Tarian Y Gweithiwr

•: .(ifo y sq o J 0«rjrt,l,T. „,royn ( MM. Croi.,j—f fodyr a "S^uiion, yn jy,Gofleddva!r; Deheudir, vn awgrymti y dyinunoldeb ,i mi, fel heni cvfaiil i'r diweddar a'r anwyl Ieuan Gwyllt, i gfchwyn pyw fudi^d er oael ysgoloriaeth gerddorol yn^athrofa Aber- ystWythi ef anrliydeiddu fr. pha^hau ei goaawdwri^e^ tic mfte^oydsynio a'r* opia hym:1P& y§trains Byddai ahfriar yr hwn y .ehwen- ychwn, ei Dar^1^ } W jgeis o pm ?thu eu amrywragoriaethaTi.,a ipiainMrgwasan'- aeth ^.wnaetn efe ero^. eto, ty& • y oysylltiad hwn, j^yireddus ydyw orybwyil iddo laftirio yn hir,, ya ddystaw, no yn ddi-hunangais, i ddyrchafa eierddoriaeth yn gyflredinol yn eia gwladp iddo roddi hyfforddiant i luaws o ddyntoh ieuainc yn ngwahanol gangheoan ytWyddoniaoth $'r gelfyddyd hon, iddo ddarparu a ohyf- addasti defnyddian o'r fath aren at was- anaeth ein coran, trwy gyffWg y Cerddor Cymreig; ac iddo yn arbenig yn mlyn- C yddopdd diweddaf ei oes, laforio yn eg- niol a llwyddianus i bnrd. a pherffeithio caniadaeth grefyddol, noa eren icy food mewyddynydullycynawniry gwaaan- aeth hwn yn ein pliih. 0 hynallan bydd yn rhaid ca^l tri neu bed war ii lawnn y gwaith .yr oedd nn Ieuan Gwyllt yn medru ei gwblbau. Wrbh ddywedyd hyn am dano, ni ddymunwn anghoflo y ffaith fod iddo rag-lafurwyr yn gystal; a chyd-lafurwyr yn y gwaith; aoniohwen- ychwn, yn y mesur lleiaf, dynu oddi with y clod dyledus iddynt. Yn awr, fe dybir yn bur gyffredinol,. mai y ilwybr goreu i anrhydeddu ei ■goffawdwiiaeth fyddai, trwy sefydlu ys- goloriaeth gerddorol yn Aberystwyth, i weinyddu addysg, o oes i oes, i ieuenctyd Cymru., yr hyn y fyddai yn fendith bar- haus. tFe dybir, hefyd, y bydd yn hawdd dwyn yr amcan hwn i ben. Gwn fod llawer, a chyedwyf fod llawer mwy, yn barod i danysg^ifio yn helaeth; gwn hef- yd fod llawer o gorau cynulleidfaol, a gobeithiaf y. byddant oil, yn barod i roddieu gwasanaeth yn llawen at yr am- can hwn. Bwriada rhai o'r corata roddi cyngherddau uniocgyrchol at hynyma, a bwriada ereill rodaielw eyfarfod hwyr. ol y gynjanfa gerddorol cesaf a gynelir ganddynt. Y mae dwy requiem' goffi- awdwriaqth,ol,eiqigog wedi eu cyhoeddi. Cymered, pob. un ei Iwybr ei bun i roddi y cymhosth angenrheidiol. Bydded i bob un sydd yn barpd i gyd- weithrddu, "tiwll ai. trwy danysgrifio, neu ynte trwy roddi gwasanaeth cor, anfon yn ddioedi i mi ei enw a'i address, yn gystal ag enw y cor a'r enwad cfef-, yddol i ba no y perthyi« y ^gallwyf ymoheba a hwynt; a thrwyddynt ddewis dau bwyllgor i wneud y trefniadau, ao i g»rio y peth allan—un dros y Gogledd a'r llall dros y D heu. Bjdd cylcb, a ffurf, acamodau yr ys- goloriaetb, yu cael eu peoderfynn gan yr ateb a roddir i'r apel hwn, a chan bleidlais y rhai a anfonant eu henwau i mi yn ol y cyfarwyddyd uchod. Bryngolwg, Swansea. D. SAUNDERS.

