The London Kelt

Byd y lj> j "JI fian. Gan PEDR ALAW. [" PENDENNIS," LOUGHTON.] GWYL GERDDOROL GYMREIG. Yn yr ysgrif ddiweddaf gadawyd rai geiriau allan mewn brawddeg, gan ei gwneyd yn ddi-synwyr. Darllena fel hyn Fel hyn cedwir y cantor- ion ochr yn ochr;" yr hyn fwriadwyd ei ysgrifenu ydoedd y cedwid y cantorion ochr yn ochr a gweithrediadau pwysig y byd jcerddorol I ADOLYGIAD. Derbyniwyd anthem newydd o waith Mr. Tom Price, Merthyr, sef" An- feidrol Dduw Rhagluniaeth." Cyhoeddedig gan yr awdwr, pris 2g, yn y Sol-ffa. Anthem cynhauaf ydyw, ac y mae yn ddiweddar iawn yn dod i law; ond da ei chael mewn print serch hyny, canys y mae yn gyfansoddiad cryf ac iachus-cwbl deilwng o Fendelssohn Cymru. Byddai yn dda gan ein calon weled corau ein dinas yn ceisio dysgu darn fel hwn 1 gystadleuaeth byddai yn brawf rhagorol ar leisiau ac fel mawl-gan, byddai yn bwrpasol unrhyw adeg ar y flwyddyn. Agorir y darn yng nghyweiriad D, ar y geiriau "Anfeidrol Dduw Rbagluniaeth"- gyda Bass sefydlog am bedwar mesur, yr hyn a rydd gadernid i'r frawddeg. Ar ol hyn trinir y geiriau Coronaist eto'r flwyddyn hon bob yn ail a'r geiriau dechreuol-fel pe nas^gallai'r cyfansoddwr golli golwg o'r An- feidrol Dduw bob tro y canai am goroniad y flwyddyn. Ar ol hyn-ar y geiriau Ti Arglwydd pob daioni," ceir cerddoriaeth yn y cywair lleddf-gyda bass sefydlog eto; fel y gwelir fod yng ngwaith y cerddor hwn unol- iaeth amcan. Yn niwedd y llinell: Fth lwyr addoli arosir ar gord seithfed y Llywydd, ail wrth-ddull, a hynod gymaint o ddefosiwn geir drwy hyny Ynghanol y darn ceir unawd i soprano neu denor, ac yma y tybiwn mae man gwanaf yr anthem. Teimlwn rywfodd fod teimlad y cyfansoddwr wedi ocri er pan y nodwyd y gerddoriaeth flaenorol. Drwy yr ymgais barhaus sydd yma i gadw i fyny efelychiadau, nis gwelwn fod y gan yn myned yn fwy gwresog. Ond daw'r gwres a'r fflam yn union deg yn y gydgan afaelgar ddilynol-yr hon a weithir allan yn gywrain ac a seilir, gan mwyaf, ar frawddeg a geir ar y geiriau" Na foed i'th drugareddau." Pan yn canmol yr anthem hon, nid ydym yn gwneyd hyny er boddio'r awdwr na'i ed- mygwyr, eithr o gydwybod; a hyderwn y cawn gyfle buan i glywed dadganiad teilwng o honi. CASTLE STREET. Buom yn cael lluniaeth i'r corph a'r meddwl yn Heol-y-Castell, nos Sadwrn diweddaf. Elfed oedd yno yn dar- lithio-darlith a llawer o feddwl; llawer o swn y gan ynddi. Rhagorol ydoedd y dad- ganiad o'r emyn-d6n ar y dechreu, ar y geir- iau Cysegrwn flaenffrwyth ddyddiau'n hoes." Amlwg yw fod llafur Emlyn Davies yn dwyn ftrwyth yn y capel hwn I DECHREUAD Y CYMANFAOEDD CANU. Ceir ysgrif ar hyn gan Mr. Jenkins, yn y Cerddor. Dywed: "Ymddengys i Undeb Cerddorol gael ei sefydlu yn Aberystwyth yn y flwyddyn 1830, gyda'r amcan arbenig o wella caniad- aeth y cysegr. Dyma'r hanes cyntaf ydym wedi ei gael hyd yn hyn o Gymanfa Ganu, a'r geiriau wedi eu hargraffu, ynghyd a'r dyddiadau Cymerai i mewn gantor- ion holl enwadau'r dref, a chyn- helid cyfarfodydd canu yr Undeb ar gylch yn y gwahanol gapelau bob dau fis. Prif arwein- wyr yr Undeb oedd Dafydd Phyllip, hen arweinydd y canu yng Nghapel y Methodist- iaid (y Tabernacl), a William Collins, arwein- ydd y canu yng Nghapel y Bedyddwyr felly, fe welir nas gall unrhyw enwad hawlio blaen- oriaeth ynglyn a'r Gymanfa Ganu, er fod dau o'r prif arweinyddion yr adeg hyny yn digwydd perthyn i ddau enwad gwahanol, ond yr oedd y cantorion yn dwyn cysylltiad a'r pedwar enwad; felly, mewn gwirionedd, yr oedd y Gymanfa Ganu ar ei chychwyniad yn anenwadol, ac nid yw y ffaith hono yn lleihau ei gwerth. Dilynwyd yr Undeb hwn gan Gymdeithas Gerddorol M6n, a cheir hanes y Gymanfa gyntaf a gynhaliodd y Gymdeithas yn Mod- edern (Tachwedd 3oain yn Seren Gomer. Yr oedd hon eto yn perthyn i'r gwahanol enwadau, ac o wahanol ranau o'r wlad. I Can- wyd amrywiol anthemau a thonau dyrus ac anhawdd, er boddlonrwydd cyffredinol' medd yr ysgrif enydd. Yn ol yr ysgrif dan sylw, wele restr o'r tonau a ganwyd yng Nghymanfa Ganu Bangor, ddydd Nadolig, 1839: Virginia Naples," "Eveningshade," "Monmouth," Penfro," Gwaredigaeth," Pen Calfaria," Ffynon Loyw," « Arabia," Adoram," a'r anthem" Par imi wybod dy ffyrdd." Mor bell ag y gwyddom, nid oes ond dwy o'r tonau hyn yn adnabyddus yn awr, sef "Pen Calfaria" ac Arabia;" ac y mae yr anthem, "Par imi wybod dy ffyrdd" yn brysur gilio i dir anghof. Y mae wedi cael oes hir, ac, yn ddiau, wedi bod yn gyfrwng bendith i lawer Cristion.

