Tarian Y Gweithiwr

SEION, ABERDAR. Ar ddyddiau y SuI a'r Llun, Mehefin 24 a'r 25, cynaliodd y Wesleyaid Cymr- -eig eu cytjirfodydd blynyddol yn y capel uchod, pan y cafwyd gwasanaeth werth- fawr y Parchn. L. Williams, Casnewydd J. Griffith, Penygraig; D. Young, Aber- dar a W. W: Davies, B.D., M.A., Ph.D., America, Pregethwyd am ddeg, dau, a chwech o'r gloch y ddau ddiwrnod; caf- wyd oedfaon bendithiol, gwell na'n dya- gwyliadau, yn mhob ystyr o'r gair. Nos Fawrth, drachefn, yn yr un capel, cawsom y pleser o wrando Dr. Ji tvies, a nodir uchod, yn traddodi ei idarlith ragorol ar Llydaw, Llydawiai a Llyd- awaeg.' Mae'r ddarlith dryla n hon o wybodaeth am Llydaw, A c, yn werth i bob Cymro ei chlywed a'r Doctor, hefyd. fel Cymro dysgedig yn haeddu edmygedd a phob cefnogaeth. Yr oeddem yn son am y ddarlith,—wel, dygwgd ni yn gyf- lym a'r daith bleserus, megys yn nghwm- ni y bardd a'r athronydd, nes i ni landio yn ddyogel ar diriogaeth y Llydawiaid, neb gymaint ag arwydd annyinunol • glefyd y mor. Dangosodd y wlad yn ei hyd a'i lied uchder ei mynyddoedd, hyd ei hafonydd, a chynyrch ei thir. Ac am ei phobl, cawsom hanes fanol am eu dyfodiad i'r wlad, eu perthynas a's Cymry, yn nghyda'r tebygrwydd sydd rhyngddynt; eu lletygarwch a'u caredig- rwydd i ddyeithriaid, eu gwroldeb, gor- mes perchenogion eu tiroedd, eu serch a'u hymlyniad hwythau at drigfan eu tadau a'u teidiau. Eu crefydd a'u hymlyn- iad wrth draddodiadau y tadau yr iaith, y tebygiad sydd ryngddi a'r hen Omer- aeg; Protestaniaeth yn gwynebu ar Bab- yddiaeth Cenadaeth y Bedyddwyr, y Methodistiaid, &c. Buom dros ddwy awr ynnghwmni y Dr. dysgedig yn cael gwersi rhagorol am y wlad a'r bobl hynod uchod. Terfynwyd trwy i'r Parch. W. James, Bethania; y Parch. W. Evans, Bethel j a'r Parch. Lewis Egryn, gynyg, eilio, a chefnogu diolchgarwch i'r darlith- dd parchus ac yna i Delta, am gymeryd y Sadair a llywyddu, ar ddymuniad neill- uol y Dr., yrhwn a'i gydnabyddai fel ei hen athraw. D.

YSTALYFERA. Gan nad beth ydych chwi, Mri. Gol, y mae llawer tro ar fyd oddi ar yr ysgrif- enais o'r blaen i newyddiadur; ac y mae llawer o upe and d mns yn y lie hyn, taw botbl ylch ch'L Yr wyf yn dri-ugain a'm deg oed, oddiar y gwyl barna diweddaf a cnan nad taw beth y'ch chwi, nid tipyn bach o fusnes y rhaid i ddyn fyn'd trwy- ddoyny cyfnod yna. Ond os ydych chwi yn y fan yna, ni welais ac ni chlyw- ais yn fy myw y fath fasnach, yn y fath dduil, gan y fatn fodau, ac yn cyfrif eu hunain yn foneddwyr proffesedig. Y mae yr hero sydd yn cyfenwi ei hun Cofnodydd y Chwiff, wedi dweyd, ac yn dweydllawer, a hyny mewn ychydig; ond, Cofnodydd bach, paid cerdded rhag- :"=c!= or ar lan y traeth dos i fewn i'r dwfwn, a thi gae gynorthwy hen wr 70 oed, gan nad taw beth wyt ti; goddef i mi l'th alw yn ti, yn rhinwedd fy oedran, wel di. Gwn dy fod yn wr lied glas arol, waith y mae coethder dy ymadroddion yn dangos dy fod yn gramarian rhagorol o dda. Gan nad taw beth wyt ti, dos i fewn i'r items yma, a dechreua ddeonglu gwirion- eddau gwyddfawr yr wyt yn eu gwybod; ac os bydd rhywbeth yn dywell i ti, yr hen a wyr, hyd y tro nesaf, YSBRYD ARALL.

