Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
L'ERPWL
L'ERPWL (ODDIWRTH EIN GOHEBYDD CYSON.) MYRWOLAETH DYN MAWR YN L'ERPWL. YE wythnos ddiweddaf, bu farw Ro- bertson Gladstone, Ysw., brawd yr Anrhydeddus William E. Gladstone, y cyn-brif weiuidog. Yr oedd y bon- eddwr urddasol yn 70 mlwydd oed pan yr ymadawodd a'r fucliedd hon; ac er -ei fod yn hen mewn dyddian, yr oedd yn llawn yni a bywiogrwydd gyda'i fasnach, goruchwyliaethau' pwysig y Cynghor Trefol, a phob mudiad gwy- ddonol a c-hymdeithasol a berthynent i dref fawr L'erpwl. Pan ddeebreuodd ei yrfa wleidyddol a bwrdeisdrefol, daeth allan, fel ei frawd anrhydeddns, o dan faner Ceidwadaeth, ac er iddo wneud llawer. am aelodaeth wrth fwrdd y Gorphoraeth Drefol pan yn nghaeth- iwed hualau Toriaeth, nid oedd fawr "myn'd" yn ei ymgeisiadau a'i oruch- wyliaetbau ymornestol; ond pan ddaeth allan o dan lumanau nef-anedig ac arwrol Rhyddfrydiaeth yn y flwyddyn 1847, efe a orchfygodd bawb a phob peth gyda rhwyddineb diamheuol, a byth oddiar hyny hyd ddydd ei farwol- aeth efe a gadwodd ei sedd wrth fwrdd y Gorphoraeth Drefol. 0 gwmpas blwyddyn yn ol bu farw Mr. Hugh Jones Gladstone, un o feibion y di- weddar foneddwr, a'r hwn oedd yn brif .gynorthwvwr ei dad yn ei fasnach helaeth yn Union Street, a dy- wedir i farwolaeth ei fab nwyfus a boneddigeidd-foes effeithio yn drwm ar feddwl a chorn* Mr. Robertson Glad- stone, ac o'r adeg hono hyd awr ei ym. ddatodiad, yr oedd aiwyddion amlwg o ddadgorphoriad yn ngwynebpryd y dyngarwr mawr o Court Hey. Pan gladdwyd Mr. Richard Cobden, aeth Mr. Robertson Gladstone i'r angladd, a gofidiai yn fawr am na fuasai L'erpwl yn cael ei chynrychioli yn fwy anrhyd- eddus yn yr angladd, gan nad oedd ond efe a thri boneddwr arall o L'erpwl yn yr angladd; ac yr oedd un o'r tri yn foneddwr ieuanc newydd gychwyn tipyn o fasnach mewn ffordd gyflredin, ond gwnaeth Mr. Gladstone ymholiad yn ei gylcb, ae addawodd eigynorthwyo mewn unrhyw ifordd a ddymunai, ac erbyn lieddyw mae'r masnachwr yn un o'r rhai cyfoethocaf yn y dref. Dywed ambell un fod tueddfrydau cybyddlyd a dirwasgol yn perthyn i Mr. Glad- stone ond yr ydym, er ymholi, yn methu cael cymaint ag un prawf i pseudo-report a daenodd y maleis- ddrwg a'r deilgorfforion am dano, ac yr ydym yn tyngedu ypsendophiloso- phers gwrthnysig a hollwybodol (?) yma i ymdrechu ymgydnabyddu ag amlinellau meddylddysg ac egwyddor, cyn bwrw ea llinynau mesur dros gewri mewn dysg, cyfoeth, dylanwad, defoes, ac athryiitli. Bu Mr. Glad- stone farw yn nghanol ei weithgarwch a'i hewydusrwrydd diguro, ac nid oedd y meddwl lleiaf ganddo fod angau ac yntau mor agos i'w gilydd, canys y dydd cyn ei farwolaeth yr oedd yn eistedd ar un o'r dyd-gadeiriau heb un hugan am dano, a dywedai ei fod yn bwriadu eistedd ar yr ynad-fainc y dydd canlynol; ond daeth gwys o fyd arall i ddadgysylltu y mater a'r tra- gwyddol oddiwrth eu gilydd, ac er ei awyddgarwch am fyw, urddasolrwydd a dylanwad ei enw, a'i neillduolrwydd anrhydeddus, ni fynai angau wrando