Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
--, Y RHYFEL.
Y RHYFEL. V mae brwydrau poethion wedi cael el1 hymiadd yr wythnos a aeth heibio y fynedfa yn y Balcan, a elwir ^ipka. Darlunia ^ohebydd y Daily ifeaos y man fel lie llawer hawddach ^gymeryd nag y meddylid ei fod. "^iddiffi^md'ef ar y dechreu gan 3,000 y* Rwsiaid, y Thai a adgyfnerthwyd jSdi hyny i 13,000, a'r rhai y mae toll vddin Suleiman Pacha, yr hou a rifai 40,000 i 50,000, wedi bodyn ymladd barhaus am "bump niwrnod. Bu Ilfa y Rwsiaid mor gyfyng un er fel y buont hyd at gael eu ham- fcytcira. Gwnawd deg ymosodiad yn ■Mynol arnynt gangafcrodau newyddion tro, a bu mor gyfyng arnynt un lei y credai Suleiman Pacha eu wedi eu sicrhau ganddo. Yr oedd |j* ffordd i Tirnova o fewn cyrhaedd y gelyn, yr hwn oedd bron a chy- jlitu ei aden dde a'i aden aswy am ^ftynt. Yr oedd y swyddogion inilwr- ^■Hwsiaidd wedi anfon, fel y cred- 3, eu telegram diweddaf at y Czar i "vsbysu iddo eu sefyllfa beryghis, ond J* bod yn penderfynu amddiffyn y lie colli y dyferyn diweddaf o'u gwaed. y cyfwng hwnw, er eu liawenydd, ^fyddodd Skobeloff gatrodau neW- ^dion o'r Rwsiaid yn dyfod tuag W; ac er eu bod wedi teithio dros ,t4,Br cant o filldiroedd heb orphwys •^sfcoginia, cyngynted ag y daethant O'sylltiad a'r gelyn, yr hwn oedd hyd atngylchu eu eydwladwyr, ymosod- arno ar unwaith cyn cymergd ^Ser i anadln j ac wedi ymladd gyua i^oldeb am rai oriau, llwyddasant i y Tyrciaid yn ol o ben y bryn a ^ianent, a gwneud eu cysylltiad a? cyfeillion yn y fynedfa hono yn ^/v°gel, amdymhor o leiaf; ond ofnir eto mewn perygl, am fod y y^ciaid gymaint lluosocach na hwy. j. herwydd yr ymosodiadau parhaus j ^Uawd arxjynt, ymladdodd y Rwsiaid pb orphwys na bwytadim ond ychydig J* sych o foreu ddydd Mawrth hyd \iL. v*smae Osman Pacha yn dawel yn ^Vna, ac nid rhyw lawer y mae Me- ^fcet Ali Pacha wedi ei we end etoyn Jfcbyfeiiiad Shumla, ond credir ei fod *neud jmosodiad ar Osman Bazaar, P Hwn le sydd yn bresenol yn medd- j^t y Rwsiaid, a gallwn erfyn cly wed brwydr bwysig wedi ei hymiadd >»oyntam. s* mae y Twrc wedi synu ei gyfeill- p1 yn ogystal a'i elynion drwy ei allu iSasglucymaint oddefnyddiau i gynal r* Qdaen y rhyfel presenol; ond nid Id ymdrech ofnadwy y mae wedi jj*ydd0 i wneud hyny, Y mae yr oil r blabometaniaid o 17 i 45 oed o dan ganddo, heblaw y llwythan an- J^aidd y mae wedi eu harfogi, a'u p^Wng allan megysbleiddiaidrheibus i^rheithio y wlad a llofruddio y pres- .J*yb?yr mwyaf heddychol a llafurus, yr sycld yn sicr o effeithio yn niweid- ™ & y Llywodraeth yn fuan. > Llwyr esgeulusir amaethyddiaeth ywy Asia, megys yn Ewrop. Dywedir ad miloedd o erwau o gnydau wedi eu bdael i bydru ar y meusydd. Y mae ? xurds, y Bashi-Bazouks, a'r Circas- wedi lladrata cludfeni ac anifeil- y dosbarth amaethyddol—y Crist. ;0llogion. Y mae yn agos mU o ben- yn Armenia wedi eu hanrheithio p^Mdynt, a'u trigolion wedi ffoi o r^ynt neu wedi eu llofruddio ynddynt. ^dynesiad y barbariaid creulavn *ha miloedd o'r preswylwyr am nodded ?