Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
KARL Y LLEW;| NEU ! MAR GEO…
KARL Y LLEW; NEU MAR GEO G Y LLAW GOCR PENOD VIII. BYDDAI yn anhawdd iawn desgrifio teimladau Karl pan oedd yn parotoi i ffoi. Nis gailai ef ei hunan ddweyd beth oeddynt. Yr oedd presenoldeb y gwrthddrych hardd a welodd yn ei freuddwyd o'i flaen, yn nghyd a'r dad- gnddiad rhyiedd ei bod hithau wedi ei weled yntau, yn ei lanw a syndod. Ond nid oedd ganddo amser i feddwl llawer. Cafodd fod ceffyl y swyddog cwympedig wedi ei addysgu yn dda, a llwyddodd yn fuan i osod y cyfrwy yn y fath fodd fel y gallai Gertrude farch- ogaetb yn rhwydd arno. Yr wvf yn meddwl," mcddai Gertrude. fod yinborth yn y bwthyn. Gwelais Zentil yn cariopasged Efailai ei bod yn meddwl y byddent allan drwy y dydd, a daethant a lluniaefcli gyda hwy." <S Os oes ymborth yn y fasged," ebai Karl, "bydd yn fendith fawr i ni. Mi a edrycha ar unwaith." Cafodd fod yno ddigon o fara, cig, a girfki, ac wedi ei sicrhau a'i hongian wrth gefn ei gyfrwy, aeth i gynorthwyo Gertrude ar gefn ei cheffyl. Yr wyf yn meddwl," ebai, wedi iddo yntau esgyn, y gallaf gael gafael yn fy ffordd yn ddiofid o hyn allan. Collais fv ffordd yn y goedwig, a dyna'r rheswm fy mod yma." "Dylwn gydymdeimlo a chwi yn eic-li anffawd, Syr Karl, ac eto, rhaid i mi ddweyd y gwir, nad wyf mewn modd yn y byd yn fiin eich bod wedi colli y ffordd. Gall hyna fod yn wir," ebai Karl, a theimlad ei galon i'w weled yn amlwg ar ei wyneb Y mae yr hyn oedd yn y boreu, i'm tyb i, yn ymddangos yn anffawd, wedi ei draws gyfnewid gan y nefoedd dirion yn fendith." Ond rhaid i ni beidio aros yn hir yn y lie yma," ychwanegaTr Marchog. A wnewch chwi fy nilyn." Gwnaf." Yna gadewch i ni ymadael mor fuan ag y gallwn. Ac yn awr Hector," ebai wrth ei geffyl, "cei ddewis dy ffordd. A ydwyt ti yn meddwl y gelli gadw ar y Ilwybr y daethom ar hyd iddo." Cychwynodd yr anifail ar unwaith, a'r Hall ar ba un yr oedd y foneddiges yn marchogaeth a'i dilynodd ef. Teith- iasant yn y modd yma am tua pbump awr, heb siarad ond ychydig iawn. Yr oedd wedi baner dydd pan gyrhaedd- asant lanerch fechan, drwy ba un y rbedai dwfr grisialaidd a ddisgynai o'r mynydd gerilaw. Meddyliodd Karl y buasai yn welliddynt aros ychydig yn y fan hyny. "Byddai yn well i ni ganiatau i'n ceffylau gael ymborthi a gorphwys ychydig ac," ychwanegai gan wenu, rhaid i mi gyfaddef nad wyf fawr gwell na bod yn newynog fy hunan." Addefodd Gertrude ei bod hithau yr un peth. Felly disgynasant, ac wedi i Karl weini ar yr anifeiliaid, dygodd y fasged a'r bwyd yn mlaen i ochr y gornant, gan osod lie Fr foneddiges i eistedd, ac eisteddodd ei hunan ar y borfa werdd. Yr oedd yn ddigon hawdd gweled fod Mangus Zentil yn cario lluniaeth dda gydag ef. Tra yr Cjeddynt yn bwyta, yr oeddynt am y rhaif