Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
SARAH WILLIAMS, Etifeddea…
SARAH WILLIAMS, Etifeddea y Gelli JIFUG-CHWEDL AIL OREU EISTEDDFOD GADEIR- IOL DEHKXTDIK CYMHU. PENOD I. Yr Ymddiriedaeth o'r Adduned. Yr oedd yn ganol nos. Nid oedd dim -end tawelwch a dystawrwydd y bedd yn Swdoi y wlad o amgylch. Eto, er ei bod yB haner nos, nid oedd yn dywyll, gan fod y lloer arianaidd yn taflu ei Uewyrchiadau oerilyd a dysglaer ar y byd, gan roddi lliw- iau amrywiol a bywyd i ambell wrth- Adrych, tra y rhoddai ei goleuni agwedd hollol wahanol ac annaearol i wrthddrychau <MeiU, golwg ar ba rai a drywanant y galon ddynol. ielly yr oedd gyda Sarah Wil- liams pryd y gadawai erchwyn y gwely, ar ba un y gorweddai ei thad yn mhang- feydd marwolaeth. Symudodd ychydig ar Jeni y ffenestr, er mwyn syllu allan trwy y ffenestr ar y coed talion a amgylchent ei chartref hardd ac enwog. Eto, er mor brydferth oedd yr olygfa, ac er mor llawn o farddoniaeth fyw yr edrycbai y maesydd yn nhawelwch dwfn haner nos, nid oeddynt yn cael yr un effaith ami hi—yr oedd ei Hygaid yn gauedig rhag gweled dim pryd- ferth ynddynt. Yr oedd ei sylw hi wedi cael ei lyncu yn gyfangwbl gan yr ystyr- iaeth y buasai, cyn pen yehydig oriau, yn blentyn amddifad. Yr oedd ei mam yn tawel huno yn mhriddellau oerion Mynwent yr hen Lan oedd a'i ehloehdy yn ganfydd- adwy iddi trwy frigau y coed, ac yr oedd yn amlwg fod ei thad ar ei dilyn a phen- 4erfynai hi aros yn ffyddlawn i weini arno yn ei oriau diweddaf. Yn sydyn, elywid ef yn llefaru gyda'r nerth a'r gallu hyny ag sydd yn noiweddu y llais pan yn ymyl augeu. U Gellwch fy ngadael yn awr," medddi vrth ei weinyddion yr wyf am gael yr ystafell i mi a fy merch am ychydig.— Sarah, deuwch yma." Ufuddhaodd yr eneth ar unwaith, er i lyw ias oer a dychryn i redeg; drwy ei holl gyfaDSoddiad ar waith y gorchymyn yn cael ei lefaru. A allaf wneuthur rhywbeth i chwi, fy anwyl dad? A allaf esmwythau eich poen yn rhywfodd ?" gofynai yn dawel. Y chwi yw'r unig fod daearol a all," ebai'r Yawain Williams, tra ar yr un pryd y syllai a'i lygaid pwl ar amlinellau pryd- ferth gwynebpryd ei ferch. "Sarah, a ydyw y drws yn nghlo, ac a ydym yn ddiogel o glyw pawb ?" Ydym; yr ydym wrthom ein hunara. Y mae William a John yn y gegio, ac y mae y drws wedi ei gloi." Yn awr, ynte, gwrandewch arnaf mor llawel ag y gellwch. Y mae genyf lawer idd ei ddweyd mewn ychydig eiriau. Gosodwch y goleu allan yn y llusern. Y mae goleuni gwan y Iloer yn rhy ddysglaer i fod yn dyst o'r fath hanes ddu ag sydd genyf ei adrodd. Y mae yn fwy cydnaws a thywyllwch. Gwnewch faddeu i mi. 1n chadwaf chwi yn hir, pe byddai nerth genyf." Yr wyf yn barod, fy anwyl dad. De- -chreuwch." « Sarah," meddai, "a ydych yn fy iigliaru ? A wnewch esmwythau un baich a» sydd yn pwyso yn drwm ar fy meddwl ? 