Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
FFUGCIEIWEDL. YRHEN HJWCS™…
FFUGCIEIWEDL. YRHEN HJWCS™ YKGRIF VII, I PA beth EYDL we3i dygwydd, Shan ?' gofynodd Jac mewn llais difrifol. Y mse y mochyn yma sydd yn y twlc,' oedd yr ateb, o dan ofal Belial, a gtlwuis inan ar Seraiel, gan feddwl ei fod yn ddigon cryf a chadarn i'w ymlid ymaith, ond mewn llainag eiliad cefais ar ddeall fy mod wedi camgym- eryd. Cafodd Semiel druan ei hyrddio yn ol yn erbyn y mur fel bacas, ac yn yr ymdreehta cyffyrddodd un o honynt a fy mraich, a chredais ei bod yn cael ei ddadwreiddio, ac y mae genyf i ddi- olch am-fymywyd i Lucifer, yr-bwn a ddaetk "yn* 6l ex arfer i'm gwaredu. Nisgallaf wneud dim yn mhellach cyn wyth o'r gloch heno, pan y bydd y lIen ad yn y dehau, a'r llewyrcn yn taro ar goryn y twlc. Yn y cyfamser, rhaid i chwi chwilio am galon eidion—yn sych CE; ydyw yn bosibl ei chael.' c Y mae yn y ty yn barod,' gwaedd- odd Mrs. Rhandal. Puiion,' oedd yr ateb. Byddwch a "hi yn baTod erbyn wytb o'r gloch. Dyma fi In eich gadael hyd hyny,' a ffwrdd a bi. Yr oedd Twm y gwas. dipyn yn an- ffyddol yn ngbylch y fusnes, er naB gallai anghredn yr hen wrach yn t oIM felly, wedi i bawd) ymadael, daeth rhyw ysfa arno arn gael golwg ar Belial,, yr hwn yn ol tystiolaeth yroracl oedd yn gwylied y mochyn. Slipiodd i fyny at y twlc, gan syllu a chlustfeinio yn enbyd, ond Did oedd i'w glywed na'i weled. Wedi iddo gyrhaeddydlhyd at y yard, safodd gan lygadruthn, ond yr oedd yn metha a chanfod dim ond y mochyn. Wedi sefyll yn y fan heno am o ddeg mynyd i gwarter awr, ac heb ganfod cymaint a chlnst Belial, neid- iodd i mewn, gan feddwl chwilio y lie yn fanylach, ond erbyn fod ei draed wedi disgya ar waelod y yard, yr oedd yn canfod rhyw ellyll yn ei ymyl, ae ni fa uwohlaw eiliad. cyn pan ei lygaid, a theimlo ei hua Jnnesl1. tua gwlad yr ysprydion pur. Credai fod Belial, neu yr then Inn ar y drws, yn gafaelyd yndgo gaii gludo ei y^gg fieibio yr haul a'r llenad, ac i fysg byd- oedtljdirifedi yn y gwagle anbygyrclw Wedj teifihio rhyw belldef tu hle»t i ddychymyg dyn, teimlodd ei hunyn sefyllj a' chlywodd lais yn gofyiriddO, yn dyfod?r Niint y Casyn/ ebe yntau yn yr ateb. '['i, 'Njuxfr y Casyn,' ebe y. llais dxachefn. *Nid Qe&,gwlad Q'r env ary memrwn, ac felly rhaid i. mi gael rhyw enw aralf.i j' :• •*r* • 'i l' iTi#yf yn atosgyda Jac Rhafcdal 0 Nwt "^Casyii,* ebe Twrii yr aU wafth. purion-" bead.yr &te'b. w,yf yn gwyboayn.awr o ba le yr y4yj(^ ya; ayfod. X mae Jao yn un o'tigweisioiif flydtlimat a feddtm ar y ddaeac, ae! yr; ydyifa yn bwriadn ei gyitAu jadr^cyti^ diwedd yfflwyd&yffi' "1^ c;-n Jonv.w YF^'edd ffiyV