Tarian Y Gweithiwr

MRI. GOL.,—Yr oedd Wil fy nghefitder mewn iechyd piwr ac yn hynod o ralch i weled y Madyn, ond yn gwybod dim byd mai myfi yw Llwynog y DARIAN. Cef iiii giniaw iawn ero Will, a Nani ei wraig. Ond dyna, ni adawn Wil yn y fan yna, gan mai hanes yr ymgom rhvng- wyf a'r gaffer sydd mewn addewid yr wythnos non. Dechreu siarad a'r gafier m wr, a phwnc_yr ymddyddan oedd, yn mysg pethau. ereill lial wysig, oedd claddu ar ddydd SaL iroeddwnam gael barn boneddwr ar yr arferiad hon, sydd yn llawer rhy boblogedd yn y wlad; oblegyd os ydych chwi am gael bam y Madyn arno; dyma fe, Yr wyf yn ber- ffaith,&roes Iddl. Ond nid oedd wn mewn ffordd 1 ddweyd dim yn ei erbyn y waith hon, gan y gallai y gaffer d iflu i fy wy- neb nad oedd claddu ar y Sul ddun yn waeth namyned i weled ei dylwyth a chwi welwch y byddai y Madyn i lawr fel yna yr ergyd cyntaf. Wel, yr oeddwn am gael y pwnc yn mlaen ond yr oedd- wn am gael yr ochr amddiffynol os oedd modd; ac, yn wir, mi Iwyddais YD. fy amcan, oblegyd fel hyn y dechreuodd yr ymddyddan. Wedi i mi ei ateb nae yn Cwmaman yr oeddwn yn aros yn awr, dyma fe yn gofyn sut oedd pethau yn myned yn mlaen yno 1 a finau, wrth res- wn, yn ei'ateb yn ol fy ffraethineb ar- ferol, fod pethau yn myned yn mlaen with vengeance yno. A sut y mae achos crefydd yn llwyddo genych chwi acw I' '0, iawn,' meddwn inau. 'Oes llawer yn d'od i fewn acw yn awr ?' Na,' medd- wn kuaL& laid llawer yn awr ond y mae genym ni ormod acw yn barod, ac y mae yn debyg y bydd acw rai yn cael eu dis- chargo heddyw.' Am ba beth ?' gofynai, Am anufydd-dod i'r Shanhedrim,' medd- wn. I Wel' gofynai, a ydych chwi mor annuwiol yn Nghwmaman a chladdu ar y Sabboth, i'el y maent yma-chwi wel- wch mai y Sul y oyddus yn claddu yma j ac,' meddai, yr wyf yn hollol groes i gladdu ar y Sabboth y mae hi yn arfer- iad ddrwg iawn Ie, ac yn llygru llawer. Siaradodd yn gryf iawn yn ei ei byn yr fiis. r es ac yn wir, yr oedd yn dda i .wn gen- yf ei gly wed ac yr oeddwn yn meddwl, gan ei fod ef yn erbyn, mai nid hir y byddai cyn llwyddo i gael tori yr arferiad i lawr. Ond ar ol i mi fod ar hyd y lie am dipyn o amser, a siarad a hwn a'r Hall ar y pwnc, cefais ar ddeall mai aninliosibl claddu yma ond ar y Sul, gan nad oes camatad i adael y gwaith tan amser gad- ael, f?ef pump o'r gloch. Wel, y mae cemeb-ry Aberdir yn cael ei chauad cyn hyny; ielly ni byddai ond gwaith oler dyfod o Blaenllechau gyda'r nos i Aber- dar a chorph er mwyn ei gladdu, os nad allant lwyddo i gael gan y Board extendio oriau y claddu. Ond y mae rhai yn meddwl y gellir llwyddo i dori i lawr y claddu ar ddydd Sul ar ol i'r Gladdfa newydd i ddod yn barod yn Mlaenllechau. Wel, fe fydd yr angladdau yn Hed hwyr yno. Meddyl- iwch am y dynion yn gweithio hyd bump o'r gloch, ac erbyn iddynt fyned gartref ac ymolchi, a gwisgo, a chael tamaid o fwyd, nid wvf yn gweled y gallant gych- wyn yr angladd, beth bynag cyn saith. Wel, yn y gauaf, hi fydd yn lied hwyr am saith. Ond dyna, hi fydd yn eithaf goleu yn Blaanllechau, gan fod Gas Works iawn yno, a hwnw neb gosti dim i'r trethdalwyr. Ond cynllun y Llwynog fyddai hwn, gan fod yr amgylchiadau fel y maent