Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
[No title]
Y LLWYNOG. Wei, wel, mae wedi dod yn grand o'r diwedd. Tra yr wyf fi yn nodi allan bechodau pobl y lie hwn, mae rhyw rai mewn lie arall yn gwisgo'r cap ac os yw yn ffitio, y mae iddynt bob croesaw i'w wisgo y dydd i gadw y gwres allan, a'i wisgo y n s i gadw breuddwydion erchyll i ffwrdd waith os ydynt yn euog o'r pethau bryntion hyn, tra yn ceisio ymddangos i'r byd fel dynion crefyddol, mae yn rhaid fod breuddwydion dychryn- llyd yn myned trwy eu penau yn ystod y nos. Ond hyn sy'n capso'r cyfan fed gwraig i gaffer yma un ochr i'r stryd, a gwidw yr ochr arall i'r stryd, yn hela ac yn gwaeddi Tali ho' bob yn ail pan fydd personau neillduol yn myned heibio. Y mae yma siarad yn ein cymydogaeth ni am gael cyfarfod cyhoeddus er nodi dan neu dri i fyned i lawr i Benybont i edrych os oes yno le i ychwaneg o fenywod wedi colli eu senses. Mae lie i ofni fod cwpwl eto bron yn barod i'r gwallgofdy. Ond y mae yma ofyniad yn eyfodi yn meddyl- iau amryw yn y lie hwn, sef, I Pwy fydd yn rhaid eu cynal yn y gwallgofdy ?' Ni a obeithiwn y bydd i'r trueiniad uchod ddala y Llwynog cyn bo hir, fel y bydd iddynt gael hamdden i wella, waith bydd yn well gan y Llwynog fod yn y ddalfa ei hunan na bod yn achos i fenywod mor respectable ac mor gryfion eu synwyruu i gael eu hunain yn Ngwallgofdy Peny- bont. Yr ydych yn coflo fod gwobr wedi ei chynyg yn Eisteddfod y T'w'llwch, am y Traethawd goreu ar y Cysylltiad sydd rhwng gwallgofrwydd a bywyd anllad a ffug grefyddol.' Wel, i'r rhai sydd yn bwriadu cystadlu ar y traethawd uchod, dymuna y Llwynog gyflwyno y stori uchod iddynt. Y mae ston arall, llawn mor darawiadol ar y pwnc, yn adnabydd- H8 yn y cymydogaethau hyn; ac os bydd whyw rai o bell yn bwriadu cystadlu, cant yr hanes, gyda thread y post, oddi wrth un sy'n gwybod yr hanes yn dda, sef ysgrifenydd Eisteddfod y T'w'llwch Heblaw hyny, bydd y Llwynog, yn mhen cwpwl o fisoedd, yn debyg o fyned i mewn i fanylion yr hanes, a'u dadlenu gar bron holl ddarllenwyr y DARiAN a ehewch weled ei fod yn hanes dychryn- yd iawn. S" h Yn y papyrau Seisnig yr wythnos hon ceir ynewyod pruddglwyfus fod Brigham Young wedi marw. Pan welais yr hanes yn y papyr, fe fu fy nghalon bron neidio allan o'i gwisg, gan ofn mai Brigham Young Cwm Rhondda, oedd wedi marw. Chredwch chwi ddim, Mri. Gol., y fath le fuaaai yn Cwm Rhondda, cyn pen pedair awr ar-hugain, pe. buasai y Brigham hwn wedi marw. Mae y Llwynog yn meddwl y byddai cymaint o gylch y ty yn wylo am eu gwr ag sydd o amgylch ambell bwll ar ol tanchwa. Y mae'r Llwynog yn dychymygu eu clywed y fynyd hon,—un yn dolefain, 'O! fy Mrigham anwyl, beth a wnaf; O! betha wnaf ? Cyn i mi a/m plant bach symud i'ch ty chwi yr oeddym yn methu yn lan athaluy rent, ond wedi symud, yr oeddwn