Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
.G heoiaethau. -------
G heoiaethau. Mr. Gol.,—Chwi ryfedd ch dynion yn gwahaniaethu yn eu i yn r ewid eu barn mor ami »g y LlwyDOg yn new d ei foches. oeddwn yn teithio gyda'r tren oph0 v ain i Mountain Ash, clywais an a dud leu lied frwd hefyd o berthy^J i'r Llwycog a'i lythyran. Mynai blaid briodoli agos ho!l ddrygau y WJ drwg presenol i'/ L'wynog. druan, oedd yn un rhyfedded fod y gajjers gj s i'r gweithwyr, gan fod y Lvryr.ogL cyhoeddi en beiau hwy yn unig. meddai'r blaid arall, eu beiau hwy u fg sjdd yn cael eu cyhoeddi g»n?*L, Nid gwiw gwadn, yr ydym ni fel gW0J% wyr yn gwybod, a rhai o honrm go fod teimlo, fod ami un o'r gaffe** Xa debyg iawn i ambell hen geiiiog g y tymhor hwn o'r flwyddyn, I a neb fyned yn agos ato heb gael tei*^ ei bigiadau, t c feallai gael cosfa + gan ei adenydd yn y f^rgen, os ei*Aj rhy agos i'r gwyddau bychain, y ydynt yn lied debyg i'r cynff nwyr* mai ambell uo a-all fel hon twroi, pan yn ei goach, yn codi ei df1Vj0 coch i fynayyn lleduchol, acyn allaa res y mae ar hollfci, ac ( to nid dim ond gwyi.t rhwng y pluf cwbl. Hen arfer llwyto^od, fei y och, yw myced i biitb fouh o'r f^th be os yw yn ymafljd yD drwsgl smbell goiliog gwydd neu dv rci gd^» yddol, aphlufio tipyn ary ynt, er c el ganddyst ddiwygio, y mae hyo7 beth digon natunol i iwyrog. Tra yr oedd jr ymudidaen my ed yn mleeo, s>fodd y t*en Mount; a chan mai yr o yr ocd myixid, ni cbefais glywed ddadl. Cyn myned i eirych aeth am am dio t wy'r C e Gr .rW» gae y bu'r Llwynog yn hotf j»wn o g»i t, oud y m» woai ei wnead yac0eO ddiwerthiddo bellsch, gan fod <^ai wedi eu codi arno. Pau yn c0ri.jj y c;ie dywais Bwn own, y pba eiO0 gwol: is lal o'r hel*yr, a syrja'S +1 Mo ien jn eu p'.ith, oblegyd ba° ffP ff mvrs yw efyn arfar bod. Osy mheu ej wi a^b yr har es o be! i'r hyn a ddywedodd Llwynog am 9°*
FFUGCHWEDL.
FFUGCHWEDL. YR HEN FUWCH WEN. SQRIF IX, FFUGCHWEDL. YR HEN FUWCH WEN. T§^rx. CEBDDODD O gwmpas y twlc amryw weithiau gan safnrutbu a mingamn yn rhyfeddol. Yn mhen ychydig eistedd- odd ar gyfer yr adeilad, a dechreuodd ddefcyddio ei bwyntil, yr hwn nid oedl ddim amgen na darn o bren gyda thwsw o wlan ar un pen iddo. Ni fa yn hir cyn dabach y coal tar ar draws, ac ar hyd y lien bapyr o gwr i gwr, ac wedi gorphen, safodd yn foddus uwch ei phen gau ddwey d yn ddystaw, 'Gwna y tro. Y mae yn sicr o fod ugain llaeth yn uwch na'r twlc, a deugain o byd, neu o'r hyn lleiaf bydd i mi ddweyd hyny.. Nid oes neb yn Mhen- tre Morthwyl a all brofi yn wahanol— dim cjma'nt a dyn. All right Mr. Rhandal, dyma y blan cyntaf, ond nid dyma y