Tarian Y Gweithiwr

DIWEDDARAFY RHYFKL. Y mae wyth mil o Rwsiaid wedi croesi y Dobrudscha, yn Matchin, yn ol hyHbysiad o Constantinople. Y rua« Ahmed Mouhktar Pacha wedi euiil buddugoliaeth ar y Rwsiaid, y rhai, meddir, sydd wedi dyod ief oolied dir- fawr mewn lladd, clwyto,a charcbaror- ion. Cymerwyd hefyd nifer mawr o'n gynan a'i oeffylau.

MARWOLAETH TRUENUS MEWN ODIN GALCH. PrydnaWn dydd Linn diweddaf, yn odinau calch Armitage, Sheffield, cyf. arfvddodd dyn o'r enw Samuel Marples, 27 oed, (newydd briodi), a diwedd arswydus. Taa chanol dydd, bernir ei fodyn rhoddi ei giniaw i dwymo.pryd y syrthiodd ar ei hyd i ganol y calch brwd, a methwyd ei gael allan nes nad oedd dim o hono ond yr esgyrn.

HUNANLADDIAD GOR- UCHWYLIWR. Taenwyd y newydd dydd Gwener diweddaf, yn nghymydogaeth Aber- tawe, fod Mr Bergnet, prif oruchwyliwr gweithiau Spelter Mri. Vivian, Tre- I rt yn hollol wirionedd. Ymddangosaiei fod yn hollol iach hyd yr adeg y cyf- lawnodd y weithred, gan ofaln fel arfer am ei oruchwyliaeth. Ffrancwr ydoedd o genedl, wedi byw yn Abertawe am flynyddoedd.- Gadawodd weddw a theulu.

NODION TALFYREDIG. Yn y manylion sydd we ii cyrhaedd o St. John, New Brunswick, o barthed y tan dinystriol a gymerodd le yno, cawn fod 12 o eglwysi, o 25 o adeilad- au cyhoeddus ereill, wedi eu llosgi. Y mae dros 20 hefyd o bersonan wedi colli eu bywydau. 0 barthed vmosodiad yr Indiaid ar y sefydlwyr in Idaho, dywedir fod yr helyint yn ofidus, a bod 1,500 o Indiaid wedi ymgrynhoi yn nghyd. Y mae amry w fywydau wedi eu colli, a llawer o feddianan wedi eu dinystrio. Y mae dyn o'r enw James Wallace, perthynol i gwmni Abernant a Ply- mouth, wedi ei ddedfrydu i chwech wythnos o garchariad am doti a Had rata rbawn cyhfton eeff) 1 peI thynol i lofa y Tynel. Dydd Mawrth diweddat yr oedd Mr. Macdonald yn Manchester, mewn cyf. arfod perthynol i Undeb Cenedlaethol y Mwnwyr, yn yr hwn y dywedai ei fod yn argyhoeddedig yr elai yr amser- an yn waeth-waeth, nes y deuai y glo- wyr i weled mai gorlawnder oadd mellith y fasnacb, yr hyn oedd yn an- dwyo meistri a gweithwyr. Yn Whitchurch, ger Caerd dd, dydd Marcher yr wythnos ddiweddaf, bu farw bachgenyn ieuanc 12 oed, o'renw Evans, o gynddeiriogrwydd. Cnowyd ef mewn dau fan gan gi yn mis Mai di- weddaf. ti Torodd tan dinystriol allan yn Marblehead, Massachusetts, boreu dydd Linn diweddat, yr nwn a dcunystr- iodd holl brif adeiladau y dref. Dydd Mawrth diw. ddaf hysbysodd Maer Casnewydd fod X77 17s. 6c. wedi eu casgln yn Casnewydd tuag at drys- orfa G ola y Tynewydd, ac wedi cadw at y treftliai, yr anfonai efe y bwm at Arglwydd Faer Llundain. Yn yetod ystorm o fellt a tharanau, a gymerodd le ddydd Mercher, yr wythnos ddiweddaf, disgynodd taian- foll t i dy un George Mills, Aberafon, yr hon a wnaeth ddinystr mawr ar y dodrefn, ac ni chafodd y teulu ond diangfa megys un wyrthiol am en bywydau. Myn gohebydd o Bontypridd i ni hysbysu tod paganiaidy lie hwnw wedi cynal cyfarfod ar y Gareg Siglo, ddydd Iau yr wythnos ddiweddat. a'r pagan- dad Myfyr yn brif weinyddwr. Yn mhwll No. 2 GeihiD, perthynol i Gyfarthfa, Merthyr, ddydd Ian yr wythnos ddiweddaf, cyfarfyddodd bach- geryn 13o s'l diwedd, trwy i gareg fawr syrthio arno, a thori ei ben broil ymaith. Yn Tredegar, dydd Gwener diwedd- at, cafodd dyn ieuanc o'r enw Cotter ei iadd trwy i druck tyned drosto yn agos i'r gwe.thiau. Y mae yn ymddangos ei fod, er arbed cerdde(i, wedi dringo i ben y truck. Deallwn mai Arglwydd Aberdar sydd wedi ei ddewis -can ei Mawrhydi i gyflwyrso yr Albeit Medals i'r gwron- iaid sydd wedi eu neillduo i'w derbyn am wrolwaith mewn cysylltiad a helynfc Glofa Tynewyud. Y inae mamach y glo a' baiarn yn swydd Warwick, yn waeth yn awr nac f bu erioed. Y mae yno dros 300 o fwnwyr yn awr o dan rybydd, ac y mae rhai o'r meistri wedi penderfyi n cau eu 'weithfeydd yn hollol hyd nes yr ad- tywia masnach. Dydd Sadwrn diweddaf bu farw ?«rd^d, <> Ds-dd sStwfn diweadaf cyna*m*ia un John l^nick, masnachwi wedi gwneud ei ffoitiwn, hunanladdiad trwy neidio i lawr o bont Clilton, Briste. Boreu dydd Sul, y 24ain cyfisol, cymer- odd dygwyddiad hynod le yn N ghwm. aman. sir Gaer. Yn agos i'r Incline Row, lladdwyd neidr yn agos i lathen a haner o hyd, a mawr y terfysg a gymer- odd Ie.