ar ddim, felly- I fedd oer rhaid ufuddhau. Pan yr hunodd yr oedd ei bedwar mab, ei ddwy ferch, yr Anrhydeddus W. E. Gladstone, a Mrs. Gladstone, yn ei wylio gyda'r gofalwch a'r pryder mwy- af, a dywedir fod Mr. Gladstone mewn galar mawr er pan yr aeth ei anwyl yfrawd i ffordd yr holl ddaear, oherwydd yr oedd y ddau frawd yn meddu cariad angherddol at y naill a'r llall; a dar- llenais am Robertson yn dweyd am ei frawd mawr, y buasai efe yn teithio'r ddaear yn droednoeth er mwyn amddi- ffyn egwyddorion a chymeriad ei frawd William. Efe, Mr. R. Gladstone, ydoedd noddydd bywioliaeth Andrew Sant, yn Renshaw street, a byddai yn myned yno ambell dro; ond i Childhall Church yr elai gan fynychaf, ac yr oedd cor yno yn perthyn iddo ef a'r teulu. Yn yr amser diweddafo'i fyw- yd yr oedd yn myned i Myrtle-street i addoli bob boreu dydd Sul, sef i gapel y Parch. Hugh Etowell Brown; byddai hetyd yn myned yn ami i gapel Mr. W. P. Lookhard. Cofiwch nad yw'r dyn mawr a da uchod moi sere- moniol a defnyddio'r geiryn Parch, o flaen ei enw anrhydeddus. Cleddir y boneddwr ymadawedig yn Knotty Ash, lie gorwedd gweddillion marwol Mrs. Robertson Gladstone ac aelodau creill o'r teulti nodedig hwn. Ermawredd a grym biraetb,-er enw, A breiniol uwcbafiaeth; Er baeledd ei fri helaeth, Efo'r Ion i'r net yr aeth.
MARWOLAETH MRS. ANN PIERCE.
MARWOLAETH MRS. ANN PIERCE. Er nad oedd y fenyw ymadawedig mor ddylanwadol a mawrfrydig a'r gwr urddasol ag y cofnodwyd ei farwol- aeth yn "flaenorol, eto yr oedd yn wraig unwaith i un o feirdd uwchraddol Cymru, sef y Parch. Mr. Pierce, Park Road, L'erpwl. Y mae'n gofus genym am lawer o farddas a ysgrifenid gan y gwr hyglod uchod, pan nad oeddem ni yn deall nemawr ddim am gyfrinion y duwiau, ac ambrosia\ crebwyll a'r darfelydd, ac yn gymaint nad oes ond dau o'i ddarnau barddol ar gof a chadw genym, nid oes genym lawer o fantais i ffurfio barn am ei a-lluoedd creadigol, ond os ydyw'r ddau ddernyn bychan hyn yn adfathau o'i greadigaethau, hawdd yw casglu ei fod wedi ymbabellu ar orseddau nef-gopaog Apollo, ac wedi ymgydnabyddu a gweinidogesau mein- gorff ac ysgafndroed y pur, y pell, a'r tragwyddol. Y mae wedi myned adref flynyddoedd lawer o flaen ei wraig, ond o'r diwedd dyma hithau wedi ei ddilyn, yn hen a llawn o ddyddiau, a chladdwyd hi yn Smithdown-Iane yr wythnos ddiweddaf, pan y gwasanaeth- wyd gan ein hen gyfaill y Parch. J. R. Jones (Ap Ylltud), gweinidog parchus o'r cyfenw Bedyddiedig. Yr oedd Mrs. Pierce yn aelod yn Park-road efo'r Annibynwyr, ond y mae'n debyg nad oedd cynifer ag un o weinidogion yr enwad parchus hwnw gartref i gladdu yr hen weinidog aufarwol. Yr oedd y diweddar fardd yn gyfaill mawr yn ei ddydd i Gwilym Hiraethog; a pheth rhyfedd genym genym na chawsai ymdrech ei wneud er mwyn rhoddi hysbyziadaetli amserol i'r cerub-fardd Hiraethog, er iddo gyr- haedd mewn pryd i gladdu gweddw ei hen frawd Pierce. Diweddodd tymp ei dyddiau,— a rhedodd Drwy ysbrvdioti angau: I fynwes ddiruddfauau, A nawf glyd y wynfa glan.