diweddaf. Aiff y son am danaf trwy y byd, a bydd yr aur a'r arian yn dylcd i mewni Nant y Casyn wrth y llwythi asynod,-bydd yn siwr. Y mae hwn yn werth dengain punt i'r ci, ac os na chaf hyny am dano, caif pobl dda Pentre Morthwyl wybod fod Mr. Rhan- dal, Nant y Casyn yn facbgen o fnsnes. Cant a bod yn siwr. Yc awr am bar- lwr bach y Red Lion. Yr wyf wedi gwneud gwerth glasiad twym.' Ffwrdd ag ef. Gosododd y document yo: otalns ar y bwrdd yn y ty,. ao yna cychwynodd tua'r tafamdy. Prydnawn y dydd Linn canlynol ydoedd yr adeg i daln ymweliad a Phentre Morthwyl, a cbychwynoid Jac yn fawreddus ar ei daith Jacyddol. Gwnaeth y peth a alwai efe pregethu amo yn yr hwyr, se wedi i'r oedfa fyned trosoJd, daeth Jac i lawr o'r areithfa ac eisteddodd yn y seat fawr. Yr oedd yno ddegau o bobl wedi ymgasglu er cael golwg ar blan y capel newydd, a chael gwybod belynt yr adeiladu. Yn mhen ychydig llecbdd Jac y memrwn ar y bwrdd, ac mewn llai nag eiliad yr oedd ugeiniau o lygaid yn syllu arno. Wedi i'r bobl ddal ei golygon ama am ryw fynyd, dechreuoid rhai o honynt synu, ac ereill wenn, ac amryw i chwerthin allan yn gyhoeddus. 4 Dystawrwydd,' ebe Jac. C Y mae hwn wedi costio gormodd o lafnr a phryder i mi i ddynion fyned i chwerth- in am ei ben. Nis gallaf ddyoddef y fath sarbad.' Wedi syllu ychydig yn mhellach, gofynodd rhyw greadur, yr hwn oedd dipyn yn fwy anwaraidd na'r Heill, Pa le y mae y drws Mr. Rhandal ?' Y drws,' ebe ein gwron gan agor ei ddau lygadmegysdau fyd. 'Y drws,' ebe efe. Gadewch i mi gael gweled. Wel, o ran hyny, geUwch gael drws yn y fan yma. Dyma y man mwyaf cyfleus.' Nid nen y ty ydyw hwna ?' gofyn- odd yr un gwalch drachefn. I Gadewch i mi gael gweled,' ebe Jac, gan droi yr hen Inn a'i faglau i fyny na nid wyf yn credu mai y nen ydyw. Pa beth ydyw eich barn am dano yn y ffordd yma?' Chwarddodd y dynion gyda en gilydd, ond ni fa Jac yn hir cyn gosod stop arnynt trwy ofyn, 'A ydych chwi yn meddwl fod gweinidog da a dawiol Ty'ctwmpath yn dyfod yma i chwi gael gwneud gwawd o hono ? Dim o'r fath beth. Y mae yplan hwn wedi cael ei dynu yn ol Act of Parliament, ac y mae y peiwar pwynt yn gorphwys i'r dim. Edrychwch yma. Dyma y but yn y fan hon, ac y mae Y" r: "tedd ar ei ddos- barth ol, ac yn y w hon cantyddwch y spin, a gwelwch ei fod yn llygaduar yr haul, ac nwcblaw y spin gwelwch yr arsen fawr ya sefyll yn y north point, a rhwng y pwyntiau hyn saif y focus yn gcrpbwyd ar y but, y spin, a'r arsen, Nid oes plan yn Ewrop wedi ei dynn yn fwy clyfer na hwn,- y mae i'r dim. Ond i mi gael eicb dysgu chwi ychydig yn mhellach ac yn fanylach, gwrandewch ar air fel hyn. Y