Y Gwladgarwr

AT MR. SAMUEL LEWIS, ALLTWEN, PONTARDA WE. MR. GOL.,—Os gwelwch yn dda ganiatau i hen ddarllenwr a derbyniwr o'r GWLADGARWR er's blynyddau lawer bellach i gyfeirio ychyd- ig o ofyniadau i'r person uchod, trwy un o golofnau eich newyddiadur gwerthfawr, bydd- af fi ac amryw ereill yn ddiolchgar iawn. 1. A gawsoch chwi, Mr. Lewis, y llyfr casglu hwnw y dywedasoch eich bod wedi ei golli ? 2. Faint o arian at y weinidogaeth yn Adulam oedd mewn llaw genych, os oedd dim ? 3. Ai dim ond account arian y wein- idogaeth oedd ar y llyfr a gollasoch ? 4. Pa, un ai wedi neu cyn colli y llyfr y rhoddasoch yr hyn oeddech wedi ei gasglu 1 5. A ddarfu i chwi roddi cyfrif i'r eglwys o'r arian a gaw- soch gan y personau hyny oedd &'u henwau ar y llyfr a gollasoch ? Anwyl gyfaill, y mae Uawer wedi gofyn i mi yn ddiweddar a ddaeth y llyfr i glawr. Gwn am danoch eich bod yn ddyn gonest a geirwir, felly yr wyf yn gofyn. genych am roddi eglurhad i'r gofyniadau uchod, a bydd pawb yn foddlon ar eich gair. —Gorphwysaf, yr eiddoch yn gywir, DAN.

AT QQR BETHLEHEM, TREORCI. A ellir ddim cael perfformiacl eto o gantata « Plant y Tlotdy 1" Yr oedd canoedd yn Nhreorci, Treherbert, a'r Ystrad wedi bwriadu cael clywed perfformiad o'r cantata uchod nos c¡lan, ond yr oedd yn noswaith mor wlawog ac ystormMyd, fel yr oedd yn anhawdd i dd'od o dý; ond er y cyfan, clywais fod yno dy llawn, a pherfformiad rhagorol. Os gwnewch ei berfformio eto, byddwch yn debyg o gael y rhan fwyaf o'r rhai a'u clywodd o'r blaen, a chanoedd yn ychwaneg, os gellir cael lie. ORCIWYSON.

Y PLU BENTHYG." MR. GOL.Gan fod rhai pobl mor rasol a thadogi i mi yr ysgrifau a gyhoeddwyd yn eich colofnau ar y testyn uchod, dan y ffug- enwau Hen Gloddiwr a Cysondeb, caniatewch i mi hysbysu y cyfryw nad oes a fynwyf a'r ysgrifau o gwbl. Efallai y byddwch chwi thau mor hynaws ag ategu hyn.—Yr eiddoch, zzl ELIANWYSO>\ Bad-uchaf, Ionawr 3ydd, 1880.

EISTEDDFOD GTIT AENOAEGURTif-EN, MR. IOL,-Dymunaf wneyd yn hysbys i bawb fod gwall wedi dygw.ydd yn hanes Eis- teddfod Gwaencaegurwen a ymddangosodd yn eich rhifyn diweddaf, mewn perthynas ag enw y person oedd yn fuddugol ar y "Llythyr caru" yn yr Eisteddfod uchod. Yn lie Miss Jones, darllenir Miss Davies. LUTHER.

EISTEDDFOD PENBRYN. MR. GOL,Dymunaf hysbysu trwygyfrwng y GWLADGARWR, mai Mr. D. H. Evans (Crwysfab), Three crosses, ger Abertawe, yw enw priodol y buddugwr ar y traethawd ar Ddirwest" yn yr Eisteddfod uchod, dydd Nadolig, yn dwyn y ffugenw Templar o'r Crwys, a gellir cael y wobr gan yr ysgrifen- ydd. JOHN MORRIS, Ysg.