DYGWYDDIADAU MORDWYOL.
DYGWYDDIADAU MORDWYOL. Er nad oes hysbysiadaeth am drych- inebau mawrion wedi dygwydd ar y mor yn ddiweddar, eto y mae lluaws o fan ddygwyddiadau wedi cymeryd lie mewn llongddrylliadau a gwrthdaraw- iadau, yn ngbyda cliolli bywydau ar wyneb yr eigion mawr. Tarawodd y Cambridgeshire am draws y Night Island Banks, ar y 7fed eyfisol, a darn- iwyd hi yn friwsion, ond achubwyd yr oil o'r dwylaw. Y mae'r newydd wedi cyrhaedd Dundee am y tebygolrwydd o lwyr ddinystriad y Hong Strathmore, yr hon a hwyliodd o Llundain ar y 19eg o Ebrill diweddaf, yn rhwym i Otago. Yr oedd yn perthyn iddi 40 o ddwylaw, a lluaws o fordeithwyr yn nghyda Ilwyth mawr o nwyddau gwerthfawr. Y mae yn awr wedi bod bum mis ar y mor, pan y mae llongau o'i bath wedi cyflawni'r daith mewn 70 neu 80 o ddiwrnodau. Y mae un pefh yn rhyfedd iawn mewn cysylltiad a'r ystorm nos Sul, wythnos i'r di- weddaf, sef na wnaeth y daran na'r fellten un niwaid i'r llongau yn y porthladd nac ar yr afon, ond gwnaeth eu cynddaredd ymddiwel yn frawychus ar y ddaear mewn amryw leoedd. Y mae'r newyddiaduron Saesonaeg yn orlawn o banes am ddygwyddiadau dychrynllyd yn nglyn a'r ystorm nos Sul. Yn mhentref bychan Heswell, sir Gaerlleon Gawr, ar y noson gry- bwylledig, pan yr oedd y perdonwr yn chwareu'r Magnificat, dychrynwyd y gwyddfodolion gan daran-drwst ofn- adwy, a thybiodd llawer fod ffrwydriad o'r elfenau wedi cymeryd lie ac er arswyd, ing, a galar i bawb, canfydd- wyd fod y perdonwr wedi ei daraw yn farw tra'r oedd ei fysedd ar yr offeryn, ac mewn lie arall, ar y llawr, deuwyd o hyd i gorff bachgen 1 Ceg oed, yr hwn a fygwyd i farwolaeth gan yr hylif trydanol; ei enw ydoedd "Henry Rath- bone, ac enw'r perdonwr ydoedd John Heveran, genedigol o'r Iwerddon. Nid efe ydoedd y chwareuwr awdurdodedig yn yr Eglwys, ond gwnaeth amod a'r chwareuwr sefydlog i gymeryd ei le am y nos Sul ag y daeth i ddiwedd mor ofnadwy. Yr oedd Mr. John Heveran yn ohebydd i un o bapyrau dyddiol L'erpwl, a phan glywodd per- chenogion y papyr am ddifrod yr ys- torm yn Heswell, pellebrasant at eu gohebydd am ddesgrifiadaeth neillduol o'r dinystriad, ond cawsant ateb yn ol fod eu gobebydd anffodus wedi syrthio yn aberth i gynddaredd yr elfenau! Y mae'r amgylchiad sobreiddiol hwn wedi brawychu trigolion Neston a Heswell yn ofnadwy, ac y mae adlais eu galar calon-rwygol wedi ymdaenu dros yr holl ardaloedd, pell ac agos. Bydded i ninau gymeryd rhybydd, ac ymostwng, mewn sachlian a lludw, ger bron yr Hwn a wnaeth ffordd i fellt y taranau
CERDD GENEDLAETHOL Y PATA-GONWYR.