+ YSTRAD RHONDDA. TYSTEB.—Prydnawn dydd Iau, 21ain cyfisol, cafwyd gwper ddanteithiol yn y Railway Inn, Ystrad, ar yr achlysur o roddi tysteb i Mr. a Mrs. Jenkins, llymonth. Mertbyr. Yr oedd Mr. John Jenkins wedi bod yn rheoli yn nglofeydd y Bwllfa a'r Dar am ryw wyth mlynedd, ac yn yr amserhyny sicrhaodd iddo ei hun filoedd o gyfeillion trylwyr; felly hefyd Mrs. Jenkins yn y cylch yr oedd hithau yn troi ynddo, nes peri i lawer deimlo eu bod wedi colli teulu croesawgar ac elusen- gar o'r ardal. Anrhegwyd Mr. Jenkins ag Annirod barometer, a Mrs. Jenkins a tea service a cruet stand ardderchog, y cwbl yn werth £ 21. Wedi gwneud cyf- iawnder a'r danteithion blasus, aethpwyd drwy y seremoni o roddi y dysteb, mewn inodd deheuig, gan Mrs. Johns, Pentre m Hotel, ac Evan Thomas, Ysw., TanyderixS Llywyddwyd gan Dr. Idris Davies, yn ffordd feistrolgar ei hun. Llanwyd gadair isaf gan Mr. Edward Edwards,1^ rheolwr glofa Bodringallt, yn ei ddull di- rodres ac effeithiol arferol Ar ol derbyn Srhoddion, adroddodd Mr. Jenkins y inellau canlynol, nes yr oedd mynwesau pawb oedd yn yr ystafell fel yn fflamio gan deiniad hiraetblon Daethom at Len g mdpithi n,- er b'u Aur 11 » f> DgLali.n, Sef Ciriad difred dwj fron, A rbwjdl hy-t.t am y rbodJ bon. Ar aden swynoi bu101 'hedaf,—atocb chwi Eto dychwekf; Hyd fy aoeh mi a ch j a-cha', Hoents wyr ar h. uaws wn a. Anerchwyd y cyfarfod gan Mri. Mor- gans, Windsor D. Thomas, rheolwr y Gelli; D. Williams, Greenfield Inn; a J. Johns, Pentre Hotel. Canwydyn swrnol iawn gan Mri. D. S. Istance, Daniel Tho- mas, Daniel Williams, a J. Thomas, Rail- way Inn. Yrydym ni yn y Rhondda \TX teimlo ein bod wedi colli goruchwyliwr o'r iawn ryw oddiyma yn mherson Mr. J. Jenkins, ac yn dymiino iddo et a'i deulu bob llwyddiant a chysur|yn eu lie newydd. GLOWB.