Ceir cyfrifon newyddion yn barhaus gan ystadegwyr y gwahanol wledydd am nifer y bodau dynol ar y belen ddaearol, ond y rhai diweddaraf yw eiddo ystadegwyr Ffrainc, ac y maent yn dyfod i ddechreu y flwyddyn diweddaf, 1879. Nifer y bodau dyuol yw 1,421,000,000 wedi eu gwasgaru fel hyn —Ewrop, 309,000,000; Asia, 824,000,000; Affrica, 199,000,000 America, 85,000,000 Ynysoedd y mor, 4,000.000. Mae y marw yn flynyddol 35,693,350 sef 97,790 yn ddyddiol; ond yr oedd y genedigaethau yn 1877 yn 104,800 bob dydd Ar yr 8fed o'r mis diweddaf, saethwyd dynes o'r enw Harriet Savilla gan negro yn New York, ac er i'r belen fyned drichwarter y ffordd drwy ei chalon, bu fyw am ugain diwrnod. Mae y dygwyddiad wedi taro y Jneddygon a syndod.

Yr Eisteddfod Genedlaethol, 1880. Yn gymaint a bod rhestr testynau yr Eis- teddfod Genhedlaethol a gynelir yn Nghaer- narfon yn mis Awst nesaf wedi ei chyhoeddi, y mae y pwyllgor i ryw raddau wedi arafu yn eu gwaith, er fod eu sel a'u penderfyniad i wneyd yr Eisteddfod yn un deilwng o'r genedl, yn parhau mor gadarn ag erioed. Yn fuan, bydd y pwyllgor yn ymgymeryd a'r .Y gwaith o ddewis artistes ac offerynwyr i weini yn yr Eisteddfod a'r cyngherddau. Pan gychwynwyd, yr oedd yn mwriad y pwyllgor i gyfyngu gwaith yr Eisteddfod i dri diwrnod, eithr wedi hyny barnwyd yn ddoeth i fyrhau y cyfarfodydd drwy ddosbarthu y programme dros bedwar boreu. Yr ydym yn deall fod yn y Deheuwyr awydd cryf i ddyfod i Gaer- narfon i yfndynu am y dorch yn erbyn hogiau'r Waen" y flwyddyn hon ac ni a hyderwn yr adfywia masnach o hyn i'r haf i'r fath raddau fel y galluogir corau y De i ddyfod i Gaernarfon. Y mae un pwnc yn nglyn &'r gystadleuaeth yn Birkenhead, ar yr hwn y bydd i bob meddwl diragfarn gytuno:- Gwyr pawb fod Cor Eryri wedi llafurio yn galed am fisoedd lawer, er ymberffeithio ar gyfer yr ymornest a chanfuwyd ffrwyth eu llafur ar ddydd y gystadleuaeth. O'r tu arall, gellir profi fod un, o leiaf. o gorau y De wedi ei alw yn nghyd am y tro cyntaf, ar gyfer y gystadleuaeth, dcleg wythnos cyn yr Eisteddfod Yr oedd yr esgeulusdod hwn i'w briodoli i raddau mawr i'r dyb a ffynai yn y Deheudir cyn Medi, 1878, nad oedd yn ofynol meddu rhyw lawer o goethder i gyfar- fod a chorau y logledd tra yr oedd y rhag- barotoad helaeth a'r ymarferiad trwyadl a gafodd Cor yr Eryri i'w briodoli i raddau i'r exaggerated esteem gyda pha un yr edrychai pobl y Ciogledd ar ganu corawl y JJeheudir. Dan yr amgylchiadau hyn, yr oedd yn an- mhosibl cael brwydr deg y tro cyntaf; ond erbyn heddyw, y mae cantorion y De a'r Gogledd yn medru clorianu eu gilydd yn well; ac yn y meddiant o'r wybodaeth hon, gellid dysgwyl am gystadleuaeth hollol deg a chenedlaethol yn Nghaeraarfon yn Awst nesaf. Y mae rhyw si ar led nad yw yn mwriad Cor yr Eryri i gystadlu eto y mae yn annichonadwy genym goelio hyn. Byddai eu hymneillduad o'r maes yn awr, yn neill- duol os yw y corau a orchfygwyd ganddynt yn 1878 yn barod i gyfarfod a hwynt yn eu cartref eu hunan, megys yn arwyddo nad yw cantorion yr Eryri yn eithaf siwr yn eu calon- au eu bod wedi trechu cantorion goreu y De.

