Tarian Y Gweithiwr

NODIADAU ADOLYGIADOL CAN TAU. LilITH V. HEBLAWy ddwy ysgrif ar "Saul brenin Israel," cefais weled dwy gar M Ysgol- dy newydd Penygraig wet, yr eiddo G. E. a'r eiddo P. Dywed y beirnind am yr eiddo G. E.,—ei bod yn gan ragorol,—yn gyfansoddiad da, fod ynddi rai brychau, a pheth afresymol- deb. Dywed, hefyd, am eiddo P.,—ei bod yn gan i-agorol,mor ystwyth a'r faneg,—mor bur a'r dwfr,—fod ynddi mi llinell glogyrnog; ac nad ydyw mor gref a cliyflawn a'r eiddo G. E.: a barna fod y ddwy, ar y cyfan, yn gyf- artal mewn teilyngdod. I'm tybinnau, gwahauiaetha y ddwy i raddau helaeth 0 ran eu teilyngdod. Cliwe pliennill, wyth llinell sydd ymliob un o honynt, ond gwahaniaethant mewn mesnr. Y mae can G. E. yn cynnwys yehwaneg o ran geiriau,—y mae ynddi fwy o sylwecld, ac y mae ei chynllun, a'i gwisg fardd- onol, yu llavvn prydferthweh. Dechreua trwyroddi desgrifiad bywiog o'rundeb a ffynna yn mysg fcrigolion Penygraig —a ym mlaen i ddangos fod undeb yn ennyn cydweithrediad-fod cydweith- rediad yn cynnyrdm effeithiau daionus; —fod rhwystrau neu attaliadau yn ad- fywiogi ynni mewn rhai gweithgar;—y rhwystran y cyfeirir attynt, ydoedd i'r ystorm gyro ar furiau yr ysgoldy, pan yn anorphenol, yr hyn a barodd i ranau helaeth o honynt gwympo ;—ibd Peny- graig i'r trigolion, fel y mae'r cwch i'r c 17, gwenyn, yn gartrefle diwydrwydd;—-eu bod yn balchio ar ol cyrhaedd eu harucan, fel y balchia cawr ar eiorchest. Y mae'r troell ymadroddion yna yn rhai tlysion iawn :yn gweithio yn unol, distaw a diwyd, fel gwenyn; ond yn gallu ymfwynhau fel cawr, gwedi y cyr- haeddont eu hamean. A y bardd ym mlaen, a dengys ragoroldeb yr ysgoldy fel lie cyfaddas i ddysgti plaut ar gyn- nydd mewn addysg, ac felly eu paroboi i fod yn aelodau buddiol yng ngwahano1 gylchoedd cymdeithas, &c. Bu yr awdwr yn esgeulus yn nbreigliad ei lythyrenau dechreuol, mewn tri man; ac efe a gamosododd "egyn" yn lie y gair egin. Y mae yn ymddangos i mi i'r gwallau yna ddiangc trwy ychydig daioÜtl wch, heb i'r awdwr sylwi arnynt; ond er byny, ni ddylid eu cymmer- adwyo. Y mae'r gan a ysgrifenwyd gan P. yn hollol wahanol. Nid ydyw yr awdwr yn amcanu dim at gydlythyr- o»ia<a,—mae'r acceniad yn lled-chwith, a'r odliadau yn bur anghelfydd. Os ewyllysia yr awdwr ddeall yr byn y cyfeirir attynt, bydded iddo gymharu ei gan ag un o eiddo Robyn Ddu Eryri, neu ryw fardd cyfarwydd arall, a cha weled y gwahaniaeth. Y mae ynddi hefyd wallau o fathau eraill; megys, Ilythyreniad anghywir, twyllodliadau, —anghyssondeb mewn rhyw a rhif, ,ct-c. Ceir hefyd, yn eigeiriad fwysedd, camosodiad a gorfynychiad; a phara y naws annymunol yna iddi daro yn an- hyfryd ar y giust, ac yn dywyll ar y meddwl. Rhywbeth tebyg i hyn ydyw cynwysiad y gan: y mae'r adail yn un "teg," "gwych," a chadarn yn un lws," prydferth," "teg" a phryd- ferth;—mae ef "brydferthwch" a'i