The London Welshman

CYFARFOD MISOL LLUNDAIN. Yn Jewin Newydd y cynhaliwyd y Cyfarfod Misol diweddaf, llywydd, y Parch. G. H. Havard, M.A., B.D. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch. D. Oliver. Darllenwyd a chadarnhawyd cofnodion y cyfarfod blaenorol. Darllenwyd llythyrau oddiwrth deulu y diw- eddar Mr. R. Davies, Bodlondeb, ac oddiwrth Mr. T. Benjamin, Jewin, yn cydnabod cydym- deimlad y C.M. Caniatawyd cais y Parch. J. Tudno Williams, M.A., i newid cyfeiriad ei lythyr trosglwyddiad o Ddyffryn Conwyi Ddyffryn Clwyd. Galwyd sylw at hawliau y "London Welsh Charitable Aid Society." Gwnaed apel wresog a thaer ar ei ran gan Mr. R. L. Whigham, a dymunwyd ar i'r Swyddogion ddwyn y mater teilwng hwn gerbron yr eglwysi y perthynant iddo. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad llwyraf y C.M. a theulu y diweddar Mr. R. S. Williams, Cenhadwr, West Ham, ac hefyd a'n cyfaill anwyl y Parch. J. Elias Hughes, M.A., St. Asaph, yn ei alar ar ol colli ei anwyl briod. Awdurdod- wyd yr Ysgrifenydd i ohebu a Mr. Timothy Davies, A.S., i ofyn ganddo gydsynio a chais y C. M. drwy wasanaethu fel Trysorydd. Gohiri- wyd adroddiad Pwyllgor y Gronfa Fenthyciol hyd y C.M. nesaf, a dymunwyd ar i Swyddogion yr eglwysi yn y cyfamser ei ystyried, a danfon eu penderfyniadau i Mr. R. O. Jones, erbyn Mawrth 14. Cyflwynodd Mr. R. L. Whigham gais o eglwys Charing Cross am genhadon i ddyfod yno i'r amcan o ddewis blaenoriaid. Derbyniwyd y cais, a phenodwyd ar y Parch. S. E. Prydderch, Mri. R. O. Jones, O. M. Williams, ac Isaac Lloyd, i fyned yno nos Sul, Mawrth 4ydd. Llawen iawn genym oedd deall fod y cyfeillion yn Clapham Junction, wedi llwyddo i dalu ^350 o'r ddyled i ffwrdd, a diddymwyd "note of hand am y swm hwn gan y Llywydd yngwydd y C. M. Cyflwynodd Mr. O. Morgan Owen ad- roddiad y Pwyllgor Adeiladu ynglyn a'r achos yn Wood Green, ac yn awgrymu gan fod nerth yr eglwys yno yn fychan, nas gallant gan hyny gymeradwyo yr eglwys i symud ymlaen i adeiladu ar hyn o bryd. Wedi ymdrafodaeth gyffredinol, penderfynwyd cyflwyno yr adroddiad i ystyriaeth Pwyllgor yr Achosion Newyddion, ac fod hwnw i gyfarfod ar unwaith. Cyflwynodd Mr. D. Edwards adroddiad y Pwyllgor Achosion New- yddion, a gohiriwyd ei gadarnhau yn derfynol ar hyn o bryd. Terfnwyd trwy weddi gan Dr. T. Phillips. Am 8.15, cynhaliwyd Seiat, pryd y gweinyddwyd y Sacrament o Swper yr Arglwydd. Siaradwyd gan y Parch. R. O. Williams ar Y parotoad angenrheidiol er gallu cyfranogi yn deilwng o Swper yr Arglwydd," a chan y Parch: D. Oliver, ar "Rhwymedigaeth Cymunwyr i fyw Crist." Yr oedd y gweision yn neillduol o afaelgar a nerthol, ac 'roedd eneiniad dwys yn amlwg ar yr holl wasanaeth, a theimlad pawb oedd, mai da oedd bod yma.