yno, gadael pawb heb-eu claddu hyd ddydd Llun, gan mai twrn byr fydd dydd Llun, a chladdu pawb gyda'u gilydd yn barchus, ac felly fe ellir tori lawr y claddu Sabbothol yma. Yr oeddwn yn dweyd mai awydd gweled Aberdar oedd yr achos fod cymaint yn myned gyda'r angladdau Sobbothol, ac yr wyf yn ddigon sicr fod tafamau Aberdar yn flawer llawn- ach o wyr Blaenllechau y nos Sul uchod, nag oedd y capeli yn Blaenllechau. Yr wyf yn meddwl ei bod yn llawn bryd i godi yr arferiad isel a llygredig sydd yn ein gwlad, o redeg yn s'raight o'r fynwent i'r dafarn; ie, y mae hyd yn nod perthyn- asan agosaf y marw yn euog o hyn. Peid- ied neb a meddwl fy mod yn meddwl fod gwyr Blaenllechau yn waeth yn hyn na Ehobl lleoedd ereill; na, ond y maent yn awn rynddrwg. Golygfa ofnadwy yw gweled dynion yn wylo wrth weled y bedd yn cauad ar gyrff eu cyfeillion; ond o ganol eu drgrau i ganol crechwen annuw- iol y drfarn ac yr wyf yn meddwl fod mwy o feddwi mewn angladdau nag un Ile amll. Gwarth gwarth Mawr oedd mwstwr gwyr Blaenllechau wrth groesi yn ol wedi bod gyda'r angladd yn Aber- dar, a rhai o honynt yn methu cyrhaedd yn ol i Blaenllechau hyd ddau a thri o'r gloch boreu dydd Llun. Mwy teilwng o bagamaid Affrica na dynion yn byw mewn gwlad lie mae'r efengyl yn cael ei phregethu. Yr oeddwn yn dweyd wrth- ych y byddwn yn gadael y gaffers, ac yn trin pethau crefyddol; ond crefydd oedd trin rheiny, ond mai mewn agwedd arall. Wel chwi welwch fy mod wedi dechreu ac os eaf fyw, mi ddywedaf ragor eto ar bwnc yr angladdau a'u han- foesoldeb. Cyn terfynu gwelaf un.'Eryr Bach' yn y DARIAN ddiweddaf yn cyfeirio gair ataf. Nid wyf yn meddwl ysgrifenu rhagor ar y drafodaeth, ac yr wyf yn rhoi yr un cyngor iddo ynt-, u ond deall- ed ef a phawb arall, fy mod yn deall y pwncyn dda, ac hefyd yn deall tipyn bach o egwyddorion yr Ymneillduwyr, ac yn gwybod tipyn hefyd aW his gwein- ldog Ymaeillduol. Yr oedd hawl gan Mr. Morgan i ddyfod i fedyddio yplent- yn, ond nid pob gweinidog ddelai i fedyddio i faes gweinidog arall. Ac yr oedd ganddo hawl i ddyfod i'w gladdu, ond fe farnodd mae doethach peidio. Yr wyf yn gwybod nad oes gan yr hen wein- idog, na neb arall, pwy bynag, ddim hawl ar pwlpud' Cwmnedd tra y byddo Mr. Davies yn weinidog yno. Gwn fod yn Cwmnedd ugeiniau heddyw a digon o barch dynt i Mr. Williams fu yno yn weanidog 1 alw amo 1 iedyddio a chladdu eu hanwyliaid, ond nid ydynt am ddiraddio y gweinidog presenol trwy wneud. Mae yn ddrwg gan y Madyn os wyf wedi diraddio un 0 ddynion gore Cwmnedd. Ond cofiwchna fydd y Llwyn- og yn clasio neb yn <y dosoarth goreo ddynion os na fydd yn ddyn crefyddol, ac yn grefyddol lawn. Yn ddiau y mae y gwr mwyaf parchus, y soniweh am dano yn un felly, gan hyny y mae y Madyn yn teimlo yn flin. Ond cofia Eryr Bach,' nid wyf yn credu dy fod di ag yntau, a baged arall o honoch, gyda ,ch gilydd, neu os mynweh ar wahan, yn ddim gwell dyn- ion mewn ystyr foesol na Mr. Davies, yr hwn sydd yn cael ei fathru. Ond fe allai fod mwy o aur ac o arian gan rai o honoch. Ond dim arall fechgyn, mi rof her i chwi. Ond y mae yn rhaid terfynu y waith hon, gan fy nghofio at wyr Cwm- nedd bod ac un. LLWYNOG.