>ly fyddin Rwsiaidd, tra ciangai ereiil J Giynyddoedd, ac yr ymguddiai y ^agedd a'u babanod yn y meusydd. ^dawai plant eu rbieni a rhieni eu yn en braw a'u dychryn wrth fFoi am eu bywydau o ffordd y Kurds an- waiaidd a ruthrent arnynt a'n cleddyf. au noefchion, gan lofruddio a alient o honynt. Rhoddai yr anwarddyn, Sheik Djellal-Ed-din, uno benaethiaid a llywydd y Kurde, orchymyn i'w far- bariaid i ysbeiho holl feddianau y Cristionogion, a chymeryd y merched a'r gwragedd harddaf yn gaethion at eu gwasanaeth, Credir yn gyfiredinol fod Feik Pacha a Mebemed Pacha, sef llywyddion byddinoedd rheolaidd Twrci, yn gydgyfranog a'r anwariaid yn y galanasderau hyn, canys ni feiddiai Zeik gyflawni y fath weithredoedd yn mhresenoldeb cynifer o filwyr heb.gan-. iatad eu llywyddion. Hysbysir fod Awstria ac Itali wedi cydymffttrfio a Germani i wrthdystio yn erbyn Llywodraeth y Twrc am ei ymddygiad yn dyoddef i'w fyddinoedd i gyflawni y fath weithredoedd erchyll ag a wnant yn barhaus ar faes y gwaed, ac i sdw ei sylw at gytundeb Geneva ond y. mae yn amheuB iawn a wna y Twrc ttn aylw o honynt yn bresenol. Y mae yn ymwybodol yn awr fodei gymer- iad mor ddu yn ngolwg y byd ag y gall satan ei wneud, ac nid oes wahaniaeth ganddo pa erchyllderau a gyflawna er cadw ei awdurdod i lywodraethn a goimesu ei ddeliaid Cristionogol, fel ag y mae wedi gwneud, yn y modd mwyaf cywilyddus am bedwar cant o flynydd- an. Byddai yn ddoetMneb i'r personau hyny yn em gwla<T a haerant fod y' Rwsiaid mor farbaraidd a'r Tyroiaid, i ddarllen tysfciolaeth Colonel Wellesley, cynrychiolydd milwrol y wlad hon yn Ewrop, ar laes y gwaed, yn ogystal a thystiolaeth ein Consul yn Asia ar y pwnc. Tystia y boneddwyr hyn oddi- ar wybodaeth bersonol, ar ol gwneud ymchwiliad manwl i'r achos, nad oes rhith o sail i'r eyhuddiadau bryntion a ddygir yn erbyn y Rwsiaid. Yr wyf wedi cael cyfle i ymddyddan ag am- ryw o ohebwyr prif newyddiaduron ein gwlad, meddai Wellesley, y rhai a fuosut yn llygad-dystion o'r brwydrau, yn y rhai y dywedir fod y Rwsiaid wedicyf- lawni creulonderau, a chyd-dystient un ac oil nad oes y saillleiaf i'r cyfryw gyhuddiadau; ond i'r gwithwyneb, rhoddent oil ganmoliaeth uchel i'r mil- wyr Rwsiaidd am eu dynoliaeth yn ymddwyn mor dyner a charedig tuag at y clwyfedigion Tyrcaidd. Dywed yn mhellach, ei fod yn gwybod am Fahometaniaid yn ogystal a Christion- ogion ag ydynt yn danfon ceisiadau mynych at y Czar i ddanfon adranau o'r milwyr Rwsiaidd i'w hamddiffyn rhag ymosodiadau ysbeilgar a llofrudd- iog byddinoedd y Twrc. Dyna dyst- iolaethau fil pwysicach i'r byd nag haeriadau haid:o Pachas diegwyddor, y rhai ydynt yn cynllunio pob anwir- eddau a allant am y Rwsiaid. Yn ol ynewyddion diweddaraf, pirha y Tyrciaid i ymosod ar Shipka Pass; ond bernir fod y Rwsiaid wedi derbyn adgyfnerthion digonol erbyn hyn i'w gadw yn ddyogel. Mewn telegram o Kurnk Dara, yn Asia, dydd Sal, hysbysir fod brwydr wedi cael ei hymladd yito, yn yr hon y collodd y Rwsiaid oldeutu mil o wyr, acfod y Tyrciaid wedi colli tua 3,000.