Lien a Chan. "CENINEN" GWYL DEWI. Yn ol ei arfer y mae Golygydd a pherchenog y Geninen wedi dwyn allan eleni eto rifyn Gwyl Dewi. Rhifyn coffa yw, hwn wedi bod o'r dechreuad, a da yw cael lie i gadw yn fyw enwau dynion a wnaethant wasanaeth i'w gwlad a'u cenedl. Dichon yr amheua rhai a yw pawb y rhoddir He i'w coffadwriaeth yn y rhifyn arbenig o'n cylchgrawn cenedlaethol yn haeddu y cyfryw anrhydedd. Ond yr oeddynt i gyd yn ddynion parchus ac o ddylanwad yn eu gwahanol gylchoedd, a'r mwyafrif o honynt yn amlwg iawn ym mywyd ein cenedl. Ymhlith yr enwogion ymadawedig y rhoddir lie i erthyglau arnynt yn y rhifyn hwn ceir Hwfa Mon, Watcyn Wyn, Dr. William James, Canon Eleazar Williams, Dr. Cynhafal Jones, J. Bowen Jones, IB.A., y Bonwr Lewis, Jones o Bata- gonia, Tafolog, Machno, Eiddon Jones, &c. Y mae yr erthyglau wedi eu hysgrifenu gan bersonau yn meddu adnabyddiaeth drwyadl o'r ymadawedigion hyn, ac yn meddu cymhwysder i ddangos eu neillduolion. Ceir yn y rhifyn hefyd doraeth o englynion a phennillion coffa, ynghyda nifer o ganigau ar Dewi Sant a'i wyl. Rhifyn llawn o amrywiaeth, ac yn cynwys cryn lawer o bethau dyddorol ydyw. "DEWI SANT." Mae yr Educational Publishing Co." wedi dwyn allan gyfrol dlos ar Dewi Sant o waith "Owen Rhoscomyl," yr ysgrifenydd a'r nofelydd adnabyddus. Yn Saesneg yr ysgrifenodd Owen, ond ceir ar y tudalen cyferbyn gyfeithiad neu aralleiriad Cymraeg gan y Parch. J. E. Davies. Dywed yr awdwr mai cynyrch ymchwil ymhlith y llawysgrifau Cymreig yn yr Amgueddta Bryd- einig yw y llyfr. Mae ynddo lawer mwy am bobl eraill nag am Dewi yn bersonol, pobl yn perthyn i'r llvvyth yr honnir fod Dewi yn hannu o hono. Yn ol Owen Rhoscomyl, nid oedd Dewi na Goidel na Brython, ond Pictiad, mab Ceredig a ddaeth o dir y gogledd ar hynt orch- fygol i Gymru. Y Pictiaid hyn, medd ef, oedd y Cymry cyntaf, iddynt hwy y perthynai Brychau Brycheiniog, Morgan, Meirion, ac Arthur. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o ysgrifenwyr myn Owen Rhoscomyl mai yn Nyfed a Cheredigion yr ym- laddodd Arthur ei ddeuddeg brwydr. Mae'r gyfrol yn ddifyr dros ben, ond tybiwn fod y nofelydd yn amlygach ynddi na'r hanesydd manwl a gofalus. Drwg genym nas gallwn roi nemawr o gan- moliaeth i'r cyfeithiad neu'r aralleiriad Cymraeg. Mae'r arddull yn ami yn glogyrnog ac aneglur, ac mewn amrywiol fannau yn anghywir. Dyma ychydig engrheifftiau Y traethawd hyny yn lie "y traethawd hwnnw"; "awdurdod gwreidd- iol" yn lie "awdurdod wreiddiol"; "gefnder- oedd yn lie gefnderwyr diwygiwyd am "edited" "danfon ei morwynion 1 Dewi" yn lie "at Dewi" dull gwreiddiol" yn lie ffurf wreiddiol ond dyna ddigon i ddangos yr hyn y cwynwn o'i blegid. Tybiwn mai yn gymhorth i ddarllenwyr ieuainc feistroli y ddwy iaith y bwriedir y llyfr, gresyn, gan hynny, na buasai y Gymraeg yn fwy diwall. Addurnir y gyfrol a nifer o ddarluniau tlysion o'r lleoedd a gysyllta traddoddiad ag enw Dewi. Ond paham yr argraffwyd "Hen Fynyw yn Hen Fenyw o hyd ynghorph y gwaith ?