Eisteddfod Gadeiriol Deheudir Cymru. Cyfarfu Pwyllgor yr Eisteddfod uchod prydnawn dydd Sadwrn, yn y Glove & Shears, Caerdydd. Cymerwyd y gadair gan D. Ros- ser, Ysw., a'r is-gadair gan Mr. J. H. Phillips. Yn mhlith pethau ereill, pasiwyd fod yr Eis- teddfod nesaf i'w chynal ar y 4ydd, 5ed, a'r 6ed o Awst, yn nhref Abertawe, am y rheswm fod yr Undeb Cynulleidfaol Cymreig yn cael ei gynal yr wythnos ddiweddaf o Orphenaf yn y Rhondda. Penderfynwyd mai beirniaid y gerddoriaeth fyddant Dr. Parry, Tanymarian, Mri. D. Emlyn Evans, a John Thomas, Llan- wrtyd. Yn ychwanegol at y testynau sydd eisoes wedi eu cyhoeddi, rhoddir 25p. am y traethawd goreu ar Eiryddiaeth enwau lleol yn eu cysylltiadau cenedlaethol, mor belled ag y maent yn egluro symudiadau bor- euol y Celtiaid." Traethawd ar "Ddechreuad a chynydd y Llyfrgelloedd Rhad, a'r fantais a ddeilliai wrth fabwysiadu Cyfraith y Llyfr- gelloedd Rhad trwy y Dywysogaeth," gwobr 5p., gan J. Jones Jenkins, Ysw., Maer Aber- tawe. Tri gini am Ffugchwedl Gymreig gan Mr. Walter Lloyd. Tri gini am Tenor Song gan Eos Morlais. Tri gini am Baritone Song gan Mr. Lucas Williams. Cafwyd amryw wobrau llai hefyd, nes y mae swm yr oil ohon- ynt eisoes wedi cyrhaedd dros 52p. Cedwir y list yn agored am dair wythnos eto, a dymunir ar bawb sydd yn bwriadu anfon testynau i fod yn gystadleuol eleni, i wneyd hyny cyn y cyf- arfod nesaf, yr hwn a gynelir yn y Town Hall, Abertawe, prydnawn dydd Iau, Ion. 22. Pob gohebiaeth i'w hanfon i'r ysgrifenydd-RHYS T. WILLIAMS, Abertonllwyd, Treherbert.