"PENCERDDES TEIFI" (Teitl Gorseddol Miss L. Teify Davies, R.A.M.). Lizzie 16n a'i bron yn gan A'i gruddiau'n lan fel lili, Pur y bo'i Chymreigiawl dan Fel anian gylch yr heli. Dringo wnaeth yn llawn o swyn Fel gwanwyn idd ei gorsedd, Yn dy fri Bencerddes fwyn Heb gwyn cei fy edmygedd. Balch yw'r Teifi ar ei hyd 0 fywyd ei pher Lizzie, Hon a'i llais ogleisia'r byd Yn hyfryd a'i chan wersi. Pur alawon Gwalia dderch A ddenant serch y oerddor, Myn y bardd gael moli'r ferch A'r urdd 0 lanerch Banger. Can ao awen ar eu hyd A geidw'r byd yn ddedwydd, Nid oes werth ar dalent ddrud Mae'n wynfyd a llawenydd. Lizzie hoff, yn bur o hyd Bo'th fywyd i dy Walia, Llygad Duw o'r nef yn glyd Tra yn y byd a'th wylia. Boed dy fywyd yn ddi-graith Tra ar y daith ddaearol, Yn y nef drwy'r oesoedd maith Cei ganu'r iaith dragwyddol. Willesden. LLINOS WYRE.

GWYL GERDDOROL GYMREIG. At Olygydd CELT LLUNDAIN. SYR,—Cefais gryn lawer o bleser a mwyn- had wrth ddarllen ysgrif eich gohebydd cerddorol, Pedr Alaw. Awgryma y priodol- deb o sefydlu Gwyl Gerddorol Gymreig yn y Brifddinas. Caniatewch i mi, fel un, ddatgan fy marn fy mod yn hollol gyd-synio a'r awgrymiad; ac i mi y mae yn ymddangos fod yr adeg wedi dod pryd y dylid cymeryd y mater i ystyriaeth fanwl, yng ngwyneb yr hyn sydd wedi digwydd yn ddiweddar, ynglyn a rhai o'n heisteddfodau pan y gwelir ein corau Cymreig yn colli tir ac yn gorfod ildio'r maes i'r Saeson. Nid ydwyf yn awr yn myned i ddadleu pa un ai y Saeson sydd yn gwella ac yn ymgodi neu y Cymry sydd yn dirywio ac yn myned yn ol; ac nid ydwyf yn teimlo fy hun yn gym- hwys i wneyd pe gwnawn, am nad wyf yn gerddor ond yr wyf yn hoff o ganu a cherdd- oriaeth. Ymhellach na hyna, yr wyf yn Geltiwr ac yn Gymro i'r pen; ond nid yn Gymro penboeth (fel y gwyr aelodau Cym- deithas y Brythonwyr yn dda), ac yr ydwyf yn mawrygu gwaith y Saeson, am eu llafur a'u hymdrechion ynghyd a'u penderfyniad i enill y dorch a hyny ar ein tir ein hunain. Ond ar yr un pryd, nid wyf am i'r hen wlad a'r hen genedl Gymreig ollwng o'i gafael yr hyn sydd hyd yma wedi bod yn feddiant hollol iddi. Heb ymhelaethu ar eich terfynau, credwn pe sefydlid yn Llundain un Wyl Gerddorol Gymreig ac un Eisteddfod Gadeiriol Gymreig i gymeryd lie, bob yn ail flwyddyn, y gwnelai les anrhaethol. Nid rhai i fod yn gyfyngedig i un eglwys nac enwad; ond mewn cysylltiad a'r Cymry yn gyffredinol ac o dan nawdd Cymry hefyd. Ceid felly gyfleusdra i ym- gydnabyddu a chyfansoddiadau Cymreig, yn cael eu perfformio gan Gymry. A chan hyny, ceid yr ysbryd a'r elfen Gymreig allan o honynt yn llwyr, ond daliwn nas gall Sais yfed o'r ysbryd na'r elfen sydd yn meddianu I y Cymry am mai tramorwr yw. Gwelir hyn yn amlwg yn ein sefydliadau crefyddol. Teim- lwn fod hwn yn symudiad ag y gallai Undeb Cymdeithasau Diwylliadol Cymry Llundain gymeryd i ystyriaeth, am ei fod yn Undeb Cymreg a hollol anenwadol. Feallai y ceir cyfleusdra eto i ddatgan ymhellach ar y cwestiwn. CADFANYDD.