Tarian Y Gweithiwr

MARWOLAETH TRUENUS MEWN ODIN GALCH. PrydnaWn dydd Linn diweddaf, yn odinau calch Armitage, Sheffield, cyf. arfvddodd dyn o'r enw Samuel Marples, 27 oed, (newydd briodi), a diwedd arswydus. Taa chanol dydd, bernir ei fodyn rhoddi ei giniaw i dwymo.pryd y syrthiodd ar ei hyd i ganol y calch brwd, a methwyd ei gael allan nes nad oedd dim o hono ond yr esgyrn.

HUNANLADDIAD GOR- UCHWYLIWR. Taenwyd y newydd dydd Gwener diweddaf, yn nghymydogaeth Aber- tawe, fod Mr Bergnet, prif oruchwyliwr gweithiau Spelter Mri. Vivian, Tre- I rt yn hollol wirionedd. Ymddangosaiei fod yn hollol iach hyd yr adeg y cyf- lawnodd y weithred, gan ofaln fel arfer am ei oruchwyliaeth. Ffrancwr ydoedd o genedl, wedi byw yn Abertawe am flynyddoedd.- Gadawodd weddw a theulu.

NODION TALFYREDIG. Yn y manylion sydd we ii cyrhaedd o St. John, New Brunswick, o barthed y tan dinystriol a gymerodd le yno, cawn fod 12 o eglwysi, o 25 o adeilad- au cyhoeddus ereill, wedi eu llosgi. Y mae dros 20 hefyd o bersonan wedi colli eu bywydau. 0 barthed vmosodiad yr Indiaid ar y sefydlwyr in Idaho, dywedir fod yr helyint yn ofidus, a bod 1,500 o Indiaid wedi ymgrynhoi yn nghyd. Y mae amry w fywydau wedi eu colli, a llawer o feddianan wedi eu dinystrio. Y mae dyn o'r enw James Wallace, perthynol i gwmni Abernant a Ply- mouth, wedi ei ddedfrydu i chwech wythnos o garchariad am doti a Had rata rbawn cyhfton eeff) 1 peI thynol i lofa y Tynel. Dydd Mawrth diweddat yr oedd Mr. Macdonald yn Manchester, mewn cyf. arfod perthynol i Undeb Cenedlaethol y Mwnwyr, yn yr hwn y dywedai ei fod yn argyhoeddedig yr elai yr amser- an yn waeth-waeth, nes y deuai y glo- wyr i weled mai gorlawnder oadd mellith y fasnacb, yr hyn oedd yn an- dwyo meistri a gweithwyr. Yn Whitchurch, ger Caerd dd, dydd Marcher yr wythnos ddiweddaf, bu farw bachgenyn ieuanc 12 oed, o'renw Evans, o gynddeiriogrwydd. Cnowyd ef mewn dau fan gan gi yn mis Mai di- weddaf. ti Torodd tan dinystriol allan yn Marblehead, Massachusetts, boreu dydd Linn diweddat, yr nwn a dcunystr- iodd holl brif adeiladau y dref. Dydd Mawrth diw. ddaf hysbysodd Maer Casnewydd fod X77 17s. 6c. wedi eu casgln yn Casnewydd tuag at drys- orfa G ola y Tynewydd, ac wedi cadw at y treftliai, yr anfonai efe y bwm at Arglwydd Faer Llundain. Yn yetod ystorm o fellt a tharanau, a gymerodd le ddydd Mercher, yr wythnos ddiweddaf, disgynodd taian- foll t i dy un George Mills, Aberafon, yr hon a wnaeth ddinystr mawr ar y dodrefn, ac ni chafodd y teulu ond diangfa megys un wyrthiol am en bywydau. Myn gohebydd o Bontypridd i ni hysbysu tod paganiaidy lie hwnw wedi cynal cyfarfod ar y Gareg Siglo, ddydd Iau yr wythnos ddiweddat. a'r pagan- dad Myfyr yn brif weinyddwr. Yn mhwll No. 2 GeihiD, perthynol i Gyfarthfa, Merthyr, ddydd Ian yr wythnos ddiweddaf, cyfarfyddodd bach- geryn 13o s'l diwedd, trwy i gareg fawr syrthio arno, a thori ei ben broil ymaith. Yn Tredegar, dydd Gwener diwedd- at, cafodd dyn ieuanc o'r enw Cotter ei iadd trwy i druck tyned drosto yn agos i'r gwe.thiau. Y mae yn ymddangos ei fod, er arbed cerdde(i, wedi dringo i ben y truck. Deallwn mai Arglwydd Aberdar sydd wedi ei ddewis -can ei Mawrhydi i gyflwyrso yr Albeit Medals i'r gwron- iaid sydd wedi eu neillduo i'w derbyn am wrolwaith mewn cysylltiad a helynfc Glofa Tynewyud. Y inae mamach y glo a' baiarn yn swydd Warwick, yn waeth yn awr nac f bu erioed. Y mae yno dros 300 o fwnwyr yn awr o dan rybydd, ac y mae rhai o'r meistri wedi penderfyi n cau eu 'weithfeydd yn hollol hyd nes yr ad- tywia masnach. Dydd Sadwrn diweddaf bu farw ?«rd^d, <> Ds-dd sStwfn diweadaf cyna*m*ia un John l^nick, masnachwi wedi gwneud ei ffoitiwn, hunanladdiad trwy neidio i lawr o bont Clilton, Briste. Boreu dydd Sul, y 24ain cyfisol, cymer- odd dygwyddiad hynod le yn N ghwm. aman. sir Gaer. Yn agos i'r Incline Row, lladdwyd neidr yn agos i lathen a haner o hyd, a mawr y terfysg a gymer- odd Ie.