ABERDAR. EISTEDDFOD CYMRODORION Y GORON.— Cynaliwyd yr uchod yn ystafell gyhoeddus gwesty y Goron, Rhagfyr 24ain. Cadeirydd, Dr. Walters beirniad y farddoniaeth, Mr. Wm. Jones (Gwilym ab loan), Aberdar; beirniad y traethawd, Mr. LI. Jones (Tysilio), Cwmdar; beirniad y canu, Gwilym Gwenallt; arweinydd a beirniad yr araeth difyfr, Mr. John Collins (Morgrugyn Gwent). Rhanwyd y wobr o 6s. am y chwech englyn goreu i afon Cynon rhwng Mr. D. Bowen, Aberdar, a "SychbarÜ," yr hwn nid atebodd i'w enw. Enillwyd yi englyn ar "Heddwch" gan Hywel Morganwg a'r tri phenill ar Fedd- argraffiadau yr Oes gan Ieuan Glan Mellte. Rhanwyd y wobr o 5s. am y g&n ddigrif oreu i Glic y Bont rhwng David Garrick a Cawrfil Rhondda. Am y darn barddonol cadwynodl goreu (ddim dan 80 na thros 100 llinell) i'r Twyllwr Gwyngalchedig," derbyniodd Brythonfryn y wobr o ddau ddoler a haner aur. Traethawd ar "Elfenau Uwyddiant," gwobr 7s. 6c., a enillwyd gan Hywel Mor- ganwg. Parti o Gwmbach enillodd y 10s. am ganu "Bâdgân y Thames." Bu yr Eisteddfod hon, eleni, yn heddychol, feddyl- iwn, ac ni chlywsom fod yn mwriad neb i agor tan—fel y llynedd-o barthed i englyn na phenill.-Soflyn. PERFFORMIAD PLANT Y TLOTDY.Nos lau, Ionawr laf, yn y Neuadd Ddirwestol, perfformiwyd y gantawd uchod gan gor Nazareth, o dan arweiniad Mr. John Thomas. Methodd D. Davis, Ysw., Maesyffynon, y cadeirydd apwyntiedig, fod yn bresenol felly, etholwyd Mr. D. Davies, Canton House, i'r gadair lywyddol yn ei Ie. Wedi ychydig eiriau byr a phwrpasol, awd yn mlaen a gweithrediadau y cyfarfod yn y drefn gan- lynol :—Unawd ar y berdoneg, gan Miss Lloyd, GWLADGARWR, yn gymeradwy iawn. Can gan Mr. D. Thomas. Somebody's coming to-morrow gan Miss H. L. Harris, yn wir dda. Can gan Mrs. Mason, yn dda iawn. Unawd ar y berdoneg gan Mr. R. Howells, Maesgwyn, mor dda fel y gorfu arno chwareu yr ail waith. "Paham mai Dei mor Iiir cyn d'od gan Miss Harris yn ei dull rhagorol arferol. Yna awd yn mlaen a'r perfFormiad gan y cor. Cymerwyd y gwa- hanol gymeriadau gan aelodau o'r cor, a'r ai-ti,tes canl ynol: -Mrs. MasoD: Mrs. Davies, Miss H. L. Harris, Mr. Dan Thomas, Mr. D. Phillips, a Mr. D. Jones. Aeth y cor a'r artides drwy eu gwaith yn ganmoladwy iawn, ac er boddlonrwydd cyffredinol y dorf luosog z, oedd wedi ymgynull, er gerwindeb yr hin. y Ar ddiwedd y perfformiad, dywedodd Mr. Davies, y llywydd, ei fod wedi gwiando llawer iawn o ganu o bryd i'w gilydd, ond dyma'r canu goreu a glywodd efe eleni Cofied y darllenydd mai y noson gyntaf o'r flwyddyn newydd ydoedd noson perfformiad y gantawd yma. Rhwydd hynt i Mr. John Thomas i wneyd llawer yn y cyfeiriad hwn eto yn y dyfodol.-D. Wyn.

PENDERYN. SOAR. — Nos Calan, cynaliwyd cyfarfod cystadleuol yn y capel uchod, pan y gwobrwywyd yr ymgeiswyr mewn adrodd, darllen, areithio, a chanu. Llywyddwyd gan y gweinidog, y Parch. D. Brythonfryn Griffiths. Wedi gorphen y gystadleuaeth, etholwyd Mr. Price, colliery manager, Hirwain, i'r gadair, yr hwn oedd beirniad yr adroddiadau a'r areithiau. Yna, darllenodd Brythonfryn ei bryddest fuddugol yn Eis- teddfod Gadeiriol Eryri, 1879, ar y testyn Crefydd." Ar ddymuniad cyfeillion o Benderyn, yr oedd y gadair wedi ei gosod ar y platform; ac y mae yn ddernyn o gelfydd- waith ardderchog. Cymerodd darlleniad y bryddest awr gyfan o amser, a hyny yn nghanol mynych gymeradwyaeth y dorf. Y mae y bryddest hon yn agos i fil o linellau, ond ymddengys fod y bryddest oedd yn nesaf ati yn agos i 3,000. Tystiolaeth pawb ydoedd iddynt gael gwledd feddyliol o'r nodwedd uwchaf.—Selyf.