CYFARFOD Y MEISTRI YN GAER- DYDD. Ymddengys fod y cyfwng presenol ar fasnach lo Mynwy a Deheudir Cymru yn pwyso yn drwm ar feddyliau pawb sydd yn deall rhywbeth am dam, yn neillduol cynrychiolwyr rceistri a gweith- wyr. Tra yr oedd y rhai oedd o du y gweithwyr yn nghyfarfod Merthyr, dydd Llun y 25ain cynfisol, yn dadleu y pri- odoldeb o gydgyfarfod cyn y byddai y meistri, fel cymdeithas, yn cyfarfod dydd Iau, y mae yn debyg tod y llall o hon- ynt, ag oedd yn absenol, wedi anfon ilythyrau i'r ysgrifenydd a'r is-lywydd yn dymuno am gyd-gyfarfod. Ac o'r tu arall, ymddengys fod yr aelodau hyny sydd ar bwyllgor y sliding scale o du y meistri wedi penderfynu ar yr un amser i alw cyfarfod o'r pwyllgor hwnw yn nhghyd. Fel hyny gwnaed trefniadau, 2 a chyfarfyddodd cynrychiolwyr y meistri a'r gweithwyr a'u gilydd, yn y Royal Ho- tel, am 11 o'r gloch dydd Iau, yr wyth- nos ddiweddaf. Beth bynag oedd y peth- au a dttadleuid ganddynt yn nhair awr eu cyfarfyddiad, y mae yn amlwg iddynt gael argra.ff ddofu er daioni ar feddyliau y meistri; oblegyd, gicrhe; r ni a'r awdur- dod dda, fod wwyufrif y meistri tros roddi chwe mis o rybydd i dori y sliding I seale, ac mai fel hyny y buasai, oni bai am y gwrthsafiad a wnawd gan y lleiafrif, yn nghyda'r gicrwydd a roddid gan gy- nrychiolwyr y gweithwyr o wirioeddol- olrwydd dymuniad corn y gweithwyr am ymlyniad diwyro i'r trefhiant oedd wedi bod, ac yn debyg o fod, os y cedwid ef, yn achos heddwch y dosbarth. Felly, dyma enghraifft arall o leiafrif yn rheol- eiddio'r mwyafrif, ac o reswm yn cael goruchafiaeth ar nerth anifeilaidd. Cyfarfyddodd Cyngor undeb y meistri tua haner awr wedi dau, pryd y pender- fynwyd, yn hytrach na rhoddi chwe mis o rybydd i dori ar gytundeb y sliding scale, fod cyfarod o holl berchenogion glofeydd Mynwy y Deheudir Cymrui gael ei alw er ystyried y cynllun goreu i wella sefyllfa r fasnach. Gosodwyd y penderfyniad blaenorol gerbron cyfarfod y meistri, a chan boethed y frwydr amo, ni chafodd cynrychiolwyr y gweithwyr drwydded i fyned i fewn hyd nes ar ol pump o'r gloch, er fod yr addewid idd- ynt gael derbyniad oddeutu tri. Er hyny, fel y dywedwyd yn barod, llwyddwyd i baslo penderfyniad i lynu wrth y scale, Diau fod hyny yn groes iawn i feddyliau rhai o'r meistri, am eu bod, ar y gredin- iaeth y buasid yn gwneud i ffwrdd a hi, wedi cymeryd yrhyfrdra cywilyddus o ostwng hiriau eu gweithwyr ac ereill wedi rhoddi rhybyddion ac y bydd idd- ynt