gWMtcHi^'+hWn^ Twrtf ar sElwI oedd yn llefarti Wrtho, yf?. hwn .»4ciiflanodd n^wti eiliad, a'chaf- odd; Twm eihnn yn seiyll ar goryn craigyn nghanw y. mar, yr hon oedd amryw fllldiroedd o uchder. '1 Canfyddai y mor megys bryg^euyn odditano, ad nid oedd top y graig yn lletach na'i ddau droed. -ir oedd sy- mndJTfef^dfedd yn <Mi^6n \5ddo ^stel ei hyrdijf6! I'r' gwaelodion isla#i Edrych- ai mewn brdw o'i gwaipas, ond nid, oedd un gwrthddrych by- rnarw yn ^rel- edig yn un man. > edi sefyll yn y fan hono am rai mynj d in, gwaeddodd a'i holl north, ond ni atebodd dim ef ond adsain y creigiau a'r dyfnderoedd anforth oedd odditano. Gwaeddodd dracbefn mewn llais snobeithiol, ond dim gwell. Nid oedd argoqi am ddim, —ysbryd nac angel, i ddyfod i'w gy- notth Nis gallai ddyfalu ps, beth oedd i wnend; ojid pan yn y pryder a'r trallod nawyaf, teimlai y graig yn chwala o dan ei draed, ac yntau yn dit-gyn i'r pellafoedd obry. Yr oedd fel bran yn ngh anol gwagle,, ond yn mhen ychydig fynydai; teu^ilai ei hua yn disgyn, one! nid i'r mor fel y tybiai^ ond i ganol gerwii] o diio eirias. Teim- lai y tan yn dtfa ei groen,. ci gnawd, a'i esgyrn, a gwelai ei ddwylaw a'i draed yn cyneu fel catiwyllau; ond eto, er yr h-oll boenati, yr Oedd bywyd fel yn cynyddti ac yn ymgryfhan ynddo. Gwir ei fod yn chwenych marw, ond yr oedd marwolaeth yn cilio oddi wrtho.. Yr oedd ei boen a'i fraw yn i innesgrifiadwy. Yn fnan gwelai ei ] Si hnn yn cael ei lapip i fyny yh y fflamiau, pa rai a ymdorclfent o'i gwin- pas, gan ei gofleidio fel y cofleidia mam ei phlentyn sugno. Pan yn y cyflwr erchyll ac ofnadwy hwn, teimlodd law yn cyftwrdd ag ef, a llais yn dywedyd wrtho, 4 Pa beth a wnai di yma, blentyn y dia'ol?' :j Y pryd hwnw agorodd ei lygaid, ac efe eto yn y twll yn Nant y CQByn, ond y pryd hwnw nid oedd wrtbo ei hun,-yr oedd yr hen wrach yr ydym wedi son am dani yn sefyll yn ei Yfnyl. Wedi iddo adfywio ychydig, ac edrych o'i gwmpas, gwelodd Belial eto yn sefyll ar ddrws y twll, a phan ei gwel- odd, rhoddodd ysgrech oerllyd, a neid- iodd allan o'r yard fel cath yn neidio o dan Yr oedd yr han ddewinea erbyn hyn wedi ffurfie ei chylch ar gyfer drws yr ysgubor. Yn y fan hono yr oedd tua dau ddwsin yn sefyll yn gylch, a'n cetnau oil ar y twlc mochyn, ac yn nghanol y cylch hwn yr oedd tan araf yn llosgi, a chalon eidion yn ei ganol. Yr oedd tna dwsin o binau wedi cael eu gwthio i mewn i'r galon, a phan y byddai y rhai hyny yn de- chren cochi, yr oedd yr oifeiriad, yr hwn oedd Jac Rhandal, i roddi gwy- bodaeth i'r oracl. Jac oedd i ofalu tod y galon yn llosgi yn gyson drosti, ac i roddi bloedd pan byddai y pinau yn cochi. i Pan