ODYDDIAETH YN ADRAN ABERAFON. Cefais y pleser o dalu ymweliad dydd Sad- wrn diweddaf a Chwmafon, a bod yn bresenol yn nghyfarfod haner-blynyddol Adran Aber- afan, a gynaliwyd yn y Copper House Inn. Yr oedd Llywydd yr Adran, Mr. John Michael, yn awr o Bontarddulais, yn bresenol, a llan- wyd yr is- gadair gan Mr. William Davies. Cariwyd gweithrediadau y cyfarfod yn mlaen mewn dull hynod ddeheuig. Naw cyfrinfa sydd yn fFurfio Adran Aberafan, ond da genyf ddeall fod cyfrinfa newydd i gael ei hagor yn fuan. Yr oeddwn yn bresenol ar ran brawd a gyfarfu a damwain drwy dori ei glun, a thrwy hyny a analluogwyd i ddilyn ei alwedigaeth. Cefais wrandawiad astud, a siaradwyd y mater drosodd mewn ysbryd brawdol a chymym- deimladol, a chaniatawyd chwe' cheiniog yr aelod i'r brawd gafodd y ddamwain, a thair ceiniog yr aelod i frawd arall gafodd ddam- wain ar ei law. Yr oedd yn dda gan fy nghalon i glywed Odyddion profiadol fel Mri. Wm. Gething, Morgan B. Davies, Thos. Jenkins (Taibach), Wm. Davies, John John, George Heycock, ac ereill, yn siarad ar y gwahanol bynciau a ddygid dan sylw. Yr oedd Dr. Jones yn ddoniol i'w ryfeddu, a'i ddoniau ffraeth a'i dafod-leferydd parod yn cadw y cyfarfod mewn hwyl a bywyd. Ar ol ciniaw gampus, a ddarparwyd gan Mr. a Mrs. Jones, etholwyd yr ysgrifenydd yn gadeirydd, a Mr. Wm. Gething yn is-gadeirydd, a chafwyd cyf- arfod dyddorol ac adeiladol, a chanwyd am- ryw ganiadau gwladgarol yn swynol. Siarad- wyd ar wahanol bynciau yn dal cysylltiad a llwyddiant Odyddiaeth yn ystod y cyfarfod. Byddai yn fanteisiol iawn pe bai swyddogion gwahanol adranoedd yn cyfarfod a'u gilydd yn awr ac eilwaith er cyfnewid syniadau. Delid felly o hyd i ragoriaethau y gwahanol adranoedd, a gallai y naill adran neu y llall fabwysiadu y cynlluniau mwyaf tebygol i ddylanwadu yn ddaionus er hyrwyddo llwydd- iant Odyddiaeth. Bydd genyf adgofion bodd- haol am amser maith am fy ymweliad ag Ad- ran Odyddol Aberafon.—Deheufardd.

LLUNDAIN. Rhagfyr 26ain, cynaliodd Methodistiaid y Brif-ddinas eu Histeddfod flynyddol y Store Street Hall. Beirniad y canu oedd Mr. John Thomas, Llanwrtyd a'r Parch. W. Selwyn Davies yn beirniadu'r adroddiadau. Mr. Walter Hughes oedd y cyfeillydd. Caf- wyd cystadleuaeth ardderchog ar yr hen anthem fendigedig, "Pa fodd y glanha" (Owain Alaw), a Rhosyn Saron" (o lyfr Ieuan Gwyllt). Yr oedd pedwar o gorau yn curo am y goncwest, sef corau Holoway, Crosby-row, y Borough, a Kingsland Road. Cor y Borough oedd y goreu, dan arwein- yddiaeth Eos Dyffryn.

BRYNFFERWS, LLANEDI. Dydd Calan, cynaliwyd cyfarfod cystadleu- ol llewyrchus yn y lie uchod. Llywydd y cyfarfod ydoedd y Parch. J. James, Hendre. Cafwyd cyfarfod da rhagorol-yn rhagori ar gyfarfodydd o'r un natur yn gyffredin. Y gwahanol gystadleuaethau yn frwd iawn. Trodd y cwbl allan mor Ilwyddianus ag y dymunasid.