CERDD GENEDLAETHOL Y PATA- GONWYR. Omeriaid Pat,tigonin, Na ddifjalonwch os coll'som diroedd GWHHH, Ac urddau Prydain Fawr, Mae'r Gntowy btr yn cjmbell Ein llwyth arwrol ni, I$rodi cylihes babell Ar Ian ei mynwes hi. Gadawsom wltld gorthrymder, A'i cbyfiinsoddiunt gwyw, I ffurfio deddf cyfiawnder, A chadw'n hiaith yn fyw Mae yma diroedd mawrion, A rhyddid cyflawn urdd, A dw'r y Ganiwy flyddloii, I fwydu'r cwmwd gwyiud. !\fae'I' delyn genym eto, Mae'r gan yn fyw o hyd, Mae crefydd yn blodeuo Yn Mhatxgonin glyd Ni gadwn iaith ein tadau, A chyfraith fawr pin Duw, A phan ))'r byd yu ffiamiau, Ni fyddwn ninau fyw ATHAN FABDD.
LLYTHYR CARDI.
LLYTHYR CARDI. CARDI-LAND, Boreu Llun, Medi 27. DYWEDWCH wrth y Cardis sydd yn trigo yn y De yna gyda chwi fod hen weith- feydd mwn plwm y ffordd hon mor am- ddifad o fywyd ag y buont erioed. Nid oes un argoel dda y ceir dim cynhyrfiad bu&n ynddynt. Nid ydym ni yn gweled neb yn ymholi am danynt o gwbl; ond y mae ambell i ben "broker" cefnllwyd yn dod heibio weithiau. a golwg haf drud arno. ond cofier mai dod yma i bluo yr wydd ei bun mae y gwr hwnw, a'i bwyta hefyd, a thaflu yr esgyrn i'r Cardis osna all eu bwyta ei bun.) Bydd- ai yn llawer gwell i'n gwlad ni pe bae y teulu yma wedi myn'd i'r un man a de- faid Twm y Go, sef dros y graig i'r mor. Mae y dosbarth hwn gyda eu holl gel- wyddau wedi tarfu pob gwir foneddwr anturiaethol o'n gwlad; ac wedi iddynt dwyllo miloedd o bunau o'u Ilogellau i w llogellau eu hunain, maent yn rhoi y bai ar y gweithfeydd, eu bod hwy wedi eael eu twyllo ynddynt; pan mewn gwirion- edd na wariwyd un ran o bedair o'r ar- ian i brofi y gwaith, ond i dalu i segur-' swyddwyr anwybodus, y rhai sydd yn byw yn freision yn null boneddwyr yn ein gwlad, ond gallwn ddarllen ar eu gwedd na chawaant haner digon o fwyd cyn dod yma. Ond trwy eu tafodau llyfnion a'u gwynebau pres, maent yn gwneud gwledd o honi am dymor ar gefn dynion diniwed. Dyma y bwbachod sydd wedi anfon pob masnach o'n bro- ydd. Y rhai ni wyddant fwy am natur ein daear na Chabman Llundain. 0! genedl gelwyddog a gwyneb-galed! Ewch yn eich holau tua Billingsgate, lie y buoch yn brentisiaid, a dilynweh wrth y swydd a wyddoch yn ei chylch.
DR. LIVINGSTONE.
DR. LIVINGSTONE. Mae holl ffenestri y siopau yn Tal- ybout ynjcael eu tywyllu, a'r placards am y ddarlith a fwriedir draddodi yma yn fllau ar y gwron anfarwol uchod, gan y Parch. E. H. Evans, Caernarfon. Di- au y ceir gwledd o'r fath oreu gan fod Arwr y testyn a'r darlithydd mor enwog. Cewch ein barn am dani eto.