yn ol y trefniant orfod eu tynu yn ol, os ceidw eu gweithwyr eu llygaid yn agored. Na thwyller neb; nid yw y scale wedi ei thori. Blin genym ddeall fod y gofres a ymddangosodd yn y Wes- tern Matt am ddydd Gwener, wedi cam- arwin nifer fawr o ddynion mewn per- thynas a hi. Ond dyhd deall nad yw y gofres hono, os yn iawn, ddim ond dang- os beth oedd gwir sefyllfa y meistri y tu cefn i'r lien, ac yn profi yr hyn a ddy- wedwyd eisioes, sef, fod mwyafrif y meistri am dori y scale. Yn mhellach, dywed y Mail yn gadarnhaol nad yw y scale wedi ei thori; a rhydd y clod am hyny i'r lleiafrif, ac yn fwyaf neillduol i Syr G. Elliot a D. Davies, Ocean Col- lieries, y rhai oeddynt yn benderfynol o adael cymdeithas y meistri, os y Beale a dorid. Dywedwn eto, na thwyller neb nid yw y scale wedi ei thori. Yn wir, a deall y peth yn iawn, ni ellir eu thori mwyach am jlwyddyn, yn gymaint ag na roddwyd rhybyddion i hyny ar y dydd cyntaf o Orphenaf. Pe byddai y meistri yn dewis ei thori, dealler na ellir rhoddi y chwe mis rhybydd eto cyn Ionawr, 1878. Ond, er hyny, bydder yn ofalus a phwyllog nid yw pawb eto allan o ber- ygl. Y mae rhai meistri yn cynllwynio am ostyngiad pellach, ac yn proffesu eu bod am gadw y scale yn gyfan ar yr un pryd. Dywedant eu bod mewn hawl er yr amser y cyhoeddwyd ddiweddaf gyf- rifon y cjfrifymchwilwyr i dynu pawb i lawr o fewn swllt, y bunt i'r hyn oeddent yn 1869; ond, cofier, nid yw hyny yn iawn. Ar y caffeiliad cyntaf b brisoedd y glo, daeth yr hiriau i lawr i'w safon iwaf ae ellir eu gostwng yn is na hyny heb fdd yn euog o dori y scale. Wrth ddiweddu, yr ydym yn eich llon- gyfarch ar derf ymad hapus y mater hwn am eleni eto ac yn diolch i'r meistri hyny fu yn eich cynorthwyo. Dyweded ereill, mewn papyrau ereill, yr hyn a ddywedont, ac mai hunanles oedd yn ysgogi y gweithrediadau yn y mater, dy- wedwn inau yn ddibetrus eu bod yn teilyngu diolchgarwch gwresocaf glowyr Mynwy a Deheudir Cymru am y rhan a gymerasant yn* y mater. Y mae pob un sydd a'i lygaid yn ei ben yn gwybod fod tori i fyny y sliding scale yn golygu gostyniad cyffredinol arall i lowyr y wlad, yn nghyda phawb a berthynant i'n Glofeydd. Cofier hefyd fod genych ddyledswydd bwysig i'w cnyfiawm mewn perthynas a'r dynion hyny sydd ac a ddaw allan yn erbyn y gostyngiad fu agos a bod yn achos i dori y scale. Yn ddiau y mae hon yn ddyledswydd tuag at a meistri, tuag at y gweithwyr, a thuag at neb yn fwy na chwi eich nunain.

