Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Advertising
DALIER SYLW QWAED YW BYWYD YDYN. GWAED 1)11 JPG *J*'R achoa o'r rhan fwyaf o'r olefydan ag -f mae'r oorff dynol yn dioddef odci- TfWyat Y Gwaed sydd yn derbyn y gwenwyn 1° y^ei gario i'r gwahanol rhanatx o'r oorff, nes mlaen y Blast, Scirvy, Corawydon, ^wyncd, Clwyfau, Croen Garw, Ysfa y GWAED BR WO aohoa o'r Pile*. Imflaromation y Ilygaid, Goat, Danodd, Spleen yn y Danedd, &o., Stitohns yn yr Ochmu. &o. t. GWAED DRWG 5*1 achoe yn ami o Olefydau'r Afa. Diffyg ffjl) Jaandioe oeu'r Clefyd Melyn, Dwfr Poetb Yebryd, &o. GWAED DRWG achoa o'r Man^ynionnea Glefyd y Brenin, ^ydd yn y Glands, Clef dan Benywaidd Ataliadau-Natnr Beintiaa, Chwy* Oer. Esrwan, Crvd, Qloesiadau, Darfod- *%»eth &e *"8y mae o'r pwys mwyaf i Buro, Glanhau, jjj'fyflian y Gwaed, a thiwy hyny Dsdwreiddio Afleoh d, trwy gymeryd > feddyginiaeth y Gw*"d, «ef HUGH,ES PATENT L 0 0 D ''P-I'LL -tl-. ^Pfawf o'r eflttith n*iiidu<<i s.,(ld ynuujnt, gfe yma rai o'r tystiol»ethau sydd yn fy «•—Gyda diolch yr wyfyn eich hysbysu 2««b mawr a wnaeth eich Pills rhyfeddol o'r S'"Hughes Pat >nt Blood Pills," i mi. Yr JJJvaj am ddw* fiynedd mewn blinder mawr 2 *sfa a Phoethder y CTiawd, wedi eu hachosi SMtautemper y Gwaed, ao wedi cymvyd ond TOig o'r Pills byn, mi gefaislwyr rhyddhad, »yf yn anfon by n er bndd y cyhoedd B J?0JJA.8, Dolau, Llanelli. hynod Files (Talfyr- SYB,—Drwy gymeryd eich Pills hynod at Bef Blood Pills," cafodd fy mercb neillduol oddiwrth Darddiant ar y Poen yn y Pen ao yn y claniaa, dim Gwrthwyneb y C*yl a, a mawr flinde- 5*ataliadau Na nr. H f.d, trwy g merydyr cefais lwyr i&ohad oddiwrth y Pills, ^dylai p >wb wybod am daayct.—D. Davies, street, Llanelli. (hnellJ,ad oddiwrtk y Piles, Yr wyf yn ei deiml) yn ddyledswydd Sj* Toh hysbjsn fy mod wedi cael budd ma« r SJ^Symeryd dau flyctaaid o'ch Pills gwerth "Hughes' Patent Blood Pills." Yr 2^Jlyn metha oerdd-d cam braidd, ao yn tistedd'o herwjdd y Piles a phoen *yn y (JSJ'•elaf o'r oafa, y claniaa, a'r Pen, ao yn bur wan. Yn awr yr wyf ynhollol 7?»*oyn teim'o yn bur ddioloh»ar.—MART ^Cwmbran, Awst 22, 187 '• YI mae'r ^2 5?n yn Patent. Coapir pob ffagiad. (Begis- Trade Ma^k,—' Blood Pills." r toerth mewn Flychmt gan lioll Chemists y am Is. l"c., 2s. 9c., a 4s. 6 c. Gyda'r It. 2c, 2s. lie., a 4s 9 s. oddiwrth y tee Hughes, Apothecaries'' Hall, Llanelly. tdcm Agents-B,&, clay, Sntton, Newbury, Hovendon. Bristol—Pearce, Warren. ^Pool Evans & Son, Raimes. Cardiff- 2^- Mancbester-Matter. :1 «Oea y Byd i'r Iaith Gymraeg1." ^SXEDDFOD Gadeiriol Gosen Rhymni, a M fynelir VB Nghapel Seion, dydd Llun, "W29ain, 1877. y traethawd goreti ar Hanes .220 ddim dan 4" o rif, a gano yn Ik_VThen round about the Starry HmWel (Novelio'sj 10 0 0 r Hardd i'r Arweinydd. 