HERFEIDDIAD I'R BEIRDD.
HERFEIDDIAD I'R BEIRDD. Ie, meiddiwn roi herfeiddiad i Gymru benbaladr am un cyfansoddiad tebyg i'r un a ganlyn. Maey mesur yn wreiddiol a newydd, yr un fath a'r gan fythgofus. Ei hawdwr ydyw John Evans, yr arch- fardd cocosaidd tywysogol." Un o'r creadmiaid hynotaf ag sydd uwchben ffyrch y dydd heddyw. Creda fod pob gair o'i enau ef yn gyfraith yn mhob peth mewn cysylltiad a llenyddiaeth Cymru, pan na wyr fwy am danynt na'r box hat a guddiau ran uchaf y lwmp hwnw a garia rhwng ei ddwy ysgwydd tydan. Ond cawsom ni lawer o destyn chwerthyn a syndod yn ei ganu yn Pwll- heli. Dywedai Taliesin o Eiflon ei fod. y creadur dedwyddaf yn yr holl fyd ei fod yn ymbleseru ynddo ei hun. Ond at y gan:
CAN Y GATH.
CAN Y GATH. Mesur, Troiadog. Y Gath, nii rydd fratb, Mae hi j n i;ynff' >nf g, gronog, Cmeniog, ffroeniog, dihoenog Mae hi ar ei cholyn yn un lholyn, Yn watfijoacya Catatfio y llygod yn a redant o'r ty Pan welant hwy hi. M-e hi yn chwiliotog, llygotog, Can chwiliotn n'mtitt dwll i'r lIalI, Ac o'r nitill, dwil i'r Hull, O'r naill gornel i'r 111111, Ac o'r eomeli i'r cwpwrdd corneli, Ac ar 01 Nfli. ae yn v H or beli Y bydd diwedd Lowri. Pe baech chwi yn gwel'd yr hen frawd yn troi ei weflau wrth ei hadrodd, chwarddech am dipyn, poor fellow. Eto, y mae ef yn berffaith wreiddiol yn ei holl ganeuon. Beth ddywed loan Heulog a Gwynrudd am y brawd hwn ? Beth boys ?
DIOLCH AM HANES Y PILLS.
DIOLCH AM HANES Y PILLS. Widdoch chwi beth. Mae Mr. Pob- peth, Aberdar, wedi gwneud cymwynas a'r genedl trwy ei nodyn yn y DARIAN ddiweddaf. Dyna bills, yn ol y ganmol- iaeth a, gant, ni raid i neb eu llyncu, ond eu cadw yn y ty neu mewn blwch yn eu llogellau, bydd pob afiechyd ar garlam rhagddynt mewn winciad llygad moch- yn. Mae pob pills yn anffaeled.g," ond am rai Mr. Pobpeth maent yn myned tuhwnt i anffaeledigrwydd. Bendith anwyl, anfonwch lon'd dau druclc i'r hen Gardi yr wytbnos hon, gan fod y fath boen yn nghefn ei gi bychan, ac y mae y mochyn yn achwyn hefyd yn rhywle tua'i feingefn. Ar frys gwyllt, CARDI.