fwyaf o'r amser yn ddystaw; ond wedi iddynt gwblhau, torodd Karl y dystawrwydd trwy ddweyd: "Anwyl foneddiges," ebai yn garedig, a chyda theimlad gwylaidd, "dywedodd Max rywbeth wrthyf yn nghylch eich bod wedi gadael y castell, a dywedasoch rywbeth eich hunan hefyd. Carwn gael rhagor o'r hanes." "Gyda'r parodrwydd mwyaf," dy- wledodd Gertrude: "Os gwelsoch fy nhad, dichon eich bod yn gwybod mai 9 dyn'creulawn, caled ydyw." Yr Arch Dduc Rupert." Meddyliwyf fy mod yn ei adnabod yn dda." Temtiwyd Karl unwaith eto i rhoddi hanes genedigaeth y ferch ieuanc yn 11awn ar unwaith iddi, o herwydd gwyddai mai merch y Barwnig Lodwig o Drosendorf vdoedd, ail gofidjo. Ond gailai ddweyd ttai nid y gormeswr gwaedlyd hwnw a elwid Syr Rupert, ydoedd ei thad. A ydych chwi yn adnabod yr Iarll Gaspard, o Valsburg," gofynai Ger- trade. Diia ond trwy glywed am dano. Nid wyf yn creiu fy mod wedi ei weled erioed." "Y na nid ydych wedi gweled y dyn mwyaf drygionus yn Bohemia. Angen- fil ar Inn dyn ydyw. Ond v mae yn gyfoethog ac yn alluog. Ychydig ddyddian yn ol, daeth yr Iarll, a rhai o'i weision gydag efi dalu ymweliad a'r castell, a deallais yn iuan ei fod yn dyfod i'm hawlio yn wraig iddo. Pan apeliais at fy nhad, tarawodd fi, a thyngodd os na fuaswn yn priodi a Valsburg, y cawswn fyned yn gaeth forwyn iddo. Gwyddwn yn eithaf da mai nid bygwth yr ydoedd heb feddwl, a phenderfynais ddianfi. Yn y nos-y neithiwr—llusgais allan o'r llys, a thrwy gynorthwy cyfaill, yr hwn na feiddiai ddyfod gyda mi, gwnes fy ffordd dros y mur. Ni allaswn ddyfod a'm morwyn gyda mi. Dim ond mewn un cyfaill y gallaswn ymddirisd, a phe gallasai ef adael y castell yn ddyogel,. buasai yn dyfod gyda mi." Teimlodd Karl rhyw bang rhyfedd yn gweithio drwy ei gyfansoddiad. Pwy oedd y cyfaill yma, yr hwn oedd mor ffyddlon ? Yr oedd y ferch ieuanc yn siarad am dano gyda theimlad cynhes. Dichon ei bod wedi gadael gwrthddrych ei serch ar ol. Yr oedd y dybiaech yma yn mhell o fod yn hapus. Penderfynodd fynu gwybod y cwbl. Gertrude" meddai, gyda'r fath gyf- newidiad ag a berodd iddi synu tipyn, a oedd y cyfaill yma adawsoch ar ol yn ddilynwr i'r Arch Dduc." Deallodd Gertrude yn union beth oedd wedi achosi y ewmwl yma ar wyneb y marchog dewr. Yr oedd y wen. a ddaeth i'w gwyneb, a'r modd y gosododd ei Haw yn dirion ar iraich ein harwr, yn brawf ei bod wedi deall ei feddwl. Siarad yr oeddwn am Winifred, qeidwad y carchar." Fflachiodd y goleuni i wyneb Karl mewn eiliad. Yr wyf wedi clywed am Winifred," ebai. Clywsoch am un o'r dynion goreu sydd yn y castell ynte," ebai Gertrude. Buasai yn dyfod gyda mi yn gwm- peini pe meiddiasai wneud hyny. Gan hyny, daethum fy hunan, gan obeithio cael y ffordd i fynachdy yn Keilberg. Yr oeddwn i ymguddio yn yr hen fwthyn hyd nes yr anfonai Winifred