3) 0. Cor o'r un Gynulleidfa, ddim dan a gano yn oreu Darfu am j (Gwilym Cledan) ..60 417J**teir i'r Coran ddawis Arweinrdd) Hardd o Gtantata y Mab ^■fettj'gan G. Gwent, i'r Arweinydd. Gellir o*el Copies o Darfn am j Cyf- K?' gan yr awdwr, Mr. J. Cledan Williams, pria 4c. i'r Corau. ^*i%d y Canu Ma. RICHABD H. MOBBIS, J> Treorci. ^5? tysbysrwydd pellach i'w oael gan yr )^fettydd. Programs yn barod, i w cael am arferol. O. W. WALLTERS, Yag., 97, High-street, Rhyme i. ITERANCE HALL, ABSEDAR. I^KBLIR Eis'eddfod Gerddorol yn y lie b Uohod, d dd Linn, Medi 17eg, 1877. Cor, heb fod dan 60 mewn rhif, na droe J615 o'r blaen, a gano yn ijj1 'Datod mae Rhwymau Caethiwed,' Thomas. Blaenacerch ..19 0 0 o'r arweinydd a'r cjr buddngol T^th 1 10 0 ^^jCor, heb fod dan 40 mewn thif, ^yUodd dros £ 15 o'r blaen, a gano Molwoh yr Arglwydd,' gan wWt Parry, eef yr Anthem o fawl ar 5 0 0 hardd f'r arweinydd gwerth ..100 ^J^arti, heb fod dan 16 na thros 25 Hii^ a gano'n oreu The Thames gan Parson Price (oopiau fer^gan Hywel Cynon) 15 0 ^•■Uiad Mr. J. Evans (Eos Myrddin), j». Dowlais. triateir i neb arwain y corau a fyddo t enul droa JE15 o'r blaen. *C{. *« rhestr gyflawn o'r testynau yn baroi, cael gan yr ysgrifenydd am geiniog trwy "» ceiniog a dimai. T.8. THOMAS. Yag. 4, Clifton Plac, Aberdar. EISTEDDFOD Y CRWYS. a ?^ dir o Stations Dunraven, L. & N. W. R„ Road, G. W. R. a L. & N. W. R. Tachwedd 12fed, 1877. I ir, D VILNATJ CORAWL. £ B. C. Tachwedd 12fed, 1877. D VILNATJ COBAWL. £ B. C. **4 n gwyliiis am fy Nuw,' «to *?nkins, TreoBstell lato y^iiem i'r diweddar Ieuan Gwyllt,' ^Ph Parry .500 C»N*I- Beirniad: Bos DAR. ^^g&eidd yn yr hwyr. Programmes y maayjion i'w o%el gan FEEDEKXCK EVANS, ) V=N.« T. JSTH P. JONES, *«ree Crosses, Penclawdd, Nr. Swansea. TO BE LET, A PUBLIC HOUSE well situated at Aberdare Apply to Mr. J. Jones, Trecynon Brew- ery, Aberdare. BWRDD Y GOLYGYDD. Thomas Williams.-Nid ydym yn gweled y cam-adroddiad yn werth cyhoeddi eich ysgrif arno er yn sicr y dylai gohebwyr fod yn fwy gofalus. Wedi eu derbyn ac i ymddangosY Barcut, Ysbrydegaeth yn Ystradgyn- lais, Gwilym Emlyn, Clecwraig Clyd- ych, Parhad o Araeth Mr. Macdonald, Cwyn y Glowr, Llith y Pia, Estrys Margam, &c. Y Cristion Ffoedig.- Y mae eich sylw- adau yn dda, ond yn fwy priodol i fisolyn nac i newyddiadur. Pob Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of the TARIAN, Aberdare, (Glam.) Pob archebien a thaliadau i'w hanfon i Mills a Lynch, TARIAN Office, Aberdar
EISTEDDFOD CARNARFON.