CYFARFOD 0 GYNRYCHIOLWYR YN ABERDAR. Yn unol a'r rhybudd ar y 'South Wales Daily News' y 27am o'r mis diweddaf, cyfrfu amryw o gynrychioiwyryny Bute AriixH, Aberdar, nos Lun diweddaf, pryd y cafwyd ar ddeall gan aelodau y Bwrad Cymodol amcan y cyfarfod. Drwg iawu oedd genym na fuasai yr oil o'r gweithfaoedd wedi gwi end sylw o'r galwad, ac anfon cynrvcii iolydd yno, gan fod pethau pwysig dan sylw. Penderfynwyd gohirio y cyfarfod hyd nos Lun nesaf, y 9fed cyfisol, a thaer ddymunir ar bob glofa, o jMountain Ash i Resolven, i anfon cynrychiolydd yno erbyn chwech o'r gloch y prydnawn. UN OEDD YNO.

D ALTER SYLW. | Waed yw bywyd y dyn. GWAED DRWG ||7* aohos o'r rhsn fwyafo'r olefydaa mg? mae'r oorff dyn?) yn dioddef odci- iJJ'J*' Y Gwaed Bydd «n derb.n jr gwenwyn l^vguriai'r gwabaaol rhanaa o r oorfF, nes KJ?. y> mlaen y Biut, Scirw, Cornwydon, Clwyfau, Croaa Garw, Yafa y &0. W. GWAED DRWG 1Mhos o'r Pde-. lmil.Bm-.tion y llygaid, fi[UloD, Gout, Danodd, Splee11 yn y Danedd, &o., Stitoh<w yn f Ochr -u. &o. k GWAED DRWG yn ami o Glefydau'r Afii. Diffyg tSy» Jaundioa oen'r Clefyd Melyn, Dwfr Poeth Yebryd, &o. oGWAED DRWG (jv •ohoa o'r Um «yni»u aaa Glefyd y Brenin, cI yn y Glands, Clef dan Bwjwaidd ty* Ataliadan Natnr Heintiau, Chwv« Oer Ijjjj S^van, Cryd, Gloesiad-»u, Darfod- I t^yjnae o'r pwya mwyaf i Boro, Glanhau, au y Gwned, a thrwy hYDi D4dwreidlio tt 'Moohyd, trwy gymeryd y feddyginiaeth Y G,,d, mf !It 1mŒJD PATENT Wf o'r eiftith neilliaol sydd ndiynt, I fc22jr ym% ra< o'r tystiaUethiU sydd yn fy tfUfe—Gyda diolch yr wyf yn elch • hysbysn tej** tuawr a wna<th «ioh Pills rbrfeddol o'r Hughes Patent Blood Pills," i mi. Tr #4 am ddwy flynedd mewn blinder mawr J *afa a Phcethdr y Cnawd, wodi eu haohosi bdiitqmper y Cwaad, ao -edi aym.ryd ond g o'r Pills hyn, mi a gef-Aio I w,,r rhyddhad, yft Wyf yn anfon hyn er bndi y qyhoedd.—B. Djlau. Lla alii. j*•(Hhmd hynod o'r Distemper a'r Ptles (Talfyr- J. SYR,—Drwy gymeryd eioh Pills hynod at wjjyaed, sef Blood Pills," cifodd fy meroh JJhad neilldaol oddiwrth Darddiant ar y jjMfd, Poen rn y Pan ao yn y claniaa, dim ^JhwaetQ, Gwrthwyneb v Cylla, a mawr flinder J^jtaliadaa Natar Hef d trwy g -mery d yr ♦iUe, cefais iwyr iacbad oddiwrth y Piles jjj^ylai pawb wybod am danynt.—D. Davies, "♦Ham Street, Llniielly. R Gwetthad oddiwrth y Piles. **»,—Yr wyf yo ei theim o yn ddyledswydd hysbysu fy mod wedi G*«l buid ma»r ^Rymeyd dsn flychaid a'oh Pills gwerth- i^i sef "Hurhes' Patent Blood Pills." Yr 25*0 yn metha oerdd id cam braidd, ao yn k ;*«» eistedd oherwydd y Pilja a phoen yn y I "JiaeUf o rcefn, y olaaiau,.a'r Pen, ao yn i hj**0 yn bur van. Yn awr yr wyf vn hollol I «o yn teicnlo yn bar ddi^lohgar. —Mart f Cwmbran, Awst 22, 187). Y mae'r B i%ltf o'r cafa, y el naiau, A'r Pen, ao yo i hj**0 yn bur van. Yn awr yr wyf vn hollol I «o yn teicnlo yn bar ddi^lohgar. —Mart f Cwmbran, Awst 22, 187). Y mae'r UjJhyn yn Patent. Cosbir pob ffagiad. Ragis- Trade Mtrk -Blo-),d Piils. th. tmwts Blyckan gm holl Chemists y •"•Bi Am I*. lie.. 2.9. 