yr oedd Jac a'i fyddin yn gwyl- ied, yr oedd yr hen wrach yn gwnend rhyw lei si a u truenus tua chymydog- aeth y twlc. Enwai lengoedd o ryw fodan dyeithr ac annaearol, a gorchy- mynai i rai o honynt ddyfod yn mlaen, aji ereill sefyll hwnt; ond wedi bod yn baldorddan yn y fan hono am fwy na haner awr, gwaeddodd fod y lleuad yn y dehau, ac os oedd y pinau yn cochi; ac atebodd Jac eu bod, —eu bod yn dan goleu All right,/ ebe hi, pjjraaf gynyg arno yn awr.' Gyda bod y gair olaf yn slipio rhwng ei gwefusau, yr oedd rhyw drwat dy- chrynllyd i'w glywed tua chymydog- aeth y twlC) ac yr oedd llais yr hen j=?acb vn ^arrv ar f — —v. „„ yn gwaeddrj O, Semiel aowyJ! 'Nawr, Luciffer, gafa4a yn ei glustiau: tynweh ei goesau o'r gwreiddiau. Well done, hoys bach. Ilyrddiwch ef yn erbyn y paur. Gwtljiwch eichw lygaid. Teflweh,$f aUan., Well done. Dyna ef allan. Yapalidiwch ef tn draw i gyrn y lleuad.. Baddugoliaetki Bel- itil wedi ei drechn am y waith gyntaf erioeji- Myfi '.fydd ø feistr o hyn allan, '.r r Yna daetV allw o'r .iwlc,,nond: ni ddaeth allan cy» rhwHo yri hen Inn oedd ar y drws ymaith. jn- llwyr. Ni radawodd gypjaiiit id'i ledwtb$ aros., ^Jychwynodd i iawr taa drws: yr yftgnbor* ond nid oedd yno neb yn ei pharos. Yr oedd ei.jllefeiau hi jian yn °0^ma^<fio y fyddin ddii wedi dydhi^ynti? ryabai hyny allan o'u crwyn braidd yr oedd pob JIJ^O hoityht wedi rhedeg am nbddfe dyogelwch. Aeth yr hen wtach i lawr, a phan gwelodd fod pawb wedi ffoi, cipiodd y galon eidion o'r l;an a ffwrdd a hi tna'r tJe Yr oeddl Sali a Jac yn llecbu o dan y bwrdd> 'a Catti yn y cwbwrdd, 6ndni wyddai neb ddim o hanes Twîn;" Yr oedd ef wedi mynsd i'r un man ac y claddwyd corff Moses o ran dim a wyddai neb yno. Man gwelodd Jac draed yr hen ddynefc- yh dyfol i mewn, gofynodd mewn llais brawychus, A ydyw pobpath yn all right, Shan ?' Ydyw,' oedd yr ateb. 4 Deweh a bwyd i'r mochyn.' GorchWyl go anhawdd ydoedd hwn. Nid oedd yno neb yn ddigon gwrol i anturio i'r fath daith beryglus, ac felly bn goifod i'r hen wrach ei hun fyned yn ngafael a'r fusnes, ond wedi iddi hi fyiied, ymlusgodd Jaa .yn llad^adaidd ar ei hoi. (l'io barhau.)
[No title]
RISCA.- y,> ,<>eddid yn ofai yr wythncs ddiweddllfy buasai Nma strike yrt mhlith y ?Jowyr. y;, oeddynt yn gwi thdvstio yn e byny Billy Fairplay, ac i ostyiigiad- o Re-niog a dimn-i y clynell am dy i Y gloi. ('Yualiwyd amryw gyfarfodydd, ac j'mwelwyd p if o- uchwyliwr gan gy- rychio!&Atb a denwyd i ddealldwr- i 'eth ar yr^wiealldwriaeth. Ychydigd^yddifttiynol,yn Cannes, bu rafw M's. B avo, mewn cysylltiad a marwokoth ddyeithr gwr vr hon y mae cymairt o yinchwiliad wedi bod yn ddi- weddar.