Y mae eglwys Dr. Talmage, Brooklyn, wedi tori ei chysylltiad a'r enwad Pres- byteraidd.

MARWOLAETH. Nos Sul, Ionawr 4ydd, yn 62 mlwydd oed, Mrs. Catherine Abraham, priod Mr. David Abraham, Heolgeryg, Merthyr Tydfil. Gadaw- odd briod, pump o feibion, a dwy ferch, i alaru yn ddwys ar ei hoi.

"Môr o gan yw Cymru i gyd." BETHANIA, TREORCI. OYNELIR EISTEDDFOD GADEIRIOL FAWREDDOG yn y lie uchod DYDD LLUN Y SULGWYN, Mai 17eg, 1880. PRIF DDARNAU I'r c6r, heb fod dan 60 mewn rhif, a gano yn oreu "Teyrnasoedd y Ddaear;" gwobr, JE15, a chadair hardd i'r Arweinydd gwerth .62; ac hefyd 10s. am y Bass Solo. I'r c6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 40 mewn rhif, a gano yn oreu Their sound is gone out" (Messiah) gwobr, £ 7, a Baton hardd i'r Arwein- ydd gwerthtl I? I'r cor o blant, heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu "Yr U igorn a gân" (Parry); gwobr, £2 10s., a chyfrol hardd i'r Arweinydd. Bydd y programme, yn cynwys yr holl fanylion, yn barod yn fuun, ac i'w gael am y pris arferol gan yr Ysgrifenyddion. W. PHILLIPS, Grocer, Treorci, Ysg. Gohebol. W. T. WATKINS, Bute-st., JAMES THOMAS, Bute-st., „ Ysgrifenyddion 2212 Seion, Ystalyfera. CYNELIR EISTEDDFOD yn nglyn a'r capel uchod DDYDD NADOLIG, 1880. Rhoddir gwobr o £5 am y prif ddarn corawl, yn nghyd a llyfr drudfawr (yn traethu ar Gerddor- iaeth) i'r Arweinydd. Ceir y Rhaglen mewn amser priodol. THOMAS HOWELLS, Ysgrifenydd, 2, Wesley Terrace, 2211 Ystalyfera, Swansea. HYSBYSIAD HYNOD! MUSICAL BOXES ARDDERCHOG I GAEL EU RHODDI I DDARLLEN- WYR Y PAPYR HWN. MEWN trefn i gefnogi chwaeth y cyhoedd at y gelfyddyd gerddorol, y mae'r SWISS MU- SICAL ART UNION, LINDEN HOUSE, SPARKBROOK, BIRMINGHAM, werii gwneyd trefniadau modd y gellir cyflwyno i bob darllenydd o'r parpyr hwn BOHEMIAN" MU- SICAL BOX godidog, yr hwn a chwareua wyth neu ychwaneg o alawon. Y mae'r alawon yn am- rywiol, ac o ddetholiad da, ac y mae'r box ei hun o wneuthuriad cryf a gorpheniad destlus. Gan fod yr uchod yn anrhegiad didwyll, ni phery y cyfleus- dra hwn ond am dair wythnos yn unig, ac ni cheir y fantais ar ol hyny. Mewn trefn i gael un o'r boxes uchod, rhaid tori y rhwymeb (bond) isod o'r papyr, a'i anfon yn y llythyr. Er mwyn sicrhau package diogel, cludiad rhydd (free), ac i ddw> n treuliau'r hysbysiadau, &c., bydd yn ofynol anfon 2s. 3c. gyda'r bond mewn Post Office Order, neu 29 o stamps. Anfonir dau o'r boxes ond anfon 4s. mewn Post Office Order, yn daledig i F. TOZER. Y GWLADGARWR. BOND. The Swiss Musical Art Union WILL SEND ONE BOHEMIAN MUSICAL BOX To the undermentioned address, Free :— Name. Address in full. Y mae pob llythyr i gael ei gyfeirio yn ofalus i F. TOZER, LINDEN HOUSE, SPARKBROOK, BIR- MINGHAM. Rhag dygwydd camgymeriad, dealler nad yw y box uchod yn hunan-ysgogydd (auto- matic). 