9c., a 4&. 6c. Oyda r 1* 2CJ., 2s. Ile., a 4s. 9o. oddiwrth y 7* Sughes, Apotht#tries' Hall UamUy. JJJoii Agents —B irolay, Snttoc, Newbury, 2** Hovanioa. Bristol—Pearoa, Warren, ?^Pool—Bvans & Son, Raimes. Cardiff—Ker- Mllttnr. 'Oea ybyd i'r iaith Gymraeg. LLANDDAROG. hd IfVpDSD hyabyai oawb trwy Gymru ben- g: Wladr y oynelir Biiteddf >d Fawreddog yn Ayl^kbd ar yr 8fed dydd o Awat, 1877, prya y mSTS B^obraa o dros £ 44 i'r ymgeiawyr ll^Uaaas ntewn Cann, Bhyddiaeth, Barddon- 4&am Q«r<ld0ra4, 4-Poe i ad wybod dr I 5^1>raethawd, 'Addysg Bl'enol.* A^yHbn, yn nghyd ag h?sbysiad o'r lea- V? Pgrthyrhyd, KidweUy, Nr.Carmarthen. UCHAF. PONTYPRIDD. R Eisteddfod mewn pabeU eang yn y 1t", tie gan Ghyfrinfa lfirsid4 Porth ij> dydd Sadwrn, Gorphenaf 21ain, 1877, |2* y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianns '"•Caniadaeth, Barddoniaeth, &c, B OBBDDOBIABTH. £ S. 0. w? Cor, bed fod dan 30 mewn rhif, a Kf To oreu Jeraanlem fy nghartref (Llawlyfr y Touio Sol-ffa) ••SO |L_ KA.HDDONIABTH. (Ir^T^d-iet, Cydymdeimlad,' beb fod i«Uinell T 0 1» 0 w^*daid-y oanu, Mr. W. Jones (Asaph y farddoniaeth, Blianwyson. y Programmo yn cynwys y gweddill o r i i'w gael oddiwrth yr ysgrifanydd am y •fero]. POSTHUMOUS EVANS, s. Upper Boat, Nr. PontYpridd PIRANCE HALL, ABEBDAB. VJ^NELIR Eisteddfod Gerddorol yn y Be *ohod, dydd Llun, Medi 17eg, 18/7. H PBIP DDA.RNA.tT. ^ivpor, beb fod dan 60 mewn rhif, na dros £ 15 o'r blaeii, a gano yn Datod mae Bhwyman Caethiwed,' t y lhooias, Blaenaneroh ..10 0 0 J^^o'rajrweinydda'roorbnddngol, fod d«a 40 mewn rhif," w rj^odd droa £ 16 o'r blaen, a gano fnutf?a L Molweh yi Arglwydd,' g.*n parry, sef /r Anthem o /awl ar S?"8*8th glow/r TyoeTydi. 5 0 0 j» hardd i'r arweinydd gwerth 10 0 heb fod dan 16 na thros 25 j*hi^ a gano'noreu The Thames gan Parson Price (oopiaa g Bywe] Cynon) 1 5 0 Mr. J. Evans (Eos Myrddin), 1(' Dowlais, Vp* lmlftteir i neb arwain y oorau a fyddo dros £ 16 o r blaen- f* fbeBtr SyflftWn o c testynau yn barod, yPw F^yr ysgrifenydd am geiniog.; trwy Oauiio-r a dim»i. T S.THOMAS, YAg., 4, Clifton Ptaoe, A. betdar e. T JIT A ? T n li A S T. Humaninm S; CJefflotifre 0991919 WORKS. ESTABLISHIMD 1868. .). -1. WHOLESALE U RETAIL, B. H. PHILLIPS, INVENTOB OF THB CHEFFONIERRE ORGAN. HARMONIUMS, Erom £3 to £80. CHEFFONIERRE ORGANS, From £10. HARMONIUMS, By Alexandre and all the best makers, at maker's prices. Harmoniums, Pianos and Chiffonierre Organs on the Three Years System. Elarmoniums supplied to Chapels and Churches on very easy terms. All kind of Harmonums and Pianos Tuned and Repaired. List of Priem ftee on application. Note the Address,— 6 & 7, GADLYS ROAD, ABERDARE. CROSS INK, LLILNELLI. BYDDED hyebvs y oynslir Eisteddfod j JD Ngbapel y Bedyddwvr yle uchod, dydc 8adwm, y 2i in o Awst. 187;, pryd y gwobrwyj yr ymeiwyr llwyddianus mewn Rhyddiaerl Barddoniaetb, Caniadaeth, &e. PRIF DDARNAU. £ s. c I'r Cor, h.