0°!'r fath amgylchiad difrifol ac ofnadwy yw marw 1" i. Am ychydig, teyrnasodd dystawrwydd pruddaidd dros yr holl ystafell. Taflai y lloer ei phelydrau trwy y fienestr, a dis- gynai y rhai hyny ar wyneb gwelw yr llwn oedd ar roddi y naid ofnadwy i'r byd anweledig. Yr oedd yr ystafell wedi cael ei dodrefnu yn y modd mwyaf costus. Nid oedd na thraul na thrafferth wedi ei arbed creihaddurno yn y modd gwychaf. Yr oedd y dodrefn gwych a'r addurniadau costus yn eglur brofi fod eu perchenog yn feddianol ar gyfoeth helaeth. Eto, nid oedd eu perchenog yn ddyn dedwydd. Na, yr oedd yn mhell o fod yn ddedwydd—yr oedd -wedi treuHo 009 gyfan o anoedwyddwch. Ond yr oedd edaf wan ei einioes ar gael .,ei thori. Yr oedd yr enaid ar ffarwelio a'r o glai," ac ehedeg i'w fro ei hun, ac C, fel y mae lie i ofni, i wlad na wyr neb o'i phreswylwyr am ddedwyddwch. Nid oedd ei ferch-ei unig blentyn a'i etifeddes- wedi cvrhaedd ei deunaw mlwydd oed eto. Yr oedd hi yn arlun byw o'r prydferth, ac yr oedd diniweidrwydd Eden wedi ei daenu fel gorchud-1 dros ei gwyneb hardd. Hong- iai ei gwallt aur-felyn dros ei hysgwyddau; 4awcsiai iechyd yn ngwrid ei bochau; a phrofai y llvgaid mawr gleision a thyner aynwyr a threiddgarwch y tuhwnt i'r hyn a ellidddysgwyl mewn un o'i hoed. Nid oedd yn rhyfedd fod ei thad yn gofidio pan yn medd-sl am adael y fath drysor ar ei ol yn myd y gofidiau. Y cyntaf i dori ar y dystawrwydd pruddaidd ac angeuol ydoedd "Sarah," meddai, meddienwch eich liun tra yn gwrando arnaf, a pheidiwch meddwl am foment mai ffrwyth ymenydd wedi ei boethi gan dwymyn yr wyf yn ei siarad wrthych. O! na fuasai yn hyny. 0! Sarah, gwnewch faddeu i'ch tad, a rhoddwch eich cynorthwy i mi yn fy ing- oedd olaf?" Gwnaf; ac O! fy nhad, eglurwch ar unwaith, yn lie gwastraffu eich nerth yn mhellach. Yr wyf yn barod i aberthu pob cysur er eich mwyn." Yr wyf yn rhwym o adrodd fy nhyf addefiad i chwi, ac y mae yn well ei ddweyd ar unwaith. Yr ydych yn blentyn i lofrudd ysgeler." Edrychodd ar ei thad gyda braw. Tyb- iai mai mewn breuddwyd yr oedd, ond adgofiodd gwedd welw ei thad iddi ar un- waith yn mha le yr oedd, ac mai nid breuddwyd oedd. "Peidiwch fy aflonyddu; yr wyf yn rhwym o adrodd y cwbl o'r dechreu. Yr oedd fy nhad yn fab henaf i wr cyfoethog iawn, ond nid oedd gan ei dad fawr hoffder tuag ato. Ychydig o diroedd oedd gan fy nhaid; ac am hyny, yr oedd ei gyfoeth yn gynwysedig irewn aur ao arian. Bu farw fy nhad, a fy ewythr o