degwch yn ddirgel dan y nen: y mae swyn prydferthweh swynol, pryd ferthol, prydferthaf o gylch yr adail;— y mae yn codi plant heb doll i weled gwledydd gwell:—yn gryd i siglo plant yr ardal i fod yn gewri mewn dysg; a hefyd, yn goleg i godi colofnau'r ddaear. Nid rhyfedd ydoedd i'r ddwy gan gael eu barnu yn gydfuddugol. Cyn i mi roddi fy ysgrifell heibio, goddefer i mi ddyferu ychydig gry- bwylliadau ym mhellach, gyda golwg ar gynhaliad cyfarfodydd Ilenyddof Tybiaf fod y gwaith a bennodir, yn gyffredin, ar gyfer pob cyfarfod, yn llawer gormod i fod yn fuddiol a difyrus i'r gwrandawyr. Yn He bod y gwran- dawyr yn cael eu denu i golli eu hamser a thalu en hariau am gaelciywed yr un pethau drosodd, a throsodd drachefn, amryw weithiau, dylid trefnu, bod i fwy na haner y gwaith,—He y byddo llawer o gy-tadleiiiv i-gael ei wneyd y mewn ystafell wahanol o'r neilldu; a bod i ychydig o'r goreiion, ymhob cys- tadleuaeth, gael adrodd nen gann, yng ngwydd y gynulleidfa. Byddai yn hawdd i hyn yna gael ei wneud, pe byddai i aelodau pwyllgorau drefnu ym mlaen llaw gogyfer a hyny. Peth arall, na thybied neb fy modyn golygu y gellir, disgwy 1 i feirniad y cyf- ansoddiadau ysgrifenn beirniadaeth mor fanwl a'r hyn a ysgrifenwyd yn y sylwadau blaenorol; pan na byddo ganddo i'w ddisgwyl ond cydnabydd- iaeth fechan am ei waith. Ond ar yr un pryd, dylai ymwrthod a'r swydd anmhleserus ae anfanteisiol, os nad all gael tal am gymmaint o amser agqt a i ddarllen yr holl gyfansoddiadau yn fanwl, fel na byddo yn agored i nodi eu bod yn wallus ynyr hyn na byddont wallus neu ynte, o'r ochr arall, ei bod yn ddiwallau,—o'r fath hyn neu'r fath arall,-tra y byddont ar yn un pryd, yn cael en britho gan y cyfryw wallau. Un peth ydyw meddu gwybodaeth sicr o gywirdeb neu anghywirdeb y cyfan- soddiadau ond peth arall, hollol wa- hanol, fyddai ysgrifenu beirniadaeth fan wl ar bob cyfansoddiad. Nis gellir dis- gwyl i un beirniac1 wneyd hyny am y tal a roddir iddo, yn gyffiredin, gan y pwyll- gor. Yng ngwyneb hyna, tybiaf y dylai pob ymgeisydd a ewyllysiai gael beirniadaeth ysgrifenedig, anfon nifer bennodol o li,-tbyr-noda-Li, o:y(-ia'i gyfan- soddiad i'r beirniad; a bod eu gwerth yn cyfatteb i ansawdd a hyd y cyfan- soddiad. Byddai yn hawdd i bethau fel yna gael eu trefnu gan y pwyllgor, a'n cyhoeddi gydag ammodau y gys- dadleuaeth. Byddai felly yn ddeall- edigi bod un na chydymffurfiai a'r rheol yna, nas gallai ef ddisgwyl cael beirn- iadaeth ysgrifenedig ar ei gyfansodd- iad. Golygaf YIll mhellach, na ddylai un- rhyw nifer o ddynion, ymffurfio yn bwyllgor, er cynllunio Eisteddfod, o un- rhyw fath, heb fod yu eu mysg ddynion fyddont yn deall rhywbeth am gyfadd- asrwydd y testunau,—barddonol neu ryddieithol,—y daruau cerddorol, &0.; er atteb y diben y byddis yn bwriadu iddyut eu batteb yn y gwahanol gys- dadleuaethau.