mae y plan hwn fel y gwelwch e' ar y bwrdd yn dri chornel, ond os lapir ef d ros ei gilydd fel yma, daw yn span- iola, hyny yw, yn hirgul, ond os troir ef fel hyn, bydd yn rhwym o ddyfod .yn three roots one point, neu yn holl- 01 ysgwar ond os lapir ef drachefn fel hyn, bydd yn four roots seven points, neu yn ddeugain Hath wrth haner cant. A ydych chwi yn gweled yn awr pafodd y mae y plan yn gweith- io a chofiwch fod pob plan sydd wedi cael ei dynn yn ol Act of Parliament yn rnwym o weithio yr un fath yn gywir. Yr ydym ni yr adeiladwyr yma yn rhwym o'i gael felly, a dynai ddirtjelwch ein trade ni yn wahanol bob trade arall. Y mae dirgelwch ein trade ni yn guddiedig oddiwrth y byd, ond yr v.yf fi wedi anturio cyfodi yehydig ar gwr y lien, yma heno, end, yr wyf yn gobeithio er mwyn Sant Mair isa fydd i chwi agor eich genau byth yn nghylch y fusnes. Cedweh y cyfan i chwi eich bunais, ac os gell- wch elwa rhyw beth oddiwrth yr hyn a ddywedais, mawr dda i'ch galonau.' '0 ysbryd aflan,' gwaeddodd rhyw- un; a glywodd dyn byw y fath frawl wedi dyddiau Adda Jone* ? A ydyw p< nacth yr ellyllon wedi troi pen y cre- adur go chwith ?' Aros di y machgen i,' gwaeddodd Jac I nid fel yna was bach.' Dystawrwydd,' gwaeddodd henaf- gwr o fysg y dorf. Nid wyf yn medd- wl,' ebe efe, (yr awn yn ngbyd a'r capel newydd y flwyddyn hon, ac felly nid oes arnom eisiau y plan o gwbl.' I Felly yn wir yr hen frawd,' ebe Jac 'ond y mae genyf fi un gair bach i ddweyd wrthych, a dyma fe. Os nai oes arno chwi eisiau y plan, y mae arnaf fi eisiau tal am dano. Yr ydych chwi mi wn yn deall brawddeg eglur fel hona; ond os nad ydych, dichon y bydd i mi gynorthwyo eich deall cyn hir.' Dyna y pwnc oedd genym ni heno wedi darfod,' ebe yr henafgwr drachefn, ac felly bydded i bob un dynu tuag adref.' Diolch yn'fawr i chwi,' ebe Jac gan rolio yr hen len bapyr tea i fyny a'i gwthio i'w fynwes. 4 Y mae gweinid- ogion yr efengyl,' ebe efe, yn cael eu trafod yn nobls yn y lie hwn. Clyw- ais mae He anwaraidd oedd Pentre Morthwyl cyn heno, ond ni fynegwyd viim o'r haner. Y mae trigolion y lie yma fel asynod Mynydd Dn, a chredaf fod llawn cymaint angen anfon genad- wyr yma ag sydd iganolbarth Affrica. Y mae cyflwr y lie yn ofnadwy, ac nid oes genyf ddim yn well i ddweyd wrth- ych heno na thrigwch yn eich beehod- au.' Erbyn hyny, nid oedd ond dau neu dri yn y capel yr oedd pawb wedi cychwyn, ac yn mhen ychydig cychwyn- odd Jac ar eu holau, gan fwmlach rhyw beth ar ei waith yn gadael y trothwy. Aeth yn groes ar yr heol, ac i mewn i dy Mr. Hughes, yr hwn oedd Judas yr eglwys. (DIWEDD.) ADOLPHUS.
ENWOGION SIR GAERFYRDDIN.