flaen fy nhaid. Gadawsant hwythau ddau fab ar eu holau, a chawsom ein cydgodi, a derbyniasom yr un chwarea teg un a'r llall; ond yr oedd rhyw gasineb greddfol yn fy mynwes oddiar pan yn blentyn at Oscar, fy nghefoder, a thyfodd y casineb fel ag yr oeddwn inau yn tyfu. Pasiodd blynyddoedd heibio. Priodais; ac yr oedd gwaddol eich mam, yn nghyd &'r swm wythnosol a ganiateid i mi gan fy nhadcu, yn ddigon i ddiwallu ein haogenion, a llawer rhagor. Dysgwyl- iwn yn bryderus am farwolaeth fy nhaid, fel y gallwn gymeryd meddiant o ystâd y Gelli, pa un oedd yn dyfod i mi yn gyf- reithlon wrth etifeddiaeth. Yr oedd Oscar wedi ei fwriadu yn gyfreithiwr, a gallesid tybied fod ei holl fryd wedi ei lyncu gan ei alwedigaeth, fel, yn oi pob ymaaangosiaa, nad oedd a fynai A'r rhyw fenywaidd ac oherwydd hyny, nid oedd ond yn annhebyg y buasai byth yn priodi. Eto, yr oedd rhyw bethau hynod ynddo. Yr oedd yn fvnych iawn yn absenol, ac nid oedd yn foddlon i roddi un cyfrif am ei absenoldeb ond prioiolai fy nhaid hyny idd ei astud- iaeth galed a manwl o'i alwedigaeth; ac yr oedd fy holl awgrymiadau inau tuag at godi drwgdybiaeth ynddo am ei 1vyr yn ofer, fel, os llwyddwn yn hyny, y buasai y rhan fwyaf o'r cyfoeth yn dyfod i fy Haw, ac na fuasai Oscar ond yn gorfod byw wrth fy Haw i yn unig ac eto, yr oeddwn yn sicr fod gan Oscar ryw gyfrinach yn llechu yn ei galon na feiddiai ei datguddio. O'r diwedd, rhoddwyd terfyn ar fy holl bryder -bu fy nhaid farw, gan adael y cwbl ond ychydig filoedd i Oscar, a gosod swm pen- odol arno ef bob blwyddyn idd ei dalu i mi, yr iawn etifedd. Gwelwn ar unwaith nad oedd genyf yr un gobaith am ddyfod i feddiant o'r ystad, os da fyddai Oscar farw yn ddiblant; ac os buasai yn dygwydd fel hyny, y fi fuasai yn ei pherchenogi. Ar y pryd hwnw, meddianwyd fi gan ysbryd cythreulig, a phenderfyuais i fynu dial, a thori yr ewyllys annghyfiawn. 0 fy Nuw nid oes genyf nerth nac ewyllys i adrodd yr holl gynlluniau a'r dyfeisiau dieflig a ddefnyddiais yn fy nialedd gwallgofus yr amser hwnw. Digon yw dweyd i Oscar fyned ar goll yn mhen tair wythnos wedi hyny; ac er dyfal chwilio, nid oedd dim o'i hanes idd ei gael. Yn mhen tair wyth- nos, darganfyddwyd ei gorff marw yn yr afon, ar hyd lanau yr hon yr ydych mor hoff o rodio ag oeddych yn rhyfeddu paham nad ymunwn a chwi weithiau. Sarah, yr oedd yn cael ei gredu gan bawb yn gyffred- inol iddo syrthio a boddi ar brydnawn niwlog yn mis Tachwedd, pan yn cymeryd tro ar hyd ei glanau. Yr ydych, erbyn hyn, yn deal! Dirgryniad iasol o'r holl gyfansoddiad oedd yr holl atebiad. Yr oedd ei phen wedi ei gladdu yn nillad y gwely. Aeth Mr. Williams