Y RHYFEL. toAE yr adeg bwysig i groesi y Da- wedi dyfod, a gallwn ddysgwyl f?an glywed fod brwydrau ofoadwy *^di eti hymladd. Er fod rhai mil- o fywydau wedi ea colli eisioes Vt7 ri)yfelpresenol yn Asia,liey mae |,fyrciaid wedi cael eu cnro, ac am- jjuffynfa ar ol amddiffynfa wedi syrthio adwylaw y Rwsiaid, eto nid ydyw y -jjydrau hyny ond bychain mewn Svh ar^a0t^ *'r Jmdrechfeydd ofoadwy jjWd ar, a rhai o honynt wedi cymeryd erbyn hyn wrth groesi y Danube, lanau yr hon y mae y ddwy ymher- ^aeth wedi ymgasgln eu galluoedd *7 Dghyd, wrth y canoedd o filoedd, 1 ^i?r en ck-ddvfau. Y mae cynrrchiolwyr milwrol y ?*ahanol aliuoedd, y rhai a arosantyn r«en Cadlys y Rwsiaid, wedi ea hys- Jjsu am y manau y bwriedir ei chroesi, g y gallant gyfeirio tuag yno, a'r «ebwyr rhyfel wedi brysio tna glan- y 5T afon i weled y grand struggle. niae y Danube drwy y Uifogydd ^5^ri°n a pharhaus sydd wedi ei nod- ^adi eleni yn an ad un fiwyddyn arall Ca7s deg-ar hugain o flynyddau, wedi Rwsiaid d aw yn llawer gwell 0J| y medrai y Tyrciaid eu hunain Ad maent wedi ei chroesi bellach- ftr y Rwsiaid dros fil o rafts ^afoa, y rhai a flhirfir o nifer o 5^dfadati wedi e ucysylltu yn nghyd. ^Cj^yddiwyd nifer fawr o honynt yn fl-3 a gadawyd nifer digonol i pont yn Galatz..AT 01 T&u UM- o weithio caled, nos Ian diwedd- id uedil onil uaut a lianer o latheni vi therfynu o'r bont yn Braila ar jhr ogleddol i'r afon, a'r pen arall *atschet, Y1 ° hr ddeheuol, sef y Jyny canol, lie y rhedai y dwfr > a chyn toriad gwawr dydd ,er yr oedd wedi ei gorphen. .J yr ysgraffbontydd, neu y pan- .8 hyn allan bob yn un i ganol yr *!> oddeutu cant a haner o droed- oiu1 octir nchaf i'r ddau pen i'r C S tefld angor i lawr, a .gollyngid Jjynt yn araf i'w He, a sicrheid hwynt y rhai blaenaf, nes croesi yr afon; jv^yuebyrhai hyn gosodid plancian v fbai affurfientesgynlawr, ar %f ?n eto, ra* troe^^eddi o ucttder, y i%r> d esgynlawr arall o blancian oryf- gj. e^eill, y rhai a ffurfient y ffordd i Dydd Iau, croesodd amryw o'r ^ill^d yn Galatz, lie oddeutu deg y yn nea i'r Mor Du, ac nid dros Wr** Braila, yr oe^d y Tyrciaid ^d VC^ltl^wyn am danynt. Ymsefjdl- ^ha °'r Rwsiaid yny Dobruds- ig °od nid heb wrthwynebiad ystyfh- H du y Tyrciaid. Diamheu y daw ^dvl?fc yn ddefnyddiol ryw w ond y dyben o'i hadeiladnyno H^esenol oedd cadw y Tyrciaid i'w Qai °* ^ra y cr0esai y Rwsiaid yn I g. J^z> o'r hwn le y teithiasant gan Fyd y Tyrciaid, fel y gwnant bob gyda syndod, a chymerasant ^»r o'r ucheldiroedd ger Matchin, re e i hyny, ar ol ymladd brwydr jjth a'r Tyrciaid, y rhai oeddynt yn na hwy. Rhifai y ^^laid oddeutu salth mil. Dechreu- V6y frwydr oddeutu tri o'r gloch y y a pharhaodd hyd ddau o'r gloch pryd yr enciliodd y Tyre a^a8^ y Rwsiaid, ond nid heb drom, yn feistriaid ar y maes. ^Uria ^r J^wsiaid. fel hyn sefydlu eu af0n ^nwaith ar ochr ddeheuol yr Hif bjdd yn hawddach iddynt groesi el rpwlu.0socach, a chadw llongau rhyf- yn ol rhag peryglu en