+ YSTRAD RHONDDA. TYSTEB.—Prydnawn dydd Iau, 21ain cyfisol, cafwyd gwper ddanteithiol yn y Railway Inn, Ystrad, ar yr achlysur o roddi tysteb i Mr. a Mrs. Jenkins, llymonth. Mertbyr. Yr oedd Mr. John Jenkins wedi bod yn rheoli yn nglofeydd y Bwllfa a'r Dar am ryw wyth mlynedd, ac yn yr amserhyny sicrhaodd iddo ei hun filoedd o gyfeillion trylwyr; felly hefyd Mrs. Jenkins yn y cylch yr oedd hithau yn troi ynddo, nes peri i lawer deimlo eu bod wedi colli teulu croesawgar ac elusen- gar o'r ardal. Anrhegwyd Mr. Jenkins ag Annirod barometer, a Mrs. Jenkins a tea service a cruet stand ardderchog, y cwbl yn werth £ 21. Wedi gwneud cyf- iawnder a'r danteithion blasus, aethpwyd drwy y seremoni o roddi y dysteb, mewn inodd deheuig, gan Mrs. Johns, Pentre m Hotel, ac Evan Thomas, Ysw., TanyderixS Llywyddwyd gan Dr. Idris Davies, yn ffordd feistrolgar ei hun. Llanwyd gadair isaf gan Mr. Edward Edwards,1^ rheolwr glofa Bodringallt, yn ei ddull di- rodres ac effeithiol arferol Ar ol derbyn Srhoddion, adroddodd Mr. Jenkins y inellau canlynol, nes yr oedd mynwesau pawb oedd yn yr ystafell fel yn fflamio gan deiniad hiraetblon Daethom at Len g mdpithi n,- er b'u Aur 11 » f> DgLali.n, Sef Ciriad difred dwj fron, A rbwjdl hy-t.t am y rbodJ bon. Ar aden swynoi bu101 'hedaf,—atocb chwi Eto dychwekf; Hyd fy aoeh mi a ch j a-cha', Hoents wyr ar h. uaws wn a. Anerchwyd y cyfarfod gan Mri. Mor- gans, Windsor D. Thomas, rheolwr y Gelli; D. Williams, Greenfield Inn; a J. Johns, Pentre Hotel. Canwydyn swrnol iawn gan Mri. D. S. Istance, Daniel Tho- mas, Daniel Williams, a J. Thomas, Rail- way Inn. Yrydym ni yn y Rhondda \TX teimlo ein bod wedi colli goruchwyliwr o'r iawn ryw oddiyma yn mherson Mr. J. Jenkins, ac yn dymiino iddo et a'i deulu bob llwyddiant a chysur|yn eu lie newydd. GLOWB.