i a'm plant bach yn cael tamaid i fwyta, a diHad i wisgo, a chwithau byth yn go- fyn am y rent. Adenydd myrddiwn o angylion a'ch cysgodo, ac os oes gwreica a gwra yr ochr draw, gobeithio y bydd i chwi gael digon o wragedd, waith welais i neb erioed mor fond o honynt. O I Brigham, Brigham anwyl, beth a wnaf ?' Yr oeddwn yn dychymygu fy mod yn clyw§d 114 gwragedd Brigham Young o amgylch y ty, fel o amgylch pwll wedi anio. Wedi'r cwbl, y mae'n dda genyf eich hysbysu fod ein Solomon ni yn fyw ac yn iach, ac yn mwynhau ei wragedd cystal, os nad gwell, a Brigham Young Salt Lake,ond fod y Llwynog yn blino tipyn arno,-yn achos o ddiffyg cwsg y n< s iddo. Mae yn gorfod gwneud mwy o ymdrechion gyda phethau crefydd i geisio darbwyllo dynion a Llwynogod ei fod yn fwy crefyddol nag erioed. Yn wir, dywed ei fod ef bellach wedi myned yn rby ysbrydol i ymwneud a dim ond pethau crefyddol, ac mai ei dduw- ioldeb ef oedd yr achos fod y Llwynog ac creill wedi ei erlid, ac mai ei dduwiol- debef a'i frodyr oedd yr achos eubod wedi gallu goddef y cwbl mor amyneddgar, gan wneud gorchymyn Crist ac mai gwyn eu byd pan yn cael eu herlid gan ereiil,' a hwy yn gelwyddog.' Mae y Llwynog wedi edifarhau yn ofnadwy idd) wneud cais Barflwm, a myn'd a'i wraig i lodge ato. Dyna'r tro ffolaf a wnes yn fy mywyd. Ond fuaswn i ddim yn myned hefyd oni buasai i mi gael anhap, a thori fy ngen. Yr oedd- wn mewn lie dyeithr, ac yn meddwl y cawswn dipyn o dendance lied dda, a chwareuteg i'r en wella. Daeth y wraig, wrth gwrs, i aros ataf i dy Barflwm; ond, ond, os do, aeth ei pharch i mi yn llai bob dydd, a gwaeth na'r cwbl, yr oedd y wraig yn ddigon rhydd i dderbyn cariadon ereill. Yn awrmae'rllwynoges a minau wedi ym- adael. Mae hi wedi myned i gadw ty cyfleus i le arall, ac y mae yn dweyd yn blaen y dydd heddyw mai Barflwm a yrodd rhyngom, panoeidym ynlodgoyn ei dy. Melldith dynion, llwynogod, a chythreuliaid fo ar ei hen ben anifeilaidd, -cleddyfau poethion mil myrdd o ellyll- on a wano ei hen galon drachwantus, a'r lie poethaf, dyfnaf, a mwyaf brwmstan- aidd yn Gehena fyddo yn ei aros, am ddystrywio un o'r menywod harddaf, ac un o'r gwragedd caredicaf fu ar y ddaear erioed. Bydded hysbys i'r byd a China Cwm Rhondda, nad yw y Llwynog eto wedi dyfod at y pethm hyny, am y rhai y dywedai na ddychymygodd calon dyn gonest ericed am y fath bethau. Y mae pethau fel yr uchod, ddigon tebyg, i'w cael mewn llawer man, ond nid yw yn bosibl fod y ffordd i ddod yn gyfoethog' yn un man ond yma. Pihagymadrodd yw yr oil hyd yma. Yn awr, looh out, hoys, am y bregeth. Fe a llai mai program o waith y Llwynog ar y ffordd i ddyfod yn gyfoethog' fydd yn y nesaf. Ar ol dybenu a'r ffordd i ddod yn gyfoethog,' dangosaf y I ffordd i chwi geisio dyfod yn enwog.' Da b'och a dibechcd LLWYNOG.
CWMBACH—ODYDDIAETH.