pont- ic a^ ?8 y rhaiyderbyniant nwyddan Wyfnerthiad- ^a^ant weithio en Odd ^Ua Hirsova, yr hwn le sydd deugain milldir o Matchic, ac y*° 1 Kaiarach, yr ochr arall i Silistria, ac ar ol clirio glanan yr afon ? o'r Tyrciaid, gallant gyda rhwyddineb groesi nnrhyw nifer lie y mynant. Fel arferol ar ol colled bwysig, y mae y Pacbas yn Constantinople, yn ad-daliad am y golled a ddyoddefasant, yn cy- hoeddi rhyw newydd gwylit en bod wedi enill bnddngoliaeth bwysig mewn rhyw le arall, fel y .gwnaethant wrth gyhoeddi en bod wedi adgymeryd Ardahan, pryd nad oedd rhith o sail iddo. Yn awr dywedant eu bod wedi adgymeryd Bayazid, ond y mae yn ofynol cael rhyw sicrwydd pellach na'r hyn a gawn o Constantinople cyn y gallwn ei dderbyn fel gwirlonedd. Tebyg fod oyflwr y Montenigriaid dewrion yn wir resynns; y maent yn 01 bob newyddion wedi cael en llethn gan y mwyafrif mawr Tyrcaidd, y rhai sydd ar eu taith tua'u prif ddinas Cetting, o'r hwn le y mae y gwroniaid dewr wedi encilio. Gellir dweyd fod y rhyiei a hwy drosodd, yn ol pob ar- wyddioB. Y mae llynges Rwsia ar y Mor Du wedi cvflawni t pyn fwy na ddysgwylid o waith. Y mae y Hong arfog 'Con- stant iae wedi suddo pedair o longau masnachol perthynol i Twrci ar gyffia- ian Asia Leiat. Uymerodd Vladimir, llong arall i Twrci, yn garcharor, a dygoda hi i borthladd Odessa, yr hwn borthladd proffesa y Tyrciaid en bod yn ei warchae. Y mae tanbeleniad Rnstchuk gan y Rwsiaid wedi canlyn yn fuan groesiad anarferol, ac nid yw yn ambeu nad ydyw mor ddychryullyd ag y gall y Rweiaid ei wnend. Rnstchnk ydyw yr amddiffynfa eangaf a chadarnaf ar ochr ddeheuol y Danube, a chan ei bod yn sefyll yn union yn y man y mae y Rwsiaid eitiau croesi, nid ydynt wedi arbed na thraul na thrafferth er ei chael wedi ei dinystrio. Dechreuwvd y tanbeleniad ddydd Sul diweddar, acy mae atebiad y Tyrc- iaid yn nerthol a chyson, ac wedi effeithio i roddi Guirgevo yn dUmiau. Y mae tanbeleniad y Rwsiaid yn cael ei gyfeirio i ganolbarth y dref. Y mae y Cadfridog Zimmerman yn canmol amddiffyniad y Tyrciaid ddvdd Gwener yn fawr. Dywed fod y gtlyn wedi rhagdybio eu cynllnniau, ac wedi pa:otoi i'w gyfarfod. Derbyniodd amryw o'i wyr ef archcllion a'r bidog- an, yr hyn a ddengys fod y gwaith yn boeth. Y mae ymladd adnewyddol weii cymeryd lie o gwmpas Batoum, ac y mae y Cadfridog Tyrcaidd newydd-— Dervish i'acha, yn hawlio ei lod wedi cael y goren o honi. Dy v ed lod y gelyn wedi ymosod amryw weithiau ddydd Sadwrn, ond wedi cael ei yru yn ol; ond ar ddydd bnl, iddo ef ym- osod ar y gelyn, a'i orfodi i dynn yn ol yr amddiffynfeydd yr oedd wedi blanu yn ddiweddar, gyda cholledo 1,500 wedi en Uadd, a rhifedi cytateb- ol wedi eu clwyfo. Mewn cysylltiad a'rfrwydr a ym laddwyd yn ddiweddar yn Delibaba, y mae yn ymddangos fod y Tyrciaid wedi bod yn fwy colledus nag y tybiwyd ar y cyntaf. Costiodd iddynt 1,000 rhwng zn lladd a chlwyfo, heblaw 350 o garchar- orion. Bn orfod arnyut encilio i Erzeroum.