DUCHAN "AB Y GARDIES" TI "…
DUCHAN "AB Y GARDIES" T CARDI," Am ei sarhad arnom ni, urdd y crach- feirdd bendigedig, yn NHARIAN Y G WEITHIWR, Medi 18, 1875. Ust! He order with haste, Cardi,—wyth wfft I'th hoffder mewn bryntni! Ow troi a thrafod dreivi, A thrin cagl, fel a thrwyn ci! Nyni, biau bri a brnint"—bon y glei- Byw'n giws yw'n rhagorfraint, Heb nam na chain, na chI maint A sen, gan wvlliaid na saint! Bra! gpnedl yru ni'n brol giinu-brol oer, Bril arall yn barnu,"— "Enill y doich o'r naill du- Enw o'r hyn—yna "lhanu." Pa'm eiu cebli am y cwbl oU,"—onid Uniawn in' yw'n harfoll ? D..d orchudd dros dud archoll Y Cardi bal-dal y "doll!" Swn mew yw'th Fon am "awen "—croch farnu Crach-feirniad itynorben Rheol," a lul am len "-i ni niedd Pwy ? Y daw y wobrwy, ac ENW hyd W) bren." Daw yn awr enw m«wr i mi!—Uchr W$ol, I'm hathrawaidd nodi N hxiijack neu Jacwn fwei— Dawnus, praff,-Hoi, dyna spri It is too hard that the Card.i "—assumed To insult our party As he has, but, when he'll see His error, he'll he sorry. AB Y GARDIES YN EI GWSG.
Y BWRDD |CYMODOL
Y BWRDD |CYMODOL Y canlynol ydynt y ta-nysgrifiadau sydd wedi ei derbyn at y Bwrdd Cymodol: s. c. Gor.—Glofa Mynvdd Rhondda 1 2 17 9 Glofa Middle Duffryn, Aberdar 6 18 7 Gor. 19—Glofa Tynewvdd, Rhondda 3 0 0 Glofa Aberainan, Aberdar 5 19 0 Gor. 3tJ-GJofa Old Duffryn, Aberdarv'l 6 0 Glofa Fforchaman, Aberdar 7 17 0 Gor.23-GIcfaCwmclydaeh iH 0 0 Glofa Blaenclydach 2 5 0 Glofa Ynysfeio 0 Gor. 27—Glofi'r Gelli 2 10 0 Gor. 28-Giufa Hen Bwll y Cymer. 0 2 0 Gor. 30-Glofa y Tunnel, Abernant 210 0 Glofa Mynachlog. 12 0 Glofa Copper, Morriston 117 8 Glofa'r Bargoed, Maerdy 016 0 Glofa'r Drifft, Gllfacbgoeb:i 2 4 6 Glofti Fine-engines Cai atelltiedd 116 0 Glofevdd Dosbarth Bedwas 1 4 0 Glofa'Cwmdu, Castellnedd 116 0 Glofa Lefel y Cymer 2 0 0 Gor. 31-Glofa Aberhondda 2 5 0 Glofa Wigfacb, Abertawe 113 6 Pwll Shepherd, Aberdar 8 11 6 Glofa Powell, Cwmdar 410 0 Glofa Newydd Merthvr Dar D12 0 Glofeydd Dosbarth Maesteg 13 5 0 Awst*2—Glofa'r Hen Gastell, Llanelli 4 10 0 Glofa Birchgrove, Llansamlet 212 0 Glofa New Tredegar 7 0 2 Glofa Graig Merthyr, Abertawe 0 9 0 Glof-. Lefel Tillery, Coedcae 1 11 0 Glofi Tylacoch 118 0 Glofa Fishwell, Gower-road 110 0 Gk'a Gor!Ogoch, Caerfyrddin 012 6 Glofa Cwmparc 8 6 0 Glofa'r Graig, Gadlys, Aberdar 4 3 <> Aw»t 3—Glofa'r Rhos, Rhif 1 a 2 1 6 9 Glofa Brithdir 2 0 3 Glofa Worcester, Abertawe 113 0 Glofa Lefel Diuas, Rhif 3 2 4 2 Glofa Ynyshir 116 0 Glofa Graig Merthyr, Abertawe 313 0 Glofa Field, Afcercanaid 08 3 Glofa Scuborwen, Rhif 9 0 5 0 A wst 4-Blaetillechati 7 0 I Glofa Glo Ager LI wynpia 11 13 0 Glofa Court Herbert, Rhif 1. 11-5 0 Gl ofa Rhoewen, Bargoed 1 4 0 Glofa Abercwmboy 410 0 Awst 5-Glofa Cwmdarar Pare, Rhon- dda. 5 6 3 Glofa Wingfield, Pengam. 3 1 6 Glofa Foelart, Casilwchwr 110 0 Glofa Llansamlet, Cyfiinfa Rhif 5. 3 11 0 Glofa Graigoleu, Abertawe 2 1 3 Glofa Penvilea, Abertawe 0 4 6 Glofa Pentreielen, Abertawe. 0 13 2 Glofa Brynwylnch, Abertawe 014 2 Glofa Tynewydd, Lefel Rhif 3, OgmOle 1 0 0 Awst 6 —Glofa Carpiid, Castellnedd 0160 Glofa Gwauncaegurwen 2 11 0 Awst 7—Glofa Glo dg^r Dinas 490 Glda Nixon a B.II, Ab..rtawe. 2100 Gluia Gr;;ig-Merthyr, Abertawe 0 10 0 Glofa Vivian, Abertawe 0 5 0 Glofa Cord'cae, Pontypridd 1 17 0 Glofa St. Pit„ Fforest Facb 1 8 2 Pwll Lewis, Cwmbach 6 7 0 (I'w orphen yn ein nesaf.)