yn mlaen Yr wyf yn canfod eich bod yn deall, ac wrth hyny, wedi arbed i mi y poen o fyned i mewn i'r hanes yn fwy manwl. Ond y mae un peth yn aros eto heb ei ad- rodd, ac er mwyn hyny yr wyf yn dweyd yr hanes wrthych. Yr oedd un person wedi ymwisgo yn ei du yn anladd Oscar nad oeddwn yn dychymygu am dani. Y mae yr adgof am dani wedi fy bela ar hyd fy oes, hyd yn nghanol pob rhialtwch a llawenydd. Y persqn hwn oedd ei wraig, neu, o'r hyn lleiaf, yr hon a hawliai ei bod yn wraig iddo, yn nghyd a'i baban bychan." Crynai Sarah yn awr bob modfe ld ohoni, gan erfyn am ddatguddiad mwy arswyd- lawn fyth, a thorodd allan i lefain Na, na; ni ellwch fod yn euog o ladd-" "O'i lladd hwy yr ydycb yn ei feddwl Na, diolcb, ddim cynddrwg a hyny hefyd. Ond gwrandewch, Sarah, waeth yr wyf yn teimlo fy nerth yn pallu, ac nid yw y dirgelwch mwyaf pwysig eto wedi ei amlygu. Yr oedd y wraig ieuanc wedi cael ei phriodi ag Oscar mewn modd dir- gelaidd, ond nid oedd ganddi yr un tyst- ysgrif o'i phriodas yn ei meddiant; ac yr oeddwn i, erbyn hyn, wedi d'od yn ddigon o gythraul i allu ei throi hi a'i phlentyn allan o'r Gelli fel ffug-ymhonwyr twyll- odrus i'r ysted. Ac eto, os ydyw y plentyn hwnw yn fyw, efe yw iawn etifedd y Gelli, a'r cwbl oil ag sydd yn perthyn iddi, pa rai yr ydym ni wedi eu mwynhau mown modd annghyfiawn am gynifer o flynydd- oedd. Yn awr, a ellwch chwi amgyffred yr hyn ag wyf yoei ofyn oddiar eich llaw, fy merch anwyl ?" Gwneuthur iawn am y weithred," atebai Sarah mewn modd tawel, wedi ei tharo & syndod. Yr wyf yn foddlawn. Ond pa le y mae ef ? A pha fodd yr wyf i wneyd yr iawn ?" Ni wn i ddim pa le y mae ef, ond yn unig ei fod yn cael ei adnabod wrth enw gwahanol i'w dad, sef enw ei fam, ac wrth yr enw hwnw yr adnabyddid ef yn yr ysgolion. Sarah, aid oeddwn wedi an- nghofio gwneuthur cyfiawnder i ryw radd- au, waeth bob chwarter yn gyaon yr oedd ei fam yn derbyn swm o arian tuag at ei gynal yn yr ysgol oddiwrth rywua anad- nabyddus iddi, a mvfi, trwy fy nghyfreith- iwr, ydoedd y person hwnw. Cedwais fy ngolwg arni hi a'r bachgen hyd nes iddi hi farw oddeutu tair blynedd yn ol, a chollais bob gwybodaeth am dano ef wedi y pryd hwnw. Yn awr, ni wn i ddim pa le y mae ef, ond gellwch chwi-y chwi-ei gael allan, os ymosodwch ar y gwaith o ddifrif '0 ddifrif' meddai, mewn ton ger- yddol. "A. ellwch chwi fy amheu, fy nhad ?" Y mae'r aberth yn fawr i eneth mor ieuanc ac anwyl. A beth am Syr Tohn- P) "Ust! Gadewch bethau fel hyna, ar hyn o bryd. Dywedwch y cwbl i mi, ac yr wyf yn addaw ar y fy 11w y bydd i mi wneuthur y cwbl a geisiwch, er gwneyd iawn am y gorphenol." (Tvo larhm).