ATTODIAD. JYIR. GOLYGYDD,—Dymunaf gyfiwyno i chwi fy niolchgarwch gwresocaf am i chwi gania-tau. i'r ysgrif ardderchog a gyfeirir ataf, gael ymddangos yn eich rhifyn am Mai 7fed. Dyna falch ydwyf o'r anrliydedd a osodir arnaf; a dylai eich lluosog ddarllenwyr fod yn dra di- olchgar,-i chwi mewn rhan,—ond yn benaf i'r awdwr clasurol am eu hanrhegu a'r fath wledd odidog mewn llenyddiaeth. Y mae'r geiriau detholedig, a'r brawdd- egau rheolaidd a gynwysa yr ysgrif, yn peri i ddyn braidd eiddigeddu gallu a manyldeb yr ysgrifenydd. Mor ddoniol y sonia ef am eqivyclclor a gwirionedcl; ac y mae ganddo lawn ddigon o cmwireddau i brofi pa mor ddidwyll ydyw ei focsach. Dyna lwcus y bum i fod yn hollol ddi- deimlad pan oedd eich gohebydd medrus yn cyflawni y weithred o wysio (dyfynu) o honof fi. Da chwi, Mr. Go]., gadewch i mi wybod a oes rhyw berygl yn dilyn cyflaw-niad o'r fath yma? a byddweh cystal ag egluro i mi ystyr yr estron-air digyffelyb sydd yn ei ysgrif; welais i ddim un fel yna erioed o'r blaen. Ai tybed fod rhyw berthynas rhyngddo fo a'r "llysnafedd crintachlyd," yr "ail gnoi," a'r llorio bwndel" sydd yn ei ysgrif ef ? Onid ydyw y moes-gyfarch- ladaugweddCldd-dlws-y [lath y blaidd, yr asp, y fall, y cliaful, &c., yn arwydd o allu ymresymiadol o'r radd uchaf? Gwyn fyd y dyn a all ddeall dyfnderoedd yr awgrymiadau sophyddol agynhwysa; di m eu bod yn allweddau i ystorfeydd o ddysgedigaethau. Yr ydwyf yn disgwyl yn hollol ddiamynedd am yr adeg y ceir mwynhau cynyrch y manteision sydd gan eich gohebydd dieilfydd i helaethu ei sylwadau manylgrafE yn y dyfodol. Hyd hyny, gorphwysa yr eiddoch yn grynedig a gwelwedig, TAU.

+ PAEOTOI AM Y BRIODAS. RIIYDD Maggie A. Smith, cenadwres yn yr Aifft, yr hanes dyddorol canlynol am barotoad inerch Coptaidd am ei phri- odas Ychydig wythnosau yn ol darfu i ddyn ieuauc, aelod o'r eglwys, ymuno mewn priodas a merch Coptaidd. Y noson cyn y briodas gwahoddwyd ni i dy y briodferch, er gweled yr 'henna,' ueu liwiad dwylaw a thraed y briod- ferch. Daeth y priodfab i'n ceisio, a phan yr oeddym yn barod i gychwyn, dy wedodd wrthym am fyned ag arian gyda ni. Synwyd ni yn fawr, yn gv- maint a'n bod wedi derbyn gwahodd- iad mor daer ond gwnaethom yn ol y cais. Pan y cyrhaeddasom y ty arweiniwyd ni i ystafell yn llawn o fenywod. Yn nghwr pellaf yr ystatell eisteddai y briodferch ar fat, a'i dwy- law a'i gwyneb wedi eu gorcbuddio; cuddid ei mynwes a rheffynau o ddarnau bathawl o aur, a cuddid ei gwyneb a gorehudd coch wedi ei gydwau a gemau, neu rywbeth a ddis- gleirient. Cymerasom ein seddau fel ereill dygwyd coffi o am gylch, a de- chreuodd y gerddoriaeth. Y cerddorion oeddynt ddwy fenyw arw yr olwg ar- nynt, a'r offerynau yn ddau gylch, a chrwyn wedi eu rhoddi yn dyn drostynt, 1 (fe allai y dylem eu galw ya gogr- dabyrddau.) Yr oedd y gerdderiateth; yn leisiol ac offerynol. Wedi hyn cawsom swper. Gosodwyd tray crwn ar ystol o'n blaenau, ac yr oedd deg-ar- hugain neu ddeugain o dorthau o fara wedi eu gosod ar hyd ei ymyl. Rhodd- wyd arno hefyd luaws o soups a dan- teithion ereill, wedi yr hyn yr eistedd- asom ar y llawr o gylch y ford, bob un yn bwyta a'i fysedd, gan roddi bob tamaid o fara yn y sop. Wedi hyn cawsom yehwaneg o gerddoriaeth, ac yn olaf gosodwyd y briodfereh o'n blaenau, ar arffed yr hon yr oedd cad- ach wedi ei daenu, a'r cerddorion o'r tu ol iddi yn chwareu. Y pryd hyn de- chreuodd un o'r menywod gasglu yr arian, ac fel y gollyngai hi hwynt ar y neisied, enwai y swm a'r rhoddwr o hono. Rhoddasom ninau ein eyfrqir fechaii- yr oil y bwriadem ei roddi; ond rliy- feddwyd ni yn fawr wrth weled y gasgl- yddes yn dyfod o amgylch yr ail a'r drydedd waith, a bu gorfod arnom fenthyca. Wedi cael peth cerddoriaeth yn yehwaneg, dechreuwyd rhoddi yr I heiina' yn mlaen, yr hwn oedd gy- mysgedd tywyll, yn debycach i fwd na dim arall. Rhoddid peth o'r paste yn mhob Haw, a phlygid y bysedd iddo. Rhoddid efhefyd ar y traed, a rhwymid y traed a'r dwylaw i fyny dros y nos. Lliwia hwn y cnawd a'r ewynedd yn felyngoch, ac ni weithia allan am rai dyddiau. Yr oedd y briodas i gymeryd lie y diwrnod canlynol, am ddau o'r gloch, ond ni wnaeth y briodferch a'i chyfeill- ion eu hymddangosiad am rai oriau yn ddiweddarach. Cyflawnwyd y seremoni yn nhy y priodfab, ac ni welodd ac ni siaradodd y naill a'r Hall hyd ddydd eu priodas. Cafwyd gwledd yn nhy y priodfab y noson hono, yn gyffelyb i'r hon a gymerodd le y noson o'r blaen yn liby y briodferch. Yr oedd y rhan amlaf o'r menywod yn smokio, a chan nad oedd ganddynt gerddoriaeth, ceis- 1 9 ient genym ganu."