arweinydd i mi, yr hyn a addawodd wneud mor fuan ag y gallai. Ond daeth fy absenoldeb yn wybyddus i fy nhad yn union. Cyfarfyddais ag un o'r gweision ychydig ffordd oddiwrth y castell, a digon tebyg fod hwnw wedi hysbysu yr hyn a welodd. Beth bynag, gyda ei bod yn dyddhau, clywn swn ceffylau yn fy nilyn. Cyrhaeddais y bwthyn, ond daethant am fy mhen yn fuan. Gwyddoch chwi yr amgylchiadau yn mhellach. Oh, Syr Karl, byddai yn well genyf farw fil o weithiau na dychwelyd yn ol a chydsynio a'r hyn mae fy nhad yn ei ofyn." Tra yn adrodd y geiriau hyn, estyn- odd ei Haw allan, a chymerodd law y marchog. Daliodd Karl ei Haw am eiliad neu ddwy, ac yna dywedodd, "Gertrude, a fyddai yn rhyw gysur i chwi i wybod nad oes dyferyn o waed Frankenstein yn rhedeg drwy eich gwythienau." Yr oedd y ferch ieuanc wedi ei tharo a syndod. "Karl, beth ydyw eich meddwl chwi? Oh, y mae eich geiriau fel rhyw adsaiia i lawer o freuddwydion. Dywedwch a oes lie i mi obeithio fod eich geiriau yn wirionedd." Gallaf eich sicrhau mai nid Rupert o Frankenstein ydyw eich tad. Yr oedd eich tad chwi yn farehog teyrn- garol a chywir, y Barwnig Lodwig o Drosendorf. Syrthiodd yn y rhyfel wafadwyddus hono rlmng y brodyr breninol, Joha ac Otho. Yr oeddynt eill dau yn ddynion drwg. Bu John yn frenin am beth amser, ac yna llof- ruddiwyd ef, a daeth Otho i'r orsedd yn frawdleiddiad, ac os nad efe darawodd yr ergyd, sicr yw mai efe oedd wedi trefnu i'r weithred waedlyd gael ei chyflawnu. Yr oedd Rupert o Frank- enstein wedi bod yn ffyddlawn iawn i Otho, ac mewn adaliad gwnaeth y brenin ef yn Arch Dduc, yn nghyd a'i anrhegn a Chastell Drosendorf, a'r holl diroedd oedd yn perthyn i'r yatad hono. Ac yn mhellach, credwyf fod y brenin wedi eich rhoddi chwi i ofal Rupert." "Ond," ebai Gertrude, nid efe ydyw fy nhad." N age." "Oh, fy mreuddwyd—fy mreuddwyd. Credwyf fy mod wedi gweled fy nhad lawer o weithiau. Dyn caredig, dewr, da, a glan yr olwg. A ydych chwi yn ¡ meddwl fod fy nychymyg lawer o'i le." "Nac ydyw," ebai Karl. Yr oedd- ech chwi rhwng dwy a thair blwydd oed pan welsoch eich tad' ddiweddaf, a dichon ei fod wedi gadael argraff ddwfn ar eich meddwl." Ac y mae un arall hefyd," meddai Gertrude, yr wyf yn gweled gwyneb hardd a charuaidd, yn ateb gan wenu pan fyddaf yn galw MAM." "Digon tebyg," ebai Karl. "Bu farw eich mam tua chwech mis o flaen eich tad." Oh, Karl," ebai Gertrude, "pa fodd y daethoch chwi i wybod hyn." Trwy un sydd wedi bod i mi yn dad, cyfaill, ac athraw, yr hwn hefyd oedd yn gyfaill agos i'ch tad. Collais inau fy nhad yn yr amseroedd gofidus hyny. Felly, chwi welwch, y gallwn gydymdeimlo a'n gilydd. Caniataed Duw i'n ymgyfarfyddiad esgor ar ryw ddaioni i ni ein dau." Ni ddywedodd Gertrude yr un gair. Pwysodd yn mlaen, a'i phen ar fynwes y marchog.