CWMBACH—ODYDDIAETH. Am 3 o'r gloch prydnawn dydd Sadwrn, Medi laf, cynaliwyd cyfarfod blynyddol cyfrinfa Robert T. Rees,' yn y Dyffryn Arms Inn. Neillduwyd yr ysgrifenydd, Mr. David Mills, i'r gadair. Wedi an- erchiad byr a phwrpasol gan y cadeirydd, sylwodd ar sefyllfa isel gweithwyr yn bresenol fel nas gallent fforddio cael gwledd ddanteithiol i'r corff fel yn yr amser gynt; ond gobeithiai y byddai'r amgylchiadau wedi cyfnewid erbyn y flwyddyn nesaf, ac y gwelem yr aelodau eto yn cydeistedd wrth yr un bwrdd, ac yn mwynhau eu hunain fel cynt. Yna galwodd ar Mr. John Rees i roddi can serch, yr hyn a wnaed yn swynol iawn. Wedi hyny, ddeuawd gan Mri. W. Evans a John Walters ar ol hyny, cafwyd cystadleuaeth frwd ar areithio byrfyfyr, pump yn cynyg, a rhanwyd y wobr rhwng Mri. L. Hughes a W. Rees. Yn resaf, can Saesoneg gan Mr. W. Dudley. Y peth nesaf oedd adroddiad campus gan y brawd W. Griffiths ar Suddiad Aber- tawe,' ac i ddilyn, can ddigrif gan Mr. L. Hughes ar ragoriaeth caws Caerphili \n y farchnad; ac ar ei ol ef gwnaeth Mr. Thomas Williams roddi hanes byr, ond dyfyr, o'i daith i Ogledd Cymru, a thrwy Birmingham; yr oedd yn ddigrif dros ben pan yn dweyd am letygarwch yr hen ddynes garedig hono yn Beauma- rus. Wedi hyny, cafwyd can bwrpasol gan Mr. R. Llewellyn. Yn nesaf, cys- tadleuaeth darllen englyn, chwech yn cystadlu, a'r goreu oedd Mr. T. Williams. Eto gwnaeth Mr. W. Griffiths adrodd Shon Sir Gaer, a Daniel Gardi yn ym- weled a'r' Exhibition Fawr yn Llundain.' Yn nesaf, comic song gan Mr. W. Dudley. Y mie parch mawr yn ddyledus i Mr. a Mrs. Thomas am eu hymdrech a'u par- odrwydd i'r gymdeithas er ei sefydliad, ac yn neillduol am eu gwaith yn addurno yr ystafell mor ddestlus. Wedi talu di- olchgarwch i'r cadeirydd, canwyd Hen Wlad fy Nhadau,' UN OEDD YNO.
Y DYFARNIAD YN NORTHUMBERLAND.
Y DYFARNIAD YN NORTH- UMBERLAND. Yn ein rhifyn diweddaf cyfeiriasom at ddyfarniad Mr. Herchell, A S., yn nghyflafareddiad Northumberland. Fe hawhal y meistri ostyngiad o 10 y cant ar y glo ager, a phymtheg y cant ar y glo tyner. Ond dyfarnai Mr. Herchell fod y meistri wedi methu profi en gosod- iadau o berthynas i'r gostyngiad, ac felly nad oedd ganddynt hawl i ostyngiad. Yn holl hanes ymrysonau llafurawl, nid ydym yn gwybod am un wedi profi mor ddiamheuol fod yn mhlith y meistri, fel ninau weithwyr, rai a allant wneud osodiadau anwireddus. Ar gyfrifiad diduedd, yr oedd yr hyn a hawlient yn cyrhaedd 25 y cant. Gwir iddynt roddi i fyny hawlio tynu yn ol y pethau a ys- tyrient yn roddion, megys glo a thai rhad, cyn i'r strike orphen ond wedi hyny, rywfodd, y mae mor anhawdd credu fod corff mawr o feistri wedi bod mor wynebagored yn gwueud gosodiadau anwireddns, er mwyn gostwng huriau eu gweithwyr, a dim yn galw am hyny. O'r tu arall, y mae yn llawn mor anhawdd credu fod dyn o safon Mr. Herchell, yn Q.C., ac yn A.S. dros Durham, wedi gwneud dim nad oedd y tystiolaethau o'i flaen yn gwarantu iddo wneud. Rhaid fod ganddo o'i flaen dysfolaethau diam- heuol, cyn byth y buasai yn gwneud dy- farniad a ddwg gyda hi gondemniad moesol ofnadwy ar y meistri yn North- umberland, ac a gwyd ddrwgdybiaeth yn mynwesau miloedd glowyr y wlad, nid yn unig yn erbyn y meistri