+ GWEITHFAOL A MASNACHOL.
+ GWEITHFAOL A MASNACHOL. CAEEDYDD A'R DEIIEUDIR. Marw- aidd m..e y fasnach lo wedi bod yn Nghaerdydd a'r porthladdoedd erei 1 yn ystoi yr wythnos a aeth heibio, a'r allforiid yn gryn lawer yn llai na'r wythocs iiaenorol. Araf y raas ein holl lofeydd wedi bod yn cerdded, ac nid oes uarhvwargoel ynavrr am well- iantbuan. Y mae rhyw si obe'thiol I wedi ei chodi i'r f-w/nt eto yn ngbylch gwaith haiarn Cyfaithfa. Merthyr; ond yr ydym yn ofni nad oes (Jad ychydig o sylwedd ynddi. Er hyhY, y mae yn sicr fod rhai wedi eu cymeryd i mewn, a bod yno adgjweirio yn cy- meryd lie. Y mae rhai am gredu fod rhyw sail i'r chwedl fod un o deulu y Castell yn bwriadu ymgynyg yà faan am aelodaeth seneddol, a bod y gwaith i gael ei gychwyn fel un cam pwysig tuag at ei ddychwelyd. TERFYNIAD Yr. ANNEALLDWRIAETH YN SOUTH STAFFORD.-Dydd Gheener diweddaf cyfarfyddodd cynrychfiolwyr y gweithwyr a meistri glofeyd4sSouth Staffordshire, pryd, wedi peth. siarad ar hanfodion yr armealldwrraeth, y dy- wedodd y gweithwyr os byddai K'r meistri dyriu yn ol gwestiwn efstyiaiad yr oriau, yn nghyda'r rhoddiou, -y bu- asai iddynt hwythau ystyried beth ellid wneud. Wedi i'r meistri gydymjrng- hori, daethant i'r pendeTfyniad i wpdio dal yn ystyfnig wrth y ddau fater dan sylw. Wedi hyny cytunodd y gweith- wyr i dderbyn Gc. y dydd o ostyngiad. yn hfriau gweithwyr y gwythenau mawr, a 8 c. yr wythnos yn addo gweitlawyr y gwythenau bychahi. derfynwyd hefyd ar fod Gradd6l udol (Sliding Scale) i gael ei ohyftn- soddi er iheo!eiddi%yr hirian ja y dyfodo^, a bod y cjirychiolwyr i; fod yn gyfartal Mnt Y Dyfasniad Cytlafaheddol YN N OSTHUMBERLA«i).Dydd G wen er di- weddaf oto, cyiioedo ldd Mr. Herchel eiddyf&r*iad In cyflcvur&ddd^ f lie hwn. Yn ryr, dy*edodd y boneid- wr hwn fod y meistri yn Northumber- land wedi methu profi eu gesodiadau mewn perthynas i angenrbeidrwydd am ostyDgiad cyflogau yn y dosbarth pwys- ig uchod, ac felly nad oedd ganddo ond hysbysu hyny ar goidd gwlad, a dy- farnu fod hiriau y gweithwyr am y presenol i aros yr nn. LLONG-ADEILADWYK Y CLYDE.—Er fod gweithfeydd adeiladu llongau y Clyde wedi ea hagor, hyd at ddiwedd yr wythnos ddiweddaf, nid oedd neni- awr o'r gweithwyr wedi cychwyn gweithio, am eu bod am gael gwybod ar ba delerau y byddent yn gweithio. Dydd Mercher diweddaf cj fariyddodd y Meistri a'u gilydd, pryd y ponder- fynasant fod yr hiriau a ddyfarnwyd gan y cyflafareddwyr i gael eu talu o'r diwrnod cyntaf y byddai y dynion yn dychwelyd at eu gwaith.