---------------. BEIRNIADAETH…
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD LLWYNYPIA. SAMUEL. Mae y saerniaeth yn lied dda, ond y mae 11 sill yn yr ail linell, ac hefyd gam amser: Tania 'i sudd wrol." Dyfodol yw tania. ond son am beth a fa y mae y bardd. Hefyd, mae galw y nefoedd golud llenyddol' yn amheus. Llais Galar. Cynwysa gwaith y bardd hwn etowyth llinell yn lie chwech. Mae ei gynghaneddion yn bur gywir, ond mae rhai o'i syniadau yn seinio yn chwithig: Ai Rees fel seren yn eielfen i eilfyd, I anian bwaiach wybren bywyd. Wyla o'i wyro ar ael ei weryd. Hefyd dywed: Nofiodd o'i gynfro i'r ncfoedd geinfyd. Nid plwyf yr Ystrad nac un man yn Morganwg oedd cynfro Mr. Rees. Adwaenydd y Galarus. Nid Hir a Thoddaid sydd ganddo ynteu, oblegyd y mae wyth llinell yn y cyfansoddiad; er hyny, rhyw un frawddeg hir yw y 80 sill. Rhoddir yr enwedigaethydd ar ddechreu y Hinell gyntaf, ond ni ddaw y ferf gyntaf berthynol iddo hyd y chweched llinell; er hyny, mae yr iaith a'r gynghanedd yn lied dda, a'r meddwl yn ddigon canfyddadwy. Jeremiah. Mae y cyfansoddiad hwn bron yn gywir o ran mesur a chynghan- edd; ond y mae y bai a elwir cam amser yn y ddwy linell olaf: Yn yr lesu Henry hunai—a blodion Ei ddwyfol goron yn hardd flagurai. Terfyniad yn golygu y gorphenol an- mherffaith hyny yw, yn gosod allan yr hyn a gymerai le ond heb ei orphen amser a aeth beibio yw ai. Ond nid felly y bu y brawd Rees farw, ond hunodd ar unwaith. Hefyd, nid peth a gymerai le amser a aeth heibio yw blaguriad y blodion yn ei goron, ond peth, ni obeithion, sydd yn cymeryd lie yn awr. Prin hefyd y mae cynghanedd yn y llinell gyntaf a ddyfynasom. Hen Gristion. Dyma saerniaeth lied gywir; eto, nid da er hyny yw yr ail linell: Yn ngwalia seiniai Efengyl-ïlwyniodd. Gwyddom mai swynion efengyl a olygai y bardd ond nid dyna y syniad a ddyg i'r glust, ond efengyl swynion. A beth yw hyny? Am ba beth y traethir yn y burned llinell ? Gwywodd yn mhyrth engyrth ingon? Doniau Rees yw yr enw diweddaf a arferai o flaen y llinell hon. 18. Deigryn. Dyma gyfansoddiad da iawn. Mae yn ddarluniadol ar y cyfan, ac yn bur gywir o ran cynghan- edd. Ei fai penaf yw darostwng iaith i gynghanedd: Ei rawd bur hyd y bedd—sy'n ddihalog-fan. Mae yma gam amser fel y mae y llin- ellau. Nid da hefyd y bedwaredd linell: Yn arwr a philer—er ei ffaeledd. Gwyddom ni mai gwendid a diffyg corfforol y brawd a olyga'r bardd, ond gall y dyeithr dybied am ryw ffaeledd arall gystal ag am hwn o ran dim sydd yn y llmellau i'w rwystro. Un o'i Gymydogion. Dyma gyfan- soddiad da iawn eto. Y bai penaf yw fod y meddwl ychydig yn dywyll yn yr ail linell: Yw'r golofia ytM, wyla am wyliwr. A yw y golofn yn wylo, neu ynte ai galw y mae y bardd ar yr hwn sydd yn darllen yr argraff ar y golofn i wylo ? Tywarchen. Dyma gyfansoddiad arall pur gywir. ond nid da yw "rhwyfo angau yn yr ail linell, nac ychwaith SawMi 'i eiaioes gan rinian yn y llinell olaf. Y syniad blaenaf a gyfiea rhiniau i'r meddwl yw, dirgelion pethau cudd. Hen Bechadur. Cyfansoddiad pur dda yw hwn eto. Nid oes genym ddim yn erbyn y darluniad na'r gynghanedd, nae yn erbyn y syniadau ychwaith, oddieitbr yr ail linell: Enw flees anwyl sy'n parhaus wynu. Awgryma hyn fod ei enw unwaith yn dda, a'i fod i raddau felly eto, ond ei fod yn raddol yn dyfod yn wyn. Efelychwr. Cyfansoddiad lied dda yw hwn eto. Tybed, er hyny, nad oes gormodiaeth yn yr ymadrodd cyntaf: 'Atbraw y miloedd.' Lied fantach hefyd yw y burned linell: I wir werth oedd Henry Rees. Idwal Llwyd. Dyma linellau da iawn eto, ac y niaeut yn bur ddarluniadol o'r gwrthddrych; ond nid oes nemawr ynddynt a ddylai nodweddu beddargraff oddiwrth Hir a Thoddaid coffadwr- iaethol arall. Hefyd, nid da y gair1 rynæu yn y cysylltiad hwn; Bu'n fab y daran Rynai a hyf-floedd yn annuw aflat). Arweina y gair rhynu i ni feddwl am oerni; ond nid hyny a olygai yr awdwr. Llwch y Glyn. Dyma gyfansoddiad cywir, a'r goreu o'r cyfan fel beddar- graff. Rhodder y wobr i Llwch v Glyn. — +
« JOHN PLOUGHMAN'S TALK."