OHWIFF GLOWYR YSTALYFERA. MRI. GOL.Shwd mae'r hen bebyll crwyn genych er ys talwm ? Fe fn thai 0 honom ni, fel brawdoliael h tariddae- arol, yn rhoi tro i wal'd Dafydd JofieS. wedi ysgnblo atoch o'r blaen yn win ar air a chydwybod, mae 'newyrth Daf- yad yn edrych mor wysgi ag erioei— cerddai y tt aeth yn llawer cyflymach na Gito Nith Bran, yr hwn a enwogodd ei hun yn y dyddiffu gynt ar hyd air For- ganwg fol redegwr baan; twt-twt, beth oodd Gito, dyn help,, yn ymylV hen Ddafi medra hwn gadded dan *anuyr gjynt.iiaGitQ yn spood; ie, a mwy j8» wyny, g»Il boeri fa a- dttflii yn j- ^axflrau, dyma i ohwi raswr! Peth arall sy'n dda iawn yn ncd- weddu yr hen iraw.d ydyw ei arrAd I; eeir ambpll u9ii foy gyda ni. tna Yet »lyfera yma, a'i anadl yn yhywbeth gwahanol i fod yn bersawrus, a bsir i chwi folltio drws eieh arcgliad y fynyd yr awch i'w bresonoldeb; ond nid fell y yr hen Ddeio, m&e ei anaijl ef mor ber ac mor iachua &'r golenni ei hun. Rhyw brydnawn, dygwyddo^d i mi gwrdd a hen wraig O^dd yn casgla cocs-ar y traeth; g6fyn- ais idai yn svirth iawn csrnai bugs o wely Dafydd Jones oedd-yu y faeged gatddi (■ar ei phaa.? yn wial' ebe hithau, p ya. athtonyddol ,iawa, Da, coca fresh sydd yn y fagged yn siwr, a pheidied beii scouiidrel to}. y ch'r.»dweyd mai bugs sydd genyf, onide fe ddoda i y policeman ar eidh gw&r mo'n bonta sMSad.' Wedi i mi gaiifod mai isith o einaduron nftern oedd yr hen. wraigyn arfer siarad, ac mor estronol ijojee, ffwrdd a mi drachefa. fel y dywedpdd yr aiifarwol Telynog, i Wrando ar gri y wendon,—hir ohwareu U^ch( rhuad yr eigion A dylamu byd lyraion — Gfreigiau, hfjrdd dyrau y doi)." A chyfarf jddais a rhyw chap go ^etfer» #edi ei freiutio yn anrhydeddua a gift of ike gab. Siai adwyd am bynciau y dydd, a gofynais yn mhen tipyn iddo os: oedd yn arfer d'od i ymweled a Dafydd Jones, a dywododd ei fod yn ■>' bur gyfarwydd a'r hen wr p^hwyo, un o'r hen bobl iach- af ar y, ddier.yw 'newyrth Dafydd,' af ar y dd&eryw 'newyrth Dafydd,' ebe efei ni.chlywais iddo adyoddef oddiwrth | 9 d wr y bronchitis, asthma, disease of the lungs, a'r llu mawr yna; ond dywedir ei fod yn dyoddef yn lied ami oddiwrth y gout, pan fyddo wedi cymeryd-felmae'r hen bobl dewiras yma i gyd—gormod o'r go in.' Felly chwi welwch fod gwa. haholfathauo bobl yn talu ymweiiad a'r hen. wr yn nhymorau y gwanwyn a'r haf. J < ■' Crybwyllasom dro yn ol em bod yn bwriadu cael excursion, fel Chwiffwyr, ar gefn yr Hen Fawch Wen o'r ddaear drwv'r arvfiindrefn heulaidd: ond rhyw. foddneu gilydd, methwyd dod i gyiun- deb. Yr oedd rhai o'r boys yma wedi meddwl cryn lawer hefyd all, dipyl o spri ar y daith Bwriadai F~ed y S.is alw. am