un o arweinwyr y cyrddau dadleuol ynglyn a Chymdeithas Lenyddol y lie. Yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf pallodd ei iechyd i raddau ac roedd ei orchwyl fel swyddog o dan Ysgolion Wimbledon wedi cyfyngu ar ei amser fel nas gwelid ef mor ami yn ein cynulliadau. Gedy briod ac un ferch i alaru eu colled, a boed i Dad y 4mddifaid fod yn gysurwr iddynt yn awr eu hiraeth a'-u trallod. LLEIHAU DYLED.-—Gwneir ymdrech arbenig i leihau dyled Capel y Tabemacl y dyddiau hyn, a chynhelir cyfarfodydd cymdeithasol a chyngherddau arbenig yn y neuadd ynglyn a'r lie bob nos Iau. Rhoddir y gwleddoedd gan rai o fechgyn ieuainc y gynulleidfa, a deallwn y gwneir elw rhagorol o'r c)rddau hefyd. PAPVR NEWVDD.—Mae'r papyr Rhyddfrydol newydd, Tribune, yn amcanu at fod yn ddylan- wad pwysig yn y byd gwleidyddol yn Llundain, a nos Sadwrn, Chwef. 24, agorodd adran arbenig a fwriada fod at wasanaeth y Rhyddfrydwyr-fel math 10 lyfrfa a swyddfa i'r blaid Radicalaidd. Yma bwriedir rhoddi pob math o gyfarwyddyd a gwybodaeth am bob cwes:iwn o ddyddordeb i'r blaid, a chan fod y perchenogion yn wyr cyfoethog diau y gweithir y cynllun allan i lwyddiant. Yn agoriad yr ystafelloedd yr oedd torf o Gymry blaenllaw yn bresenol, ac yn eu plith gwelsom Syr Alfred Thomas, Mr. a Mrs. Idris, Mri. E. J. Griffith, S. T. Evans, Vincent Evans, John Hinds, Arthur Griffith, ac ereill. TRO i RUFAIN.-Gan fod tymhor y teithio ar draws y C4andir wedi dechreu yr oedd yn amserol i Gymdeithas Castle Street dreulio noson yn nghwmni un o'r aelodau yn rhoddi ei hanes o daith a gymerodd i lanau Mor y Canoldir yr Hydref diweddaf. Mr. John Hinds, Blackheath, oedd y darlithydd, a hanes Paris, Venice, a Rhufain oedd ganddo yn benaf i'w rhoddi. Cadeiriwyd iddo gan Mr. Vincent Evans, yr hwn hefyd oedd ei lywydd pan ar draws y Cyfandir. Yn ychwanegol at roddi hanes a desgrifiad o'r prif leoedd yr ymwelwyd a hwy caed darluniau rhagorol gyda'r llusern, a theimlai pawb fod y teithwyr wedi cael amser hapus, yn ol y desgrifiadau swynol a roed o'r lleoedd yr ymwelwyd a hwy. "GOHEBYDD Y 'FANER FACH.—Adroddodd Mr. Hinds stori ddoniol am allu'r Finsent i reoli hyd yn oed yr Italiad mwyaf croendew. Wedi ffaelu cael pethau wrth eu bodd mewn gwesty arbenig tynodd Gohebydd y Faner ei gerdyn allan gan ei anfon i bennaeth y ty. Brawychodd hwnnw gymaint wrth weled y fath ohebydd pwysig yn ei dy, a rhoddodd iddynt yr ystafelloedd goreu a'r bwydydd puraf at eu gwasanaeth o hynny allan. Rhyfedd y dylan wad sy gan