Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
, LUTHKR.
LUTHKR. J^°rodd Luther y Testament New- cynwys geiriau yr Ysbryd ^hj^yT iaith wraiddiol, set Groeg, \TJfadwyn allan feddwl yr Ysbryd I .GemanL Oyfnod pwysig, Jwi*1* yn hanes y Diwygiad Proteat- 0^^ Dygwyd y Beibl i'r ffrynt. b\. Luther yn ol. Ymddangosodd 1-1I' Aeth dyn o'r golwg. Yr dedd i wrandaw ar Dduw ef hun. Luther yn mhlith y werjn i arno. gyfieithu yr Ysgryth'yrau, Luther gyflawnder o olenni, [Jtaij nerth. xr oeddhyn yn angen- Jh yn d sefyllfa uni?, lie yr oedd £ °rf°d bod, o herwydd ei elyn- ty^^eisus. Yr oedd hefyd yn gysur ei afiechyd,yrhwn a acho^wyd gan ei sefyllfa gaeth. Yn y jje^^ywyll, wrtho ei hun, mewn aeth dychymyg yn nerthol. f 7^0 Wl0^d fod satan yn ymddangos t i!\yn ei wawdio fel nn wedi cael i Gwnaeth hyn, yn ol tyb *» pan yr oedd efe yn cyfieithu y Newydd. Meddyliodd fod ilNth ^dychrynedig yn yr olwg ar y V? ?yfieit^ y BeiMj yn tr°i °'i k*Sh^L Uew, yn barod i'w rwygo. hyrfodd ac ofnodd Luther, a b. yr inkstand at ben y diafol. 3 Yny, diflanodd o'r golwg, ac [inkstand yn erbyn pared yr Cedwir marc yr inkstand, hyd heddyw ar y pared. d Luther yn colli amynedd i ttJartbnw* Teimlai yn ddig* H^^dra j rial *? iiamddiffyfc- ^.v^^ddaa writhran, 40 aa bawn J^'Skberg,' jj ^J^edd penderfynodd ymadael ^V^^fiynfa, er iddo berpglu «i ^J^wneiid hyny. Ymadawodd gwnaeth hyn, yroedd storom rf^ oyfodi yn ei erbyn ef. ]C/^rifyagw Sorbonne, Ffraine, v*v&p*ddio anathemia yn co-byn y f^Brotestanaidd. Yr-'oedd y Sip bono mewa bri mawr yn u. Yuodd Melancthon y Di- v!% ymresymiadau tanllyd, Vil j • Ymosododd ar y Brif- ft ddirbed. Cyhuddodd hi o naill ochr, o geisio f a gosod dychymygion p^y ya Se meddwl Duw yn mai yn Paris a Rhuf yn uohel ei ben, ac ^Bfg Qedd a deyrnaeai yn Wit- w^d Lnther Wittemberg V^il];^ niarchog. Llawenychodd yn ddirfawr ei w«led ef. Pa F y Di- yn mlaen llonwyd CSw1^' a diolchodd, ac yna i Wartburg i'w amddi-: y Nefoedd yn gweithio o h iHi p^ygiadmewn amryw ffyrdd. a we(ii codi yn Spain, 0VKfo?oddV* 1 fyned <l.t1 O'Bddodd brenin Ffrainc a 404 Cl ryfel yn ei erbyn. Oaf" Y4 0 ttt 9 Y biwygiad lonyddwch i W y Uwyddiant mawr oedd q.. *orodd mynachod allan i f ^Mufo-lr ^Qwyn erbyn cyfeiliorn- %^6n V^Q* Aeth dadlenon poeth y y mraachdai. Ni ellid \J.^re&etKyn^cho(i brwdfrydig, y lt^roK n yn erbyn > r offeree Trodd y Britysgol 10d. Gyho^dodd Mel- ^yu br^11 yn er^yn y* offeree. efe /d- n?av?r i'r Elector. llifeir:m pdiwygiad byrbwyll. gYllYnirlant y Dlwyglad yn oyf- ddysg^uj^ y° fWJ Dechrenodd mynach hyawdl bre- gethn yn erbyn mynachaeth. Dywed. odd, I Nis gall neb mewn mynaohdy gadw gorchymynion Daw. Nis gall neb gael ei achub mewn penwiag myn- ach. Y mae pob dyn a elo i fynachdy