22 L8 CYDQANAU NEWYDDION I DDAU DENOR A DAU FASS. 1.-CYDGAN Y MEDELWYR. 2.—CYDGAN Y CHWARELWYR. 3.-RHYFELGAN DDIRWESTOL. Solffa, 2g. yr 1m; Hen Nodiant, .qo. yr un. Pob archebion, gyda'r blaendal, i'w dan fon at yr awdwr,— D. JENKINS, Mus. Bac., ABERYSTWYTH. 2202 YR EMMANUEL, (SEF YR ORATORIO NEWYDD), GAN DR. JOSEPH PARRY. CYFLWYNEDIG I DR. MACFARREN. YN AWR YN BAROD. Y CYDGANAU yn unig, yn un llyfryn, at wasanaeth ein cymdeithasau corawi, Hen Nodiant, 3s. 6c., Tonic Solffa, ls. 9c. Y cyfan- waith yn barod erbyn Ionawr lOfed, Hen Nodiant, mewn papyr, 6s, mewn llian, 8s. Solffa, mewn papyr, 3s., mewn llian, 4s. 6c. Yn gyfrol hardd, Hen Nodiant, 10s. 6c. Solffa, 6s. CANIG NEWYDD—"MOLAWD I'R HAUL." (AN ODE TO THE SUN.) YN y ddwy iaith, a'r ddau nodiant ar yr un copi, pris 4c. "BLODWEN"-YR OPERA GYMRAEG. (Wedi ei pherfformio 50 o iveithiau.) PRIS yn yr Hen Nodiant—mewn papyr, 5s. llian, 7s. Solffa—papyr, 2s. llian, 3s, Yn un gyfrol hardd-Hen Nodiant, 10s. 6c; Solffa, 5s. Pob manylion am y cydganau, &c., o gyfansodd- iadau yr awdwr, i'w cael mewn catalogue yn rhad drwy'r post. Pob archeb gyda blaendal i JOSEPH PARRY & SON, ABERYSTWYTH. 26, CANON-STREET, ABERDARE MISS TVEY'S QCHOOL DUTIES will be resumed on TUES- O DAY, January 13tli, 1880, (IJ.V.) THE HUGHES BROTHERS (LATE OF BOSTON, AMERICA) Are- Open to Receive Engagements AS "VOO-A. LISTS, To sing in Concerts, 1Jisteddfodau, &c. THEY have travelled for over nine years in the United States and for the last three years exclusively among the Americans in the Eastern States. PERMANENT ADDRESS — HUGHES BROTHERS, 2210 ABERCARNE, MON. RhyfeU Shyfel! Hhyfel! Yn erbyn prisoedd iichelt SHOP NEWYDD GAN RICHARD JONES, WATCH- M VKEK, TOP CANON-ST., ABERDAR, LLE gellir cael—Oriaduron (Watches), Awr- leisiau (Clocks), Drychwydrau (Spectacles), &c., &c., am y prisoedd iselaf. Modrwyau Priodas hefyd beb amser mewn st.)c. Dymunwyf hefyd hysbysu y cyhoedd fy mod yn parhau fel arfer ar fy nghylchdeithiau drwy gymoedd Aberdar a'r Rhondda. Diolchaf hefyd am barhad o'r gefnog- aeth ag y mae fy nhad a minau wedi gael er's 65 o flynyddau. 2180 OAN^TEIMLAD SERCH YN Y DDAU NODIANT. Y geiriau Cym- raeg gan Watcyn Wyn a'r geiriau Seisnig gan W. L. Gardner. Y gerddoriaeth gan T. D. Williams (Eos Dyffryn), II.A. M. Pris, 6c. Yr elw arferol i lytrwerthwyr. I'w chael gan yr awdwr :-lA Pulross-road, Brixton, London, S.W. Bydd Eos DYFFRYN yn agored i dderbyn en- gagements i ganu mewn cyngherddau, ac i feirniadu. mewn Eisteddfodau. 