Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
Hide Articles List
6 articles on this Page
BARDD NEWYDD.
News
Cite
Share
BARDD NEWYDD. Yn y rhifyn diweddaf o'r Goleuad y mae gan y Parch. G. H. Havard, B.A., Wilton Square, erthygl ddyddorol o dan y teitl uchod. Y bardd newydd" hwn yw Mr. Ellis Roberts, Cymro Llundeinig, mab Mr. Richard Roberts, Y.H., Islington, a nai Mr. Lewis H. Roberts, Wilton Square. Mae Mr. Ellis Roberts ar staff y Pall Mall Gazette, a gwelir ei erthyglau yn fynych yn y newyddiadur hwnnw. Mae yn awr wedi cyhoeddi cyfrol o farddoniaeth, a dyma rai ffeithau a ddywed Mr. Havard am dani:— Ni ymddengys Mr. Ellis Roberts i mi yn ymresymu yn a priori," chwedl y dysgedigion hyny yw, nid yw yn cychwyn gyda stor tu ol iddo o ddamcaniaethau am ystyr bywyd, mar- wolaeth, poen, &c., gan fyned i chwilio am engreifftiau o'r damcaniaethau hyn yn "gweithio" yn ngwahanol gylchoedd ei brofiad. Yn hytrach agosha at gynwys ei brofiad a ffrwyth ei sylwadaeth yn ddiragfarn, a defnyddia hwy fel damhegion i dynu oddiwrthynt wersi sydd bob amser yn aruchel ac adeiladol, a weithiau yn awgrymiadau pwysig, treiddgar, yn nghyfeiriad solvio rhai o broblems cyndyn dynion pob oes. Nid wyf yn meddwl fod Mr. Ellis Roberts am i ni edrych ar y casgliadau y mae yn ei dynu oddiwrth ei ymresymiadau damegol fel ei olygiadau personol ar y gwahanol faterion y mae yn ymwneyd a hwy. Er engraifft, nid teg meddwl fod Mr. Ellis Roberts mor uchel- eglwysig yn ei fywyd preifat' ag y mae yn y penill yma o'i eiddo 0 Mary (the Virgin) Queen enthroned, enskied, If we have e'er thine aid implored, Teach us to say, when vext or tried, Behold the handmaid of the Lord." Nid anffyddiwr yw Shelley bob amser yn ei farddoniaeth, er mai anffyddiwr oedd yn ei galon nid duwinydd oedd Byron, er ei fod yn traethu gyda rhwysg duwinyddol ar bechod gwreiddiol 'nawr ac eilwaith yn ei ysgrifeniadau. Nis gellir casglu yn derfynol drachefn beth yw barn bersonol Mr. Ellis Roberts am sefyllfa pethau yn Rwsia heddyw, er fod ei gydymdeimlad yn amlwg gyda'r werinos yn y ddau ddam tarawiadol sydd a wnelont a St. Petersburg yn 1905 a '06. Sylwer ar y penill canlynol:— St. Petersburg, Sunday, Jan. 22. To see their little Father and to ask For liberty, marcht thousands of his sons What answer came from the Imperial mask ? Silence And then the thunder of the guns. Er y gwyddom am engreifftiau o Uchel Eglwysyddiaeth a Radicaliaeth yn nodweddu yr un personau, cam a bardd yw chwilio am ei gredo crefyddol neu boliticaidd yn ei farddon- iaeth. Ni raid i wrthwynebwyr Uchel Eglwys- yddiaeth ar y naill llaw, neu Radicaliaeth ar y Haw arall, neu'r ddau ar unwaith, dramgwyddo felly wrth lyfr Mr. Ellis Roberts, a pheidio ei ddarllen a'i fwynhau. Mawr y dyfalu a'r damcanu sydd uwchben ystyr marwolaeth ymhlith beirdd, a rhyfedd y derbyniad aiddgar roddir gan y cyhoedd i'r farddoniaeth fydd yn addaw taflu y fflachiad eiddilaf o oleuni ar y glyn." Dyfynaf y llinellau canlynol, nid yn unig fel engraifft o hofifder y bardd o'i bwnc, ond hefyd fel engraifft o'r awgrymiadau dwfn a thlws sydd gan Mr. Ellis Roberts yn ami i'w gynyg am y ffordd i chwalu y cymylau ordoiant y bedd :— Therefore, 0 Master Death, I give thee a song at the last, Utter'd with faltering breath And a sense of sins that are past. Not altogether in fear I approach to the time appointed: For thine eyes when I see them near, Are the eyes of the Lord's Anointed. So that thou do His work, Contented I will not move: Is he Love's at all, who would shirk The uttermost bidding of Love? Mae Cariad yn agor llawer clo, yn symud ami anhawsder, i Mr. Ellis Roberts. Hoffaf ei ddysgeidiaeth yn fawr yn unig carem ragor o oleuni ganddo, os nad yw y bardd yn gadael ei orsedd, pan y dechreua egluro, ar yr hyn a olyga wrth Gariad sydd y fath noddfa ddiogel iddo. Gofod a balla, a mi yn dechreu sylwi ar ddarnau rhagorol eraill, rhagorol nid fel cyfan- waith, gymaint ag yn yr hyn awgrymir ganddynt. A rhagoriaeth o'r fath oreu i'r darllenydd gyfarfod ag ef er ei les ei hun yw y rhagor- iaeth yma.