-b foi dan 60 mnwn rhi a gano yn oreu 13 yw, 0 D UW; fy Lief- i;io,' gan D. Jenkins Treoastell ..10 0 I'r Cor, heb f d dao 40 mewn nifer, a ganoln or -u Molwch yr Arglwydd,' Anthem r Waredigaeth y 31owyr, gan Pencerdd 4 o Am y T aethawd goreu ar Hunan- barch 0 10 Am y Gan oreu o Glad idio ei hun, heb fod 100 llinell .11 Beirniad, Mr. J. THOMAS, LIAnwrtyd. Mae y Programme yn CYQwyø yr holl fanyl; i'w ga' am geiniog a dim .i drwv y Post gan r ysgnfenyddion, J L THOMAS, D. 8 THOMAS, Clross Ion, R.S 0. Allan o'r Wasg, pris SwlU, yr ail argrafiad «'r I YSQOL FARDDOL e. 'DAFYDD MORGANWG. '°. J ANFONBR pob arohabion at yr awiwr neu yr atgraflfydd. inthem o Fowl (Oynnlleidfaol)<xr Wared- igaeth y Gloteyr, yn y Ddau Nodiant. "MOLWCH YB ARGLWYDD." GAN JOSEPH PARRY, Mus. BAO. f^TEWYDD ei ohyhoeddl, pri840. llw ohael il gan yr Awdwr a'r Llyfrwerthw> r.

BWRDD Y GOLYGYDD. PwLL Y MYNYDD.-Nid ydym yn medd wl fod galw am yr ail lythyr hwn ar y pwnc, gan nad oes neb personau yn nac wedi cael eu cyhuddo. Os mynir ei ^yhoeddi, rhaid cael enwau priodol rhai o'r pwll wrtho. Wedi eu derbyn,—Amicus, Y gwir a dim ond y gwir, Ap Elli,Gwyliwr ar y mur Llythyron o Patagonia, Wil y Bugail,' &c.

Pob Gohebiaeth i'w chyfeirio, "Editor of the TARIAN, Aberdare, (Glam.) Pob archebien a thaliadau i'w hanfon i Mills a Lynch, TARIAN Office, Aberdar

Y RHYFEL YN TWRCI. Byddai yn dda gan ein daallenwyr gael rhyw ddrych olwg ar gamran y rhyfel yn Twrci. Cofus, efallai, gan bawb sydd wedi sylwi, fod Servia wedi cyhoeddi rhyfel yn erbyn Twrci oddeu- tu deuddeug mis yn ol. Y r oedd yr holl fyd yn ymwybodol nad oedd pethau yn gysurus yn mhlith aelodau Eglwys Groeg, o dan lywodraeth y Twro. Yr oedd tevrnas fechan Groeg am ddyfod allan yn ei erbyn, oni buasai ei bod yn rhy wan. Ond er bod Servia yn wanach na Groeg, mentrodd gyhoeddi rhyfel yn erbyn y Twrc. Yr oedd y dalaeth Montenegro m wn rhyfel a'r Twrc, ac yn fwy gwrol a llwyddianus yn ei erbyn na'r Serviaid. Ffaelodd diplolnatyddiaeth a dwyn y Twrc i diriogaeth rheswm a dynoliaeth, yn ngwyoeb yr enogrwydd a dynodd P-ro ei hnn yn Bnl^nrrft. Ffaelodd I Servia ei goncro. Nid oedd dtm i'w wnend tnag at roddi terfyn ar ei grenlon- derau ef, ond naill ai ei orfodi i wnend yi hyn sydd iawn a'r cleddyf, gan all- noedd mawrion Europ, nengan Rwsia yn unig. Pallodd y galluoedd wneud dim yn unol. Gan hyny cymerodd Rwsia aohos y Cristionogien, aelodau Eglwys Groeg yn Twrci, yn achos cyfreithlon iddi hi gyhoeddi rhyfel yn eybyn TWrci, yn ei gylch. Y mae y rhyfel wedi myned yn mlaen yn fwy arafnag y meddyliwyd. Y mae dyn claf Oaeroystenyn yn