EISTEDDFOD CARNARFON. Nid rhywbeth byfryd yw beirniadu ar ddim a rydd ryw gymaint o fwyn- iant i ddynolryw. Ond y mae gwir- ionedd, gwladgarwok, a dyngarwch, yn gorfodi dyn cywir i beidio galw peth- au gwael yn bethau rhagorol, a pheth-. an gwag yn bethau sylweddol. Geilw y Saeson y cynulliad yn Nationol Eisteddfod. Nis gwyddom beth oedd ynddi i'w neiilduoli hi fel un Genhedlaethol. Eglur yw ei bod wedi rhoddi cryn lawer o arian yn mboced- au gwir Caernarfon. Gjgleddol hefyd dros ben oedd y testynau a idewiswyd i fod yn bynciau cystadleuol. Yr oedd y rhaghysbyslen wedi cael ei thynu i fyny i fod yn fwy deniadol i Ogledd Cymrn nag i'r Deheudir. Y mae yn wir i rai o'r Deheudir enill rhai o'r gwobrwyon. Nid bychan oedd yr an- toddlonrwydd na roddwyd y wobr o gan punt, cynygiedig gan chwarelwyr, i'r cor a ddaeth yno i gystadia, oblegyd nad oedd cor arall i gystadlu a hwy. Yr oedd cor Ffestiniog yn barod i gys- tadlu. Yr oedd yno gor arall, cor Eryri, ond ni ddaeth allan. Awgrym- wyd nad oedd yr arian yn barod. Os felly, bu annibendod mawr yn rhywle. Hynod anghyffredinol fod yr Eis- teddfod wedi cael ei chario yn mlaen gan mwyaf yn Saesonaeg, mewn tref a gwlad mor Gymreigaidd a Chaernarfon a'i chylchoedd. Dywed Gobebydd y Faner, Yr oedd yr Eisteddfod y leiaf Gymreig, neu fwyaf Seisnigaidd, ond odid, o unrhyw un a ellid nodi o Eis- teddfodau Cenedlaethol yr ngain mlyn- edd diweddaf. Saesonaeg oedd cerdd- oriaeth yr Eisteddfod hon bron ar ei hyd. Os nad ydym yn camgymeryd, cawsom fwy o donau Italaidd, ac ar eiriau Italaidd, nag a gawsom o alawon Cymreig, ac ar eiriau Cymreig." Pan y canodd Edith Wynne ddwy alaw Gymreig, ymddangosent mor werth- fawr a hen gydnabod yn nghanol alawon Saesoneg, Ysgotaidd, Gwyddelig, ac Italaidd. Ac oblegyd hyny, cynyrch- asant gymeradwyaetb mawr iawn. Y mddengyslfod yr Eisteddfod yn fwy tebyg i ryw arddangosiad cerddorol Seisnig nag Eisteddfod Gymreig. Gall- esid ei galw yn English Musical fes- tival. Cwynir helyd tod sylw angbyfartal yn cael ei roddi i bobl aristocrataidd, ac esgeulusdra mawr o'r lluaws, y bobl gyffredm, y rhai oeddynt asgwrn cefn yr Eisteddfod. Pa fodd gall yr Eis- teddfod fod yn un genedlaethol a gosod y genedl naill ochr ? Nid rhyfedd efallai oedd hyn, gan fod pob rhwysg seremoniol yn gosod pwys mawr ar ardderchawgrwydd allanol, ac ychydig ar y d) n. Y mae y seremoni o il agor gorsedd" trwy "gorn gwlad," o leiaf; yn swnio fel co^gchwareu. Nid oes dim yn fwy anathrylithgar ao anghydweddol a syn- wyr cyffredin neu anghyffredin, nag enwau rhwysgfawr ar ffurfiau, heb sylwedd ynddynt. "Gorsedd" heb orseddl "Corn gwlad heb wlad!! Ondbydlai ffuTliaugwag, plentynaidd yn ddigon diniwed pe byddai dynion mor gall a pheidio