ENWOGIOK SIR GAP^HFYRDDIN.…
ENWOGIOK SIR GAP^HFYRDDIN. ) ( GAN DAi|YSp»iMoRGANWG. c 1 i Yn rnhob gwfod y megvr glew.'—Diar. ESWOQ6ION BRENBINOL. HYWEL BDA. HYWEL DDA. CYFNOD pwysig yn hanes Prydain Fawr oedd amser Hywel Dda. Yr oedd Alfred Fawr yn LJoegr yn cren cyfnod newydd yn hanes boliti'(frrldd--y- Wlâd; trwy ddiwygio y cyfreithian a dyrchafu ei ddeiliaid yn mhob ystyr. Nid oedd Hywel yn ddall i'r diwygiadau hyn, er nad oedd wedi 6ael riieddiant o'r orsedd yn amser Al&ed; oblegyd. farw chwech.mlynedd cyn i'r blaenaf esgyn i'r llywodraeth, ond nid •.oedd hyny yn un rhwystr iddo sylwi ar weithredbedd brenin Lloegr gydag edmygedd. Wedi i Hywel eagyn idrsedd y Dc- heubarth a Phowys, teimlai yn awydd-Q8 i weHa sefylla"ei ddeiliaid y n wladol a moesol, a tbuag at ddwy^ hyny oddi amgylch, barri&i mai y moddion.goren i ddiwygio y, wlad oedd diwygio y eyfreiihia-ut. cyfreithian wrtb y 1, rhai y llywodraethid Cynjru y pryd hwnw oeddynt eiddo Dyf'nwal Moel- mud end yr oedd sefyllfa .gymdeith- asol y genedl ar y pryd yn gyfryw, fel yr oedd angen diwygio Ilawer ar y cyfreithiaubyny, ac ychwanegu rhai; newyddion atynt i ateb sefyllfa yr! amseioedd. I'r dyben o ddwyn y di wygiad pwys- ig hwn oddi arr gylch mewn modd an- rhydeddns, efe a ymgynghorodd yn gyntaf ag esgobion y wlad, gan eu hystyried hwy y rhai cymhwysaf i ymgynghori a hwyIit ar bwnc moy bwysig. Wedi galw yn nghyd Martin, esgob Ty Ddewi; Mdrdaf, esgob Ban- gor; Marchlwys, esgob Llandaf; yn nghyda Blegwryd, canghellydd Llan- daf (yr hwn oedd frawd i Morgan Hen, brenin Morgatiwg), a chydymgynghori a hwynt o barthed. y ffordd oreu i wella cyfreithiau y wlad, meddylijvyd, mat doath ftiasai cagglu cymaint ag a allesid o wybodaeth am y cyfreithiau ra Rhnfeinig, yn ol ;y rhai y llywodraethid y Cymrf tra iu y wlad hon yn cael eu rhejli gan y ™1 a~.■<ynodjdi Hywel gymeryd y (JoetMon a enwyd gydag ef i Rnfain i ymgynghori a doethion y ddinas hono, a chasgln cymaint ^.a.allent o wybod- aeth am gytreithiaa gwahanol wjedydd, iel y gallent ddethol y go^euon i flfurfio (ijm's o gyfreithiau i'r Gyniry. Cy- merbSd.ITyWel ei daith i Jfcifain: yti y flwyddyn yt>6. Pa rnqr bell y llwydd-' odd'.yif'ei aincan o -ddyfod o hyd i'r. cyfrfeithiau oedd mewn grym "gan j. Khufeiniai^yn Mhrydaiij, nid yw^ys^ bys,a;('^ddengyg^tiw'jSi iddo wnend ne'mawr ddefny<id jo'r cytreifcfc^ py, iau oeddynt mewn giym yn ij^ufain "y pr^d. hwnw oherwy.dd iddo weled, yn" ddiamheiif, eA "bod wiedi eu cyfaddasu! i ddynion hollol; wahaiipl i w jddeitiaid Jef o-rap eij ,harf^on% > Jfr/f^dd'|po; mlynedd bellach er pa(n yrnad^wo<id :y' jKxtuffeiniaid a'r wlad hon, ac yr oedd 'sefyllfa ac' arferion y trigolion wedi newid Ilawer yn ystod hyny o. amser yt oedd y Cymry wedi anghofio y eJf-, Y, reithiau Rhnfeinig, ac Wedi dyehwelyd yn ol at eu hen arferion, fel yr oeddy nt mor: ^nhiharod i dderbyn cyfr-ithiau Rhuf^iq[y pjyd