The London Kelt

BLWYDDYN NEWYDD DDA! Dyna'r cyfarchiad a glywir ar bob llaw. Mae'r byd yn ysgafn-galon ddigon i anghofio yr holl flinderau, ac ni ddaw ond y lion a'r gobeithiol o'n blaen ar yr adeg hon o'r flwyddyn. Blwyddyn ddigon helbulus a digon tywyll fu yr un sydd ar derfynu; ac mae ei helyntion lluosog yn debyg o adael eu nodau jgalar arnom am hir amser a hyfryd o beth yw ein bod yn abl i osod y cyfan o'r neilldu ar adeg y Nadolig a chydlawenhau mewn gobaith, a dymuno i bawb o'n cyd-ddynion benod lanach a hapusach yn llyfr eu bywyd. Mae yna ddigon o le i gwyno wrth edrych yn ol ar yrfa'r flwyddyn. Ymdrech galed am gael byw sy'n nodweddu y rhan fwyaf o'r hil ddynol. Erys y trawsion a'r gorthrymus o hyd yn ein plith, ac y mie galluoedd gormesol byth a hefyd yn codi eu penau fel y gwelir yn eglur fod brwydrau mor gelyd o'n blaen ag oedd o flaen ein cyndadau dros ryddid ac iawnder yn y byd. Gorphenwyd y flwyddyn gan ddau o'r anghyfiawnderau mwyaf a. ellid ddyfeisio. Un a rydd ergyd ataliol ar ein hymddiriedaeth mewn rhyddid crefyddol drwy roddi addysg ein gwlad yn nwylaw'r clerigwyr, a'r Hall a ddiddynodd Undeb Llafur drwy I ddyfarniad o blaid cyfalaf ac yn erbyn gweith- wyr Prydain a'u hawliau i ymuno dros iawn- derau. Os mai ar yr un llinellau y rhed ein bywyd meddyliol yn y flwyddyn newydd, yna ofer, yn wir, fydd dymuno am ddaioni. Ond y mae'n gobaith yn gadarnach na'n hofnau, a'r unig gysur yw, fod pob egwyddor ddaionus wedi gorchfygu pob rhyw drais yn yr oesau a fu, ac fe orchfyga eto ac yn yr hyder yna y galluogir ni i adsain yn galonog pob dymuniad tyner a llawen am Flwyddyn Newydd Dda