ENWOGION SIR GAERFYRDDIN. GAN DAFYDD MORGANWG. 1 Yn mhob gwlad y megir glew—Diar. ENWOGOION BRENHINOL. RHYS AB TEWDWR. Cyn y gellir cael golwg ar hanes y rhyfelwr dewr a galluog hwn, mae yn angenrheidiol cymeryd cipdrem ar sef- ylifa y wlad pan ei ganwyd. Yr oedd hwn yn or-wyr i Hywel Dda, ac felly yn etifedd cyfreithlon i dywysogaeth y Deheubarth. Awgrymwyd yn y bywgraffiad blaenorol fod Idwal Voel ar ei farwolaeth, wedi gadael dau fab ar ei ol, sef lago a Ieuaf, ond darfu i'r wlad ddewis, Hywel Dda yn eu lie i lywodraeth Gwynedd. Pan fu farw Hywel, ac yr aeth ei feibion i honi bawl o lywodraeth Cymru oil, darfu i Iago a leuaf eu gwrthwynebu, gan hawlio gorsedd Gwynedd fel eu heiddo cyfreithlon. Arweiniodd hyn i ymrys- on a brwydrau, a'r diwedd fu i Iago a leuai enill eu tiriogaeth trwy orchfygn meibion Hywel Dda yn mrwydr Carno, lIe yr ymladdwyd llawer brwydr waed- lyd cyn hyny. Yn 950, arweiniodd Ieuaf a lag., en byddinoedd i Dyfed, I ac a anrheithiasant y wlad, a lladd- wyd Dytnwal a Rhodri meibion Hywel D !a. Yn yr un flwyddyn hetyd yr ymladdwyd brwydr yn Llanrwst, rhwng Ieuaf a Iago, a meibion Hywel, prydy lladdwyd Hirmawr ae Anarawd. Ar- weiniodd y brwydrau hyn i luaws o frwydran ereill rhwng Gwynddd a'r Deheubarth. Wedi i leuaf a Iago etiill meddiant o dil iogaethan. Gwyn- edd, a gorchfygu meibion Hywel Dda, aeth yn ymryson a brwydro rhwng. y ddau frawd, pryd y gorchiys:odd Iago, ac y carcharwyd Ieuaf yn 966. Tua'r flwyddyn 971, cododd Hywel ab leuaf arfau yn erbyn Iago ei eWJ thr, ac a'i gorchfygodd, ac a ryddaodd ei dad o'r carchar, a chymerodd y llywodr- aeth idr10 ei bun. Pan fa tarw Hywel ab Ieuaf, can- lynwyd ef i'r oisedd gan ei fab Cad- wallon yn 984. Yn mhen dwy flytedd lladdwyd Cadwallon gan Meredydd ab Owain ab Hywel Dda, yr hwn a unodd y Gogledd a'r Dehenbarth unwaith drachefn. Arweiniodd hyn i ychwaneg o frwydran drachefn, gan fod gwyr Gwynedd yn dewis rdwal ab Meirig yn dywysog cyfreithlon, ac mewn brwydr waedlyd yn 992 gorchfygwyd Mered- ydd, a dychwelwyd llvwodraeth Gwyn- edd i deulu Idwal Foel, yn mherson Idwal ab Meirig. Wedi marwolaath Meredydd ab Owain, daeth. Aedan ab Blegwryd i hawlio tywysogaeth y Deheubarth, am ei fod yn ddisgynydd o hen deulu brenhinol Ynys" Prydain, ac. felly coil- odd teulu Hywel Dda yr orsedd. Wel, yn yr amseroddterfysglydhyny ar Gymru, y ganwyd ein harwr Rhys ab Tewdwr a tbuag at ddyogelu ei fywyd, dygwyd ef drosodd i Llydaw i gael ei ddwyn i fyny. Yr oedd Tewdwr Mawr, tad ein harwr, wedi ei ladd mewn brwydr yn 997, gan adael dau fab, Bhys a Rhydderch. Nid oes genym ddim hanes am Rhys tra yn aros yn Llydaw, ond ymddengys iddo dreulio tua phedwar ugain o flynyddau yno, i wylio ysgogiadau terfysglyd Cymru. Beth bynag, yn y flwyddyn 1077, pan fu farw Rhys ab Owain, yr hwn a lywodraethai dywysogaeth y Deheu- barth, daeth mab Tewdwr drosodd o Ftrainc i hawlio ei etifeddiaeth, ac etbolwyd ef gan y Deheuwyr yn dywys- og arnynt. Yr o dd gwaed newydd ar orsedd Gwynedd