Eisteddfod Tonypandy, Ion.…
Eisteddfod Tonypandy, Ion. 12,1880. BEIRNIA.DAETH T CTFANSODDIADATT. Yr Alaw—Metur B.D. (130g). Nifer a dderbyniwyd i'r gystadleuaeth hon yw 18. Ni fyddai ond gwastraff i ysgrifenu beirniadaeth ar bob uu yn unigol; ond y cwbl a geisiaf fi ydyw gwneyd dos- barthiad arnynt yn ol eu teilyngod cymhar- iaethol, a gwnevd ychydig sylwadau ychwanegol ar y dosbarth goreu. Ar ol gwneyd sylw manwl ar bob ua ohonynt, yr wyf yn barnu y gellir eu rhanu yn dri dosbarth. Yn y dosbarth cyntaf, sef yr isaf, saif Jereboam, Cerddor Ieuanc, Telynor o Sant Helena, Onesimus (1), Luther, Onesimus (2), loan, a Pwniwr glo o Penygraig. Gellir meddwl mai eyfansoddwyr ieuainc iawn yw y rhai hyn, gan mwyaf ohonynt. Mae eu halawon yn ddifywyd ac annatur- iol, yn cynwys ysgogiadau henaidd a di- lun; er hyny, cynghorem hwynt i ddal ati, ac ond iddynt wneyd hyny, deuant o'r fan hon. Yn yr ail ddosbarth (tuag i fyny) y mae Orlando, Gomer, Un od wyf ii, Tom, a Ieuan. Arweinia y rhai hyn ni i awyrgylch fwy clir. Y mae alawon rhai obonynt yn ymylu ar fod yn sawri o'r heneiddiwch a'r sathredig; ac wrth geisio am newydd-deb a dyeithriwch, yn myned yn annatuiiol a diflas—o'r ocbr arall, wrth geisio am natur- ioldeb, yn syrthio i'r iselwael a'r cyffredin. Yr hyn a ddaw a'r dosbarth yma yw astud- iaeth dda o weithiau y prif gerddorion, fel ag i'w galluogi i anngofio ycyffredin, a glynu wrth y da, a thrwy iiyny, gallant ddyibd yn gytansoddwyr da dros ben. Yn y trydydd dosbarth (sef y goreu) saif John Goss, Hosea (2 don), Musicus, a Cam- brian Minstrel. Hosea (2 don).—Cynygia yr awdwr hwn at y naturiol yn dda iawn, yn enwedig yn ei d iwy adran gyntaf; ond dengys i Di ei fod yn colli hyn yn yr adranau canol. Pan y mae yn ceisio am newydd-deb, yn enw- edig ar y geiriau, Yn canu'r ochr draw, &c. y mae fel pe wedi gwylltu, gan fel y neidia-fel pe wedi ymgolli ei ychydig wyl- iadaeth am dani. Y cyntaf yw y goreu. Pe buasai yn medru gweithio allan ei ad- ranau canol a'r diweddaf yn gyfartal i'r rhai cyntaf, buasai yn tynu am y dorch. John Goss -Braidd yn unffurfiol yn ei adranau y cawn ef, yn car o allan yr un syniad a ddechreuodd, beb gofio bod y glust yn gofyn amrywiaeth heblaw fod penill wedi ei osod, a hwnw yn llawn amryw- iaeth ond er hyny, y mae llawer o natur- ioldeb a destlusrwydd yn eiddo John Goss. Cambrian Minstrel.—Cymer y cyfan- soddwr hwn yr ail benill o'r emyn i gyfan- j soddi arno, ac y mae wedi cyfansoddi y full parts, er nad wyf i feirniadu ond yr alaw. Cofied taw lion yw nodwedd y penill, tra y mae ei alaw yntau yn lleddf. Pe buaswn yn ei beirniadu fel yr alaw oreu, diamheu mai hi fuasai y goreu. Dengys yr awdwr hwn, yn ol ei alaw, ei fod yn deall natur a chelfyddyd, a'u hagosrwydd y naill at y llall, gan eu priodi yn ddwy gydmar gyd- weddol, fel y mae yn debyg y gwnant gyd- uno y naill a'r llall. Er hyny, y mae wedi gwyro oddiwrth y farddoniaeth yn rhy bell o lawer ac hefyd, nid oes digon o amryw- iaeth yn ei ddiweddebau. Musieus.-Dyma don dda iawn eto (gan yr un awdwr, feddyliwn). Cymer y penill cyntaf o'r emyn i'r alaw hon, a gwna lawer o gyfiawnder ag ef. Dengys ei fod wedi astudio teithian y bardd yn dda a boddhaol; ond or hyny, dylai newid ychydig arni yn yr ail ban o'r adran gyntaf. Braidd na theimlwn ei bod yn lied ysgafn yn ei hail adran. Hefyd, cawn ef yn gwneyd dewis- iad yn ei adran. ddiweddaf (nid ydym yn hoffi hyn mewn alaw)-byddai yn well yn y gynghanedd, er fod engreifftiau genym o'r fath,-eto, nid ar ganol strain, ond ar ddi- weddebau. Wedi bwrw gOlwg fanwl drostynt, yr ydym yn cael Cambrian Minstrel a Musicus yn rhagori ar eu hymgeiswyr; a'r goreu o'r ddwy, a'r mwyaf cyflawn yw eiddo Musicus, ac iddo ef y dyfarnwn y wobr. -Yr eiddoch yn gydwybodol, J. Cledan Williams.