hwnw ag o^ddyut pan diriodd Julius Ca?sar yma gyittaf B^tf;byriag, wedi casgln cymaint o' "%b^(Ji^tl\r. a sfilai yn, R{i,ufain, ,^y- cbw^odtf !ef: a'i gymdeithiin. yn ol i G yrrrra, .he'mor foan ag y g U] wyd cael pithau yn gyflelis, efe a alwodd yn nghyd Gynghor Cecedlaethol mewn He a elwir byth oddi ar hyny, y Ty G.vyn ar t)af ( Whitlund), ya ] sir Gaerfyrddin,'i-gaei g wniiuil yn hysbys flrwyth eu bymchwiliad. Barna rhai i'r cynghor dan sylw gaet ei gynaT yn y Fangor a adeiladwvd .ynxy gan Pawl Hen yqp |Jed,gatirif, g'weddillion ^d- feiliol yr hon a welir yno'yn bresenol ond barna "ereill, gyda Ilawer mwy o briodoldeb, iod Baagor I'awl Hen y11 rhy fach i gyiial y cynghor, o herwydd lluosogrwydd y rbai a ddaethaut yn nghyd; a bod y Ty Gwyn wedi ei adeiJadu yn ol cynJIun a cllyfarwyddyd Blegwryd, yn bwrpasol er mwyn cynal y cynghor. v Math o Ilafoty betaetb oedd y Ty Gwyn, wedi ei adeiladu a gwiail wedi eu dirisglo, acwedi euplethuyn njihyd mewn dull cywrain a deheuig, a gaiwyd C, efy Ty CrTyn, o herwydd gwyndra y gwiail a'r rbai y cafodd ei adeiladu. Dywed rhai haneswyr fod mitt] wiail o wabanbi liwiau wedi en plethu drwy- Ido mor gywraift a chelfydd, I ■ iluniau adaragwahanol fathan t) gre- aduriaid, ond bod corff y gwaith yn wiail gwynion, Yr oedd y cyngor a wysiwyd yn nghyd yn gynwysedig o chwech o ddoetbion o bob Cwmwd yn Nghy- mrn; gyda 140 o wyr Eglwysig o wa- hanol ttrddau, a holl benaetbiaid a mawrion y wlad. Yr oedd y cynulliad, gair hyny, ynun tebyg i Benedd Pryd- ain yn bresenol, yr honyw gogoniant ein gwlad. GaJwyd y cynghor hwnw ynnghyd ar ddechreu y Grawys, a dywedir i Hywel a'r holl gymanfa drenlu^iymhw'hwcw. naewn~TBipTyd~ a gweddi, i ddymnno ar Dduw i'w cyfarwyddo i drefnu y cyfreithiau yn y modd .doethaf er dyrchafiad y geamIL a gogoniant yr Aiglwydd. Ar ddiwedd y Grawys, dewiswyd deuadeg o'r doethion mwyaf profiadol yn y cynghor, yn nghyda Blegwryd, canghellydd Llandaf, yr hwn a ystyrid yr ysgolhaig a'f cyfreithiwr penaf yn ei oes, i adolygti cyfreithiau Dyfnwal Moelmnd, a dewis allap o henynt yr oil a farpent yn briodol i ateb amgylch- iadaa oymdeiihas yr amser hwnw, a gwndnthur pob di wygiad a weleht yn r angenrheidiol yhddynt, gydag ychwan- egu atynt yr hynafarnent yn addas. Ymgymerodd y doethion hyn a'r gorchwyl yn ddioedi; a cljyda'r pwyll a'r dyfalwch mwyaf, ti^-fsasant y cyf- reitbiah i ateb amgylchiadau y genedl ar y pryd. Wedi iddynt eu gbrphon yn y modd y barnent ddoethaf, dyg- wyd hwy i JEtywel fw hadolygu a'u cymeradwyo. Yntau,, fcuirg at osod y pwys priodol arnynt, a gyhoeddodd felldith Duw, y Cyngor Cenedlaethol, a toll Gyraru ar bawb ft fnasent ya eu troseddu, yn ogystal a'r rhai a'u cam- arterent yn erbyn ereiU. Onçl nid oedd Hywel yn hollol fodd- lon i'rhyn oedd wedi ei wneud, heb gael cymeradwyaeth y Pab. ar y gwaith. t Cynwyul Cwmwd, ya ol cyfreithiau Hywel Dda, 12 Maenor a 2 Faecol.