. Y NEWYN YN INDIA.
Y NEWYN YN INDIA. Oddiwrth y manylion diweddaraf sydd wedi eu derbyn yn y wlad hon o India, dywedir fod oddeutu 300,000 wedi meirw o newyn er Ionawr di- weddaf. Fel y gwjr ein darllenwyr, achos yr angen mawr yn y wlad aa- nedwydd hono, ydyw priuder gwlaw, tra yr ydym ninau, fel gwlad, yn dy- oddef oddiwrth ormodedd o wlaw- ogydd.
. DAMWEINIAU ANGEUOL.
DAMWEINIAU ANGEUOL. Boreu dydd Sadwrn diweddaf, yn mhwll y Tyne], Abernant, tra wrth ei waith, cyfarfyddodd bachgenyn 15 oed, o'r enw John Gelly, a'i ddiwedd, trwy i gWYDP o lo syrthio ar ei ben, a'i ladd yn y fan. Deallwn mai gyda'i fatngu a'i dadcu yr oedd yn aros, yn Highland place, Abordar, trwy fod ei fam wedi marw er's blynyddau, a'i dad, David Gelly, yn America, ac heb glywed oddiwrtho er's aniser maitb, Dydd Gweaer diweddaf, yn Mhen-' clawdd, tra yr oedd dyn o'r enw J. Percival yn eistedd ar buffer trwc glo, t-aflwyd ef i lawr, ac seth yr holl ger- bydrcs drosto, .gan ei ladd yn y fan. t
MARWOLA^TH MEWN EG, LWYS.
MARWOLA^TH MEWN EG- LWYS. Nos Sul diweddaf, fel yr oeddid a' ddechreu y gwasanaeth yn Eglwys Gymreig St. Mary, AberAir/syrthiodd hen wraig o'r' enw Bstnw' -Richards, 60 oed, yn -w i r ll&wr. Galwyd am gynorthwy meddygol, ond yr oeddy wreichionen fywiol wefli ehedeg. Ei hafiechyd ydoedd cleiyd y galon.
« Y TYWYDD A'R CYNAUAF.'.I
« Y TYWYDD A'R CYNAUAF. Y mae yr adroddiadau a dderbynir o bob cwr o'r wlad yn rhoddi ar 'ddeall1 fod y cnydau yn dyoddef yn fawr oddi- wrth wlawogydd, lli'fogydd, ac ystorm- ydq. Eto, pe Qelid ty wydd sych a haulog, nid yw y nfweidiau yn andwy- ol. Y mae inarweidd-dra y fasnach yn ys'o I yr wythnos wedi effeithio i ostwng ychydig ar ;bris y fflwr. yu y farchnad.
... f, .'". --EI-STEDPFOD-…
f, EI-STEDPFOD- GERDDOBOLJ ABERDAR. | Y mae yn dda gonyra ddeaS fiad yw "te tb; we, s dol r y bywyd eisteddfodol wedi jlwyr gfiid o Aberdar a'r gymydogaeth et>, ond o b fod rhagolygon-yr eisteddfod sydd i'w chynal yma yn mhen pythefnos, sef Medi yr 17eg, yn rhagorol. Y afae wyth Ken saw o goran yn b\^riaidu cystadlu ar y daman corawl. Y niae canmoliaeth nchel yn ddyledns i'r pwyllgor am eu dewrder yn tori ar ddystawrwydd a diftrwythdra yr adeg gyfyng bresenQl; gan anturio cymaint ar y fath adeg isel. Gobeithio y cant ,y gefoogaeth a deiiyngant, ac y cawn weled ar yr 17eg o Fedi ein tref un- waitS eto yn llawn o feib cerdd 00 awen.
DIWEDDARAF.