HYN A'R LLALL. Dewisodd y gantores enwog, Madame Albany, Gymraes ieuanc o'r enw Miss Cather- ine Jones i fyned ar daith gyngherddol drwy Canada. Y mae Miss Jones yn ferch i'r Parchedig Thomas Jones, Llanb^dr, Crick- howell. Yr ydym yn son llawer yn ddiweddar am godi cofgolofnau; ond ychydig yw nifer y rhai sydd wedi eu cwblhau eto. Ar yr un pryd da genym weled fod mudiad ar droed i godi cofgolofn goffa ar fedd Ieuan Glan Geirionydd." Ysgrifenydd y pwyllgor ydyw Mr. H. P. Evans, Trefriw. Bwriada y Feibl Gymieithis ddwyn allan argraffiad newydd o'r Beibl Cymraeg- y flwyddyn nesaf. Ni fwriedir dwyn argraffiid diwygiedig o'r cyfiiibhiad Cymraeg, otid bvr- iedir i'r argraffiid newydd ddangos y cyfnew- idiadau pwysicaf a wnaed yn y cyfieithiad Saesneg diwygiedig. Wrth anerch cyfarfod cyhoeddus yn Nin- bych, mewn cysylltiad a Chymdeithas Ddir- westol Esgobaeth Ltanelwy, y dydd o'r blaen, ymdriniodd Esgob Llanelwy a'r moddion deddfwriaethol a moesol o ymwneyd a dir- west. Dadleuai y dylai cyfartaledd rhesymol fodoli rhwng nifer y tafarndai a rhif y bJb- logaeth. Ystyriai fod y trefniant o dai rhwym yn un drwg, ond byddai i unrhyw ymgais i'w newid yn rhwym o gwrdd a gwrthwynebiad yr holl "fasnach," Yr oedd dylanwad y fas- nach yn gryf iawn yn y Senedd ac yn y wlad, ond gobeithiai fod yr amser yn agos pryd y gorfodid y Senedd i ddwyn ymlaen fesurau diwygiadol. Os na ddodid y fath bwys ar aelodau Seneddol na feiddiant ei wrthsefyll, ofer fydd i'r wlad ddisgwyl am ddeddfwriaeth sylweddol. Yr oedd profiad yr ychydig flynyddau diweddaf wedi dangos fod yn ddoethach i ddirwestwyr grynhoi eu galluoedd i sicrhau un mesur bychan y naill ar ol y Hall, deddfwriaeth drwy gyfraniadau na cheisio pasio unrhyw ddiwygiadau mawrion. Wrth gwrs, ni raid poeri gormoi ar y tafarnwr, yn enwedig tra y parhao'r cysylltiad pre- senol rhyngddo a'r Eglwys. "Beth ydi pechod parod Archesgobion ?" gofynai'r Archesgob Tempi, un tro, i ddos- barth o blant mewn ysjol. Ar amrantiad, wele law wen i fyny, a'r ateb ar darawiad, II Meddwdod." Gan mai titotal rhone oedd yr Archesgob, nid rhyfedd iddo wenu ar ol cael barn y plentya am dano ei hun. l Dengys yr adroddiadau Senaddal a gy- hoeddwyd ar derfyn y tymhor mor weithgar y bu'r aelodau yno. Mae'n debyg yr hyn- odir y tymhor fel un ag y caed y nifer luosoc- af o ymraniadau. Aed trwy y lobbies 648 o weithiau, ac yr oedd tua dau cant o'r rhain yn ymwneyd a'r Mesur Addysg. Os mai cynyddu yn y cyfeiriad yma. a wna ein bywyd Seneddol, daw yn y man yn un mor bwysig i'r aelod fod yn gerddwr gwych ag yn siaradvtr hyawdl. Nerth traed ac nid gallu'r dafod fydd hi maes o law. Am ffugio arian-nodau banc Lloegr, anfon- wyd nifer o Iuddewon i garchar yr wythnos hon. Cafodd un ugain mlynedd o benyd-was- anaeth, arall bymtheng mlynedd ac arall ddeg. Y noson ar 01 clywed y ddedfryd, saethodd un o'r gwyr ei hun yn farw yn ei gell, a gwneir chwiliad yn awr pa fodd y daeth o hyd i lawddryll. Daw'r Mesur Addysg yn Ddeddf ar y 26ain o fis Mawrth nesaf, a rhaid i bob ysgool gael ei dwyn o dan ei reolau cyn pen deunaw mis ar ol hyny. Bu Syr Alfred Thomas ar ymweliad y dydd o'r blaen ag ysgol Gelligaer-un o ysgolion canolraddol y sir a gynrychiolir ganddo ef yn y Senedd. Wrth ranu y gwobrau, dywedai fod y cynllun a gynygiwyd ganddo ef ynglyn a'r Byrddau Sirol presenol wedi cael ei feirn- iadu yn llym, ond credai y bydd y pwyllgor newydd, o dan y Cyngor Sirol yn fwy demo- crataidd ac yn agosach at galon y wlad na'r un presenol. Wrth gwrs, 'does ond ychydig iawn o bobl yn bleidiol i'r hen gynllun. Gweithred ragorol a wnaed gan Gymdeithas y Cymmrodorion y dydd o'r blaen yn gwa- hodd Mr. Lewis, yr efrydydd ieuanc, sydd newydd dderbyn Fellowship ynglyn a Phrif- ysgol Cymru er parhau ei astudiaeth yn yr Amgueddfa Brydeinig a'r Record Office,, Llundain. Mae'r ffaith fod y Gymdeithas yn cydnabod ei meibion addawol fel hyn, yn brawf fod yna ddiwygiad mawr yn ei hanes, a sicr yg f y caiff fwy o gefnogaeth gan Gymry o hyn allan. Dydd Iau, Rhagfyr i8fed, yng nghapel y Methodistiaid Calfinaidd, Charing Cross Road, Llundain, priodwyd Mr. W. J. Parry, Beth- esda, Arfon, a Mrs. Guy, boneddiges Seisneg o Shropshire. Gweinyddwyd y seremoni briodasol gan y Parch. H. Elfet Lewis, ac wedi rhoddi'r cwlwm, aeth y ddeuddyn hapus i lan mor Brighton i dreulio eu gwyl fel. Mae'r cyfeillion ynglyn ag Eisteddfod y Queen's Hall, yn Chwefror nesaf, wedi sicrhau gwasanaeth Llew Tegid i fod yn arweinydd. Nis gallesid wrth ei well oherwydd y mae'r Llew yn feistr ar bob cynulleidfa. Efe oedd y goreu o ddigon yn Eisteddfod Bangor yr haf eleni, fel arweinydd.

PRIVATE AND AUTOGRAPH, .CAN NOW BE OBTAINED FROM W.lH. ROBERTS, ia CECIL COURT, CHARING CROSS ROAD, W.C. HEN DDWINIAID GYMRU" (GAN PENARDD). Yn llawn straeon am yr hen ddewinwyr Cym- reig, ynghyd a'u hanes, wedi eu casglu o hen lawysgrifau a llyfrau anghyhoedd. Pris 6/- (Nis argraffwyd ond 50 o gopiau o'r gwaith). rw cael yn Llundain gan W. H. ROBERTS,