Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Hide Articles List
5 articles on this Page
------BUDD-QYNQHERDD R. GRIFFITH.
News
Cite
Share
BUDD-QYNQHERDD R. GRIFFITH. Cynnulliad Mawr. Does neb fel Cymry Llundain am gefnogi achosion dyngarol," meddai'r aelod tros Arfon y nos o'r blaen, a dangoswyd hyny yn eglur yn y cynulliad mawr a gaed yn Holborn Town Hall nos Fawrth. Pan osodasom yr achos haeddianol ger bron ein cydwladwyr, profasant ar unwaith eu bod yn teimlo yn rhwymedig i gynorthwyo y rhai a adawyd mor ddiamddiffyn, ac ni phrynwyd tocynau gyda mwy o barod- rwydd at unrhyw achos nag a wnaed ar yr amgylchiad presennol. Fel y cofir, bu Mr. R. Griffith farw yng nghanol ei ddyddiau ar ol byr gystudd, gan adael gweddw a phump o blant bychain ar ddechreu cael eu magu ac heb ddim ar eu cyfer ond enillion wythnosol y tad pan yn fyw. Er mWyn rhoddi help llaw iddynt ar yr achlysur annisgwyliadwy, penderfynodd ei gydweithwyr ar y WELSHMAN i gael budd-gyngherdd, a dang- osodd v cynnulliad eu bod wedi trefnu yn ddoeth ac yn unol a barn ein cyd-ddinasyddion. Yn gynar yn yr hwyr dechreuai y bobl dyrru tua'r neuadd, ac erbyn adeg dechreu yr oedd y lie yn gysurus o lawn, a chyn pen hanner awr wedyn yr oedd torf fawr yn llanw pob cwr o'r adeilad. Da.eth y cantorion yno yn ol eu haddewid, ac nid yn ami y caed gwell gwledd gerddorol nag a drefnwyd ar y noson hon. Y datgeiniaid oeddent Miss Gertrude Hughes (soprano), Miss Margaret Lewys (con- tralto), Mr. Herbert Emlyn (tenor),, a Mr. David Evans (bass). Yr oedd y pedwar hyn mewn lleisiau rhagoroi, a chymaint oedd eu dylanwad ar y dorf fel bu raid iddynt ail ganu bron bob tro. Yn ychwanegol at hyn, caed gan Mrs. Tudor Rhys i roddi detholiad adroddiadol yn ei dull meistrolgar, a bu raid iddi hithau ateb i ail alwad. Gwr arall a roes gryn hwyl i'r cynulliad oedd Ap Caeralaw drwy ei Musical Sketch" ddigrif, a sicr y ca'r gwr hwn lawer o Waith pan ddaw'r cyhoedd i sylweddoli ei dalentau disglaer a'i ddonioldeb naturiol. Caed fri o bartion cerddgar hefyd i roddi eu gwasan- aeth yn y cyngherdd. Yn gyntaf dylid enwi y cor ieuanc o offerynwyr o dan arweiniad Miss Jennie Jones, a mawr foddhawyd y dorf gan eu chwareu tlws a soniarus. Yna caed detholiadau gan Gor Merched y Kymric, o dan arweiniad deheuig Mrs. Frances Rees-Rowlands, a chan fod y cor hyn bellach yn dod yn un o brif bethau ein bywyd cerddorol yn Llundain, afraid yw son am dano yma. Digon i ni ei fod wedi cadw i fynu ei urddas y tro hwn, a phrofodd fod y merched yn dod yn fwy poblogaidd bob tro yr ymddangosant o flaen y cyhoedd. Yn olaf dylid enwi y cor meibion o dan arweiniad Mr. Owen o'r Swyddfa hon, a chanasant yn wir gelfgar a galluog. Am y berdoneg gofalodd Mr. Merlin Morgan gyda'i fedr arferol, a chwareuwr campus yw efe, fel y gwyddis, a syrthiodd y rhan drymaf ar ei ysgwyddau, neu yn hytrach i'w fysedd ef am y noson. Mr. Tudor Rhys oedd trefnydd y llwyfan, ac nid oedd yn bosibl i'r pwyllgor gael gwasanaeth gwr a wyr yn well sut i redeg cynulliad o'r fath, ac yn unol a'i reol aeth pob peth fel peirian- waith o'r dechreu i'r diwedd. Ar ganol y cwrdd caed anerchiad hapus gan Mr. William Jones, A.S., yr aelod tros Arfon, a dywedai ei fod yn llawenhau wrth weled parod- rwydd ei gydwladwyr i gynorthwyo pob achos teilwng. Diolchai yn garedig i'r pwyllgor am drefnu y cwrdd ac i'r cantorion am wasanaethu Syda'r fath barodrwydd. Yna diolchodd y dorf *ddo am gadeirio ar gynygiad y Parch. Machreth Rees. Yr oedd yn awr wedi hwyrhau cyn terfyn y cyfarfod, ond barn unol yr oil o'r gwrandawyr oedd mai cyngherdd ardderchog a Saed, ac mae ein dyled ni fel trefnwyr yn fawr i °t> un a gynorthwyasant mor galonog i wneyd y cyfan yn llwyddiant.