hyn, ond yn er- byn poo meistri a fyddo yn cynyg am 'I' ostyngiad yn y dyfodol. Diamheu fod y dyfarniad uchod wedi cael effaith hapus a dymunol ar gynrych- iolwyr y gweithwyr, pa rai fu yn brwydro hyd at waed er cael gan eu cydweithwyr i dderbyn cyflafareddiad fel moddion i derfynu yr annealldwriaeth. Clywsom Mr. John Bryson yn adrodd iddo, pan yn anerch cyfarfod, ac yn ceisio perswadio ei gydweithwyr i dderbyn cyflafareddiad, nid yn unig cael ei alw yn bobpeth ond boneddwr, ond iddo gael ei daraw a darn o briddfaen nes oedd ei waed yn lliwio'r lie. Iddo ef, ynte, a'i gydweithwyr, Mri. Burt, A S., Nixon, ac ereill, rhaid fod y dyfarniad yn newydd da o lawenydd mawr.' Hefyd, naturiol fydd i'r dyfarniad gael effaith ddymunol ar sefyllfa gweithwyr South Stafford amser a ddengys. Di- lynai y meistri yno yr un cwrs a meistri Northumberland. Hawlient ostyngiad, diddymiad, ac ad-drefniad yr oriau. Yr un diwrnod ac y daeth y dyfarniad yn achos Northumberland allan y darfu i feistri South Stafford gytuno i dynu yn eu cais o ddiddymiad y rhoddion ac es- tyniad yr oriau gweithio ac o'r tu arall, y darfu i'r gweithwyr, o dan yr amgylch- iadau, foddloni derbyn gostyngiad o 6c. y dydd yn huriau y rhai a weithient y gwythenau mawrion, a 3c. yn huriau y rhai a weithient y gwythenau bychain, ar y telerau fod Graddfa Symudol er rheoleiddio yr huriau yn y dyfodol i gael eisefydlu. Felly, pan fyddo y ddwy- blaid yn cyfarfod i ddadleu safon y cyf- ryw raddfa ni all na chaiff y dyfatniad yn achos y North ei effaith dyladwy yn y mater, yn gymaint a bod gweithwyr Northumberland yn barod yn cael cryn lawer gwell huriau nag eiddo South Stafford. Y mae i achosion y ddau le ddyddor- deb neillduol i lowyr Mynwy a Deheudir Cymru. Yn y blaenaf, oblegyd ei gy- sylltiad masnachol a ni. Hwn, fel mae yn wybyddus, yw'r prit faes glo cystadl- euol a'n maes ni yn y Deheudir, ac ni allai gostyngiad arall yn yr huriau yno lai nag effeithio arnom ni yma; oblegyd gosodai hyny y meistri, y rhai sydd yn gystadleuwyr llym yn barod, mewn gwell sefyllfa i gystadlu yn llymach a'n meistri ni. a rhoddai hyny esgusawd ychwanegol da i'r sawl sydd eisoes am dori i fyny y Raddfa Symudol. Dyddordeb yr olaf yw y tebygolrwydd neillduol sydd rhyngddo a'n hachos ni yma. Yr oedd yno, er 1874, document wedi ei dynu rhwng meistri a gweithwyr, fel yr eiddom ni. Chwe' mis o hysbysiad i'w roddi cyn y gellid ei derfynu. Yn anffodus, gweithwyr South Stafford a roddasant y rhybydd chwe' misol i der- fynu y trefniant. Cymerodd y meistri fantais ar yr amseroedd, a'u sefyllfa hwy- thau i gynyg gwthio arnynt ychwaneg- iad oriau gwaith, a thynu oddiwrthynt y ddiod a roddid iddynt, yn lie cyfarfod a hwynt i ddadleu ad-drefniad y raddfa, yn ol yr hyn y ineddyliodd y gweithwyr ei gael wrth roddi y rhybydd. Erbyn fod y chwe' mis ar ben gwelwyd y cam- syniad, a gwelwyd hefyd mai gwell oedd derbyn 4jc. y dydd, ar gyfartaledd, o os- tyngiad yn hytrach nag ychwanegu yr oriau a cholli y rhodd. Tybiodd gweith- wyr South Stafford mai doethach oedd derbyn y gostyngiad na sefyll strike yn bresenol, yn neillduol wedi iddynt gael ar ddeall mai ofer oedd iddynt ddysgwyl am gynorthwy arianol y tu allan iddynt eu hunain.
BRYNMAWR.