Advertising
Yn awr yn barod, yn y ddau nodiant, Pris 6ch., trwy y Post, Chwech a Dimai "Y TEILIWR A'R CRYDD," ( Deuawd,) Y geiriau gan MYNY DDOG, a'r perdd- oriaeth gan GWILYM GWENT. Cyhoeddediggan I. JONES, Argraffydd, Treherbert. GOHIRIAD CYFARFOD LLEN YDDOL NEBO, CWMDAR. CYNELIR y cyfarfod uchod nos Lun, Taeh- L' wedd I I5!ed, yn lie Hydref y 4ydd, fel yr hysbyswyd. PIUF DDAIINAU. I r Cor heb fcd dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu "T'rewch, t'rewch y Tatit," o'r Canigiony Cerddor, Rhif 1. 2 0 0 BA RDDONIAETH. Am y tii phenill goreu i'r Gwlith." 0 3 0 Am y pedwar englyn goreu ar Holl- bresenoldeb Duw 050 Aiii yr englyn bedd-,irgraff goreu i'r diweddar Mr. Edward P"lwer 0 2 6 Beirniad y Fanldonineth,D. MORGANWG, Hirwaun. Beirniad y Canu i'w hjsbysu eto. Y Cyfansoddiadau yn nghvda'r ffugcnwau i fod yn liaw yr Ysgriferiydd erbyn neu ar y 6ed o Dachwedd. Y cyfarfod i ddechreu am chwech o'r gloch. Am hysbysiad pellach gwel y Programme, ac i'w gael am y pris arferol gan D. EVANS, Ysg., 17, Bwllfa Road, Cwmdare, Aberdare. TEMPERANCE HALL, ABERDAR. CYNELIR Eisteddfod fawreddog yn y lie uchod U dydd GWENER Y CROGL1TH, 1876, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr Ihvyddianus mewn Caniadaeth, Rhyddiaetb, Barddoniaeth, &c., &c. CANIADAETH. 1 I'r Cor heb fod dan 100 mewn rhif C s. d. a gano yn oreu Ar ben mae'r gogon- us waith," o'r Creation 30 0 0 Ac oriawr aur (gold watch) i'r arwein- ydd, g-werth £ 10. 2 I'r Cor heb fod dan 60 mown rhif, a gano yn oreu "Y Blodeuyn Olaf," (J. A. Lloyd) 10 0 0 A darlun mewn oil painting 0' r arwein- ydd, gwerth £ 3. I'r Parti o wrywod, heb fod dan 30 mewn rhiI, a gano yn oreu y Wawr," (Smart) ..300 A Baton bardd i'r arweinydd. RHYDDIAETH. 4 Am y Traethawd goreu ar y Swydd Archoffeiriadol o gysegriad Aaron hyd farwolaeth Crist." 3 0 0 BARDDONIAETH. Am y bryddest farwnadol oreu, ddim dan o00 o linellau, i'r diweddar Barch. Joshua Thomas, gweinidog yr Anni- bynwyr yn Nhresalem, Aberdar ..200 Bvdd enwau y beirniaid, yn nghyda'r gweddill o'r te.tyunu i'w cael yn y Programme, y rhai fyd yn barod yn fuan. I'w cael gan yr Ysgrifenyddion am geiuiog drwy y post, ceiniog a dimai. Ar ran y Pwyllgor, J. DAVIES, 24, Regent-st., D. EVANS, 362, Cardiff road, Aberaman. Tra