The London Kelt

Oddeutu'r Ddinas. Cafodd chwarelwyr y Penrhyn gynulliad mawr i wrando eu cwynion yn Trafalgar Square y Sul diweddaf, a chyfranasant yn haelionus at y Gronfa hefyd. Heddyw y cymer etholiad St. Pancras Ie, ac y mae rhagolygon Mr. ldris yn dda iawn. Ond nis gellir gwadu fod canlynwyr ei wrth- wynebydd yn bur lluosog gan fod dylanwad mawr bob amser gan y maerod lleol yma. Ail-agorwyd yr Ysgolion Byrddol yn Llun- dain ddydd Llun diweddaf, wedi gwyliau'r haf, a diau na chlywir bellach ond siarad am y Mesur Addysg newydd a'r hyn a fwriedir wneyd eto ynglyn a Byrddau Ysgol Llundain yn y dyfodol. ? II Un o gewri yr Ymneillduwyr yn erbyn y Mesur Addysg presenol yw Dr. Clifford, o Westbourne Park. Er ei henaint, y mae yn parhau mor fywiog ag erioed, a gwna fwy o waith y dyddiau hyn na llawer i ddau ddyn ieuengach nag ef gyda'u gilydd. Gwag iawn yw ein capelau a'n heglwysi er's amryw Suliau bellach, ac mae'n amiwg fod mwyafrif Cymry Llundain ar eu gwyliau y dyddiau hyn. Dyma'r adeg y dylid glanhau ein lleoedd o addoliad, ac y mae amryw o honynt y gwnaethai les iddynt gael golchfa flynyddol. « Gwelwn fod Eglwys St. Benet o dan ddwy- law y glanhawyr a'r adgyweirwyr, a chyst y newidiad rhyw ddau cant o bunau. Tra y gwneir hyn cyferfydd y gynulleidfa i addoli yn St. Andrew's School Room, Queen Victoria Street. Bwriedir ail-agor yr Eglwys ar y Sul cyntaf o Fedi, pryd y cynhelir gwasanaeth arbenig. Mae'r trefniadau ynglyn a chyfarfodydd y tymhor eisoes yn cael eu cwblhau, a dymunwn ar i ysgrifenydd pob rhyw gyfarfod pwysig anfon y dyddiad ar unwaith i Golofn y Dyf- odol fel ag i atal unrhyw gyfarfodydd ereill gael eu penodi ar yr un dyddiad. Rhoddwn bob hwylusdod yn ystod y tymhor i wneyd y I' fath gyfarfodydd yn wybyddus i bawb. • # Tua diwedd mis Medi mae nifer o gyrddau mawr" eisoes wedi eu trefnu. Ar y Sul olaf o'r mis, cynhelir gwasanaeth o ddiolchgarwch am y cynhauaf yn Eglwys Sant Padarn, Hornsey Road; hefyd, ar yr un dydd yn eglwys St. Benet; a dyma, hefyd, y dyddiad pryd y cynhelir cymanfa'r Anibynwyr yn y Tabernacl. I Nid oes neb o'r aelcdau Seneddol Cymreig yn Llundain ar hyn o bryd. Maent oil wedi ehedeg i leoedd pellenig er enill adgyfnerth- iad erbyn tymhor yr Hydref, oherwydd mae'n ddigon eglur y daw rhan drom o'r gwaith ar eu hysgwyddau hwy eto pan ail-agorir y Ty. «' < Ofnwyf nad yw'ch gohebydd H. T.' yn gwybod rhyw lawer am y pwlpud Cymreig yn Llundain," ysgrifena W. R. W., onide ni fuasai byth yn gwneyd y fath sylwadau ag a wnaeth am areithyddiaeth y pwlpud. Yr ydwyf, er's blynyddau bellach, wedi cael mantais i glywed bron yr oil o'n gweinidogion Cymreig yn pregethu, ynghyd a mwyafrif y bobl sydd yn dod yma o bryd i bryd i'n gwas- anaethu, a gallaf dystio nad oes yn un He safon uwch o areithyddiaeth nag a welir yn eu mysg. Mae ein capelau mor anhawdd siarad ynddynt fel rheol, fel y rhaid i areith- ydd neu bregethwr fod ar ei oreu ynddynt, ac yr ydym yn cael yn rhagorol o'r goreu hwnw. AnamI, ie, anaml iawn y gwelir y darllenydd clogyrnog; a beius i'r eithaf ar ran eich gohebydd i gondemnio yr holl bwlpud am wendid rhyw un eithriad a ddigwyddodd iddo ef, efallai, glywed. I'w hareithyddiaeth a'u brwdfrydedd Cymreig y mae'r pwlpud yn ddyledus am ei ddylanwad mawr yma heddyw, a sicr pe's dilynent gynghorion 'H. T.' nas gellid byth gadw i fyny y safon anrhydeddus bresencl."