♦ CYFOETH A'I FANTEISION. Y MAE dynion o ran eu hamgylchiadan tymorol a'u sefyllfaoedd cymdeithasol yn cael eu rhanu yn gyilVedin i dri dosbarth, sef y cyfoethog, y canolradd, a'r tlawd. Llawer o ftyrdd sydd, ar hyd ba rai y mae dynion yn dyfod i feddu cyfoeth. Y mae rbai yn cael eu geni i'r byd yn etifeddion. Ni fycld gan y rhai hyn ond cyhoeddi i'r byd ar eu dyfodiad i'w hoed, trwy rialt- wch a gloddest, eu bod yn etifeddion ystad neu weithfeydd mawrion, ac yn werth miloedd y flwyddyn, heb ddim ond eu sefyllfa yn y teulu, a'u boedran ar y pryd yn cyfreithloni eu meddiant o honynt. Ni ddarfu iddynt hwy wneud un ymdrech, ni ddarfu iddynt weithio yr un awr erioed, na chyflawni yr un orchestgamp er eu henill. Ond dyma hwy yn arghvyddi ar ranau hel- aeth o'r ddaear, ac yn ami ar filoedd. o'u cyd-ddynion, a hyny pe byddent mor amddifad o ddoethineb a Nabal, ac mor haiarnaidd eu calonau a Pharaoh. Y mae ereill yn dyfod i feddiant o gyfoeth yn ddygwyddiadol. Mae mar- wolaeth perthynasau neu gyfeillion yn taflu eu golud yn wreck ar draethau amser, a daw yr agosaf atynt yn mlaen i hawlio yr ysbail. Daw ereill yn gyfoethog trwy lafur gonest, ymroddiad diwyd, a chynildeb. Llwydda ereill trwy anghyfiawnder, gormes, a thwyll. Dyna rai o brif ffyrcld cyfoeth, y mae rhai o honynt yn hawdd iawn eu teithio, ac ereill yn anhawdd, ac oblegyd hyny daw rhai ar unwaith yn gyfoethog, ciC ereill yn araf, a thrwy ymdrech caled. Dyn yw yr unig greadur ag y mae eisiau arian arno. Cysyllfciad y meddwl a mater, ac ymddibyniad dyn ar y mat- erol sydd yn gwneuthur arian yn ang- enrheidiol a dymunadwy. Dosberthir angenrheidiau dyn yn dair rhau—coriforol, meddyliol, ac ys- brydol. Y mae yn wir mai nid trwy fara yn unig y bydd byw dyn, ond y mae yr un mor wir nas medr fyw heb fara—heb ryw fath ofwyd. Anengrheid- iau mwyaf cyffredinol dyn ydyw y rhai corfforol, a'r mwj^if trawsarglwydd- iaethol. Ofer ydyw ceisio perswadio y cylla a rhesymau, os cynygir oedi ei ofynion. Try y glust fyddar ar bob argument.' Y mae amryw o resymau ag sydd yn gwneuthur meddiant o gyfoeth yn d dymunol. Addefir yn gyffredin fod cyfoeth yn allu, ac y mae math o allu y'n beth i'w chwenych. "A fyno barch," medd y ddiareb Gymreig, "bidgadarn." Yn y dyddiau presenol y mae yn ofynol i ddyn fod yn gryf mewn rhywbeth, bydded ynte ei fod yn gryf mewnpoced. Y mae cyfoeth yn orchymynwr digy- ffelyb. Dyma y brenin eangaf ei lywodr- aeth o bawb brenhinoedd daearol. Y mae holl adnoddau y greadigaeth wrth ei arch. Gall orchymyn pawb, o'r llafurwr distadlaf, hyd at y celfyddydwr mwyaf cywrain yn y wladat ei wasan- aeth. Gall arian wylio y marchnad- oedd, a phrynu yn y rhataf, pa bryd bynag y gwel y bydd hyny yn fantais iddo. Mae yn barod at fargen bob amser, ac yn sicr o honi. Y mae cyf- oeth yn allu i