Masnach yr Haiarn a'r Glo.
Masnach yr Haiarn a'r Glo. MAE yn bwnc, ie, yn destyn pwysig i fas- nachwyr haiarn Prydeinig i olrhain y cwra tebygol a gymer y rheilffyrdd American- aidd yn ystod y flwyddyn yr ydym yn agos treulio mis ohoni. Yr amcan-gyfrif goreu a allesid wneyd am helaethder cwrs y rheil- ffyrdd newydd sydd yn debygol o gael eu gwneuthur yn yr Unol Dalaethau yn ystod y flwyddyn hon yw tua saith mil o filldir- oedd, ac wedi cymeryd hyn at ei ystyriaeth, y mae un Mr. Swank, o'r American IroD and Steel Association, yn gosod allan ei olygiadau a'i argyhoeddion. y gwna y rheil- ) ffyrdd newydd Americanaidd ofyn am gy- maint a 840,000 o dunelli o reiuau. rrora hyn fod seiliau cryfion a diymwad fod y flwyddyn 1880 i fod yn un o lwyddiant mawr yn masnachau yr haiam a'r dur. Yn y flwyddyn farwaidd 1874, yr oedd y consumption yn 280,000 o dunelli; yn 1875, 219,000 o dunelli; yn 1876, 332,000 o dunelli. Mae cipdrem ar helyntion mas- nachol SIR FYNWY yn dangos mai rhag ei flaen y mae masnach yr haiarn a'r dur yn myned mewn adfyw- iad parhaus. Mae y swm o fain haiarn a fordroswyd i mewn i Gasnewydd-ar-Wysg, yr wythnos ddiweddaf. y mwyaf erioed a arllwyswyd yno. Mae gwaith y porthladd yn cynyddu mewn mordrosiad i mewn ac allforiadau o wythnos i wythnos. Allfor- iwyd, yr wythnos ddiweddaf, 27,878 o dunelli o lo a 2,223 o dunelli o haiarn a dur. Aeth dros fil o dunelli o'r haiatn i Baltimore. Yn ngweithfeydd y rhanbarth hon o'r sir y mae cyfiawnder o archebionar law, i'r trefedigaethau yn ogystal ag i'r America. Mae y cais am reiliau yn nod- edig o dda, gyda chodiad yn y prisoedd yn parhau. Masnach y bariau haiarn yn fyw- iog, ac archebion rhagorol yn y farchnad am hen haiarn. Mae y rhan fwyaf o'r haiarn-bwrw a wneir drwy y gwahanol weithfeydd yn cael ei lynGU gan amgylch- iadau a cheisiadau lleol. Mae y gweith- feydd alcan yn weddol fywiog, a'r fasnach yn y glo yn gwella. Mae y cais am lo- ager yn rhagorol o dda, a phris y golosglo yn myned tuag i fyny. Tua Rhymni a Thredegar, mae masnach yn dyfod yn well, well yn barhaus, ac ymddengys fod dydd- iau blodeuoga chysurlawn yn nghadw i'r gweithwyr yn ogystal ag i'r meistd, ac nid yma yn unig, ond trwy Ddeheudir Cymru yn gyffredinol. Mae cynydd parhaus yn y ceisiadau Americanaidd am haiarn a reil- iau, a mwy o waith yn cael ei wneyd yn Nhredegar nag a wnaetbpwyd er's blyn- yddau. Mae adlewyrchion gobeithiol hefyd tua Blaenafon, gan fod amlygrwydd fod y Gweithfeydd Haiarn a Dur wedi eu prynu gan gwmni ddigon cryf i'w cario yn mlaen yn llwyddianus. Yn adranoedd MERTHTR A DOWLAIS, mae y gweithfeydd yn myned yn mlaen yn llewyrchus, a'r prisoedd am y glo yn gol- yga gwelliant. Mae gweithfeydd glo a haiarn Dowlais a'r Gyfarthfa yn gweithio nos a dydd yn ddidor, a'r fasnach o bob un ohonynt yn rhyfeddol o fawr. Nid oes yr un gobaith o ddyfodol da yn Abernant a'r Llwydcoed hyd yn hyn, er i ni weled rhyw flach o ellylldan (Jach-o-lantern) mewn papyr Toriaidd, yr wythnos ddiweddaf, fod yma gychwyniad buan i gymeryd lie ond yn ol pob tebyg, ysywaeth, nid oedd ond fflamychiad a gododd o gors nad oes ond twyll yn