yn myned yno yn enw y diaioll Y mae addunedan mynachol yn groes i'r efengyl.' Yr oedd ei eirian yn cynhyrfa boll boblogaeth Wittemberg. Ymadawodd y mynachod o'u celloeda, a daethant i gandl: y boblogaeth i fod fel dynion ereill. Dechreuasant weithio a'n dwy- law at eu cynaliaeth, fel yr Apostol Paul. Ymbriododd rhai o honynt yn faan. Yr oedd Erasmus wedi bod yn ysgrifenu yn erbyn mynachdai fel ny th- an drygioni. Ac yr oedd holl Ewrop yn ahwerthin am ben y mynachod. Byd anghysurns oedd ar y rhai a aros- ent yn y mynachdai. Aeth yr offeren a'r mynachdai i warth. Daeth dylif o benboethni i Wittem- berg, yr hwn a barodd ofid mawr i. Melancthon a'r Elector. Nid oeddynt hwy yn alluog i'w osod i lawr. Qwaedd- ai y bobl am Luther i roddi terfyn arno. Proffesai dynion ynfyd eu bod yn broffwydi, &c. Yr oedd perygl mawr i'r Diwygiad gael ei ddyfetha gan benboethiaid an- wybodus. Clywodd Luther am hyn a gofidiodd yn ddirfawr. Ni wnai aros yn hwy yn Wartberg. Ymadawodd a'r castelj am byth, er fod ei fywyd mewn peiygl oddSwrt^y^Pab a^iarlfl. Ar ei daith aroBodd mewn gwesty yn Jena, mewn dillad marchog, a chleddyi wrth ei gltin. Yn mhresenoldeb dau etrydydd oedd wedi dygwydd cyd-deithio ag ef, darllenai lyfr yn ddifrifbl. Dan Swiss oeddynt. Gofynasant iddo 08 gwyddai efe He yr oedd Luther. Ebai ipfei I Gwn yn sicr nad yw efe yn Wittemberg, ond S dd yno yn faan. Y mae. Phillip elancthon yno. Astudiwch Ropg a Hebraeg fel y galloch ddeall yr Ye- grythyran yn dda.' Dywedasant wrtho, 'Os ceidw Duw fywyd ynom, ni ddy- chwelwn adref heb weled a chiywed Dr. Luther. O'i blegyd ef y cychwyn- asom i'r daith hon. Y mae efe am ddiddymu yr offeiriadaeth a'r offeren, ac y mae ein rhieni ni wedi amcanu i ni fod yn offeiriaid. Carem gael gwy- bod sylfaen ei olygiadau ef.' Gofynodd Luther iddynt yn mha le y buont yn astudio. Siaradodd a hwynt am Erasmus, &c., a gofynodd iddynt beth oedd pobl Switzerland yn feddwl am Luther. Dy wedasant wrtho fod rhai yn ei ganmol ynuchel,ac ereill yn ei felldithio. Dywedoda meistr y gwesty wrthynt yn gyfrinachol mai Luther oedd efe. Ond nis gwyddent yn iawn pa un ai Hutten neu Luther a ddywedodd efe., Nis gwyddent yn iawn beth i feddwl. Ar hyny daeth dau farsiandwr i mewn. Wrthswper, pan yr oedd Luther, y ddau efrydydd, a'r ddau farsiandwr yn bwyta, siaradodd Luther yn swyool iawn, nes peri i'r pedwar synu, er mai marchog y meddylient ei fod. Dywedodd un o'r marsiandwyr, 4 Rhaid mai angel o'r nefoedd, neu y diafol o uffern yw Luther. Khoddwn dd eg florin i gael cyfarfod a Luther a chyffesu wrtho.' Dywedodd Luther wrth y ddau efrydydd, Pan eloch i Wittemberg, cofiwch ti at Dr. Sohurff.' Gofynasant iddo, Pwy gawn ni ddweyd ydych chwi ?' Atebodd yntau, I