j yfl t'i fT H E R. vd i'…
yfl t'i fT H E R. vd i' t\ cioi Anfbhodd Bnther lythyr at yr Elect: v., i aa.r«y^ oi ft>a %^Car y ntrraa 1 TTIt- temberg, aco dan amddiflpyn mwy dyogel nag a allai Elector roddi iddb. Rbai efe "Nid wyf yn gofyn am eich" amddiffyn chwi i mi. Byddai yn-well genyf. roddi fy amddiffyn i drosofth chwi 1 Pe gwybyddwn i fod eich mawr- hymyn myned io fy aSnddiffyn i, nid awn-i Wittembe* Nte gall y cle<Myf %pdiii help i'r achos y^d^oyf fl yh' ei <jyi°ti' Yr, hwn sydd yh meddu: fwyaf o,ffydd yw yr amddiffyiiydd gorea. • YJ .^aev ffyid etch mawrhydi yti "Gadewch i ddeddfau yr YmherartWl^r ddyfod yd fyierbynii.' os Jiaddi-I i •41 laith ddyeitiirol^edd hon tuag atirii; yel .;0[ljyvdiraelliiwyBtisawr- y byd* J 4aryjti1S22, ^iaeth Lu-" i dr)i nmra D WittembCTg. Parodd >i fjfoiadM ,i- dr^61iatt^-hdiydWf 6r^j 'foleddm -iiT "d«-t b ar yr Elector: Dymunaiarco ysgrifemi tact-edi-i myned, i Wittemberg heb ei ganiatadieB Cydayniodd Luther a hynymewn moment. -rih • 1 if, Erbyn iddo ef fyneid i Wittemberg, yjf oedd yddau efrydyddo Switzerland yno, ac arnlygodd iddynt 'naarefe oedd' I ^ujther,yr.hwn a ytoddangosodd fel' ratarchog iddYL t'yn y gwesty. Rhy- feddu yn ddirtawr a wnaethant. Aeth Lnther. i'r pt^lpud a phregeth- odd yn erbyn cyfeiliornadaa yr oes. Pregethai bron bob tiydd. Daeth tor- fevdd o'r o'r hon wlad oddiamgylch i'w w^aTido. Bn. Caplari areheSgob Albert yn ei wrando^ a chytunodd ag eft Bu hyn yn llawenydd mawr i Melanctbon ac ereill- Cyfi°ithodd ef a Melancthon y Test- ament Newydd i iaith ybobl. Argraff- wyd deng mil o gopiau o'r Testament bob dydd. Gwelodd y bobl lyfr Ðuw o'r diwedd, i'w cynorthwyo i farna drostyut eu himain. #wnaet,h fwy i agor ] lygaid y boblog'aoth' na holl ys- grifeniadau Lather ei hnn. Ithedodd Gair Duw fel tau trwy Ewrop. GyfieitHodd wedi hyny lyfran yr Hen Destament.v Derbyniodd myrddiynan lyfr How eryda liawenydi. Ohd cyn- hyrfodd Hid, y Pabyddion ynerbyn cyfi i itbad Luther, am ei fod wedi agor 1 lygaid y bobl i weled fod Duw yn ei byn cyieiliornadau y Babaeth. Cryn- otJd Rhufain wrth weled cleddyf yr Ysbryd yn noeth yn. nwylawy bool. Anfonodd Harri YIII. ^ythyr o L^gr at yr Elector, yn erbyn g^el^f red liUther yn rhoddi y Beibl i'r W^rlPJ n, yn ea hiaitheuhunain!! odd Due George i bob copi o'r yn iiaith y bobl i gael ei roddi yn yr ynadon. Rboddwydgorchymytiloo tebyg gan lywodraethwyr Awstt^ Bavaria, &<3. Mewn rhai trefp| casglasanty Beiblau yn bentwr, a H°3?' asant hwynt. Ond o waethafy cwM yr oedd y bobl, yn mynu darllen.1 BeibL. i G#elodd Rhafain nad oedd dfr* dyben ceisio eu rhwystro. Cyhoeddod^ gyfieithad o hono ei hunan. Lather oedd efe wedi cad ei gy mewn rhai adnodau. Nid oedti, gwrtb, wynebiad i ddarllen hwnw. Ond odd hsmw lygaick-y bobl yn Babaeth. Ysgrifenodd Harri VIII. lyfr erbyn Luther. Am hyny y rhoddo^^ y Pab iddo y fceitl o 11 amddiff iydj t yi ffydd.' Y mae y teitl ar arian lAoey y yn awr. c Dyna ystyr P.O., at