Albr tra Brytbon." EISTEDDFOD WAUNARLWYDD. BYDDED hysbys y cyneliryr EISTEDDFOD uchod yn yr Athenaeum, Llanelli, Sir Caer- fyrddin, ar ddydd LLUN, Hydref 25, 1875, pryd fy gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn Rh) ddiaeth, Barddoniaeth, Cerddoriaetb. !tc, Y PRIF DDARNAU CERDDOROL. I'r Cor heb fod dan 50 mewn nifer, a gauo yn oreu "Fel y breflÙ Hydd." 8 0 0 I'r Cor heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu "Mendelssohn," o Lyfr Stevens a Jones 1 10 0 I'r Parti heb fod dan 12 mewn nifer, a gano yn oreu "Cheer Up, Companion "1 0 0 I'r Cor 0 Blant, dan 15 oed, a gano vn oreu "Y Plentyn Hardd," o'r Gerddorfa. I 0 0 Cat.iateir i 5 mewn oed i ganu gyda'r plant. Caiieir;. dd,—S. L. Bowen, Ysw., Llwehwr. Beirniair — y Gerddoriaeth, Mr. D. BOAVEN, Organic. Dowlais; Rhyddiaeth, Barddoniaeth, ^•c., Mi. R. RHEDYNOG PRICE, Gilfach Goch, Llantrisant. ^•irweinydd,—Mr. T. Wedros Evans, C.M., Three Crosses Board School. Danfonir y programmes i unrhyw gyfairiatl ar dderbyniad ceiniog a dimai mewn stamps. Y^g. Cvff., THOMAS WILLIAMS, Gorwydd Cottage, Waunarlwydd. Ysg. Myg.,—BENJA- 11 MIN PRICE, Griffith Row, Waunarlwydd. Try- sorydd, JOHN GRIFFITHS. YSGOLDY NEWYDD, DOWLAIS. CYNELIR Trydydd Cyfarfod Cystadleuol Cymdeithas Lenyddol Dowlais yn y He uchod, nos SADWRN, Tachwedd 6ed, 1875. Beirniaid y Cyfansoddiadau, &c., Parch. D. REES, Bethania, Dowlais; y Canu, Mr. JOHN JONES, Seion, Rhymney. Programmes i'w cael am geiniog a dimai yr un, gan EDWARD DAVIES, Ysg. Ivor Street, Dowlais.
YR URDD FARDDOL.
y Llew fod yr englynwr penigamp .o Brynaman yn clefnyddio yr olaf er ys blynyddau beJach, anhawdd genym gredu nas gwyddai fod' y bardd a'r lienor profedig, W. Cosslett. Groeswen, wedi gwisgo y blaenaf er ys ugain mlynedd nen ragor. Pe buasai rhyw gyiaill o'r Dehe idir yn mabwysiadu llen-enw y cocosyn mwyaf hurt a dinod o graclifeirdd y Gogledd, buasai y gol ygydd yn teimlo mai ei ddyledswydd ef fyddai ei wahardd i'w isgo, a rhoddi cCerydd llym iddo am ei rytyg a'i galon- galedwch. Achwyna rhyw gyfaill o Patagonia mai un o brif anghenion. y wlad, oedd beirniad llenyddol. Wei, bydd L. ab Nedd yn debyg o gyflawni holl raid y Patgwns yn yr ystyr hyn, a tbipyn dros ben hefyd.—Yr eiddoch, RHOSW A WE.