Dywedwch wrtHo, y mae yr hwn sydd yn dyfod yn eich cyfarch.' Dylid cofio fod Luther-yo ofalus, oblegyd fod yr YmherUwdwr wedi rhoddi awdurdod i bawb roddi Haw arno. Yr oedd efe yn mentro ei fywyd bob cam. Nis gwyddai na byddai rhyw ^■ -i| un yn ei adnabod ac yn ei niweidip. Ond ymddiriodai yn Nuw, a tfieimlai barodrwydd i aberthn eieiaiqea dros Grist. Aeth ya mlaen ar ei <Uith jrn wrol a lion. Rhaid i ni yma4 £$} ag ef ar y fbrdd yr wythnos hon. 11 [
:.A ': COSPI GORUCHWYLIW&…
A COSPI GORUCHWYLIW& GLO- FEYDD CYFARTHFA, Yn llys yr beddgeidwad, Merthyr, dydd Lino: diweddaf, ceisiodd Mr. T. Williams, cyfreithi wr, am wys jr& erbyn Mr. Bedtington Kirkhouse, goftkihwyl- iwr glofaol yn ngwasanaeth Mr. Craw- shay, Cyfarthfa, ar y cyhuddiad o fod wedi tori Deddf Rheoleiddiad Mwn- gloddiau. Hysbysodd Mr. Williams ei fod yn- gweithredn o dan gyforwyddyd Mr. WaleSy arolygydd y Hywodiieth, a hyny yn ol gorcbymyn yr FsgrSTenydd Gartrefol. Cyhnddir Mr. Kirkhouse o fod, wedi tori yr ail reol, ac nadv oedd gwaith Cwmglo wedi ei archwiao cyn i'r gweithwyr fyned i Jawr. Fe gofir i danchwagymeryd lie yn ddiweddaryny cyfryw weithfa, trwy yr hon y Uoilowyd tri, o weithwyr, un o ba rai JPfnont feirw.
,'... TANAU YN NGHAKROYSTfiNYN…
TANAU YN NGHAKROYSTfiNYN l A MONTREAL. Dydd Sadwrn diweddaf tprodiJ. tan dychrynllyd allan yn y rhan no o Oaercystenyn ag y presWylia y GNroeg- iaid ynddo, yr hwn a ddinystriDdd o leiaf 500 p anedd-dai. Dechrenodd y tan am oddentn dau yn y pry$6#wn, method ef dfitfifotstwng fiyd naw y nos. Yr oedd gwyirt nchel ar y pryd, a thrwy hyny ymdaenai y fflamiau yn gyflym. Lladdwyd dwy fenyw yn y cyffro, aniweidiwyd amryw o'r tanwyr. Oymerodd tan le yn y Novelty Works, Montreal, trwy yr hwn y lladd- wyd naw o bersqnau, ae y dwyfwyd deg. ,li ¡
.MR. GLADSTONE AR TWRCI.
MR. GLADSTONE AR TWRCI. Yn Nhy y Cyffredin, nos Lnn di- weddaf, rhoddodd Mr. Gladstone rhy- bydd o'i fwriad i gynyg pump pender- fyniad mewn cysylltiad ar pwno Dwy- reiniol. Baich y penderfyniadan ydyw, fod Ty y Cyffredin yn dadgan ei an- foddlonrwydd i ymddygiad y Porte Ot- tomanaidd, ac yn penderfynn, hyd nes y ceir sicrwydd oddiwrth y Porte ar ran y deiliaid gorthrymedig, fod Twrci wedi fForfletio pob hawl i gynorthwy materol a moesol oddiwrth y. Goron Brydeinig. Derbyniwyd darlleniad y penderfyniadau yn frwdfrydig gan y Rhyddfrydwyr, a chydagychydig gym- eradwyaeth oddiwrth y blaid wrth- wynebol. Cynygiai Mr. Gladstone fod y penderfyniadan hyn i'w rhoddi i lawr mewn ffurf o welliant pan yn myned i Bwyllgor ar supply, dydd Gwener nesaf, er ei fod yn barod i unrhyw gynygiad ar ran y Llywodraeth. Mewn atebiad i'r awgrym, cododd Syr Stafford Northcote, gan apwyntio nos Lun nesaf i ddadleu y cyfryw.
