd yn Tozhelopet- schan y Klissa yn ystod y nos. Y mae Elena eto yn meddiant y Rwsiaid. Yr oedd galtu Muscovaidd wedi er anfon i'w ail gymeryd; ond ddydd Iau diweddaf, darfn i filwyr Suleiman Pacha ymadael o'r llfi heb ymladd. Y &ae yn sicr fod y lie yn werth ei gadw i mleiman, pe yn bosibl, 0" herwydd y fantais a roadai iddo ar y mynedfeyd^ yn ddwyreinioli Tir- nora, yn gystai a r agosrwydd i'r dref bono. Y mae gan Suleiman yn awr ei garcharorion ac 11 o. yuan Rwsiaidd i ddangos am ei-ymgymeriad. Addefa Suleiinan Pacha fod ei filwyr wedi eu llwyr oi^chfygn yn yr ympsod- iad arMetchka, ar y 12fed cyfisol. Fel arfer, i'r blaenfilwyr Rwsiaidd gael eu gyru yn ol, a pheth mautals i gael ei henill ganddo; ond i adgyfnerthion cryf o Rwsiaid ddyfod yn mlaen, ac i'w filwyr gael eu gyru yn ol gyda cholled drom er nad oedd ei golled ef yn nemawr mewn cydmariaeth i goll- ed y Rweiiid, y rhai a gollasant dair mil o wyr mewn lladdedigion. Os ydyw hyn yn iawn, a bod clwyfedigion y Rwsiaid yn gydmarol a'r lladdedig- ion, y mae yn canlyn fod y Rwsiaid wedi colli o leiaf 15,000, o wyr aryr achlysur. Yr adroddiadau Kwsiaidd a ddywedant fod y Tyrciaid wedi dyodd- ef colled fawr wrth ail groesi y Lom, a bod dros 600 o'u meirw wedi eu cy- meryd i fyny o flaen gwersyllfa y Rws- iaid, tra nad oedd y gorchwyl o gasglu y cyrff agos wedi ei orphen. Y mae yn ymddangos fod LIywodr- aeth Twrci wedi dyfod i c'd all erbyn hyn mai ofer ydyw cadw y rhyfel yn mlaen. Y mae "edi gwabodd Lloegr yn nghyda galluoedd ereill Ewrop i gyfrycgn. Nid oes dim yn hyn ag y dylent gywilyddio o hono, na dim yn- ddosyddynarddangos llwirdrs, ond peth sydd yn rhesymol a dyngarol yn unrhyw allu wedi gweJednad ces gobaith am lwyddiant. Y mae y Tyrc- iaia wedi dangos yn eglur, pa bryd byrsg y gwnaiit delerau, eu bod yn gwceud y cyfiyw am eu bodyngweled nad oes gobaith iddynt 1 wyd do. Fe ddywedodd Mr. Gladstone yn ddoniol anarferol, yn un o'i areithiau yn y Senedd ddiweddaf, na chymerai y Rwsiaid byth o Constantinople; fod Paris wedi ei chymeryd gan filwyr tramor, ac felly Berlin a Vienna, ond nad oedd Constantinople erioed. Wedi derbyn cymeradwyaeth uchel gan ed- mygwyt Twrei, trodd Mr. Gladstone atynt gan ddweyd y rheswm o hyny, sef na chymerid Constantinople byth tra byddo yn meddiant y Tyrciaid; am eu bod bob amser yn sicr o wneud heddwch ynhir cyn i'rgelyn gyrhaedd pyrth y ddinas hono. Mis gall neb ddweyd nad yw apel y Twro yn amserol a rhesymol ond yr unig beth pwysig ydyw, a |ydd ei thelerau yn gyfryw a foddlonal gelyn ? Y mae rhai, yn wir, a amheuant bar- odrwydd gwirioneddol Twrei i ymgym- odi, ond ei bod yn gwnend y cynyg presenol, nid yn y gobaith o ymhedd- ychu, ond y bydd i'r ymdrafodaeth SW1 11 ihsw: Ond tybiaeth ddisail ydyw hoD, ac nid oes genym hyd yn hyn ond credu ei bod wedi gwneud yr apel oddiar deiml- ad ei bod yn gweled mai hyny sydd oreu. Wedi y cwbl, y mae yn ymddi- bynu yn hollol ar y telerau. Nid yw y nodynyn awgrymu unrhyw delerau, ac nisgellid dysgwyl y fath beth, gan nad Porte ond yn unig yn aw- grymu 'ei pharodrwydd i ddyfod i delerau. Mor belled ag y mae a fyno y wlad hon, nis gall hi ond cyflwyno i sylw yr amodau y cytunwyd arnynt yn Constantinople, ond nid yw yn debyg y bydd Rwsia yn foddlon i'r eyfryw bellabh. Y mae yn fwy na tbebyg y bydd Rwsia eisiau rhyw iawn am y golled y mae wedi ei gael, achefya aniodau ealetach yn nghyich Uywodr- aethiad y taleithiau Criationogol yn y dvyrain.. Ond nid gwiw ymgynyg at ddyfalu, ond goteitlawn y gwel y ddwy wlad y priodoldeb o ymheddychu, ao y bjdd amodau y naill yn gyiryw ag y g.mr dysgwyl i'r Hall en derbyn er cyrlb: odd yr amcan hwnw.

TANCHWA YN" NGHWMAMAN, f..…

J. MYFYIi YN DDOOTOR.

.. MARW 0 ANGEN.

TRO HYNOD.

.^. MARW YN 103 OED.

LLADD EI DAD.

. HYN A'R LLALL YR WYTHNOS.

.4iI GWEITHFAOL A MASNACHOL.

—♦ CYFFRO YN, LLUNDAIN-CYF-ARFYDDIAD…

1'/ ♦ GLYN-NEDD.

6,'——— .OWMP ARC.

' ¡TLOjDI YR AMSERAU.