gadael iddynt wrth- weithio dylanwad pethau sylweddol. Ni fyddai chwareu ynddo ei hun yn niweidio neb, pe cedwid ef mewn ter- fynau, ac os na fyddai yn rhwystr ar ffordd gwaith. Ond un o'r pethau mwyai amlwg yn Eisteddfod Caernar- fon oedd, fod y meddwl mwyaf diwyll- iedig, gorchestol, yn is yn ngolwg yr Eisteddfod na ffurfiau yr Eisteddfod. Gwelir prawf o hyn yn yr haues cyf- lawn a roddir am dani yn y Faner. Fel y canlyn y mae hanes am un feirn- iadaeth: "Dyfarniad y wobr o bum' gini a thlws am y cyfieithad goreu i'r Saes- onaeg o draethawd Cymraeg y Parch. Dr. -Edwards, Bala, ar 'Hamilton a Mill.' Beirniaid, y Parch. Canon Evans, D.D., Caernarfon, a'r Proffeswr Lewis o'r Bala. Darllenwyd y feirniadaeth gan y Canon. Nid oedd dim llai na 56 wedi ymgeisio ar y testyu hwn. 'Æs- chylns' oedd y goreu o ddigon ond daethai hwn i law dipyn yn qfreolaidd. Anfonwyd ef i'w law ef yn anunion- gyrchol, yn lie i law yr ysyrifenycld. Y goreu o'r lleill oedd Edmygwr,' yr hwn a alwyd yn mlaen yn mherson Mr. O. T. Williams, Croesor, Llanfrothen, a chafodd y wobr." "Y cyfieithiad goreu oedd geiriau y program. Pnm gini a thlws am y cyfieithiad goreu," oedd addewid y program. Y "cyfieithad goren o ddigon oedd un iEschylus. A gadw- odd yr Eisteddfod at delerau y pro- gram ? Naddo. A gyflawnodd yr Eisteddfod addewid y program ? Na- ddo. Os dywed rhyw un fod telerau y program yn cynwys fod yr ysgrifau i fyned i law yr ysgrilenydd, nid oes hysbysrwydd fod gair wedi cael ei roddi i mewn yn y program yn datgan na byddai y rhagoroldeb uwchaf yn yr ysgrif yn sicrhau y wobr, heb i'r ysgrif fyned yn gyotaf trwy law yr ysyrifen- ydd. Gallai yr awdwr teddwl nad oedd pwys yn y byd am ffnrf y trosglwydd- iad, os elai yr ysgrif i ddwylaw y beirniaid. Gwyddai nad oedd yr ys- grifenydd yn un o'r beirniaid. Ond am na chludwyd yr ysgrif gyda'r post at address y s wyddog mawr, yr ysgrif- enyid, collodd yr ysgrif "oreu o ddi- gon y wobr Dyma beth oedd "hidlo gwybedyn a llyncu camel" tu hwnt i bob dadl. Ond heblaw ei fod yn anghyfiawn- der mawr tuag at werth ysgolheigdod, er mwyn ffurf yn unig, y mae yn ddi- anrhydedd mawr i'r Eisteddfod Yn lie bod yr Eisteddfod wedi profi ei hun yn gefnogol i feddw], i dalent, i ddeall cryf, manwl, ac i ysgolheigdod, y mae hi wedi enwogi ei hun am byth fel un yn barod i gefnogi, i wobrwyo anmherffeithrwydd mewn gwybodaetb a dysg, yn hytrach na champuswaith meddwl. Nid diwyltiant meddwl a gefnoga hi, ond twr o ffurfiau rhodres- gar a rhwysgfawr. Er mwyn y rhai hyn, dengys ei bod yn barod i osod coron Olympaidd ar ben anwybodaeth cydmaro]. Dyms nodwedd pob ffurf- ioldeb chwyddedig yn mhob oes o'r byd. Anian defodaeth bwcramaidd yw gyru meddwl a gwybodaeth