[No title]
News
Cite
Share
Tua'r Sowth.—Aeth torf fawr o wyr Llun- dain tua'r DeheulWh ar adeg y Pasc er mwyn Spd o hyd i swyn y Diwygiad. Nid oedd Mr. Van Roberts yno, eto mewn nifer o'r prif drefi caed cyfarfodydd hynod o frwdfrydig.
YR ADFYWIAD CREFYDDOL.
News
Cite
Share
YR ADFYWIAD CREFYDDOL. EI DDYLANWAD YN LLUNDAIN. Ystadegau y Flwyddyn. Tymhor y cyfrifon yw tymhor y Pasc. Mae'r holl Eglwysi yn Llundain yn cyhoeddi eu ffigyrau blynyddol erbyn yr adeg yma o'r flwyddyn, a rhydd hyn fantais i ni daflu cipolwg ar waith y gorphenol. Nid yw ffigyrau, feallai, bob amser ) n ddatganiad cywir o sefyllfa gref- yddol ein gwahanol eglwysi, ond ar yr un pryd y mae iddynt eu gwersi arbenig i ni yn Llundain. Dangosant, yn un peth, yr aberth a'r gweithgar wch dyngarol yn ein plith, a phan fo'r broffes yn frwd a'r teimladau yn bybyr dros achos y Gwaredwr rhaid o ganlyniad fod y gweithred- oedd yn cyfatteb i hynny os yw'r broffes i fod o unrhyw werth. Nid yw'r ffigyrau a gyhoeddwyd yn ddiweddar ond dros y flwyddyn 1904: a chan mai tuag adeg y Nadolig y caed y brwdaniaeth diwyg- iadol yn Llundain nid teg yw disgwyl llawer o'r canlyniadau yn yr hyn a gyhoeddir. Ond y mae'r hyn sydd eisoes ar law yn dangos fod cryn gynydd ym mhob adran yn ystod y flwyddyn a aeth heibio. Mae'r Cyfundeb Methodistaidd yn cyhoeddi adroddiad cyflawn erbyn adeg y Pasg, ac mae'r hyn a osodir ganddynt ger bron eleni yn brawf fod gweithgarwch mawr wedi ei ddangos ynglyn a'r gwahanol achosion yn ystod y tymhor. Er nad yw cynydd cyfanrif yr aelodau ond 23, y mae hyny wedi ei gael ar adeg pan oedd marweidd-dra mawr i'w deimlo ym mhob cangen o fasnach, yr hyn o ganlyniad a yrrai lu mawr o'r bobl ieuainc i drefi ereill i chwilio am waith ac arosfan. Yr eglwysi sydd wedi cynyddu yn ystod y flwyddyn ydynt: Hammersmith 24, Wilton Square 14, Willesden Green 13, Hollo- way 7, Tottenham 9, Walthamstow 6, Mile End Road, 4, a Falmouth Road 3. Dengys Eglwys Stratford o'r ochr arall leihad 0 25, Clapham Junction a Shirland Road 11 yr un, Jewin 10, Lewisham 9, Charing Cross 8, a Walham Green 6. Mae c) fanrif y casgliadau arianol ym mhell uwchlaw deng mil o bunau, yr hyn a weithia allan yn rhyw 49s. y pen am bob un o'r 4,238 aelodau sydd yn perthyn i'r Cyfundeb. Ar hyn o bryd mae gwerth yr eiddo Method- istaidd yn agos i gan' mil o bunnau, tra nad oes yn aros ond prin ddeugain mil o ddyled ar y gwahanol gapelau. Gydag ychydig o ymroad a gweithgarwch dylid lleihau y ddyled yn fawr yn ystod y pum' mlynedd dyfodol, a hyderwn y gwneir hyny oherwydd y mae angen eto am helaethu'r terfynau a chodi achosion mewn mannau lie nad oes addoldai Cymreig yn awr. Ynglyn a'r Annibynwyr y mae'r hanes yn debyg yr un fath. Dengys Eglwys y Tabernacl gynydd o 46, tra y saif y rhai eraill yn agos i'r hyn oeddent y flwyddyn flaenorol. Yr oedd casgliadau y Tabernacl hefyd yn dangos cryn welliant, ond hwyrach y dylid priodoli hynny yn benaf i'r ffaith fod bugail newydd ar y lie, oherwydd mai ar ol y Nadolig y caed y gwres diwygiad'ol yn yr eglwys hon. Yn absenoldeb bugail ar Eglwys Castle Street nid yw'r achos mor llewyrchus ag y disgwylid, ond deallwn fod ychydig gynnydd i'w ganfod ym Moorfields; ac mae'r Wesleyaid, hwythau, yn aros yn lied dawel am y flwyddyn. Erbyn diwedd y flwyddyn bresenol hyderwn y ceir gweled cryn gynnydd mewn amryw gyfeir- iadau, yn enwedig yng nghyfraniadau y bobl ieuainc a'r masnachwyr llwyddianus. Y merched gweini ydynt gefnogwyr goreu y gwahanol achos- ion, yn ol yr herwydd, ar hyn o bryd ac mae eu cyfraniadau yn cydfyned a'r dwysder ys- brydol a deimlir yn eu gweddiau yng nghyfar- fodydd y Diwygiad. Pe caem ragor o'r nod- wedd hunanaberthol hon yn ein masnachwyr llwyddianus eto, yn enwedig y rhai sydd yn gorfod cadw eu lleoedd yn agored g) fran o'r dydd Sabboth ei hunan, yna byddai gwedd lawer mwy llewyrchus ar ein heglwysi trwy'r ddinas i gyd. Prysured y dydd pan y bo'r weithred yn cydateb i'r broffes a gydnabyddir genym ni blant yr efengyl.