BRYNMAWR. IFORIAETII.-Nid oedd ond un gyfrinfa Iforaidd yn y lie poblogaidd hwn hyd yn ddiweddar, er y tal egwyddorion Iforaidd i gystadlu ag eiddo unrhyw gyfundrefn ddarbodol sydd yn y lie. Diffyg ymdrech, sel, ac ysbryd gweithio dros ein hurdd sydd wedi ei chadw yn ol gymaint, ond credwyf fod y diffyg yna wedi ei wneud i fyny i raddau pell erbyn hyn. Nos Fercher, Awst y 29ain, agorodd swyddog- ion adran Nantyglo gyfrinfa newydd yn ngwesty y Shoulder of Mutton. Enwyd hi yn Glanwysg, sef enw preswylfod Syr J. Bailey, Barwn, yr hwn sydd yn debyg o ddyfod yn aelod o honi. Cafwyd i'w chychwyn 30 o aelodau da a bywiog, a'r rhan luosocaf o honynt yn fodau defn- yddiol iawn mewn cymdeithas, y rhai sydd wedi bed yn ymdrechgar dros bob mudiad daionus a ddaw i gysylltiad a hwynt. Y mae difaterwch, oerfelgarwch, ae esgeulusdod cymdeithasol yn hollol anadnabyddus iddynt. Gan eu bod wedi rhoddi derbyniad mor wresog i Iforiaeth, gallwn ddysgwyl gweled cyfnod newydd arno yn y lie hwn, ac yr ydym yn hyderus gredu na chawn ein siomi ynddynt, ond y bydd iddynt godi Iforiaeth i sylw yn y lie, ac yna bydd yn sicr o enill cefnogaeth v uchel yma. Wedi ei hagor, rhoddi cyf- arwyddiadau i'w chario yn mlaen, dewis swyddogion, a gorphen gwaith y gyfrinfa, cauwyd hi er rhoddi mantais i'r rhai nad oeddynt yn Iforiaid i ddyfod i'r ystafell, a threuliwyd ychydig amser yn hynod lawen ac adeiladol. Cafwyd anerchiadau gan y Parch. W. H. Thomas Mri. J. Collins (Morgrugyn Gwent), D. Williams E. Edwards, J. Jones, a D. Bowen (Alaw Ebwy). Canwyd gan y ddwy Miss Jones, Mri. E. Edwards, L. Burnt, D. Jones, H. Thomas, ac Alaw Ebwy. Yr olaf a Mor- grugyn Gwent oedd y swyddogion fu yn agor y gyfrinfa, a chawsom agoriad hapus a chyfartod rhagorol. PALEINWS.
ABERAMAN.
ABERAMAN. Dwy AWR GYDA YR IUDDWON YN NGHAETHIWED BABYLON. — Nos Lun, Awst y 27ain, cafwyd dadganiad gwir rhagorol o'r gantawd boblogaidd a elwir Daniel,' o waith Root a Bradbury, yn y lie uchod, gan Gor Gwawr, capel y Bed- yddwyr. Desgrifia y gantawd gyflwr y genedl Iuddewig yn ystod y 70 mlynedd y buont yn gaethion yn Babylon. De- chreua yn alarus ac effeithiol trwy roddi golwg i ni arnynt wedi eu dyfodiad i wlad eu caethiwed, yn crogi eu telynau ar yr helyg, ac yn cwynfan am eu gwlad ened- igol, yn dadgan eu hymddiried yn yr Ar- flwydd, ac yn hiraethu am eu Jerusalem. rna arweinia ni heibio i amgylchiadau y ddelw aur a'r tri llanc ar wastadedd Dura, Daniel a'i waredigaeth rhyfeddol o ffau'r llewod, a'r bobloedd mewn canlyniad yn crynu ac yn cydnabod Duw y nefoedd. Wedi hyny cawn olwg ar y genedl yn ymostwng. yn cyfaddef ei bai ac yn gofyn am drugaredd, yr hyn sydd yn cael ei ganiatau ac mewn cydgan orfoleddus yr ydym yn cael ein harwain yn ol gan-1 ddynt tua Chanaan i ail adeiladu muriau Jerusalem a'r Deml Santaidd. Arweifi- iwyd y cor yn fedrus gan Mr. Levi Jones Cynrychiolid Daniel gan Mr. Howells (Gwynalaw), yr bwn ni raid wrth lythyr- au canmoliaeth. Cymerwyd rhan y Brenin gan Mr, J. Howells (Gwawr Alaw), a rhan y Frenhines gan Miss Lizzie Thomas, y rhai a wnaethant bob cyfiawnder a'r darn- au anhawdd oedd wedi eu hymddiried i'w fofal. Cynrychiolid y llanciau gan Mr tenry Perrott, a chwaer y llanciau gan Mrs. E. -Phillips, ac aethant trwy eu gwaith yn deilwng o honynt eu hunain. Chwareuwyd yr harmonium er boddlon- rwydd gan Mr. W. Eynon. Y cadeirydd ydoedd J. Snape, Ysw., yr hwn, yn ol ei garedigrwydd arferol, roddodd benadur at ddyled y capel. Arweinydd y cyfarfod oedd y Parch. T. Davies, gweimdog y lie. Rhoddodd y cor ei wasanaeth yn rhad, felly yr oedd yr holl elw tuag at dalu dyled y capel, a chredwn fod swm go dda wedi ei sicrhau. Cafwyd cynulliad barchus iawn, gwrandawiad astud, a dadganiad gwir rhagorol. G.