e'r byd. Gan hyny y mae y feirniadaeth dan sylw yn profi mai compliment ragrithiol i ddysg oedd penderfyniad yr Eisteddfod o blaid Coleg Aberys- twyth. Cofier hyn, y mae ein golygiadau yn sylfaenedig ar gywiredd yr hanes yn y Faner. Ac y mae yn ddigon eglur fod ysgrifenydd yr hanes hyny yn bleidiwr selog i'r Eisteddfod. Yr ydym yn addef y gallai fod rhyw reswm am yr hyn a wnawd nad yw yn y go- lwg. Gallai y wobr fod, mewn amcan, i bobl ieuainc vn unig. Os felly, dv- lasai hyny gael ei ddadgan. Ac os felly eto, rhaid fod yr Eisteddfod yn un tebyg i rai bychain mewn cysylltiad ag Ysgolion Sul. Ymddengys i ni fod ymgais yn y pwyllgor i gynyrchu cystadleuaeth ar faterion buddiol, megys yr un, pa beth ydyw Llywod-ddysg ?' (What are Politics?). Pom gini a thlws oedd am hwn. Ataliwyd y wobr am nad oedd teilyngdod' yn un o'r tair ysgrif a dderbyniwyd. Wrth hyn y mae yn lied eglur nad yw program yr Eisteddfod fwyafyn Nghymru yn tynu sylw pobl galluocaf y Dywysogaeth. Fel peth cyffredin, diau fod program pob Eisteddfod yn hysbyslen ddyddor- ol i ddosbarth neillduol o bersonau trwy y Dywysogaeth. Y rhai sydd yn meithrin y ddawn farddol yw y rhan luosocaf o'r dosbarth hwnw. Y rhai hyn bron yn unig sydd yn gosod gwerth feddyliol ar Eisteddfodau. Ychydig iawn o bersonau a arferant feddwl mewn rhyddiaeth, a demtir i gystadlu trwy ysgrifenu traethodau ar byncian neillduol. Nid rhyfedd, gan hyny, fyd mor ychydig nifer wedi cys- tadlu am y wobr ar lywod-ddysg, a bod y rhai a wnaethant hyny wedi anfon I cynyrchion a fernid" yn anheilwng o'r wobr. Pe bnasai yr Eisteddfod wedi llwyddo i ddenu rhyw un o feddwl cryf a gwrteithiedig i wneud traethawd gorchestol ar lywod-ddysg, gallasai athroniaeth, gwreiddiolder, drycbfedd- ylisu, ac iaith hwnw fod yn foddion i goroni yr Eisteddfod ag anrhydedd. Ond nid oedd y wobr yn ddigon i demtio gweithgarwch talent i ysgrif- enu traethawd a fuasai yn sierhau sylw y wlad. Yr oedd gwobr o ugain gini am y traethawd goreu ar "Drafnidaeth a masnach Gogledd Cymrn, gydag aw- grymiadau pa foltd i ddwyn canghenau newyddion i mewn," yn fwy deniadol i dalent. Un cyfansoddiad a ddaeth i law, ac yr oedd hwnw mor ddiffygiol fel yr ataliwyd ywobr oddiwrtho. Dyma engraifft arall õ farweidd-dra dysgybl- ion eisteddfodau i ymaflyd mewn mat- erion ymarferol, ac i'w trin yn feistrol- gar ac ymresymiadol. Pe gwobrwyid Cymry o feddwl am draethodau ar faterion o'r fath, dyrchefid Cymru ac Eisteddfodau yn ngolwg meddylwyr y byd. Mewn petbau felly y mae y Saes- on wedi enwogi eu hunain. Nid rhy- fedd gan hyny ras gallant gydym- deimlo a brwdfrydedd y Cymry yn eu mawl i gynyrehion barddol a cherdd- orol fel y rhagoriaethau penaf. Y mae galluoedd meddyliol y Cymro