TANCHWA DDIWEDDAR Y WEIGPACH. DyddMercher diweddatteriynwyd prawf Mr. Benjamin Th&mas, gor- uchwyliwr tanddaearol gMfyd^ Weig fach, ger Abertawe, yr hwn a gyhuddid o fod wedi tori Cyfraith Rheoleiddiad Mwngloddian, a thrwy hyny achosi colliad 18 o fywydau trwy x danchwa a gymerodd le yno yn ddiweddar. Wedi prawf hirfaith, cafwyd ef yn euog, a dirwy wyd ef o £ 20. Ai tybed nad yw helyntion o'r fath hyn yn galw am i'n cyfeillion glofaol i ymuno er amddi- ffyniad eu gilydd ? Nid oedd y cyf- eillion a weithienfc yno heb wybod am y perygl; ond eto, o herwydd llwfr- dra a diffyg dealldwriaeth, yn gorfod antu/io i'r perygl, a cholli en bywydau mewn canlyniad. Deunaw o fywydan am ugain punt! ♦

TANCHWA YN ABERNANT, ABERDAR. Boreu dydd Iau, yr wythuos ddi- weddfaf, cymerodd tanchwa le yn mhwll y Tynel, get Aberdar, trwy yr hwn y rollodd labrwr o'r enw enw Francis Williams, 30 oed, ei fywyd, ac y llosg- wyd dan ereill yn beryglus. Y mae yn debyg mae y tagnwy yn unig fu yn foddion i gymerj d ymaith fywyd Williams. +

CYMRO ENWOG YN AMERICA. Rhydd newyddiadur Americanaidd hanes am Gymro enwog, yr hwn a gy- merodd ran neilldaol yn ffurfiad cyntaf Gweriniaeth yr Unol Dalaethau. Ei enw oedd Samuel Meredith, yn gyfaill personol i Wasnir-gton, yr hwn a'i gwnaeth yn dryf-o^ydd cyntaf yr Unol Dalaethau. Yr oedd Samuel Meredith yn fab i Brees Meredith, yr hwn a wnaeth lawer ar ran achos y Werin- iseth, mewn cyngor ac arian. Yr oedd y Meredith hynaf a Washington wedi bod yn gyfeiliion cyn todad allan y rhstel. Gwasmaethodd Samuel Mere- dith y s-vydd odrysoiyddo dan Wash- ington am Wj tb, :.C o dan Adams am b^dair o tiynyddoedci. Pan y daeth J. ffersjii yn Arlywydd, yn 1801, rhoddoid Meredith i fyny ci swydd,' er yn ei byn eWyii^s y llywydd. Ad- eilaUod-i iddo ei huii actedd dy yB an- ialwch Wayne a Sustiaehanua, Penn- gv v i IH, ar y tiroedd yr oevid efe wedi tu p A'rCcisu er setyolu Lreteuigatth, yr hwn a niwod'i «fe yu. Belmont. Ni I iwyddo \vi v>i ymgymeriaa nwn, aeaeth t wy vi g/ioeth, a ba fyw yn unigol a t law. am weddil ei ddydrdiau. Bll liirw yu 67 oei, yn 1817, a'i wiaig dair biynedd yn ddiweddarach. Cladiwyd hWynt yn ngwylltedd1 myt.yud Moosic, yn swydd Honesdale, lie y lllae ea beddan yn ganfyddadwy hyd htiddrw. Y mae. pobl pentref I Pleasant Mount, yn agos ijeidfa y Cymro, yn bwriadu adeiladu cofgolofn ddd.

GWEITHWYR ABERNANT A PLYMOUTH. Y mae gweithwyr cwmni Abemant a Plymouth wedi pederfynu bellach i roddi rhybydd ar ddiwedd y mis presenol na fydd iddynt weithio yn hwy ar y gostyniad o 10 y cant. Y mae cryn bryder. yn mhlith y meistri a'r gweithwyr o barthed i'r anneall- dwriaeth pwysig hwn, a llawer ydyw y dyfalu a'r proffwydo beth fydd y can- lyniad. Y mae glowyr Dehendir Cymru a swydd Fynwy wedi ymrwymo i'w cynorthwyo tra yn sefyll yn erbyn y gostyniad, yn hjtrach nag iddo ddyfod yn un cyffredinol. Nid oes ond gobeithio y gwel y cwmni y pri- odoldeb o dynn yn ol y gostyngiad, ac yr a pethau yn mlaen fel arfer, gan fod ynsicr tod cyflogau eu plovyr yn af- resymol o isel eisioes. Y mae amryw feistri wedi caniatau i'r arian a gyf- renir tuag at eu cy north wyo, os den ant allan hefyd, i gael eu cadw yn swjdd- feydd tala eu gloteydd. Swm yr arian a danysgrifiwyd nos Sadwrn diweddaf yn Ton, Ystrad, oedd £ 195.