y riportars yn mhob gwlad AR Y CVFANDIR.Nos Fawrth yr wythnos ddiweddaf caed hanes taith arall ar draws y Cyfandir. Yn Wilton Square y rhoed hon, a'r darlithydd oedd Mr. R. O. Jones, yr hwn a roddai hanes ei daith yntau trwy ranau uchaf y Cyfandir ar adeg gwyliau'r haf diweddaf. Cadeiriwyd gan y Parch. G. H. Havard, a dangosodd Mr. Farrow nifer o ddarluniau rhagorol drwy'r llusern i ategu'r desgrifiadau dyddorol a roed gan y darlithydd. Y gwledydd yr ymwelwyd a hwy'n benaf oedd Holland, Germany, a Switzerland, a chaed y prif olygfeydd a welir yn Rotterdam, Frankfort, Cologne, a Homburg, yn ogystal ag yn nghyffiniau Zurich a Lucerne yn lied glir o flaen y dorf. Ar y diwedd diolchwyd i Mr. Jones gan Mri. William Evans a J. W. Jones ar ran yr aelodau am noson addysgiadol a dyddorol. Yn ystod y cyfarfod caed unawd gan Mr. D. Parry.

BORo.-Cafodd Cymdeithas Lenyddol yr eglwys hon ddadl ddyddorol iawn nos Fercher diweddaf ar A yw safon ein newyddiaduron yn ddigon uchel?" Mr. W. Lloyd Owen arweiniai ar yr ochr gadarnhaol, a Mr. D. Davies, Deptford Park, yr ochr nacaol. Dywed- wyd pethau gwertbfawr yn ystod y ddadl. Mae i rai o'n newyddiaduron safon dda, ond y mae nifer o honynt hyd yn hyn heb godi i dir uchel mewn mwy nag un ystyr. Dilyn ac nid arwain y farn gyhoedd wna y newyddiaduron. Purer y farn gyhoedd a chodir safon ein newyddiaduron mewn canlyniad. CHARING CRoss.-N os Sul diweddaf, Mawrth 4ydd, bu cenhadon dros Gyfarfod Misol Llun- dain ar ymweliad a'r eglwys uchod gyda'r amcan o'i chynorthwyo i ethol swyddogion. Y cenhadon oeddent y Parch. S. E. Prytherch, Mri. R. O. Jones, Isaac T. Lloyd, ac O. M. Williams. Ar ol cyfrif y pleidlesiau caed fod y brodyr a ganlyn wedi eu dewis Mri. B. Griffiths, Shepherds Bush; Robert Jones, Barnsbury; W. Williams, Argyle Street; a Howell J. Williams, C.S.LI. Yr oedd y dewisiad yn lied unfrydol, ac mae'r eglwys i'w llongyfarch ar benodi i swydd mor bwysig, bersonau ydynt wedi profi ei hunain yn ffydd- loniaid i'r achos yn y gorphenol. WALHAM GREEN.—Cynhaliwyd cyfarfodydd pregethu blynyddol yr eglwys uchod nos Sadwrn, y Sabboth, a nos Lun diweddaf. Gwasanaethwyd eleni gan y Parch. Picton Evans a'r Efengyles Rosina Davies. Cafwyd cynulliadau rhagorol, a mwynhawyd pregethau grymus ac effeithiol. Darfu i ddau aros ar ol nos Sul. Barn pawb yw ein bod wedi cael cyfarfodydd nefolaidd, yn arbenig felly nos Sul pan yr oedd Miss Davies yn cymhell pawb i ddilyn Iesu mor daer ac mor deimladwy nes gwefreiddio y gynulleidfa.