yn fwy athronyddol na galluoedd y Sais. Ac ni byddai yn anhawdd iddo gyrhaedd enwogrwydd uwch na'r Sais pe troai efe ei feddwl at athroniaeth ymarferol. Gallai enwogi ei hun mewn llywod-ddysg, fel Cobden; mewn ymresymiadau ar waith, masnach, ac enillior, fel Adam Smith mewn me- snroniaeth ymarferol mewn cysylltiad a llongau, fel E. J. Heed, &c. Y mae rhywbeth yn hynod o blen- tynaidd yn y gwaith o ddyrchafu y rhagoriaethau Iteiaf mewn dyn. Clyw- som am un pregethwr, un o'r rhai lieiaf ei feddwl yn sir Forganwg, yr hwn sydd wedi cyrhaedd tipyn o bobl- ogrwydd fel casglwr blodan, ac un wedi dysgu chant pulpud un enwad, ei fod wedi rhoddi beirniadadh ar ddau feddyliwr, fel rhai heb alluoedd cryfion. Buasai yn rhyfedd i'r fath aderyn ddeall meddwl o gwbl. Yr un peth i wybedyn geisio mesur elephant ag i hwnw fesur dyn o feddwl. Un bitw bach yw efe yn mhob peth ojid mewn cofio ffrwyth ymenyddiau pobl ereill, a'u chanto hwy wedi hyny yn y pulpud. Pan y gorfodir ef i godi dwfr o'i ffy- von ei hun nid oes dim i'w gael. Yn ol yr hyn a gyhoeddiryn y Wes- tern Mail, talodd pwyllgor yr Eistedd- fod £80°. am fenthyg y pavilion am bedwar diwrnod Adeilad wyd y pa- vilion gan joint stock company, per- thynol, y mae yn debyg, i Gaernarfon. Costiodd £7,000 Yn ol £5 y cant o log, am bedwar diwrnod yn unig, ni ddylasai y swm fod yn rhagor na £356. Codasant gant yn fwy na dwbl hyny. Ond yn ol X5 y cant am bedwar di- wrnod, buasai y swm blynyddol yn £31,8501 Yr oedd JE800 yn ol mwy nag £11 o log, am bob cant, o draul gosod yr adeilad i fyny, a byny am bedwar diwrnod yn UDig Yn ol y Hog hwn buasai pwyllgor yr Eisteddfod yn talaY,72,618 o log yflwyddyn. Bnasai hyn ddeg waith mwy nag a gpstiodd yr adeilad, a £2,?_18 dros ben hyny I Pe buasai y pwyllgor yn taln £800 bob pedwar diwrnod am naw wythnos, buasai yn taln X200 yn fwy n3g a gostiodd yr adeilad. Derbyniodd y pwyllgor yn ystod dyddiau yr Eisteddfod £ 4,000. Casgl- wyd X800 at yr Eisteddfod. Rhodd- wyd X300 gan bersonau fel gwobrau. Cyfanswm £ 5,100. Wedi talu £800 am yr adeilad, yr oedd jE4,300 mcwn Haw. Ni threuliwyd ond dE900 ar wobrau. Yr oedd felly £3,400 yn aros. I ba le yr aeth yr arian hyny ? Ychydig yn rhagor nag un rhan o chwech o'r arian a dderbyniwyd a roddwyd allan fel gwobrau. Ac o'r gwobrau hyny oddeutu un rhan o bump, neu lai na hyny, oedd mewn ffordd o wobrau am gy fansoddiadau traetho dol. Barddon- ol a cherddorol oedd yr hyn a dder- byniodd, .0 leiaf, chwe' cheiniog o bob saith. Eglur yw wrth hyn fod yr Eis- teddfod yn sefydliad i sicrhau arian yn hytrach na dyrchafu enwogrwydd llen- orol Cymru, a boddloni dythymyg a chwaeth gerddorol, yn hytrach na gwobrwyo ymdrechion meddyliol i ateb amcanion ymarferol.