dangos mwy o allu oyfans«ddiadol nag y meddyliodd rhai o'r dootoriaid sydd wedi bod yn barnu sefyllfa ei iechyd ef. Yn ychwan- egol at hyn, y mae llifogydd wedi cyfodi y Danube l nwchder mawr, sydd wedi gosod ihwystr at ffordd Rwsia i gario allan ei hamcanion. Cyfododd y rhwystr hwn yn gwbl ddigost i Twrci. Ond o'r diwedd lleihaodd llifeiriant y Danube, a chroesodd y Rwsiaid i dir- iogaeth priodol Twrci. Gwnaethant hyny gydag ychydig o golled cydmarol, ac mewn chydig o amser. Nid oedd y Tyrciaid yn abl i'w gwrthwynebn yn effeithiol ar eu tir eu hunain. Nid ydynt yn dangos fawr o wroldeb ond tu hwnt i fnriaucryfion amddiffynfeydd. Fel y dywed y Times, er Dad yw yn gyfeillgar a Rwsia, ( Y mae y Tyrciaid y wedi dangos difaterwch, yr hwn sydd yn sicrhau y collant y dydd yn mhob rhyfel mawr, fel yn holl weithrediadau e i Uywodraeth wladol. Nid ydynt wedi gwneni y defnydd goren o'u manteision a'u cyflensderau, er eu bud yn cael cyfarwyddyd at bob peth gan enwogion rmlwrol o Loegr a gwledydd ereill. Nid ydynt wedi delio yn effeith- iol a Torpedoes y Rwsiaid, nac wedi dangos fawr o ddoethineb milwrol a'u llongau rhyfel. Rhyw hanesion niwlog iawn sydd yn dyfod o Armenia, yn Asia leiaf, am weithrediadau y Tyrciaid a'r Rwsiaid. Y mae Ilawer o ohebwyr papyrau newyddion Seisnig yn ngwersyll y Tyrciaid, ond ni oddefir iddynt fyned i ffrynt y fyddin i weled sut y mae pethau yn myned yn mlaen. Fel hyn \efyd y gwna y Rwsiaid a gohebwyr y papyrau. Tn hwnt i Erzeroum y mae "win y pellebyr o dan lywodraeth y Ltwsiaid. Ymddifyrant eu hunain, nedd y Daily News, trwy anfon hys- )ysiadau yn enw rhyw Basha at lywydd byddin Twroi, fod y Tyrciaid wedi onill buddngoliaethau hynod ar y Rwsiaid! Nid oes gan y llywydd hwnw swyddogioni ddwyn gwybodaeth gywir iido. Ni chaiff newyddion gwirioneddol cu cyhoeddi yn Caercystenyn. Beth hynag yw y newydd a ddaw yno, y oae yn cael ei gaboli a'i ddoctora, ei ianio a'i newid i ateb amoalion y llyw- )dmethi cyn y gadewir i'r "cyhoedd ei veled. Cedwir buddngoliaethau yn migo flaen llygaid y bobl, nen ni osodir ond y nesaf peth i ddimo'n blaen yn nghylch y rhyfel. Cyhoeddir yn harhans fod y Montenegriniaid, hen elynion y Sultan, bron wedi cael en llwyr ddileu allan o fodolaeth. Ond hynod fod y newyddion am lwyddiant heb derfynu, wrth ystyried fod oymaint o lwyddiant wedi bod. Y mae parhad y rhyfel a phobl dewr mynydd-dir- oedd Montenegro yn ddigon i beri tyb- iaeth gyfodi yn meddyliau pobl Caer- cystenin nad yw y Uwyddiant wedi bod mor fawr ag y mae coginwyr y new- yddion wedi bod yn ceisio dangos. Pan na bydd dim ond afiwyddiant, y mae dystawrydd yn Caercystenyn. Y mae y trigolion we;ii dyfod i ddeall pa fodd i dynn yr us oddiwrth y gwenith i raddau helaeth. Gwelent nals gall y rhyfel barhau yn hir. Nid oes dim masnach nac arian yn y ddirms, nac mewn un man yft yr