1 TY-LOSGIAD A HUNANLADD-IAD.
1 TY-LOSGIAD A HUNANLADD- IAD. Boreu dydd Llun diweddaf, yn Aber- aman, Aberdar, gwelwyd bwthyn a breswylid gan hen wr o'r enw Robert Evans, 69 oed, yn Aberaman ar dan. Wedi llwyddo i diffodd y tan, a thori i mewn i'r bwthyn, yr oedd yn amI wg fod yr hen wr wedi rhoddi y lie ar dan ei hnn, ac wedi ymgrogi. Yr oedd yn 'hollol farw pan y deuwyd o hyd iddo, a'r tan wedi llosgi y rheffyn gyda'r hwn yr oedd wedi cyflawni y, weithred, a'r corff wedi disgyn i'r llawr. Y mae yn debyg mai brodor ydoedd o Og'^dd Gymru. t
[No title]
OJ: < :(r ;-f;[:'t:; Deallwn fod Mr Biggar, A. S,, wedi cael ei dderbyn i Eglwys Rufain.
«t PWNCH A'R DARIAN." !
«t PWNCH A'R DARIAN." Y mae newyddiadur Cymreig yn cael ei gyhoeddu yn yr Unol Qalaethan dan yr enw uehod. Deohreuodd ei ffd dan yr enw 4 Punch' yn unig; ond wedi olyw- fed AM lwyddiLlautTAaLAm Y GWKITHIWB yn Nghymrn, ac am ei phoblogrwdd yn mhlith y dosbarth gweithiol, cysylltwyd yr enw 1ARU.N at y Pwnch. Dymunem- bob llwyddiant i'r, Dorian American- aidd, er nad oes amheuaeth na chyfer- fydd a gwrthwynebwyr a gelynion fel yr eiddom ninan. Ond fe fyn y gweith- iwr Cymreig brofi a barnn drosto ei hun, heb wrando ar ialdordd eiddigedd a Judasiaeth.inac yohwaith ar felldith. ion Baalamiaid cyflogedig.
ANMHLEIDGARWCH PRYDAIN YN…
ANMHLEIDGARWCH PRYDAIN YN Y RHYF^L DWYREINIOL. Byddjyo dd gan y wlad yn gyffre- dinol gael ar ddeall fod Llywodraeth Prydain wedi cyhoeddi Armhleidgar- weh gyda golwej ar y thyifl presenwl rhwng Rwsia aThwrcj..Er, fe ddichon, nad yw yn llawer mewn sylwedd, eto, y mae yn dda fod hyd yn nodycbydig wedi gael ei wasgu o'r L-lywotlraeth presenol.
I LLAWER MPWN YCIlYDiG.
LLAWER MPWN YCIlYDiG. Trwy farwolaeth ArgJwydd, $hdley teitl yr hwn sydd yn disgyn i'w frawd j —yr Anrbydeddus Charles Hanbury Tracey, A. S., dros fwrdeisdrefi Trefal- dwyn, fft geir etholiad yn y cyfryw, ac nid oes ameufieth na fydd yn un fr^d. TTLE COCH, R HONDDA.—Dydd Linn diweddaf tra yr oedd dyn o'r eaffw Joseph Foster, glowr #- coch, yn gweitbio wrth yflue, syrthiodd. careg fawr o'r top, gan ei ladd yn y man. Dyn sengl ydoedd, yn 26 oed, 'i ac yn preawylio yn Treorci. UNDODIAID LLABDYSIL.-Deallwn fod y cyfeillion Undodaidd, y rhai a drowd allan. o gapel Llwlnrhydowen rhyw chwe' mis yn ol,,weii ceisio etc, a'r tro olaf, i ddyfod i delerau ar Mr. John Davies Lloyd, Alltyrodin. ifr oeddid yn dysgwyl erbyn hyn y buasai Mr. Lloyd wedi lleddfa ychydig, ac. yn barod i ddyfod i ryw delerau. Modd bynag, inid oes dim cy newidiad wedi cymeryd lie, a'gomedda yn benderf/npl, siarad a neb o bartht d y pwnc. Y MAE Cwmni Plymouth ac A,bor.. nant wedi ihoddi rhybydd i'w hojl weithwyr y byddant yn rliyd.d o'i wasanaeth ar y 31ain o Fai, ac y bydd pob cytundeb sydd rbyngddynt yL awr yn t>Tfynu. MARCHNAD YR YD.-Mae y gwenitfe wedi codi eto yr wythnos hon 5s. neu 6B. y chwarter, a hyny mewn canlyniad i gyhoeddiad rhyfel. Nid oes dim yn galw am y fath godiad y maen wir, tra y mae y fath gyflawnder ar law, a'r fath doraeth hefyd*yn America" i'w j allforio. Ond os gall yr.Uuol Dalaetliau\-gadw i fyny y pris presenol, bydd yn flesiant arianol neillauol i'r wlad.