ABERDAR.
ABERDAR. YSOOL Nos MR. OWEN REES.—Y mae yn dda genym gael cyfleusdra nnwaitk eto i alw sylw darllenwyr ieuainc y DAK- IAN at yr Yagol Nos ragorol hon. Nid rhaid iddi wrth lythyr canmoliaeth oddi wrthym ni, oblegyd y mae yn berflaithr adnabyddus, ac ugeiniau lawer o bobl ieuainc y dref a'r gymydogaeth yn gwy- bod yn brofiadol am y lies mawr y maent wedi dderbyn trwyddi. Y mae er ys blynyddoedd lawer yn awr yn institution yn y lie. Gwelir hysbysiad mewn congl arall o'n papyr. ei bod yn agor eleni Medi y lOfed,—nos Lun nesaf yn awr. Gan hyny cymerwch fantais ar y cyfleus- dra hapus hwn sydd yn cael ei estyn i chwi, trwy ymuno a hi yn awr yn ddioedi yn y cychwyniad. Y mae llawer p fech- gyn wedi esgeuluso yr adeg yn wirfodd- of, pan gawsant gynyg teg ar ysgol, ac ereill na chawsant gynyg o gwbl. Ond pwy -sydd wedi pechu yn y cyfeiriaa hwn,—ai chwi ai eich rhieni 1 Dyma fantais i chwi wneud y diffyg i fyny.
PONT LLAN.
PONT LLAN. Saif y pentref hwn yn agos i filldir o Langyfelach. Y mae yma achos wedi ei sefydlu gan y Trefnyddion Calfinaidd. Y mae hefyd ysgoldy hardd wedi ei adeil- adu, yn yr hwn y mae yn agos i 80. Dydd Sadwrn diweddaf, cynaliwyd cyngherdd yn y lie uchod. Cymerwyd y gadair gan y Parch. Thomas Rees. Awd yn mlaen a'r rhaglen yn foddhaol. M.
I BABELL, CWMDU.
BABELL, CWMDU. Y mae deiliaid Ysgol Sabbothol y He hwn yn ffyddlawn a llafurus iawn. Y mae yma lawer o blant ag ynddynt dalentau cryfion a dysglaer iawn ac er dadblygu eu talentau, cynaliwyd cyfarfod cystadl- euol yn y He hwn nos Sadwrn, Medi 1 af. Llywyddwyd gan Mr. Ebenezer Evans. Beirniaid, Mri. J. Gray (Eurfryn) a David Griffiths. Dechreuwyd y cyfarfod trwy gael anerchiad byr a phwrpusol gan y llywydd. Yna awd yn mlaen a gweith- rediadau y cyfarfod yn hwylus a dyddor- ol. AELOD O'R FORD.
NANTGARW A'R AMGYLCHOEDD.