y pryd hwnw, yn mherson Wahaiarn ab Caradog. Felly, yr oedd teulu Idwal Foel, a theulu Hywel Dda wedi eu hymddifadu o'n hiawnderau. Yr oedd gan Wahaiarn law fawr yn marwolaeth Rhys ab Owain, a'i amcan yn hyny oedd dyfod yn benaeth ar holl Gymru, fel yr oedd wedi dyfod yn anghyfreithlon yn dywysog Gwynedd ac er fod ei ddeiliaid wedi ethol Rhys ab Tewdwr i'r orsedd yn ddiwrthwyn- ebiad, yr oedd Wahaiarn yn elynol hollol i'r symudiad, ac yr oedd yn pen- berfynu difeddiann Rhys o'r anrhyd- edd mor fnan ag y gallai. Gwir etifedd tywysogaeth Gwynedd y pryd hwnw oedd Gruffyddab Cynan, gan ei fod yn ddisgynydd o Anarawd mab Rhodri Mawr. Yr oedd Gruffydd wedi gwneud amryw gynygion afl wydd- ianus i feddianu ei iawnderatt yn flaen- orol i etholiad Rhys ab Tewdwr. Pan ddeallodd fod teimlad drwgyn nghalou Wahaiarn tuag at Rhys, efe a fanteis- iodd ar yr adeg hono i gasglu byddin o wyddelod, a dyfod i'r Debeubarth i ofyn i Rhys am gymhorth ycbwanegol i fyned i frwydr yn erbyn Wabaiarn, er ceisio enill ei etifeddiaeth. Yn gy- maint a bod Rhys yn gwybod am eidd- igedd Wahaiarn yn ei erbyn, boddlon- odd i uno ei fyddinoedd a'r eiddo Gruffydd, a myned yn erbyn y traws- feddianydd. Wahaiarn yntau o'r tu raall a geisiodd gynorthwy ei ddau gefnder, Caradog a Meilyr, y rhai oedd- ynt ddau benaeth galluog a dylanwadol. Yr oedd Wahaiarn yn falch o'r cyfleus- tra hwn, oblegyd, os buasai yn llwydd- ianus i orchfygu, buasai yn cyrhaedd yr amcan mawr oedd ganddo mewn golwg, sef dyfod yn benaeth ar Gymru oil. Arweiniodd y pleidiau eu byddin- oedd i frwydr ar fynyddoedd Carno, ar derfyn y ddwy dalaeth, ac ymladdas- ant un o'r brwydran gwaedlaf y mae coffa am dani mewn hanes Cymreig. Trodd y frwydr allan o blaid Rhys a Gruffydd, a lladdwyd Wabaiarn yn Dghyda Charadog a Meilyr, a'r rhan fwyaf o'u gwyr. Cymerodd y frwydr hon le yn 1079, pryd y gosodwyd y gwir etitéddion unwaith yn ychwaneg ar orseddau Gwynedd a'r Deheubarth. Gallesid dysgwyl arol y frwydr houo y cawsai Rhys lonyd Iwch i lywodr- aethu &iewn heddwch, ond nid felly y bu, oblegyd nid Wabaiarn oedd ei unig elyn. Yn fuan ar ol biwydr Carno, cododd Iestyn ab Gwrgan,. tywysog Morg»nwgwithryfel yn ei erbyn. Pan ddeallodd Rbys hyr, efe a achubodd y blaen arno. trwy arwiin ei fydviinoedd i Forganwg, lie anrheithio y wlad, a dinystrio Llanilltyd Fawr, Dindryfau, a Denis Powys. I ddial am hyn, arweiniodd Iestyn fyddin arfog i Fry, heiniog i anrln-ithio yr holl wlad, a dvchwelodd trwv Ystrsd Tywi yn ol i Forganwg, gydag yspail fawr. Bleddyn ab Maenyreb oedd yn Argl- wydd Brycheiniog y pryd hwnw, yt hwn oedd yn briod a chwaer Rhys ab Tewdwr. Tua'r un amser, cododd Cadwgan, Madog, a Rhiryd, meibion Biaddyn ab Oynfyn, tywysog Powys, wrthryfoJ yn erbyn Rhys, ac yn y flwyddyn 1087, casglasant fyddinoedd 0 er yfion yn ei erbyn, ac a aofchanti w dirogaethan, a gorfn arno floi i'l Iwerddon. Oud ni fu yno ond cybyd ag y bu yn casgtu byddin o Wyddelod, ac yna dychwelodd gyda'i Inoedd ac a latiodd