DIWEDDARAF. Y mae Penybont wedi dyoddef yn fawr oddiwrth lifogydd. Dywedir fjd- y golled a wnawd yno yn amryw filosdd o bunan. Y mae nifer o bontydd wedi eu cario gan y dwfr, llawer iawn o greaduriaidwedi eu boddi, dodrefa tai wedi eu cario ymaith, &o. Dydd Sadwrn diwedaaf, darfu i'r heddynadon yn llys yr heddgeidwaid yn Merthyr gomitio dyn ieiianc o'r enw John Davies, a arferai fod yn ngwas- anaeth Mr. Sims, Aberaman, arc fforgio a lladrata arian yn y llythyrdy. Niter y persouan a laidwyd ar reil- ffyrdd y Deyrnas Gyfunol y-n ys'od y flwyddyn 187G oeddynt 1:2--15, a Difer y "rhai a niweidiwyd oeddynt 4,724 allan o'r rhai hyn yr oedd 139 o'r rhai a laddwyd, a 1.88:3 o'r rhai a niweid- iwyd yn deithwyr, a'r G37 a'r 2,300 ereiil yn swyddogion ac yn weithwyr pertaynol i gwmniau y rheilffyrdd. Boreu dydd Mawrth diweddaf bu farw plentyn i Mr John Jenkins, y Brickyard, Thomastowc, Merthyr, o niweidiau a dderbyniodd trwy ysgaldio a dwfr berweiig nos Sabboth di. weddsf, Boreu dydd Mawrth diweddaf, yn nglofa Monkwearmouth, cyfai fyddodd dau weitbiwr, o'r enwau Thomas Stone. house u John Penman, a'u diwedd trwy i gwymp syrthio arnynt.
-I W.TIOPKINS, MOUNTAIN AtH…
I W.TIOPKINS, MOUNTAIN AtH WEDI BODDI. 1he yn ddrwg genym hysbysu fod Mr. W." Hopkins, y canwr gobeitl iol o Mountain Ash, wedi loldi tra yn ym droclii ddydd Mawrth diweddaf yn Aberystwyth. Fel y gwyr ein dar- th. llenwyr, yr oedd yn efrydwr ce-ddorol I i yn y Brifys^ol, a ne-vydd ddychwelyd o Eistoddfod Caernarfon.
UNDEB Y GLOWYR YN MOUNTAIN…
UNDEB Y GLOWYR YN MOUNT- AIN ASH. Nos FercLer, yc v,\thi]os ddiweddaf, cynaliwyd cyiariod cyhoeddu3 gan lowyr Mountain Ash, yn Neuadd y Gweithwyr, er gwrando aaercliiadnu gan Mr. HaJli- i day i Mahon ar sefyllfa brescllol petliau yn eu pUth fel dosbarth, a'r angen mawr I sydd arnynt i ddyfod i ddealltwriaeth a'u gilydd er amddiffyn eu hunain. Cy- merwyd y gadair gan Mills (Tarayawr), yr hwn a agorodd y cyfarfod. gyda ^ylw- adau pwrpafiol. Y cyntaf i anereh y cvfarfod oedd Mabon, y-grifenydd yr Undeb, yr hwn a ddygai- ffeithiau cym- ydogaethol, anwrthwynebol i brofi yr angen sydd ar y glowyr am Undeb a dfj&lltwriaeth yn eu plith eu hunain. Canlynwyd ef bron ar tir gan Mr. ..HalUday yn Seisnig « w ddiwedd y cyfarfod pasiwyd pendferfyniad yn un- cyfarfod pasiwyd pendferfyniad yn un- frydol i ymuno a'r Undeb, ac i geisio cael pawb yn aelodau flyddlon o'r I ndeb Cymreig.—Ujndebwe. • ?