I TRANSATLANTIC LINE. NEW YORK. SHORTEST. CHE-A-PBSr, AND SAFEST lWUTE. Average Passage 94 tUys. THE -General Transatlantic Cos. Mail Steamers 4,500 ti ns, 3,000 hoi se-power, classed 70 Al in English Lloyds, leave PLYMOUTH for NEW IORK every SATURDAY. FARES FROM ANY RAILWAY STATION TO NEW YORK, or PHILADELPHIA. "abin •• 14 to 21 gu ne*B. Intermediate 48 8 < STEERAGE. JE6 u 0 Bedding and all necessities found. Apply to LOUSECOMBE, BELLAMY, & Co, Plymouth; A. DE BOCANDE, Cardiff; Or to D. W, JONES, Hir wain. ØWILYK THOMAS, BARITONE (O'r Amerioa), YN agored i dderbyn engagement* i '&I,' JL mown Eisteddfodau a Chyngberddell GWIITM TsoxAb. Portb, Nr. I"o«t»fpridu. •Tailwng gwob-wyo talent.* STEMPEKANCE HALL, CWMTWRCH. BYODED h)iibvg ? cynelir Eiateddfod yn J jD ila ac,Id, dydd Sadwm, Gorpbousi 23" 18?7, pryd y g»obrwyir yr ymgeiswyr llwydd" U-JUS mewn Rhyddiaeth, Bat ddotiaeth., Canisd' aeth. &c. Parp DDARNAU. J ø. R l'r Cur, heb f, d dan 40 mewn nifer, a gaoo y n oreu Clyw, O Ddnw, if llef- ain,' allan o'r Gerddorfa, gan D Jen- kins 6 0 Am y Traethawd gorea ar 'Ardderoh- • vgrwydd yr Iaith Gymraeg' 1 0 9 Am y Bryddest oreu, heb fod droe 100 ilinefl, or Garddoriaoth Llywydd: Dr. REES, Tirbach, Arwelnydd: Mr. L. RBBS, Brynhenllysg. Beiroiad: MYNVDDOG. 4 Y gweddill or teatyniu, yn nghyda phob maD" f Hon, i'w gweled ar y Programme, yr hwa 41: fydd yn barod ar fyr, ac i'w gael trwy y Poster dderbyniad tri stamp dimai gaa yr ysgrifooydd, WK. JONBS (Gwilym Wya), Brynhenllysg Colliery, Swansea Valley, Cwmtwroh. BETHESDA, ABEBCWMB07. BYDDED hysbys y oynelir Cyfarfod Lien- yddol yn y He uchod ar yr 20fed o Awst« bryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianOi. mewn Canu, Adrodd, ao ireithio. PJUP DDARN CORAWL. I'r Cor, heb fod dan 40 mawn nifer, a gana ya oreu I Molwoh yr Arglwrdd,' gan Joseph Parry, sef anthem ar waredigaeth glowyr TyneWJCld; gwobr A2, a 10s. i'r arweinvdd. Beirniad: MB. W. JONES (Morgrugyn), Rhymney. Bydd y maaylion i'w gweled ar y Programme, yr hwn sydd yn awr yn barod, ao i'w gael gan 1 yagrifenydd am y pris arferol. HENRY THOMAS, Ysg, 66, John-street, Capcoch, Nr. Ahenlare. CERDD0RIAETH NEWYDD. Allan o'r Wasg, dwy Gan, yn y ddau Nodiant, pris 6oh. yr ttn. PwJ Bydd eisien Papyr Newydd ? Gan EOS BRADWEN A Oes Cof am Danaf Fi ? Gan J. H. R )BER I S, A.R. A., (Pencerdd Gw^nedd). Hofyd, 0 mor Hardd a Breuddwyd Awen. Pris 4c. Gan Proff, PARRY. Cyhoeddedig gan I. Jones, Printer, Troterbort- Mor 0 gan yw Cymru gyd.' i EISTEDx FOi; GEitDDOEOL