dyfod ohoni. Goreu oil pa gyntaf y gwelir aelwydydd oerllyd Abernant a'r Llwydcoed yn rhedeg fel lafa tanllyd, a'r gweithwyr a'u teuluoedd yn medi cysuron drwy eu gwaith a'u henillion. Yn ABEBTAVE a'r cylchoedd cymydogol, mae yr un pethau calonogus genym i'w -hadrodd am sefyllfa masnach yn gyffredinol, a'r arddrych fas- nachol yn fwy clir yn awr nag y gallasai yr un dewin ragarwyddo er's ychydig o amser yn ol. Yr wythnos ddiweddaf, allforiwyd o'r portbladd hwn yn unig (heblaw yr hyn a gliriwyd allan o Gastellnedd, Briton Ferry, Port Talbot, &c.) 20,243 o dunelli a lo, 3,661 o dunelli o baleni fuel, a 20 a,- dunelli o haiam, yn nghyd a rhai canoedc) o flychau o alcan. Mae Gweithfeydi Haiarn a Dor Glandwr yn gweithio ytt hwylua. Cais da am fariau haiarn, oher« wydd bywiogrwydd gweithfeydd alcan ye adran. Nid oes yr un atalfa ar weithgar- wch y gweithfeydd alcan drwy yr hoU adran. Gweithfeydd alcan newyddion ytt cael eu hadeiladu tua Phontardulais, a phob- dosbarth gweithfaol yn ymadnewyddu. Yf » un peth ellir ddywed yd am gylchoedd Llanz- elli, Pembre, Cross Inn, Cwmaman, Gwter- Fawr, Gwaencaegurwen, Cwmllynfell, Ys? tradgynlais, Ystalyfera, a Phontardawer Mae masnach yn bywiogi drwy hyd a 11«(|^ y wlad. Yn adran CAERDYDD, mae yr adnewyddiad masnachol yn myned rhag ei blaen. Mae y gwahanol fantolatt' llithrigol yn rhagarwyddo daioni. Mao gweithwyr gweithfeydd Bodringallt, Fern* dale, Biaengwawr, ac Abercwmboy yn falcli„. ar yr eiddynt hwy. Gwnaethant gasgliad a1 dair ceiniog y Haw er talu delegate a fu yft y cyfarfod o bob glofa, a thalu yr accountant a fu yn edrych dros lyfrau y meistri, ac y mae ganddynt o'r casgliad hwnw ugain punt dros ben erbyn y dyfodol. Well done. Ni.\ ddaw yr un pryf y rhwd y tuallan iddynt- eu hunain i ddifa enillion eu chwys a'otr llafur. Mae gweithwyr yr Ocean Collieries yn myned yn mlaen yn hwylus gyda'r eidcU ynt hwythau, er fod ymdrechion wedi et). gwneyd gan gynhyrfwyr i'w troi oddiar y rheiliau; ond methwyd yn yr amcan, a dy- wedant eu bod yn dysgwyl fod y G wlad» gabwb, eu hunig amddiffynydd, yn gofaltk am eu hachos. Allforiwyd o Gaerdydd yf wythnos ddiweddaf, yn olcyfrifon y Cyllid* dy a'r Docks Reports, 103,951 o dunelli • lo, 2,690 o dunelli o haiarn a dur, a 739 6 dunelli o patent fuel. Aeth yr haiarn a'r dur i St. John's, Alexandria, a Lisboff; Mae yn deilwng o sylw fod prisoedd y gib- er's rhai dyddiau yn gwella, a gobeithion ytt. cael eu coleddu y daw codiad cyffredinol, gan fod y cais yn parhau yn rhagorol o dda. fel y gwelir wrth yr allforiadau. Nid oe§ yr un cyfnewidiad, wedi fy adroddiad di? weddaf, wedi cymeryd lie yn sefyllfa matt- nach alcan yr adran. Mae holl weithfeydd haiarn gwahanol adranoedd LLOEGR a'r Alban hefyd yn myned yn mlaen, gain ymfywhau mewn gweithgarwch a llwydd- iant o wythnos i wythnos. Gwawr llwydd^ iant masnachol wedi tywynu ar bob rhan., o'r deyrnas, a gwelliant parhaus yn y priaw oedd. Mae genyf seiliau cryfion y bydd genyf bethau pwysig i'w hadrodd yr wyth- nos nesaf, gan ei bod yn rhy gynar yr wyth- nos hon i ddweyd rhago* ar hyny. GOHEBYDD MASNACIIOL. Caerdydd, Ion. 27, 1880.