« JOHN PLOUGHMAN'S TALK." GAN Y PARCH. C. H. SPURGEON. YMDDANGOSIAD PREGETHWYR. NIS gall ceffyl da fod o liw drwg, a gall pregethwr gwir dda wisgo y peth a ddewisa, ac ni ofala neb fawr am hyny ond er nas gallwch adnabod gwin wrth ymddangosiad y gasgen, eto y mae ymddangosiad da, yn lythyr o ganmoliaeth hyd yn nod i aradwr. Nid yw dynion doeth yn cwympo mewn cariad, nac yn casau neb ar yr olwg gyntaf; ond y mae yr argraffiad cyntaf, yn cael tipyn o ddylanwad hyd yn nod arnynt hwy ac i'r brodyr gweinion, y mae yn haner y frwydr. Pa beth yw ymddangosiad da ? Nid bod yn rhwysgfawr ac ymchwyddol, ac ystyried eu hunain yn well nag ereill, canys y mae ymddangosiad balch ac hunanol yn colli calonau, a geiriau mwyn a charedig yn eu henill. Nid gwisgo dillad gwychion, canys yn fynych y mae gwisg goegfalch yn arwyddo ty brwnt oddi fewn, ac yn llefaru wrth y byd mai yr ochr allanol i'r ddelw symudol yw yr ochr oreu. Pan y mae pregethwr mor falch a cheiliog pawin ac yn hunanol ei ym- ddangosiad, y mae mewn gwir angen am droedigaeth cyn myned i bregethu i ereill. Dichon i'r pregethwr sydd yn mesur ei hunan yn y looking glass, foddloni ychydig ferched gwirionffol; ond ni osoda Duw na dyn i fyny yn hir gydag ef. Yr hwn sydd yn ymddibynu ar ei deiliwr am ei fawredd, a ga brofi nas gall nodwydd ac edau gadw ffwl yn hir yn y pwlpud. Dylai boneddwr feddu mwy yn ei logell nag ar ei gefn, a dylai pregethwr feddu mwy yn ei ddyn mewnol nag yn ei ddyn allanol. Dywedaf wrth bregethwr ieuanc am beidio gwisgo menyg i bregethu, canys nid yw cathod mewn menyg yn dal llygod. Peid|wch modrwyo ac iro olew yn eich gwallt megys dandies, canys nid oes neb yn prisioam glywed llais pawin. Peidiwch meddwl llawer am danoch eich hunain tlysion, neu ni feddylia ereill ddim am danoch. Ymaith a'r modrwyau aur, a'r cad- wynau, a'r gemau: ni ddylai y pwlpud fod yn fasnachdy i'r gof aur. Ymaith am byth a'r gwynwisgoedd a'r gynau, a'r holl ai&riad babanaidd-dylai- dynion daflu ymaith bethau plentyn- aidd. Y mae croes ar y cefn yn arwyddo diafol yn y galon. 1 Y rhai hyny a wnant fel y gwna Rhufain, a ddylent fyned i Rufain i 1 ddangos eu lliwiau. Yn ein plith ni, yr ymneillduwyr, nid yw pregethwyr yn hawlio y gallu offeiriadol, am hyny ni ddylem wisgo yn hynod; gadawer i ffyliaid wisgo i capau a gwisgoedd ffyliaid; ond ni ] ddylai dynion na hawliant eu bod yn ffyliaid wisgo dillad ffyliaid. Un ffol yw'r ddafad a wisgo groen blaidd: archwaeth hynod sydd yn gwneud dynion gonest i drachwantu mewn carpiau lladron. Heblaw hyny, pa ddaioni sydd yn deilliaw o'r cylryw wychder ? Gyda'r eithriad o hwyad mewn pattens, nid oesun creadur yn edrych yn fwy hurt na phregethwr ymneill- duol mewn gwn, yr hwn nad yw o un dyben iddo. Gallaf chwerthin nes y byddo fy ochreu yn dost, wrth weled ein Doctoriaid wedi eu gwisgo yn en gynau a'u rhwymynau sidan, ac wedi dodi eu bibs by chain i'r Ian, canys y maent yn gwneud i ni adgofio am ein hen geiliog twrci, pan y mae allan o'i hwyl ac yn ymchwyddo i'w lawn faintioli. Rhaid mai rhai gweigion in wn eu penau yw y gweilch hyny a fy nant i ddyn wisgo fel menyw cyn y gallant fwynhau ei bregeth a'r hwn na all bregethu