COL. PRYCE=JONES ON THE WELSH…
News
Cite
Share
COL. PRYCE=JONES ON THE WELSH NATIONAL COUNCIL. Colonel Pryce-Jones, the former Conservative M.P. for the Montgomery Boroughs, has favoured a correspondent of the Western Mail with the following statement of his views upon the proposed formation of a National Council for the control of education in Wales "I see by the papers that the Lord Mayor of Cardiff is calling a conference, presumably of representatives of Wales and Welsh opinion; but is this really the case when the delegates almost to a man will represent only the views of the majorities on each of the education authorities throughout Wales ? I am bound to say that a conference thus constituted and only expressive of the views of one political party can scarcely be considered a faithful and true representation of Wales and Welsh opinion. The great cause of education in Wales must be lifted above party and politics if it is to thrive and flourish in the future, and unless both parties can sink their political differences on educational matters, at any rate, education in Wales must be seriously handicapped. "I regret that I also consider the notice con vening the meeting for March 16 too short, as well as not sufficiently representative. The relative strength of the two great political parties throughout Wales is roughly in the proportion of two to one, and, in order that the conference may be thoroughly representative, I throw out the suggestion to the promoters that the mem- bers forming the majorities on all the education authorities throughout Wales should appoint, say, two-thirds of the delegates for the first meeting of the conference, and that all the members composing the minorities should ap- point, say, one-third. "This could be easily arranged, and if it were carried out the preliminary conference would be the basis or nucleus of making the conference still more representative of Wales and Welsh opinion, for at the first meeting the members of the conference might think it desirable to invite representatives from other public authorities throughout Wales, as well as a certain number of well-known Welsh educa- tionists, who I am sure would willingly join the conference in their deliberations on a matter of such far-reaching importance for Wales and for Welsh education in the future. The position of the University of Wales, the university colleges of Wales, and the Central Welsh Board should be fully considered, as well as the desirability generally of reducing the number of public bodies. The late much- abused Government by one stroke of the pen (the Education Act of 1902) placed all element- ary and secondary schools in every county throughout the land under the control of one central county authority. It is now the turn of the present Government (arising out of the Act of 1902) to avail themselves of their golden opportunity of placing all the country authorities under one National Education Council for Wales, and I hope, at the same time, if it is possible, that the University of Wales, the university colleges of Wales, and the Welsh Central Board will be co-ordinated in some way with this national body. I, for one, as being one of the units of the minority of Wales, which represent one-third of the nation, will gladly co- operate with the remaining two-thirds in formu- lating a comprehensive scheme."
[No title]
News
Cite
Share
LLANBERIS oedd y fangre wlypaf yn y deyrnas yn ystod mis Ionawr. Mesurai'r gwlaw yno 22-32 o fodfeddi—gymaint a ga dinas Llundain mewn blwyddyn gron.
Gohebiaethau.
News
Cite
Share