.. PENYGROES, LLANDYBIE.
PENYGROES, LLANDYBIE. Dydd Sadwrn, Medi y laf, rhoddodd y boneddigesau canlynol wledd o de a bara brith i blant yr ysgol uchod a'r plant cylchynol, sef Mrs. Michael, Penderi; Mrs. Jenkins, Llwynyryn Mrs. Thomas, Cwmblwch Mrs. Jenkins, Glynfawr; Mrs. Lloyd, Glynganol; a Mrs. Davies, Bryntelych. Y mae yn arferiad gan yr eglwys hon er ys blynyddau bellach i ryw bump neu chwech yn eu cylch o wragedd yr ardal i roddi gwledd o de blasus bob blwyddyn. Mwynhaodd dros dri chant o wragedd a phlant o ffrwyth y ddeilen Indiaidd. Y mae clod mawr yn ddyledus i'r boneddigesau uchod am eu haelioni a'u caredigrwydd yn eyfranu mor siriol a chroesawus i bawb. Yna aethpwyd i ddi- fyru eu hunain i gae cyfagos, a roddwyd gan Mr. Thomas, Plasgwyn pryd y tafl- wyd llawer o ffrwythau, ike., i'r plant. Mwynhaodd pawb eu hunain yn rhagorol. Am 7 yn yr hwyr cafwyd cyfarfod ad- roddiadol, o dan lywyddiaeth Mr. Phil- lips gweinidog y lie. pryd yr areithiwyd a chanwyd amryw ddarnau yn dda iawn. Cafwyd anerchiadau byr a phwrpasol gan Mr. J. Davies, Chwech Heol, a'r cadeir- ydd. UN OEDD YNO.
Advertising
EISrEDDFOO UNDEBOL MOUN- TAIN ASH. BYDDED h sb)8 y cynelir yr Eisteddfod uohod yn y Woikmin's Hall, dydd Nadoig, 1377. Bydd y programme -s'n ey nwyo y test nau, &o yn barod YlJ. fuan. Hyd hyny yr ydym yn c boeddi y canl, Dol: £ s. c. I ufjrhy wgor, heb fod dan 60 na thros 8 i mewn nifer, a gano a oreu Gwyn ei yd a,, st vria vvrth y Tlav, d,'i-W ebael gan Hughes a'i F»b, Gwrecanm 16 0 0 I'r Cor o'r un gynulleidf*, ddim dan 6) mewn rhif, nlto cnU) dd X12 yn flaen- orol, a gano yn oreu Y G nabn Glyd,' i w chael gan Hughes a i Fab 7 0 0 l'r Cor o blant a gano yn oreu I Gwyn ei fyd y Gwr,' o Gantata Joseph, gan H Davies, Ruit on .200 (Caninteir i 8 mewn o"d i gydgann a hwynt.) Dros y Pw llgor, J. EDWARDS (lorwerth Goch Ysgrifenydd. DRILL HALL, MEKTHYB. BYDOED hysbya y cynelir Eisteddfod flyfl* JD yddol y lie uchod dydd Nadoiig, RhaglsC- 25ain, 1877. Llywydd a beirniad yr Adroddiadau: THOS. J* EVANS, Yaw., arolygydd gwaith glo Hirwann. Beirfaiad y Ganiadaeth: JosErn PARELY, Y<w (Pencerdd America), a Phroffeawr Cerddoriaetll Prif Ysgol Cymru, Absrystwyth. PRLF DDARNAU CERDDOROL. I unrhyw Gor, heb fod dan 100 o rit, a gano fn oreu I Cydgan y Bradwyr,' gan Proffeswr Parry 25 0 a £6 i'r arweinydd. I'r Cor o'r un gynulleidfa, heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu The Miner's Hymn,' sef yr emyn a ganwyd gan lo- m wir diangol gwaith glo Tynewydd 7 6 '&lM a Baton hardd gwerth £ 1 i'r arweinydd iriM I'r Cor o Blant, heb fod drcs 