ymherodraeth Dyrcaidd. Rhaid, gan hyny, i dlotli a thrneni orlifo trwy diriogaeth y Sultan. Y mae pris angenrheidiau bywyd yn cyrodi yno yn barhaus. Nid yw y bobl yu credu y newyddion dysglaer am fuddugoliaethau y fyddin. (:) _1- Dywedodd dau aeioa Mahometan- aidd yn Senedd newydd Twrci, nas gallai y wlad sefyll o d'a" ragor o dretli nag yn awr, ei bod eisoes wedi ei gor- lwytho a dy ed. Bangosodd un o hon- ynt nad oedd y dyaion cyfoethog wedi rboddi braidd ddim at gario y rhyfel yn mlaen, ao mai ar y ttodion y gosodir y baich. Derbyniwyd y sylwadau hyn gyda chymeradwyaetb. Gofynodd y llywodraeth am ganiatad i fenthyca oddeutu X5,000,000 tuag at gario y rhyiel yn mlaen, am log o ddeg paiit am bob cant. Pa fodd y gall Uywodr- ,t aeth mptV^liadol gael berthyg arian ? yw y cwestiwn pwysig. 08 na cheir yr arian, ni bydd dim i gadw y deyrn- as rhag pyrthio i'r clawdd. Y mae llawer o gamsyniadan wedi bod yn nghylch peryglon Lloegr oddi- wrth Fabometaniaeth India, &c., os na wna hi roddi help i'r Twrc yn y cytnod presenol. Dywed gohebydd y Daily News, Llundain, yr hwn a ysgrifena o Gaer- cystenyn, fod deuddeg mil o'r Arab- iaid Bedouinaidd wedi gwrthryfela yn erbyn y Saltan, er ei bod yn Fahomet- anfaid. Ymddengys fod iau y Twrc yn rhy drwm ar eu gwarau hwy a'u bod yn barod i gymeryd mantels ar sefyUfa bresenol y Twrc i wrfchryfela yn ei erbyn. Ymddengys. yn ol tystiolaeth go- hebydd yn y Daily News, nad yw Ma- hametaniaid India yn edrych ar y Sul- tan fel olynydd Mahomet, nac yn ben eglwypig ar eu crefydd hwy. Dywedir fod Mahomet ei hun wedi dadgan nas gall neb fod yn olynydd iddo ef, fel pen eigrefydd ef, ond Arab, o Iwyth Ko- reish. Yn ol yr athrawiaeth hon y dew- isiwyd ei ol vnydd cyntaf ef, yn hytrach nag ymgeisydd a ddewiswya gan b-)bl Medina. Ystyrid y dyn a bleidiai olygiad arall yn heretic, a gwrthryfel- wr yn erbyn Mahometaniaeth. Tar- tariaid, nid ArabiaH, yw y Tyrciaid. Heblaw hyny, y mae hanes y byd yn dangos nad yw bod dynion yn proffesu yr nn grefydd, yn un math o sicrhad na byddant yn erbyn eu gilydd mewn pethau tymhorol a gwladol. Onid oedd llwythau Israel yn ymladd a'u gilydd er mai yr un grefydd a broffesent ? Onid yw gwahanol deyrnasoedd Ewrop, a gydnabyddant y Pab yn ben eglwysig, wedi bod yn rhyfela a'u gilydd am oes- oedd ? Onid oes perygl yn awr i lyw. odraeth Babyddol Ffraino, geisio troi Victor Emmanuel allan o Rufain, er mai Pabydd yw efe, ac er nad yw efe yn cydnabod neb ar y ddaear yn ben eglwysig ond y Pab ? Nid oes eisiau i ni fyned allan o'n gwlad ni ein hunain am enghraifft. Pwy sydd yn ymladd a'n gilydd yn fwy chwerw y fynyd hon yn Lloegr nn'r Puseyaid a'r blaid Efengylaidd yn yr Eglwys Wladol, er eu bod oil yn c-ydnabod y ddau arch- esgob yn benaethiaid eglwysig ? 0 Lied eglur yw na bydd cwymp y Twrc yn peri i ddeigryn syrthio dros rudd pn dyn ar y ddaear.