TRYCHINEB MARTINIQUE (Buddugol yn Eisteddfod Llangeitho, Awst 6,1902). Pan ddeffry cynddaredd y tanllyd erch ddreigiau, A gysgent tan wreiddiau mynyddoedd y byd, Eu nerthoedd ysgydwant eu talgryf binaclau A gliniau'r hen ddaear a gurant ynghyd. Llosgfynydd y Pelee goruwch tref St. Pierre, A fyga'n ddigyffro fel gwnelai o'r blaen, Tra Mai gyda'i lifrau o newydd wyrddlesni ¡ Orchuddia ei ochrau a deilwisg ar daen. Yr haul yn yr entrych a siriol dywyna I I lawr ar y mynydd, a'r glasfor a wnaed In ddrych i'w arlunio-ymestya mor dawel, A'i don a foeagryma wrth olchi ei draed. Ond er mor hudolus yw gwenau holl natur, Rhagarwydd dieithriol sy'n treiddio trwy'i bru, Y milod a'r adar clust-deneu a'i clywant, A ffoant o'r ardal mewn dychryn yn 11a. Un diwrnod esgynwyd i gopa y mynydd I chwilio ei ffumer am arwydd neu nod, 0 berygl yn cyffro dewy farwor ei losgfal,- Uncysgod ni welent o'r storm oedd ar ddod. Ond draaoeth yn foceu,—0 foreu ofnadwy I Ysgubwyd St. Pierre a chorwvnt o dan Fel lleidr yn y nos, cyrhaeddodd trychineb, Yn hanes dynoliaeth a saif ar wahan. Dirgryna y mynydd gan wewyr ffyrnigwyllfc, Ymrwyga y dreigiau o eigion eu cell, I Ac allan ymruthra yr ufel berwedig, Gan hyrddio creigfolltau eiriasboeth ymhell. Y miloedd trigolion ymwibiant yn wallgof, Rhag dylif y llosgnwy pawb ruthrant i ffoi. Ymgreiniant, palfalant mewn dychryn ofnadwy Tra'r mygdawch bmmstanaidd o'u cylch yn crynhoi. Yn nghyni anobaith pan droent eu hwynebau Brawychus, i'r porthladd am nawd'd gan y mor, Dilynir hwy yno ga.n ffliimawg wiberod, I le o ymwared nis gallant gael dor. Y ddinas addurnid gan harddwych balasau, Yn fywiog ei masnach a'i phleser bob pryd, Ar unwaith a drowyd yn wersyll celanedd- Yn llawn ysgerbydau llosgedig i gyd. Yng nghanol gwaith angau mewn tanllyd ryf- erthwy A rhyfel elfenau y ffiachia y mellt, Eu gwefrol bicellau drywanunt y caddug, Ac arlais y mynydd a holltant yn ddellt. Trwy ingol arteithiau, a thyrfau byddarol, Disgyna cawodydd o ludw i lawr, Ac megis du orchudd dros elor marwolaeth Amdoa weddillion St. Pierre yn awr. CWCWLL. HUDOL YDWYT. ] Dy wallt, fy Rhian Droella fel rhawn, Neu ddwy-dorch sidan Ar dalcen llawn. Hawddgar a dillyn Yw'th wddw cu, ] Mor wyn a blodyn Y ddraenen ddu. Mae cochni'th wefus j Fyfanwy Ian Fel gwrid hudolus Y mefus man. O'th galon danbaid Serchawgrwydd gwir Trwy'th liwgar lygaid Lewyrcha'n glir. Symudi'n hoenus Ar ysgafn droed, Fel ewig nwyfus Hyd lwybrau'r coed. Gwisgi yw'th osgedd! Rhadlon yw'th bryd! Heddwch a rhinwedd Leinw dy fyd. Deffry'th gan felus Deimlodd y bardd, Fel can soniarus Y fronfraith hardd. Cadw dy swynion Fyfanwy rydd I Cadw dy galon I Yn lan bob dydd. I Ca.dw dy lwybrau, Cerdda'n ddi-graith A thyfed blodau Ar d' ol drwy'r daith. I'r byd gofidus A'i brofiad sur, Rho flodau melus O'th fywyd pur.