beiot o burton yn no o dap rooms yr haul. Wil Humphrey a f <vriadai f in'd i dori ei wallt yn ol yr angelic style, at ryw hen farbwr a adwa9nai yn mhlaned Sadwrn. Dywedai Bob Gareg Lawr y byddai iddo ef ordro maDd el cam, a llwyarn arian, er gwneud gravel walk ysblonydd o amgylch yr Australian tem- ple., Sion Gelli Gawr a ddywedai y bydd- ai iddo ef brynu ffon fawr yn un o siop. au Gwener er taro ymenyddiau terfysg- wyr cymdeithasol sy'n bradgynl'unio pethau dyeithr ar hyd capeli ymneill- duol Yst .lyfera. Hari'r Clochydd a ddywed^i y prynai ef ddeugMn milllir o delegraph wire yo mhlaoed U -anus, er ea gosod o seat fawr pob capel Ymneill- daol yn y lie i barlwr goreu y Rock. Sam Colier Gwyn a dyngai y mynai yttau Ilot o weii3id,)gion o go'!egau Mawrth, er eu introducio i Herod Fawr, fel rhai mwy pwrpesol a mwy ystwyth i ljfn ei draed, ac i fyw mewn unoliaeth didor a'r Aust-alaan Government. Mae llawer o destynau wrth law gen- ym, megys cadw ariaa bets yn y gwaith, a afwch mewn cysyl'tiad a'r AuBtralean temple, &c., 4c. Ceir Chwiff felus arnyrt y tro nesaf. CcFN'.

AT MR. WILLIAM ABRAHAM, (MABON.) Ar wyl Syr,—Wrth i ohwi dda lien llythyr y 'Gweithiwr' yn y DAB UN, cewch ei fod yn lledarwyddo fod Boss Owm vman wedi bod yn euog o ddwyQ dyeithriaid i lofa ger Penbre yn lla yr hen weithwyr. Bydd g^ir o eglurbsd ar byn yn fodd- loLrwydd i lawer heblaw y Boss ei hun.

LLITH SHON O'R CWM- Y maz eymaint o wihanol fathan o bechodau mow- I a natu iol yn cael eu cjflawci, eu meithtio, a'u magu, gyda gofal, parch, ac anwyldeb neillduol ar hyd a thraws y Cwm yma, gan wahanol baiaonau a ohymeriadau mewn sefjllf*- oadd to urddasohwydd, nes y maent yn poeni coi ff, calon, ae ysbryd Beto druaa W3 miiot, fel nas gwn yn y byd crwn pi fodd mae ei boddio, a boddic fy hun ac ereill gyda llaw. Dwrdia fi yn eDbyáâs yr wytbnos hon am na wnawn guro at gorynaurhai o bechodau yr oes, os myn. wch chwi. A beth sydd i ini a fynwyf a'r pethau yna, moddweh chwi P Gradwyf pe y ihyfygwn gyffwrdd eg un o honynt, y syrthiwn i berygl o gael cu fa ofnadwy gan y.:gethwr.syua; icyn wir i chwi, nid wyfyn eredn y gtdlwn gyfodi ilaw na llef-yu eu herbyn pe y galwjnt fi yn durtoepcet busaesol a lUprynï-idd, Gan hyny^gwell genyf syrthio i fjchau yr hen 'V,reigan, nag, ymj raeth ageiddo y gethwts, gan addaW curo tipyn bach nawr ac eilfaith ar bechodan a lljgred- igAetha-u yr oes, pan na fydd pathau cylch a bd^iBs fy hunan yn galw am fy ngwasanaeth.J Yn Jawr rhaid cofio am fy lutH ai- weddal." i mi ynddi ^Iddaw ystori J^c y |ardisiDS o'r Alltwen^ M" ttc&legyd rhaid i'r aderyn bitw bsoh yna, wrth ychydig gyfEeri o hcleni oaoa- mwci, cyny daw i werthfawrogi a chetydd. ffaith ywei fod dipyn yn eithafol o baenUs gan folwyntedd, poeth- der yr ymenyaa, ao hun&noldyb> ond <' gallaf eich ricrhau y daw yn well yn y. 1 Fan. Ond at yatorl Jao. 