,v "; LLANELLI:'
v LLANELLI: Boreu dydd Llun diweddaf, bu farw .hen rbreswylydd anrhydeddus yn y Llan. ;Ei enw ydoedd Mr. George Broom, ac wedi bod yn fasnachydd cyfrifol, am flynyddoedd meitliion. Bu farw yn 72 oedv o,e Pêth arally dylwn ei ddweyd wrthycli ydyw, fod ein cyfeillion, y Bedyddwyr, yn Greenfield, wedi cynal eu cyfarfodydd 'blyriyddol ddvdd Sul diweddaf, a chyf- arfodydd rhagorol oeddynt yn mhob ys- tyr. Yr hwn a weinyddai ar yr achlysur oedd y Parch. James Owen, Abertawe, yr hwn fu gynt yn weinidog yn Carmel, Aberdar, ac wedi hyny yn L'erpwl. Ond y newydd gwaethaf sydd genyf ydyw, hysbysu fod tri o lowyr Hen Lofa y Castell, wedi cyfarfod a niweidiau mawrion ddydd Sadwrn diweddaf, tra wrth y gwaith o ftcrstio y graig. Y mae yn ymddangos i'r pylor ffrwydro yn ddi- arwybod iddynt, a chafodd ein tri chyf- aill, William Phelps, William Morris, a Job Griffith, eu niweidio yn fawr, yn [enwedjg William Phelps, yr hwn sydd -,ei ddwy fraica wedi eu tori.- LLAN WE.
GLOFA MERTHYR, MAESTEG.
GLOFA MERTHYR, MAESTEG. Y mae yn hysbys i luaws o ddarllen- wyr y DARIAN fod y lofa uchod wedi ail ddechreu gweithio er's amryw fisoedd bellach, ac wedi belaethu llawer ar yr hyn ydoedd pan ei hataliwyd, ac yn debyg o gael ei helaethu lawer iawn etcx Y niap y gweithwyr befyd wedi penderfynu i ail gychwyn yr ysgol ddyddiol; ac y maent wedi cytuno ag ysgolfeistr.: sef, Mr. W. R. Thomas. Abercrave, CHvni- tawe Teg yw* hysbysu fod II o ym- geiswyr am y lie uchod, ac amryw o'r rhai. hyny, heblaw Mr. Thomas, wedi anfontystlythyi-au anrhydeddus i'r gor. Gobeithio y bydd i raglunis.eth hwylysu y ffordd iddo ef ddyfod at ei waith yn fuan, ac y bydd ei dctyfodiad i'r lle, fel ag yr ydym yn cr-idu y by Ad, yn gaineliad mawr i ni. UN o'r PWLL.
.. ONLLWYN.
ONLLWYN. Nog Sidwrn a dydd Sul, y 2'ain a'r 2nain cyfisol, oedd adeg cylchwyl flyn- yddol yr Annibynwyr yn y lie uchod. Y cenadau eleni oeddynt y Parchn. J. Ri. chards, Llanedi; a J. Rees, Cwmllynfell. Mae yr Onllwyn wedi bod yn enwog am 'o ei chyfarfodydd mawr, ac nid ydyw wedi bod yn ol mewn dim y waith hon. Caf- wyd hin ffafriol yn nghanol tywydd garw, a daeth tyrfaoedd lawer o bobl yn ngbyd i wrando'r gair, yr hwn a draddod- id gyda bias ac arddeliad mawr. Go- beithio fod daioni calon wedi dsiiliaw i lawer o'r newydd.—J. R.
EISTEDDFOD CROSS INN. AT MR.…
EISTEDDFOD CROSS INN. AT MR. J. THOMAS, LLANWilTYD. SYR -Fel aelod o un o'r corau anfudd- ugol yn Eisteddfod Cross Inn, dvmunaf yn ostyngedig ofyn a fyddwch mor gar- edig a chyhoeddi eich beirniadaeth fanwl a chraffus ar y prif ddarn yn yr eistedd- fod uchod. gan y credwyf y byddai yn addysg ac yn adeiladacth i'w darllen a'i hail ddarllen. Dyddai llawer a fwynha- odd eich sylwadau yn dra diolchgar i chwi am hyn, heblaw J OHX Cm WEN.
Advertising
YSGOL N03 MR. OWEN REES. DYMUNIII hysbysu y bydd yr YSGOL Nos Fly^nyi pol uchod yn deckneu nos Lun, Meoi It fed; 1^77. Gan na ddj.ibjniv i jnewn (fjd nifer penodol, fel avft-r, de;sylir r.r y sawl a fwriadant yniuno a hi i ddvf< da'u henw- au i mewa yn ddioe li, er niwyn cyd- ddechreu. 1, ^eymvar-streeL, Ab-rdar.