ETHOLIAD BWRDD YSGOL BEDWELLTY.
ETHOLIAD BWRDD YSGOL BEDWELLTY. Y mae etholiad tair-blynyddol y bwrdd uchod i gymeryd lie ary 18fed o fis Mai. Y mae llawer o frwdfrydedd yn ei gylch yn y plwyf. Mewn tudalen arall or DARIAN Y mae anerchiad un o aelodau mwyaf gweithgar y- bwrdd, set y Parch. Edward Davies, Rhymni. Y mae unfrydedd mawr trwy y plwyf i'w ethol ef y tro hwn, gan ei fod wedi gwasanaethu y plwyf yn egniol a Ilwydd- lanus yn y tair blynedd diweddaf. Nid oes neb yn ei erbyn ond pleidwyr y Tori- iaid. Y mae ychydig o gaffers yn y gweithfeydd, y rhai ydynt mewn enw yn Ymneillduwyr, yn ei wrthwynebu ef ac ereill sydd yn selog dros egwyddorion Y mneillduaeth. Gwna y gaffers byny er mwyn boddloni eu meistri. Da genym I kysbysu fod eu hymdrechion yn gwbl I'anetfeithiol ond i gynhyrfu sel Ymneill- duwyr cyson o blaid y ffyddloniaid a'u j cyiirychiolant ar y bwrdd.
PENTRE RHONDDA.
PENTRE RHONDDA. PWNC YSGOL,—Yn ystoi y chwarte* diweddaf, dethblodd Ysgol Sabbothol Siloh, y lie uchod, yr 11 benod o'r He-v breaid i fod yn bwnc ei hymchwiliad a'i myfyrdod, a dydd Snl diweddaf oedd y dydd apwyntiedig i'w hadrodd yn gy- hoeddus. Yn y prydnawn awd yn mlaen mor belled a'r 20 adnod, a gorphenwyd hi yn yr hwyr. Holwyd gan y Parch. D. Evans, y gweinidog, mewn modd falluog ac adeiladol, ac atebwyd gyda oddhad neillduol. Adroddodd Miss M. Jones, Bristol House, benod i ddechreu y cyfarfod hwyrol. Ar ddiwedd y cyfar- fod eglurodd Mr. Evans ei fwriad i bre- gethu ar foreiiau Suliau, am dyriior, ar rif gymeriadau y benod, gan ddechreu y Sat both nesaf ar Abel. Yn ddiwedd- ar gorphenodd Mr. Evans gyfres, yn gy- nwysedig o 15 o bregethau, ar hanes Joseph, pa rai oedd yn ddangoseg o allu ac-athrylith.. Da genyf ganfod yr achos mor flodeuog a llwyddianus oddiar dy- fodiad Mr. Evans i'r He, fel y mae yr eglwys wedi penderfynu estyn cortynau ei phreswylfeydd.' Mae y cynllun* yn cael ei weithio allan a'i ymddiried i'r cynllunydd enwog, Mr. Humphreys, Tre- foris. ADEILADU CAPELAU NEWYDDIOX.— Amlwg fod y deyrnas nad yw o'r byd hwn' yn llwyddo vW, fod y capel: u new- yddion. yu. ymgaethu i fodolaeth braidd yn ddiarwybod i'r ardalwyr. Mae Mr. 1). Morgan, Treorci, bron gorphen capel Nebo, Heolfach, pa un sydd werth yn agos 3,000p. Mr. Charles Jenkins oddeu- tu bod ar ben ;a Bethania, Treorci, yr hwn sydd werth tua 4,000p. Mr. J en- kins, Merthyr, yn r adeiladu capel i'f Methodistiaia palfijaidd yn y # Pentre, gwerth yn ,n%M"f &Cl Annil-ynwy* Maendy Hall, Tea, wedi rhoddi eu capel allan yr wythnos ^ddiweddaf, yr hwn fydd yn WftiHih tWL ^OOp. Dengys hyn fod gan grb^d^iwyij.glAnau v Rhondda galon da. RABO. i R drog^r, achoa aa.