NANTGARW A'R AMGYLCHOEDD. Yn herwydd y gwlawogydd trymion yr ydym wedi gael yr wythnos aeth heibio, y mae llif mawr wedi cymeryd lie boreu dydd Mawrth, Awst 28ain, yn afon Taf, ac ni fu ei fath er ys can' mlynedd. Y mae wedi achosi colledion trymion iawn. Drylliodd ddarn helaeth o bont Bad Uchaf, yr hon oedd yn wasanaethgar iawn i'r ardalwyr yn gyffredinol. Yn is i lawr, aeth a phedair dafad ar bymtheg, eiddo Mr. D. Davies, amaethwr, Tymaen. Yn Nantgarw, tarawyd i lawr ddeg Ilath ar hugain o'r mur sydd rhwng y brif ffordd a'r afon ac wedi i hwnw syrthio, daeth y dwfr mor gryf i'r brif fIordd nes gwthio i lawr ugain llath o fur arall i lawr gerllaw y Star Inn. Yn is i lawc aeth a phont haiarn Pentyrch ymaith, yr, hon a adeiladwyd er cael y gledrffordd drosti, fel y byddai cysylltiad rhwng forge Pentyrch a gwaith alcan Melin Griffith, yr hwn sydd gerllaw i Landaf. Bydd y golled yn amryw ganoedd o bunau. GWILYM O'R NANT.
YSTALYFERA.
YSTALYFERA. PAN TEG. — Talodd Ysgol Sabbothol Bethel, Cwmtwrch, ymweliada'r lie uchod dydd Sul, y 26ain cynfisol. Wedi iddynt gyrhaedd yno a chymeryd eu heisteddle- oedd, dechreuwyd ar waith y dydd trwy ganu y don swynawl' Elliot,' ac adrodd y benod gyntaf yn yr Epistol at yr Hebre- aid. Yr oedd yr adroddiadau yn ganmol- adwy, a medrusrwydd a llafur mawr i'w ganfod. Yr oedd y canu hefyd yn dda iawn ar weithiau y ddau genadwr Amer- icanaidd, yn nghyd a'r anthem anfarwol am waredigaeth glowyr Tynewydd. Yr oedd y capel eang yn orlawn o wrandawyr astud. Yr ydym yn bwriadu talu ymwel- iad yn ol a Bethel mor fuan ag y bydd ym bosibl. UN OEDD YNO.
Family Notices
GENEDIGAETHAU. Awst 31ain, priod Mr. D. Prosser (Eos Cynlais), Treorci, ar ferch, a gelwir hi yn Myfanwy. Un hynaws a fo Myfanwy,—a myg, Fal ei mam glcdaiwy, Ac ail i'w thad, mad, a mwy 0 fedr, byth gofadwy. Bywyd addas boed iddL-a dyddiau Dedwyddian uwc i anfri; Budd i'w hoes y bydio hi, Eos fad, Yn wiw ei chaniad, heb wae na ch) ni. Treorci. E. PCGH. Medi laf, priod Mr. D. Hnghes, wakr. works manager, Aberdar, ar fab. PRIODAS. Medi 4ydd, yn Siloa, Aberdar, gan y Parch. D. Griffiths, Cwmdar, yn mhre- senoldeb Mr. J. Price, y cofrestrydd, Mr. Jenkin Davies a Miss Anne Phillips* merch Mr. Jas. Phillips, overman, Bwllfa —y ddau o Gwmdar MARWOLAETH. Awst 26ain, Mrs Rachel Howells, priod Mr. W. Howells, Swan, Alltwen, yn 55 mlwydd oed. Dydd Mercher canlynol ymgasglodd tyrfa luosog i hebrwng ei gweddillionmarwol i fynwentcaptl Seion, GIais. Gwasanaethwyd gan y Parch. Mr. Owens, gweinidog y lie. Dyoddefodd y trancedig naw mis o gystudd yn amyn- eddgar. Os dyfal yn dal dolur y buodd Mewn bywyd byd anmhnr, 0 dan oglyd daw n eg ur 0 fedd i batch nefoedd bar. Y