yn agos i Aberteifi. Ond erbyn ei dd/chv e1 i ad, yr oedd meibion Bleddyn mewn undeb a Iestyn ab Gwrgan-wedi anrheithio ei holldiriogaethau, yr hyL oedd yn ffafriol iddo mewn un ystyr oblegyd mor fuan ag y tiriodd yn y wlad, ymdyrodd lluoedd o'i ddeiliiad dan ei faner er ei gynorthwyo. yn erbyn ei elynion, ac i ddial ar y cyfryw am y meddianau a gollasant trwy i'r cyng- rheirlad eu hyspeilio o honynt. Daeth y byddinoedd gwrthwynebol i gyftyrdd- iad a'u gilydd yn Llechryd, yn agos i Abeiteifl, lie y llwyr orchfygwyd y gwrthryfelwyr,y lladdwyd Madog a Rhiryd, ond diangodd Cadwgan trwy ffoi o'r maes, a gadael Rhys yn llwyr orchfygwr. Cymerodd y frwydr hoD le yn 1087; ac wedi i Rhys wobrwyo y Gwyddelod am ei gynorthwy, efe a'n hanfonodd yn eu holau i'r Iwerddon (Tw bar hate)
CYFARFOD Y GLOWYR YN LLANFABON.
CYFARFOD Y GLOWYR YN LLANFABON. Cynaliwyd cyfarfod o gynryohiolwyr glo tai swydd Fynwy a Debeudir Cymru, yn y Nelson Inn, Llanfabon, dydd Ma Wrth y 15fed cyfisol. Prif ddyben y cyfarfod oedd ceisio dyfod i gydweitbredu i ethol dau berson i gynrychioli gweithwyr y glo tai ar y Bwrdd Cymodol, am y chwech mis sydd ar ddyfod. Wedi penodi ar swydd- ogion i'r cyiarlod, galw y roll, a chael pleidleisian y glofeydd ar y personaa oedd yn cael eu cynyg, pasiwyd yn un- frydol y penderfyniadau canlynol 1. Fod y cyfarfod hwn yn unfrydol yn ethol Mr. John Lewis, Deri, a Mr. John Jenkins, Llanfabon, i'n cynrych- ioli ar y Bwrdd Cymodol, ac yn dy- muno ar i bawb o'n cydweitbwyr eu pleidio. 2. Fod y cyfarfod hwn yn apelio, mewn modd difrifol, at ein cydweith- wyr o fewn cylch y glo ager, i ganiatau i ni y fraint o sicrhan y personau uchod yn aelodau o'r Bwrdd, heb achos i ni bleidleisio eto mewn etholiad cyflredin- ol, gan ein bod yn ystyried nad yw ond tegwch i ni gael ein cynrychioli ar y Bwrdd fel hwythau felly, yr ydym yn gofyn iddynt anfon eu llais ar y cais bwn gyda'r gwahanol gynrychiol- wyr i'r cyfarfod cyffredinol nesaf o gynrychiolwyr a gynelir. 3. Fod y cyfarfod hwn yn taer ddy- muno ar i bawb, os na cbaniatier i nl y cais, ystyried y byddwn yn cael eiu gosol mewn sefyllta hollol amddifad o fod a llais uniongyrchol ary Bwrdd, yr hyn f)dd yn gam dybryd felly, yn gofyn i bawb sydd yn canfod rheswm a phriodoleb yn ein cais, i'n cyuorth- wyo yn ein hymgais. Terfynwyd y cyfarfod trwy bleidlais i'r llywyddion a'r ysgrLfenyddion. UN OEDD YXO.
. GILFACH GOCH-DYN WEDI EI…
GILFACH GOCH-DYN WEDI EI SCALDIO I FARWOLAETH. Dydd Iau yr wythncs ddiweddaf cyf arfyddodd dyn ieuanc o'r enw John Morgan, a damwain, yr hon a derfyn- odd yn angeuol iddo, yn nglofa y Dinas Main. Yroedd y trancedig yu gweithio wrth ferwedydd o dan v ddaear, ac yn credu fod rhyw beth o'i le ar y eyiryw, aeth i wneud archwilia 1 arno, a thra yr oedd efe yn gwneud hyny, ft'rwydrodd yr ager o'r berwed- ydd arno, gan ei scaldio mewn modd d)chrynllyd. Er cael pob gofal medd- ygol, bu farw boreu dydd Gwener. Yr oecd yn ddyn ieuanc cyfrifol, ac o iodiad ardderchog.