15 oad, agono yn oreu 'The Sleighing Glee,' jjH gan Profifeswr Parry. Gofynir i ganu j tri phenill 3 0 0 Yn ychwanegol at ytoatynau nohod, y rhai ai chyfnewidir eleni, bydd Programmes yn barod ■ deohreu Awat yn cynwys y gweddill, yn nghyda phob manylion pellach, i'w cael gan yr ysgrifaa- yddion am y pris arferol. • LEWIS ROBERTS, I 69, Lower Thomas-street, Merthyr, JOHN ELIAS HUGHES, 62, Brecon Road, Merthyr, Ysgn. D.S.-GeIlir cael copiau o'r -1 Miner's HymJI, i am 2g. yr un, neu lB. 6c. am ddau ddwsin 110 uohod, gan Mr. Jno. Vaughan, 18, New Castle- street, Merthyr. PENUEL, CASLLWCHWR. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod jru'f lie uohod ar ddydd Nadoiig, Rhagfyr y 25ain, 1877, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswjf llwyddiacus mewn Cerddoriseth, Barddoniaetb Rhyddiaeth, Gweiyddiaetb, &o. PRIF DDARNAU CORAWL. A a. a. I'r Cor, heb fod dan 50 mewn rhif, a gano yn oreu 'Requiem i'r diweddar Barch. J. Roberts (Ieuan Gwyllt), gan Joseph Parry ,,8 0 PRIF DDARN BARDDONAWL. Am y Farwnsd oreu i'r P^jrch. R. A. Jones, Bethesda, Abe tawe 1 10 0 Beirniad y Cyfansoddiadau, y Parch. J. Row-* lands, Llanelli; y Ganiada3th, Mr. I4aao B. Howells (Perdoaf dd y Dyff yn), Pontynuster. Mae y Programmes yn awr yn barod, ao i'" cael gan yr ysgrifeuydd am y pris arferol trwy Post. D. REES, Ysg, Broad Oak Colliery, loughoro Yn mhob llafur mae elw.' Trydedd Eisteddfod Flynyddol Jerusalem, Llwnypia. CYNELIR yr uchod d dd Nadoiig, Rhagft* 2-5ain, 1877, pryd y gwobrwyir yr ymga»" wvr buddugol rnawn Rayddiaeth, Birddoniaeth» Caniadcietb, &c. CANIADAETH. £ 8* C I'r Cor, heb fod dan 60 mewn nifer, a ddadgatio yn oreu We never will bow „ down" (Handel 10 0 a Metronome gwerth £ 2 2s. i'r arwein- ydd. I'r Cor, heb fod dan 30 mewn nifer, ao na esillodd j610 o wobr o'r blaen, a ddadgano oreu I Mol woh yr Arglwydd' (Parry) 5 a I Songs of Wales' (J. Thomas), gwerth 10s. 6c., i'r arweinydd. # Y rbelyw o r testynau, enwau y beirniaid, ymddangos mewn rh.fyaan dilynol o'r Dros y Pwyllgor, W. WILLIAMS, Bookseller, M Tonypandy, Pon,tipda- Gostyngiad mawr mewn Dillad paroc1. DYMUNA R. JONES, 1 Siop Dillad Rhad y Gweithiwfr 12, Duke Street, Aberdar, Hysbysu ei gwsmeriaid Ei fod wedi GOSTWNG Dillad Dynioii yn eu maintioli o dBI 58. i P-1 29. 