Ffoedigaeth Honedig gydag…
Ffoedigaeth Honedig gydag Offeiriad. Bu ffoedigaeth o natur boenus yn destfn siarad yn Ryde y dyddiau diweddaf hyn. Dywedir ddarfod i foneildiges ieuanc, rhieni yr hon a breswyliant yn Barbadoes, India Orllewinol, gael ei dunfon i Loegr er budd ei hiechyd, gan ei gosod yn ngofal offeiriad. adnabyddus i'r teulu ar y fordaith. Dya- gwylid iddi lanio yn Plymouth, ac aeth ei chyfeillion yno i'w chyfeirfod; ond i'r dyben o'u hosgoi, aeth yr offeiriad a'r ferch i Southampton. Anfonwyd i chwilio am dani, a chafwyd hi gydn'r offeiriad mewn hotel yn Hyde, a chymerwyd hi i Lundain. Yr oedd yr offeiriad yn briod, a chanddo- wraig a naw o blant. Gwelwyd ef ya ymddwyn yn anweddua yn nghaban y foneddiges ar y fordaith, am yr hyn, y- cafodd gurfa gan y morwyr.
Y Rhyfel Affghanaidd.
Y Rhyfel Affghanaidd. PERYGL ETO. Dywedir fod cyfuniad gwrth-Seisnig ar drood yn Ghuznee dan Mahcimd Jan. Y mae amryw derfysgoedd wedi tori allan, yn Turkestan Affghanaidd, lie y mae Ghoolan., Hyder Khan mewn Perygl am ei fywyd. 0 Lahore, dydd Mercher, yr 21ain, dywed. ysgrifenydd Persaidd y Civil & Military Gazette, fod 25,000 o Gharzia wedi ymgynull tua 50 milldir o Cabal, dan Mahomed Jan, gan fwriadu d'od yn mlaen at y brif ddinas, a bod swm mawr o gyfleawadau yn cael eu, casglu yn y Logar Valley, a'r arweinydd wedi ysgrifenu at benaeth y Lnghmanis, yr hwn, sydd wedi cynull 20,000 o wyr i ddyagwyl ei ddynesiad at Cabul; a bod y Shinwarris a'r Khugianus yn cytuno i gydweithredu er, ymosod ar y trosglwydd-gyfryngau ger- Jellalabad, a bod mam Yakoob Khan wedi ysgrifenu at Mahomed Ayoob Khan yn Herat, yn gofyn ei gynorthwy a bod goruchwylwyr- Mahomed Jan yn ddiwyd iawn yn Maiurana. a Turkestan. Newyddion diweddarach a'n hysbysant fod agwedd pethau yn dra bygythiol yn Affghan- istan, ac ni ryfeddem glywed fod yno gyflafan ofnadwy eto cyn hir.
[No title]
Difrod y Geri MARWOL. — Ysgrifenu gohebydd y Times o Paris fod y geri marwol, yn ddiweddar, wedi ymosod ar 156,204 o ber- sonau yn Japan, 89,702 o ba rai fuont feirw.