YMCHWIL CREFYDDOL YN ABERDAR.
YMCHWIL CREFYDDOL YN ABERDAR. Y mae ymcbwiliad crefyddol wedi • ael ei wneud yn Aberdar, mewn cy- sylltiad a'r hwn y cynaliwyd cyfarfod oyhoaddns nos Fawrth yr wythnos ddiweJdaf. Effaith yr ymchwiliad oedd fod 33 o dai wedi gomedd at-b y gofyniadau o roddid. Nifer y tai yr ymwelwyd a hwynt, 1753; niter pio- swylwyr y cyfryw, 8271; nifer y rbai a fynycha'it addoldai, 7346 niter y rhai na fynychant unrhyw dy o acidol- iad, 753 plant a fynychant Ysgolion Sabbothol, 2884; beb fyrychu Ysgfd- ion Sabbotho), 6G5; t iiheb ynddyat Air nuw, 61 tu yn s gur, 54 niter v teuluoedd a ddymunant weled g ein- ldogion neilldu d yn yrnwdtd a bwytt, 17. Y mae 468 obersonau na iyriych- ant unrhyw addoliad yn awr, otid a arfeient wneud hyny. BE LH A WNEIK, &H MELiUHJvU- Dysger iddynt hunan-anr.ibyniaeth' Dysger iddynt wneud bara. Dysger iddynt wneud crysau. Dysger iddynt beidio defnyddi° gwallt gau.. Dysger iddynt beidio paintio Da phowdro eu hanain. Dysger iddynt wisgo esgidiau te,v.. ion a chynes. Dysger iddynt olcbi a smwddio dilIad. Dysger iddynt wneud eu dillad eØ hunain. Dysger iddynt wneud pryd o twyd blasus. Dysger iddynt y ffordd i wisg0 gwnau calico-a'i wneud fel brenhin* esau. DysgeriddyntdJweyd" na a medd- wl hyny. Dysger iddynt wae hosanaa a gwulo botyinau. Dysger iddynt werthfawrogi moed^ti dynion ieuanc ac nid eu cytotth. lthodder iddynt addysg dda, ddeft" yddiol, a hyny mewn ysgolion cyifredii* y dyddiau presenol. Dysger iddynt fod un ferch fochgoob* braf, yn werth haner cant o rai eiddib dilewyrch, a gwerog yr olwg. Dysger iddyi t farddoniaeth, arlttP' waith, &c., oa oes genych arian JØ amser at byny. Dysger iddynt wrteitbio a tin gardd.. Dysger iddynt beidio mynu dim i* wneud a dyniou ieaainc ofer a dig yøtJ iad. Dysgir iddynt fl d Duw wedi gwneud ar ei lun a'i ddelw ei hur, nad all unrhyw hcio tyn wella y cyf ryw. Dysger iddyi t wirionedd, gonesY rwydd, ac uuplygr #ydd, ac mewn am^ cyfaddas gadewer i idynt briodi.
TANAU DINYSTRIOL YN NGHOEDWIGOBDD…
TANAU DINYSTRIOL YN NGHOEDWIGOBDD AMERICA Y mae tanau coedwigol yn gwneflj* galanasdra dychrynl(yd yn Ngogled^' ddwyrain New York, Long IslaOf Massachusetts, New Hampshire, Maif Peans\ lyania, Canaoa, ac yn agos i John, New Brunswick. Y mae.' fawr o'r White Mountuiu vn fSa* Y mae y gwestydai baf mewn r a theithio ar y reilttyrdd yn a cael ei luddias. Y mue llnaws o f a phreswyldai wedi eu llosgu, a t oedd o bersonau yn Idigaitr(,,f. ■■ t