Gohebiaethau. [Nid ydym mewn un modd yn gyfrifol am syniadau ein gwahanol ohebwyr." CENHADAETH Y DWYREINBARTH. At Olygyddy LONDON WELSHMAN." MR. GOL.,—Dtwy fy adnabyddiaeth a'm cydweith- rediad ar hyd y blynyddoedd gyda'r diweddar a'r anwyl Mr. Williams, cenhadwr, y mae rhywun wedi tynu y casgliad mai fi yw yr olynydd, a deallaf fod si wedi myned allan fod apeliad wedi ei wneyd. Nid oes gwir ynddo. Ni zuuaed, ni wneir, ac ni awgrymodd neb, ac y mae hynny wedi ei hysbysu i'r swyddogion yn swyddfa y Genhadaeth, a chydnabydd- iaeth o'r cyfryw wedi ei dderbyn, gyda dymuniad am lwydd y gwaith, a disgwyliad i'r Meistr drefnu eu dyfodol. Byddaf ddiolchgar am osodiad o hyn yn y WELSHMAN. V Yr eiddoch, E. MAELOR EDWARDS. i, Swaton Road, Bow. PWY SYDD GYMRY? At Olygydd y "LONDON WELSHMAN." SVR,-Ar ol bod yn y gwahanol gyfarfodydd ynglyn a choffa Sant y Cymry, y mae'n hen bryd i ni brotestio yn erbyn y modd gwaradwyddus yr esgeuluswyd yr hen iaith ynddynt. Gyda'r eithriad o'r tair pregeth yn Sant Paul a City Temple, ni chaed hanner dwsin o frawdcl- egau Cymreig gan neb yn ystod y siarad a'r moli a fu ar genedl y Cymry. Yng nghinio'r Cymru Fyddion, yn ogystal ag yn yr wyl a gaed yn Holborn Restaurant, Saesneg oedd y cyfan, ac 'roedd hyd yn oed "Hen Wlad fy Nhadau" megis yn dod allan ar waethaf y rhai oeddent yn bresenol. Onid yw'n hen bryd i ni- benderfynu'r cwestiwn pwy^y w'r Cymry ? Ai teg galw'r gwyr masw hyn, na wyddant air o'n hiaith ond cwrw da," yn Gyrnry? Pa les i ni yw haid o anwybodusion, na wyddant ddim o'n hanes, ond a honant ar Ddydd Gwyl Dewi eu bod yn ddisgynyddion o linach Gymreig?- Dylem ar bob cyfrif buro'r cyfarfodydd hyn, a rhoddi ffarwel fylhol i'r "cenedlgarwyr" hynny nas gallant siarad yr hen iaith. Credaf fi mai "Dim iaith, dim cenedl" ddylai fod yr arw.yddair, ac os nad yw'r gwr neu'r wraig yn abl i siarad yr iaith nas gellir o gwbl eu galw yn Gymry Yr eiddoch, &c., CYMRO BACH,
Advertising
Advertising
Cite
Share
AT EIN GOHEBWYR. Ap JosEPH.-Daeth eich nodyn i law yn rhy hwyr i ni wneyd defnydd o hono yr wythnos ddiweddaf. Diolch am ein cofio, a gyrrwch air yn gynar yn yr wythnos. E. JONES (Mile End).-Oes, mae llu mawr o Gymry enwog wedi eu claddu yn y ddinas. Byddai'n ddydd- orol i gael rhestr o'r rhai a weithiasant dros ein cenedl, ag sydd heb garreg i ddynodi eu gorweddfan. J. EDWARDS.—Gan fod y clwb wedi ei sefydlu, y ffordd oreu yw ceisio ei gynhal ac nid ei feirniadu ef a'r pwyllgor. Ar y goreu nis gellir disgwyl i unrhyw bwyllgor fod yn berffaith, ond os ydych wedi ymaelodi diau y gwrandawant ar eich cwynion ond eu gosod gerbron y rhai sy'n rheoli'r lie. J. J. R. (Holloway). —Nid o dan nawdd y Cymry Fyddion y cynhaliwyd y cinio eleni, er mai rhai o fechgyn y Cymry Fydd gynt oedd yr i--lywyddion. Dylech gofio mai ar fyr rybudd y trefnwyd y cyfan eleni. J. W. EVANS.—Os rhoddwn hysbysiad rhad am bob cynulliad a gynhelir, pa fodd y disgwyliwch i ni dalu'r gost o argraftu ? Po fwyaf o gefnogaeth gawn ni goreu. oil y gellir gwneyd yr adroddiadau am y cyfarfodydd a gynhelir. W. S. DAVIEs.-Diolch am y nodyn. Anfonwch air o dro i dro o hanes yr achos yn yr ardal yna. A oes genych ddosbarthwr rheolaidd yna i'r WELSHMAN ? W. EDWARDS.—Bu raid cwtogi'r adroddiad fel y gwelwch. Dewch eto yn fuan. BANGORIAN.—Camgymeriad mawr yw i chwi feddwl mai diffyg cefnogaeth y Cymry sy'n gyfrifol am gym- aint o fudiadau methiantus sydd wedi bod yn ein plith. Mewn deunaw o bob ugain yr ydym o'r farn mai diffyg trefn a diffyg gweithgarwch yw'r prif achos o'r aflwydd. E. J. R. A DIDYMus.-Rhoddwn ran o'ch llythyrau yn y nesaf. Boed i chwi fel ein gohebwyr ereill ym- geisip at fod i'r amcan ac heb rhyw lawer o wag rag- ymadroddi. I bregeth wael y rhoddir rhagymadrodd hir bob amser, medda nhw. D. B. LEWIS.—Mae eich can i St. David's Day yn rhy wael wir. Glynwch wrth eich Cymraeg, da machgen i. Mae'n amhosibl i hwnnw fod yn salach na'ch Saesneg.
[No title]
News
Cite
Share
Fe gododd yr hen greadur digri gen Sion Ifan Ty Pell, ben bore'r dydd o'r blaen, gan feddwl mynd a llwyth o datws i'r dre gyda'r mul. Ond er ei syndod, pan aeth allan canfu bod y mul wedi cicio'r. bwced, ac ebai wrth ei wraig ychyd- ig yn ddiweddarach, Dyna'r tro sala weles i rioed, Betsan-rhynd fel ene heb gymint a deyd gair wrth neb."