'Yn awr fy 1 ewythr Shon,' ebe Jac, 'rhaid i chwi gyfaddef eich bod yn geso os nad yn gwybJd pwy ydyw y Telor' mawr yna, oblegyd yr ydych wedi taraw yr hoel ar ei chlopa, p>nyn son am feau- fynhraed ac yn y blaen; on4 gellwch fod, yn sicr nad oes perygl iddynt fesur fy nhraed i y walth hon eto, beth bynag, oblegyd on my dandy horse yr oeddwn pan gefais y drws yn nghil agored.' Go on Jac, go on.' 4 Wei, teflais fy ngolwg i fewn a chain- fyddais dri nau bedwai hwdwch barfog yn dwyn en gwahanol oruchwyliaethau yn mlaen.' I Weli beth oedd hyny Jac P Ai mesur traed, pwytho, a churo'r lap- stone P' Ychydig o'r gwaith yna, eithr llawer o drafod cldau pyrth calonau meibion a marched dynioa Trafod ys- pienddrychau i ganfod i a thrwy ddillud, cyrfE, calonau, a meddylian pawb a ad- Waenant; ac a ddeuai i gyffyrddiad a hwy! Dadansoddi holl sylweddion meddyliol a deallol y cryf a'r gwan, yncghyda deall rheswm, bwriadau, a chydwybodau plant dynion, ao holl elfenau y corff a'r enaid dyaol yn un oy fanswm cryno!! Holi, olrhain, mesur a phwyso deall cyfric- achau, ac amgylredion, yn tghyda phob math o ddirgeledigiethau a chudcsiedig drysorau cyfrinachol yduwiau ae J sbryd ion yr hollwybodusion, yn nghyd ag esbonio ao egluro yr holl wyddorauduw- inyddcl no annatguddiedig i'w gilydd gyda boddhad a mwyniant anrhaethol Fy ewyrth Shon, yr ydych yn son a siarad am chwareugampwyr dychymyg, a damcaniaethau prif wyddorau yr oesau, beth ydynt? A allasent hwy fesnr a phwyso y fath bethau a r rhai hyn Rhyfedd y gwnaed dyn,' ond beth ydyw iddynt hwy ? Mesurant a phwysant fydoedd s. bodau cefol, yn nghyda deall cylchdroad&u a aymudiadM see a phlan- -1 .3 eaau, ynnghy,la llu o lociaua uyu^- hweledig, yi aiabreswyliant yn rghylch- oedd bydoedd eangfaith eu dychymygion hwy eu bnnaiD yn unig I Dyoa beth ydy ■* birds of theory, wonders will never cease I TLbw, taw, bellach Jac. Rhiid cyfaddef dy fod yn ystoriwr doniol iawn, ond byth nis gelli fy merswadio i gredn y fath b jtas lol a disail, oblegyd y mae lleferydd yr aderya a'i cynrychiola yn ddigon o brawf i mi mai Bythed o yst- lumod anwybodus y tywyllwch ydynt, a gwylliaid gwancu3 ae ysglyfaethus l afagddu fawr, yn porthi eu hunain ar ffiiidd bsthau drygsawrus y tomenau drewedig a syrffedus sydd wedi eu codi a ga^thffosydd di^asoedd noddfeydd gwe« billon pob cym 1elthu. Diystyrodd Telor' fy ngbyt'gor diweddaf, ond beth a wna a ganlyn sydd gwestiwn ? Gwell i Telor Tawe i dewi Nag afradu'i ddawn