TREORCI. CYNELIR yr Eisteddfod uohod yn YsgoI<V Btytanaida y Gweithwyr, dydd Lion, Awn Med, IS77, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr budd- agol ar y teetynau oanlynol.. I I'r Cor, heb fod dan 40 mewn nifer, a gano yn oreu I Clyw, 0 Dduw, fy llafein,' o'r Garddcrfit „ M g g| a Baton hardd i'r arweinydd I'r Cor, heb fod dan 30 mewn niter, to na eamodd droo SIO or blasn, a gano ni orea 4 Y Ffynon ger fy Mwth,' o'r Jerddor, gan Alaw Dda 4 fl f I'r Cor, heb fod dan 30 mewn sifer, na enillodd wobr o'r blaen, a gano ya area 'Jerusalem, fy nghartref gwiw,' an Muon 3 0 9 rr Cor 0 Blantidea 16 oed, ao heb dan 80 mewn nifet, a «aao ores «0 aroe gyda ni," o'r Gerddorfa- ..10 4' I'r Cor 0 Blant, dan 15 oed, ao heb od dan 30 mewn nihr, a gate yn orea > 4 oes um gwkd,' o gwn v JuwbiH 1 0 ▲m tanylion pellach gwel y programme, J* hwa ellir gael am y pris arferol, oeinlo^ a illinrfi <«n yr tsgrifenydd, ,At qdymunba smrywo arwelayddion omw I J, Mast, dymtmaf hysbysa ein bod wedi newid 1 A bedwarydd darn aryr hysbysUd uohod, W I 1 Hedd a Gwynfyd,' gan G. Gwent, ao wedigowf P yn el I* 10 ocon gyda ni/ o'r Gerldurfa. GW* yprogramme. Hef rd, nid yw y pwyllgor wedi arbed truxl HI thrafferth mewn eyeylltiad a'r oystadlenwyr »rjf gwahanol Solos. Yr ydym wedi engago Mr. A J. England fel oyfeilydd i'r eisteddfod a'r fC9" sgherda, a thrwf hyny ni orf jdir neb, ond rhoacul perffaith ryddid i bawb a ddewiso i gana gytt ohyfeilliant. Heblaw hyn, y mae ein beirnia* irallaog Mr. D. Jeakins, U.C.W., yn ddfgon it, brawf i bawb ein bod yn bwriadu oael eistedd' f,d o'r radd flaenaf. Y mae rbagoiygon y bytf y blaenaf a gynaliwyd yn Nhreorci erioed. ? utse amryw 0 gorau ieuaino yn ovflym batoW erbyn dydd y frwydr. W. T. WATKIJW, Treorkey, via Pontypridd VICTORIA HALL, HIRWAUN. Cyfarfod Cystadluol CerddoroL 1 Nos lau, Awst 9fed, 1877. LLYVXDD: WM. WILLIAMS, YSW., Bryneynon House, BBIRNIAID MR. W. PHILLIPS (GWILYM CYNoN), Aberdar; MR. R. H MORRIS, Treot ci. I PRIF ddarn Cerddorol, Clyw, O Dduw, (f Uefain, o'r Oerddorfa, gan Mr. D. caetell; gwobr £ 5, T manylion i'w oael gan yr yogrifenydd. RTCHARD LLEWELYN, Ysg, Brecon P Hirwaun. THOMAB RICHAHDB, jLl J sorydd, Station Rutd, Hirwaon. ALBION INN, Union-shwt, Swamea, WILLIAM BAKE:R, PROPRIETOR, Late Glamorgan Arms, Merthy. FINEST WINES & SPIRITS. WELL-AIR'D BEDS. GOOD STABL Fine Alesfy Porter in Bottle or IhauuM Os am gael lie cysurus, A gwelyau glan, tymerns, Gwnewch fyn'd at Baker, Albion I nn Man hyu mae pob peth trefnus.