BWLLFA, CWMDAR. Mae llawer yn gwybod erbyn hyn fod rhybudd wedi ei roddi yn y gwaith uchod i ostwng deg punt yn y cant yn y au, ac yr oead y rhybudd hwnw yn ter- fynu y dydd diweddaf o fis Mehefin. Ond erbyn hyn y mae yn dda genyf ddeall fod y Perchenogion wedi gweled eu ffordd yn glir i alwr rhybudd hwnw yn ol, ac iod y gweithwyr o hyn allan i fyned yn y blaen fel cynt. Mae yn ddiamau fod canoedd yn Cwmdar a'r cylchoedd yn falch o hyn, yn neillduol am ei fod wedi cael ei wneud yn brydlawn,-ddau ddi- wrnod cyn fod y rhybudd wedi ei dreulio allan, felly n d oedd achos coUi dim amser. Credwyf fod hyn yn llawer o hwylysdod yn y dyfodol i'r perchenogion, ac yn gaffaeliad mawr i'r gweithwyr yn gyffredmol. Rhagor o gyd-ddealldwr- iaeth fel hyn sydd eisiau trwy ein gweith- feydd yn y dyddiau presenol. Gobeith- io fod yr amser ar wella ychydig, ac y daw meistr a gweithiwr eto i weled lygad yn llygad, ac os cawn fyw i weled amser gwell, credwyf na fyddai dim allan o le i ni fel gweithwyr i wneud penderfyn- iad i fod yn well dynion yn y dyfodol, trwy ymwrthod a llawer o ymarferiadau llygredig sydd yn ymgynig i ni, megys rhedegf eydd, ac ymladdfeydd, yn nghyd a llawer o bethau ereUl sydd a thuedd ynddynt i wneud cymdeitnas yn waeth. Gadawn y pethau uchod i'r rhai sydd gas ganddynt weithio, ac o ganlyniad heb allu ganddynt i osod gwerth arnynt eu hunain. -Nid wyf trwy hyn mewn un modd yn awgrymu fy mod am weled neb yn gorlwytho ei hun a Uafur corfforol, na, safed pob dyn ar yr iawnder hwnw a berth yn iido, a chyfeiried ei feddwl at ryw beth sydd yn gwneud dyn yn fwy anrhydeddus mewn cymdeithas, na noethi ei berson ar brif heolydd ein gwlad. Gallem feddwl mae ychydig bach o ystyriaeth o bonom ein hunain, ac o wahanol bethau sydd o'm amgylch, fyddai ddigonol i gadw pob rhyw hap- chwareu ac arferion llygredig yn mhell oddiwrthym.' Priodol iawn y canodd yr anfarwol Thomas Lewis. Os bydd genyt oriau segur, Nafyddlwfr, cymerlyfr. COLIER.

4 EISTEDDFOD Y GOPPA, PONT- ARDDULAIS. Cynaliwyd yr uchod dydd Sadwrn di- weddaf yr arweinydd oedd y gweinidog, y Parch. William Prytherch. Beirniad, Mr.'Silas Evans (Cynon). Cafwyd can gan L. JLjot, Glandwr, i ddechreu. Canu y pedwarawd,' Canwn am gael bod yn rhydd goreu, T. Williams a'i gyfeillion, Babell. Solo Serch Hudolgoreu, Mr. John Jones, Glandwr. Triawd, 'Flora Decks goreu, Alaw Cynon a'i gyfeill- ion, Waunarlwydd. Y caniad goreu ar y' Gwanwyn' a wnawd gan gor yr Hope. Pontaxddulais. Solo,' Y Ddraig Goch/ goreu, un o Waunarlwydd. Deuawa, Mae'n hiaith yn fyw,' goreu, vrilliani Thomas a Thomas Williams, » .0011. Y prif ddam, Y Ffrwd,' gan G. G went; pamp cor yn Gynyg: Hope, Llandybie, Goppa, Llangyfelach, a Phentre Esyllt. £ 8 a chadair, oedd y wobr y goreu o ddigon, yn ol barn y beirniad, oedd cor Pentre Esyllt, dan arweiniad Mr. D. Davies. GOHEBYDD.

.=- Mae y Due o Westminster wedi cyf- ranu dwy fil obnaaa i'r dr.ysMiaa godir tuag at glirio y ddyied g sylltiedtg a? arddangosfa Gwi-i-csam.