—-STRABO. AT MRJ^^OC WXLLIAMS, ION, SY*j-~Y» pwylligor Ksted^M, y,rgrpal^< ,Den, ;y. buasai beirniaidaeih Mr. Williama ar y traethod- au.ar f Nfcilldudliok yGdnjedl Vymreig' i gael ymddango^ ar y'PARIAN, ond hyd yn hyn neb toieuit hyny. yr wyf fi, yia nriol a rheolku cymdeithaS, yri erefu amo i gyflawni ^i addspid. '■r r ^J ABERDAR. V
"ABERDAR. ';V ':'
Cynaliodd TJndeb Caiiu GynulleidSaol y Beidyddwyr, dosbarth isaf Aberdar, ew rekeareal nos Iau, y 20ain cynfisol, yn nghapel Ynyalwyd, yn cynwys eglwysi Cwnibach, Gwaw, ac Ynyslwyd. Llyw- yddwyd gan y,Parch. D. Davies, Gwawr. Aqsreinydd, Mr. John Parry, Cwnibach. Dechreuwyd trwy ddarlleh a gweddio gan y braWd • anwyl, Mr Robert James, Cwmbach. Y tdnau a'r darnau a ganwyd oedd y rhai canlvnol -Arnova, o lyfr Jones, Harris; a Howells: Barnabas, o lyfr Johes, Harrisja Howells Waldeck, o lyfr Jones, Harris, a Howells -anthem, Bendigedig fytJdo Arglwydd Dduw Is- rael,' gari Mr. J. Thomas, Blaenanerch; Neander, o lyfr Jones, Harris, a Howells; Dolycoed,o lyfr Jones, Harris, a Howell#} Apolos, o lytr Jones, Harris, a Howells, ra Jerusalem, fy:Nghartref Gwiw. Di- weddwyd trwy wed li gan v brawd hofl, T Bowen, Ynyslwyd. Hyderwn y caiff y canu swynol, yn nghyd a'r sylwadau a r cynghorion pWrpasol a gwerthfawr a gaf- wyd gan Mr. Robert James, Cwmbach, a'r Par h. D. Davies, Gwawr, yr effaith ddylad y, nes symbylu'r cantorion i fwy ojymdi eoh a ffyddlondeb o blaid y mudiad daionus a gwir bwysig hwn. Credwn pe buasai y pwyllgor ya apwyntio rhywun i ddarllen yr emynau yn eu cywair priodol o flaen pob ton, y buasai yn ycliwanegiad neillduol at ddy- ddordeb a gwir amcan y symudiad. Hy- derwn na fydd y crybwylliad yn dram- gwydd. Teimlad o'r diffyg ani cidbtrllen- iad yr emynau, ac awydd am lwydulant y symudiad gwerthfawr hwn, er lies can- iadaeth y cysegr, a'i cynyrchodd. G.
TYSTEB YMADAWOL Y PARCH. R.…
TYSTEB YMADAWOL Y PARCH. R. EVANS. Gall tanvsgrifwyr at y dysteb uchod gael gweled y list unrhy w bayd yn fsiop Mr. D. Williams, cheinist a druggist, Gadlys, Aberdar.