barddoni; Myn'd ya wartt a'i hen f ledi, A mogu > n ei dctrewdol BelIaeh bydd pawb yn é eall p-w wyt, a b3th fydd dy dyu ged, oci f y dd uedifar- bau am dy ffoltdd a'th ddwin' -ialw am dano. Wyddooh chwi beth, mae fy wyrion yma wedi myned yn odd o huff o deganau a phler tyneiddiwch; lie yn mhlith peth- au ereill yn orhoff o ddarlien ysmaldod; b.euddwydion, ffagcbwedlau, a phob math o gywraingarch plentynaiad. A wyddoch pa le y maent yn dod o hyd iddynt, boys ? Dim or.d yn y newydd* iadur yna sydd a'i g, lch.edad tua 2,000! ac yn ymfE ostio >n ei burdeb, a chwaith oruchel ei ohebydd.oa n'i staff glasu ol 1 dym.'r f4 n. I gael brysio yn mlaen, beth by rag, darfa i ShiLcyn bach yma c wt ydyw tua saith oed-daraw ar Jsgdf ddoniol g. hebyddclasurol withreswm (?) o'r anw Wil o'r Wenal t. Eideetynoead Tsb yd- ion, eitbr cynwysiid ei draeta oedd I hwch,' ac yn cael ei throi o'i chut i blith prenau yr ardd, a'r i hyw wry w aidd yu ei iapio i finy yn y fan mewn SA hlen ihwyd-dyll g o ddiffyg cyetrawen a dylni. D)ntir'r hancs i chwi f 1 y cefais ef gan biencyn, a phellach thigymodd iddo mal hyn. Breuddwydiodd Wil o'r Wenallt, Wefd hvtch, a bv<cfci, a baich 0 bechod bucbedd fochaidd, v Anl adrwydd ll,droedd cawnen, < A hirion goed maireirion, A pbrenau cbwardd gardd bardd, Ond O! y cwbl gxbolwyd Yw pasdai pisdai't wlad. Dyna faledwr clasurol ydyw Shir cyn onide? A beth fydd tua theifyn ei ffrwgwd gyda Wil druan. SHON O'E CWM. [Y Mae ynwlr ddrwg genym orfod aw- grymu 6nfoddhllrwydd i waith ein gohebwyr ya ymwneud yn ormodol a'r personol, a hyny mewn dtill nad yw 0 ua budd i'r lliiaws; ond y mae yn rhaid i ni gael yr oil fel y hyddo ya berfiVth dde^lladwy i'n d il-jnwyr yn y Betwa, yn' gystal sg i'r rhai syad • yn y byd—llunier i gall

r -«'U DARUTE Anti Tu k wrthym vurat lie neillduol, heb fod can mill- dir o FertLyr, wedi traddodi da lith ar y teatynamserol uchod; iddo "hreu trwy ddweyd y buasai yn wel- o.Qddo ar ryfel; 'ac mai siarad a:n ladies j Sxd- tan yn ei Harem—fel po buasai wedi b/eulio ei oea ylio wnaeth. Wedi dysgfifio yr Harem, Ac., gofynodd yn orfoleddy s t'w wraadawy", a oeddent hwy ddim yn meddwl fod pob Saltan mewn Covers ? Dywedai hefyd fod policy y oeidwadwyr yn iawn, ao mai ffyliaid oeddynt yn dweyd yn amgen. Dywed y gohebydd hefyd fod y ddarlithyn un isel .a ffiaidd o ran chwaith, a hollol ddienaid o ran gallu meddtliol. ■ —-