6c. y PAR; Am fod yr amsdr ya parhau mor dylawd. CERDDORIAETH NEWYDD. Allan o'r Wasg, dwy Gan, yn y ddau NocIiaIltt pris 6ch. yr un. Pwy sydd eisieu Papyr Newydd ? Gan EOS BRADWEN. A Oes Cof am Danaf Fi ? Gan J. H. ROBERTS, A.R.A., (Pencerdi Gwynedd). Hefyd, 0 mor Hardd a Breuddwyd Awetf* Pris 4c. Gan Proff. PARRY. Cyhoeddedig gan I. Jones, Printer, TrehadOO" PedwerYdd Eisteddfod Flynyddol Gwanncaegurwen. CYNELIR;r Eisteddfod uohod iydd Nadotit c 1877, pryd y gwobrwyir yr buddugol mewn cerdd risetb, barddoniaetb, PRIF DDARN CORAWL. .f I'r Cor, hib fod dan 50 mewp nifer, a gano yJt. oreu 'Requiem i'r diweddar Barch. J. Robert (Ieuan Gwyllt), gan J. Parry, gwobr Wjta Gini, a ohadair hardd i'r arweinydd. Beirniaid—y Gerddoriaeth, Mr. Thos. (Hywel Cynon), Aberaman, Aberdar; jFtxaa* oniaeth, &o M' D James (Dewi Iago), GwaUO"* caegnrwen, Brynaman, R S.O. Programmes a'r holl fanylion dechreu. MS"1* 1877. JOHN JENKINS. Yag., Mountpleasant, n Brynaman, R- [HY8BVSIAD.1 YN Y Bl"ck HOTSS, Hirwa;n Common,_darffl Mr. David Bevan, horse dealer, fol yn euog o wn^ud awgrymiadaa byoh^. J maleisddrwg, ao enllibus am Mrs DavieeTp" Mr. Theophilus Davies, o'r lie uobod.. Mrs. Davies oiyn ei awdu-dod dros byrj* 0j odd nad oedd y cyfan ond. joke—ei fod yntyn eirian yn ol, a'i fod yn gofyn llwyr Mrs Davies am yr hyn a ddywedodd. T5STMARGAREX EDWIJ^» MAROABBX YATFTSA*' Awst 28aiu, 1877.
GLOFA Y DARE OCEAN, CWM RHONDDA.'
yma trwy y return i No. 4, ac oddi yno i No. 5, ac ni a'u cawsom yn hollol lan. Teithiasom yn ol dros y brif deep i No. 3, sef dosbarth John Thomas. Dechreuas- om ar ein gwaith ar parting No. 3, ac oddi yno i heading Cardiff, ac i beading David Williams, eto heading Evan Simon; oddi yno i heading Maddy, ac oddi yno trwy croesiad David Williams, eto trwy groesiad Oliver, ac i heading James Wil- liams, ac oddi yno trwy groesiad, lie y caWsom yr oil yn hollol lan oddiwrth nwy. Dechreuasom eto ar ein gwaith o archwilio yr hen weithleoedcLyn nosbarth John Evans. Dechreuasom yn yr east i Ngs. 5, 6, 7, 8, a'r 9, a thrwy Nos. 2 a 3 headings, a chawsom yr oil o'r hen waith yn hollol lan oddiwrth nwy. Teithiasom eto i ddosbarth David Jones yn y tcest aide: teithiasom oddiwrth y flue, ac aeth- om dros y lefel i heading Daniel Williams, He cawsom blower bychan ar ben y coed, ac oddi yno i heading John Clark; teith- iasom trwy yr holl ddosbarth hwn, ac oddi yno trwy y return, ac ni a'u cawsom yn hollol lan ac mewn sefyllfa dda. Yna aethom i archwilio y manholes ar y brif deep, ac ni a'u cawson yn unol a Chyf- raith. Rheoleiddiad y Glofeydd 1872. Anwyl Gydweithwyr,—Ar ddiwedd ein goruchwyliaeth am y drydedd waith i ni eich gwasanaethu yn archwiliad y lofa, yr ydym yn gallu dweyd 'yn ddibetrus ein bod wedi ein boddhau. Gorphenaf 2il, DAVID JONES a ED- WAED THOMAS Gor. 30ain, E. THOMAS a THOMAS JONES Awst 28ain, EDWARD THOMAS a CHARLEY GALE.