getniog»tt,? dimeiau, a Fid% Dtf., arddarnau e'^j* o arian Lloegr yn awr. Ifidei DefW sor. Amddiffynydd y Ffydd.' u't Yr oedd beiddgarweh Harri Vfl^ ei iaith ddiystyrllyd toag aty gwirioC edi3^ mor chwerw, fel y cyfirodd W* natinr Luther yn ei erbyp, am ei fodf* dirmygu Duw. Aeth liuther allan ei erbyn fel llew, gan ei fod yn Frenin anfeidrol uwch nag efe. Cyny^ iai Harri fod Luther yn cael ei Dywedodd Luther 'anturied y yma i fy llosgi i. Dyma fi, yr wyf barod i'r tan, Gwasgarer fy llwd* fil o foroedd, yn mha rai y boddi'/ giwed yma. Tra y byddaf byw, by af yn elyn i'r Babaeth. Pan y 11oSjffi fi, os gwneir hyny, byddaf yn ddiny^ i'r Babaeth.' Effeithiodd ysgrif rymus Luther J* erbyn Hdrri yn ddirlaw^ str ei Ysgrifenodd tiparyw otr Pabyddi(H*^ petlan mwyaf ffiaidd a ehelwyddog Luther. Ond dystawyd Harri. Gwna^i ei ymo&odiad ef ar Luther lawer i'r Diwygiad. Gwnaeth Luth r ynf^t| poblogaiad nag o'r blaen. O waetl^ pleidwyr nerthpi y Babaeth, yr •fltJirawiap.th T^uth^f Ml. Jyefeinio wlad. Gwelodd Luther y llwyddi^j ac ymgalonogodd. Gw«k)dii»yr Ymherawdwr 8iarl&«gtt oedd pobl Germani yn parchtf ^^H t awdurdod ef. >r oedd y lly^^iet^wsTff^HB yddt)l yn erlid gymaint ag a fedrfrt^ I daeth y » T/Wrc allafl: yn eu herby^jc I Angbpfiasapt oLntto*, w«Ji gielsio 1 ddiffyn iea ;hnns^ri yn erbyn fMiiHmfiiaAgiiiibbiiiY (ttaa i_ a W^di iiyhy '^siasKhjE'i^rydu .tiier m^wn c^a^l^d^^ V ty wy sogai^ ) yn! 'Eyni 6add^ ^oiiaatho(|dLuth^a-rAi wygiad. VM>' li^dd y Pab ^rth GermjMn. lla^i' ] matktOi b^rf^knias:y Bi#y^»Hidi i >ftiEiector Frederick far^. ^-Esgytiodf' kJbhfr Dtwy^giwr i'r- oi-sedd yn ei Ie & [ Aeth' hwfrw kr unwai h yp bleidi ^.wresog i'r. piwygiad. Priododd liuthcff; ferah oedd ymadael o leoandy {niwtm ry) jargyhoeddiad fodt' hyny'yn drfylesWy^f «nii- ■ Bn yn ddedWydd iawn yn ø Jjriodas parodd lawer o gynb w:rf irO 'b Ewroj> trwy ei fod fel hyny wedi sathtØ mynachaith dan di^d. Ymddangosodd t-.wy-sogion Sa-looll ID sse, a Prwsia, yn hyf yn eu proffesjj Brotestaniaeth. O vnghorodd Luth^ yr Elector newydd i 'aefydiu gwf,-inidolf aeth yr eferigyl yn ei diriogaeth. Lledodd y Di^ygiad <dros holl Ewr? £ Cyfododd dynion enwogiawn i'w bleid' ¡OJ megys Galvin, Zuirig;iu^, ac ereill .Amcanodd; yr Ymherawdwr Siar!" orfo li y tyWysogiou Prekstanai id af .deddyfi bleidio r abyddiaeth. Gwnsetb" 'ant hwythau gynghrair a'u gilydd i Wrth^ynebu efL Paroid h > nd 4 ychf^ lhawr i bleidwyr y Pab. Gwnaethal1, eti goreu i berswadio Si ir's i WRe^ byr waith o ddinystrfo y jjiwyg^ Me Id yl iod d efe y gwiie^i h^J mewn cynadledd ,el hono yn WoT^' Penderfynodd gaui un o'r 1'ith Spires, yn y flwy<idyri 1529. Cynyddodd set y tyw. sogi -n fwy-f^ o blaid-y Diwygiad." Yr oedd «-n gyhoeddiad o wirionedd yr efeagyl dyfiiiraa, a'u t^ijderiyuia.i. i'w ddiffyil yn cryfuau. Yr oedd y ty w. so^ion yn wroi. Gotynasunt aiu addoli yudci:, lei Protests ind. a!* j myned i ddinas Spir, s. hyn. Gorcbymvuasubt i'r ion Protestaaailid breg>.a:a