raddau cyfyngedig dros natur. Gall yr hwn y mae cyfoeth yn gyclymaith iddo, alw o bob parth o'r byd, yr hyn oil a ddichon roddi cynal- iaeth i'w govff, neu foddhad i'w deiml- adau. Dim ond iddo ewyllysio ac fe luosogir o'i ddeutu olygfeydd o dlysni a phryclferth weh, sugnir ei glustiau gan y beroriaeth hyfrydaf, a chaiff ei feddwl, os bydd o'r duedd hono, ei gyfoethogi a ffrwyth myfyrdodau prif feddylwyr yr oesoedd. Dywed un fod athrylith .a chyfoeth, pan wedi eu cy- sylltu ag egwyddorion goleuedig, yn offerynau diail i wneuthur daioni. Gresyn na bai y ddegfed ran o'r arian sydd yn cael eu hafradu gan gyfoeth- ogion difeddwl a dicfal ar ffolinelyt phob math o anfadwaith, yn cael* cyflwyno at ddybenion gasanaethgar, pa mor wahanol fuasai sefyllfa bresenol sefydliadau celfyddydol, addysgiadol a dyngarol ein gwlad.

YSTAFELL Y CYSTUDDIEDIG. Y MAE yn deilwng o sylw nad oes neb yn byw iddo ei hun y mae y gwanaf a'r distadlaf o'r llwythau yn dwyn per- thynas ag ereill, ac fel y cyfryw, yn cario rhyw gymaint o ddylanwad ar- nynt, er gwell nen er gwaeth, ac ni ddylai neb foddloni ar beidio gwneud y defnydd goreu o bob cyflenstra er lies- had cyffredinol. Bod rhesymol yw dyn, wedi ei fendithio a galluoedd gor- uwchnaturiol, yn dwyn perthynas agos a'r gymdeithas ddynol, a chanddoddy- ledswyddau i'w cyflawni i'r gymdeithas hoiio, ac ar natur eigymeriad ynyrystyr yna, y mae ei gymeradwyaeth yn ym- ddibynu. Dyledswydd dyn, heb ym- gynghori a chig a gwaed, ydyw cyf- lawni y gweithredoedd dysgleirbur a greda ef a sicrhant ddaioni, cysur, a hyfrydwch cyffredinol, yn ngbyda go- chel y gweithredoedd anfad hyny a acbosant aflwydd, ymrafael, a dryg- ioni. ? Ni ddylai dynion gyfyngu eu gofal a'u pryder iddynt eu hunain yn unig, eithr dylent, fel aelodau cymdeithas, ofalu a phryderu am lwyddiant a chysur eu gilydd, ac hyd y mae ynddynt, rhy- buddio, cynrthwyo, a chysuro eu gilydd, yn ol fel y byddo achosion yn gofyn. Edmygu pa beth bynag a gymeradwyir gan y gwirionedd, a chasbau yr hyn a waherddir gan gyflawnder ddylai fod arwyddair pawb yn ddiwahaniaeth. Dylai pob dyn ymdrechu cofleidio a gwerthfawrogi yr egwyddor euraidd hono a amlyga ei hun trwy yrngadw 9 oddiwrth bobpeth sydd a thuedd ynddo i aflonyddu a niweidio preswylwyr goreu daear, a thrwy ymdrechu gwneu- thur pa beth bynag a ellir gyda golwg ar fod o leshad iddynt mewn ystyr ty- mhorol ac ysbrydol. Yn gymaint a bod dyn yn weithred- ydd rhydd, wedi ei gynysgaeddu a gallu i chwilio, barnu, a dewis drosto ei hun, gyda golwg ar ba beth sydd yn dda, a pha beth sydd yn ddrwg, y go- fyniad cyffredinol ddylai fod, ethryb unrhyw weithred, nid pa beth fydd y canlyniad, eithr pa beth sydd yn iawn. Nid pa beth fydd yn boddloni y blaid hon neu'r blaid arall, ac nid pa beth fydd yn talu oreu ar y pryd, ond pa beth