Y RHYFEL. toAE yr adeg bwysig i groesi y Da- wedi dyfod, a gallwn ddysgwyl f?an glywed fod brwydrau ofoadwy *^di eti hymladd. Er fod rhai mil- o fywydau wedi ea colli eisioes Vt7 ri)yfelpresenol yn Asia,liey mae |,fyrciaid wedi cael eu cnro, ac am- jjuffynfa ar ol amddiffynfa wedi syrthio adwylaw y Rwsiaid, eto nid ydyw y -jjydrau hyny ond bychain mewn Svh ar^a0t^ *'r Jmdrechfeydd ofoadwy jjWd ar, a rhai o honynt wedi cymeryd erbyn hyn wrth groesi y Danube, lanau yr hon y mae y ddwy ymher- ^aeth wedi ymgasgln eu galluoedd *7 Dghyd, wrth y canoedd o filoedd, 1 ^i?r en ck-ddvfau. Y mae cynrrchiolwyr milwrol y ?*ahanol aliuoedd, y rhai a arosantyn r«en Cadlys y Rwsiaid, wedi ea hys- Jjsu am y manau y bwriedir ei chroesi, g y gallant gyfeirio tuag yno, a'r «ebwyr rhyfel wedi brysio tna glan- y 5T afon i weled y grand struggle. niae y Danube drwy y Uifogydd ^5^ri°n a pharhaus sydd wedi ei nod- ^adi eleni yn an ad un fiwyddyn arall Ca7s deg-ar hugain o flynyddau, wedi Rwsiaid d aw yn llawer gwell 0J| y medrai y Tyrciaid eu hunain Ad maent wedi ei chroesi bellach- ftr y Rwsiaid dros fil o rafts ^afoa, y rhai a flhirfir o nifer o 5^dfadati wedi e ucysylltu yn nghyd. ^Cj^yddiwyd nifer fawr o honynt yn fl-3 a gadawyd nifer digonol i pont yn Galatz..AT 01 T&u UM- o weithio caled, nos Ian diwedd- id uedil onil uaut a lianer o latheni vi therfynu o'r bont yn Braila ar jhr ogleddol i'r afon, a'r pen arall *atschet, Y1 ° hr ddeheuol, sef y Jyny canol, lie y rhedai y dwfr > a chyn toriad gwawr dydd ,er yr oedd wedi ei gorphen. .J yr ysgraffbontydd, neu y pan- .8 hyn allan bob yn un i ganol yr *!> oddeutu cant a haner o droed- oiu1 octir nchaf i'r ddau pen i'r C S tefld angor i lawr, a .gollyngid Jjynt yn araf i'w He, a sicrheid hwynt y rhai blaenaf, nes croesi yr afon; jv^yuebyrhai hyn gosodid plancian v fbai affurfientesgynlawr, ar %f ?n eto, ra* troe^^eddi o ucttder, y i%r> d esgynlawr arall o blancian oryf- gj. e^eill, y rhai a ffurfient y ffordd i Dydd Iau, croesodd amryw o'r ^ill^d yn Galatz, lie oddeutu deg y yn nea i'r Mor Du, ac nid dros Wr** Braila, yr oe^d y Tyrciaid ^d VC^ltl^wyn am danynt. Ymsefjdl- ^ha °'r Rwsiaid yny Dobruds- ig °od nid heb wrthwynebiad ystyfh- H du y Tyrciaid. Diamheu y daw ^dvl?fc yn ddefnyddiol ryw w ond y dyben o'i hadeiladnyno H^esenol oedd cadw y Tyrciaid i'w Qai °* ^ra y cr0esai y Rwsiaid yn I g. J^z> o'r hwn le y teithiasant gan Fyd y Tyrciaid, fel y gwnant bob gyda syndod, a chymerasant ^»r o'r ucheldiroedd ger Matchin, re e i hyny, ar ol ymladd brwydr jjth a'r Tyrciaid, y rhai oeddynt yn na hwy. Rhifai y ^^laid oddeutu salth mil. Dechreu- V6y frwydr oddeutu tri o'r gloch y y a pharhaodd hyd ddau o'r gloch pryd yr enciliodd y Tyre a^a8^ y Rwsiaid, ond nid heb drom, yn feistriaid ar y maes. ^Uria ^r J^wsiaid. fel hyn sefydlu eu af0n ^nwaith ar ochr ddeheuol yr Hif bjdd yn hawddach iddynt groesi el rpwlu.0socach, a chadw llongau rhyf- yn ol rhag peryglu en