Txl yw y pumed llel'ariad y det'nyddir hi* Y mae haner E eto ya gwneuthur L, ac y mae haner wedi ei ysgrifenu gan rai yn D, ciO a ellir yu rhwydd ei droi i D neu 50(). Y mae yn fwy na thebyg, fold bynag, fed y C a'r M wedi eu defnydaio, am mai hwy ydynt y llythyreaau cyntaf yn y geiriau centum (cant) a_ mills (mil). Os mai rhwyddineb y trefniadau hyn a gymerir i ystyriaeth, rhaid yw addef fod y Roegaidd yn tra rhagori ar y Rhufein- aidd. Nid yw hon ond yn unig at ddy- nodi rhyw niferi mawrion mewn llythyr- enau, tra uiie gwau a gweithio ffigymn yn beth anmhosibl drwyddynt. Ni thai- odd y Rhufeiniaid erioed sylw i rifydd- iaeth, fel gwyddom. Ni wnaethant ddim pellach na defnyddio rhifnodau at fas- nachu, a byddai eu dull o wneuthur cyf- rifon drwy hyny yn un caled a phoenus. Byddid yn cadw slafiaid y rhan amlaf mewn ymgymeriadau mawrion a phwysig yn unig er cadw cyfrifon, ac ymddengys eu bod yn arforid naill ai y loculw, yr hwn oedd flwch yn llawn o geryg mitn, a etwid pebble it, neuyr abacm, math o ffram wedi ei wneuthur er dal niferi o beleni bychain o goed, pa rai a ddynodent unan, degau, canoedd, &c., &z. Dyna chwi, Shon, yr hyn a wyr ein pobl ddysgedig ni am rifyddiaeth y dyddiau gynt. Pa un a foddlonais chwi neu beidio nid wyf yn gwybod. Shon Dafyddd Do, yn wir, Dafydd ond eu cofio eto ydywV gamp. Diolch yn f'iwr i chwi, yn wir, Siencyn. Cred- af pe byddai i un o honom roddi y cwes- tiwn i lawr, a gofrn dull aleiladwyr TWT Babel o rifyddu, y byddai Dafydd yn sicr o roddi gwybod i ni. Morgan: Yn wir, fechgyn, dyma faes helaeth i ni i'w fedi yr wythnos segur nesaf. A glywodd un o honoch pa un a ydyw hon i barhau lawer yn hwy ai peidio 1 Caleb: Y mae cynifer o ystoriau yn cael eu taenu ar hyd a lied y wlad y dydd- iau hyn, lei nad ydym yn rhydd i ddy- wedyd gair ar ol neb; ond dywed rhai fir meistri, pe gilleut gael y prisiau i'r lan i 19s. neu 20s. y blwch y byddai iddynt ollwnsr ati hi eto. Dafydd Wei, dichon hyny, ond ni wel y gweitliiwr aican n -r' w welliant nes y bydd yn gyntaf wed' -abo ei dy ei hun. Ofer fydd iddo ddyv v/1 wrth ei feistr. Y mae mwy na lb a a cal ra hwnw o gy- bydd-dod. Bydd yn rhaid i'r gweithwyr eu hunain gymeryd at eu hachos eu hun- ain, neu ffirwel byth am i'r meistri wella eu hamgylchiadau. Pe byddai i chwi and yn unig daflu golwg ar yr ychydig nifer a berchenogant diroedd ein gwlad, caech fraslun o'r hyn ydyw llawer iawn dr meistri. Y mae yna ychydig o nifer, fel y dywedasom, o dirfeddianwyr yn cadw miloedd lawer o erwau o dir yn gegur, heb fod yn dw7ii un cynyrch i ddyn nac i anifail. Pe byddai y rhai hyn yn cyhoeddi boreu y Llun nesaf eu bod yn cynyg pris rhesymol i weithwyr am sychu a braenaru eu tiroedd, caed clyw- ed eto swn olwynion masnach yn chwymelln drwy ein gwlad, byddai boll ironmongers ein trefydd mawrion a bych- ain yn llawn yni a gweithgarweh wrth. glywed fod gobaith am werthu offer trin ytir. Troai hyn hefyd y don bruddaidd, gwynfanus sydd i'w chlywed mor ami y dyadiau hyn, yn sain cany 11awenydd yn mynwesau pawb ond yn lie hyny, myn- ant hwy gadw miloedd lawer o erwau o dir i dyfu porfe ydd i g wningod, yagyfarn- ogod, &e. Yr un modd gyda'r meistri mawrion, cyfeethog; nid ydynt yn cy- meryd aihos eu gweithwyr am fynyd at eu hystyriaeth. Y maent hwy yn werth eu miloadd, ac yn gallu cadw eu gweith- iau yn se^ur. Y mae eu henillion wedi bod yn gyfryw fel y gallant fforddio aros amdipyneto. Ouidydyntynteimto pan yn haner newynu eu gweithwyr 1 Dim; chwarddant yn eu dialedd, a bydd iddynt vn y diwedd wisgu cymaint nes y try y gweithwyr at eu dyledswydd, ac yna y daw trefn ar bet iau. Cyfeiriwn eich meddyliau wrth dciweddu at egwyddpr- ion cydweithredial. Nos da, bawb o honoch.