ELPHIN A'R ARWRGERDDWYR.
News
Cite
Share
ELPHIN A'R ARWRGERDDWYR. Nos Iau cynhaliwyd cyfarfod o Gymdeithas y Cymmrodorion o dan lywyddiaeth Mr. William Jones, A.S., pryd y traddododd Mr. R. A. Griffith (Elphin) anerchiad ar "Yr Arwrgerdd Gymreig." Cymerodd dair arwrgerdd goronog i'w beirniadu, Gwenhwyfar," Llew Llwyfo, a wobrwywyd yn Merthyr yn 1859; Madog ap Owen Gwynedd," Cadfan, a wobrwywyd yn Lerpwl yn 1884 a Dewi Sant," Iolo Caernar- fon, a fu yn fuddugol yn y Rhyl yn 1892. Rhoddodd ddadelfeniad beirniadol 0 bob un o honynt, gan ddyfynu yn helaeth i gadarnhau ei sylwadau. Yr oedd ef yn dod i'r casgliad nad oedd y pethau hyn a elwid yn arwrgerddi amgen na dynwaredion egwan. Benthyciedig yw yr oil o werth sydd ynddynt, ac ni fedd yr hyn sydd newydd unrhyw werth llenyddol. Ddeugain mlynedd yn ol croesawid "Gwenhwyfar" fel seren fore barddoniaeth arwrol Cymru. Eithr dangosai cydnabyddiaeth fanylach a hi nad oedd ond swp o anaddfedrwydd. Ym Madog ap Owen Gwynedd" ceid dadblygiad diwedd- arach o'r arwrgerdd Gymreig. Benthyciodd yr awdwr oddiar Virgil a Homer. Gwnai ddinystr ar chwedloniaeth, camddesgrifiai y duwiesau, a lluniai asyn arwrol ganrifoedd cyn bod yr asyn cyffredin yn adnabyddus yng Nghymru. Wrth ymdrin a ffurfiau diweddaraf yr arwrgerdd dy- wedai Elphin fod awdwr Dewi Sant" wedi diystyru y dyn o 'gnawd ac esgyrn a laddai ddynion ac a anwylid gan ferched, ac wedi tynu ei ysbrydiaeth o rajoriaethau ysbrydol yr apostol a'r mynach. Dichon fod hyn yn oddefol mewn oes ddi-arwriaeth, ond amheuai yn fawr a ydoedd yn arwrol. Cafodd Dewi Sant Gymru yn gors, fe'i trodd (yn ol y bardd) yn baradwys flodeuog. Yn anffodus gadawodd ynddi ormod o esgobion a beirdd, y rhai fu yn achos o'r rhan fwyaf o'i thrafferthion. Yn ei arddull yr oedd awdwr Dewi Sant" wedi efelychu Milton, ond yr oedd y gwahaniaeth cydrhwng y ddau yn gyffelyb i'r gwahaniaeth rhwng derwen ir a darn o goedyn marw. Daethai yr arwrgerdd i Gymru yn rhy ddiweddar. Dichon nad oedd yn gydnaws a'r athrylith Gymreig, bethbynag gwrthodai wreiddio yn naear Cymru. Gwir arwr yr arwrgerdd Gym- reig ydoedd y bardd coronog. Yr oedd ei addurniadau ef yn rhoddi mwynhad i'r tyrfaoedd eisteddfodol, ond ni chyfoethogent lenyddiaeth Cymru. O'r ochr arall, yr oedd dwyn i mewn ddullweddau estronol wedi llesteirio talent Gymreig am hanner canrif. Ei hangen penaf ydoedd synwyr, naturioldeb, ac amgyffrediad cywir o'r hyn ydyw celf.
Advertising
Advertising
Cite
Share
Wear WALTON'S Good Clothes. Our evincible" "Two-Year" SERGE is far and away the most SERGE economical to buy. M LOUN"'t 501* Made to Measure. 1. WILL STAND 2 years' > JEL HARD wear. Keep its JmA deep rich colour, anJ look jjM& — TsW well all the time. Write for sample or call and see the Cloth. ISAAC WALTON & CO., LTD., 97, 99 & 101, NEWINGTON CAUSEWAY, S.E. 1, 3t 5* 7 & 9, LUDGATE HILL, E.C. 518,520 & 522, BRIXTON ROAD, S.W. 442, 444 & 446, HOLLO WAYjRO AD,JN.