2188 GWAED PUR CROEN IACH! NERVES CADARN! Y rhai a sicrheir trwy gymeryd y Feddyginiaetb fwyaf lwyddianus yr oes at BURO A CHRYFHAU Y GWAED, sef- lypr Cii/iHia-isTEiiErD.) GWAED DliWG Yw'r achos o'r Scurvy, Clefyd y Brenin neu'r Manwyniau, Blast, Piles, Gwynegon, Penddynod,. Cornwydon, Hen Glwyfau, a phob Tarddiant ar y Cnawd, Chwydd y Glands. Inflammation y Llygaid, Stitches yr Ochrau, Poen Pen, Diffyg Traul, Danodd, Spleen neu Rheums, Gout, Fits, Clefyd Melyn, Nerves Egwan, a llawer o'r plefydau Benywaidd, Hen Ddystemper, &c. Y mae y Pills Effeithiol hyn yn DADY/REIDDIO POB AFIECHYD O'R GWAED Y mae yn deilwng o sylw fod y Pills Hynodt. hyn yn cryfhau ac nid yng ivcmhau y Gwaed, oblegyd eu bod yn cynwys yr essence, neu'r rhan weithredol o'r Llysiau mwyaf effeithiol a welodd byd tuag at BURO A CHRYFAU Y GWAED, a thrwy hyny yn dwyn yr Afu; y Cylla, y Galon, yr Arenau, y Croen, y Nerves, a'r Ymenydd i'w naturiol a pherffaith weithrediad. Y maent yn safe ac yn hawdd eu cymeryd, ac nid oes eisieu cadw mewn yn yr amser. Pan bydd y Clefyd o hir barhad, dilyner arnynt am beth amser. TYSTIOLAETH BWYSIG. SYR,—Gyda diolch yr wyf yn eich hysbysu o'r gwellhad gwyrthiol a wnaeth eich Pills, sef Hughes Patent Blood Pills i mi. Yr oeddwn, wedi bod mewn blinder mawr gan Darddiant dros yr holl gnawd, ac wedi cymeryd llawer o foddion Doctor am flwyddyn a chwaneg, eto dim lies, hyd i mi gael eich Pills chwi, y rhai yn bur fuan a'm gwellhasant. Yn awr, yr wyf yn holl iach. Mi allaf hefyd dystio eu bod yn anffaeledig rhag y Lumbago. Hefyd, yr wyf yn brofiadol eu bod yn dda neillduol rhag y Gwynegon. Yr wyf yn anfon hyn er budd y cyhoedd. WM. JAMES. 4, Pontypridd Road, Ferndale. Llawer ereili y gellir eu dodi yma wedi eu llwyr wellhau oddiwrth Fits, Inflammation y Llygaid,. Rheumatism, Blast, Piles, Hen Glwyfau, Diffyg Traul, &c., &c. RHYBUDD.—Mae llwydliHj.t y Peleni hyn wedi achosi llawer i'w dynwared, felly gofaler cael y Trade Mark" uchod (sef llun Calon) ar bob blwch, a'r geiriau Blood Pills" oddifewn a'r enw Jacob Hughes" ar stamp y Llywodraeth; heb hyn twyll ydyw. TRADE MARK ''BLOOD PILLS." Cosbir pob ffugjad» Ar werth drwy yr holl deyrnas am Is. ibe,, 2s. 9c., 4s. 6c. Gydar post Is. 3c., 2s. lie. a 4s. 9c" oddiwrth y Perchenoy- Jacob Hughes, Apothecarie's Hall, Llanellv. Am bob math 0 Daflenau Oyfrifon, Rhejui Cymdelthasau Dyngarol, &c. gWFDDFA'R QWLADGARWB