pont- ic a^ ?8 y rhaiyderbyniant nwyddan Wyfnerthiad- ^a^ant weithio en Odd ^Ua Hirsova, yr hwn le sydd deugain milldir o Matchic, ac y*° 1 Kaiarach, yr ochr arall i Silistria, ac ar ol clirio glanan yr afon ? o'r Tyrciaid, gallant gyda rhwyddineb groesi nnrhyw nifer lie y mynant. Fel arferol ar ol colled bwysig, y mae y Pacbas yn Constantinople, yn ad-daliad am y golled a ddyoddefasant, yn cy- hoeddi rhyw newydd gwylit en bod wedi enill bnddngoliaeth bwysig mewn rhyw le arall, fel y .gwnaethant wrth gyhoeddi en bod wedi adgymeryd Ardahan, pryd nad oedd rhith o sail iddo. Yn awr dywedant eu bod wedi adgymeryd Bayazid, ond y mae yn ofynol cael rhyw sicrwydd pellach na'r hyn a gawn o Constantinople cyn y gallwn ei dderbyn fel gwirlonedd. Tebyg fod oyflwr y Montenigriaid dewrion yn wir resynns; y maent yn 01 bob newyddion wedi cael en llethn gan y mwyafrif mawr Tyrcaidd, y rhai sydd ar eu taith tua'u prif ddinas Cetting, o'r hwn le y mae y gwroniaid dewr wedi encilio. Gellir dweyd fod y rhyiei a hwy drosodd, yn ol pob ar- wyddioB. Y mae llynges Rwsia ar y Mor Du wedi cvflawni t pyn fwy na ddysgwylid o waith. Y mae y Hong arfog 'Con- stant iae wedi suddo pedair o longau masnachol perthynol i Twrci ar gyffia- ian Asia Leiat. Uymerodd Vladimir, llong arall i Twrci, yn garcharor, a dygoda hi i borthladd Odessa, yr hwn borthladd proffesa y Tyrciaid en bod yn ei warchae. Y mae tanbeleniad Rnstchuk gan y Rwsiaid wedi canlyn yn fuan groesiad anarferol, ac nid yw yn ambeu nad ydyw mor ddychryullyd ag y gall y Rweiaid ei wnend. Rnstchnk ydyw yr amddiffynfa eangaf a chadarnaf ar ochr ddeheuol y Danube, a chan ei bod yn sefyll yn union yn y man y mae y Rwsiaid eitiau croesi, nid ydynt wedi arbed na thraul na thrafferth er ei chael wedi ei dinystrio. Dechreuwvd y tanbeleniad ddydd Sul diweddar, acy mae atebiad y Tyrc- iaid yn nerthol a chyson, ac wedi effeithio i roddi Guirgevo yn dUmiau. Y mae tanbeleniad y Rwsiaid yn cael ei gyfeirio i ganolbarth y dref. Y mae y Cadfridog Zimmerman yn canmol amddiffyniad y Tyrciaid ddvdd Gwener yn fawr. Dywed fod y gtlyn wedi rhagdybio eu cynllnniau, ac wedi pa:otoi i'w gyfarfod. Derbyniodd amryw o'i wyr ef archcllion a'r bidog- an, yr hyn a ddengys fod y gwaith yn boeth. Y mae ymladd adnewyddol weii cymeryd lie o gwmpas Batoum, ac y mae y Cadfridog Tyrcaidd newydd-— Dervish i'acha, yn hawlio ei lod wedi cael y goren o honi. Dy v ed lod y gelyn wedi ymosod amryw weithiau ddydd Sadwrn, ond wedi cael ei yru yn ol; ond ar ddydd bnl, iddo ef ym- osod ar y gelyn, a'i orfodi i dynn yn ol yr amddiffynfeydd yr oedd wedi blanu yn ddiweddar, gyda cholledo 1,500 wedi en Uadd, a rhifedi cytateb- ol wedi eu clwyfo. Mewn cysylltiad a'rfrwydr a ym laddwyd yn ddiweddar yn Delibaba, y mae yn ymddangos fod y Tyrciaid wedi bod yn fwy colledus nag y tybiwyd ar y cyntaf. Costiodd iddynt 1,000 rhwng zn lladd a chlwyfo, heblaw 350 o garchar- orion. Bn orfod arnyut encilio i Erzeroum.

