Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

YN SYNAGOG YR IUDDEWON.

News
Cite
Share

YN SYNAGOG YR IUDDEWON. RHYWFODD neu gilydd, y mae gan ed- mygwyr dynoliaeth barch dyeithriol i'r hen genedl ddihefelydd hon. Y mae yn anmhosibl i broffeswr Cristiouogaeth i anghofio arbenigrwydd a rhwygg- fawredd y teulu dynol, a fu o dan lyw- yddiaeth a thriniaethau uniongyrchol y Duw anweledig. Yn mysg holl dy- lwythau y ddaear—yn eu dirif draws- fudiadau a'u neillduolrwydd gwleidydd- ol a chrefyddol-y mae'r genedl hon heb un cystadleuydd gan mor ofnad- wy y dylanwadai ei nertholrwydd ar gydwybodau ei gwrthwynebwyr, ym- egnient nugio crefyddolrwydd yr Hebreaid er mwyn i'r olaf drugarhau wrthynt ac arbed eu bywydau, ereill a ymwasgent a'r Penaetbiaid etholedig am gael eu derbyn yn aelodau o'r Eglwys Iuddewig. Y mae'r Gyfrol Ysbrydoledig yn rhoddi mwy o hanes y genedl hon nag a rydd o hanes yr holl genedloedd ereill gyda'u gilydd. Y mae ei hanes o Ur y Caldeaid hyd Moses yn destyn syndod i bob cnawd ond y mae y Mor Coch, yr anialwch, y mynediad buddugoliaethus i dir yr addewid yn ychwanegu yn aruthrol at arddangosiadau a phriodoleddau syn- fawr hiliogaeth yr hen batriarchiaid ac o'r awr y goresgynasant hwy yr Amoriaid, y Canaaneaid, &c., &c., hyd eu caethgludiad i Babylon, croeshoel- iad Iachawdwr dynoliaeth, a'r cigyddio calonrwygol arnynt hwythau, a'r adeg rhyfeloedd anghymarol goresgyniad Caersalem, y mae eu hanes wedi ei gerfio mewn llythyrenau mor ofnadwy o eglur, fel nas gall rhyferthwyon a chwildroadau holl fagnelau difrod daear a nefoedd idd eu dileu oddiar goflyfrau y greadigaeth. Yr oedd eu Duw hwy yn Dduw y duwiau, a chyda'r un pri- odoldeb y gallesid eu bedyddio hwy- thau yn Genedl y Cenedloedd wrth eu cymharu a'r lleill o linach Adda. Ond am eu synagog yr oeddem wedi ar- faethu traethu ein cofeg am orig fach. Yr ydym wedi ymgymdeithasu llawer a'r Iuddewon er ys saith neu wyth mlynedd, ac wedi cael ein taraw a. syn- dod wrth wrando arnynt yn esbonio i ni yr Y sgrythyrau, ond ni chyrhaedd- odd ein syndod ei esgyneb (' climax ') hyd nes myned o honom i'r synagog gysegredig i weled a chlywed.pa fodd y dygent weithrediadau yr oruchwyliaeth seremoniol yn mlaen. Da y gwyddom oil mai ein dydd Sadwrn ni ydyw Sab- bath yr luddewon dros holl derfynau y ddaear, a phe byddai cyfreithiau y gwahanol deyrnasoedd yn caniatau idd- ynt, hwy a ddygent eu goruchwyliaeth- au trafnidiol yn mlaen ar ein Sul ni yr un mor ddiofal ag y gwnawn ni fas- nachu ar eu Sabbath hwy. Y mae ganddynt ffordd gyfrwys iawn i brofi anghyfreithlonrwydd Sabbaoth y Crist- ionogrwydd, a dyma hi:—Haerant os gorphwysodd Iali" oddiwrth ei waith ar y seithfed dydd. ac iddo sant- eiddio hwnw, a rhoddi iddo briodol- eddau a phwysigrwydd Ei nod cyfrin dwyfol, fod yn annichonadwy i un diwrnod arall wneud y tro heb i'r An- feidrol ddadwneud holl ymysgaroedd y greadigaeth faterol, ac nid yn unig hyny, rhaid iddo hefyd ddadwnenthur prwylen fawr y bydysawd, yn nghyda newid tueddfryd dynion, angylion, a cholledigion! Ar y dydd Sabbath Iuddewig y mae myned i Synagog yr Hebreaid, ac yno y gwelir yr Iuddew yn ei ogoniant. Pan y cyferfydd Iuddew ag un arall ar yr heol, neu wrth ddrws y Synagog, dywed y cyntaf, Sholam aleichem ben Abraham," ac yna ateba'r un a anerchwyd, Aleichem sholam," h.y., Tangnefedd i ti mab (ben) Abraham," y llall a etyb I tithau dangnefedd," neu "tangnefedd i tithau. Yna prysurant i'r cyntedd nesaf i mewn, pan yr anerchant eu gilydd bendra- phen a'r un geiriau a ddyfynwyd. Rhyfedd y fath wahaniaeth sydd rhwng yr Hebreaid yn addoli rhagor y Groeg- iaid a'r Pabyddion. Gwir fod ffurf- weddiau addoliadol yr luddew yn gorchymyn llawer o blygu pen, siarad gyda buandra'r gwefr, gwneud ystum- iau o flaen yr arch a'r drugareddfa, curo bronau, edrych tua'r dwyrain, taflu llwch dros y naill y Hall; ond nid oes yn y Synagog un portread o neb byw na maiw. Yr oeddem ni yn meddwl cael gweled ardebau o Moses, Israel, Abraham, Aaron, Josuah, Samuel, Da- fydd, Jonathan, Solomon, ac ereill o saint a gwyliedyddion y Duw Goruchaf —ond dylasem gofio nad yw y gyfraith Dywed rhai Shalom. Iuddewig yn caniatau i neb o'i deiliaid i wneuthur "llun dim yn y nefoedd uchod, nac ar y ddaear isod." Er fod ffurf addoliadol plant yr Israel wedi ymddirywio yn aruthrol, y mae yn ddir genym fod yma yn aros burach a gogoneddusacharddull ymostyngol nag sydd gan y Pabyddion a'r Groegiaid. Rhywbeth i hud-ddenu y llygad yn unig geir yn ngwasanaeth y Pabydd a'r Groegwr, gyda eithrio y gerddoriaeth ond rhyw alluoedd anweledig ac an- orchfygol sydd yn cynhyrfu holl ymys- garoedd meddyliol, corfforol, ac ysbryd- ol yr Iuddew. Nid dybenu ar ar- dderchogrwydd trwsiad canwyllau a chroesau yn yr offeren (mass) y mae yr ben genedl etholedig. O! na, y maent yma am eu bywyd yn cyffesu eu pechodan yn bersonol i Arglwydd Dduw byddinoedd Israel, ac y mae'r difrifoldeb a orchuddia holl wynebau yr addolwyr henafol yn pregethu brawdd- egau y tragwyddolfyd i'r gwyddfodol- ion. (Tw orphen yn ein nes(1f.) 4

YMWELIAD A LLUNDAIN.

HYDE PARK.

YR AGRICULTURAL HALL.

Y FARCHNAD GIG.

YR ANGENRHEIDRWYDD 0 GAEL…

ADGOFION AM CALIFORNIA.

GWERTH GWEITHIWR.

SEFYLLFA MASNACH GLO A HAIARN.