heb y gwisgoedd gW:J geddus, a all fod yn ddyn yn mhlith gwyddau, ond y mae yn wydd yn mhlith dynion. Ar yr un pryd, dylai bregethwyr ymdrechu gwisgo yn gryno a phrydferth, dylent fod heb un ysmotyn arnynt, canys ni ddylai brenhinoedd gael gweision brwnt i wasanaethu wrth eu byrddau, a'r rhai hyny a ddysg- ant dduwioldeb, a ddylent ddysgu glendid. Gwareder yr eglwys rhag y pregethwr brwnt a ddefnyddio snuff-, myglys, a gwirodydd. Gallai y rhai wyf yn gyfarfod ar brydiau, feddu moesau da, efallai, ond nad oeddynt yn dygwydd bod gyda hwy ar y pryd megys y cadben Isellmynaidd hwnw a'i angorion, yr oeddynt wedi en gadael gartref; ond ni ddylai hyny byth fod, canys os oes un dyn yn meddu moesau da yn y plwyf, dylai fod y gweinidog. Nid yw cob dreul- iedig yn un dianrhydedd, ond dylai y tylotaf fod yn gryno, a dylai dynion fod yn ysgolheigion, yn hytrach na bod yn athrawon, nes ybyddont felly. Nis gellir barnu ceffyl wrth ei harnes ond golygfa wylaidd a boneddigaidd, a gwisg am yr hon nis gall neb wneud un sylw a ymddengys i mi y peth iawn. Cymaint a hyna o fy meddwl a fwriedir i chwi y glaslanciau, y rhai ydych yn dechreu ar eich gyrfa bregeth- wrol, ac os ewch yn draws o'i herwydd, dywedaf wrthych nas gall ceffylau clwyfedig dyoddef eu glanhau, ac eto, y rhai hyny sydd a'r cap yn eu gweddu, y mae yn rhaid iddynt ei wisgo. Efallai y dywedwch fod yn well i John Ploughman i ofalu am ei smock ei hunan, a gadael gweinidogion yn Uonydi ond yr wyf yn cymeryd caniatad i edrych oddiamgylcb i mi, ac i ddyweyd fy meddwl, canys gall cath edrych ar frenin, a gall ffol roddi cyngor da i ddynion doeth. Os wyf yn siarad yn rhy eglur, cofiwch nas gall hen gi newid ei ddull o gyfartb, a'r hwn sydd wedi arfer aredig cwys yn gymwys, sydd yn dueddol i siarad yn yr un dull cymwys a didderbyn- wyneb. —♦
EFFEITHIAU YFED CWBW.
EFFEITHIAU YFED CWBW. DYWEDIR mai yn mysg gyrwyr wageni y mae y damweiniau gwaethaf a gesglir i ysbytai Llundain. Er y gellid medd- wl fod y dosbarth yma yn gynlluniano nerth ac iechyd, eto, os derbynia un o honyntniwed peryglus, bydd yn rhaid, braidd yn wastad, dori y cymal, neu yr aelod ymaith, er mwyn arbed y by^d. Priodolir hyn i'r ffaith eu bod yn yfed Ilawer o gwrw agos bob dydd o'u hoes. Galwyd Syr Astley Cooper unwaith at yrwr, yr hwn oedd yn ddyn cryf corph- orol, ac iach yr olwg, wedi cael niwed i'w fys trwy i ddarn o ysglodyn caled fyned i mewn iddo. Parodd hyn i'w fys gasglu. Agorodd y meddyg enwog y fagwraeth gyda'i fflaim (lancet). Aeth wedi hyny allan, ond ar y ffordd, cofiodd iddo adael y fflaim. ar ol, ac aeth i'w chyrchn, ac er ei syndod, cafodd y dyn ar farw, a bu farw mewn ychydig o amser. Dywed Dr. Gordon —" Y foment yr yfhosodir ar yfwyr cwrw gan ddolurian llymdost, nis gallant ddal gwaghad (depletion), a byddant farw." Dywed Dr. Edwards am danynt:—" Y mae eu ddolurian yn wastad o natur beryglus." Fel hyn y dywed Dr. Buchanan hefyd am danynt: —" Y mae yfwyr diodydd wneir o frag yn gwneud y gwaed yn gludiog, ac an- addas i gylchredeg trwy y cyfansodd- iad." Y mae ysbytai New York, hefyd, yn dwyn prawfion i'r niwed o yfed cwrw, a diodydd syfrdanol eraiD, yn ddyddiol, ac i ormodedd.