CORN Y CYMRO GWYLLT. • Ni ddymonwn er dim rodditramgwydd, i i un gohebydd na darllenydd o glodwiw DABIAN Y GWEITHIWR ond fel ua CIG, sydd wedi ei osod gan Noah yn nod i saethau gwenwynig, yr wyf yn apelio atoch chwi am faes &gored i'w drin pan fyddo eto yn teimlo yn hoenus. Fe wel pawb o honocb faint o jes a wraethom iddo drwy roddi eli ar y corn mewn pryd. Pe buasai wedi Ilwyddo i gario allan ÐI gynllun bwriadedig, dichon y buasai yn teimlo «i galon ddrwg yn llawen; ona daliwyd y gwalch heb yn wybod iddo. Buom yn gwylio ei symudiadau yD fanwi o eisteddfod yr Alltwen hyd heddyw, a gwyddom y bydd yn dda gan weithwyr Oymru gad golwg ar y truan yn troi o fod yn lowr i fod yn ohebydd clercs a gafferiaid. Gan ei fod yn weddol ddiddig y dyddiau byn, ni fydd i ni newid yr eli, ond dywedwn wrtho, Dos, aona 'i! ou Ym* phecha mwyach." Ceisiwn n gadw hyd y gallnm heb drcohi em dwy. law wrth drin un nor ddaed. L. AFAN. K

GAIR AT Y LLWYNOG. Mri. Gol.,—Yn y DABIAN am yr wyth. noB ddiweddaf, gwelais fod y Llwynog tredi bod yn crafu hen domen ddrewedig yr < waith. Dyweda y Llwynog ei fod wedl- dyfod i wneuthur heddwch ihwng crefyddwyr.Cwmnedd, oad yn He hedd- wch, yr wyf yn meddwl mae rhyfel y mai yn ei waeud. Dywed ei fodyn gry f yn y pwnc, a i fod wedi cael allan y gwir. Os gwir, y mae yn wir lied chwithig 1 r rhan lucsocaf o drigolion y lIe hwn. Geilw y Llwynog un o ddynion parchus- af y lie yn 110 aur, a'i fod wedi dang- os ei spleen at y gweinidog. Yn enw pawb a phob peth, pa spleen a ddangos- odd; a ddywedodd efe ryw air yn f ich 8m y gweinidog ? Oni chaf Dda y gwein- idog bob parch dyleduB yn nhy Mr. Evans bob tro y bu yno P Dywed hefyd mai nid parch atyrhenweinidogbarodd iddo anion am dano. Ond heriaf y Llwynog a phawb arall i ddangos gwell

PWLL Y MYNYDD ABERNANT. ANWYL SYB,—Yn eich rhifyn diweddaf yr oedd glowyr Pwll y Mynydd yn cy- huddo W. D. o fod yn euog o gyhoeddi anwireddau am lowyr P wll y Mynydd yn y cyfaifod yn Merthyr y dydd o'r blaen. Erbyn heddyw yr ydym wedi bod yn siarad a'r pe. son ei hunan, ao apheraon- au oyfrifol ereill oedd yn y oyfai fod a nodwyd, ae yr ydym wedi cael allan f6d y brawd yn cael ei gyhuddo ar gim. Nid y ni, cofiad, oedd yn ei gyhuddo, ond ereill nad ydynt yn dal peithynas a Phwll y Mynydd o gwbl; ac ar y rhai hyuy o hyn allan mae a fynom ni, aonid a W. D. Da genym glywed ar s..il dda ei fod yn rhydd, ao yr ydyrn. yn credu hyny, gan alw yn ol yr hyn a gyhoedd- wyd "m dano get. bron y byd fel peth heb fod yo wirionedd. Nid pell yw oyfiawnder heb ei tod yn galw am enwi y rhti bycy a'i oyhuddodd, ond yr ydym yn gwybod pwy ydyw y Rhai fu'n hau hadau hydwyll, A galw'r dorf i goelio'r twyll.' Yr ydym yn sicr o blethu fflangell, o fan refEynau ar eu cyfer, a chant brofi hono oni wnant ymiddheuriad o'u celwyddau. 'i, Fe ddyhi fod Dod i ni—ar dalcen Hir dolciog celwyddgi 0 losgiad gof, law wysgi, Er llai o goel i'r hyll gi.' UN O'R PWLL DROB Y LiBILL.