TANCHWA DDIWEDDAR Y WEIGPACH. DyddMercher diweddatteriynwyd prawf Mr. Benjamin Th&mas, gor- uchwyliwr tanddaearol gMfyd^ Weig fach, ger Abertawe, yr hwn a gyhuddid o fod wedi tori Cyfraith Rheoleiddiad Mwngloddian, a thrwy hyny achosi colliad 18 o fywydau trwy x danchwa a gymerodd le yno yn ddiweddar. Wedi prawf hirfaith, cafwyd ef yn euog, a dirwy wyd ef o £ 20. Ai tybed nad yw helyntion o'r fath hyn yn galw am i'n cyfeillion glofaol i ymuno er amddi- ffyniad eu gilydd ? Nid oedd y cyf- eillion a weithienfc yno heb wybod am y perygl; ond eto, o herwydd llwfr- dra a diffyg dealldwriaeth, yn gorfod antu/io i'r perygl, a cholli en bywydau mewn canlyniad. Deunaw o fywydan am ugain punt! ♦

TANCHWA YN ABERNANT, ABERDAR. Boreu dydd Iau, yr wythuos ddi- weddfaf, cymerodd tanchwa le yn mhwll y Tynel, get Aberdar, trwy yr hwn y rollodd labrwr o'r enw enw Francis Williams, 30 oed, ei fywyd, ac y llosg- wyd dan ereill yn beryglus. Y mae yn debyg mae y tagnwy yn unig fu yn foddion i gymerj d ymaith fywyd Williams. +

FFRWYDRIAD BTtRWEDYDD. Fryddawn dydd Gwener diweddaf, symerodd ffrwydriad berwedydd Ie. vn StTRaitih1""— 'rX nientyn tra yn cael ei fagu ar lun el aau. x r oe ia Dach- genyn o'r enw Edward Slater yn sefyll jr tu allan i'r gwaitb ar y pryd, yr hwn a darawyd a darn o'r berwedydd, ac a laddwyd.

CYMRO ENWOG YN AMERICA. Rhydd newyddiadur Americanaidd hanes am Gymro enwog, yr hwn a gy- merodd ran neilldaol yn ffurfiad cyntaf Gweriniaeth yr Unol Dalaethau. Ei enw oedd Samuel Meredith, yn gyfaill personol i Wasnir-gton, yr hwn a'i gwnaeth yn dryf-o^ydd cyntaf yr Unol Dalaethau. Yr oedd Samuel Meredith yn fab i Brees Meredith, yr hwn a wnaeth lawer ar ran achos y Werin- iseth, mewn cyngor ac arian. Yr oedd y Meredith hynaf a Washington wedi bod yn gyfeiliion cyn todad allan y rhstel. Gwasmaethodd Samuel Mere- dith y s-vydd odrysoiyddo dan Wash- ington am Wj tb, :.C o dan Adams am b^dair o tiynyddoedci. Pan y daeth J. ffersjii yn Arlywydd, yn 1801, rhoddoid Meredith i fyny ci swydd,' er yn ei byn eWyii^s y llywydd. Ad- eilaUod-i iddo ei huii actedd dy yB an- ialwch Wayne a Sustiaehanua, Penn- gv v i IH, ar y tiroedd yr oevid efe wedi tu p A'rCcisu er setyolu Lreteuigatth, yr hwn a niwod'i «fe yu. Belmont. Ni I iwyddo \vi v>i ymgymeriaa nwn, aeaeth t wy vi g/ioeth, a ba fyw yn unigol a t law. am weddil ei ddydrdiau. Bll liirw yu 67 oei, yn 1817, a'i wiaig dair biynedd yn ddiweddarach. Cladiwyd hWynt yn ngwylltedd1 myt.yud Moosic, yn swydd Honesdale, lie y lllae ea beddan yn ganfyddadwy hyd htiddrw. Y mae. pobl pentref I Pleasant Mount, yn agos ijeidfa y Cymro, yn bwriadu adeiladu cofgolofn ddd.

GWEITHWYR ABERNANT A PLYMOUTH. Y mae gweithwyr cwmni Abemant a Plymouth wedi pederfynu bellach i roddi rhybydd ar ddiwedd y mis presenol na fydd iddynt weithio yn hwy ar y gostyniad o 10 y cant. Y mae cryn bryder. yn mhlith y meistri a'r gweithwyr o barthed i'r anneall- dwriaeth pwysig hwn, a llawer ydyw y dyfalu a'r proffwydo beth fydd y can- lyniad. Y mae glowyr Dehendir Cymru a swydd Fynwy wedi ymrwymo i'w cynorthwyo tra yn sefyll yn erbyn y gostyniad, yn hjtrach nag iddo ddyfod yn un cyffredinol. Nid oes ond gobeithio y gwel y cwmni y pri- odoldeb o dynn yn ol y gostyngiad, ac yr a pethau yn mlaen fel arfer, gan fod ynsicr tod cyflogau eu plovyr yn af- resymol o isel eisioes. Y mae amryw feistri wedi caniatau i'r arian a gyf- renir tuag at eu cy north wyo, os den ant allan hefyd, i gael eu cadw yn swjdd- feydd tala eu gloteydd. Swm yr arian a danysgrifiwyd nos Sadwrn diweddaf yn Ton, Ystrad, oedd £ 195.